V - 3. Plamka

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA
Proces widzenia
Zadanie 3. Badanie istnienia czarnej plamki
CEL ĆWICZENIA
Wykazanie doświadczalne istnienia czarnej plamki, czyli obszaru siatkówki w którym
nasze oko nie odbiera bodźców świetlnych.
Budowa oka ludzkiego.
Oko ludzkie należy do przyrządów dających obrazy rzeczywiste. Wnętrze oka
wyłożone jest wrażliwą na światło warstwą siatkówki, gdzie powstaje obraz. Jest to obraz
rzeczywisty, zmniejszony, odwrócony. Siatkówka ma budowę bardzo złożoną: znajdują się w
niej zakończenia nerwu wzrokowego tworzące wrażliwa na światło warstwę znajdującą się w
głębi siatkówki. Zakończenia nerwu są w postaci pręcików .Wrażliwość na światło nie jest na
całej powierzchni siatkówki jednakowa. Wyróżniają się specjalnie dwa punkty: żółta plamka,
gdzie wrażliwość na światło jest największa, oraz ślepa plamka (miejsce gdzie nerw optyczny
wchodzi do oka) niewrażliwa na światło. Najwyraźniej widzimy przedmioty, których obrazy
powstają w żółtej plamce, bowiem tam spotykamy największe zagęszczenie czopków, a
zdolność rozróżniania poszczególnych barwnych wrażeń świetlnych związana jest, jak się
zdaje z czopkami. Dwa punkty rozróżniamy wtedy, gdy obrazy ich padają na dwa różne
czopki . Ponieważ czopki są najgęściej rozmieszczone w żółtej plamce, mamy tam największą
ostrość widzenia.
Dowód istnienia czarnej plamki:
Wykorzystamy tutaj rysunek który pomoże w wykazaniu niedoskonałości ludzkiego
oka. Należy zasłonić lewe oko. Obserwując prawym okiem czarny krzyżyk zmieniamy
odległość pomiędzy okiem a obrazkiem. W odległości ok. 40 cm czarne kółko znajdujące się
po prawej stronie powinno zniknąć. Jeżeli tak się stanie znaczy to, że przy tej odległości od
obrazka i przy tej geometrii rysunku obraz czarnego kółka znalazł się w siatkówce gdzie nie
występują żadne fotoreceptory, czyli w tzw. czarnej plamce. Dodatkowo można
zaobserwować jaki w pionie obszar obejmuje czarna plamka poruszając głową w górę i w dół.
Interpretacja wyników:
-
Określić odległość dla której obraz czarnego kółka znajdzie się w obszarze czarnej
plamki.
Określić zakres plamki w płaszczyźnie poziomej szacując wielkość kąta odchylenia
głowy przy którym kółko pozostanie niewidoczne.
Omówić zagrożenia dla człowieka wynikające z istnienia czarnej plamki.