Booklet (PL) - Collegium Vocale Bydgoszcz
Transkrypt
Booklet (PL) - Collegium Vocale Bydgoszcz
ALL PRAISE TO YOU THOMAS TALLIS PSALM TUNES COLLEGIUM VOCALE BYDGOSZCZ COLLEGIUM VOCALE BYDGOSZCZ Album ten dedykujemy angielskiemu zespołowi T HE TA L L I S SCH O L A R S którego nagrania renesansowej muzyki sakralnej od lat były dla nas niedoścignionym interpretacyjnym wzorcem Patrycja Cywińska-Gacka sopran, Janusz Cabała kontratenor, Michał Zieliński baryton i kierownik artystyczny, Łukasz Hermanowicz bas Nagrano w kościele Zbawiciela (ewangelicko-augsburskim) w Bydgoszczy, 13-14 czerwca 2016 roku Sławomir Pisarek realizator dźwięku Evelyn Flynt cover art Projekt zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu Miasta Bydgoszczy CVB 010 © 2016 COLLEGIUM VOCALE BYDGOSZCZ http://collegiumvocale.bydgoszcz.pl All Praise To You — Tallis’ Canon (THOMAS TALLIS, arr. THOMAS RAVENSCROFT) .......................2:02 NINE PSALM TUNES FOR ARCHBISHOP PARKER’S PSALTER (Londyn, 1567) kontrafaktura: Jan Kochanowski — Psałterz Dawidów (Kraków, 1579) THE FIFTH TUNE THE SECOND TUNE Boże, który mieszkasz nad wszytkimi nieby Słysz, Pasterzu izraelski, nasz głos żałościwy THE SEVENTH TUNE THE THIRD TUNE THE NINTH TUNE THE SIXTH TUNE THE FOURTH TUNE THE FIRST TUNE Wsiadaj z dobrym sercem, o królu cnotliwy Pan króluje, który włada anioły lotnemi Nawiedź mię na drogę praw swych (THOMAS TALLIS) ....................................... 2:48 (THOMAS TALLIS) .......................................2:42 (THOMAS TALLIS) ........................................ 2:31 (THOMAS TALLIS) (THOMAS TALLIS) .............................................2:40 ...................................................2:34 Użycz zdrowia, żebych przy Twym słowie stał statecznie (THOMAS TALLIS) Wszytka ziemia, wszytki kraje, i gdzie jasne słońce wstaje Szczęśliwi, którzy się Pańskim zakonem sprawują (THOMAS TALLIS) (THOMAS TALLIS) ...................2:24 ...............................2:32 THE EIGHTH TUNE Przypuść, Panie, w uszy swoje słowa i wołanie moje .....................3:25 Modlitwa Pańska (CYPRIAN BAZYLIK) (THOMAS TALLIS) ........................... 1:58 ............................................................................1:40 omas Tallis urodził się ok. 1505 roku, Th prawdopodobnie w hrabstwie Kent, a zmarł tworzyły się właśnie zręby Kościoła anglikańskiego. W lipcu 1533 roku, na skutek zatargu o unieważnienie małżeństwa z Katarzyną Aragońską, papież wydał bullę, w której ekskomunikował Henryka, a już wiosną 1534 roku parlament przegłosował kilka ustaw (w tym przede wszystkim tzw. Akt Supremacji, głoszący że król jest „jedyną, najwyższą na ziemi głową Kościoła anglikańskiego”), które doprowadziły do oderwania się Anglii ze wspólnoty Kościoła rzymsko-katolickiego. W następstwie tych zdarzeń doszło do brutalnych prześladowań duchownych, którzy nie poparli religijnej polityki króla oraz do konfiskaty klasztornych dóbr. Następca Henryka, król Edward VI (panujący w latach 1547–1553), dążył do utrwalenia struktur Kościoła anglikańskiego i pozostawił arcybiskupowi Canterbury — oficjalnemu przełożonemu Church of England (odpowiednikowi naszego prymasa) — wolną rękę do przeprowadzenia stosownych reform. Thomas Cranmer, wzorując się na działaniach Lutra doprowadził do głębokich przemian w kształcie liturgii, w tym jej dźwiękowej oprawy (forsując postulat uproszczenia muzyki religijnej), a także zasłynął jako autor The Book of Common Prayer, kompletnej liturgii Kościoła anglikańskiego. 20 lub 23 listopada 1585 roku w Greenwich. Zaskakująco mało wiadomo na temat życia jednego z najwybitniejszych kompozytorów epoki elżbietańskiej. Najwcześniejsze zachowane dokumenty potwierdzają jego obecność w latach 1530–1531 w benedyktyńskim klasztorze w Dover, gdzie pracował jako organista. Następnie, w latach 1537–1538 w kościele St. Mary-at-Hill w Londynie. W 1540 roku Tallis został zatrudniony jako chórzysta katedry w Canterbury. Ta posada okazała się niezwykle istotna dla dalszego rozwoju kariery, gdyż dzięki rekomendacji wpływowego arcybiskupa Thomasa Cranmera (duchowego lidera angielskiej reformacji) uzyskał członkostwo kapeli królewskiej (Chapel Royal) i ok. 1543 roku powrócił do stolicy, gdzie spędził resztę życia. Działalność kompozytorska Thomasa Tallisa przypadła na czasy gwałtownych konfliktów religijnych i zwrotów wyznaniowych, jakie miały miejsce za panowania kolejnych szesnastowiecznych władców Anglii. Kiedy rozpoczynał pracę w Chapel Royal w ostatnich latach rządów Henryka VIII, 5 Katolicka królowa Maria I Tudor (panująca w latach 1553–1558) próbowała odwrócić ten proces, co obok kolejnych prześladowań (m.in. oskarżenie o herezję i stracenie arcybiskupa Cranmera) skutkowało ponownym zorientowaniem muzyki angielskiej na wzorce kontynentalne, czyli powrotem do uprawiania skomplikowanej imitacyjnej polifonii łacińskiej, promowanej przez generacje kompozytorów franko-flamandzkich. Za czasów panowania Elżbiety I (1558–1603) ostatecznie zerwano z rytem Sarum (1559) i odtąd oficjalnie uprawianą angielską muzyką religijną stały się hymny (anthems), psalmy i pieśni opracowywane w zredukowanym fakturalnie i kontrapunktycznie stylu protestanckim. Thomas Tallis mimo zachowania katolickiego światopoglądu z równie dobrym skutkiem potrafił tworzyć muzykę w obu nurtach, dostosowując ją do (w tym Spem in alium) oraz 17 utworów wydanych wspólnie z kompozycjami Williama Byrda (owoc królewskiego przywileju) w zbiorze Cantiones, quae ab argumento sacrae vocantur... (Londyn, 1575). Thomas Tallis był także jednym z pierwszych kompozytorów, którzy tworzyli anthems do tekstów angielskich (z popularnym If Ye Love Me na czele) i ustalali stylistyczne wzorce nowej muzyki dla liturgii Kościoła anglikańskiego. Nic dziwnego zatem, że kiedy Matthew Parker — kolejny z arcybiskupów Canterbury — dokonał rymowanego tłumaczenia Księgi Dawida zwrócił się z prośbą właśnie do Tallisa, aby umuzycznił kilka psalmów, których nuty miały zostać zamieszczone jako aneks do pierwszego wydania The whole Psalter translated into English Metre, which contayneth an hundreth and fifty Psalmes (Londyn, 1567). Kompozytor wybrał osiem psalmów oraz hymn wykonywany tradycyjnie podczas święta Pięćdziesiątnicy Come Holy Ghost (Veni Sancte Spiritus). Co ciekawe, każdy z utworów opracował w innej tonacji, dzięki czemu ów zbiór (znany jako Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter) jest zarazem interesującą egzemplifikacją systemu kościelnych modi: aktualnych dyrektyw. Jego talent został doceniony i uhonorowany przez Elżbietę I, która w 1575 roku przyznała Tallisowi oraz najzdolniejszemu z jego uczniów Williamowi Byrdowi niezwykły przywilej, polegający na tym, że przez następnych 21 lat angielscy drukarze i wydawcy musieli niezwłocznie publikować wszystko, co tylko wyszło spod ich pióra. Kiedy Alessandro Striggio (c.1540–1592) zaprezentował w Londynie swój 40-głosowy motet Ecce beatam lucem, spotykając się z entuzjastycznym przyjęciem słuchaczy, ambitni wyspiarze postanowili udowodnić Włochom, że nie są wcale gorsi, że na ich ziemi także rodzą się wybitni twórcy, i książę Norfolku Thomas Howard zamówił u Tallisa swoistą ripostę w postaci 40-głosowego motetu Spem in alium. Nie trzeba dodawać, że i dla samego kompozytora podjęcie się tego zadania miało przede wszystkim posmak rywalizacji, związanej z chęcią zaimponowania kontrapunktycznym kunsztem. Łaciński dorobek Tallisa obejmuje m.in. 3 cykle ordinarium missæ (7-gł. Missa „Puer natus est nobis”, 5-gł. Missa „Salve intemerata” oraz Mass for four voices), 2 propria, 2 magnifikaty, 4 hymny, 2 psalmy, 2 lekcje z 5-gł. Lamentations of Jeremiah, 3 responsoria 7 The First Tune — Psalm 1: Man blest no doubt (modus dorycki) The Second Tune — Psalm 68: Let God arise (hypodorycki) The Third Tune — Psalm 2: Why fum’th in fight (frygijski) The Fourth Tune — Psalm 95: O come in one to praise (hypofrygijski) The Fifth Tune — Psalm 42: E’en like the hunted hind (lidyjski) The Sixth Tune — Psalm 5: Expend, O Lord (hypolidyjski) The Seventh Tune — Psalm 52: Why brag’st in malice (miksolidyjski) The Eighth Tune — Psalm 67: God grant with grace (hypomiksolidyjski) Hymn: Come Holy Ghost (joński) rozbudował ów system do dwunastu modi. Dodane modusy (eolski i joński wraz z plagalnymi odmianami) zyskiwały wówczas coraz większe znaczenie i w niedługim czasie miały posłużyć do uformowania systemu tonalnego dur-moll. Taka koncepcja uporządkowania tonalnego przypomina późniejszy eksperyment Johanna Sebastiana Bacha, który stworzył cykl 24 preludiów i fug wykorzystujących wszystkie tonacje w ramach systemu dur-moll (Das Wohltemperierte Klavier). Na uwagę zasługuje fakt, że w ostatnim z utworów zamieszczonych w Psałterzu Parkera kompozytor wykorzystał skalę jońską, która nie mieściła się w tradycyjnym, wywodzącym się ze średniowiecznej myśli teoretycznej kanonie kościelnych modi, obejmującym jedynie osiem tonacji (cztery autentyczne oraz cztery plagalne). Dopiero Henricus Glareanus w traktacie Dodekachordon z 1547 roku W krótkim odautorskim komentarzu Tallis pokusił się o przyporządkowanie każdemu z utworów określonych afektów oraz zaznaczył, że melodia główna psalmów ulokowana została w głosie tenorowym i można wykonywać ją monodycznie (jedynie w hymnie Come Holy Ghost cantus firmus umieszczono w głosie najwyższym). 8 kontrastami (dynamicznymi, agogicznymi, artykulacyjnymi, fakturalnymi), z bliższymi relacjami słowno-muzycznymi (ilustracyjność, retoryka muzyczna). Wedle sugestii Tallisa pierwsza melodia winna mieć charakter miękki, cichy, łagodny (meek), oddający pokorę i pobożność (devout); druga wyraża majestat (majesty), lecz jednocześnie smutek (sad); trzecia eksponuje wściekłość, srogość (rage) i ma grubiańsko jaskrawe zabarwienie (roughly bright); czwarta ilustruje pochlebstwo (fawn, flatter); piąta — zachwyt, uciechę, radość (delight, laugh); szósta — płacz, żałobę (bewail, weep), ból (sore); siódma — siłę, moc, zdecydowanie (stout); i wreszcie ostatnia — łagodność, delikatność (mild), więc trzeba ją śpiewać w umiarkowanym tempie (in modest pace). Tego rodzaju wskazówki wykonawcze były wówczas rzadkością i są świadectwem estetycznych przemian, jakie w drugiej połowie XVI wieku zachodziły zarówno w muzyce religijnej (np. twórczość motetowa Lassusa), jak i świeckiej (odrodzenie madrygału). Kompozytorzy w coraz większym stopniu zaczęli doceniać ekspresywny potencjał sztuki dźwięku, co w okresie baroku doprowadziło do wykształcenia tzw. teorii afektów. Eufoniczne, wyrafinowane kontrapunktycznie lecz zazwyczaj dość neutralne wyrazowo konstrukcje polifoniczne zaczęły przekształcać się w muzykę tętniącą życiem, nasyconą emocjami i licznymi Spośród dziewięciu tonów psalmowych najbardziej znany jest utwór trzeci, w tonacji frygijskiej, do tekstu „Why fum’th in fight the Gentiles spite, in fury raging stout?” („Dlaczego narody się buntują, czemu ludy knują daremne zamysły?”). Swoją popularność zawdzięcza przede wszystkim znakomitej fantazji na podwójną orkiestrę smyczkową, skomponowanej w 1910 roku przez Ralpha Vaughana Williamsa (Fantasia on a Theme by Thomas Tallis). W większości anglikańskich hymnarzy, wykorzystywanych obecnie podczas liturgii, figuruje ton ósmy, ułożony pierwotnie do tekstu Psalmu 67 „God grant with grace”. W przeredagowanej przez Thomasa Ravenscrofta wersji (The Whole Booke of Psalmes, 1621), eksponującej ukryty w oryginale kanon, oraz z podmienionym tekstem „All praise to You, my God, this night...”Thomasa Kena (z ok. 1674 roku) utwór ten funkcjonuje w literaturze muzycznej jako Tallis’ Canon. Sporą popularnością cieszy się również hymn Come Holy Ghost, znany jako Tallis’ Ordinal. 10 Szamotulczyka i Bazylika. Czy jednak jest sens konkurować z doskonałymi kreacjami chórów brytyjskich? Cóż nowego może wnieść do interpretacji tych użytkowych pieśni Collegium Vocale, oprócz zaprezentowania większej liczby zwrotek, w pojedynczej obsadzie, i... (niestety) obdarzenia anglojęzycznych psalmów niedoskonałą wymową, obciążoną słowiańskim akcentem? W ostatnich latach Nine Psalm Tunes... Tallisa spotykają się z coraz większym zainteresowaniem angielskich chórów wyspecjalizowanych w wykonawstwie muzyki renesansowej. Tony psalmowe zostały zarejestrowane na płytach kompaktowych m.in. przez znakomity kilkunastoosobowy zespół Stile Antico (album z 2008 roku „Heavenly Harmonies”, Harmonia Mundi HMU 807463), czy The Sixteen (album z 2013 roku „An Immortal Legacy”, Coro COR 16111). Istnieje również nieco starsze nagranie The Tallis Scholars („The Complete English Anthems”, Gimell Records CDGIM 007) z 1986 roku. Co ciekawe, we wszystkich tych przypadkach wykonawcy realizują jedynie pierwsze strofy tekstu (pojedyncze psalmy trwają zatem kilkadziesiąt sekund), zupełnie jak gdyby nie doceniali wyrazowego potencjału tych utworów i traktowali je nieco po macoszemu, niczym dźwiękowe incipity. Powielanie przetartych szlaków nie bardzo mnie interesuje, toteż planując ów program starałem się wnieść wartość dodaną, aby uzasadnić potrzebę kolejnej rejestracji psalmów Tallisa. W tym celu odwołałem się do zabiegu kontrafaktury, który świetnie sprawdził się w programie „Na fraszki Jana z Czarnolasu”. Tym razem sięgnąłem po Psałterz Dawidów Kochanowskiego z 1579 roku i w pierwszej kolejności spróbowałem wyselekcjonować grupy psalmów, które zarówno pod względem liczby sylab, jak i ulokowania średniówki przystają do muzycznej frazy utworów Tallisa. Mając na uwadze dodatkową trudność, polegającą na dostosowaniu tematyki psalmów do wskazówek interpretacyjnych zasugerowanych przez kompozytora, liczyłem na to, iż w przypadku każdej z pieśni będę miał do wyboru Mając za sobą pewne doświadczenia w wykonywaniu protestanckich psalmów (album „Melodie na psałterz polski” z 2009 roku) postanowiliśmy przyłożyć do kompozycji Tallisa taką samą miarę, jak do psalmów Gomółki, 11 „Pan króluje, który włada anioły lotnemi: Lękajcie się, państwa wielkie, bój się, wszytka ziemi! Wielki to Pan na Syjonie, Pan niezwyciężony, Nad królestwa świata tego wszytki wyniesiony”. przynajmniej kilka tekstów. Niestety, nie w pełni się to powiodło. W przypadku trzech tonów (pierwszego, szóstego oraz dziewiątego) jedynie Psalm 119 w poetyckiej translacji Kochanowskiego spełniał wymagania w zakresie prozodii. Na szczęście, jest to jeden z bardziej rozbudowanych wierszy, zróżnicowany semantycznie (autor komentarza w Biblii Tysiąclecia stwierdził, iż jest to „antologia sentencji, wyznań, dziękczynień lub nawet lamentacji, sławiąca tajemnice i cuda objawionego Prawa Bożego”), więc wybranymi strofami mogłem obdzielić wszystkie trzy utwory. Łagodny, delikatny Tallis’ Canon (The Eighth Tune), realizowany w wyciszonej dynamice i stosunkowo wolnym tempie, również został zaopatrzony w stosowny tekst lamentacyjnego Psalmu 5: „Przypuść, Panie, w uszy swoje Słowa i wołanie moje; Wysłuchaj mój głos płaczliwy, Królu i Boże prawdziwy! Ledwie z głębokiego morza ukaże się ranna zorza, A ja już wołam do Ciebie smutne oczy mając w niebie”. Najbardziej zadowolony jestem z efektu, jaki udało się uzyskać w odniesieniu do tonu pierwszego, gdzie tekst Psalmu 1 umuzyczniony pierwotnie przez Tallisa (w tłumaczeniu Kochanowskiego: „Szczęśliwy, który nie był między złemi w radzie...”) zastąpiłem fragmentem Psalmu 119 o zbieżnej wymowie („Szczęśliwi, którzy się Pańskim zakonem sprawują...”). Wydaje się, że „srogość” założoną przez kompozytora w utworze trzecim nieźle oddaje Psalm 99, którym zastąpiłem wykorzystany oryginalnie Psalm 2: Wierzę, że tak przetworzone utwory Thomasa Tallisa przynajmniej w naszej ojczyźnie spotkają się z przychylnym przyjęciem i wzbogacą polskojęzyczną renesansową literaturę muzyczną o dziewięć interesujących kompozycji, które z powodzeniem mogą być wykonywane przez każdy amatorski chór, zarówno na koncertach, jak i podczas liturgii. M ICH A Ł Z IE L IŃ S K I 12 ALL PRAISE TO YOU muzyka: Thomas Tallis; aranżacja: Thomas Ravenscroft (The Whole Booke of Psalmes, 1621); słowa: Thomas Ken (ok. 1674) All praise to you, my God, this night, For all the blessings of the light. Keep me, O keep me, King of kings, Beneath the shelter of your wings. Forgive me, Lord, for this I pray, The wrong that I have done this day. May peace with God and neighbor be, Before I sleep, restored to me. Lord, may I be at rest in you And sweetly sleep the whole night through. Refresh my strength, for your own sake, So I may serve you when I wake. Praise God, from whom all blessings flow; Praise him, all creatures here below. Praise him above, you heavn’ly host; Praise Father, Son, and Holy Ghost. 13 THE FIFTH TUNE muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567); słowa: Jan Kochanowski, Psalm 123 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy Boże, który mieszkasz nad wszytkimi nieby Prózen i trosk ludzkich, i wszelkiej potrzeby, Do Ciebie ja wznoszę smętne oczy swoje, O Panie, nadziejo i zbawienie moje. Jako w niedostatku na pańską pogląda Głodny sługa rękę i łaski pożąda, Jako niewolnica, której głód dojmuje, Coraz panie j swojej ręki upatruje: Takżeć oczy nasze obciężone łzami Na Pana patrzają — owa się nad nami Smiłować jako Pan miłosierny raczy, A występków naszych łaskawie przebaczy. Użal się nas, użal, nieśmiertelny Boże, Abowiem już ledwe cierpieć więcej może Nasze człowieczeństwo pośmiechów i wzgardy, Tak nas ten lud trapi, swoim szczęściem hardy. 14 THE SECOND TUNE muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567); słowa: Jan Kochanowski, Psalm 80 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy Słysz, Pasterzu izraelski, nasz głos żałościwy, Który jako stado wodzisz naród swój właściwy. Okaż się, który nad lotnym siedzisz cherubinem, Przed Efrajmem, przed Manassem, przed Benijaminem. Chciej poruszyć siły swojej i swej zwykłej mocy A przybądź nam utrapionym rychło ku pomocy; Przywróć nas ku łasce swojej, niezwalczony Panie, Okaż swą twarz, a wszytko się nam po myśli stanie! Sąsiedzi o łupy nasze zwady zaczynają, A nieprzyjacielskie śmiechy żalu nam dodają. Przywróć nas ku łasce swojej, niezwalczony Panie, Okaż swą twarz, a wszytko się nam po myśli stanie. A my nigdy z Twojej świętej drogi nie zejdziemy; Ty nas będziesz żywił, a my wzywać Cię będziemy, Przywróć nas ku łasce swojej, niezwalczony Panie! Okaż swą twarz, a wszytko się nam po myśli stanie! 15 THE SEVENTH TUNE muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567); słowa: Jan Kochanowski, Psalm 20 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy Wsiadaj z dobrym sercem, o królu cnotliwy, I w dobrą godzinę na swój koń chętliwy; Zajedź drogę śmiele nieprzyjacielowi A zastaw się o swój lud poganinowi! Wysłucha cię (da Bóg!) Pan czasu trudności I obroni ręką swojej wszechmocności; Siedząc na Syjonie oka swego z ciebie Nie spuści a w twojej wesprze cię potrzebie. Będzie pomniał na twe wszytki przeszłe dary I sam ogień spuści na twoje ofiary; Wszytko to On zdarzy, co w twym sercu czuje, I szczęśliwy skutek radzie twej gotuje. Oni w swoje wozy i ufają w konie, A my w Pańskiej kładźmy nadzieję obronie. Oni upaść muszą, a my powstaniemy I zwycięstwa znaki sławne podniesiemy. Zdarz to, wieczny Boże, z Pańskiej swej litości, A my bądźmy pewni, że Król z wysokości Słyszy prośby nasze, a ócz go żądamy, Wszytko z łaski Jego zawżdy otrzymamy. 16 THE THIRD TUNE muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567); słowa: Jan Kochanowski, Psalm 99 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy Pan króluje, który włada anioły lotnemi: Lękajcie się, państwa wielkie, bój się, wszytka ziemi! Wielki to Pan na Syjonie, Pan niezwyciężony, Nad królestwa świata tego wszytki wyniesiony. Imię Twoje niech na wieki będzie pochwalone, Imię wielkie, imię groźne i błogosławione. Ty miłujesz sprawiedliwość, Tyś ludowi swemu Prawa podał i porządek spisał wybranemu. Wzywali Go, a On słuchał uszyma wdzięcznymi I z obłoku okrągłego umawiał się z nimi: A to, że nad wszytko Pańskich ustaw przestrzegali A w przymierzu nieodmienną wiarę zachowali. 17 THE NINTH TUNE (THE TALLIS’S ORDINAL) muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567); słowa: Jan Kochanowski, Psalm 119 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy Nawiedź mię na drogę praw swych, naucz mię ich chować. A ja szczerze chcę wedla nich żywot swój sprawować. Prowadź mię ścieżką swych uchwał, do tegom ja chciwy: Do tego mię wiedź, niech nie dbam o zysk niecnotliwy. Odwróć wzrok mój od marności, niech przy Tobie stoję, Pomni słowo swoje, oto ja Ciebie się boję. Uchowaj mię hańby, boś Ty uznawca prawdziwy, Broń mię chętnego Twej prawdzie, jakoś sprawiedliwy. Usłysz, Panie — k’Tobie wołam — narzekanie moje, Usłysz a ratuj, niech święte chowam prawa Twoje. Uprzedzam świtanie do Twych wyroków wzdychając, Uprzedzam straż w Twym zakonie świętym rozmyślając. Usłysz głos mój a potwierdź mię wedle swego słowa, Źli nade mną tuż, ale praw Twych daleko, Jowa. I Tyś jest bliski swym wiernym; wszytki są stateczne Wyroki Twoje i muszą trwać na czasy wieczne. 18 THE SIXTH TUNE muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567); słowa: Jan Kochanowski, Psalm 119 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy Użycz zdrowia, żebych przy Twym słowie stał statecznie. Otwórz mi wzrok, niech na zakon patrzę Twój bezpiecznie. Nie taj praw swych przychodniowi biednemu na ziemi; Dusza moja wiecznie tęskni za sądami Twemi. Słowa Twoje, prawda Twoja na wieki zostanie. Tyś niebo i ziemię stworzył, a też i dziś, Panie, Twym porządkiem wszytko idzie, wszytko słucha Ciebie; Krom praw Twoich, ja nie mam gdzie uciec się w potrzebie. Dziwne są Twe tajemnice, których myśl pilnuje; Słowo Twe światłem mądrości proste opatruje. Tego pragnąc usta zieją; wejźrzy miłosiernym Okiem na mię tak, jakoś zwykł czynić swoim wiernym. Niechaj ważna będzie moja modlitwa u Ciebie; Rządź mię wedle swych obietnic i ratuj w potrzebie! Chwalon z ust mych będziesz, gdy mi zjawisz prawa swoje, Chwalon będziesz, sprawiedliwe są wyroki Twoje. 19 THE FOURTH TUNE muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567); słowa: Jan Kochanowski, Psalm 66 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy Wszytka ziemia, wszytki kraje, I gdzie jasne słońce wstaje, I gdzie w bystre, szumne morze Zapadają późne zorze, Wykrzyknięte w słodkim pieniu G’woli Pańskiemu imieniu; Sławę Jego wynaszajcie, Dobrodziejstwa wyznawajcie! On światem, jako chce, toczy, Nad wszytkimi trzyma oczy, Zmiennikom uciera rogi: Nie rozumiej, byś był srogi. Wyznawajcie imię Pańskie, Wszytki narody pogańskie! Niech po świecie pełno wszędzie Jego zacnej chwały będzie! Spiesz się do mnie, wierny zborze, Co służysz Panu w pokorze, A usłyszycie w swe uszy, Jako łaskaw Pan mej duszy. Kto w swym sercu zakał nosi, Taki Pana próżno prosi; Mnie dał według mej nadzieje; Niech Mu się cześć wieczna dzieje! 20 THE FIRST TUNE muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567); słowa: Jan Kochanowski, Psalm 119 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy Szczęśliwi, którzy się Pańskim zakonem sprawują, Którzy Pana i wyroków Jego naszladują. Nie masz grzechu, kędy Pańskie prawa uważono; Wola Twoja, Panie, aby pilnie ich strzeżono. Daj Boże, abych umiał strzec Twego rozkazania, Dobra moja, będę li żył wedle Twego zdania. Naucz mię praw swoich, a ja niech Tobie dziękuję, Wedla tych ja żyć chcę, tylko niech pomoc Twą czuję. Niechaj ważna będzie moja modlitwa u Ciebie; Rządź mię wedle swych obietnic i ratuj w potrzebie! Chwalon z ust mych będziesz, gdy mi zjawisz prawa swoje, Chwalon będziesz, sprawiedliwe są wyroki Twoje. 21 THE EIGHTH TUNE (TALLIS’S CANON) muzyka: Thomas Tallis (Nine Psalm Tunes for Archbishop Parker’s Psalter, Londyn 1567); słowa: Jan Kochanowski, Psalm 5 (Psałterz Dawidów, Kraków 1579); kontrafaktura: Michał z Bydgoszczy Przypuść, Panie, w uszy swoje Słowa i wołanie moje; Wysłuchaj mój głos płaczliwy, Królu i Boże prawdziwy! Ledwie z głębokiego morza Ukaże się ranna zorza, A ja już wołam do Ciebie Smutne oczy mając w niebie: A ja miłosierdziu Twemu Ufając niewymownemu, Nawiedzę Twe święte progi I dam cześć Bogu nad bogi; Tylko, abych był bezpieczny Od złych ludzi, Panie wieczny, Prowadź mię sam z łaski swojej, Niechaj słucham wolej Twojej! 22 MODLITWA PAŃSKA (ORATIO DOMINICA) muzyka: Cyprian Bazylik z Sieradza; słowa: Andrzej Trzecieski; druk: Siebenreicher, Kraków 1555 Ojcze nasz, któryś jest w niebie, My grzeszni prosimy Ciebie: Święć sie w nas imię Twe święte, Przyjdzi k nam krolestwo Twoje, A niech sie Twa wola stanie Tak na ziemi, jako w niebie. Daj nam dziś chleb nasz powszedni I odpuść nam nasze winy, Jako odpuszczamy i my Tym ktorzy nam przewinili. Nie przywodź nas w pokuszenie, Ale zbaw od złego. Amen. 23 Wszystkie albumy płytowe COLLEGIUM VOCALE BYDGOSZCZ (pliki w formatach: FLAC, ALAC, MP3) nuty (PDF), komentarze (PDF), klipy wideo (MP4), zdjęcia (JPG) oraz monografię (PDF) „Burgundzkie brzmienie — Historia Collegium Vocale Bydgoszcz” Michała Zielińskiego można pobrać nieodpłatnie z oficjalnej witryny internetowej Zespołu: http://collegiumvocale.bydgoszcz.pl © 2016 COLLEGIUM VOCALE BYDGOSZCZ