2. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości Nowa

2. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości Nowa Wieś Zbąska
2.1. Zasoby przyrodnicze
Na ukształtowanie zasobów przyrodniczych wsi Nowa Wieś Zbąska wpływa położenie nad
Jeziorem Nowowiejskim, które
łączy się z akwenem Jeziora Zbąszyńskiego (Błędno) oraz
Jeziorami Grójeckim i Chobienickim. Jeziora stanowią ciąg jezior rynnowych. Przez jeziora
przepływa rzeka Obra, która łączy ww. akweny wodne. Rzeka Obra dopływa do Jeziora
Zbąszyńskiego z południa poprzez przesmyk od strony Jeziora Nowowiejskiego i odpływa z części
środkowej, kierując się najpierw na wschód (około 500 m), a następnie skręcając na północ.
Samo Jezioro Nowowiejskie zajmuje powierzchnię 31 ha, a jego zlewnia wraz z jeziorem
stanowi 1146,0 km2. Wody Jeziora Nowowiejskiego są stosunkowo płytkie. Średnia głębokość
wynosi 1,5 m, a maksymalna – 2 m. Jezioro jest dość znacznie zanieczyszczone biogenami, co
prowadzi do corocznych masowych pojawień się glonów, głównie zielenic powodujących tzw.
zakwity. Jezioro ma słabo rozwiniętą linię brzegową. Brzegi porośnięte są szerokim do 200 m
pasem roślinności wynurzonej. Brak go jedynie na fragmentach brzegu wykorzystywanym
rekreacyjnie. W pasie tym dominują: trzcina (Phragmites communis) i pałka wąskolistna (Typha
angustifolia).
Z roślinności o liściach pływających zwrócić należy uwagę na duże skupiska grzybieni
białych (Nymphaea alba) i grążeli żółtych (Nuphar luteum). Wśród roślinności zanurzonej
występują zwłaszcza rdestnice (Potamogeton sp.) i ramienice (Chara sp.). Wśród ichtiofauny
dominują: leszcz, płoć, węgorz i sandacz, szczupak.
Jezioro dzięki dużym połaciom roślinności wynurzonej jest miejscem gniazdowania dużej
liczby ptaków wodnych, min.: trzciniaków (Acrocephalus arundinaceua), trzcinniczków
(Acrocephalus scirpaceus), perkozów dwuczubych (Podiceps cristatus), łabędzi niemych (Cygnus
olor), błotniaków stawowych (Circus aeruginosus). Jezioro jest też ważnym miejscem tranzytowym
dla ptaków wędrownych. Dużym stadom ptaków wodnych często towarzyszą bieliki (Haliaetus
albicilla).
Fot. Nr 2 Plaża nad Jeziorem Nowowiejskim
Źródło: Urząd Miejski w Zbąszyniu
O bogatych zasobach przyrodniczych gminy decyduje też fakt, iż wschodnia część wsi
znajduje się w obszarze chronionego krajobrazu Natura 2000 - „Jeziora Pszczewskie i Dolina
Obry”. Na obszarze znajduje się 7 typów siedlisk wymienionych w Załączniku I Dyrektywy
92/43/EWG o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dziko żyjącej fauny i flory, zwanej Dyrektywą
Siedliskową, zmienionej dyrektywą 97/62EWG a także w Załączniku Nr 1 do Rozporządzenia
Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz
gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000
(Dz. U. Nr 94, poz. 795). Są to m.in. starorzecza i inne naturalne, eutroficzne zbiorniki wodne;
zmiennowilgotne łąki trzęślicowe; górskie i niżowe ziołorośla nadrzeczne i okrajkowe; górskie łąki
konietlicowe
użytkowane
ekstensywnie;
torfowiska
przejściowe
środkowoeuropejski; lasy łęgowe i nadrzeczne zarośla wierzbowe.
i
trzęsawiska;
grąd
Mapa Nr 2 Obszar Natura 2000 w obrębie Nowej Wsi Zbąskiej
Źródło: Urząd Miejski w Zbąszyniu
Obszar Natura 2000 „Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry” jest obszarem ważnym dla fauny
związanej z siedliskami wodno-błotnymi. Najliczniejszymi chronionymi przedstawicielami
królestwa zwierząt na tym obszarze są ptaki, w szczególności ptaki gniazdujące – zimorodek, orlik
krzykliwy, bąk, bocian biały, bocian czarny, błotniak stawowy, derkacz, dzięcioł czarny, żuraw,
bielik, lerka, kania czarna, kania ruda, trzmielojad i jarzębata oraz migrujące – krzyżówka,
głowienka, czernica, gągoł, łyska, nurogęś, perkoz dwuczuby.
W granicach Obszaru występują inne gatunki zwierząt wymagające ochrony w formie
wyznaczenia obszarów Natura 2000, np. bóbr, wydra europejska, kumak nizinny. Innymi ważnymi
gatunkami roślin i zwierząt występujących na Obszarze są: płazy (ropucha zielona, rzekotka,
grzebiuszka ziemna), gady (zaskroniec zwyczajny), rośliny (buławik czerwony, storczyk
szerokolistny, rosiczka okrągłolistna, kruszczyk błotny, pełnik europejski).
Ponadto do zasobów przyrodniczych wsi należy zaliczyć lasy, których powierzchnia stanowi
blisko 20 % powierzchni wsi. W lasach zlokalizowanych w granicach administracyjnych Nowej
Wsi Zbąskiej dominuje sosna. Bory sosnowe gminy charakteryzują się ubogim runem i warstwą
podszytu. Są to bory gospodarcze, intensywnie użytkowane. Praktykuje się w nich zręb całkowity i
nadal do odnowień używa się prawie wyłącznie sosnę promując dzięki temu jej wysokowydajne,
lecz mało odporne na zanieczyszczenia i szkodniki monokultury.
2.2 Dziedzictwo kulturowe
Jak wspomniano Nowa Wieś Zbąska i jej mieszkańcy odegrali ważną rolę w Powstaniu
Wielkopolskim, kiedy to Polacy odparli tu 12 lutego 1919r. natarcie niemieckie, lecz pięć dni
później zostali wyparci ze wsi przy dużych stratach po obu stronach ( poległ tu m.in. dowódca,
porucznik Korneliusz Mann). Powstańcom udało się w końcu wyjść na linię Obry, nie odzyskali
jednak przyczółka na lewym brzegu. 58 powstańców wielkopolskich poległych w walkach w
rejonie Zbąszynia i Babimostu pochowano w sześciu zbiorowych mogiłach. Następnie dnia 3
sierpnia 1927r. wystawiono pomnik ku czci ich pamięci.
Fot. Nr 3 Pomnik Powstańców Wlkp.
Źródło: Urząd Miejski w Zbąszyniu
Wśród cennych obiektów stanowiących dziedzictwo kulturowe wymienić należy znajdującą
się przy głównym skrzyżowaniu figurę św. Jana Nepomucena z początku XIXw.
2.3 Obiekty i tereny
Przez malowniczo położone tereny leśne w sąsiedztwie akwenów wodnych przebiega szereg
różnych szlaków turystycznych, które nie tylko w sezonie wiosny oraz lata są intensywnie
uczęszczane. Niestety wadą tych szlaków jest brak utwardzenie. Nawierzchnia na szlakach jest
piaszczysta i niejednokrotnie w okresie opadów deszczu i roztopów śniegu mokra i błotnista.
Poniżej przedstawiamy szlaki turystyczne, które przebiegają przez teren Nowej Wsi Zbąskiej:
Tabela Nr 2 Trasy rowerowe przebiegające przez wieś Nowa Wieś Zbąska
Lp.
Szlak
Przebieg trasy
km
1.
Trasa rowerowa wokół Jeziora
Zbąszyńskiego z wyjazdem w stronę
Grójca Wielkiego (gm. Siedlec)
Zbąszyń - Przyprostynia - Perzyny - Nowa Wieś
Zbąska - Nowa Wieś - Nądnia - Zbąszyń
21,0
2.
Szlak „Kozła Zbąszyńskiego”
3.
Szlak „Powstańców Wielkopolskich”
Przyprostynia - Perzyny - Nowa Wieś Zbąska Podmokłe Mokre – Podmokłe Wielkie – Kosieczyn –
Chlastawa – Zb aszynek - Dąbrówka – Zbąszyń
Chrośnica – Leśne Domki - Przyprostynia - Perzyny Nowa Wieś Zbąska - Nowa Wieś - Nądnia - Zbąszyń
24,0
20,0
Źródło: Urząd Miejski w Zbąszyniu
Ponadto Nowa Wieś Zbąska stanowi ważny przystanek na trasie następujących szlaków
kajakowych:
a. Zbąszyń - Strzyżewo - Trzciel (48 km), Trzciel - Borowy Młyn - Pszczew (16 km),
b. Kopanica - Jezioro Chobienickie, Jezioro Chobienickie - Zbąszyń (plaża), Zbąszyń (plaża) Jezioro Lutol - Trzciel - Rybojady:
Wieś z uwagi na położenie przy akwenie wodnym posiada również pole namiotowe z ok.
100 miejsc. Obiekt ten wymaga ze względu na panujące obecnie standardy dużego wsparcia
finansowego.