Booklet (PL) - Collegium Vocale Bydgoszcz

Transkrypt

Booklet (PL) - Collegium Vocale Bydgoszcz
ALL PRAISE TO YOU
THOMAS TALLIS
 PSALM TUNES
COLLEGIUM VOCALE BYDGOSZCZ
COLLEGIUM VOCALE BYDGOSZCZ
Album ten dedykujemy angielskiemu zespołowi
T HE TA L L I S SCH O L A R S
którego nagrania renesansowej muzyki sakralnej
od lat były dla nas niedoścignionym interpretacyjnym wzorcem
Patrycja Cywińska-Gacka sopran, Janusz Cabała kontratenor,
Michał Zieliński baryton i kierownik artystyczny, Łukasz Hermanowicz bas
Nagrano w kościele Zbawiciela (ewangelicko-augsburskim) w Bydgoszczy, 13-14 czerwca 2016 roku
Sławomir Pisarek realizator dźwięku
Evelyn Flynt cover art
Projekt zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu Miasta Bydgoszczy
CVB 010
© 2016 COLLEGIUM VOCALE BYDGOSZCZ
http://collegiumvocale.bydgoszcz.pl

All Praise To You — Tallis’ Canon
(THOMAS TALLIS, arr. THOMAS RAVENSCROFT)
.......................2:02
NINE PSALM TUNES FOR ARCHBISHOP PARKER’S PSALTER (Londyn, 1567)
kontrafaktura: Jan Kochanowski — Psałterz Dawidów (Kraków, 1579)

THE FIFTH TUNE

THE SECOND TUNE
Boże, który mieszkasz nad wszytkimi nieby
Słysz, Pasterzu izraelski, nasz głos żałościwy

THE SEVENTH TUNE

THE THIRD TUNE

THE NINTH TUNE

THE SIXTH TUNE

THE FOURTH TUNE

THE FIRST TUNE
Wsiadaj z dobrym sercem, o królu cnotliwy
Pan króluje, który włada anioły lotnemi
Nawiedź mię na drogę praw swych
(THOMAS TALLIS)
....................................... 2:48
(THOMAS TALLIS)
.......................................2:42
(THOMAS TALLIS)
........................................ 2:31
(THOMAS TALLIS)
(THOMAS TALLIS)
.............................................2:40
...................................................2:34
Użycz zdrowia, żebych przy Twym słowie stał statecznie
(THOMAS TALLIS)
Wszytka ziemia, wszytki kraje, i gdzie jasne słońce wstaje
Szczęśliwi, którzy się Pańskim zakonem sprawują

(THOMAS TALLIS)
(THOMAS TALLIS)
...................2:24
...............................2:32
THE EIGHTH TUNE
Przypuść, Panie, w uszy swoje słowa i wołanie moje

.....................3:25
Modlitwa Pańska
(CYPRIAN BAZYLIK)
(THOMAS TALLIS)
........................... 1:58
............................................................................1:40
omas Tallis urodził się ok. 1505 roku,
Th
prawdopodobnie w hrabstwie Kent, a zmarł
tworzyły się właśnie zręby Kościoła anglikańskiego.
W lipcu 1533 roku, na skutek zatargu o unieważnienie
małżeństwa z Katarzyną Aragońską, papież wydał
bullę, w której ekskomunikował Henryka, a już
wiosną 1534 roku parlament przegłosował kilka
ustaw (w tym przede wszystkim tzw. Akt Supremacji,
głoszący że król jest „jedyną, najwyższą na ziemi
głową Kościoła anglikańskiego”), które doprowadziły
do oderwania się Anglii ze wspólnoty Kościoła
rzymsko-katolickiego. W następstwie tych zdarzeń
doszło do brutalnych prześladowań duchownych,
którzy nie poparli religijnej polityki króla oraz do
konfiskaty klasztornych dóbr.
Następca Henryka, król Edward VI (panujący
w latach 1547–1553), dążył do utrwalenia struktur
Kościoła anglikańskiego i pozostawił arcybiskupowi
Canterbury — oficjalnemu przełożonemu Church
of England (odpowiednikowi naszego prymasa) —
wolną rękę do przeprowadzenia stosownych reform.
Thomas Cranmer, wzorując się na działaniach Lutra
doprowadził do głębokich przemian w kształcie
liturgii, w tym jej dźwiękowej oprawy (forsując
postulat uproszczenia muzyki religijnej), a także
zasłynął jako autor The Book of Common Prayer,
kompletnej liturgii Kościoła anglikańskiego.
20 lub 23 listopada 1585 roku w Greenwich.
Zaskakująco mało wiadomo na temat życia
jednego z najwybitniejszych kompozytorów
epoki elżbietańskiej. Najwcześniejsze zachowane
dokumenty potwierdzają jego obecność w latach
1530–1531 w benedyktyńskim klasztorze
w Dover, gdzie pracował jako organista. Następnie,
w latach 1537–1538 w kościele St. Mary-at-Hill
w Londynie. W 1540 roku Tallis został zatrudniony
jako chórzysta katedry w Canterbury. Ta posada
okazała się niezwykle istotna dla dalszego rozwoju
kariery, gdyż dzięki rekomendacji wpływowego
arcybiskupa Thomasa Cranmera (duchowego lidera
angielskiej reformacji) uzyskał członkostwo kapeli
królewskiej (Chapel Royal) i ok. 1543 roku powrócił
do stolicy, gdzie spędził resztę życia.
Działalność kompozytorska Thomasa Tallisa
przypadła na czasy gwałtownych konfliktów
religijnych i zwrotów wyznaniowych, jakie miały
miejsce za panowania kolejnych szesnastowiecznych
władców Anglii. Kiedy rozpoczynał pracę w Chapel
Royal w ostatnich latach rządów Henryka VIII,
5
Katolicka królowa Maria I Tudor (panująca w latach
1553–1558) próbowała odwrócić ten proces, co
obok kolejnych prześladowań (m.in. oskarżenie
o herezję i stracenie arcybiskupa Cranmera)
skutkowało ponownym zorientowaniem muzyki
angielskiej na wzorce kontynentalne, czyli powrotem
do uprawiania skomplikowanej imitacyjnej
polifonii łacińskiej, promowanej przez generacje
kompozytorów franko-flamandzkich.
Za czasów panowania Elżbiety I (1558–1603)
ostatecznie zerwano z rytem Sarum (1559) i odtąd
oficjalnie uprawianą angielską muzyką religijną
stały się hymny (anthems), psalmy i pieśni
opracowywane w zredukowanym fakturalnie
i kontrapunktycznie stylu protestanckim.
Thomas Tallis mimo zachowania katolickiego
światopoglądu z równie dobrym skutkiem potrafił
tworzyć muzykę w obu nurtach, dostosowując ją do
(w tym Spem in alium) oraz 17 utworów wydanych
wspólnie z kompozycjami Williama Byrda (owoc
królewskiego przywileju) w zbiorze Cantiones, quae
ab argumento sacrae vocantur... (Londyn, 1575).
Thomas Tallis był także jednym z pierwszych
kompozytorów, którzy tworzyli anthems do tekstów
angielskich (z popularnym If Ye Love Me na czele)
i ustalali stylistyczne wzorce nowej muzyki dla
liturgii Kościoła anglikańskiego. Nic dziwnego zatem,
że kiedy Matthew Parker — kolejny z arcybiskupów
Canterbury — dokonał rymowanego tłumaczenia
Księgi Dawida zwrócił się z prośbą właśnie do Tallisa,
aby umuzycznił kilka psalmów, których nuty miały
zostać zamieszczone jako aneks do pierwszego
wydania The whole Psalter translated into English
Metre, which contayneth an hundreth and fifty
Psalmes (Londyn, 1567). Kompozytor wybrał osiem
psalmów oraz hymn wykonywany tradycyjnie
podczas święta Pięćdziesiątnicy Come Holy Ghost
(Veni Sancte Spiritus). Co ciekawe, każdy z utworów
opracował w innej tonacji, dzięki czemu ów zbiór
(znany jako Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s
Psalter) jest zarazem interesującą egzemplifikacją
systemu kościelnych modi:
aktualnych dyrektyw. Jego talent został doceniony
i uhonorowany przez Elżbietę I, która w 1575 roku
przyznała Tallisowi oraz najzdolniejszemu z jego
uczniów Williamowi Byrdowi niezwykły przywilej,
polegający na tym, że przez następnych 21 lat
angielscy drukarze i wydawcy musieli niezwłocznie
publikować wszystko, co tylko wyszło spod ich pióra.
Kiedy Alessandro Striggio (c.1540–1592)
zaprezentował w Londynie swój 40-głosowy motet
Ecce beatam lucem, spotykając się z entuzjastycznym
przyjęciem słuchaczy, ambitni wyspiarze postanowili
udowodnić Włochom, że nie są wcale gorsi, że na
ich ziemi także rodzą się wybitni twórcy, i książę
Norfolku Thomas Howard zamówił u Tallisa swoistą
ripostę w postaci 40-głosowego motetu Spem
in alium. Nie trzeba dodawać, że i dla samego
kompozytora podjęcie się tego zadania miało przede
wszystkim posmak rywalizacji, związanej z chęcią
zaimponowania kontrapunktycznym kunsztem.
Łaciński dorobek Tallisa obejmuje m.in. 3 cykle
ordinarium missæ (7-gł. Missa „Puer natus est nobis”,
5-gł. Missa „Salve intemerata” oraz Mass for four
voices), 2 propria, 2 magnifikaty, 4 hymny, 2 psalmy,
2 lekcje z 5-gł. Lamentations of Jeremiah, 3 responsoria
7
The First Tune — Psalm 1: Man blest no doubt (modus dorycki)
The Second Tune — Psalm 68: Let God arise (hypodorycki)
The Third Tune — Psalm 2: Why fum’th in fight (frygijski)
The Fourth Tune — Psalm 95: O come in one to praise (hypofrygijski)
The Fifth Tune — Psalm 42: E’en like the hunted hind (lidyjski)
The Sixth Tune — Psalm 5: Expend, O Lord (hypolidyjski)
The Seventh Tune — Psalm 52: Why brag’st in malice (miksolidyjski)
The Eighth Tune — Psalm 67: God grant with grace (hypomiksolidyjski)
Hymn: Come Holy Ghost (joński)
rozbudował ów system do dwunastu modi.
Dodane modusy (eolski i joński wraz z plagalnymi
odmianami) zyskiwały wówczas coraz większe
znaczenie i w niedługim czasie miały posłużyć
do uformowania systemu tonalnego dur-moll.
Taka koncepcja uporządkowania tonalnego
przypomina późniejszy eksperyment Johanna
Sebastiana Bacha, który stworzył cykl 24 preludiów
i fug wykorzystujących wszystkie tonacje w ramach
systemu dur-moll (Das Wohltemperierte Klavier).
Na uwagę zasługuje fakt, że w ostatnim z utworów
zamieszczonych w Psałterzu Parkera kompozytor
wykorzystał skalę jońską, która nie mieściła się
w tradycyjnym, wywodzącym się ze średniowiecznej
myśli teoretycznej kanonie kościelnych modi,
obejmującym jedynie osiem tonacji (cztery
autentyczne oraz cztery plagalne). Dopiero Henricus
Glareanus w traktacie Dodekachordon z 1547 roku
W krótkim odautorskim komentarzu Tallis pokusił
się o przyporządkowanie każdemu z utworów
określonych afektów oraz zaznaczył, że melodia
główna psalmów ulokowana została w głosie
tenorowym i można wykonywać ją monodycznie
(jedynie w hymnie Come Holy Ghost cantus firmus
umieszczono w głosie najwyższym).
8
kontrastami (dynamicznymi, agogicznymi,
artykulacyjnymi, fakturalnymi), z bliższymi relacjami
słowno-muzycznymi (ilustracyjność, retoryka
muzyczna).
Wedle sugestii Tallisa pierwsza melodia winna
mieć charakter miękki, cichy, łagodny (meek),
oddający pokorę i pobożność (devout); druga wyraża
majestat (majesty), lecz jednocześnie smutek (sad);
trzecia eksponuje wściekłość, srogość (rage) i ma
grubiańsko jaskrawe zabarwienie (roughly bright);
czwarta ilustruje pochlebstwo (fawn, flatter);
piąta — zachwyt, uciechę, radość (delight, laugh);
szósta — płacz, żałobę (bewail, weep), ból (sore);
siódma — siłę, moc, zdecydowanie (stout);
i wreszcie ostatnia — łagodność, delikatność (mild),
więc trzeba ją śpiewać w umiarkowanym tempie (in
modest pace). Tego rodzaju wskazówki wykonawcze
były wówczas rzadkością i są świadectwem
estetycznych przemian, jakie w drugiej połowie
XVI wieku zachodziły zarówno w muzyce religijnej
(np. twórczość motetowa Lassusa), jak i świeckiej
(odrodzenie madrygału). Kompozytorzy w coraz
większym stopniu zaczęli doceniać ekspresywny
potencjał sztuki dźwięku, co w okresie baroku
doprowadziło do wykształcenia tzw. teorii afektów.
Eufoniczne, wyrafinowane kontrapunktycznie lecz
zazwyczaj dość neutralne wyrazowo konstrukcje
polifoniczne zaczęły przekształcać się w muzykę
tętniącą życiem, nasyconą emocjami i licznymi
Spośród dziewięciu tonów psalmowych najbardziej
znany jest utwór trzeci, w tonacji frygijskiej, do
tekstu „Why fum’th in fight the Gentiles spite, in fury
raging stout?” („Dlaczego narody się buntują, czemu
ludy knują daremne zamysły?”). Swoją popularność
zawdzięcza przede wszystkim znakomitej fantazji
na podwójną orkiestrę smyczkową, skomponowanej
w 1910 roku przez Ralpha Vaughana Williamsa
(Fantasia on a Theme by Thomas Tallis). W większości
anglikańskich hymnarzy, wykorzystywanych
obecnie podczas liturgii, figuruje ton ósmy, ułożony
pierwotnie do tekstu Psalmu 67 „God grant
with grace”. W przeredagowanej przez Thomasa
Ravenscrofta wersji (The Whole Booke of Psalmes,
1621), eksponującej ukryty w oryginale kanon, oraz
z podmienionym tekstem „All praise to You, my God,
this night...”Thomasa Kena (z ok. 1674 roku) utwór
ten funkcjonuje w literaturze muzycznej jako Tallis’
Canon. Sporą popularnością cieszy się również hymn
Come Holy Ghost, znany jako Tallis’ Ordinal.
10
Szamotulczyka i Bazylika. Czy jednak jest sens
konkurować z doskonałymi kreacjami chórów
brytyjskich? Cóż nowego może wnieść do
interpretacji tych użytkowych pieśni Collegium
Vocale, oprócz zaprezentowania większej liczby
zwrotek, w pojedynczej obsadzie, i... (niestety)
obdarzenia anglojęzycznych psalmów niedoskonałą
wymową, obciążoną słowiańskim akcentem?
W ostatnich latach Nine Psalm Tunes... Tallisa
spotykają się z coraz większym zainteresowaniem
angielskich chórów wyspecjalizowanych
w wykonawstwie muzyki renesansowej. Tony
psalmowe zostały zarejestrowane na płytach
kompaktowych m.in. przez znakomity
kilkunastoosobowy zespół Stile Antico (album
z 2008 roku „Heavenly Harmonies”, Harmonia
Mundi HMU 807463), czy The Sixteen (album
z 2013 roku „An Immortal Legacy”, Coro COR 16111).
Istnieje również nieco starsze nagranie The Tallis
Scholars („The Complete English Anthems”, Gimell
Records CDGIM 007) z 1986 roku. Co ciekawe, we
wszystkich tych przypadkach wykonawcy realizują
jedynie pierwsze strofy tekstu (pojedyncze psalmy
trwają zatem kilkadziesiąt sekund), zupełnie jak
gdyby nie doceniali wyrazowego potencjału tych
utworów i traktowali je nieco po macoszemu,
niczym dźwiękowe incipity.
Powielanie przetartych szlaków nie bardzo mnie
interesuje, toteż planując ów program starałem się
wnieść wartość dodaną, aby uzasadnić potrzebę
kolejnej rejestracji psalmów Tallisa. W tym celu
odwołałem się do zabiegu kontrafaktury, który
świetnie sprawdził się w programie „Na fraszki Jana
z Czarnolasu”. Tym razem sięgnąłem po Psałterz
Dawidów Kochanowskiego z 1579 roku i w pierwszej
kolejności spróbowałem wyselekcjonować grupy
psalmów, które zarówno pod względem liczby
sylab, jak i ulokowania średniówki przystają do
muzycznej frazy utworów Tallisa. Mając na uwadze
dodatkową trudność, polegającą na dostosowaniu
tematyki psalmów do wskazówek interpretacyjnych
zasugerowanych przez kompozytora, liczyłem na to,
iż w przypadku każdej z pieśni będę miał do wyboru
Mając za sobą pewne doświadczenia
w wykonywaniu protestanckich psalmów
(album „Melodie na psałterz polski” z 2009 roku)
postanowiliśmy przyłożyć do kompozycji Tallisa
taką samą miarę, jak do psalmów Gomółki,
11
„Pan króluje, który włada anioły lotnemi:
Lękajcie się, państwa wielkie, bój się, wszytka ziemi!
Wielki to Pan na Syjonie, Pan niezwyciężony,
Nad królestwa świata tego wszytki wyniesiony”.
przynajmniej kilka tekstów. Niestety, nie w pełni
się to powiodło. W przypadku trzech tonów
(pierwszego, szóstego oraz dziewiątego) jedynie
Psalm 119 w poetyckiej translacji Kochanowskiego
spełniał wymagania w zakresie prozodii. Na szczęście,
jest to jeden z bardziej rozbudowanych wierszy,
zróżnicowany semantycznie (autor komentarza
w Biblii Tysiąclecia stwierdził, iż jest to „antologia
sentencji, wyznań, dziękczynień lub nawet
lamentacji, sławiąca tajemnice i cuda objawionego
Prawa Bożego”), więc wybranymi strofami mogłem
obdzielić wszystkie trzy utwory.
Łagodny, delikatny Tallis’ Canon (The Eighth Tune),
realizowany w wyciszonej dynamice i stosunkowo
wolnym tempie, również został zaopatrzony
w stosowny tekst lamentacyjnego Psalmu 5:
„Przypuść, Panie, w uszy swoje Słowa i wołanie moje;
Wysłuchaj mój głos płaczliwy, Królu i Boże prawdziwy!
Ledwie z głębokiego morza ukaże się ranna zorza,
A ja już wołam do Ciebie smutne oczy mając w niebie”.
Najbardziej zadowolony jestem z efektu, jaki udało
się uzyskać w odniesieniu do tonu pierwszego,
gdzie tekst Psalmu 1 umuzyczniony pierwotnie
przez Tallisa (w tłumaczeniu Kochanowskiego:
„Szczęśliwy, który nie był między złemi w radzie...”)
zastąpiłem fragmentem Psalmu 119 o zbieżnej
wymowie („Szczęśliwi, którzy się Pańskim zakonem
sprawują...”). Wydaje się, że „srogość” założoną
przez kompozytora w utworze trzecim nieźle
oddaje Psalm 99, którym zastąpiłem wykorzystany
oryginalnie Psalm 2:
Wierzę, że tak przetworzone utwory Thomasa Tallisa
przynajmniej w naszej ojczyźnie spotkają się
z przychylnym przyjęciem i wzbogacą
polskojęzyczną renesansową literaturę muzyczną
o dziewięć interesujących kompozycji, które
z powodzeniem mogą być wykonywane przez
każdy amatorski chór, zarówno na koncertach,
jak i podczas liturgii.
M ICH A Ł Z IE L IŃ S K I
12

ALL PRAISE TO YOU
muzyka: Thomas Tallis; aranżacja: Thomas Ravenscroft (The Whole Booke of Psalmes, 1621); słowa: Thomas Ken (ok. 1674)
All praise to you, my God, this night,
For all the blessings of the light.
Keep me, O keep me, King of kings,
Beneath the shelter of your wings.
Forgive me, Lord, for this I pray,
The wrong that I have done this day.
May peace with God and neighbor be,
Before I sleep, restored to me.
Lord, may I be at rest in you
And sweetly sleep the whole night through.
Refresh my strength, for your own sake,
So I may serve you when I wake.
Praise God, from whom all blessings flow;
Praise him, all creatures here below.
Praise him above, you heavn’ly host;
Praise Father, Son, and Holy Ghost.
13

THE FIFTH TUNE
muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567);
słowa: Jan Kochanowski, Psalm 123 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy
Boże, który mieszkasz nad wszytkimi nieby
Prózen i trosk ludzkich, i wszelkiej potrzeby,
Do Ciebie ja wznoszę smętne oczy swoje,
O Panie, nadziejo i zbawienie moje.
Jako w niedostatku na pańską pogląda
Głodny sługa rękę i łaski pożąda,
Jako niewolnica, której głód dojmuje,
Coraz panie j swojej ręki upatruje:
Takżeć oczy nasze obciężone łzami
Na Pana patrzają — owa się nad nami
Smiłować jako Pan miłosierny raczy,
A występków naszych łaskawie przebaczy.
Użal się nas, użal, nieśmiertelny Boże,
Abowiem już ledwe cierpieć więcej może
Nasze człowieczeństwo pośmiechów i wzgardy,
Tak nas ten lud trapi, swoim szczęściem hardy.
14

THE SECOND TUNE
muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567);
słowa: Jan Kochanowski, Psalm 80 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy
Słysz, Pasterzu izraelski, nasz głos żałościwy,
Który jako stado wodzisz naród swój właściwy.
Okaż się, który nad lotnym siedzisz cherubinem,
Przed Efrajmem, przed Manassem, przed Benijaminem.
Chciej poruszyć siły swojej i swej zwykłej mocy
A przybądź nam utrapionym rychło ku pomocy;
Przywróć nas ku łasce swojej, niezwalczony Panie,
Okaż swą twarz, a wszytko się nam po myśli stanie!
Sąsiedzi o łupy nasze zwady zaczynają,
A nieprzyjacielskie śmiechy żalu nam dodają.
Przywróć nas ku łasce swojej, niezwalczony Panie,
Okaż swą twarz, a wszytko się nam po myśli stanie.
A my nigdy z Twojej świętej drogi nie zejdziemy;
Ty nas będziesz żywił, a my wzywać Cię będziemy,
Przywróć nas ku łasce swojej, niezwalczony Panie!
Okaż swą twarz, a wszytko się nam po myśli stanie!
15

THE SEVENTH TUNE
muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567);
słowa: Jan Kochanowski, Psalm 20 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy
Wsiadaj z dobrym sercem, o królu cnotliwy,
I w dobrą godzinę na swój koń chętliwy;
Zajedź drogę śmiele nieprzyjacielowi
A zastaw się o swój lud poganinowi!
Wysłucha cię (da Bóg!) Pan czasu trudności
I obroni ręką swojej wszechmocności;
Siedząc na Syjonie oka swego z ciebie
Nie spuści a w twojej wesprze cię potrzebie.
Będzie pomniał na twe wszytki przeszłe dary
I sam ogień spuści na twoje ofiary;
Wszytko to On zdarzy, co w twym sercu czuje,
I szczęśliwy skutek radzie twej gotuje.
Oni w swoje wozy i ufają w konie,
A my w Pańskiej kładźmy nadzieję obronie.
Oni upaść muszą, a my powstaniemy
I zwycięstwa znaki sławne podniesiemy.
Zdarz to, wieczny Boże, z Pańskiej swej litości,
A my bądźmy pewni, że Król z wysokości
Słyszy prośby nasze, a ócz go żądamy,
Wszytko z łaski Jego zawżdy otrzymamy.
16

THE THIRD TUNE
muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567);
słowa: Jan Kochanowski, Psalm 99 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy
Pan króluje, który włada anioły lotnemi:
Lękajcie się, państwa wielkie, bój się, wszytka ziemi!
Wielki to Pan na Syjonie, Pan niezwyciężony,
Nad królestwa świata tego wszytki wyniesiony.
Imię Twoje niech na wieki będzie pochwalone,
Imię wielkie, imię groźne i błogosławione.
Ty miłujesz sprawiedliwość, Tyś ludowi swemu
Prawa podał i porządek spisał wybranemu.
Wzywali Go, a On słuchał uszyma wdzięcznymi
I z obłoku okrągłego umawiał się z nimi:
A to, że nad wszytko Pańskich ustaw przestrzegali
A w przymierzu nieodmienną wiarę zachowali.
17

THE NINTH TUNE (THE TALLIS’S ORDINAL)
muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567);
słowa: Jan Kochanowski, Psalm 119 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy
Nawiedź mię na drogę praw swych, naucz mię ich chować.
A ja szczerze chcę wedla nich żywot swój sprawować.
Prowadź mię ścieżką swych uchwał, do tegom ja chciwy:
Do tego mię wiedź, niech nie dbam o zysk niecnotliwy.
Odwróć wzrok mój od marności, niech przy Tobie stoję,
Pomni słowo swoje, oto ja Ciebie się boję.
Uchowaj mię hańby, boś Ty uznawca prawdziwy,
Broń mię chętnego Twej prawdzie, jakoś sprawiedliwy.
Usłysz, Panie — k’Tobie wołam — narzekanie moje,
Usłysz a ratuj, niech święte chowam prawa Twoje.
Uprzedzam świtanie do Twych wyroków wzdychając,
Uprzedzam straż w Twym zakonie świętym rozmyślając.
Usłysz głos mój a potwierdź mię wedle swego słowa,
Źli nade mną tuż, ale praw Twych daleko, Jowa.
I Tyś jest bliski swym wiernym; wszytki są stateczne
Wyroki Twoje i muszą trwać na czasy wieczne.
18

THE SIXTH TUNE
muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567);
słowa: Jan Kochanowski, Psalm 119 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy
Użycz zdrowia, żebych przy Twym słowie stał statecznie.
Otwórz mi wzrok, niech na zakon patrzę Twój bezpiecznie.
Nie taj praw swych przychodniowi biednemu na ziemi;
Dusza moja wiecznie tęskni za sądami Twemi.
Słowa Twoje, prawda Twoja na wieki zostanie.
Tyś niebo i ziemię stworzył, a też i dziś, Panie,
Twym porządkiem wszytko idzie, wszytko słucha Ciebie;
Krom praw Twoich, ja nie mam gdzie uciec się w potrzebie.
Dziwne są Twe tajemnice, których myśl pilnuje;
Słowo Twe światłem mądrości proste opatruje.
Tego pragnąc usta zieją; wejźrzy miłosiernym
Okiem na mię tak, jakoś zwykł czynić swoim wiernym.
Niechaj ważna będzie moja modlitwa u Ciebie;
Rządź mię wedle swych obietnic i ratuj w potrzebie!
Chwalon z ust mych będziesz, gdy mi zjawisz prawa swoje,
Chwalon będziesz, sprawiedliwe są wyroki Twoje.
19

THE FOURTH TUNE
muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567);
słowa: Jan Kochanowski, Psalm 66 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy
Wszytka ziemia, wszytki kraje,
I gdzie jasne słońce wstaje,
I gdzie w bystre, szumne morze
Zapadają późne zorze,
Wykrzyknięte w słodkim pieniu
G’woli Pańskiemu imieniu;
Sławę Jego wynaszajcie,
Dobrodziejstwa wyznawajcie!
On światem, jako chce, toczy,
Nad wszytkimi trzyma oczy,
Zmiennikom uciera rogi:
Nie rozumiej, byś był srogi.
Wyznawajcie imię Pańskie,
Wszytki narody pogańskie!
Niech po świecie pełno wszędzie
Jego zacnej chwały będzie!
Spiesz się do mnie, wierny zborze,
Co służysz Panu w pokorze,
A usłyszycie w swe uszy,
Jako łaskaw Pan mej duszy.
Kto w swym sercu zakał nosi,
Taki Pana próżno prosi;
Mnie dał według mej nadzieje;
Niech Mu się cześć wieczna dzieje!
20

THE FIRST TUNE
muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567);
słowa: Jan Kochanowski, Psalm 119 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy
Szczęśliwi, którzy się Pańskim zakonem sprawują,
Którzy Pana i wyroków Jego naszladują.
Nie masz grzechu, kędy Pańskie prawa uważono;
Wola Twoja, Panie, aby pilnie ich strzeżono.
Daj Boże, abych umiał strzec Twego rozkazania,
Dobra moja, będę li żył wedle Twego zdania.
Naucz mię praw swoich, a ja niech Tobie dziękuję,
Wedla tych ja żyć chcę, tylko niech pomoc Twą czuję.
Niechaj ważna będzie moja modlitwa u Ciebie;
Rządź mię wedle swych obietnic i ratuj w potrzebie!
Chwalon z ust mych będziesz, gdy mi zjawisz prawa swoje,
Chwalon będziesz, sprawiedliwe są wyroki Twoje.
21

THE EIGHTH TUNE (TALLIS’S CANON)
muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567);
słowa: Jan Kochanowski, Psalm 5 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy
Przypuść, Panie, w uszy swoje
Słowa i wołanie moje;
Wysłuchaj mój głos płaczliwy,
Królu i Boże prawdziwy!
Ledwie z głębokiego morza
Ukaże się ranna zorza,
A ja już wołam do Ciebie
Smutne oczy mając w niebie:
A ja miłosierdziu Twemu
Ufając niewymownemu,
Nawiedzę Twe święte progi
I dam cześć Bogu nad bogi;
Tylko, abych był bezpieczny
Od złych ludzi, Panie wieczny,
Prowadź mię sam z łaski swojej,
Niechaj słucham wolej Twojej!
22

MODLITWA PAŃSKA (ORATIO DOMINICA)
muzyka: Cyprian Bazylik z Sieradza; słowa: Andrzej Trzecieski; druk: Siebenreicher, Kraków 1555
Ojcze nasz, któryś jest w niebie,
My grzeszni prosimy Ciebie:
Święć sie w nas imię Twe święte,
Przyjdzi k nam krolestwo Twoje,
A niech sie Twa wola stanie
Tak na ziemi, jako w niebie.
Daj nam dziś chleb nasz powszedni
I odpuść nam nasze winy,
Jako odpuszczamy i my
Tym ktorzy nam przewinili.
Nie przywodź nas w pokuszenie,
Ale zbaw od złego. Amen.
23
Wszystkie albumy płytowe COLLEGIUM VOCALE BYDGOSZCZ (pliki w formatach: FLAC, ALAC, MP3)
nuty (PDF), komentarze (PDF), klipy wideo (MP4), zdjęcia (JPG) oraz monografię (PDF)
„Burgundzkie brzmienie — Historia Collegium Vocale Bydgoszcz” Michała Zielińskiego
można pobrać nieodpłatnie z oficjalnej witryny internetowej Zespołu:
http://collegiumvocale.bydgoszcz.pl
© 2016 COLLEGIUM VOCALE BYDGOSZCZ

Podobne dokumenty