strategia rozwoju powiatu mikołowskiego na lata 2008 – 2015

Transkrypt

STRATEGIA ROZWOJU POWIATU
MIKOŁOWSKIEGO
NA LATA 2008 – 2015
Mikołów, 2008
SPIS TREŚCI
Wstęp ..................................................................................................................................4
Rozdział I Instytucjonalne i Programowe Uwarunkowania Strategii Rozwoju
Powiatu ......................................................................................................................6
1. Instytucjonalne uwarunkowania Strategii Rozwoju Powiatu ...................................6
2. Programowe uwarunkowania Strategii Rozwoju Powiatu.........................................7
Rozdział II Formułowanie Strategii Rozwoju Powiatu .........................................12
1. Schemat formułowania Strategii Rozwoju Powiatu ................................................12
2. Analiza gminnych i powiatowych dokumentów strategicznych ............................14
3. Wizja Rozwoju Powiatu ............................................................................................20
Rozdział III Analiza Obszarów Strategicznych Rozwoju Powiatu .......................22
1.Dane wyjściowe do analizy obszarów strategicznych ............................................22
2. Analiza obszaru strategicznego: Oświata ...............................................................24
2.1. Raport na temat powiatu w ramach obszaru strategicznego: Oświata ................................24
2.2. Analiza SWOT w ramach obszaru strategicznego: Oświata ................................................28
2.3. Cele strategiczne w ramach obszaru strategicznego: Oświata ...........................................29
3. Analiza obszaru strategicznego: Rekreacja: Turystyka, Kultura, Sport ................31
3.1. Raport na temat powiatu w ramach obszaru strategicznego: Rekreacja: Turystyka, Kultura,
Sport ....................................................................................................................................31
3.2. Analiza SWOT w ramach obszaru strategicznego: Rekreacja: Turystyka, Kultura, Sport ..34
3.3. Cele strategiczne w ramach obszaru strategicznego: Rekreacja: Turystyka, Kultura, Sport 36
4. Analiza obszaru strategicznego: Opieka zdrowotna, Pomoc społeczna,
Bezpieczeństwo .................................................................................................................37
4.1. Analiza podobszaru strategicznego: Opieka zdrowotna ...........................................37
4.1.1. Raport na temat powiatu w ramach podobszaru strategicznego: Opieka zdrowotna .......37
4.1.2. Analiza SWOT w ramach podobszaru strategicznego: Opieka zdrowotna ......................41
4.1.3. Cele strategiczne w ramach podobszaru strategicznego: Opieka zdrowotna ..................41
4.2. Analiza podobszaru strategicznego: Pomoc społeczna ............................................42
4.2.1. Raport na temat powiatu w ramach podobszaru strategicznego: Pomoc społeczna ........42
4.2.2. Analiza SWOT w ramach podobszaru strategicznego: Pomoc społeczna ........................46
4.2.3. Cele strategiczne w ramach podobszaru strategicznego: Pomoc społeczna....................47
4.3. Analiza podobszaru strategicznego: Bezpieczeństwo .............................................48
4.3.1. Raport na temat powiatu w ramach podobszaru strategicznego: Bezpieczeństwo...........48
4.3.2. Analiza SWOT w ramach podobszaru strategicznego: Bezpieczeństwo ..........................51
4.3.3. Cele strategiczne w ramach podobszaru strategicznego: Bezpieczeństwo ......................53
5. Analiza obszaru strategicznego: Usługi administracyjne, Informatyzacja ...........54
5.1. Raport na temat powiatu w ramach obszaru strategicznego: Usługi administracyjne,
Informatyzacja ......................................................................................................................54
5.2. Analiza SWOT w ramach obszaru strategicznego: Usługi administracyjne, Informatyzacja 58
5.3. Cele strategiczne w ramach obszaru strategicznego: Usługi administracyjne, Informatyzacja
.............................................................................................................................................59
6. Analiza obszaru strategicznego: Rynek pracy ........................................................60
6.1. Raport na temat powiatu w ramach obszaru strategicznego: Rynek pracy .........................60
6.2. Analiza SWOT w ramach obszaru strategicznego: Rynek pracy ........................................62
6.3. Cele strategiczne w ramach obszaru strategicznego: Rynek pracy ....................................63
7. Analiza obszaru strategicznego: Gospodarka ........................................................64
7.1. Raport na temat powiatu w ramach obszaru strategicznego: : Gospodarka ........................64
7.2. Analiza SWOT w ramach obszaru strategicznego: : Gospodarka........................................67
7.3. Cele strategiczne w ramach obszaru strategicznego: : Gospodarka....................................68
8. Analiza obszaru strategicznego: Środowisko przyrodnicze ..................................69
8.1. Raport na temat powiatu w ramach obszaru strategicznego: Środowisko przyrodnicze......69
8.2. Analiza SWOT w ramach obszaru strategicznego: Środowisko przyrodnicze .....................74
8.3. Cele strategiczne w ramach obszaru strategicznego: Środowisko przyrodnicze...............75
9. Analiza obszaru strategicznego: Infrastruktura komunikacyjna ...........................76
2
9.1. Raport na temat powiatu w ramach obszaru strategicznego: Infrastruktura komunikacyjna 76
9.2. Analiza SWOT w ramach obszaru strategicznego: Infrastruktura komunikacyjna ...............78
9.3. Cele strategiczne w ramach obszaru strategicznego: Infrastruktura komunikacyjna ...........79
10. Analiza obszaru strategicznego: Przestrzeń .........................................................80
10.1. Raport na temat powiatu w ramach obszaru strategicznego: Przestrzeń ..........................80
10.2. Analiza SWOT w ramach obszaru strategicznego: Przestrzeń ..........................................83
10.3. Cele strategiczne w ramach obszaru strategicznego: Przestrzeń ......................................83
11. Tabela Dziedzin Strategicznych .............................................................................84
Rozdział IV WdraŜanie Strategii Rozwoju Powiatu ...............................................87
1. Monitoring i ewaluacja Strategii ..............................................................................87
2. Komunikacja społeczna – Public Relations Strategii .............................................87
3. Uwarunkowania realizacji ustaleń Strategii ............................................................88
Podsumowanie .......................................................................................................90
3
WSTĘP
Prezentowana Strategia Rozwoju Powiatu Mikołowskiego na lata 2008-2015 jest
trzecim z kolei - w krótkiej, bo liczącej zaledwie osiem lat historii samorządu powiatowego –
dokumentem planistycznym podejmującym zadanie określenia celów rozwojowych
w perspektywie kilku najbliŜszych lat. Mimo, iŜ w kaŜdym z tych dokumentów znajduje się
szereg cech wspólnych, to jednak z racji postawionych przed nimi wyzwań, występują w nich
równieŜ pewne istotne cechy wyróŜniające.
ZałoŜenia do Strategii Rozwoju Powiatu Mikołowskiego przyjęte uchwałą Rady
Powiatu w roku 1999 były pierwszym z tych dokumentów. Jego szczególna wartość ujawnia
się w dwóch obszarach. Po pierwsze podjęto w nim próbę określenia priorytetowych działań
w odniesieniu do poprawy stanu środowiska naturalnego oraz standardu Ŝycia mieszkańców
a takŜe wzrostu poziomu rozwoju społeczno - gospodarczego regionu powiatu
mikołowskiego. Zawarty w tej części materiał faktograficzny stanowi dobre źródło wiedzy
o powiecie, wykorzystywanej jako materiał porównawczy dla analizy dokonujących się
zmian. Drugim równie waŜnym obszarem była pracochłonna próba sporządzenia rejestru
zadań, opracowana na podstawie szerokich konsultacji środowisk społecznych podczas
przeprowadzonych warsztatów na temat załoŜeń do strategii, wyraŜających w ten sposób ich
bieŜące oraz perspektywiczne potrzeby, w wielu przypadkach mało realne do spełnienia
z punktu widzenia aktualnych moŜliwości samorządu powiatowego, aczkolwiek stanowiące
dobry materiał poglądowy, charakteryzujący zapotrzebowanie społeczne na określone
działania władz samorządowych.
Odmienny charakter, zwłaszcza w części planistycznej zawiera przyjęty w lipcu 2004
roku Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Mikołowskiego na lata 2004 - 2006 (PRL). Jest to
dokument, którego powstanie zrodziła nowa rzeczywistość polityczna związana
z przystąpieniem Polski do grupy państw członkowskich Unii Europejskiej. Otwarła się wraz
z tym moŜliwość pozyskania dodatkowych środków z Funduszy Strukturalnych w ramach
Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR).
Z racji
wysokich wymogów, jakie powinny być spełnione przy aplikacji wniosków, powstała
konieczność opracowania dokumentu planistycznego, precyzyjnie określającego rejestr
konkretnych zadań w ujęciu rzeczowo-finansowym. Powstały w ten sposób dokument
posiadał charakter zbliŜony do Wieloletniego Planu Inwestycyjnego. Zastosowanie takiego
układu planistycznego przyczyniło się w efekcie do stosunkowo wysokiego stopnia realizacji
PRL. Mimo pozyskania znacznie mniejszych niŜ się spodziewano kwot pochodzących ze
środków unijnych, konkretność zapisanych zadań stanowiła silną motywację do
poszukiwania innych zewnętrznych źródeł ich współfinansowania. Dodatkowym elementem
wzmacniającym konsekwencję w realizacji była moŜliwość bieŜącego monitoringu konkretnie
zapisanych zadań. Część zadań, ze względu na rozmiary wysiłku inwestycyjnego, nie mogła
być niestety zrealizowana bez znaczącego zaangaŜowania środków unijnych. Umieszczenie
ich w PRL pozwoliło jednak na przystąpienie do prac przygotowawczych w postaci
opracowania dokumentacji projektowych oraz studiów wykonalności zapewniających
wyprzedzające sporządzanie wniosków pod przyszły podział środków unijnych w ramach
kolejnej perspektywy finansowej Unii Europejskiej, przypadającej na lata 2007-2013.
Podobny charakter wyznaczono zadaniom zapisanym w części PRL odnoszącej się do
prognozowanych celów w okresie lat 2007-2013.
Strategia Rozwoju Powiatu Mikołowskiego na lata 2008-2015 jest dokumentem
perspektywicznego planowania, który od projektowanej wcześniej wersji w sposób istotny
wyróŜniają przesłanki stanowiące podstawę jej powstania. Obecnie uwzględnia ona przede
wszystkim fakt członkostwa Polski w Unii Europejskiej i wynikającą stąd potrzebę
4
dostosowania dokumentów planistycznych oraz celów i priorytetów do obowiązujących
wewnątrz Unii dyrektyw.
Zespół redakcyjny w składzie: Marek Popek – przewodniczący, Aleksandra Łataś,
Barbara Figura, Anna Hetmańska, podejmując się ambitnego zadania opracowania strategii
uwzględniającej te generalne wskazania, wyznaczył sobie cel określenia głównych
kierunków aktywności samorządu powiatu mikołowskiego – na okres lat objętych
perspektywą czasową strategii – w ścisłej korelacji i zbieŜności z priorytetami polityk:
wspólnotowej, krajowej i regionalnej.
Aby zapewnić wysoką zawartość merytoryczną dokumentów, oparto się na dokładnej
analizie szeregu dokumentów planistycznych i strategicznych zarówno samorządu
powiatowego jak i samorządów gminnych (w tym Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu
Mikołowskiego), a takŜe innych niezbędnych opracowań i materiałów udostępnionych przez
instytucje zajmujące się analizą statystyczną. Wstępne załoŜenia przyjęte podczas toku prac
nad pierwotną wersją Strategii zostały zaprezentowane podczas roboczych spotkań wójtów
i burmistrzów gmin powiatu mikołowskiego w 2005 r. Pozwoliło to na diagnozę stopnia
rozwoju społeczno-gospodarczego powiatu, zwłaszcza w kontekście moŜliwości
wykorzystania jego potencjału. Kolejny etap uwzględniał konsultacje przeprowadzone
w środowiskach powiatowych jednostek organizacyjnych. Wynikiem tego etapu prac była
pierwsza wersja projektu strategii skierowana do radnych Rady Powiatu Mikołowskiego,
samorządów miejskich i gminnych celem zebrania uwag i opinii. Proces konsultacji, opinie
poszczególnych gmin powiatu mikołowskiego oraz treść wstępnej wersji Strategii zostały
zaprezentowane podczas 33 sesji Rady Powiatu II kadencji w dniu 30.06.2005 r. Podjęcie
uchwały w tej sprawie zostało odłoŜone. Z kolei przełom II i III kadencji Rady Powiatu
spowodował odsunięcie w czasie prac związanych z jej nowelizacją i powrót do przedmiotu
sprawy jesienią 2007r.
MoŜna zatem stwierdzić, Ŝe nowelizacja Strategii jest w efekcie nowym dokumentem,
który powstał przy znaczącym udziale róŜnych środowisk społeczności powiatu
mikołowskiego, a jej merytoryczne modyfikacje następują w miarę zmieniających się
warunków społeczno – gospodarczych. Ponadto daje szansę trafnego wydatkowania
środków własnych Powiatu Mikołowskiego, ubiegania się o środki krajowe oraz pomocowe
Unii Europejskiej i międzynarodowych instytucji finansowych. Zakreślenie ram czasowych
Strategii do lat 2008-2015 znajduje swoje uzasadnienie w obowiązującej wewnątrz Unii
Europejskiej zasadzie „n+2” zakładającej moŜliwość kontynuacji i finansowania rozpoczętych
zadań przez okres 2 lat po upływie okresu planistycznego.
Podsumowując naleŜy podkreślić, iŜ Strategia jest dokumentem długookresowego
planowania rozwoju społeczno – gospodarczego w Powiecie Mikołowskim, a równocześnie
spójnym z załoŜeniami Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego oraz Narodowego Planu
Rozwoju.
Zespół Redakcyjny
ds. opracowania Strategii
Rozwoju Powiatu Mikołowskiego
na lata 2008-2015
5
ROZDZIAŁ I
INSTYTUCJONALNE I PROGRAMOWE
UWARUNKOWANIA STRATEGII ROZWOJU
POWIATU
1. INSTYTUCJONALNE UWARUNKOWANIA STRATEGII
ROZWOJU POWIATU
Obecność Polski w Unii Europejskiej stwarza ogromną szansę zmniejszenia dystansu do
najwyŜej rozwiniętych społeczeństw. Doświadczenie Unii, wsparcie finansowe oraz
moŜliwość integracji gospodarczej, naukowej i kulturalnej z krajami członkowskimi otwierają
przed nami nowe perspektywy rozwoju. Wszystkie samorządy regionu powinny odpowiednio
przygotować się, aby właściwie wykorzystać członkostwo Polski w Unii Europejskiej i dobrze
zagospodarować środki oferowane przez Unię. Jednym z warunków pozyskiwania funduszy
jest opracowanie długofalowej polityki rozwoju lokalnego.
Strategia to dokument kreujący politykę rozwoju, wyraŜający dąŜenia społeczności
powiatu, określający zadania dla samorządu. Strategia Rozwoju Powiatu Mikołowskiego na
lata 2008 - 2015 spełniać będzie kilka zasadniczych funkcji. Po pierwsze - będzie to waŜny
materiał informacyjny dla inwestorów, prezentujący kierunki rozwoju powiatu, jego
społeczeństwa i gospodarki. Po drugie - strategia jako program działania stanowić będzie
podstawę dobrego zarządzania przez administrację samorządową. Sformułowanie wizji
i celów strategicznych jest punktem wyjścia do ustalenia programów operacyjnych, jest takŜe
podstawą do zarządzania określonymi zasobami materialnymi i finansowymi. Ponadto daje
szansę trafnego wydatkowania środków własnych, ubiegania się o środki krajowe oraz
pomocowe Unii Europejskiej i międzynarodowych instytucji finansowych.
Zasadniczym kryterium oceny wartości strategii jest realny i konstruktywny wpływ na
rozwój społeczeństwa. Strategia jest formą umowy społeczno - instytucjonalnej, której
przygotowanie, realizacja i niezbędne modyfikacje następują w miarę zmieniających się
warunków społeczno - gospodarczych. Nie ulega wątpliwości, Ŝe najbliŜsze kilkanaście lat to
bardzo waŜny i jednocześnie trudny okres dla mieszkańców powiatu mikołowskiego. Aby
w znaczący sposób zdynamizować procesy jego rozwoju społeczno-gospodarczego naleŜy
prowadzić planowe, systematyczne oraz skoordynowane działania planistyczne
i realizacyjne, przy szerokim współuczestnictwie samorządów gminnych, a takŜe
przedsiębiorców, organizacji biznesowych, społecznych i zawodowych, funkcjonujących na
jego terenie. Wymagać to będzie skutecznego i efektywnego sterowania rozwojem powiatu,
zapewniającego sprawność działania, zdolność do szybkiego reagowania na zmienne
sytuacje i nowe zjawiska społeczno-gospodarcze w otoczeniu krajowym i wojewódzkim.
NaleŜy wyraźnie podkreślić, Ŝe zapisy Strategii w Ŝaden sposób nie naruszają
ustawowych kompetencji gmin, wchodzących w skład powiatu mikołowskiego, a takŜe
instytucji, podmiotów gospodarczych i organizacji pozarządowych, działających na jego
terenie.
Biorąc powyŜsze pod uwagę, Strategia Rozwoju Powiatu Mikołowskiego do 2015 roku
proponuje określone strategiczne obszary wspólnych działań realizacyjnych tym wszystkim
osobom, instytucjom i podmiotom, które mogą i chcą aktywnie wpływać na przemiany
społeczno-gospodarcze powiatu, zmierzające do wzrostu poziomu Ŝycia jego mieszkańców.
Jej zapisy winny stać się płaszczyzną porozumienia „ponad podziałami” wszystkich sił
6
samorządowych, społeczno-politycznych i gospodarczych powiatu, a takŜe stanowić
inspirację do wspólnych działań na rzecz jak najlepszego zaspokajania potrzeb jego
mieszkańców.
2. PROGRAMOWE UWARUNKOWANIA STRATEGII ROZWOJU
POWIATU
Cele i zadania Strategii Rozwoju Powiatu Mikołowskiego są zgodne z szerokim
systemem programowania dokumentów strategicznych na poziomie wspólnotowym,
krajowym, regionalnym i lokalnym, zarówno w układach ogólnych, horyzontalnych jak
i resortowych. Ich treść uwzględnia ustalenia zawarte w tych dokumentach lub ich
projektach. W trakcie opracowywania niniejszej strategii dołoŜono wszelkich starań, aby jej
zapisy były zharmonizowane z opracowywanymi: Strategią Rozwoju Kraju na lata 20072015, Narodową Strategią Spójności 2007-2013, a takŜe z planowanymi kierunkami
i zakresem działania polityk spójności i strukturalnej Unii Europejskiej na lata 2007-2013,
przede wszystkim zaś ze Strategią Lizbońską. Cele strategiczne, jakie wyznaczono
w niniejszej Strategii są wynikiem aktualnej oceny sytuacji społeczno – gospodarczej powiatu
mikołowskiego oraz analizy strategicznej, w tym analizy SWOT.
Polityki wspólnotowe
Polityka spójności Unii Europejskiej na lata 2007-2013.
Przyjęty w Luksemburgu w 2004 roku raport „Nowe partnerstwo dla spójności.
Konwergencja, konkurencyjność, współpraca. Trzeci raport na temat spójności gospodarczej
i społecznej” zakłada, iŜ jedną z wiodących polityk Unii Europejskiej jest polityka spójności.
Takie stwierdzenie oznacza, iŜ w latach 2007-2013 Unia Europejska nadal będzie dąŜyła do
niwelowania nierówności społecznych i ekonomicznych oraz dodatkowo terytorialnych. Takie
stanowisko jest korzystne dla Polski, a docelowo równieŜ dla powiatu mikołowskiego, gdyŜ
daje moŜliwość zmniejszania dystansu rozwojowego w stosunku do innych regionów
w Polsce i w Europie. Polityka spójności w latach 2007-2013 koncentrować będzie się na
realizacji trzech celów:
Konwergencja (cel zorientowany na obszary o niskim poziomie rozwoju społeczno ekonomicznego; do tego celu zakwalifikowano całe terytorium Polski).
Konkurencja regionalna i zatrudnienie.
Europejska współpraca terytorialna.
Strategia Lizbońska.
Przyjęty przez Radę Europejską w 2000 roku dokument zakładał uczynienie z Unii
Europejskiej do 2010 r. „najbardziej dynamicznej i konkurencyjnej, opartej na wiedzy
gospodarki świata, która byłaby zdolna do zrównowaŜonego wzrostu z większą liczbą miejsc
pracy i odznaczałaby się większą spójnością społeczną i szacunkiem dla środowiska
przyrodniczego”. W marcu 2005 roku na Szczycie Rady Europejskiej przyjęto dokument
modyfikujący tę wersję Strategii. Jako priorytet działań Unii Europejskiej i państw
członkowskich do 2010 roku zaproponowano:
uczynienie z Europy bardziej atrakcyjnego miejsca do lokowania inwestycji
i podejmowania pracy,
rozwijanie wiedzy i innowacji dla wzrostu gospodarczego,
tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy.
Dokument ten, będący najwaŜniejszym programem społeczno-ekonomicznym w Unii
Europejskiej, pokazuje zarazem europejskie podejście do rozwoju, które łączy w sobie cele
ekonomiczne, społeczne i ekologiczne (tzw. trzy filary Strategii Lizbońskiej). W Polsce
wskazuje się jednak na fakt, iŜ z uwagi na nasze opóźnienie gospodarcze i ciągłe jeszcze
odrabianie dystansu do krajów wysoko rozwiniętych, rolę wiodącą powinny mieć cele
7
ekonomiczne. Dlatego teŜ, biorąc pod uwagę pięć głównych segmentów Strategii Lizbońskiej
sugeruje się, aby ich hierarchia przedstawiała się następująco:
rozwój przedsiębiorczości,
wzrost zatrudnienia i modernizacja modelu społecznego,
liberalizacja i integracja rynków,
przyspieszenie rozwoju gospodarki opartej na wiedzy,
wzmocnienie trwałości rozwoju.
Polityki krajowe
Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 (projekt przyjęty przez Radę Ministrów w dn.
27 czerwca 2006r.).
Nadrzędny, wieloletni dokument strategiczny rozwoju kraju, stanowiący punkt
odniesienia dla innych strategii i programów rządowych, równieŜ tych opracowanych przez
jednostki samorządu terytorialnego. Głównym celem Strategii jest podniesienie poziomu
i jakości Ŝycia mieszkańców Polski. Strategia Rozwoju Kraju określa następujące priorytety
rozwojowe:
Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki.
Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej.
Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości.
Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa.
Rozwój obszarów wiejskich.
Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.
Istotną rolą Strategii Rozwoju Kraju jest koordynowanie reform instytucjonalno –
regulacyjnych z działaniami finansowymi ze środków UE, tak aby poprzez efekt synergii te
dwa obszary przynosiły moŜliwie największy efekt prorozwojowy. Przedsięwzięcia realizujące
Strategię Rozwoju Kraju będą finansowane przede wszystkim ze środków UE oraz
publicznych i prywatnych środków krajowych.
Narodowa Strategia Spójności (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007- 2013
wspierające wzrost gospodarczy; dokument przyjęty przez Radę Ministrów 1 sierpnia
2006r.).
Narodowa Strategia Spójności (NSS) to dokument strategiczny określający priorytety
i obszary wykorzystania oraz system wdraŜania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności
w ramach budŜetu Wspólnoty na lata 2007- 2013. Celem strategicznym NSS jest tworzenie
warunków dla wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki opartej na wiedzy
i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności
społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach Unii Europejskiej i wewnątrz kraju.
Cel strategiczny NSS osiągany będzie poprzez realizację horyzontalnych celów
szczegółowych, wynikających z wyzwań Strategii Lizbońskiej, Strategicznych Wytycznych
Wspólnoty oraz wniosków wynikających z analizy słabych i mocnych stron polskiej
gospodarki, jak równieŜ stojących przed nią szans i zagroŜeń. Cele horyzontalne NSS
zostały sformułowane w następujący sposób:
Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów
partnerstwa.
Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej.
Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe
znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski i jej regionów.
Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności polskich przedsiębiorstw, w tym
szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług.
Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji
społecznej, gospodarczej i przestrzennej.
8
Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach
wiejskich.
NSS będzie realizowana przy pomocy Programów Operacyjnych, zarządzanych przez
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz Regionalnych Programów Operacyjnych,
zarządzanych przez samorządy poszczególnych województw.
Polityka regionalna
Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego do 2020 roku.
Dokument przyjęty przez Sejmik Województwa Śląskiego w dniu 4 lipca 2005 roku.
Przyjęto dwa priorytety horyzontalne rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000-2020 –
„Współpraca międzyregionalna i międzynarodowa, w tym transgraniczna” oraz „Współpraca
wewnątrz regionalna”.
ZałoŜono, Ŝe dla osiągnięcia wizji rozwoju i priorytetów
horyzontalnych konieczna jest koncentracja działań na sześciu priorytetach dziedzinowych
Rozwoju Województwa Śląskiego:
Kultura, edukacja, mobilność i aktywizacja zasobów ludzkich;
Integracja społeczna, bezpieczeństwo i zdrowie;
Restrukturyzacja i rozwój gospodarki;
Innowacje, technologie, działalność B+R;
Ochrona i kształtowanie środowiska oraz przestrzeni;
Transport, komunikacja i informacja.
Wymienione priorytety dziedzinowe realizowane będą poprzez cele strategiczne.
Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 .
Pośród 16 programów regionalnych, jednym z największych pod względem wysokości
środków przeznaczonych na jego realizację jest Regionalny Program Operacyjny
Województwa Śląskiego (1,712 mld euro). 2 marca 2007r. zakończyła się procedura
akceptacji RPO Województwa Śląskiego na szczeblu krajowym i projekt trafił do Komisji
Europejskiej w celu określenia jego zgodności z dokumentami unijnymi. 24 maja odbyła się
pierwsza runda negocjacyjna RPO, po której Zarząd Województwa Śląskiego uwzględnił
sugestie zmian Komisji Europejskiej. 14 sierpnia 2007 r. w Brukseli odbyła się druga runda
negocjacyjna. Komisja Europejska oceniła RPO Województwa Śląskiego jako jeden
z najlepiej przygotowanych programów regionalnych. Zarząd Województwa planuje, Ŝe
ogłoszenie pierwszego naboru wniosków w ramach RPO WŚ odbędzie się pod koniec 2007
roku. Celem głównym Programu na lata 2007-2013 jest „stymulowanie dynamicznego
rozwoju, przy wzmocnieniu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej regionu”. Cel
ten ma być realizowany na następujących poziomach:
gospodarczym,
społecznym,
środowiskowym,
infra – technicznym.
Program zostanie sfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego oraz środków krajowych, zarówno publicznych, jak i prywatnych. Głównymi
beneficjentami Programu będą jednostki samorządu terytorialnego.
Polityki lokalne
Strategie rozwoju gmin Powiatu Mikołowskiego.
Obok Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Mikołowskiego strategie rozwoju gmin powiatu
mikołowskiego stanowią punkt wyjściowy do opracowania niniejszego dokumentu. Przyjęte
w latach 2000 -2005 strategie rozwoju gmin powiatu mikołowskiego, wyznaczyły kierunki
głównych zadań do realizacji w wieloletniej perspektywie czasowej, głównie do roku 2011.
Zadania ujęte w tych dokumentach skupiały się zasadniczo wokół następujących priorytetów:
Społeczny – Jakość Ŝycia mieszkańców – Zasoby ludzkie;
9
Ekologia – Ochrona środowiska – Ekorozwój;
Gospodarka – Innowacje – Przedsiębiorczość;
Transport i komunikacja.
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Mikołowskiego.
Dokument przyjęty przez Radę Powiatu w lipcu 2004 roku szczegółowo określa zadania
do realizacji, jakie postawił sobie samorząd powiatowy na lata 2004 - 2006 (projekty
szczegółowe) oraz lata 2007 – 2013 (projekty ogólne). Zakreślono w nim cztery strategiczne
obszary działania powiatu. Dokument ten stanowi wizję rozwoju potencjału gospodarczego
Powiatu, który warunkuje wzrost jego konkurencyjności, aby sprzyjać długofalowemu
rozwojowi społecznemu Powiatu, jego spójności ekonomicznej i społecznej oraz integracji
z Unią Europejską. Plan Rozwoju Lokalnego dla powiatu mikołowskiego powstał głównie
z myślą o ustaleniu zadań, dla których stworzone zostały realne szanse na pozyskanie
środków z Funduszy Strukturalnych w latach 2004-2006.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Mikołowskim na lata
2002 – 2012.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Mikołowskim na lata
2002 – 2012 to dokument, którego misją jest zintegrowane działanie systemu pomocy
społecznej na rzecz mieszkańców powiatu mikołowskiego, uwzględniającego potencjał
wszystkich lokalnych instytucji. Jego zapisy mają wspomóc praktyczne rozwiązania, które
mogą pozytywnie wpłynąć na wzmocnienie lub wsparcie społeczności lokalnej na drodze do
osiągnięcia pełnej samodzielności w Ŝyciu społecznym. Podstawą Strategii jest maksymalne
wykorzystanie istniejących w regionie zasobów, potencjału i korzyści płynących z jego
uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Strategia wyznacza planowane kierunki działań
na lata 2002-2012, jakie zostaną podjęte w celu niwelowania problemów społecznych
występujących na terenie naszego powiatu. Jest zatem dokumentem uzupełniającym
i uszczegóławiającym cele rozwojowe powiatu mikołowskiego określone w Strategii
w obszarze pomocy społecznej.
Program Ochrony Środowiska Powiatu Mikołowskiego na lata 2004 – 2011.
Program Ochrony Środowiska Powiatu Mikołowskiego na lata 2004 – 2011 jest
miejscowym dokumentem planistycznym stanowiącym element realizacji polityki
ekologicznej państwa. Ustalenia programu powinny stanowić podstawę wszelkich działań
w zakresie ochrony środowiska, w tym:
uŜytkowania zasobów naturalnych;
jakości środowiska;
Dla osiągnięcia wymienionych działań program określa:
narzędzia realizacji programu;
harmonogram podjętych działań;
nakłady niezbędne do realizacji programu;
elementy kontroli realizacji programu.
Zakres przedmiotowy Powiatowego Programu Ochrony Środowiska obejmuje:
zadania własne powiatu to jest te, które w całości lub częściowo będą finansowane ze
środków znajdujących się w dyspozycji powiatu;
zadania koordynowane, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem
zasobów naturalnych, finansowane ze środków przedsiębiorstw oraz środków
zewnętrznych będących w dyspozycji instytucji wojewódzkich i państwowych oraz
podległych im bezpośrednio jednostek;
wytyczne do sporządzania programów gminnych.
10
Program Gospodarki Odpadami dla Powiatu Mikołowskiego na lata 2004 – 2011.
Program Gospodarki Odpadami dla Powiatu Mikołowskiego na lata 2004 – 2011 został
sporządzony w sposób zgodny z polityką ekologiczną państwa oraz wymaganiami
określonymi w Ustawie o odpadach, w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie
sporządzania planów gospodarki odpadami, a takŜe planem gospodarki odpadami dla
województwa śląskiego. Program stanowi integralną część programu ochrony środowiska
dla powiatu mikołowskiego. Program zawiera analizę stanu gospodarki odpadami, z której
wynika, Ŝe od połowy lat 90-tych powiat i gminy prowadzą systemowe działania
organizacyjne i inwestycyjne w tym zakresie. Analiza oddziaływania programu na środowisko
wskazuje, Ŝe realizacja programu nie przyczyni się do powstania nowych zagroŜeń lub
uciąŜliwości dla środowiska, przyczyni się natomiast do ochrony powierzchni ziemi
i zmniejszenia zagroŜeń dla wód podziemnych.
Powiatowy Program Zapobiegania Przestępczości oraz Ochrony Bezpieczeństwa
Obywateli i Porządku Publicznego na lata 2007 – 2010.
Powiatowy Program Zapobiegania Przestępczości oraz Ochrony Bezpieczeństwa
Obywateli i Porządku Publicznego na lata 2007 – 2010 stanowi dokument określający
obszary działania powiatu i kierunki aktywności zaangaŜowanych podmiotów w zakresie
poprawy porządku publicznego i bezpieczeństwa mieszkańców Powiatu Mikołowskiego.
Działania w tym zakresie oparto przede wszystkim na powołanej przez Starostę
Mikołowskiego Komisji Bezpieczeństwa i Porządku, w skład której wchodzą przedstawiciele
instytucji publicznych, społecznych i przedstawiciele mieszkańców zainteresowanych tą
problematyką. W ramach wytypowanych do osiągnięcia w perspektywie 4 lat celów
zdefiniowano cztery zasadnicze działania dające szansę na realne przyspieszenie procesu
poprawy i odczucia bezpieczeństwa przez mieszkańców Powiatu.
Powiatowy Program Przeciwdziałania Bezrobociu i Aktywizacji Lokalnego Rynku
Pracy na lata 2007 – 2010.
Powiatowy Program Przeciwdziałania Bezrobociu i Aktywizacji Lokalnego Rynku Pracy
określa kierunki działania władz powiatu, Powiatowego Urzędu Pracy, samorządów
gminnych i innych partnerów społecznych sprzyjając rozwojowi gospodarczemu powiatu
mikołowskiego w aspekcie wspierania tworzenia nowych oraz utrzymywania juŜ istniejących
miejsc pracy. Wskazane działania w nim posłuŜą jako podstawa do pisania projektów
dotyczących rynku pracy oraz dziedzin związanych z tą tematyką - w tym
współfinansowanych z funduszy europejskich.
11
ROZDZIAŁ II
FORMUŁOWANIE STRATEGII ROZWOJU POWIATU
MIKOŁOWSKIEGO
1. SCHEMAT FORMUŁOWANIA STRATEGII ROZWOJU POWIATU
MIKOŁOWSKIEGO
Strategia Rozwoju Powiatu Mikołowskiego została opracowana przy pomocy analizy
dokumentów strategicznych gminnych i powiatowych, które dotychczas zostały przyjęte oraz
na bazie raportu o stanie powiatu mikołowskiego. Na tej podstawie wybrano obszary
strategiczne dla rozwoju powiatu. Sformułowano raport o stanie powiatu oraz
przeprowadzono analizę SWOT w ramach obszarów strategicznych.
W przypadku Strategii Rozwoju Powiatu Mikołowskiego na lata 2008 – 2015 technika
analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanych informacji o danych obszarach
strategicznych na cztery grupy (cztery kategorie czynników strategicznych):
S (Strengths) – mocne strony: wszystko to, co stanowi atut, przewagę, zaletę
analizowanego obszaru,
W (Weaknesses) – słabe strony: wszystko to, co stanowi słabość, barierę, wadę
analizowanego obszaru,
O (Opportunities) – szanse: wszystko to, co stwarza dla analizowanego obszaru
szansę korzystnej zmiany,
T (Threats) – zagroŜenia: wszystko to, co stwarza dla analizowanego obszaru
niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.
Na gruncie wyników przeprowadzonej analizy SWOT sformułowano priorytety oraz cele
strategiczne i operacyjne dla rozwoju powiatu mikołowskiego. Zostały one uzgodnione
z tendencjami rozwojowymi określonymi w innych dokumentach strategicznych gminnych
i powiatowych, z jednoczesnym podkreśleniem zadań, które leŜą w kompetencjach
samorządu powiatowego. Szczególną uwagę zwracano, by w/w działania koncentrowały się
wokół określonej wizji rozwoju powiatu.
PoniŜszy wykres w sposób graficzny przedstawia proces formułowania Strategii
Rozwoju Powiatu Mikołowskiego na lata 2008 – 2015.
12
WIZJA ROZWOJU POWIATU
PRIORYTETY ROZWOJU POWIATU
ANALIZA DOKUMENTÓW
STRATEGICZNYCH GMINNYCH I
POWIATOWYCH
ZIDENTYFIKOWANIE OBSZARÓW STRATEGICZNYCH
ORAZ ICH ANALIZA, W TYM RAPORT O STANIE
POWIATU
MOCNE STRONY / SZANSE
WG OBSZARÓW
STRATEGICZNYCH
Analiza SWOT
Co wzmocnić?
SŁABE STRONY / ZAGROśENIA
WG OBSZARÓW
STRATEGICZNYCCH
Co naprawić
CELE STRATEGICZNE
CELE OPERACYJNE
WDRAśANIE I EWALUACJA STRATEGII
Wykres: Schemat formułowania Strategii Rozwoju Powiatu Mikołowskiego
13
2. ANALIZA GMINNYCH I POWIATOWYCH DOKUMENTÓW
STRATEGICZNYCH
Pierwszym etapem formułowania Strategii Rozwoju Powiatu Mikołowskiego była analiza
następujących gminnych i powiatowych dokumentów strategicznych.
Strategia Rozwoju Miasta Łaziska Górne,
Strategia Rozwoju Miasta Orzesze,
Strategia Rozwoju Gminy Ornontowice,
Strategia Rozwoju Gminy Wyry 2000 - 2010,
ZałoŜenia do Strategii Rozwoju Powiatu Mikołowskiego,
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Mikołowskiego 2004-2013,
Strategia rozwiązywania problemów społecznych w Powiecie Mikołowskim na lata 2002 2012,
Program Ochrony Środowiska Powiatu Mikołowskiego na lata 2004 - 2011,
Program Gospodarki Odpadami dla Powiatu Mikołowskiego na lata 2004-2011,
Powiatowy Program Przeciwdziałania Bezrobociu i Aktywizacji Lokalnego Rynku Pracy na
lata 2006 - 2010,
Powiatowy Program Zapobiegania Przestępczości oraz Porządku Publicznego
i Bezpieczeństwa Obywateli na lata 2007 - 2010
Analizę w/w dokumentów obrazuje poniŜsza tabela.
14
Dokument
Infrastruktura
komunikacyjna
Gospodarka /
Informatyzacja
Środowiska przyrodnicze
Społeczny / Jakość Ŝycia mieszkańców / Zasoby ludzkie
Zdrowie i
Edukacja i
Praca
Mieszkalnictwo
rekreacja
kultura
Sport i rekreacja
Przedsiębiorczość
Budownictwo
(Priorytet)
(Priorytet)
mieszkaniowe
(Priorytet)
Transport (Priorytet)
(Priorytet)
-
-
C. Wzrost aktywności
gospodarczej (cel
strategiczny)
- zróŜnicowanie
struktury wytwórczej:
przeciwdziałanie
bezrobociu
- promocja i rozwój
przedsiębiorczości
- kierunki rozwoju
handlu
A. Rozwój małej i
średniej
(domena strategiczna)
B. Wykorzystanie zasobów
Miasta zgodnie z współczesnymi
trendami rozwoju (cel
strategiczny)
- podniesienie standardów
obsługi komunalnej
- środowisko przyrodnicze
- rewitalizacja zasobów leśnych
A, Zapewnienie mieszkańcom moŜliwie najwyŜszego poziomu warunków bytowych
oraz zabezpieczenie najlepszych moŜliwości konsumpcyjnych (cel strategiczny)
- tworzenie warunków dla rozwoju usług komercyjnych, sportu i rekreacji
- poprawa sytuacji mieszkaniowej poprzez stymulowanie rozwoju budownictwa oraz
prowadzenie właściwej polityki mieszkaniowej
- tworzenie warunków biourbanistycznych
- zmniejszenie uciąŜliwości tranzytowego i lokalnego ruchu pojazdów
- podniesienie poziomu Ŝycia oraz kapitalizacji zawodowej
- rozwój rynku i usług opiekuńczych
-
C. Sport,
rekreacja i
wypoczynek
(domena
strategiczna)
Strategia Rozwoju
Miasta
Łaziska Górne
-
Strategia Rozwoju
15
B. Przyjazne, bezpieczne śląskie miasteczko o bogatej ofercie
kulturalnej (domena strategiczna)
Miasta Orzesze
Strategia Rozwoju
Gminy
Ornontowice
-
C. Rozbudowa i
sprawne
funkcjonowanie
infrastruktury
technicznej /oraz
zapewnienie ładu
funkcjonalnoprzestrzennego
gminy/ (główny cel
strategiczny)
1. Rozwinięty sektor
MŚP o innowacyjnych i
nieuciąŜliwych dla
środowiska naturalnego
i mieszkańców profilach
działalności, szybko
reagujących na zmiany
na rynku. (cel
strategiczny)
2.Rozbudowany
system inwestowania z
wyznaczonymi strefami
uciąŜliwości
inwestycyjnej
3.Adekwatny do
zmieniających się
potrzeb lokalnego
rynku pracy system
edukacyjny skierowany
do młodzieŜy i osób
dorosłych, opracowany
przy ścisłej współpracy
z lokalnymi
pracodawcami
B. Tworzenie jak
najlepszych warunków
dla rozwoju gosp.
(główny cel
strategiczny)
-
1.Stworzenie
dodatkowych
miejsc pracy w
oparciu o rozwój
sportu, rekreacji i
wypoczynku w
mieście. (cel
strategiczny)
2.Poprawa
klimatu
społecznego
poprzez
tworzenie więzi
międzyludzkich.
3.Propagowanie
wśród
mieszkańców
Orzesza
zdrowego stylu
Ŝycia.
D. Ochrona walorów i zasobów
środowiska przyrodniczego i
kulturowego (główny cel
strategiczny)
A. Poprawa warunków zamieszkania, obsługi i wypoczynku mieszkańców (główny cel
strategiczny)
16
1. Orzesze – miasto znane z bogatej oferty kulturalnej i
kultywowania tradycji śląskich. (cel strategiczny)
2.Orzesze – zintegrowana, aktywna społeczność lokalna.
3.Funkcjonalny i nowoczesny system edukacji w Orzeszu
Strategia Rozwoju
Gminy Wyry
2000 - 2010
1.Rozwój
szkolnictwa (cel
operacyjny)
2. wykształcenie
centrum
gminnego (cel
operacyjny)
3.ochrona
terenów i
obiektów
posiadających
walory kulturowe i
przyrodnicze (cel
operacyjny)
4.rekultywacja
terenów
zdegradowanych
(cel operacyjny)
10.modernizacja
istniejących i budowa
nowych ciągów
układu
komunikacyjnego
(cel operacyjny)
11. usprawnienie
połączeń
komunikacyjnych,
lokalnych i
tranzytowych (cel
operacyjny)
5.stworzenie
przyjaznych warunków
dla rozwoju miejscowej
przedsiębiorczości (cel
operacyjny)
6.efektywny i trwały rozwój
funkcji rolniczych (cel
operacyjny)
12.rozbudowa infrastruktury
technicznej w zakresie
gospodarki wodno-ściekowej i
gosp. odpadami komunalnymi
(cel operacyjny)
8.rozwój
infrastruktury w
zakresie usług
kultury, sportu i
rekreacji (cel
operacyjny)
-
A. Stworzenie
przyjaznych warunków
do wzrostu aktywności
podmiotów
gospodarczych (główne
cele strategiczne)
4.róŜnorodność i
dostępność usług
6.wzrost potencjału
gosp. gminy (składowe
celów)
C. UŜytkowanie zasobów
lokalnych zgodnie z zasadami
ekorozwoju (główne cele
strategiczne)
B. Zapewnienie moŜliwości najwyŜszego, w danych warunkach lokalnych, poziomu
warunków bytowych oraz moŜliwości konsumpcyjnych społeczności gminy. (główne
cele strategiczne)
1. prawidłowe funkcjonowanie
obszarów przyrodniczych
(składowe celów)
5.wzrost
atrakcyjności
gminy (składowe
celów)
7.usprawnienie
połączeń
komunikacyjnych
lokalnych i
tranzytowych
(składowe celów)
8. satysfakcjonujący
poziom obsługi i
efektywność
systemów
komunalnej
infrastruktury
technicznej
(składowe celów)
17
2.ochrona
obiektów i
obszarów
posiadających
wartości
kulturowe
(składowe celów)
9.zabezpieczenie
potrzeb w zakresie
miejsc pracy (cel
operacyjny)
5.moŜliwość
uzyskania
zatrudnienia dla
mieszkańców na
terenie gminy
(składowe celów)
7.rozwój
mieszkalnictwa (cel
operacyjny)
3.róŜnorodność form
zaspokajania
potrzeb
mieszkaniowych
(składowe celów)
C. Zorganizowanie
sprawnych i
efektywnych
systemów
infrastruktury
technicznej na
obszarze gminy oraz
zwiększenia
dostępności terenów
poprzez rozbudowę i
modernizację dróg i
ulic (pośredni cel
strategiczny)
A. Stymulowanie
rozwoju lok.sektora
gosp. w celu
zwiększenia dochodów
mieszkańców i budŜetu
gminy (pośredni cel
strategiczny)
-
D. Realizacja usług publicznych oraz tworzenie sprzyjających
warunków dla rozwoju róŜnorodnych usług komercyjnych, w
tym wypoczynku i rekreacji mieszkańców. (pośredni cel
strategiczny)
-
4.Rozówj MŚP,
zwłaszcza w sektorze
usług, w celu
utworzenia nowych
miejsc pracy dla
pracowników
restrukturyzowanych
przedsiębiorstw.
5.Podniesienie
konkurencyjności
gospodarki powiatu w
celu przygotowania do
zjednoczenia z
Rynkiem Europ.
1.Wspieranie
przedsiębiorczości na
terenie Powiatu, w
szczególności poprzez
aktywizację lokalnych
zasobów. (cel
strategiczny)
-
1.Poprawa stanu środowiska
naturalnego w celu podniesienia
jakości Ŝycia mieszkańców
Powiatu Mikołowskiego
6.Utworzenie
atrakcyjnej bazy
rekreacyjnowypoczynkowej
3.Ochrona środowiska
przyrodniczego i kształtowanie
ładu przestrzennego (cel
strategiczny)
2.Poprawa warunków Ŝycia mieszkańców poprzez ochronę zdrowia, zapewnienie
bezpieczeństwa publicznego i socjalnego, edukację i oświatę oraz tworzenie
korzystnych warunków mieszkaniowych i wypoczynku. (cel strategiczny)
4.Pielęgnacja kultury i dziedzictwa historycznego oraz rozwój sportu i rekreacji. (cel
strategiczny)
-
A. Edukacja, kultura, sport i rekreacja
B. Ochrona i promocja zdrowia.
C. Rynek pracy.
D. Pomoc społeczna.
E. Bezpieczeństwo publiczne.
F. Organizacje pozarządowe.
ZałoŜenia do
Strategii Rozwoju
Powiatu
Mikołowskiego
Plan Rozwoju
Lokalnego
Powiatu
Mikołowskiego
2004-2013
-
Strategia
rozwiązywania
problemów
społecznych w
Powiecie
Mikołowskim na
lata 2002-2012
Program Ochrony
-
1.Gospodarka odpadami
18
3.Podniesienie
poziomu
wykształcenia
mieszkańców
powyŜej średniej
w regionie.
-
B. Poprawa sytuacji
mieszkaniowej
poprzez
stymulowanie
rozwoju
budownictwa oraz
wprowadzenie
szeroko zakreślonej
polityki
mieszkaniowej
realizowanej przy
współpracy ze
wszystkimi
inwestorami
zasobów
mieszkaniowych
(pośredni cel
strategiczny)
2.Wykreowanie
Powiatu jako
atrakcyjnego
miejsca
zamieszkania
-
Środowiska dla
Powiatu
Mikołowskiego na
lata 2004-2011
Plan Gospodarki
Odpadami dla
Powiatu
Mikołowskiego na
lata 2004-2011
Powiatowy
Program
Przeciwdziałania
Bezrobociu i
Aktywizacji
Lokalnego Rynku
Pracy na lata
2006-2010
-
3.Wspieranie rozwoju
2.Ochrona powierzchni ziemi i
gleb.
3. Ochrona powietrza.
4. Ochrona przed hałasem.
5. Ochrona przyrody.
1.Edukacja.
2.Organizowanie gminnych
punktów zbiórki i odbioru
odpadów niebezpiecznych.
3.Organizacja punktów zbiórki
odpadów
wielkogabarytowych/wdroŜenie
zbiórki tych odpadów od
mieszkańców
-
Powiatowy
Program
Zapobiegania
Przestępczości
oraz Ochrony
Bezpieczeństwa
Obywateli i
Porządku
Publicznego na
lata 2007-210
19
1.promocja
zatrudnienia i
aktywizacji
zawodowej osób
bezrobotnych i
zagroŜonych
zwolnieniem z
pracy.
2.Poprawa jakości
usług
instytucjonalnej
obsługi osób
bezrobotnych i
partnerów rynku
pracy.
1.Ograniczenie zagroŜeń w miejscach publicznych.
2.Ograniczenie zagroŜeń w ruchu drogowym.
3. Ograniczenie dewastacji i kradzieŜy mienia komunalnego, wykonanego z metali
kolorowych.
4. Ograniczenie szczególnie istotnych zjawisk patologicznych, jak: przemoc domowa,
rówieśnicza, alkoholizm, narkomania.
4.Dostosowanie struktury kształcenia w
powiecie do sytuacji na rynku pracy.
5.Działania na rzecz integracji
społecznej, przeciw wykluczeniu
społecznemu.
3. WIZJA ROZWOJU POWIATU MIKOŁOWSKIEGO
Proces formułowania Strategii przyczynił się do zidentyfikowania tzw. wizji rozwoju
powiatu mikołowskiego. Wizja rozwoju jest swego rodzaju projekcją przyszłości powiatu, do
jakiej dąŜy samorząd i społeczność lokalna. Wizja wynika z konieczności likwidowania
obecnych zaległości, barier i ograniczeń rozwojowych w sferze społecznej, gospodarczej,
infrastrukturalnej i ekologicznej, a takŜe jak najlepszego dostosowywania się do zmieniającej
się rzeczywistości społeczno-gospodarczej i międzynarodowej w jego otoczeniu.
Wizja Rozwoju Powiatu Mikołowskiego
„Zapewnienie mieszkańcom wysokiego poziomu Ŝycia poprzez wpływ na tworzenie miejsc
pracy, dogodnych warunków zamieszkania i wypoczynku, podniesienie poziomu
wykształcenia oraz ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i jakości środowiska naturalnego”.
Wypracowane w ramach wizji rozwoju sformułowania bezpośrednio przekładają się na
priorytety rozwoju oraz obszary strategiczne, które stanowiąc narzędzie kreacji sytuacji
społeczno-gospodarczej powiatu, mają słuŜyć osiągnięciu sformułowanej wizji. Ze
sformułowanej wizji rozwoju powiatu mikołowskiego wynikają trzy podstawowe priorytety,
wokół których powinny skupić się działania przyczyniające się do wypełniania wizji.
Priorytety Rozwoju Powiatu Mikołowskiego
Poprawa warunków Ŝycia mieszkańców
Tworzenie warunków do rozwoju gospodarczego powiatu mikołowskiego oraz jego
wspieranie
Ład przestrzenny i ekorozwój
Przeanalizowanie priorytetowych dla gmin i powiatu dziedzin i działań pozwoliło na
wyodrębnienie obszarów strategicznych dla rozwoju powiatu mikołowskiego, które
w kolejnym etapie formułowania strategii rozwoju powiatu zostały poddane następnym,
szczegółowym analizom. Wyodrębniono 9 obszarów strategicznych dla rozwoju powiatu
mikołowskiego.
Obszary Strategiczne Rozwoju Powiatu Mikołowskiego
Oświata
Rekreacja: turystyka, kultura, sport
Opieka zdrowotna, bezpieczeństwo, pomoc społeczna
Usługi administracyjne, informatyzacja
Rynek pracy
Gospodarka
Środowisko przyrodnicze
Infrastruktura komunikacyjna
Przestrzeń
20
Analiza obszarów strategicznych pozwoli na zidentyfikowanie ogólnych celów
strategicznych oraz konkretyzujących je celów operacyjnych na podstawie których moŜna
będzie wyznaczyć projekty szczegółowe.
Przed przystąpieniem do sformułowania celów i działań, które będą podejmowane
w ramach Strategii Rozwoju Powiatu Mikołowskiego w latach 2008-2015, naleŜy
wytłumaczyć, w jaki sposób moŜna rozumieć poszczególne poziomy określonych celów
(strategiczne, operacyjne i projekty szczegółowe) w powiązaniu z postawionymi w Strategii
działaniami.
W ramach określonych obszarów strategicznych cele strategiczne określa się takŜe jako
nadrzędne. Ich osiągnięcie będzie mierzone na poziomie oddziaływania podjętych w ramach
realizacji Strategii działań. To znaczy, Ŝe aby zmierzyć, czy cele strategiczne zostały
osiągnięte, naleŜy określić ostateczne efekty zrealizowanych działań, czyli ich wpływ na
ogólny poziom rozwoju gospodarczego, przestrzennego i społecznego powiatu.
Cele operacyjne przyporządkowane są celom strategicznym. Ich osiągnięcie mierzone
będzie rezultatem podejmowanych w ramach Strategii działań, czyli bezpośrednim wpływem
na dynamikę poszczególnych wskaźników konkretnych produktów, które powstaną w wyniku
realizacji działań. Osiągnięcie celów operacyjnych natomiast mierzone jest wskaźnikami
produktów, czyli danymi informującymi, co konkretnie (jaki projekt szczegółowy) powstało
w wyniku realizacji poszczególnych działań. Cele operacyjne odnoszą się bezpośrednio do
projektów szczegółowych.
Schemat zastosowanego drzewa celów przedstawia się następująco:
CEL
STRATEGICZNY
CEL
OPERACYJNY
Projekt
szczegółowy
Projekt
szczegółowy
CEL
OPERACYJNY
CEL
OPERACYJNY
Projekt
szczegółowy
Projekt
szczegółowy
Projekt
szczegółowy
Wykres: Drzewo celów zastosowane w Strategii Rozwoju Powiatu Mikołowskiego
21
Projekt
szczegółowy
ROZDZIAŁ III
ANALIZA OBSZARÓW STRATEGICZNYCH DLA
ROZWOJU POWIATU MIKOŁOWSKIEGO
1. DANE WYJŚCIOWE DO ANALIZY OBSZARÓW
STRATEGICZNYCH
Powiat mikołowski jest powiatem ziemskim, składającym się z pięciu dynamicznie
rozwijających się gmin. Wśród nich wyróŜniamy trzy gminy miejskie: Mikołów, Łaziska
Górne, Orzesze oraz dwie gminy wiejskie: Ornontowice i Wyry.
PołoŜenie
Powiat mikołowski leŜy w województwie śląskim na południe od aglomeracji katowickiej
(Subregion Centralny). Graniczy z następującymi powiatami:
grodzkimi: od północy Rudą Śląską i Katowicami, od południa z śorami, od wschodu
z Tychami;
ziemskimi: od południa z pszczyńskim, od zachodu z rybnickim i gliwickim.
Korzystne połoŜenie geograficzne na terenie tzw. Zielonego Śląska i dogodne rozwiązania
komunikacyjne (DK 44, DK 81) zapewniają łączność z duŜymi miastami aglomeracji śląskiej
oraz przez Czechy i Słowację z państwami Europy Południowej.
Geograficznie obszar powiatu mikołowskiego leŜy na pograniczu WyŜyny ŚląskoKrakowskiej i Kotliny Oświęcimskiej. NajwyŜej połoŜonym punktem jest Góra Św.
Wawrzyńca (wys. 357,2 m), a najniŜej Dolina Kłodnicy (wys. 221,9 m). Powiat mikołowski
jest terenem licznych źródeł i potoków, do najwaŜniejszych naleŜą: Jamna, Promna,
Jasienica, Bierawka. Na terenie powiatu występuje kilkadziesiąt zbiorników wodnych, wśród
nich największe to zbiorniki przemysłowe przy hutach i kopalniach węgla, mniejsze są
uŜytkowane jako stawy hodowlane. Teren powiatu wykazuje się duŜym stopniem zalesienia,
dominującym drzewem leśnym jest sosna zwyczajna (74,9% powierzchni lasów), a wśród
gatunków liściastych – dąb szypułkowy (10,1%). Rozległe obszary leśne rzutują na wielkość
zasobów faunistycznych.
Powierzchnia
Obszar powiatu mikołowskiego zajmuje 232 km2. Największą powierzchniowo gminą
powiatu jest miasto Orzesze, najmniejszą gminą – gmina wiejska Ornontowice.
2
Powierzchnia w km
Powiat mikołowski
232
Łaziska Górne
20
Mikołów
79
Ornontowice
15
Orzesze
83
Wyry
35
Źródło: dane GUS
Ludność
Ludność powiatu mikołowskiego oscyluje w ostatnich latach w okolicach wartości 90,7
tys. mieszkańców. Nie obserwujemy zjawiska spadku liczby ludności, przeciwnie liczba
ludności z kaŜdym rokiem się zwiększa. Od lat utrzymuje się przewaga kobiet w liczbie
ludności ogółem.
Rok
2003
2004
2005
2006
Ludność ogółem
90 427
90 675
90 853
91 112
W tym męŜczyźni
44 099
44 157
44 248
44 363
W tym kobiety
46 328
46 518
46 605
46 749
Źródło: dane GUS
Największą liczbę osób stanowią mieszkańcy w wieku produkcyjnym, a ich liczba
systematycznie rośnie. Maleje liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym. Rośnie w wieku
poprodukcyjnym.
Rok
2003
2004
2005
2006
Ludność w wieku
Przedprodukcyjnym
Produkcyjnym
19 647
57 877
19 075
58 444
18 564
58 979
18 144
59 361
poprodukcyjnym
12 903
13 156
13 310
13 607
Źródło: dane GUS
Najludniejszymi gminami są duŜe gminy miejskie: Mikołów i Łaziska Górne. Na kolejnym
miejscu plasuje się największa pod względem powierzchni gmina powiatu, Orzesze.
Najmniejszą liczbę mieszkańców mają mniejsze obszarowo gminy wiejskie, Wyry
i Ornontowice.
Ludność w 2005 roku
Powiat mikołowski
Łaziska Górne
Mikołów
Ornontowice
Orzesze
Wyry
Źródło: dane GUS
23
90 853
21 949
38 289
5 540
18 789
6 286
2. ANALIZA OBSZARU STRATEGICZNEGO:
OŚWIATA
2.1. RAPORT NA TEMAT POWIATU MIKOŁOWSKIEGO W RAMACH OBSZARU
STRATEGICZNEGO - OŚWIATA
Szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne oraz zasadnicze szkoły
zawodowe działające na terenie powiatu mikołowskiego
Na terenie powiatu mikołowskiego istnieje dobrze rozwinięta sieć szkół kształcących na
wszystkich poziomach nauczania.
Liczba szkół oraz uczniów w poszczególnych typach szkół na terenie powiatu mikołowskiego
w latach szkolnych 2003/2004 - 2005/2006
Rok
2003/
2004
2004/
2005
2005/
2006
Szkoły
podstawowe
Liczba
Liczba
uczniów
szkół
Gimnazja
Liczba
szkół
Licea
ogólnokształcące
Liczba
Liczba
uczniów szkół
Technika i Licea
profilowane
Liczba
Liczba
uczniów szkół
Zasadnicze szkoły
zawodowe
Liczba
Liczba
uczniów szkół
Liczba
uczniów
6616
28
4076
14
1434
5
2244
12
496
3
6194
22
3829
13
1356
6
1636
12
633
3
5998
24
3843
15
1322
6
1448
12
652
3
Źródło: dane GUS
Analiza danych demograficznych wykazuje, Ŝe ogólna liczba mieszkańców powiatu
mikołowskiego w ostatnich latach nieznacznie wzrasta, natomiast liczba mieszkańców
powiatu w wieku przedprodukcyjnym systematycznie ulega spadkowi. Liczba uczniów
w szkołach równieŜ spada. Najwięcej uczniów kształci się w szkołach kończących się
maturą, przygotowujących do wykonywania określonego zawodu. Drugą co do wielkości
grupą są uczniowie uczący się w liceach ogólnokształcących. Obserwuje się wzrost liczby
uczniów w zasadniczych szkołach zawodowych.
ROCZNIK
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
MIKOŁÓW
428
389
400
382
397
407
416
344
339
326
414
389
404
434
442
481
Liczba dzieci na terenie powiatu mikołowskiego
w rozbiciu na poszczególne roczniki:
GMINA
ŁAZISKA
ORZEWYRY
ORNONGÓRNE
SZE
TOWICE
213
166
64
52
201
159
60
55
208
177
66
58
169
168
62
41
170
169
77
55
181
185
66
45
204
182
65
51
203
188
55
52
212
190
55
53
215
209
70
63
207
223
64
74
254
220
61
68
274
230
73
77
266
260
75
91
305
250
70
104
298
271
89
90
24
RAZEM
923
864
909
822
868
884
918
842
849
883
982
992
1058
1126
1171
1229
1990
1989
1988
1987
1986
1985
1984
1983
1982
531
504
523
488
568
640
727
686
706
354
336
387
368
361
409
440
465
394
296
276
298
296
302
292
342
329
288
93
89
103
88
91
97
98
104
95
118
97
76
99
104
80
96
73
74
1392
1302
1387
1339
1426
1518
1703
1657
1557
Źródło: dane urzędów gmin
Szkoły policealne
Liczba uczniów szkół policealnych znajdujących się na terenie powiatu mikołowskiego
w latach 2003/2004 – 2005/2006
Rok szkolny
Liczba
Liczba szkół
uczniów
2003/2004
259
2
2004/2005
237
2
2005/2006
274
2
Źródło: dane GUS
Liczba uczniów szkół policealnych nie jest duŜa, co jest skutkiem konkurencyjnej i rozwiniętej
sieci szkół policealnych istniejącej w pobliskich duŜych miastach.
Szkoły i placówki oświatowe prowadzone przez Powiat Mikołowski:
I Liceum Ogólnokształcące im. K. Miarki w Mikołowie,
II Liceum Ogólnokształcące w Mikołowie,
Zespół Szkół Technicznych w Mikołowie,
Zespół Szkół Ponadgimnzjalnych w Łaziskach Górnych,
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Ornontowicach,
Zespół Szkół nr 1 Specjalnych w Mikołowie - Szkoła Podstawowa Specjalna i Gimnazjum
Specjalne z siedzibą w Ośrodku dla Niepełnosprawnych „Miłosierdzie BoŜe” w Mikołowie
Borowej Wsi,
Zespół Szkół nr 2 Specjalnych – Podstawowa Specjalna i Gimnazjum Specjalne oraz
Szkoła Przysposabiająca do Pracy;
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Mikołowie,
Ognisko Pracy Pozaszkolnej w Mikołowie.
Liczba uczniów szkół specjalnych znajdujących się na terenie Powiatu Mikołowskiego
Rok
Zespół Szkół nr 1
Specjalnych
Zespół Szkół nr 2
Specjalnych
2004
2005
2006
2007
31
29
194
192
160
149
Źródło: dane szkół specjalnych
Liczba uczniów szkół specjalnych w latach 2004-2007 utrzymywała się na podobnym
poziomie, w roku 2007 obserwuje się nieznaczny spadek liczby uczniów.
25
Na terenie powiatu mikołowskiego funkcjonują dodatkowo:
Liceum ogólnokształcące i Liceum profilowane w Zespole Szkół im. Piastów Śląskich
w Łaziskach Górnych prowadzone przez gminę Łaziska Górne;
Liceum ogólnokształcące w Orzeszu prowadzone przez gminę Orzesze;
Technikum, Liceum profilowane i Technikum energetyczne dla dorosłych w Zespole
Szkół Energetycznych PKE Elektrownia „Łaziska” w Łaziskach Górnych. Organem
prowadzącym dla tych szkół jest Południowy Koncern Energetyczny Elektrownia
„Łaziska”,
Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym „Koło”
w Mikołowie, które prowadzi Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy
w Wyrach.
Liczba dzieci korzystających
z Ośrodka Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczego w Wyrach
Liczba osób
Rok
2004
2005
2006
2007
2008
34
34
35
35
36
Źródło: dane ośrodka
Liczba uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych prowadzonych przez Powiat Mikołowski
w latach 2002/2003 – 2006/2007
Liczba uczniów
I LO
II LO
ZST w
ZSP w
ZSP w
Razem
Rok szkolny
2002/2003
2003/2004
2004/2005
2005/2006
2006/2007
627
612
561
583
590
6
502
499
500
486
484
3,59
Mikołowie
Łaziskach
Górnych
Ornontowicach
1375
1282
1206
1156
1103
19,78
616
595
560
520
494
19,81
605
639
665
603
597
1,32
Procentowy spadek
liczby uczniów w roku
2006/2007 w
stosunku do roku
2002/2003
Źródło: dane Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Mikołowie
3725
3627
3492
3350
3268
12,17
Liczba uczniów wszystkich szkół ponadgimnazjalnych prowadzonych przez Powiat
Mikołowski ulega spadkowi. W roku szkolnym 2006/2007 nastąpił spadek liczby uczniów
o ponad 12% w porównaniu do roku 2002/2003. Analizując podane w tabeli lata największy
spadek liczby uczniów wystąpił w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Łaziskach Górnych
(19,81%) oraz w Zespole Szkół Technicznych w Mikołowie (19,78%), czyli w szkołach
kształcących młodzieŜ na kierunkach głównie technicznych. NajniŜszy procent spadku liczby
uczniów odnotował Zespół Szkół Ponadgimnzajalnych w Ornontowicach (1,32%). Szkoła ta
kształci uczniów w zakresie Ŝywienia, rolnictwa, ekonomii, a takŜe w zakresie górnictwa
podziemnego – kierunek został utworzony w roku szkolnym 2005/2006 jako odpowiedź na
zapotrzebowanie absolwentów tego kierunku na rynku pracy.
26
Stanowiska komputerowe w szkołach ponadgimnazjalnych prowadzonych przez Powiat
Mikołowski
Rok szkolny
2002/2003
2003/2004
2004/2005
2005/2006
2006/2007
I LO w
Mikołowie
II LO w
Mikołowie
ZST w
Mikołowie
ZSP w
Łaziskach
Górnych
ZSP w
Ornontowicach
SK
N
SK
SK
SK
SK
31
32
41
41
25
29
29
36
N
N
N
37
34
115
111
10
10
16
37
35
121
117
16
12
27
43
43
119
115
21
16
27
44
44
127
124
30
30
27
42
40
47
47
145
143
45
45
27
Źródło: dane Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Mikołowie
N
16
27
27
27
27
SK – stanowisko komputerowe
N – stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu
Jako zadawalający moŜna uznać stan informatyzacji w szkołach ponadgimnazjalnych
prowadzonych przez Powiat Mikołowski. W roku szkolnym 2005/2006 w województwie
śląskim na 1 stanowisko komputerowe przypadało ponad 18 uczniów szkół
ponadgimnzajalnych. Wyłącznie w Zespole Szkół Ponadgimnzajalnych w Ornontowicach
przypadało więcej osób na 1 stanowisko – 22, natomiast w pozostałych szkołach liczba ta
była niŜsza niŜ w województwie, a w kolejnym roku szkolnym 2006/2007 uległa dalszemu
obniŜeniu.
Liczba uczniów szkół ponadgimnazjalnych, którzy zadeklarowali chęć podjęcia studiów oraz
wskaźnik zdanych matur
I LO
Rok
szkolny
2002/
2003
2003/
2004
2004/
2005
2005/
2006
2006/
2007
II LO
ZST w Mikołowie
ZSP w Łaziskach
Górnych
ZSP w
Ornontowicach
S
M (%)
S
M (%)
S
M (%)
S
M (%)
S
M (%)
203
100
136
96,73
103
87,58
12
55,45
5
70
230
100
139
96,75
115
88,45
18
82
37
64
189
100
148
96,91
186
90,53
20
72
78
81,5
179
100
138
100
127
94,81
12
45
31
57
185
100
151
100
108
94,85
22
63
22
84
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu
S – liczba uczniów, którzy zadeklarowali chęć podjęcia studiów
M – wskaźnik zdawalności matur (stosunek liczby osób podchodzących do egzaminu do liczy osób
które egzamin zdały
Poziom nauki w szkołach, jak i aspiracje młodzieŜy dotyczące kontynuowania
kształcenia na poziomie wyŜszym, moŜna uznać ogólnie za dobre. Licea ogólnokształcące
oraz Zespół Szkół Technicznych w Mikołowie cieszą się wysokim wskaźnikiem zdawalności
matur. W pozostałych szkołach wskaźnik ten podlega duŜym wahaniom. Podobnie sytuacja
wygląda w kwestii liczby uczniów chętnych do podjęcia studiów wyŜszych. W liceach
ogólnokształcących liczba ta jest wysoka, natomiast w szkołach kształcących uczniów
głównie w celu zdobycia umiejętności wykonywania zawodu liczba ta jest zmienna i nie
wykazuje określonej tendencji. Analiza bezrobocia w powiecie mikołowskim wg
wykształcenia wykazuje najniŜszy odsetek bezrobotnych z wykształceniem wyŜszym,
natomiast tendencję wzrostową bezrobocia w grupie osób z wykształceniem średnim
27
ogólnokształcącym. W związku z tym naleŜałoby podjąć działania zachęcające uczniów do
studiowania w szkołach wyŜszych lub promujących dokształcanie zawodowe.
Podsumowanie
Na terenie powiatu mikołowskiego istnieje dobrze rozwinięta sieć szkół kształcących na
wszystkich poziomach nauczania. Powiat prowadzi takŜe jednostki zapewniające pomoc
psychologiczno – pedagogiczną oraz kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi. Istnieje moŜliwość aktywnego, zgodnego z zainteresowaniami spędzania
czasu wolnego przez uczniów. Powiat mikołowski posiada mocną bazę szkół
ponadgimnazjalnych, kształcących na kierunkach ogólnokształcących jak i zawodowych,
między innymi: technicznych, technologii Ŝywienia, ekonomicznych, górniczych. Zakres
dotychczas przeprowadzonych oraz planowanych prac remontowych i modernizacyjnych
w budynkach szkolnych oraz placówkach oświatowych świadczy o wadze, jaką przywiązuje
się do stworzenia dobrych warunków nauczania w szkołach ponadgimnazjalnych. Jako
zadawalający moŜna ocenić równieŜ stan informatyzacji oraz stan wyposaŜenia szkół
w nowoczesne pomoce naukowe oraz pracownie, co jest bardzo waŜnym elementem
w procesie nauczania, w szczególności przygotowywania uczniów do wykonywania zawodu
w praktyce.
Analizując dane demograficzne naleŜy brać równieŜ pod uwagę konsekwencje, jakie
mogą wyniknąć z postępującego niŜu demograficznego. Prawdopodobnie wywoła on
nadmiar wolnych miejsc w szkołach, a co za tym idzie nieefektywne z punktu widzenia
ekonomicznego prowadzenie takiej ilości szkół, jak obecnie. Szansą moŜe okazać się w tym
miejscu atrakcyjna oferta edukacyjna szkół przyciągająca uczniów zamieszkałych poza
terenem powiatu lub zagospodarowanie budynków szkolnych w celu stworzenia systemu
kształcenia ustawicznego, który w obecnych zmieniających się warunkach rynku pracy
wydaje się niezbędny.
2.2. ANALIZA SWOT W RAMACH OBSZARU STRATEGICZNEGO: OŚWIATA
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Mocne strony
Spójna sieć szkół kształcących na
poziomach nauczania od
przedszkolnego do
ponadgimnazjalnego
Bogata oferta edukacyjna dla młodzieŜy
– sieć szkół ponadgimnazjalnych
o róŜnorodnych profilach kształcenia
Dobra baza materialna gwarantująca
zdobycie wysokich kwalifikacji
zawodowych na kierunkach
technicznych
Remontowane i dobrze wyposaŜone
szkoły
Dobry stopień informatyzacji szkół
Organizowanie czasu wolnego
dzieciom i młodzieŜy
Zorganizowane kształcenie uczniów ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
Dostępność powszechnego kształcenia
dla uczniów niepełnosprawnych
intelektualnie
28
Słabe strony
Wzrost kosztów utrzymania placówek
edukacyjnych
Niewystarczająca baza sportowa przy
większości szkół
Brak własnego obiektu dla Ogniska
Pracy Pozaszkolnej
Bariery architektoniczne w Poradni
Psychologiczno – Pedagogicznej –
brak własnego obiektu
Brak własnego obiektu dla potrzeb
szkolnictwa specjalnego
9.
MoŜliwość stworzenia systemu
kształcenia ustawicznego
Brak oferty kształcenia ustawicznego
dla dorosłych
Brak odpowiedniego lokalu na potrzeby
kształcenia ustawicznego
Brak ścisłej współpracy pomiędzy
sektorem przedsiębiorstw a sektorem
oświatowym
Lp.
1.
Szanse
Napływ uczniów z innych miejscowości
spowodowany bogatą ofertą
edukacyjną oraz mocnym zapleczem
infrastrukturalnym szkół
ponadgimnazjalnych
ZagroŜenia
Sukcesywnie zmniejszająca się liczba
uczniów w szkołach z powodu niŜu
demograficznego moŜe skutkować
mało opłacalnym z punktu widzenia
ekonomicznego prowadzeniem duŜej
liczby szkół.
2.
Dostosowywanie oferty edukacyjnej
szkół ponadgimnazjalnych do
aktualnych potrzeb rynku pracy oraz
oczekiwań edukacyjnych uczniów
Dostęp do kształcenia na uczelniach
wyŜszych – połoŜenie w pobliŜu wielu
ośrodków akademickich
Pozyskanie środków unijnych w celu
dokształcania, przekwalifikowania kadry
nauczycielskiej
10.
11.
3.
4.
2.3. CELE STRATEGICZNE W RAMACH OBSZARU STRATEGICZNEGO:
OŚWIATA
PRIORYTET I
Poprawa warunków Ŝycia mieszkańców.
OBSZAR STRATEGICZNY I-1
Oświata.
CEL STRATEGICZNY I -1-A
Nowoczesna oświata.
CELE OPERACYJNE:
I-1-A1 Dostosowywanie kierunków i profili kształcenia do aktualnych potrzeb rynku pracy;
I-1-A2 Dalsze działania na rzecz poprawy infrastruktury technicznej placówek oświatowych
oraz doposaŜenia szkół w nowoczesne pomoce naukowe oraz sprzęt do praktycznej nauki
zawodu;
I-1-A3 Stały monitoring potrzeb przekwalifikowań oraz dokształcania zawodowego
nauczycieli.
29
PROPOZYCJE PROJEKTÓW SZCZEGÓŁOWYCH POWIATU MIKOŁOWSKIEGO W W/W
ZAKRESIE W LATACH 2007-2013:
„Termomodernizacja budynku II Liceum Ogólnokształcącego w Mikołowie”;
„Praktyki zawodowe w Europejskich Obszarach Partnerskich”;
„Remont internatu przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Ornontowicach”;
Przebudowa budynku przy ul. Pokoju 4 na cele edukacyjne;
Projekty stypendialne realizowane ze środków unijnych i własnych;
„Studia podyplomowe dla nauczycieli szkół Powiatu Mikołowskiego”’;
„Projekt zajęć pozalekcyjnych dla uczniów szkół ogólnych i zawodowych”;
Projekty realizowane przez szkoły w ramach środków unijnych.
30
REKREACJA, TURYSTYKA, KULTURA, SPORT
STRATEGICZNEGO: REKREACJA, TURYSTYKA, KULTURA, SPORT
Pomimo tradycji przemysłowej powiatu mikołowskiego zostały zachowane walory
przyrodniczo-kulturowe, co stanowi podstawę do rozwoju turystyki i rekreacji.
Turystyka
Na terenie powiatu występują: 72 pomniki przyrody oŜywionej i nieoŜywionej,
1 stanowisko dokumentacyjne, 15 obszarów chronionego krajobrazu, 2 zespoły
przyrodniczo-krajobrazowe, obszar wchodzący w skład Parku Krajobrazowego Cysterskie
Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich. Na terenie powiatu graniczą ze sobą dwa cenne
kompleksy leśne: lasy okolic Rud Raciborskich oraz Pszczyny.
Przez powiat przebiega ok. 150 km turystycznych znakowanych szlaków pieszych. NaleŜą
do nich:
szlak czerwony tzw. Szlak Bohaterów WieŜy Spadochronowej (o całkowitej długości ok.
39 km, z czego w powiecie ok. 20 km);
szlak Ŝółty tzw. Szlak OkręŜny wokół Gliwic (o całkowitej długości ok. 138 km, z czego
w powiecie ok. 37 km);
szlak Ŝółty tzw. Szlak Historii Górnictwa Górnośląskiego (o całkowitej długości ok. 101 km,
z czego w powiecie ok. 40 km);
szlak czarny tzw. Szlak Halembski;
szlak czarny tzw. Szlak śwakowski;
szlak czarny – łącznik między szlakiem Ŝółtym i czerwonym na terenie Starej Huty;
szlak niebieski tzw. Szlak Obrońców Polskiej Granicy (o całkowitej długości ok. 60 km,
z czego w powiecie ok. 37 km);
szlak zielony tzw. Szlak Krawędziowy GOP (o całkowitej długości ok. 80 km, z czego
w powiecie ok. 10 km);
szlak zielony tzw. Szlak Dwudziestopięciolecia PTTK.
W powiecie mikołowskim powstaje system tras rowerowych (długość tras ok. 200 km),
którym połączone zostaną gminy powiatu mikołowskiego oraz gminy sąsiednie.
Niezwykle istotnym dla turystyki jest utworzenie Śląskiego Ogrodu Botanicznego na
obszarze Mikołowa, charakteryzującym się duŜym bogactwem gatunkowym flory i fauny.
Ogród zajmuje powierzchnię 78,91 ha. Jego zadaniem jest czynna ochrona róŜnorodności
biologicznej. Staje się równieŜ regionalnym centrum edukacji ekologicznej i przyrodniczej,
tworząc moŜliwości prowadzenia zajęć dydaktycznych. Prowadzi równieŜ szereg działań
badawczych stając się istotnym, nie tylko w regionie, ośrodkiem naukowym.
Powiat mikołowski organizuje lub wspiera odbywające się corocznie imprezy
turystyczne, takie jak rajdy górskie, piesze, rowerowe. W ostatnich latach ich liczba waha się
od 10 do 25 rocznie. W organizację wielu imprez turystycznych zaangaŜowany jest pręŜnie
działający Oddział PTTK w Mikołowie.
2002r.
11
Liczba imprez turystycznych w Powiecie
2003r.
2004r.
2005r.
2006r.
11
10
16
25
2007r.
20
Źródło: „Kalendarz imprez kulturalnych, sportowych i turystycznych” z lat 2002-2007
31
Baza turystyczna
Pomimo posiadanych walorów turystyczno-krajoznawczych i połoŜenia w pobliŜu duŜych
miast aglomeracji śląskiej na przestrzeni lat 2004-2005 liczba miejsc noclegowych jest
stosunkowo niewielka. Obserwuje się równieŜ nierównomierne rozmieszczenia obiektów
noclegowych i gastronomicznych.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Miejsca noclegowe na terenie powiatu mikołowskiego
Nazwa i adres obiektów noclegowych
Liczba miejsc
noclegowych
Hotel Restauracja
20
„Mocca d'Oro”
ul. Jana Pawła II 23,
43-190 Mikołów
Motel A & P
30
ul. Jasna 1-5,
43-190 Mikołów
Hotelik Pod Wiatrakiem
40
ul. Gliwicka 85,
43-190 Mikołów
Motel - Restauracja - Pizzeria i Bar Całodobowy
29
Sjesta
ul. Gliwicka 158,
43-190 Mikołów
Restauracja TIMBERLAND
24
ul. Rybnicka
43-180 Orzesze
Hotel Restauracja
24
"Dwór Szczepańskich"
ul. Jana Długosza 1,
43-188 Orzesze-Woszczyce
RAZEM
167
Liczba
pokoi
10
15
20
14
12
11
82
Źródło: dane własne Urzędu
Z punktu widzenia turystyki i gospodarki istotna staje się kwestia rozbudowy
i modernizacji infrastruktury noclegowo-gastronomicznej i odpowiedniej promocji miejsc
atrakcyjnych pod względem turystycznym na terenie powiatu. Nowoczesna baza noclegowogastronomiczna przyciągnie na teren powiatu nie tylko turystów, ale takŜe przedsiębiorców.
Kultura
Na terenie powiatu znaleźć moŜna wiele miejsc atrakcyjnych pod względem kulturowym.
Do najwaŜniejszych zabytków naleŜą:
kościół Matki Boskiej ŚnieŜnej w Mikołowie;
kościół p.w. Św. Wojciecha w Mikołowie;
„Starówka” w Mikołowie wraz z Ratuszem z 1872 roku;
Drukarnia Karola Miarki;
średniowieczny kościół w Mikołowie-Mokrem;
Sanktuarium Matki Boskiej Opiekunki Środowiska Naturalnego w Mikołowie-Bujakowie;
kościół św. Mikołaja z XVII w. w Mikołowie-Borowej Wsi;
kościół św. Piotra i Pawła z XVIII w. w Mikołowie-Paniowach;
KrzyŜ Dziękczynny z XVIII w. w Łaziskach Górnych;
kapliczka św. Jana na Wierzysku w Łaziskach Górnych;
neorenesansowe załoŜenie pałacowe w Ornontowicach;
park angielski z początku XX w. w Ornontowicach;
kościół św. Wawrzyńca w Orzeszu;
zabudowania folwarczne w Orzeszu-Zawiści wraz z Dworkiem;
załoŜenie dworsko-parkowe w Orzeszu-Woszczycach;
32
kościół św. Piotra i Pawła w Woszczycach.
Ponadto naleŜy wyróŜnić zabytki architektury militarnej: w Gostyni – linia umocnień
południowego skrzydła Obszaru Warownego „Śląsk”.
KaŜda z gmin powiatu posiada własne obiekty kultury, w tym miejskie bądź gminne
domy kultury, biblioteki publiczne. W Mikołowie funkcjonuje Instytut Mikołowski, Miejska
Placówka Muzealna, w Łaziskach Górnych, przy Elektrowni „Łaziska” funkcjonuje Muzeum
Energetyki. Na terenie Łazisk Górnych swą siedzibę ma Powiatowa i Miejska Biblioteka
Publiczna.
Na terenie powiatu działa 16 stowarzyszeń kulturalnych, w tym m.in.: Stowarzyszenie
Kulturalne „KONTUR”, Stowarzyszenie Rozwoju i Wspierania Kultury Masowej „PRYZMAT”,
Polski Związek Chórów i Orkiestr – Okręg Mikołowski, Polski Związek Filatelistów – Koło
Terenowe w Łaziskach Górnych itd.
Na terenie powiatu nie występują kina, teatry i inne wielkie obiekty tego typu, które
miałyby trudności z utrzymaniem się na rynku z powodu duŜego zagęszczenia tego typu
obiektów w wielkich miastach aglomeracji śląskiej, łatwo dostępnych dla mieszkańców
powiatu dzięki dobrze rozwiniętej sieci drogowej.
Powiat Mikołowski jako JST organizuje bądź wspiera wiele cyklicznych imprez
kulturalnych, a ich liczba systematycznie rośnie. Ogólne dane przedstawia poniŜsza tabela:
2002r.
93
Liczba imprez kulturalnych w Powiecie
2003r.
2004r.
2005r.
2006r.
116
95
192
209
2007r.
229
W powiecie mikołowskim, przy zaangaŜowaniu organizacyjnym samorządu gminnego,
odbywają się takŜe imprezy kulturalne, cieszące się renomą w skali kraju. NaleŜą do nich:
Mikołowskie Dni Muzyki;
Impresje Mikołowskie.
Sport
Obiekty sportowe umoŜliwiają mieszkańcom, głównie młodym ludziom, rozwijanie
zainteresowań sportowych. Wśród licznych obiektów wyróŜnić moŜna:
dwie pływalnie odkryte;
stadiony o statusie miejskim / gminnym oraz liczne boiska sportowe;
przyszkolne sale gimnastyczne i boiska sportowe;
siłownie i fitness kluby;
jedna kryta pływalnia.
Ilość obiektów sportowych wystarcza na zaspokojenie jednostkowych potrzeb w tym
zakresie dotyczącym prostych form sportu i rekreacji. Natomiast zaobserwować moŜna brak
duŜych kompleksów sportowo-rekreacyjnych, w których mieszkańcy powiatu mikołowskiego,
i nie tylko, mogliby rozwijać profesjonalne formy sportu. Nieliczne korty tenisowe, stadniny
konne, kręgielnia i jeden profesjonalny klub bilardowy są powodem do zadowolenia,
jednakŜe nie powinny stanowić wyczerpania moŜliwości uprawiania w/w dyscyplin w dobie
wzrostu zainteresowania aktywnymi formami wypoczynku.
Działające stowarzyszenia, kluby sportowe promują ducha zdrowej rywalizacji sportowej
wśród młodzieŜy. Do najwaŜniejszych naleŜą: Klub śeglarski „Wyga”, Górniczy Klub
Sportowy „Gwarek”, Śląski Okręgowy Związek Kręglarski w Katowicach z siedzibą
33
w Łaziskach Górnych, Amatorski Klub Sportowy, Klub Sportowy „Polonia”, Klub MKS Sokół
Orzesze, Ludowy Klub Sportowy „StraŜak”, Polski Związek Wędkarski „Koło” w Mikołowie,
a takŜe kluby łowieckie.
Powiat Mikołowski jako JST organizuje bądź wspiera wiele cyklicznych imprez
sportowych, ich liczba z kaŜdym rokiem rośnie.
2002r.
58
Liczba imprez sportowych w Powiecie
2003r.
2004r.
2005r.
2006r.
66
70
88
112
2007r.
134
Podsumowanie
Wymienione walory świadczą o istnieniu w powiecie warunków korzystnych do rozwoju
turystyki pieszej, rowerowej, konnej, rekreacyjnej, edukacyjnej, kulturowej (historycznej
i folklorystycznej), ekoturystyki połączonej z obserwacją osobliwości fauny i flory oraz
kwalifikowanej (w tym pieszej nizinnej, wędkarskiej, łowieckiej). Poziom rozwoju turystyki,
kultury i sportu jest dobry, naleŜy dąŜyć do większego wykorzystania istniejącego potencjału.
Korzystne połoŜenie geograficzne i posiadana infrastruktura komunikacyjna powinny
pozytywnie wpłynąć na rozwój turystyki.
ZagroŜeniem jest brak wystarczających środków na rozwój bazy materialnej
i niematerialnej w zakresie turystyki, kultury, sportu i rekreacji. Szansą jest moŜliwość
pozyskiwania środków zewnętrznych na tego typu działania.
3.2. ANALIZA SWOT W RAMACH OBSZARU STRATEGICZNEGO: REKREACJA:
TURYSTYKA, KULTURA, SPORT
Lp.
Mocne strony
1.
Walory kulturalno-turystyczno-rekreacyjne
powiatu.
2.
Liczne obiekty zabytkowe.
3.
Organizacja wielu cyklicznych imprez
kulturalnych i sportowych.
4.
Posiadanie obiektów sportowych i
kulturalnych.
5.
Posiadanie infrastruktury okołoturystycznej
czyli obiektów noclegowych i
gastronomicznych.
6.
Liczne działające organizacje sportowe,
turystyczne, kulturalne.
7.
Posiadanie Ogrodu Botanicznego o duŜym
potencjale zarówno przyrodniczym jak i
naukowym.
34
Słabe strony
Niewystarczające nakłady na kulturę i
sport.
Brak wystarczających środków
finansowych na renowację obiektów
zabytkowych.
Słaba promocja walorów turystycznokrajoznawczych powiatu w regionie i
kraju.
Niewystarczająca ilość środków
finansowych na budowę i modernizację
bazy kulturalno-sportowej.
Braki w infrastrukturze
okołoturystycznej, m.in. nierównomierne
rozmieszczenie obiektów noclegowych i
gastronomicznych.
Niewystarczające wsparcie działalności
organizacji sportowych, turystycznych i
kulturalnych ze środków publicznych.
Niewystarczająca ilość środków na
szybki rozwój i promocję Ogrodu
Botanicznego.
8.
9.
10.
Posiadanie wydawnictw powiatowych takich
jak: Przewodnik Krajoznawczy po Powiecie
Mikołowskim oraz Mapa Turystyczna
Powiatu Mikołowskiego, ułatwiających
turyście poznanie walorów krajobrazowoprzyrodniczych powiatu.
Rozwój prasy lokalnej, powiatowej i gminnej.
Aktywna działalność PTTK Koło w
Mikołowie.
11.
Brak sal koncertowych i hal
widowiskowo-sportowych.
Lp.
Szanse
1.
Wzrost zainteresowania
społeczeństwa aktywnym
wypoczynkiem, a przez to wzrost
zapotrzebowania na profesjonalne
formy sportowe.
2.
Rozwój turystyki weekendowej, w
tym rowerowej.
3.
Wzrost zainteresowania turystyką
przyrodniczą.
4.
Rozwój Śląskiego Ogrodu
Botanicznego, liczącego się w skali
regionu i kraju ośrodka
przyrodniczo-naukowego.
5.
Dostępność do sąsiednich
atrakcyjnych terenów turystycznych
Beskidu Śląskiego i śywieckiego.
6.
Dobrze rozwinięta sieć dróg w
powiecie zwiększająca dostępność
miejsc atrakcyjnych krajoznawczo,
nie tylko w powiecie, ale takŜe w
regionie.
7.
Integracja z UE, moŜliwość
pozyskiwania środków z funduszy
unijnych na projekty z zakresu
turystyki, kultury i sportu.
8.
9.
10.
Niewystarczająca ilość posiadanych
nieodpłatnych egzemplarzy materiałów
promocyjnych w stosunku do
zgłaszanych potrzeb mieszkańców.
ZagroŜenia
Szczupłość środków finansowych w stosunku do
istniejących potrzeb przeznaczonych na rozwój
turystyki w ramach konkursów Regionalnego
Programu Operacyjnego Woj. Śląskiego na lata
2007-2013 (59,8 mln EUR, w tym podmioty
publiczne jedynie 5 mln EUR).
Ustalenie przebiegu tras
MoŜliwość zmian przebiegu tras rowerowych z
rowerowych w Powiecie.
powodów technicznych, własnościowych itp.
Realizacja subregionalnego projektu MoŜliwość opóźnień w realizacji projektów z
modernizacji tras rowerowych na
dziedziny turystyki, kultury i sportu
terenie Subregionu Centralnego.
spowodowana skomplikowaną procedurą
realizacji projektów współfinansowanych z
funduszy strukturalnych UE.
Niedostateczna promocja wydarzeń kulturalnych,
sportowych i turystycznych w regionie i kraju.
35
REKREACJA, TURYSTYKA, KULTURA, SPORT
PRIORYTET I
Rekreacja, sport, turystyka, kultura.
CEL STRATEGICZNY I-2-A:
Tworzenie korzystnych warunków do rozwoju turystyki, kultury, sportu i rekreacji, a przez to
wzrost atrakcyjności spędzania czasu wolnego na terenie powiatu mikołowskiego.
CELE OPERACYJNE:
I-2-A1 Ochrona terenów i obiektów posiadających walory kulturowe i przyrodnicze, w tym
odnowa zabytków;
I-2-A2 Rozwój atrakcyjnej bazy rekreacyjno-sportowej;
I-2-A3 Promocja turystyki, kultury i sportu;
I-2-A4 Pozyskiwanie środków zewnętrznych na realizację projektów z dziedziny turystyki,
kultury i sportu.
PROPOZYCJE PROJEKTÓW SZCZEGÓŁOWYCH
W W/W ZAKRESIE W LATACH 2007-2013:
POWIATU
MIKOŁOWSKIEGO
„Budowa ogólnodostępnej hali sportowej przy ul. Pokoju w Mikołowie”;
„Budowa ogólnodostępnego otwartego Kompleksu Boisk przy ul. Pokoju
w Mikołowie”;
„WdroŜenie elektronicznych usług publicznych w gminach powiatu mikołowskiego
i w powiecie mikołowskim”;
„Regionalny Obszar Rekreacyjno - Turystyczny - trasy rowerowe drogą do rozwoju
turystyki aktywnej w Subregionie Centralnym”;
Projekty mające na celu poprawę szkolnej bazy sportowej.
36
OPIEKA ZDROWOTNA, POMOC SPOŁECZNA, BEZPIECZEŃSTWO
4.1 ANALIZA PODOBSZARU: OPIEKA ZDROWOTNA
4.1.1. RAPORT NA TEMAT POWIATU MIKOŁOWSKIEGO
PODOBSZARU STRATEGICZNEGO: OPIEKA ZDROWOTNA
W
RAMACH
Zakłady opieki zdrowotnej
Na terenie powiatu mikołowskiego działają zarówno publiczne jak i niepubliczne zakłady
opieki zdrowotnej. W okresie 2002-2007 liczba tych jednostek wykazywała nieznaczną
tendencję wzrostową, jednakŜe wyłącznie w sferze niepublicznej.
Rok
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Zakłady opieki zdrowotnej na terenie powiatu mikołowskiego
Łącznie ZOZ
Publiczne
Niepubliczne
42
6
36
46
6
40
45
6
39
43
6
37
47
6
41
48
6
42
Źródło: www.rejestrzoz.gov.pl/RZOZ/
Publiczne zakłady opieki zdrowotnej działające na terenie powiatu mikołowskiego:
Zespół Opieki Zdrowotnej w Mikołowie – szpital powiatowy,
Stacja Pogotowia Ratunkowego w Mikołowie,
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy
w Łaziskach Górnych,
Szpital Chorób Płuc w Orzeszu,
Ośrodek Terapii Nerwic dla Dzieci i MłodzieŜy w Orzeszu,
Gminny Ośrodek Zdrowia w Ornontowicach.
Podstawowa opieka zdrowotna i lecznictwo specjalistyczne
Na skutek wzrostu liczby gabinetów podstawowej opieki zdrowotnej oraz lecznictwa
specjalistycznego, od roku 2002 ilość mieszkańców przypadających na jeden gabinet uległa
znacznemu zmniejszeniu. Dostępność podstawowej opieki zdrowotnej jest wystarczająca
dzięki istniejącej sieci zakładów opieki zdrowotnej, które wzajemnie się uzupełniają.
Liczba podmiotów świadczących usługi w ramach podstawowej opieki zdrowotnej oraz
lecznictwa specjalistycznego
Rok
Podstawowa opieka
Lecznictwo
zdrowotna
specjalistyczne
2002
7
16
2003
9
19
2004
10
19
2005
9
18
2006
10
20
2007
11
21
Źródło: www.rejestrzoz.gov.pl/RZOZ/
37
Opieka krótkoterminowa
Na terenie powiatu działają trzy szpitale:
Szpital Powiatowy w Mikołowie – organ prowadzący: Powiat Mikołowski,
Szpital Św. Józefa Sp. z.o.o w Mikołowie, szpital niepubliczny – organ prowadzący:
Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia Św. Karola Boromeusza w Mikołowie,
Szpital Chorób Płuc w Orzeszu – organ prowadzący: Samorząd Województwa Śląskiego.
Liczba łóŜek w szpitalach na terenie powiatu mikołowskiego w roku 2007
Szpital
Oddziały
Liczba łóŜek
Szpital Powiatowy w Mikołowie
PołoŜniczo-ginekologiczny
49
Noworodkowy
25
Wewnętrzny
43
Neurologiczny
26
Rehabilitacji neurologicznej
20
Szpital Św. Józefa Sp. Z.o.o
Chirurgiczny
47
w Mikołowie
Ortopedyczny
33
Wewnętrzny
37
Dla przewlekle chorych
30
Szpital Chorób Płuc w Orzeszu
Oddziały I-IV
110
Źródło: www.zoz mikolow.com.pl/szpital/szpital.php, www.szpital-mikolow.strefa.pl,
www.szpital-orzesze.pl
Liczba łóŜek w województwie śląskim w 2006 roku wynosiła 56,8 na 10 tys.
mieszkańców. Zgodnie z zapisami opracowania wykonanego na potrzeby ministra zdrowia „Wskaźniki do projektu tworzenia sieci szpitali”, w województwie śląskim w 2012 roku
planowana jest liczba 56 łóŜek na 10 tys. mieszkańców.
W szpitalach ogólnych znajdujących się na terenie powiatu (Szpital Powiatowy bez
oddziału noworodkowego oraz Szpital Św. Józefa) łącznie jest 255 łóŜek, co stanowi 28
łóŜek na 10 tys. mieszkańców powiatu mikołowskiego. W porównaniu do wskaźnika
wyznaczonego dla województwa śląskiego, liczba 28 łóŜek na 10 tys. mieszkańców jest
słabym zasobem dla obsługi wszystkich pacjentów szpitala. Powinna wzrosnąć na ten cel
kwota kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Zbyt małą liczbą łóŜek, w stosunku do potrzeb, obecnie równieŜ dysponuje Szpital
Chorób Płuc w Orzeszu. Posiada on 110 łóŜek. Szpital planuje zwiększenie liczby łóŜek do
150, co będzie moŜliwe do zrealizowania po dokonaniu remontu, którego celem jest
dostosowanie szpitala do obowiązujących norm. Szpital posiada nowoczesny sprzęt
medyczny.
Stan infrastruktury technicznej szpitali ogólnych:
Szpital Powiatowy został rozbudowany oraz kompleksowo zmodernizowany: uruchomiono
nowoczesną izbę przyjęć wraz z podjazdem dla karetek, oddano do uŜytku nowoczesny
blok porodowy i operacyjny, wyremontowano oddziały szpitalne. Prace modernizacyjne
pochłonęły bardzo wiele środków finansowych, jednakŜe obecnie szpital powiatowy jest
renomowanym, spełniającym wszystkie normy zakładem, a co najwaŜniejsze podniósł się
standard i komfort leczenia pacjentów,
drugi mikołowski Szpital Św. Józefa nie spełnia wszystkich wymogów narzuconych
przepisami prawa a dotyczących stanu technicznego budynku, aby funkcjonować jest
zmuszony się do nich dostosować. Jest modernizowany stopniowo w miarę moŜliwości
finansowych.
Opieka długoterminowa
Na terenie powiatu działają trzy placówki opieki długoterminowej, które zostały
przedstawione w poniŜszej tabeli. Posiadają one łącznie 77 łóŜek. 30 łóŜek posiada Zakład
Pielęgnacyjno-Opiekuńczy w Łaziskach Górnych, którego organem prowadzącym jest
Powiat Mikołowski. W opinii osób zarządzających zakładem liczba łóŜek jest
38
niewystarczająca, powinna wzrosnąć o około 15 łóŜek. W chwili obecnej, na miejsce
w zakładzie chorzy oczekują do 3 miesięcy. RównieŜ Szpital Św. Józefa prowadzi oddział dla
przewlekle chorych dysponujący 30 łóŜkami. Zasób ten równieŜ nie jest wystarczający.
17 łóŜek posiada Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy i Rehabilitacyjny im. Św. Ojca Pio
w Łaziskach Gornych.
Istnieje potrzeba zwiększenia liczby łóŜek opieki długoterminowej na terenie powiatu
mikołowskiego, gdyŜ obecna baza jest niewystarczająca w stosunku do potrzeb
mieszkańców. Problemem są zbyt niskie kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz
uzyskanie dodatkowych kontraktów na sfinansowanie miejsc.
Placówki opieki długoterminowej w roku 2007
Placówka
Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy w Łaziskach Górnych
Niepubliczny Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy i Rehabilitacyjny im. Św. Ojca Pio
w Łaziskach Górnych s.c.
Szpital Św. Józefa Sp. z o.o w Mikołowie – Oddział dla przewlekle chorych
Liczba łóŜek
30
17
30
Źródło: www.szpital-mikolow.strefa.pl, dane Wydziału Zdrowia i Polityki Społecznej Starostwa Powiatowego
w Mikołowie
Na terenie powiatu działa równieŜ Ośrodek Terapii Nerwic dla Dzieci i MłodzieŜy
w Orzeszu SP ZOZ. Udziela on świadczeń zdrowotnych między innymi z zakresu leczenia
zaburzeń nerwicowych dla dzieci i młodzieŜy oraz leczenia psychiatrycznego
i rehabilitacyjnego dla dzieci. W latach 2002-2005 wzrastała liczba osób korzystających
z pomocy, co świadczy o potrzebie funkcjonowania takiej placówki.
Personel medyczny
Liczba lekarzy zatrudnionych w zakładach opieki zdrowotnej na terenie powiatu
mikołowskiego sukcesywnie maleje – od 2002 do 2006 roku liczba ta zmniejszyła się
o 42 osoby. Liczba pielęgniarek z kolei utrzymuje się na jednym poziomie. Średnio
337 pielęgniarek było zatrudnionych na terenie powiatu w latach 2002-2006. Liczba
personelu medycznego powiatu jest niŜsza niŜ w województwie śląskim. W województwie na
10 tys. ludności w 2005r. liczba lekarzy wynosiła 20,8 natomiast pielęgniarek 53,7.
W powiecie mikołowskim w tym samych czasie liczba lekarzy na 10 tys. ludności wynosiła
12,99 oraz 36,32 pielęgniarek.
Liczba lekarzy i pielęgniarek na terenie powiatu mikołowskiego
Rok
Lekarze
Pielęgniarki
2002
164
337
2003
146
334
2004
141
340
2005
118
330
2006
122
342
Źródło: Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego
Stan zdrowia mieszkańców
Przedstawione poniŜej dane dotyczące stanu zdrowia mieszkańców powiatu
mikołowskiego pochodzą ze „Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie
Mikołowskim na lata 2002-2012”.
Najczęstszą przyczynę zgonów oraz zachorowań wśród mieszkańców powiatu
mikołowskiego stanowią choroby układu krąŜenia. ZauwaŜalna jest tendencja
nadumieralności oraz zachorowalności kobiet na choroby układu krąŜenia w przedziale
wiekowym 65 lat i więcej. W przypadku męŜczyzn występuje wzrost liczby zgonów
i zachorowalności w młodszych grupach wiekowych. Drugie miejsce w zakresie
zachorowalności i zgonów wykazują choroby nowotworowe. Większa liczba zgonów
39
występuje wśród męŜczyzn, natomiast więcej kobiet poddaje się hospitalizacji w powodu
choroby nowotworowej. Trzecią co do częstości przyczyną zachorowalności jest cukrzyca.
Ze względu na coroczny wzrost zachorowalności stanowi ona powaŜny problem społeczny.
Notuje się równieŜ coroczny wzrost występowania zaburzeń psychicznych wśród
mieszkańców powiatu.
Działania, które naleŜy podejmować w zakresie zapobiegania zgonom i zachorowalności
mieszkańców to przede wszystkim usprawnienie wczesnej diagnostyki oraz zwiększenie
efektywności leczenia, jak równieŜ promowanie wiedzy na temat zdrowego stylu Ŝycia.
Promocja zdrowia
Powiat Mikołowski od lat prowadzi szereg działań związanych z promocją zdrowia,
między innymi realizuje programy profilaktyczne. Niektóre z nich mają charakter cykliczny
np. prowadzenie ciągłej edukacji zdrowotnej oraz profilaktyki i rehabilitacji dzieci i młodzieŜy
z cukrzycą, programy profilaktyczne dotyczące problemu raka piersi, chorób płuc, wad
postawy i otyłości wśród dzieci. Podejmowane były równieŜ akcje profilaktyczne dotyczące
raka krtani, raka skóry, chorób tarczycy, chorób układu krąŜenia i innych schorzeń. W 2007
roku przykładowo były realizowane programy dotyczące profilaktyki nadciśnienia i otyłości
wśród dzieci i młodzieŜy, niepełnosprawności osób starszych, wczesnego wykrywania raka
prostaty, rozpoznawania depresji. Średnio co roku przeprowadza się 6 programów.
Z analizy wydatków w latach 2002-2006, które Powiat Mikołowski przeznaczył na
zadania związane z opieką zdrowotną wynika, Ŝe poziom wydatków ponoszonych na
programy profilaktyki zdrowotnej nie był wysoki. Wynika to z braku środków finansowych na
ten cel.
Podsumowanie:
Ponad 80% wydatków na ochronę zdrowia stanowiły wydatki poniesione na
modernizację Szpitala Powiatowego. Pochłonęła ona bardzo duŜo środków finansowych,
jednakŜe była to inwestycja priorytetowa, niezbędna dla zapewnienia Szpitalowi
Powiatowemu mocnej pozycji na rynku usług zdrowotnych.
W działalności zakładów opieki zdrowotnej największy problem stanowią niskie kontrakty
z Narodowym Funduszem Zdrowia, które nie są wystarczające na sfinansowanie wszystkich
potrzeb. Problemem staje się równieŜ spadek liczby lekarzy, który moŜe być wywołany
róŜnymi czynnikami, między innymi: zamianą pracy w szpitalach na rzecz pracy w innych
placówkach zdrowotnych poza powiatem, a korzystniejszych pod względem wynagrodzenia,
zakładaniem prywatnej praktyki lekarskiej, wyjazdami za granicę. Istnieje takŜe potrzeba
doposaŜenia, jak równieŜ standaryzacji, niektórych zakładów opieki zdrowotnej
w nowoczesny sprzęt i aparaturę medyczną. Problemy, z którymi borykają się placówki
ochrony zdrowia są złoŜone i dotykają podmiotów na terenie całego kraju, a wynikają
z istniejących, niedoskonałych rozwiązań w systemie ochrony zdrowia. Problemy te powinny
być w duŜej mierze rozwiązane na poziomie centralnym. Niepokojący jest równieŜ słaby stan
zdrowia mieszkańców powiatu. W ramach profilaktyki zdrowotnej prowadzone są przez
Powiat i gminy programy zdrowotne, jednak naleŜałoby zwiększyć nakłady finansowe na ich
realizację, gdyŜ jest wysoce prawdopodobne, ze działania takie skutecznie wpłyną na
poprawę zdrowia wśród mieszkańców.
40
4.1.2. ANALIZA SWOT W RAMACH PODOBSZARU STRATEGICZNEGO:
OPIEKA ZDROWOTNA
Lp.
1.
Mocne strony
Istniejąca baza lecznictwa
zamkniętego; długoterminowego
i krótkoterminowego.
Słabe strony
Niewystarczająca wysokość kontraktów
z Narodowym Funduszem Zdrowia.
2.
3.
4.
5.
6.
Niewystarczająca
względem
potrzeb
liczba łóŜek opieki długoterminowej
i krótkoterminowej zapewnianej w ramach
kontraktu z NFZ.
Bardzo dobrze rozwinięta struktura
oddziałów szpitalnych; uzupełniające
się pod tym względem oddziały
w dwóch szpitalach.
Nowoczesne wyposaŜenie w sprzęt
diagnostyczny i specjalistyczny
Szpitala Powiatowego i Szpitala Św.
Józefa.
Rozbudowany oraz zmodernizowany
Szpital Powiatowy cieszący się
wysoką renomą w regionie.
Wysoka jakość usług Szpitala
Powiatowego.
7.
Niewystarczające wyposaŜenie niektórych
placówek
medycznych
w
sprzęt
i aparaturę medyczną.
Konieczność przeprowadzenia
standaryzacji budynków niektórych
zakładów opieki zdrowotnej.
finansowych względem potrzeb na
realizację programów profilaktyki
zdrowotnej.
Spadek liczby zatrudnionych lekarzy.
8.
Lp.
1.
Szanse
Działania w zakresie profilaktyki
zdrowotnej.
2.
MoŜliwość pozyskania środków
unijnych na rzecz opieki zdrowotnej.
3.
Rozwój usług medycznych.
4.
Kształtowanie się nawyków
prozdrowotnych w społeczeństwie.
ZagroŜenia
względem potrzeb na przeprowadzanie
działań z zakresu wczesnej diagnostyki
w skali kraju.
Zła sytuacja sektora opieki zdrowotnej
w skali krajowej ze względu na niskie
kontrakty z NFZ.
Niesprzyjające zdrowiu warunki
cywilizacyjne XXI wieku.
Emigracja lekarzy i pielęgniarek.
5.
4.1.3. CELE STRATEGICZNE W RAMACH PODOBSZARU STRATEGICZNEGO:
OPIEKA ZDROWOTNA
PRIORYTET I
41
Opieka zdrowotna, pomoc społeczna, bezpieczeństwo.
CEL STRATEGICZNY I-3-A:
Podniesienie poziomu zdrowia wśród mieszkańców.
CELE OPERACYJNE:
I-3-A1 Podejmowanie działań z zakresu profilaktyki zdrowotnej oraz propagowanie zdrowego
stylu Ŝycia wśród mieszkańców;
I-3-A2 Zwiększenie dostępu do świadczeń medycznych poprzez działania związane
z poprawą infrastruktury technicznej oraz zasobów ludzkich opieki zdrowotnej.
PROPOZYCJE PROJEKTÓW SZCZEGÓŁOWYCH POWIATU MIKOŁOWSKIEGO W W/W
ZAKRESIE W LATACH 2007-2013:
„Modernizacja Przychodni Zdrowia przy ul. Mikołowskiej 210 w Orzeszu”, związana
z dostosowaniem się do wymogów zawartych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie
wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia
i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej;
„Modernizacja Przychodni Zdrowia przy ul. Okrzei 31 w Mikołowie”, związana
z dostosowaniem się do wymogów zawartych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie
wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia
i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej;
Dofinansowanie zakupu karetki pogotowia ratunkowego;
programy profilaktyczne.
4.2 ANALIZA PODOBSZARU: POMOC SPOŁECZNA
PODOBSZARU STRATEGICZNEGO: POMOC SPOŁECZNA
W
RAMACH
Instytucje pomocy społecznej na terenie powiatu mikołowskiego:
1. Powiatowe:
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie;
Dom Pomocy Społecznej w Orzeszu;
Ośrodek dla Osób Niepełnosprawnych „Miłosierdzie BoŜe” – Dom Pomocy Społecznej
w Borowej Wsi;
Dom Dziecka w Orzeszu;
Środowiskowy Dom Samopomocy dla osób przewlekle psychicznie chorych w Łaziskach
Górnych.
2. Gminne:
• Mikołów
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej;
Świetlica Środowiskowa;
Centrum Integracji Społecznej;
Dom Dziennego Pobytu.
• Łaziska Górne
Świetlice Profilaktyczno-Wychowawcze – 2.
42
• Orzesze
Świetlica Środowiskowa.
• Ornontowice
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej;
• Wyry
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej;
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Mikołowie z siedzibą w Łaziskach Górnych
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie realizuje ponadgminne zadania z zakresu
pomocy społecznej. Są to między innymi:
prowadzenie specjalistycznego poradnictwa,
organizowanie opieki w rodzinach zastępczych,
zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki
rodziców, w szczególności przez organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjnoopiekuńczych, placówek opiekuńczo-wychowawczych dla dzieci i młodzieŜy, takŜe
tworzenie i wdraŜanie programów pomocy dziecku i rodzinie,
pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do
Ŝycia,
prowadzenie mieszkań chronionych,
prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym,
prowadzenie ośrodka interwencji kryzysowej.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie prowadzi takŜe inne działania skierowane do osób
potrzebujących pomocy, na przykład tworzy grupy wsparcia, udziela pomocy
psychoterapeutycznej, prowadzi centrum wolontariatu, które promuje wolontariat na terenie
powiatu mikołowskiego.
Domy pomocy społecznej
Dorośli pow.
15 lat
Dzieci od 0
do 15 lat
Liczba osób niepełnosprawnych powiatu mikołowskiego
2002
2003
2004
2005
2006
2007
7383
7550
6486
6634
6701
6741
420
408
291
272
264
252
Źródło: dane GUS
Niepełnosprawność osób dorosłych charakteryzuje się pewną zmianowością, natomiast
niepełnosprawność dzieci wykazuje tendencję spadkową.
Na terenie powiatu mikołowskiego działają dwa domy pomocy społecznej:
Dom Pomocy Społecznej w Orzeszu, przeznaczony jest dla osób niepełnosprawnych
intelektualnie. W 2006 roku liczba miejsc w domu wynosiła 97, liczba osób korzystających
wynosiła 97,3 osoby oczekiwały na miejsce. Ośrodek ten podlegał będzie standaryzacji
zgodnie z programem naprawczym,
Dom Pomocy Społecznej – Ośrodek dla Osób Niepełnosprawnych w Mikołowie-Borowej
Wsi jest przeznaczony dla dzieci i młodzieŜy niepełnosprawnych ruchowo w normie
intelektualnej i niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim. W 2006 roku liczba
miejsc wynosiła 150, średnia liczba osób korzystających 155, na umieszczenie
oczekiwało 7 osób. Standaryzacja ośrodka przebiegła pozytywnie.
43
PowyŜsze dane wskazują, Ŝe liczba miejsc w domach pomocy społecznej powiatu spełnia
prawie całkowicie potrzeby niepełnosprawnych mieszkańców.
Środowiskowy Dom Samopomocy w Łaziskach Górnych.
Środowiskowy Dom Samopomocy w Łaziskach Górnych jest placówką wsparcia
dziennego dla osób przewlekle chorych psychicznie. Działa od 01.01.2006 r. Przygotowany
jest na przyjęcie 20 osób. Do września 2007 r. na zajęcia uczęszczało 18 osób. Problemem
jest utrudniony dojazd do siedziby ośrodka, czego rozwiązaniem okazałby się transport
uczestników. Podstawowym celem ośrodka jest udzielenie ogólnego wsparcia osobom
dotkniętym przewlekłą chorobą psychiczną, umoŜliwiającego pełne, aktywne i niezaleŜne
Ŝycie w społeczeństwie. Prowadzonych jest szereg zabiegów wspierająco-rehabilitacyjnych,
a takŜe zapewnia on osobom z zaburzeniami psychicznymi oparcie społeczne, pozwalające
na zaspokojenie ich podstawowych potrzeb Ŝyciowych, usamodzielnienie i integrację
społeczną.
Dom Dziecka
Na terenie powiatu działa równieŜ Dom Dziecka w Orzeszu. Ilość miejsc w domu
dziecka wynosi 36. Na koniec 2006 roku w domu przebywało 33 dzieci. Stan techniczny
budynku nie spełnia wymogów określonych przepisami krajowymi, zostały podjęte działania
naprawcze, opracowano równieŜ projekt przebudowy budynku zgodnie z normami prawnymi.
Liczba dzieci umieszczonych
w domu dziecka w danym roku
2002
2003
2004
2005
2006
7
11
6
9
10
Źródło: dane PCPR w Mikołowie
W analizowanych latach w Domu Dziecka umieszczano dzieci z następujących
powodów: niezaradność rodziców w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, naduŜywanie
alkoholu, niezrealizowanie obowiązku szkolnego przez dziecko, bezrobocie rodziców, trudne
warunki socjalno-bytowe oraz przemoc w rodzinie.
Ośrodek Interwencji Kryzysowej
Głównym zadaniem ośrodka przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Mikołowie
jest kompleksowa pomoc osobom doznającym przemocy w rodzinie. Osoby zgłaszające się
do ośrodka mogą skorzystać z pomocy pracownika socjalnego, wsparcia psychologicznego,
porady prawnej. Z pomocy ośrodka korzysta coraz większa liczba osób – w 2000 roku do
ośrodka zgłosiły się 273 osoby, natomiast w roku 2006 zgłoszeń było juŜ 1899. Świadczy to
o tym, Ŝe wzrasta liczba osób deklarujących chęć skorzystania z oferowanej im pomocy.
Z ośrodkiem stały kontakt utrzymuje 250 osób, co zwiększa szanse efektywnej pomocy.
W przypadkach szczególnych osoby pokrzywdzone mogą równieŜ skorzystać ze schronienia
w hostelu ośrodka. Od 2002 do 2007 roku w hostelu mieszkało 101 osób. Ośrodek
dysponuje 4 miejscami hostelowymi. Składa się z jednego pokoju, kuchni oraz łazienki, co
nie jest wystarczającym zasobem dla tylu potrzeb.
44
Obszary problemowe, z którymi osoby zgłaszały się do Ośrodka Interwencji Kryzysowej
w Łaziskach Górnych w latach 2002 - 2007
LICZBA
zgłaszanych
problemów
1620
PROBLEM
Przemoc
Przemoc związana z uzaleŜnieniem od alkoholu oraz innych środków
psychoaktywnych
6770
UzaleŜnienie
726
śałoba
656
Samobójstwa i próby samobójcze
1110
Myśli samobójcze
4201
Problemy małŜeńskie (np. chorobliwa zazdrość, zdrada)
3403
Pomoc w kryzysie związanym z separacją i rozwodem lub prowadzeniem innych
spraw prawnych
5234
Choroby nieuleczalne, np. rak
850
Narkomania
806
Z danych wynika, iŜ głównym problemem, z którym zgłaszają się do ośrodka osoby, jest
przemoc w rodzinie. Zaznaczyć naleŜy, iŜ przemoc często współwystępuje z innymi
kryzysami, takimi jak: uzaleŜnienie, myśli samobójcze. Coraz częściej jednak trafiają do
ośrodka osoby będące w kryzysie związanym z Ŝałobą, próbami samobójczymi oraz
rozpadem rodziny.
Rodziny zastępcze
Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych oraz umieszczonych
w pogotowiu rodzinnym systematycznie rośnie. Świadczy to o rozwoju instytucji rodziny
zastępczej, co z punktu widzenia ochrony dziecka oraz rodziny jest rzeczą bardzo waŜną.
Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych oraz rodzin zastępczych
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Liczba rodzin
109
92
92
104
102
107
113
107
zastępczych
ogółem
Liczba dzieci
umieszczonych
w rodzinach
zastępczych
ogółem
Liczba pogotowi
rodzinnych
Liczba dzieci
umieszczonych w
pogotowiu
rodzinnym
130
137
126
145
153
169
160
184
-
1
1
1
1
2
3
3
-
4
5
5
5
8
12
17
45
Podsumowanie
Na terenie powiatu mikołowskiego działa dobrze zorganizowany system pomocy
społecznej. Istnieje aktywna współpraca pomiędzy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie
a gminnymi ośrodkami oraz organizacjami pozarządowymi działającymi w tym zakresie na
terenie powiatu. Podejmowane są róŜnorodne działania w zakresie pomocy osobom
potrzebującym: niepełnosprawnym jak i ofiarom patologii społecznej. Zintegrowany system
pomocy daje szanse na profesjonalną, kompleksową i efektywną pomoc, na integrację
społeczną osób niepełnosprawnych i ludzi dotkniętych problemem przemocy, czy
uzaleŜnień. Wzrasta liczba osób potrzebujących, ale wzrostowi ulega równieŜ liczba osób
zgłaszających się do ośrodków pomocy społecznej, którzy proszą o pomoc poza sferą
materialną.
Problem stanowi stan niektórych budynków nie spełniający wymogów krajowych. Są one
zmuszone do przeprowadzenia standaryzacji zgodnie z programami naprawczymi.
NaleŜałoby równieŜ zwrócić uwagę na zwiększenie ilości miejsc w hostelu Ośrodka
Interwencji Kryzysowej.
4.2.2. ANALIZA SWOT W RAMACH PODOBSZARU STRATEGICZNEGO: POMOC
SPOŁECZNA
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Mocne strony
Dobrze rozwinięta sieć gminnych
i powiatowych placówek pomocy
społecznej, zapewniająca obsługę
mieszkańców.
Baza jednostek obsługujących
mieszkańców w zakresie: pomocy
stacjonarnej (domy pomocy społecznej)
oraz opiekuńczo-wychowawczym (dom
dziecka).
PręŜne działanie Ośrodka Interwencji
Kryzysowej.
Istnienie Centrum Wolontariatu.
Dobrze rozwinięty system wsparcia dla
rodzin zastępczych, rodzinnych domów
dziecka i rodzin adopcyjnych.
Dobrze funkcjonujące poradnictwo
terapeutyczne dla wychowanków
opuszczających placówki opiekuńczowychowawcze.
Wzrost liczby mieszkańców coraz
chętniej korzystających z oferowanego
poradnictwa.
Działanie Środowiskowego Domu
Samopomocy dla osób przewlekle
chorych psychicznie.
Wykwalifikowana kadra pomocy
społecznej.
Dobra współpraca samorządu z aktywnie
działającymi stowarzyszeniami w
zakresie pomocy społecznej.
46
Słabe strony
Wzrost kosztów przeznaczonych na
działania związane z pomocą społeczną.
Konieczność przeprowadzania
standaryzacji części budynków zgodnie
z programami naprawczymi.
Ilość miejsc w domach pomocy
społecznej i hostelu ośrodka interwencji
kryzysowej nieadekwatna w pełni do
potrzeb.
Niewystarczająca liczba kandydatów na
rodzinę zastępczą.
Wzrost liczby zgłoszeń dotyczących
występowania przemocy w rodzinie.
Wzrost liczby osób potrzebujących
pomocy w związku z zaburzeniami
psychicznymi.
11.
Niewystarczająca podaŜ miejsc pracy
dla niepełnosprawnych.
Powszechne występowanie barier dla
niepełnosprawnych.
12.
Lp.
1.
2.
3.
Szanse
Promowanie wśród społeczeństwa
działań dotyczących pomocy społecznej.
Dobry społeczny odbiór usług
związanych z pomocą społeczną.
Wzrost świadomości społecznej
dotyczącej korzyści wynikających
z poradnictwa terapeutycznego.
4.
Szukanie miejsc pracy dla
niepełnosprawnych.
5.
Zacieśnienie współpracy stowarzyszeń
z samorządami.
6.
ZagroŜenia
Niski poziom świadomości
społeczeństwa w zakresie ujawniania
niektórych wstydliwych problemów
społecznych.
Wzrost występowania zachowań
patologicznych w społeczeństwie.
Zanikające głębokie więzi międzyludzkie.
Wzrost zachowań obojętnych na losy
innych ludzi .
7.
8.
POMOC SPOŁECZNA
PRIORYTET I
CEL STRATEGICZNY I-3-B:
Dalszy rozwój zintegrowanego systemu pomocy i wsparcia dla osób, grup społecznych
i środowisk zagroŜonych procesami marginalizacji.
CELE OPERACYJNE:
I-3-B1 Dalszy rozwój systemu wsparcia dla osób niepełnosprawnych fizycznie i intelektualnie
oraz ich rodzin;
I-3-B2 Dalszy rozwój systemu wsparcia dla rodzin dysfunkcyjnych;
I-3-B3 Zwiększenie dostępu do świadczeń z tytułu pomocy społecznej poprzez działania
związane z poprawą infrastruktury technicznej oraz zasobów ludzkich pomocy społecznej.
Standaryzacja Domu Pomocy Społecznej w Orzeszu;
47
POWIATU
MIKOŁOWSKIEGO
Standaryzacja Domu Dziecka w Orzeszu;
Projekty na rzecz rozbudowy i modernizacji infrastruktury technicznej pomocy
społecznej;
Projekty na rzecz rozwoju Międzypokoleniowego Uniwersytetu Trzeciego Wieku;
Projekty realizowane ze środków unijnych w ramach pomocy społecznej.
4.3 ANALIZA PODOBSZARU: BEZPIECZEŃSTWO
PODOBSZARU STRATEGICZNEGO: BEZPIECZEŃSTWO
W
RAMACH
Policja
W obrębie powiatu mikołowskiego tj. na terenie gmin: Mikołów, Łaziska Górne, Orzesze,
Ornontowice, Wyry działają następujące jednostki policji:
Komenda Powiatowej Policji w Mikołowie,
Komisariat Policji w Łaziskach Górnych,
Komisariat Policji w Orzeszu,
Placówka Policji w Łaziskach Górnych,
Placówka Policji w Wyrach,
Placówka Policji w Ornontowicach.
Analiza danych za lata 2002-2006 wykazuje, Ŝe od 2005 roku nastąpił spadek
popełnionych wykroczeń na terenie powiatu mikołowskiego. W 2005 roku liczba interwencji
policji równieŜ spadła prawie o 33% w stosunku do roku 2002. NajniŜszy spadek
odnotowano w interwencjach domowych.
Wśród społeczności powiatu nasilają się zjawiska patologiczne takie jak: narkomania,
alkoholizm, demoralizacja i przestępczość nieletnich, a takŜe przypadki naruszania ładu
i porządku publicznego poprzez niszczenie budynków, dewastację urządzeń uŜytku
publicznego, wypalanie traw itp.
POWIAT
MIKOŁOWSKI
2002
2003
2004
2005
2006
Liczba interwencji Komendy Powiatowej w Mikołowie
Interwencje
ogółem
domowe
uliczne
lokalowe
4767
1455
638
288
5179
1466
798
192
5865
1572
960
329
554
190
26
3137
3201
677
484
125
inne
2386
2723
3004
2367
1861
Źródło: sprawozdania z działalności Komendy Powiatowej Policji w Mikołowie
Wykroczenia
Liczba wykroczeń w powiecie mikołowskim
Lata
2002
2003
2004
2005
2994
3438
brak danych
1165
2006
1340
Źródło: sprawozdania z działalności Komendy Powiatowej Policji w Mikołowie
W liczbie popełnionych przestępstw w okresie 2002-2005 występuje zmianowość.
W 2006 roku popełniono najmniej przestępstw, a najwięcej w roku 2005. Analizując podany
wcześniej okres, średniorocznie liczba przestępstw wynosi 2761. Z roku na rok poprawie
48
ulega wykrywalność popełnionych przestępstw – w 2003 roku wynosiła 44,8%, natomiast
w roku 2006 – 64,3%, co świadczy o poprawie skuteczności działania słuŜb. Corocznie
najliczniejszymi są przestępstwa kryminalne, a w szczególności – kradzieŜ cudzej rzeczy.
Liczba przestępstw w powiecie mikołowskim
POWIAT MIKOŁOWSKI / lata
2002
2003
2004
OGÓŁEM PRZESTĘPSTWA
2778
2766
2830
W tym o char. kryminalnym
brak
2189
2167
danych
W tym o char. gospodarczym
brak
137
140
danych
WYKRYWALNOŚĆ OGÓŁEM
brak
44,8%
49,0%
danych
2005
2889
1910
460
61,9%
2006
2542
brak
danych
brak
danych
64,3%
Źródło: sprawozdania z działalności Komendy Powiatowej Policji w Mikołowie oraz dane GUS
W 2007 roku liczba etatów policyjnych wynosiła 167, w tym 14 wakatów. Na 1 policjanta
przypada prawie 600 mieszkańców powiatu. Zaplecze kadrowe jest niewystarczające,
a problemem okazuje się zatrudnienie odpowiednich kandydatów na stanowisko policjanta.
Policjanci dysponują 25 radiowozami oraz 2 motorowerami. Baza samochodowa częściowo
wymaga wymiany i modernizacji.
Dla polepszenia warunków pełnienia słuŜby oraz poprawy zaplecza kadrowego
planowane są następujące działania:
poprawa warunków pełnienia słuŜby przez policjantów poprzez dąŜenie do sfinalizowania
budowy nowych komisariatów w Łaziskach Górnych i Orzeszu,
zacieśnienie współpracy z samorządami poprzez efektywne wykorzystanie słuŜby
dzielnicowych,
zacieśnienie współpracy ze straŜami miejskimi w Łaziskach Górnych, Mikołowie, Orzeszu,
poprawa bazy samochodowej poprzez jej sukcesywną wymianę, modernizację,
rozbudowę,
poprawa zaplecza kadrowego.
W celu poprawy bezpieczeństwa mieszkańców powiatu, Komenda Powiatowa Policji
w Mikołowie główny nacisk w swych działaniach kładzie na współpracę z mieszkańcami
powiatu oraz wszystkimi instytucjami publicznymi, organizacjami społecznymi,
pozarządowymi, przedsiębiorcami. W związku z tym priorytetowymi działaniami komendy
w tym zakresie są:
promowanie „Powiatowego Programu Zapobiegania Przestępczości oraz Ochrony
Bezpieczeństwa Obywateli i Porządku Publicznego na lata 2007-2010”, który jest toŜsamy
z programem rządowym „Razem bezpieczniej”. Cele programu zawierają się w czterech
głównych punktach dotyczących ograniczenia: zagroŜeń w miejscach publicznych,
zagroŜeń w ruchu drogowym, dewastacji i kradzieŜy mienia komunalnego, a takŜe zjawisk
patologicznych, takich jak: przemoc domowa, alkoholizm i narkomania,
aktywne włączenie się w działalność stowarzyszenia „Bezpieczny Powiat Mikołowski”,
którego członkami są przedstawiciele róŜnych instytucji publicznych oraz podmiotów
prywatnych,
przeprowadzenie sondaŜu opinii publicznej – ankiety dotyczącej stanu bezpieczeństwa
oraz propozycji sposobu jego poprawy na terenie powiatu, w celu zwiększenia poziomu
zaangaŜowania mieszkańców w sprawy publiczne oraz właściwego stawiania zadań
słuŜbom.
wspieranie partnerskiego programu „Europejska Bezpieczna Szkoła”,
przeniesienie dla młodzieŜy starszej planu „Bezpieczny świat dziecka” – do tej pory był
realizowany na poziomie przedszkolnym z wykorzystaniem maskotki sierŜanta Hektora.
49
StraŜ poŜarna
W ramach ochrony przeciwpoŜarowej na obszarze powiatu mikołowskiego działa
Komenda Powiatowa Państwowej StraŜy PoŜarnej w Mikołowie oraz 20 jednostek
ochotniczych straŜy poŜarnych.
W 2007 roku liczba funkcjonariuszy komendy powiatowej państwowej straŜy poŜarnej
wynosiła 41. W celu zapewnienia pełnej obsady sprzętu istnieje potrzeba zwiększenia liczby
funkcjonariuszy do 56. StraŜacy dysponują 5 pojazdami słuŜbowymi, w tym: cięŜkim
samochodem gaśniczym, samochodem gaśniczym przystosowanym do ratownictwa
technicznego, podnośnikiem hydraulicznym, samochodem do obsługi kwatermistrzowskiej,
samochodem operacyjnym. Stan pojazdów jest dobry, oprócz cięŜkiego samochodu
gaśniczego, który przeznaczony jest do wycofania z eksploatacji z powodu awaryjności.
Pozostałe pojazdy zabezpieczają podstawowe działania ratownicze na terenie powiatu –
gaszenie poŜarów, ratownictwo techniczne, drogowe i medyczne. Obecnie komenda mieści
się w budynku nie spełniającym standardów BHP, brakuje takŜe zaplecza socjalnego,
garaŜowego, warsztatowego oraz magazynów. W 2008 roku planowane jest rozpoczęcie
rozbudowy komendy – budowa straŜnicy oraz przebudowa istniejącego budynku. Budowa
i przebudowa obejmuje: garaŜe dla samochodów poŜarniczych wraz z zapleczem
technicznym, pomieszczenia socjalne dla straŜaków pełniących słuŜbę, pomieszczenia
administracyjne komendy, magazyny, warsztat i narzędziownię, myjnię i punkt napraw,
boisko ćwiczeń sportowych, plac manewrowy, parking, plac wejściowy, wyjazdy i wjazdy.
Działania komendy wspierają w istotny sposób Ochotnicze StraŜe PoŜarne,
umiejscowione na terenie całego powiatu. Pracuje w nich łącznie 1367 członków, w tym: 708
czynnych członków, 436 członków wspierających oraz 223 przedstawicieli młodzieŜy.
Ochotnicze straŜe poŜarne dysponują 43 pojazdami słuŜbowymi.
Dla wzmocnienia i usprawnienia współpracy komendy ze straŜami ochotniczymi
w trakcie realizacji znajduje się system powiadamiania jednostek OSP drogą radiową –
automatyczne załączanie syren i powiadamianie ochotników ze stanowiska
dyspozytorskiego komendy. Zakończenie wdraŜania systemu jest zaplanowane na 2009 rok.
W opinii komendy problemami z zakresu ochrony przeciwpoŜarowej występującymi na
terenie powiatu są między innymi: brak inwentaryzacji sieci hydrantowej oraz częstokrotnie
problemowy dojazd do osiedli mieszkaniowych.
Liczbę interwencji ochrony przeciwpoŜarowej na terenie powiatu przedstawia poniŜsza
tabela. W okresie 2002-2006 liczba interwencji straŜy wykazywała tendencję wzrostową.
Największą liczbę interwencji odnotowano dla zagroŜeń miejscowych. W kaŜdym
z analizowanych lat poŜary zajmują miejsce drugie. Wskazuje to na duŜe zaangaŜowanie
straŜaków w ratownictwo techniczne, drogowe i medyczne na terenie powiatu.
Liczba interwencji ochrony przeciwpoŜarowej Powiatu Mikołowskiego
Powiat
Mikołowski
2002
2003
2004
2005
2006
Ogółem
PoŜary
759
900
975
799
1038
288
418
328
336
211
Liczba interwencji
Miejscowe
zagroŜenia
449
444
446
408
783
Alarmy fałszywe
22
38
33
55
44
Źródło: Sprawozdania z działalności Komendy Powiatowej Państwowej StraŜy PoŜarnej w Mikołowie
StraŜ miejska
W ramach działania straŜy miejskich na terenie powiatu mikołowskiego funkcjonują:
StraŜ Miejska w Mikołowie – 11 straŜników, dysponujących 2 pojazdami słuŜbowymi,
StraŜ Miejska w Łaziskach Górnych – 15 straŜników, dysponujących 2 pojazdami
słuŜbowymi,
50
StraŜ Miejska w Orzeszu – 3 straŜników, dysponujących 1 pojazdem słuŜbowym.
Liczba ujawnionych przez straŜ miejską wykroczeń corocznie ulega spadkowi. W 2006
roku zmniejszyła się prawie o 19% w stosunku do roku 2004r.
lata
Liczba
ujawnionych
wykroczeń
Liczba ujawnionych wykroczeń przez straŜ miejską
2004
2005
2006
2249
2069
1823
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Zarządzania Bezpieczeństwem Starostwa
Powiatowego w Mikołowie
Pogotowie ratunkowe
Jednostką stanowiącą waŜne ogniwo w systemie bezpieczeństwa jest Stacja Pogotowia
Ratunkowego zlokalizowana w Mikołowie. Zatrudnionych jest w niej 61 pracowników,
mających do dyspozycji 4 karetki. W latach 2004-2006 odnotowano 25.500 interwencji
(średniorocznie 8.500) oraz 14.000 przyjęć ambulatoryjnych (średniorocznie ponad 4.600).
Pomoc doraźna w stanach zagroŜenia Ŝycia udzielana jest przez zespól wypadkowy,
funkcjonujący całodobowo oraz zespół ogólnolekarski, który udziela pomocy w godzinach
nocnych. Planowane jest równieŜ utworzenie zespołu wypadkowego na terenie gminy
Orzesze w celu skrócenia czasu dojazdu do miejsca wezwania.
Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego
Funkcjonuje od 2006 roku. Zatrudnionych jest tu 6 dyspozytorów. Liczba interwencji
w 2006 roku wyniosła 360. Pełni ono częściowo funkcję Centrum Powiadamiania
Ratowniczego, koordynuje działania ratownicze na terenie powiatu. W jego strukturach
funkcjonuje telefon 112, który jest jednolitym ogólnoeuropejskim numerem uŜywanym w sieci
telefonów stacjonarnych w Unii Europejskiej oraz w sieci komórkowej na całym świecie.
UmoŜliwia nie tylko bezpłatne połączenie z najbliŜszą placówką powiadamiania
ratunkowego, ale równieŜ dokładnie lokalizuje osobę wzywającą pomocy czy
zawiadamiającą o wypadku.
Podsumowanie:
W działania związane z bezpieczeństwem społeczności lokalnej zaangaŜowanych jest
wiele instytucji i jednostek działających na terenie powiatu mikołowskiego. Problemem są
zauwaŜalne braki kadrowe w jednostkach policji i straŜy poŜarnej. Prócz bezpośrednich
interwencji w odpowiedzi na naruszenie ładu i porządku publicznego, zostały wdroŜone
programy, mające na celu ochronę bezpieczeństwa mieszkańców. W tworzeniu i realizacji
programów uczestniczyła Komenda Powiatowa Policji w Mikołowie wraz z Poradnią
Psychologiczno-Pedagogiczną w Mikołowie (np. program „Bezpieczny świat dziecka”).
Ponadto na terenie powiatu realizowane są przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,
Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Starostwa oraz Powiatowy Urząd Pracy.
4.3.2. ANALIZA SWOT W RAMACH PODOBSZARU STRATEGICZNEGO:
BEZPIECZEŃSTWO
Lp.
1.
2.
3.
Mocne strony
Działające Powiatowe Centrum
Zarządzania Kryzysowego.
Dobre skoordynowanie działań policji,
straŜy miejskiej, straŜy poŜarnej.
Rozwój działań mających na celu
poprawę bezpieczeństwa i porządku
publicznego.
51
Słabe strony
Występowanie zjawisk patologicznych:
narkomania, alkoholizm, demoralizacja
i przestępczość nieletnich.
4.
5.
6.
7.
Wysoki współczynnik zagroŜeń
komunikacyjnych dla ruchu kołowego
i pieszego ze względu m.in. na bieg dróg
krajowych i wojewódzkich.
Występujące na terenie powiatu
mikołowskiego braki dotyczące
ambulansów.
Podejmowanie przez samorząd
działań na rzecz rozbudowy,
modernizacji i doposaŜenia
infrastruktury technicznej policji,
straŜy miejskiej, straŜy poŜarnej
Podejmowanie współpracy róŜnych
podmiotów sfery publicznej, szkół
oraz samych mieszkańców ze
słuŜbami publicznymi na rzecz
bezpieczeństwa.
Zwiększający się odsetek
wykrywalności przestępstw.
8.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Niewystarczające w stosunku do potrzeb
zaplecze kadrowe policji i straŜy poŜarnej.
Szanse
Potencjalna moŜliwość rozbudowy
pionu prewencji jednostek
organizacyjnych policji.
Wzrost poziomu zaufania
społecznego dla słuŜb działających na
rzecz bezpieczeństwa publicznego.
Wzrost świadomości społecznej w
zakresie potrzeby ogólnie pojętej
współpracy na rzecz bezpieczeństwa.
Budowa nowych siedzib policji w
Łaziskach Górnych i Orzeszu.
Rozbudowa Komendy Powiatowej
Państwowej StraŜy PoŜarnej.
Nowy stacjonarny punkt pogotowia
ratunkowego w Orzeszu.
7.
ZagroŜenia
Brak wystarczającej ilości środków na
intensywny rozwój działań na rzecz
bezpieczeństwa.
Brak wystarczającej ilości środków
finansowych na pełne zaspokojenie potrzeb
infrastruktury technicznej i zasobów
kadrowych słuŜb i straŜy.
8.
52
BEZPIECZEŃSTWO
PRIORYTET I
CEL STRATEGICZNY I-3-C:
Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców Powiatu Mikołowskiego.
CELE OPERACYJNE:
I-3-C1 Ograniczenie zagroŜeń w miejscach publicznych, w ruchu drogowym oraz
ograniczenie dewastacji;
I-3-C2 Ograniczenie zjawisk patologicznych;
I-3-C3 Dalsza rozbudowa, modernizacja i doposaŜenie infrastruktury technicznej słuŜb
i straŜy.
POWIATU
MIKOŁOWSKIEGO
„Rozbudowa i modernizacja budynku Komendy Powiatowej Państwowej StraŜy PoŜarnej
wraz z jednostką ratowniczo-gaśniczą”;
Dofinansowanie zakupu autoradaru;
Budowa nowych siedzib Komendy Policji w Orzeszu i Łaziskach Górnych.
53
USŁUGI ADMINISTRACYJNE, INFORMATYZACJA
STRATEGICZNEGO: USŁUGI ADMINISTRACYJNE, INFORMATYZACJA
Zakres usług administracyjnych w powiecie
Powiat Mikołowski stanowi lokalną wspólnotę samorządową tworzoną przez
mieszkańców Powiatu oraz terytorium obejmujące miasta: Łaziska Górne, Mikołów, Orzesze
oraz gminy: Ornontowice, Wyry.
W myśl ustawy o samorządzie powiatowym powiat wykonuje określone ustawami
zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie:
edukacji publicznej,
promocji i ochrony zdrowia,
pomocy społecznej,
polityki prorodzinnej,
wspierania osób niepełnosprawnych,
transportu zbiorowego i dróg publicznych,
kultury i ochrony dóbr kultury,
kultury fizycznej i turystyki,
geodezji, kartografii i katastru,
gospodarki nieruchomościami,
administracji architektoniczno-budowlanej,
gospodarki wodnej,
ochrony środowiska i przyrody,
rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,
porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli,
ochrony przeciwpowodziowej, przeciwpoŜarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym
zagroŜeniom Ŝycia i zdrowia ludzi oraz środowiska,
przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,
ochrony praw konsumenta,
utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń uŜyteczności publicznej oraz obiektów
administracyjnych,
obronności,
promocji powiatu,
współpracy z organizacjami pozarządowymi.
W/w zadania wykonywane są przez powołane do tego jednostki organizacyjne powiatu oraz
powiatową administrację zespoloną.
Do zakresu działania gminy naleŜą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym,
niezastrzeŜone ustawami na rzecz innych podmiotów. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb
wspólnoty naleŜy do zadań własnych gminy. W/w zadania wykonywane są przez
administrację gminną.
Największe zagęszczenie administracji na terenie powiatu ma miejsce w Mikołowie
i w Łaziskach Górnych. Prócz urzędu miejskiego w Mikołowie swą siedzibę mają m.in.:
Starostwo Powiatowe,
Powiatowa Komenda Państwowej StraŜy PoŜarnej,
Powiatowa Komenda Policji,
Urząd Skarbowy,
Sąd Rejonowy;
54
Prokuratura Rejonowa.
W Łaziskach Górnych ma swe siedziby większość jednostek organizacyjnych powiatu, tj.:
Powiatowy Urząd Pracy,
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego,
Powiatowy Zarząd Dróg.
W administracji powiatowej załatwianych jest rocznie wiele spraw. Nie prowadzi się
jednolitej ewidencji spraw. O ilości załatwianych spraw świadczyć mogą przykładowo dane
Wydziału Organizacyjno-Administracyjnego Starostwa Powiatowego w Mikołowie, który ilość
poczty wychodzącej w 2006 roku oszacował na poziomie 27 557, a poczty przychodzącej na
poziomie
32 035.
Wydział
Administracji
Architektoniczno-Budowlanej
w
roku
2006 zarejestrował 2 714 spraw, Wydział Komunikacji i Transportu 30 000 spraw.
Aby podnieść standard świadczonych usług zwraca się szczególną uwagę na trzy
aspekty:
wysoki poziom techniczny budynków administracyjnych;
wysoki poziom kwalifikacji kadry urzędniczej;
usprawnienie świadczenia usług publicznych, nie tylko tradycyjnymi metodami, ale takŜe
drogą elektroniczną poprzez rozwój e-administracji.
Informatyzacja a usługi publiczne on-line
Jak podaje GUS, od roku 2004 liczba gospodarstw domowych wyposaŜonych
w komputer wzrosła o ponad milion sto tysięcy, a dostęp do Internetu o ponad milion
dwieście tysięcy.
WyposaŜenie w komputer i dostęp do Internetu w domu w latach 2004-2006 (w odsetkach
gospodarstw domowych z osobami w wieku 16-74 lata)
X
Komputer
Internet
Rok
2004
2005
2006
2004
2005
2006
Ogółem
36%
40%
45%
26%
30%
36%
Źródło: dane GUS, badanie wykorzystania ICT w gospodarstwach domowych
W
przedsiębiorstwach
poziom
wykorzystania
technologii
informacyjnotelekomunikacyjnych od roku 2004 utrzymuje się na podobnym poziomie. Szczegóły
przedstawiono poniŜej:
Wykres. Wykorzystanie komputerów i dostęp do Internetu w przedsiębiorstwach w latach
2004-2006 (odsetek ogółu przedsiębiorstw o liczbie pracujących powyŜej 9 osób).
89
2006r.
93
Przedsiębiorstwa posiadające dostęp
do Internetu w %
87
2005r.
93
Przedsiębiorstwa wykorzystujące
komputery w %
85
2004r.
92
80
82
84
86
88
90
92
94
Źródło: dane GUS, badanie wykorzystania ICT w przedsiębiorstwach
55
Postępująca informatyzacja społeczeństwa wymusza na administracji doskonalenie się
w tej dziedzinie, przede wszystkim w zakresie świadczenia usług publicznych drogą
elektroniczną. Coraz częściej Internet jest wykorzystywany przez uŜytkowników do
kontaktowania się z administracją publiczną. Jak podaje Główny Urząd Statystyczny, w 2006
roku 56% internautów w wieku 16 – 74 lata było zainteresowanych kontaktowaniem się
z urzędami przez Internet, z czego 14% juŜ korzystało z tej formy.
Wykres: Zainteresowanie korzystaniem z e-administracji wśród internautów w 2006r.
(w odsetkach osób, które deklarowały korzystanie z Internetu w ciągu ostatnich 3 miesięcy)
korzystający z Internetu w
kontaktach z administracją
publiczną
14%
Zainteresowani kontaktami przez
Internet z administracją
publiczną, ale jeszcze nie
korzystający z tej formy
44%
Niezainteresowani kontaktami z
administracją publiczną przez
Internet
42%
Podstawową barierą w korzystaniu z e-administracji jest brak dostępu do Internetu
wśród 64% gospodarstw domowych w Polsce. W związku z postępującą informatyzacją
gospodarstw domowych i utrzymującą się na wysokim poziomie informatyzacją
przedsiębiorstw naleŜy domniemywać, iŜ w najbliŜszych latach zapotrzebowanie na
załatwianie tzw. spraw urzędowych drogą elektroniczną wzrośnie. Badania przeprowadzone
w latach 2004 – 2006 pokazują, iŜ co dziesiąty respondent, zapytany o chęć korzystania
z takiej oferty, wyraŜał swoje zainteresowanie. Szczegółowe informacje przedstawione
zostały na poniŜszym wykresie:
Wykres: Zainteresowanie korzystaniem z usług e-administracji według rodzaju spraw
urzędowych (w odsetkach osób w wieku 16-74 lata)
13
10
Szkoły wyŜsze (rejestracja)
10
12
11 12
8
Urzędy pracy (rejestracja, oferty)
14
8
15
7
rejestracja pojazdów
17
5
17
5
podatki (deklaracje, decyzje)
0
2
4
zainteresowanie
16
6
akty stanu cywilnego (zaświadczenia, odpisy)
sprawy meldunkowe (zmiana adresu itp.)
niezainteresowani
16
4
18
4
18
4
18
6
8
10
12
14
16
18
20
56
Stworzenie i rozwijanie skutecznego systemu elektronicznej komunikacji elektronicznej
w powiecie mikołowskim poprzez udostępnianie usług publicznych mieszkańcom znacznie
podniesie standard świadczonych na terenie powiatu usług administracyjnych, co przyczyni
się takŜe do wzrostu zainteresowania klientów korzystaniem z usług publicznych on-line.
Sieć infomatów czyli publicznych punktów dostępu do Internetu ułatwi korzystanie
z nowoczesnych rozwiązań.
W zakresie sposobu realizacji usług wyróŜnić moŜna 4 poziomy elektronicznego
świadczenia usługi:
Poziom 0 – usługa w Ŝadnej formie nie jest świadczona elektronicznie;
Poziom 1 – informacja – polega na publikacji w formie elektronicznej informacji o usłudze;
Poziom 2 – interakcja – umoŜliwia pobieranie formularzy drogą elektroniczną;
Poziom 3 – interakcja dwustronna – daje moŜliwość wypełnienia formularzy lub
elektronicznego przesłania wniosku lub podania;
Poziom 4 – transakcja – pozwala na pełne elektroniczne załatwienie sprawy,
uwzględniające wydanie decyzji, poinformowanie usługobiorcy, dostawę i płatność.
W powiecie mikołowskim rośnie stopień informatyzacji urzędów. Obecnie kaŜdy urząd
miasta / gminy posiada, bądź wprowadza elektroniczny system obiegu dokumentów.
Niektóre z wprowadzanych rozwiązań mają charakter podstawowy, inne docelowo mają
umoŜliwić świadczenie usług publicznych co najmniej na poziomie 3 czyli interakcji
dwustronnej: urząd – klient. Jednym z takich przykładów jest wprowadzany w Starostwie
Powiatowym w Mikołowie elektroniczny system obiegu dokumentów i spraw w ramach
projektu pn. „System elektronicznej komunikacji w Powiecie Mikołowskim. Usługi publiczne
on-line” współfinansowanego w 75% przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.
Udostępnić usługi elektroniczne dla ludności naleŜy poprzez:
rozwój dostępu do infrastruktury komunikacji elektronicznej, w szczególności na
obszarach wiejskich i małych miast;
wykorzystanie nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych dla realizacji usług
publicznych;
rozwój e-usług publicznych spełniających specyficzne potrzeby obywateli;
uŜycie technologii informacyjnych i komunikacyjnych do poprawienia efektywności pracy
administracji (e-administracja).
Realizacji w/w zadań będą słuŜyły m.in. projekty informatyczne juŜ realizowane bądź
planowane do realizacji przez poszczególne jednostki samorządu terytorialnego. Projekty te
będą słuŜyły zarówno stworzeniu mieszkańcom moŜliwości korzystania z e-usług
publicznych, a takŜe zwiększeniu dostępu do sieci szerokopasmowego Internetu.
Podsumowanie
Rozwój e-usług z perspektywy urzędów przyczyni się do:
polepszenia jakości obsługi klienta, zwiększenia ilości kontaktów z firmami z powiatu
mikołowskiego, wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej powiatu oraz polepszenia wizerunku
urzędów powiatu jako nowoczesnych, efektywnych i merytorycznie przygotowanych do
realizacji zadań publicznych;
poprawy efektywności ich funkcjonowania, tj. skrócenia czasu wydawania decyzji
administracyjnych, kontroli nad działalnością poszczególnych wydziałów, moŜliwości
obiektywnej oceny wydajności pracowników poprzez analizę automatycznych zestawień
na temat ich pracy;
zmniejszenia kosztów pracy, zmniejszenie kosztów kontaktów z klientem;
zapewnienia spójności i integralności danych, poprawy bezpieczeństwa danych.
57
Rozwój e-usług z perspektywy klienta przyczyni się do:
zmniejszenia kosztów dojazdu do urzędów;
oszczędności czasu wynikającej z ograniczenia konieczności osobistego stawiennictwa
w urzędzie.
Działania w zakresie rozwoju e-usług publicznych mają docelowo doprowadzić do
integracji systemów informatycznych wszystkich urzędów, dzięki temu powstanie
e-administracja umoŜliwiająca klientowi kompleksową obsługę „on line”.
5.2. ANALIZA SWOT W RAMACH OBSZARU STRATEGICZNEGO: USŁUGI
ADMINISTRACYJNE, INFORMATYZACJA
Lp.
Mocne strony
1.
Wykwalifikowana kadra urzędnicza otwarta na
potrzeby klienta.
2.
Rozwinięta sieć instytucji publicznych.
3.
Dobry stopień informatyzacji instytucji publicznych.
4.
5.
Realizacja na terenie powiatu projektów unijnych
związanych z rozwojem społeczeństwa
informacyjnego.
Rozwinięta sieć usług komunikacyjnych, w tym
informatycznych na terenie powiatu.
6.
Lp.
Szanse
1.
Mechanizmy finansowe UE
wspierające rozwój społeczeństwa
informacyjnego.
2.
MoŜliwość udziału w rozwoju
nowoczesnych informatycznych
rozwiązań systemowych.
3.
Projektowane na szczeblu krajowym
rozwiązania informatyczne, które
ułatwią korzystanie z usług publicznych
on-line.
4.
Systematyczny wzrost dostępu do
Internetu w kraju.
5.
Wzrost zainteresowania korzystaniem
z usług publicznych on-line oraz
nabywanie umiejętności w tym
zakresie przez obywateli.
Słabe strony
przeznaczanych na
informatyzację.
Słaby rozwój infrastruktury
społeczeństwa informacyjnego,
w tym spójnej
szerokopasmowej sieci
szkieletowej.
Starzejący się technologicznie
sprzęt informatyczny.
ZagroŜenia
Skomplikowane i długotrwałe procedury
prawa zamówień publicznych utrudniające
sprawne przeprowadzenie projektów
informatycznych.
Brak ujednoliconych uregulowań prawnych
związanych z informatyzacją kraju, w tym
brak wystarczających podstaw prawnych
upowszechniających zastosowane podpisu
elektronicznego.
Brak w skali kraju ujednoliconego systemu
informatycznego świadczenia usług
publicznych drogą elektroniczną.
Trudności adaptacyjne, szczególnie wśród
ludzi starszych, w korzystaniu z narzędzi
informatycznych w procesie
administracyjnym.
58
USŁUGI ADMINISTRACYJNE, INFORMATYZACJA
PRIORYTET I
Poprawa warunków Ŝycia mieszkańców powiatu mikołowskiego.
Usługi administracyjne.
CEL STRATEGICZNY I-4-A
Podniesienie standardu obsługi mieszkańców.
CELE OPERACYJNE:
I-4-A1 Podniesienie standardu obsługi klientów
wykwalifikowanej kadry administracji samorządowej;
Urzędu
poprzez
dalszy
rozwój
I-4-A2 Podniesienie standardu obsługi klientów Urzędu poprzez dalszy rozwój
nowoczesnych systemów informatycznych w zakresie e-administracji na terenie powiatu
mikołowskiego;
I-4-A3 Promocja nowoczesnych rozwiązań w zakresie administracji wśród społeczności
lokalnej.
I-4-A4 Upowszechnianie wiedzy i umiejętności w zakresie informatyzacji wśród społeczności
lokalnej.
POWIATU
MIKOŁOWSKIEGO
„System elektronicznej komunikacji w Powiecie Mikołowskim. Usługi publiczne on-line”;
„Postawmy na jakość”;
„Podnoszenie kwalifikacji kadry urzędniczej Starostwa Powiatowego w Mikołowie”;
„Zakup i wdroŜenie elektronicznego systemu archiwizacji dokumentacji archiwalnej”;
„WdroŜenie elektronicznych usług publicznych w Gminach Powiatu Mikołowskiego”;
„System informacji przestrzennej dla Powiatu Mikołowskiego”;
„SilesiaNet – budowa społeczeństwa informacyjnego w subregionie centralnym
województwa śląskiego”.
59
RYNEK PRACY
STRATEGICZNEGO - RYNEK PRACY
Zgodnie z ustawą o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1998 roku
przeciwdziałanie bezrobociu oraz aktywizacja lokalnego rynku pracy naleŜą do zadań
publicznych o charakterze ponadgminnym, które wykonuje powiat. Realizacją działań w tym
zakresie na terenie powiatu mikołowskiego zajmuje się Powiatowy Urząd Pracy w Mikołowie
z siedzibą w Łaziskach Górnych.
Liczba bezrobotnych
Liczba bezrobotnych na przestrzeni lat 2002 – 2006 utrzymuje się na znacznym
poziomie. W roku 2002 w powiecie mikołowskim było prawie 5,5 tys. osób bezrobotnych,
w 2006 nieco ponad 4,6 tys. W ogólnej liczbie bezrobotnych utrzymuje się przewaga
procentowa kobiet. W kolejnych latach udział procentowy przedstawiał się: w 2002 r. –
54,2%, w 2003 r. – 54,9%, w 2004 r. – 56,6%, w 2005 r. – 57,3%, a w 2006 r. – 57,5 %,
a więc bezrobocie kobiet wśród wszystkich bezrobotnych wykazuje tendencję wzrostową.
Szczegółowe zestawienie przedstawia poniŜsza tabela:
Rok
liczba osób bezrobotnych ogółem
w tym kobiet
2002
5465
2963
2003
5411
2976
2004
5131
2903
2005
4658
2672
2006
4677
2691
Źródło „Sprawozdanie z działalności PUP w Mikołowie za okres 01.01.2006r. do 31.12.2006r.
Bezrobocie wg wieku
W 2006 roku w ogólnej liczbie bezrobotnych, udział osób do 25 roku Ŝycia wyniósł 22%,
w przedziale wiekowym 25-34 lata – 25,15%, 35-44 lata – 20,44%, 45-54 lata – 25,8%,
55-59 lat – 5,86%, 60-64 lata – 0,75%. Bezrobocie na obszarze powiatu mikołowskiego
dotyka przede wszystkim ludzi młodych do 25 roku Ŝycia. Fakt ten wskazuje na trudności, na
jakie natrafiają młodzi ludzie na rynku pracy, nie posiadając jeszcze doświadczenia
zawodowego. Szczegółowe dane przedstawia poniŜsza tabela.
Podział wg
wieku
15-17 lat
18-24 lata
25-34 lata
35-44 lata
45-54 lata
55-59 lat
60-64 lata
IV kwartał
2002
0
1821
1333
1188
1010
94
19
IV kwartał
2003
IV kwartał
2004
1
1656
1343
1141
1126
116
28
IV kwartał
2005
0
1452
1255
1050
1191
151
32
0
1203
1149
923
1139
207
37
IV kwartał
2006
0
1029
1176
956
1207
274
35
II kwartał
2007
0
806
1073
815
1158
308
47
Źródło: Dane PUP Mikołów
Bezrobocie wg wykształcenia
Od lat w powiecie mikołowskim największą grupę wśród bezrobotnych wg wykształcenia
stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Stosunkowo niewielki procent
stanowią osoby z wykształceniem wyŜszym oraz średnim ogólnokształcącym, ale
zauwaŜamy w tej grupie tendencję wzrostową, zwłaszcza jeśli chodzi o zarejestrowanych
bezrobotnych z wykształceniem średnim ogólnokształcącym. Wskazuje to na problem osób
nie posiadających kwalifikacji zawodowych ze znalezieniem się na rynku pracy.
60
Podział wg
wykształcenia
wyŜsze
policealne i średnie
zawodowe
średnie
ogólnokształcące
zasadnicze zawodowe
gimnazjalne i poniŜej
IV kwartał
2002
175
1143
IV kwartał
2003
198
1088
IV kwartał
2004
196
1121
IV kwartał
2005
217
1032
IV kwartał
2006
211
973
II kwartał
2007
193
900
308
323
329
297
382
367
2649
1190
2577
1225
2342
1142
2067
1045
2067
1044
1820
927
Liczba ofert pracy
Sytuację osób poszukujących pracy poprawia fakt, iŜ z kaŜdym rokiem liczba ofert pracy,
jakie pozyskuje Powiatowy Urząd Pracy, systematycznie wzrasta.
Rok
liczba ofert pracy
2002
584
2003
1012
2004
1386
2005
1663
2006
1817
Stopa bezrobocia
W powiecie mikołowskim stopa bezrobocia na przestrzeni lat 2002 – 2005 utrzymywała
się na poziomie niŜszym niŜ stopa bezrobocia dla kraju i województwa śląskiego. W 2006
roku oraz w pierwszym półroczu 2007 roku stopa bezrobocia w powiecie mikołowskim była
niŜsza od stopy bezrobocia w Polsce i nieznacznie wyŜsza niŜ stopa bezrobocia
w województwie śląskim.
Stopa bezrobocia %
Kraj
Województwo
Powiat Mikołowski
XII 2002
18,1
16,5
14,8
XII 2003
18,0
16,4
14,7
XII 2004
19,0
16,9
14,4
XII 2005
17,6
15,4
13,0
XII 2006
14,9
12,8
12,9
VI 2007
12,4
10,6
11,6
Podsumowanie
Choć poziom bezrobocia w kraju, województwie śląskim i w powiecie mikołowskim co
roku jest niŜszy, to wciąŜ pozostaje jednym z najpowaŜniejszych problemów społecznych.
Powoduje wzrost poczucia zagroŜenia bezpieczeństwa socjalnego jednostek, rodzin,
społeczności lokalnej, co z kolei prowadzi do zjawisk patologicznych, niekorzystnych dla
jakości Ŝycia mieszkańców, zarówno tych pracujących jak i pozostających bez pracy.
W związku z tym instytucje Powiatu Mikołowskiego podejmują szereg działań, które
mają ograniczać poziom bezrobocia. NaleŜą do nich:
promocja zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych i zagroŜonych
zwolnieniem z pracy poprzez:
1. pośrednictwo zawodowe (m.in. targi i giełdy pracy, EURES);
2. poradnictwo zawodowe dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy w celu pomocy
w wyborze odpowiedniego zatrudnienia lub w kierunku przekwalifikowania;
3. podnoszenie potencjału zawodowego (m.in. szkolenia);
4. aktywizacja zawodowa (m.in. refundowane miejsca pracy, staŜe zawodowe, stypendia dla
osób kontynuujących naukę itd.);
poprawa jakości usług instytucjonalnej obsługi osób bezrobotnych i partnerów rynku pracy
poprzez:
1. indywidualizację opieki nad niektórymi klientami urzędu pracy;
2. bieŜące diagnozowanie potrzeb i oczekiwań pracodawców oraz osób bezrobotnych;
3. promocja działań urzędu pracy (m.in. na stronie internetowej, w folderach promocyjnych);
61
4. podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników państwowych słuŜb zatrudnienia
(szkolenia, studia podyplomowe itd.).
wspieranie rozwoju przedsiębiorczości poprzez udzielanie pomocy osobom
rozpoczynających działalność gospodarczą (m.in. szkolenia z zakresu przedsiębiorczości,
dotacje dla osób bezrobotnych na rozpoczęcie działalności gospodarczej);
dostosowanie struktury kształcenia w powiecie do sytuacji na rynku pracy poprzez
dostosowywanie profili kształcenia do wymogów rynku pracy;
działania na rzecz integracji społecznej, przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu
poprzez:
kształtowanie postaw gotowości do podjęcia pracy (m.in. organizowanie prac społecznie
uŜytecznych, rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych).
6.2. ANALIZA SWOT W RAMACH OBSZARU STRATEGICZNEGO: RYNEK
PRACY
Lp.
Mocne strony
1.
NiŜsza stopa bezrobocia w
powiecie niŜ w kraju.
2.
DuŜa liczba i urozmaicenie ofert
pracy.
3.
Organizowanie targów i giełd
pracy w powiecie.
4.
Wykwalifikowana kadra instytucji
rynku pracy w powiecie.
5.
Słabe strony
DuŜa liczba bezrobotnych w wieku produkcyjnym o
niskim poziomie wykształcenia i kwalifikacjach.
Restrukturyzacja duŜych zakładów przemysłowych
powodująca wzrost bezrobocia.
Znaczne bezrobocie wśród osób do 25 roku Ŝycia,
co w szczególności dotyka osoby po raz pierwszy
próbujące znaleźć swoje miejsce na rynku pracy.
Lp.
1.
Szanse
MoŜliwość pozyskiwania środków z funduszy
unijnych na rozwój zasobów ludzkich.
2.
3.
Spadająca stopa bezrobocia w skali kraju.
Zachęcanie inwestorów zewnętrznych do
umieszczania swych inwestycji na terenie powiatu,
zwiększających zatrudnienie w powiecie.
Rozwój działań mających na celu aktywizację
lokalnego rynku pracy, realizacja Powiatowego
Programu Przeciwdziałania Bezrobociu i
Aktywizacji Lokalnego Rynku Pracy.
Poprawa konkurencyjności i innowacyjności
polskiej gospodarki.
4.
5.
62
ZagroŜenia
Skomplikowana procedura
pozyskiwania środków unijnych na
projekty wspierające rozwój kapitału
ludzkiego.
Brak planowanych inwestycji
zmniejszających bezrobocie.
Odpływ za granicę ludzi młodych i
wykształconych.
6.3. CELE STRATEGICZNE W RAMACH OBSZARU STRATEGICZNEGO: RYNEK
PRACY
PRIORYTET II
Tworzenie warunków rozwoju gospodarczego powiatu mikołowskiego oraz jego wspieranie.
OBSZAR STRATEGICZNY II-1
Rynek pracy.
CEL STRATEGICZNY II-1-A
Aktywizacja lokalnego rynku pracy oraz promocja zatrudnienia.
CELE OPERACYJNE:
II-1-A1 Aktywizacja osób bezrobotnych.
II-1-A2 Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości.
II-1-A3 Dostosowywanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynkowych.
POWIATU
MIKOŁOWSKIEGO
projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego prowadzone przez
Powiatowy Urząd Pracy w Mikołowie z siedzibą w Łaziskach Górnych.
63
GOSPODARKA
STRATEGICZNEGO: GOSPODARKA
Powiat mikołowski rozwija się pod względem gospodarczym dzięki dogodnemu
połoŜeniu w pobliŜu duŜych miast aglomeracji śląskiej, jak chociaŜby Katowice, Gliwice czy
Tychy. Dobre funkcjonowanie gospodarki zapewnia transport korzystający z dwóch dróg
krajowych oraz waŜnej linii kolejowej Katowice-Rybnik. Tak korzystne połoŜenie oraz podaŜ
uzbrojonych terenów pod inwestycje przyciąga inwestorów zarówno rodzimych jak
i zagranicznych.
Podmioty gospodarcze
W 2005 roku na ogólną liczbę 7799 podmiotów gospodarczych, w sektorze prywatnym
zarejestrowanych było 7554, a w sektorze publicznym 245 podmiotów. Na przestrzeni lat
2004 – 2005 wzrosła liczba spółek handlowych (z 433 do 461 podmiotów), w tym takŜe tych
z udziałem kapitału zagranicznego (o 5 podmiotów). DuŜą część podmiotów gospodarczych
stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. WaŜnymi dziedzinami
gospodarki są handel i usługi.
PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON
Ogółem - sektor
W tym
POWIAT
MIKOŁOWSKI
Ogółem
spółki handlowe
razem
spółki
cywilne
W tym z
udziałem
kapitału
zagraniczn
ego
spółdzie Fundacje,
Osoby publiczny
lnie
stowarzysz fizyczne
enia i
prowadzą
organizacje
ce
społeczne działalnoś
ć
gospodar
czą
prywatny
2004
7886
433
88
742
25
85
6225
249
7637
2005
7799
461
93
751
25
89
6095
245
7554
Źródło: dane GUS
Najwięcej podmiotów gospodarczych działa w sekcji „handel i naprawy” oraz „obsługa
nieruchomości i firm”, są to jednak w większości osoby fizyczne prowadzące działalność
gospodarczą.
64
PODMIOTY GOSPODARCZE ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WEDŁUG SEKCJI w 2004 i 2005
W tym
POWIAT
MIKOŁOWSKI
Rolnictwo,
łowiectwo i
leśnictwo
Ogółem
budownictwo
przemysł
razem
W tym
przetwórstwo
Handel i Hotele Trans- Pośred
Obnaprawy i restanictwo sługa
port,
uracje gospod finanniearka
sowe
ruchomagazy
mości i
nowa i
firm
łączność
2004
7886
122
909
895
895
2667
299
771
288
972
2005
7799
123
908
896
893
2595
302
735
292
988
Źródło: dane GUS
OSOBY FIZYCZNE PROWADZĄCE DZIAŁALNOŚC GOSPODARCZĄ WEDŁUG WYBRANYCH SEKCJI w 2004 i
2005
POWIAT
MIKOŁOWSKI
W tym
Ogółem
przetwórst budownictw
wo
o
przemysło
we
handel i
naprawy
hotele i
transport, pośrednic obsługa
restauracje gospodar
two
nieruchom
ka
finansow ości i firm
magazyn
e
owa i
łączność
2004
6225
660
758
2230
244
684
249
727
2005
6095
650
729
2144
242
625
251
754
Źródło: dane GUS
Istotnymi z punktu widzenia gospodarczego są duŜe zakłady przemysłowe zatrudniające
wielu pracowników, zapewniające rozwój gospodarczy powiatu. NajwaŜniejszymi działami
przemysłu w powiecie mikołowskim są: górnictwo węgla (KWK „Bolesław Śmiały” i KWK
„Budryk” SA), energetyka (PKE SA Elektrownia Łaziska), hutnictwo specjalistyczne (Huta
Łaziska SA) oraz przemysł chemiczny (ZTS ERG). Znaczącą pozycję zajmuje przemysł
maszynowy (Zakłady Mechaniczne Wiromet SA).
Siedziba kopalni „Bolesław Śmiały” mieści się w Łaziskach Górnych, jej obszar górniczy
wynosi 74,4 km2, obejmuje 6 sąsiadujących miast i gmin. Kopalnia jest na tym obszarze
jednym z największych zakładów pracy. Zatrudnia 1670 pracowników, co uznaje za poziom
nie zaspokajający potrzeby, docelowe zatrudnienie ma wynosić 1750 pracowników. Obecnie
zakład wydobywa około 6 000 ton węgla handlowego na dobę.
KWK „Budryk” ma swą siedzibę w Ornontowicach. Obejmuje obszar górniczy
o powierzchni 35,97 km2. Średnio wydobywa 14 000 ton węgla handlowego na dobę.
Zatrudnia 2450 osób.
65
Przedmiotem działalności Elektrowni "Łaziska" jest między innymi produkcja i sprzedaŜ
energii elektrycznej, ciepła oraz usług systemowych, prowadzenie na rzecz Elektrowni
i innych podmiotów działalności produkcyjnej, handlowej i usługowej, w tym remontowej
i inwestycyjnej, prowadzenie prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie wytwarzania energii
elektrycznej i ciepła oraz w dziedzinach pokrewnych. Zakład zatrudnia 1157 osób.
Huta Łaziska SA zajmuje się sprzedaŜą Ŝelazostopów. Zakład przechodzi kłopoty
związane z restrukturyzacją hutnictwa i górnictwa, co niestety skutkuje restrukturyzacją
zatrudnienia. Huta zatrudnia 113 osób. Z powodu restrukturyzacji zakładu przewidziano
zwolnienia grupowe, które dotknęły 494 osoby. Powiatowy Urząd Pracy w Mikołowie
z siedzibą w Łaziskach Górnych podjął szereg działań w celu złagodzenia negatywnych
skutków zwolnień. Jednym z nich był program „Pozwólmy pracować”, w ramach którego
przeprowadzono m.in. szkolenia zawodowe, refundacje wyposaŜenia i doposaŜenia
stanowisk pracy, dotacje na podjęcie działalności gospodarczej. Nawiązano takŜe
współpracę z ogólnopolskim pracodawcą w tej dziedzinie tj. z firmą EnergomontaŜ Południe
SA, która przedstawiła ofertę zatrudnienia zwalnianych osób. Wszystkie podjęte w tym
kierunku kroki w duŜym stopniu zniwelowały negatywne dla powiatu mikołowskiego skutki
bezrobocia wynikającego z restrukturyzacji wielkich zakładów pracy.
WyŜej wymienione zakłady to przykłady największych przedsiębiorstw działających na
terenie powiatu mikołowskiego, które od lat wpływają na poziom rozwoju gospodarczego
powiatu.
Działania na rzecz rozwoju przedsiębiorczości
Wskaźnik przedsiębiorczości od kilku lat utrzymuje się na podobnym poziomie.
Powiat mikołowski
2002
2003
2004
2005
(ilość podmiotów gospodarczych
na liczbę ludności w wieku
produkcyjnym)
0,133
0,133
0,134
0,132
Źródło: dane GUS
W celu aktywizacji przedsiębiorczości podejmowane są działania, które mają ułatwić
przedsiębiorcom realizację innowacyjnych, nowoczesnych rozwiązań, a te z kolei przyczynią
się do wzrostu ich konkurencyjności na rynku. Do działań takich zaliczamy:
powstanie Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości S.A., która oferuje usługi szkoleniowe,
informacyjne i doradcze w zakresie rozwoju i promocji przedsiębiorczości, między innymi
prowadzi bezpłatny Punkt Konsultacyjny w Mikołowie,
przedsięwzięcia gmin na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, w tym między innymi Lokalne
Okienko Przedsiębiorczości (Ornontowice), udzielające darmowych porad i konsultacji,
umieszczanie darmowych reklam i ogłoszeń na stronie internetowej urzędu (Wyry).
Podsumowanie
Powiat Mikołowski ze względu na dogodne połoŜenie w sąsiedztwie centrum aglomeracji
górnośląskiej, przy głównych ciągach komunikacyjnych regionu, a takŜe bogate zaplecze
przemysłowe jest obszarem rozwiniętym gospodarczo. Stanowi atrakcyjny obszar dla
inwestorów rodzimych oraz zagranicznych. Szczególnie istotne są powiązania przestrzenne
i gospodarcze powiatu, a zwłaszcza miasta Mikołowa, z takimi ośrodkami metropolitalnymi
jak Katowice, Gliwice i Tychy. Cechą charakterystyczną jest znaczna ilość terenów
przeznaczonych do aktywizacji społeczno-gospodarczej.
66
7.2. ANALIZA
GOSPODARKA
SWOT
W
RAMACH
Lp.
Mocne strony
1.
Wysoki udział sektora prywatnego w
strukturze gospodarczej powiatu.
2.
Wyznaczenie terenów w miejscowych
planach zagospodarowania
przestrzennego gmin pod inwestycje –
bogata oferta terenów inwestycyjnych.
4.
Zdolność i gotowość placówek
oświatowych do kształcenia dla potrzeb
gospodarki.
5.
Bogate w zasoby naturalne tereny
powiatu.
6.
Istnienie ośrodków wiedzy rolniczej w
powiecie.
7.
ZróŜnicowany, dynamiczny rozwój
gospodarki powiatu.
OBSZARU
STRATEGICZNEGO:
Słabe strony
DuŜa liczba bardzo małych firm w ogólnej
liczbie podmiotów gospodarczych.
Niewystarczające zaangaŜowanie kapitału
zewnętrznego, krajowego i zagranicznego.
Słaba kondycja finansowa kilku duŜych
zakładów produkcyjnych na terenie
powiatu.
Mała liczba związków kupieckich,
producenckich.
Mała liczba stowarzyszeń gospodarczych.
8.
9.
Lp.
Szanse
1.
Postępujące modernizacje dróg mające na
celu zwiększenie przepustowości
systemów komunikacyjnych.
2.
Rozwijająca się sieć banków komercyjnych.
3.
Rozwój firm branŜy górniczej.
4.
Bliskość duŜych rynków zbytu aglomeracji
śląskiej.
5.
Rozwój mechanizmów i instrumentów
finansowych wspierających zakładanie i
rozwój firm, w tym wsparcie funduszy Unii
Europejskiej.
6.
Malejące bezrobocie w skali kraju.
7.
Podnoszenie jakości produkcji
stymulowane przez wymogi Unii
Europejskiej i konkurencyjność na rynku.
8.
Wspólna polityka rolna w ramach Unii
Europejskiej. System dopłat dla rolników.
9.
Wzrost konkurencyjności polskiej
gospodarki.
10. Aktywizacja terenów wzdłuŜ dróg
krajowych i wojewódzkich.
11.
67
ZagroŜenia
Atrakcyjne dla inwestorów tereny
inwestycyjne poza powiatem, m.in.
bliskość Katowickiej Specjalnej Strefy
Ekonomicznej.
Rosnące koszty pracy.
Trudności w pozyskiwaniu zagranicznych
inwestorów.
Słabo rozwinięta sieć organizacji
otoczenia biznesu.
Niekorzystny wpływ eksploatacji górniczej
na zagospodarowanie przestrzenne
terenów.
GOSPODARKA
PRIORYTET II
Tworzenie warunków do rozwoju gospodarczego powiatu mikołowskiego oraz jego
wspieranie.
OBSZAR STRATEGICZNY II-2
Gospodarka.
CEL STRATEGICZNY II-2-A
Stworzenie przyjaznych warunków do rozwoju przedsiębiorczości na terenie powiatu
mikołowskiego.
CELE OPERACYJNE:
II-2-A1 Promocja przedsiębiorczości;
II-2-A2 Wspieranie gmin w zakresie rozwoju przedsiębiorczości oraz produkcji rolnej;
II-2-A3 Aktywizacja lokalnego rynku pracy.
68
ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE
STRATEGICZNEGO: ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE
Zasoby wodne
Wody podziemne
Według mapy hydrologicznej Polski teren powiatu mikołowskiego znajduje się w niŜej
wymienionych regionach o następującej wydajności wód podziemnych:
Region Przedkarpacki, Podregion Przedkarpacko-Śląski: 2-30 m3/h, miejscami
30-120 m3/h,
Region Górnośląski – występuje tu odwadniający wpływ kopalń węgla kamiennego:
• Podregion Katowicki: 2-30 m3/h,
• Podregion Łaziski: 30-70 m3/h.
Zbiorniki wodne
Na terenie powiatu znajduje się 26 zbiorników wodnych. Prawie polowa z nich znajduje
się na terenie gminy Orzesze.
Liczba zbiorników wodnych w powiecie mikołowskim
POWIAT
MIKOŁOWSKI
Łaziska Górne
Mikołów
Ornontowice
Orzesze
Wyry
OGÓŁEM
Liczba zbiorników
wodnych
4
4
3
12
3
26
Źródło: dane Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Starostwa Powiatowego w Mikołowie
Gospodarka wodno-ściekowa
Znacznemu zwiększeniu uległa liczba ludności na terenie powiatu korzystająca
z oczyszczalni ścieków - z 28,2% w 2004 roku, do 60,5% w 2005 roku. Pomimo tego wzrostu
powiat mikołowski nadal odrabia zaległości w tym zakresie, gdyŜ biorąc pod uwagę całe
województwo śląskie, w 2005 roku 67,5% mieszkańców korzystało z oczyszczalni ścieków.
Na terenie powiatu istnieje 10 oczyszczalni ścieków, co jest zbyt słabym zasobem dla
obsługi wszystkich mieszkańców powiatu. Nadal ponad 50% ścieków oczyszczanych jest
wyłącznie chemicznie, natomiast dobrze wróŜy to, Ŝe uległa wzrostowi ilość ścieków
oczyszczanych chemicznie i biologicznie oraz z podwyŜszonym usuwaniem biogenów.
Istotnym jest równieŜ fakt wzrostu odprowadzanych do wód i rowów ścieków oczyszczonych.
W 2006r. nastąpił wzrost o 86% w stosunku do roku 2005.
Gminy powiatu mikołowskiego kładą równieŜ nacisk na poprawę sieci kanalizacyjnej
oraz wodociągowej, gdyŜ w tym zakresie występują duŜe braki infrastrukturalne. Szansą
moŜe okazać się pozyskanie przez gminy środków unijnych na ten cel. Z zebranych danych
wynika, Ŝe sieć wodociągowa i kanalizacyjna na terenie powiatu nieznacznie się rozwija,
wzrasta równieŜ liczba połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych zarówno
wodociągowych, jak i kanalizacyjnych.
69
Liczba oczyszczalni ścieków w powiecie mikołowskim
POWIAT MIKOŁOWSKI
Nazwa oczyszczalni
Przepustowość
Oczyszczalnia Poręba
67%
Łaziska Górne
Oczyszczalnia Morcinka
18%
Oczyszczalnia Południowa
44%
Oczyszczalnia Centrum
brak danych
Mikołów
Oczyszczalnia Śmiłowice
90%
Oczyszczalnia JET
brak danych
Ornontowice
Oczyszczalnia w Ornontowicach
70%
Oczyszczalnia Śródmieście
30%
Orzesze
Oczyszczalnia Zawiść
50%
Wyry
Oczyszczalnia w Wyrach
75%
Liczba odprowadzonych oczyszczonych ścieków komunalnych
Liczba oczyszczonych
Wzrost liczby
POWIAT
ścieków odprowadzonych do odprowadzonych ścieków do
MIKOŁOWSKI
wód lub rowów w ha³
roku poprzedniego w %
2004
1,365
2005
1,378
1%
2006
2,566
86%
Źródło: dane Zakładów Komunalnych eksploatujących komunalne oczyszczalnie ścieków na terenie powiatu
mikołowskiego
Powiat
Mikołowski
2003
2004
2005
Wodociągi i kanalizacja w Powiecie Mikołowskim
Sieć w km
Połączenia prowadzące do
budynków mieszkalnych w km
Wodociągowa
Kanalizacyjna
Wodociągowe
Kanalizacyjne
623
200,4
brak danych
brak danych
625,3
219,7
13759
6174
628,7
233,7
13886
6445
Źródło: dane GUS
W ramach gospodarki wodno-ściekowej gminy prowadzą między innymi następujące
działania:
wykonywanie kanalizacji sanitarnych i deszczowych,
podejmowanie prac w zakresie porządkowania gospodarki wodno-ściekowej: budowa,
modernizacja i remonty urządzeń wodociągowych,
wspieranie przedsięwzięć polegających na instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków
przez osoby fizyczne.
Na terenie powiatu mikołowskiego badania jakości rzek przeprowadzane są w punkcie
pomiarowym na rzece Bierawce i na rzece Promnie. Badania jakości wód w tych rzekach
wykazują na znaczne zanieczyszczenie rzek . W 2004r. zaklasyfikowano je do klasy V, czyli
wód o złej jakości – nie nadających się do spoŜycia przez ludzi oraz podlegających
działaniom antropogenicznym. W 2005r. wystąpiła nieznaczna poprawa czystości rzek.
Zakwalifikowano je do klasy IV – do wód o niezadowalającej jakości, nie nadających się do
spoŜycia przez ludzi.
70
Ocena jakości rzek w punktach pomiarowych na terenie powiatu mikołowskiego
PUNKTY POMIAROWE
Rok
Klasa czystości wód
V klasa czystości wód o złej jakości – wody te nie
2004
nadają się do spoŜycia przez ludzi i podlegają
działaniom antropogenicznym
IV klasa czystości wód o niezadowalającej jakości –
Bierawka – dopływ Odry
2005
wody te nie nadają się do spoŜycia przez ludzi
2006
V klasa czystości wód o złej jakości – wody te nie
2004
nadają się do spoŜycia przez ludzi i podlegają
działaniom antropogenicznym
Promna – dopływ Kłodnicy
2005
2006
Źródło: dane opracowane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
Gospodarka odpadami
W roku 2005 zwiększyła się liczba wytworzonych odpadów o 12,4% w stosunku do roku
2004. Wzrost poddanych odzyskowi odpadów wyniósł z kolei prawie 13%, prawdopodobnie
fakt ten związany jest ze wzrostem liczby zakładów zajmujących się odzyskiem odpadów.
Ilość odpadów unieszkodliwionych spadła, a czasowo magazynowanych wzrosła, co z kolei
moŜna wiązać ze zmniejszającą się liczbą podmiotów prowadzących działalność w zakresie
zbierania odpadów. Nie zmienił się stan niezrekultywowanych terenów składowania
odpadów. Obecnie czynne jest jedno składowisko odpadów komunalnych na terenie
powiatu mikołowskiego – w Łaziskach Górnych. Odpady komunalne z pozostałych gmin
powiatu mikołowskiego przewoŜone są na składowiska znajdujące się poza powiatem.
Odpady wytworzone i nagromadzone oraz tereny ich składowania
Powiat
Odpady wytworzone (w ciągu roku) w tyś. ton
Mikołowski ogółem Poddane Unieszkodli- Magazynowane
odzyskowi
wione
czasowo
2004
2005
2981,8
3403,5
2892,9
3321,9
47,7
39,1
41,2
42,5
Odpady
Tereny
dotychczas
składowania
składowane
odpadów
nagromadzone niezrekultywowane
(stan w końcu
(stan w końcu
roku)
roku)
37204,4
221,2
37193,8
221,2
Źródło: dane GUS
Liczba podmiotów prowadzących działalność
w zakresie zbierania i odzysku odpadów
Rok
2002
2003
2004
2005
Zbieranie
odpadów
Ilość
16
5
16
6
Odzysk
odpadów
Ilość
7
4
3
5
71
Zanieczyszczenie powietrza
Oceny jakości powietrza dokonuje się ze względu na ochronę zdrowia i ochronę roślin.
W 2005 roku, zakwalifikowano powiat mikołowski do klasy A czystości – jest to klasa,
w której poziom stęŜeń substancji nie przekracza wartości dopuszczalnych. Działania w tej
klasie mają na celu utrzymanie jakości powietrza w strefie na tym samym lub lepszym
poziomie.
Na terenie powiatu nie ma stanowisk pomiarowych zanieczyszczeń, co skutkuje
moŜliwością poddania w wątpliwość poprawności ich pomiaru.
Ochrona powietrza ma na celu obniŜanie pyłowych i gazowych substancji
zanieczyszczających jego skład. Źródłem emisji substancji pyłowych zanieczyszczających
powietrze są procesy technologiczne w przemyśle, usługach, rolnictwie, gospodarstwach
domowych oraz spalanie paliw przez pojazdy.
Emisja przemysłowych zanieczyszczeń powietrza
Powiat Mikołowski
Emisja zanieczyszczeń w t
Pyłowych
Ogółem
2004
2005
1324
1374
W tym ze spalania
paliw
924
1101
Gazowych
Ogółem
19549
21713
W tym dwutlenek
siarki
6449
6480
Źródło: dane GUS
Do największych emitentów zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w powiecie
mikołowskim naleŜy energetyka oraz hutnictwo. Zarówno zlokalizowana na terenie powiatu
elektrownia, jak i huta prowadzą działania modernizacyjno-inwestycyjne mające na celu
przyjazne współdziałanie ze środowiskiem poprzez wdraŜanie nowoczesnych technologii,
zagospodarowanie i bezpieczne składowanie odpadów.
W porównaniu do lat 90-tych w duŜym stopniu została ograniczona emisja powstających
w zakładach przemysłowych zanieczyszczeń pyłowych i gazowych. Niepokojący jest jednak
wzrost emisji zanieczyszczeń przemysłowych powietrza w 2005 roku w stosunku do 2004
roku. W 2005 roku zanieczyszczenia gazowe zwiększyły się o prawie 10% w porównaniu do
roku 2004, natomiast prawie o 4% zanieczyszczenia pyłowe.
UciąŜliwy problem stanowi zjawisko niskiej emisji, które związane jest
z wykorzystywaniem
w mieszkalnictwie, a takŜe w obiektach uŜyteczności publicznej
nieekologicznych kotłów CO oraz emisją ze środków transportu kołowego. W ramach
ochrony powietrza wszystkie gminy leŜące na terenie powiatu mikołowskiego prowadzą
działania w zakresie likwidacji niskiej emisji poprzez przeprowadzanie termomodernizacji
budynków, dofinansowanie zamiany oraz modernizacje tradycyjnego ogrzewania na
ogrzewanie ekologiczne. RównieŜ Powiat Mikołowski przeprowadza inwestycje i remonty
związane z termomodernizacją budynków naleŜących do powiatu,
Gleby
Dominującym typem gleb w powiecie mikołowskim są gleby bielicowe, kilka procent
zaledwie zajmują gleby brunatne. Większość uŜytków rolnych na terenie powiatu
mikołowskiego charakteryzuje się odczynem kwaśnym. Gleby rolne sklasyfikowano
w przewadze w IV i V klasie bonitacyjnej. Właściwości produkcyjne gleb rolnych zaleŜą od
wielu czynników, do których poza składem mechanicznym naleŜą stopień degradacji gleby
i podatność na nią. Ze względu na znaczny stopień uprzemysłowienia w przeszłości, gleby
w powiecie naraŜone były na degradację związaną z oddziaływaniem przemysłu, w tym
szczególnie górnictwa, hutnictwa i energetyki.
72
UŜytki rolne stanowią 49% powierzchni powiatu, w tym najwięcej gruntów ornych 60-70%
uŜytków. Rolnictwo znajduje się na drugim miejscu pod względem znaczenia gospodarczego
w Powiecie Mikołowskim. Wśród upraw przewagę mają areały zboŜowe nad gruntami
przeznaczonymi pod uprawę ziemniaków i roślin przemysłowych. Miejscowe uprawy oraz
łąki są podstawą działalności hodowlanej. Najbardziej rozwinięta jest hodowla trzody
chlewnej, bydła i drobiu.
Wyszczególnienie
w ha
Grunty orne
Łąki
Pastwiska
Sady
UŜytki rolne na terenie powiatu mikołowskiego w 2006 roku
Powiat Mikołowski
Mikołów
Łaziska
Orzesze
Ornontowice
Górne
brak danych
703
2093
698
brak danych
138
821
54
brak danych
73
74
brak danych
15
0,89
36
Wyry
1140
481
124
-
Źródło: dane gmin Powiatu Mikołowskiego
Największa powierzchnia uŜytków rolnych znajduje się na terenie gminy Orzesze,
jednak są to uŜytki rolne rozdrobnione. Świadczy o tym największa liczba gospodarstw
rolnych w odniesieniu do pozostałych gmin powiatu oraz jedna z niŜszych (w powiecie)
średnia powierzchnia uŜytków rolnych przypadająca na 1 gospodarstwo. Największe
powierzchniowo gospodarstwa rolne występują na terenie gminy Łaziska Górne. Występuje
tu najmniejsza liczba gospodarstw rolnych przy najwyŜszej średniej powierzchni uŜytków
przypadających na gospodarstwo, sytuacja podobna występuje na terenie gminy Wyry.
Gospodarstwa rolne na terenie powiatu mikołowskiego w 2006 roku
Liczba gospodarstw
Średnia powierzchnia
Powiat Mikołowski
rolnych
gospodarstw rolnych w
ha
Mikołów
brak danych
brak danych
Łaziska Górne
86
5,63
Orzesze
791
2,51
Ornontowice
246
2,08
Wyry
259
4,66
Źródło: dane gmin Powiatu Mikołowskiego
Po dokonaniu analizy przedstawionych danych, Ŝe na terenie gmin powiatu
mikołowskiego występuje niska średnia powierzchnia gospodarstw rolnych. Biorąc pod
uwagę cały region, moŜna stwierdzić równieŜ, Ŝe całe województwo śląskie charakteryzuje
się bardzo duŜym rozdrobnieniem gospodarstw rolnych - średnia powierzchnia gospodarstw
rolnych wynosi 1,12 ha.
Podsumowanie
Na stan środowiska naturalnego wpływ ma wiele czynników. Obszar powiatu
mikołowskiego poddawany jest między innymi niekorzystnym skutkom działania duŜych
przedsiębiorstw przemysłowych funkcjonujących na terenie powiatu mikołowskiego.
Przedsiębiorstwa, które stanowią największe zagroŜenie dla środowiska naturalnego,
prowadzą działania mające ograniczyć ich negatywny wpływ na środowisko. Na
zanieczyszczenie środowiska wpływa równieŜ postawa samych mieszkańców, dlatego
waŜną sprawą jest promocja proekologicznych zachowań, co w istotny sposób wpłynie na
73
poprawę jakości środowiska. DuŜą rolę w tym zakresie moŜe odegrać edukacja
proekologiczna mieszkańców prowadzona przez samorządy.
W zakresie ochrony środowiska naturalnego samorządy borykają się z wieloma
trudnymi problemami. Jednym z nich jest gospodarka wodno-ściekowa. W istniejącej na
terenie powiatu mikołowskiego sieci kanalizacyjnej oraz wodociągowej występują braki
infrastrukturalne. Problemem jest równieŜ zjawisko niskiej emisji, które samorządy starają się
minimalizować poprzez dofinansowania do ekologicznych ogrzewań oraz termomodernizacje
budynków.
8.2. ANALIZA SWOT W RAMACH
Lp.
1.
2.
3.
4.
Mocne strony
Przeprowadzane akcje dotyczące
ochrony środowiska.
Aktywne działania samorządów
i mieszkańców na rzecz poprawy
jakości środowiska.
Propagowanie działań związanych ze
zbiórka i segregacją odpadów.
Intensyfikacja działań z zakresu
ochrony powietrza –termomodernizacje
budynków, modernizacje tradycyjnych
systemów grzewczych.
Rozwijanie działań z zakresu edukacji
ekologicznej i ochrony przyrody.
5.
8.
10.
3.
Niekontrolowana likwidacja odpadów
komunalnych.
Brak punktów pomiaru zanieczyszczeń
powietrza.
Rozdrobnienie gospodarstw rolnych.
Niska średnia powierzchnia gospodarstw
rolnych w powiecie.
Brak oferty gospodarstw
agroturystycznych.
13.
2.
Słabe strony
Istniejące ośrodki wiedzy rolniczej
w powiecie.
ZróŜnicowane środowisko przyrodnicze
o duŜych walorach turystycznych
i poznawczych.
11.
12.
Lp.
1.
STRATEGICZNEGO:
DuŜe zanieczyszczenie wód
powierzchniowych.
Niska jakość gleb.
Nieadekwatna do potrzeb infrastruktura
wodno-ściekowa.
Niskie wykorzystanie przyjaznych
środowisku źródeł energii.
6.
7.
9.
OBSZARU
Szanse
Podnoszący się poziom świadomości
ekologicznej wśród mieszkańców.
Wzrost zainteresowania mieszkańców
wykorzystaniem ekologicznych źródeł
energii, systemów grzewczych.
Oferowane i stosowane w róŜnych
dziedzinach gospodarki i rolnictwie
innowacyjne, ekologiczne technologie.
74
ZagroŜenia
4.
5.
6.
Wzrastający wskaźnik osób
korzystających z oczyszczalni ścieków.
Wzrastający wskaźnik odprowadzania
do wód oczyszczonych ścieków
komunalnych.
Wspólna polityka rolna w ramach Unii
Europejskiej. System dopłat dla
rolników.
7.
Zanieczyszczanie powietrza i wzrost
natęŜenia hałasu m. in. w wyniku
dynamicznego wzrostu liczby pojazdów
samochodowych.
Degradacja powierzchni ziemi przez
przemysł górniczy.
Zanieczyszczenie powietrza aglomeracji
śląskiej.
Ukryte bezrobocie na wsi.
Odpływ młodych ludzi z rolnictwa do
duŜych miast.
Niski stopień automatyzacji gospodarstw;
duŜa liczba przestarzałych maszyn
rolniczych.
8.
9.
10.
11.
12.
PRIORYTET III
Ład przestrzenny i ekorozwój.
OBSZAR STRATEGICZNY III-1
Środowisko przyrodnicze.
CEL STRATEGICZNY I -1-A
Poprawa jakości środowiska naturalnego.
CELE OPERACYJNE:
III-1-A1 Wewnętrzna integracja systemu ochrony środowiska na terenie powiatu;
III-1-A2 Wzrost proekologicznej edukacji społeczności lokalnej.
75
INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA
STRATEGICZNEGO: INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA
Drogi krajowe
Powiat Mikołowski przecinają drogi krajowe krzyŜujące się na obszarze miasta Mikołów,
są to:
DK 81 (20,7 km) – trasa Katowice – Wisła;
DK 44 (13,4 km) – trasa Gliwice – Tychy.
Zarządcą dróg krajowych jest Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.
Stan techniczny dróg krajowych jest oceniany w przewaŜającej części jako dobry.
Nr drogi
DK 81
DK 44
Stan dobry (%)
80
80
Stan zadawalający (%)
15
15
Stan zły (%)
5
5
Źródło: dane PZD
Drogi wojewódzkie
Sieć dróg wojewódzkich przedstawia się następująco:
DW 925 (11,3 km) – trasa łącząca Rudę Śląską z Rybnikiem przez Bujaków, Orzesze;
DW 926 (3,8 km) – trasa łącząca DW 925 (centrum Orzesza) z DK 81;
DW 927 (7,4 km) – trasa łącząca DW 925 (Bujaków) z DK 44 (Mokre);
DW 928 (15,6 km) – trasa łącząca DK 44 (Mikołów) przez Wyry, Gostyń z DK 1 (Kobiór);
Zarządcą dróg wojewódzkich jest Zarząd Dróg Wojewódzkich.
Stan techniczny dróg wojewódzkich jest słabiej oceniany niŜ dróg krajowych.
Nr drogi
DW 925
DW 926
DW 927
DW 928
Stan dobry (%)
65
65
65
65
20
20
20
20
Stan zły (%)
15
15
15
15
Źródło: dane PZD
Drogi lokalne
Ponadto na obszarze powiatu mikołowskiego występuje gęsta sieć dróg lokalnych –
powiatowych i gminnych. Zarządzaniem ruchem na drogach powiatowych i gminnych
zajmuje się powołana w 2002 roku powiatowa jednostka organizacyjna – Powiatowy Zarząd
Dróg w Mikołowie z siedzibą w Łaziskach Górnych.
Drogi powiatowe w rozbiciu na gminy w 2006 roku
Gmina
Długość dróg (km)
Mikołów
29,97
Łaziska Górne
31,24
Orzesze
59,64
Ornontowice
10,27
Wyry
22,75
Razem
153,87
Źródło: „Program zamierzeń drogowych z oceną stanu aktualnego oraz inwestycji zrealizowanych”, Powiatowy
Zarząd Dróg.
76
Drogi gminne w powiecie mikołowskim w 2006 roku
Gmina
Długość dróg (km)
Mikołów
129,25
Łaziska Górne
51,11
Orzesze
19,43
Ornontowice
107,91
Wyry
26,77
Razem
334,47
Źródło: „Program zamierzeń drogowych z oceną stanu aktualnego oraz inwestycji zrealizowanych”, Powiatowy
Zarząd Dróg w Mikołowie z siedzibą w Łaziskach Górnych
Stan techniczny dróg powiatowych jest najsłabiej oceniany w porównaniu do dróg
wojewódzkich i krajowych.
Drogi powiatowe
Mikołów
Łaziska Górne
Orzesze
Ornontowice
Wyry
Stan dobry (%)
60
60
60
60
60
20
20
20
20
20
Stan zły (%)
20
20
20
20
20
Źródło: dane PZD
Wiele dróg powiatowych i gminnych wymaga remontu zarówno w zakresie nawierzchni
jezdni, jak i odwodnienia pasa drogowego. Uzupełnienia wymaga zarówno oznakowanie
poziome jak i pionowe. Zaobserwować moŜna braki przygotowanych elementów słuŜących
bezpieczeństwu pieszych i rowerzystów, w tym m.in.: ciągów pieszo-rowerowych,
utwardzonych poboczy, parkingów, bezpiecznych przejść przez jezdnię, zatok
autobusowych.
Komunikacja kolejowa
Kolejnym elementem komunikacji na terenie powiatu jest transport kolejowy. WyróŜnić
moŜna dwa podstawowe kolejowe szlaki komunikacyjne:
linia Katowice – Rybnik obsługująca ruch pasaŜerski i towarowy;
linia Rybnik – Tychy obsługująca ruch towarowy.
Podsumowanie
Powiat mikołowski naleŜy do dobrze skomunikowanych powiatów, dzięki połoŜeniu na
skrzyŜowaniu dwóch waŜnych krajowych szlaków komunikacyjnych: Katowice – Wisła oraz
Gliwice – Tychy, a dalej w kierunku Krakowa. Dobrą komunikację wzmacnia połoŜenie
w pobliŜu dwóch projektowanych autostrad: A-1 Północ-Południe, która połączy Gdańsk
z Ostrawą ora A-4 Wschód-Zachód, biegnącej od Zgorzelca do Medyki. Drogi wojewódzkie
i lokalne umoŜliwiają stosunkowo łatwy dojazd do miast aglomeracji śląskiej.
DuŜe natęŜenie ruchu, w tym takŜe tranzytowego powoduje częstokroć szybkie
zuŜywanie się nawierzchni jezdni i innych elementów ruchu drogowego. Priorytetem dla
Powiatu staje się modernizacja tych dróg gminnych i powiatowych, które mają szczególne
znaczenie, nie tylko dla gminnego, ale takŜe regionalnego ruchu drogowego, przykładowo
umoŜliwiając dostęp do dróg wojewódzkich lub krajowych. Stworzenie zmodernizowanej
sieci dróg lokalnych pozwalającej na dobrą komunikację z powiatami i gminami ościennymi
wpłynie na wzrost atrakcyjności powiatu mikołowskiego jako miejsca zamieszkania i / lub
pracy.
Na podstawie prowadzonej analizy ruchu Powiatowy Zarząd Dróg typuje ciągi drogowe
o szczególnym znaczeniu stanowiące alternatywę dróg krajowych i wojewódzkich w ruchu
77
lokalnym i ponadlokalnym. Obecnie wśród priorytetowych przedsięwzięć z tego zakresu
wymienia się następujące projekty:
połączenie centrów miast Powiatu Mikołowskiego – Mikołów - Łaziska Górne -Orzesze;
ulice: Krakowska, Konstytucji 3go Maja – Mikołowska – Świerczewskiego – Orzeska –
Brada - Św. Wawrzyńca.
obejście centrum Orzesza, głównie dla pojazdów do 3,5 t; ulice: Jaśkowicka – Marksa –
Stuska - Wolności.
trasa przez Ornontowice - Gierałtowice DK 44 - DW 925 oraz wlot na autostradę A1
w Dębieńsku; ulice: Orzeska/Zwycięstwa - Zamkowa w tym łącznik nowej drogi Orzeska Zamkowa.
łącznik DK 81- DW 928 (Łaziska - Wyry); ulice: Pstrowskiego – Wyrska – Łaziska.
wylot z Mikołowa do sąsiedniej gminy Katowice; ul. Podleska.
wylot z Orzesza do sąsiedniej gminy śory; ul. śorska;
uspokojenie ruchu w centrum Łazisk Górnych; ulice: Dworcowa, Barlickiego - Cieszyńska.
uporządkowanie centrum Mikołowa; ulice: Krakowska - Pszczyńska;
trasa Wyry/Gostyń - Orzesze, w tym DW 926; ulice: Rybnicka – Tyska - Pszczyńska.
9.2. ANALIZA SWOT W RAMACH
OBSZARU
Lp.
1.
Mocne strony
Spójna wewnętrzna sieć drogowa na terenie
powiatu.
2.
Dobre skomunikowanie dróg powiatowych z siecią
dróg krajowych i wojewódzkich, połoŜenie na
waŜnych szlakach komunikacyjnych: DK 44, 81.
Istniejąca sieć kolejowa.
3.
4.
Istniejące rozwiązania w zakresie organizacji
transportu zbiorowego.
Lp.
Szanse
1.
Budowa i modernizacja dróg krajowych i
wojewódzkich.
2.
3.
4.
Dobre skomunikowanie z otoczeniem
poprzez autostradę A-4 i lotniska w
Pyrzowicach i Balicach.
Budowa projektowanych autostrad A-1 i A-4.
STRATEGICZNEGO:
Słabe strony
Pogarszający się stan
techniczny dróg
niedostosowany do natęŜenia i
tonaŜu ruchu drogowego.
PrzeciąŜenie głównych arterii
komunikacyjnych, obniŜenie
bezpieczeństwa mieszkańców.
Mała ilość połączeń
kolejowych.
Niedostatki podstawowych
urządzeń towarzyszących
infrastrukturze drogowej.
ZagroŜenia
Przeciągający się proces budowy i
modernizacji dróg krajowych i
wojewódzkich.
Wzrastająca uciąŜliwość tranzytowego
ruchu drogowego.
Rosnące koszty budowy sieci
infrastrukturalnych.
ZaangaŜowanie samorządów gminnych i
innych partnerów w realizację zadań w
zakresie infrastruktury.
5.
Ograniczony dostęp do połączeń
kolejowych w ruchu pasaŜerskim.
78
PRIORYTET III
Infrastruktura komunikacyjna.
CEL STRATEGICZNY III-2-A
Rozbudowa i sprawne funkcjonowanie infrastruktury komunikacyjnej.
CELE OPERACYJNE:
III-2-A1 Modernizacja istniejących ciągów komunikacyjnych;
III-2-A2 Budowa nowych ciągów komunikacyjnych;
III-2-A3 Wspieranie dobrych rozwiązań w zakresie transportu zbiorowego.
W W/W ZAKRESIE W LATACH 2007 – 2013:
POWIATU
MIKOŁOWSKIEGO
„Modernizacja dróg powiatowych: ul. Krakowska-Pszczyńska -Bandurskiego - Konstytucji
3 Maja -Mikołowska” – etap I;
„Modernizacja dróg powiatowych: ul. Świerczewskiego – Orzeska – Brada - Św.
Wawrzyńca” – etap II;
„Modernizacja dróg powiatowych: ul. Jaśkowicka – Marksa – Stuska - Wolności”;
„Modernizacja dróg powiatowych: ul. Dworcowa - Orzeska - Zamkowa - Zabrzańska”.
79
PRZESTRZEŃ
STRATEGICZNEGO: PRZESTRZEŃ
Plany zagospodarowania przestrzennego gmin
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego stanowią podstawę planowania
przestrzennego gmin czyli działań zmierzających do zapewnienia prawidłowego rozwoju
poszczególnych obszarów gmin.
W powiecie mikołowskim gminy dzielą tereny przeznaczone pod zabudowę wg
następujących kategorii:
1.
2.
3.
4.
GMINA WYRY
Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna
Tereny obiektów produkcyjnych, składów, magazynów i usług
Tereny zabudowy usługowej, komercyjnej, handlu i usług publicznych
Tereny rolnicze wraz z terenami w dolinach cieków wodnych, tereny lasów
628,48 ha
57,3 ha
25,76 ha
1 425,43 ha
Źródło: dane Urzędu Gminy Wyry
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
GMINA ORNONTOWICE
Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna
Zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna
Tereny działalności produkcyjnej
Tereny urządzeń ciepłowniczych
Tereny usług komercyjnych
Tereny usług publicznych
Tereny lasów
Tereny parków
315,72 ha
6,07 ha
88,54 ha
1,38 ha
32,99 ha
28,47 ha
383,41 ha
5,62 ha
Źródło: dane Urzędu Gminy Ornontowice
MIASTO ŁAZISKA GÓRNE
1.
2.
3.
4.
5.
Mieszkalnictwo wielorodzinne
Mieszkalnictwo jednorodzinne
Rekreacja
Przemysł
Działalność gospodarcza
54,77 ha
572,4 ha
15,19 ha
179 ha
85,19 ha
Źródło: dane Urzędu Miasta Łaziska Górne
1.
3.
4.
5.
MIASTO ORZESZE
Mieszkalnictwo, a w tym: wielorodzinne i jednorodzinne
Rekreacja
Przemysł
189,18 ha
34,89 ha
14,7 ha
47,72 ha
Źródło: dane Urzędu Miasta Orzesze
MIASTO MIKOŁÓW
1.
3.
4.
5.
Mieszkalnictwo
Rekreacja
Przemysł
7803 ha
44 ha
80 ha
9 ha
Źródło: dane Urzędu Miasta Mikołów
80
W gminach powiatu mikołowskiego przewaŜają tereny pod zabudowę jednorodzinną nad
terenami pod zabudowę wielorodzinną. W gminach wiejskich występują rozległe tereny
rolnicze. W gminach miejskich, ale takŜe wiejskich nie brakuje terenów przeznaczonych dla
przemysłu, na prowadzenie działalności gospodarczej i świadczenie róŜnego rodzaju usług.
Zasoby mieszkaniowe
Zasoby mieszkaniowe w powiecie mikołowskim kształtują się od lat na podobnym
poziomie. W 2005 roku odnotowano 31 346 mieszkań o łącznej powierzchni uŜytkowej
2 345,9 m2, a przeciętna powierzchnia uŜytkowa jednego mieszkania wynosiła 74,8 m2.
Przeciętna liczba izb w mieszkaniu wynosiła 3,95, a liczba osób na 1 mieszkanie 2,90.
POWIAT
MIKOŁOWSKI
2004
Łaziska Górne
Mikołów
Ornontowice
Orzesze
Wyry
2005
Łaziska Górne
Mikołów
Ornontowice
Orzesze
Wyry
Mieszkan
ia
31066
7664
13372
1725
6159
2146
31346
7696
13500
1769
6205
2176
Izby
Pow.
uŜytkowa
mieszkań
w tys. m²
122432
28361
52067
7253
25917
8834
123892
28548
52730
7416
26202
8996
Liczba
izb w
mieszka
niu
2310,3
492,2
990,3
140,1
509,2
178,5
2345,9
479,1
1006,7
143,2
516,2
182,2
3,94
3,70
3,86
4,20
4,21
4,21
3,95
3,71
3,91
4,19
4,22
4,13
Przeciętna
Liczba osób
Powierzchnia
na
uŜytkowa w m²
1
mieszk
anie
2,92
2,87
2,86
3,21
3,03
2,91
2,90
2,85
2,84
3,13
3,03
2,89
1
izbę
0,74
0,77
0,73
0,76
0,72
0,71
0,73
0,77
0,73
0,75
0,72
0,70
1
mieszka
nia
74,4
64,2
74,1
81,2
82,7
83,2
74,8
64,6
74,6
80,9
83,2
84,0
1
osob
y
25,5
22,4
25,9
25,3
27,3
28,6
25,8
22,6
26,3
25,8
27,5
29,1
Źródło: dane GUS
W latach 2004 – 2005 liczba budynków oddanych do uŜytku wzrosła o 64, w tym
budynków mieszkalnych o 49, największy przyrost obserwujemy w miastach: Mikołów
i Łaziska Górne.
Powiat mikołowski
2004
Łaziska Górne
Mikołów
Ornontowice
Orzesze
Wyry
2005
Łaziska Górne
Mikołów
Ornontowice
Orzesze
Wyry
Budynki oddane do uŜytku
Ogółem
W tym
mieszkalne
249
182
27
13
115
81
13
12
59
47
35
29
313
231
56
31
134
100
18
14
64
55
41
31
Źródło: dane GUS
Najwięcej mieszkań zostało oddanych do uŜytku na terenie Mikołowa i Orzesza.
Przeciętna powierzchnia uŜytkowa 1 mieszkania wynosiła w 2005 roku 130 m2, więcej niŜ
81
przeciętna powierzchnia uŜytkowa 1 mieszkania w województwie śląskim (128,3 m2)
i subregionie centralnym (122,7 m2).
Powiat Mikołowski
Ogółem
2
Powierzchnia uŜytkowa w m
Mieszkań
Przeciętna 1
mieszkania
36 591
121,6
5 695
61,9
15 039
138,0
2 125
151,8
8 993
187,8
4 739
163,4
Mieszkania
2004
Łaziska Górne
Mikołów
Ornontowice
Orzesze
Wyry
301
92
109
14
57
29
2005
Łaziska Górne
Mikołów
Ornontowice
Orzesze
Wyry
315
34
141
53
55
32
40 961
5 206
18 390
4 396
8 284
4 685
130,0
153,1
130,4
82,9
150,6
146,4
Źródło: dane GUS
Obserwujemy rozwój budownictwa indywidualnego. Na 231 budynków mieszkalnych
oddanych w 2005 roku, aŜ 218 budynków oddanych zostało do uŜytku w ramach
budownictwa indywidualnego.
Powiat Mikołowski
2004
Łaziska Górne
Mikołów
Ornontowice
Orzesze
Wyry
2005
Łaziska Górne
Mikołów
Ornontowice
Orzesze
Wyry
Budynki oddane do uŜytku w ramach
budownictwa indywidualnego
Razem
W tym mieszkalne
241
174
26
12
108
74
13
12
59
47
35
29
300
218
56
31
122
88
17
13
64
55
41
31
Źródło: dane GUS
Podsumowanie
Powiat jest atrakcyjnym miejscem do rozwoju mieszkalnictwa, szczególnie w formie
niskiej zabudowy jednorodzinnej komponującej się z juŜ istniejącym zasobem
mieszkaniowym. Atrakcyjnymi do zamieszkania są nie tylko miasta powiatu, ale takŜe gminy
wiejskie, które oferują tereny pod zabudowę w pobliŜu obszarów zielonych, terenów
wiejskich.
Wszystkie gminy powiatu stanowią takŜe teren atrakcyjny rekreacyjnie, co przyciąga
osoby, które chcą zamieszkać na obrzeŜach wielkich miast aglomeracji śląskiej. Dysponują
urządzonymi obszarami zielonymi, obiektami sportowymi, kulturalnymi, a takŜe dobrymi
połączeniami komunikacyjnymi.
Powiat oferuje równieŜ tereny inwestycyjne, stymulujące rozwój gospodarczy.
82
10.2. ANALIZA
PRZESTRZEŃ
SWOT
W
RAMACH
OBSZARU
Lp.
Mocne strony
1.
Aktualne plany zagospodarowania przestrzennego.
2.
Atrakcyjność powiatu jako miejsca zamieszkania,
wynikająca z lokalizacji w pobliŜu strategicznych
szlaków komunikacyjnych, walorów przyrodniczokrajobrazowych oraz rozwiniętej sieci szkół.
3.
Postępujący rozwój budownictwa indywidualnego.
4.
5.
PodaŜ atrakcyjnych terenów pod zabudowę
mieszkalną.
PodaŜ terenów inwestycyjnych.
Bogate dziedzictwo przyrodniczo-kulturowe.
Lp.
Szanse
1.
Wykorzystanie turystyczno-rekreacyjne walorów
przyrodniczo-krajobrazowych.
2.
Postępujący rozwój budownictwa mieszkaniowego w
skali kraju.
3.
MoŜliwość rozbudowy rezydencjalnej.
4.
Rosnący popyt na tereny pod budownictwo
mieszkaniowe ze strony mieszkańców Śląska.
STRATEGICZNEGO:
Słabe strony
Starzejąca się substancja
mieszkaniowa.
Niekorzystny wpływ eksploatacji
górniczej na zagospodarowanie
przestrzenne terenów.
Wewnętrzne zróŜnicowanie
przestrzeni powiatu.
ZagroŜenia
Rosnące ceny mieszkań w
skali kraju.
PRZESTRZEŃ
PRIORYTET III
Przestrzeń powiatu.
CEL STRATEGICZNY III-3-A
Postrzeganie powiatu mikołowskiego jako atrakcyjnego miejsca zamieszkania.
CELE OPERACYJNE:
III-3-A1 Stymulowanie rozwoju budownictwa;
III-3-A2 Wspieranie właściwej polityki mieszkaniowej gmin;
III-3-A3 Promocja walorów krajobrazowo-rekreacyjnych powiatu.
83
11. TABELA DZIEDZIN STRATEGICZNYCH W POWIECE MIKOŁOWSKIM
WIZJA ROZWOJU POWIATU
„Zapewnienie mieszkańcom wysokiego poziomu Ŝycia poprzez wpływ na tworzenie miejsc pracy, dogodnych warunków zamieszkania i wypoczynku, podniesienie
poziomu wykształcenia oraz ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i jakości środowiska naturalnego”.
PRIORYTETY
I. Poprawa warunków Ŝycia mieszkańców
II. Tworzenie warunków do
III. Ład przestrzenny i ekorozwój
rozwoju gospodarczego powiatu
mikołowskiego oraz jego
wspieranie
OBSZARY
I-1
I-2
I-3
I-4
II-1 Rynek pracy II-2 Gospodarka
III-1
III-2
III-3 Przestrzeń
STRATEGICZN Oświat
Rekreacja:
Opieka
Usługi
Środowisko
Infrastruktura
E
a
turystyka,
zdrowotna,
administracyjn
przyrodnicz komunikacyjn
kultura,
bezpieczeństw
e,
e
a
sport
o, pomoc
informatyzacja
społeczna
CELE
I-1-A
I-2-A
I-3-A
I-4-A
II-1-A
II-2-A
III-1-A
III-2-A
III-3-A
STRATEGICZN Nowocz Tworzenie
Podniesienie
Podniesienie
Aktywizacja
Stworzenie
Poprawa
Rozbudowa i
Postrzeganie
E
esna
korzystnych
poziomu
standardu
lokalnego rynku
przyjaznych
jakości
sprawne
powiatu
oświata warunków do zdrowia wśród
obsługi
pracy oraz
warunków do
środowiska
funkcjonowanie mikołowskiego
rozwoju
mieszkańców
mieszkańców.
promocja
rozwoju
naturalnego
infrastruktury
jako
turystyki,
zatrudnienia
przedsiębiorczoś
komunikacyjnej atrakcyjnego
I-3-B
kultury,
ci na terenie
miejsca
sportu i
Dalszy rozwój
powiatu
zamieszkania
rekreacji, a
zintegrowanego
mikołowskiego.
przez to
systemu
wzrost
pomocy i
atrakcyjności
wsparcia dla
spędzania
osób, grup
czasu
społecznych i
wolnego na
środowisk
terenie
zagroŜonych
powiatu
procesami
mikołowskieg marginalizacji
o.
I-3-C
Poprawa
bezpieczeństwa
mieszkańców
Powiatu
Mikołowskiego
84
CELE
OPERACYJNE
I-1-A1
Dostoso
wywani
e sieci
szkół
ponadgi
mnazjal
nych do
aktualn
ych
potrzeb
rynku
pracy
I-1-A2
Dalsze
działani
a
na
rzecz
popraw
y
infrastru
ktury
technicz
nej
placówe
k
oświato
wych
oraz
doposa
Ŝenia
szkół w
nowocz
esne
pomoce
naukow
e oraz
sprzęt
do
praktyc
znej
I-2-A1
Ochrona
terenów i
obiektów
posiadającyc
h walory
kulturowe i
przyrodnicze,
w tym
odnowa
zabytków.
I-2-A2
Rozwój
atrakcyjnej
bazy
rekreacyjnosportowej.
I-2-A3
Promocja
turystyki,
kultury i
sportu.
I-2-A4
Pozyskiwanie
środków
zewnętrznych
na realizację
projektów z
dziedziny
turystyki,
kultury i
sportu
I-3-A1
Podejmowanie
działań z
zakresu
profilaktyki
zdrowotnej oraz
propagowanie
zdrowego stylu
Ŝycia wśród
mieszkańców.
I-3-A2
Zwiększenie
dostępu do
świadczeń
medycznych
poprzez
działania
związane z
poprawą
infrastruktury
technicznej oraz
zasobów
ludzkich opieki
zdrowotnej
I-3-B1 Dalszy
rozwój systemu
wsparcia dla
osób
niepełnosprawn
ych fizycznie i
intelektualnie
oraz ich rodzin
I-3-B2
Dalszy rozwój
systemu
wsparcia dla
rodzin
dysfunkcyjnych
I-4-A1
Podniesienie
standardu
obsługi klientów
Urzędu poprzez
dalszy rozwój
wykwalifikowan
ej kadry
administracji
samorządowej.
I-4-A2
Podniesienie
standardu
obsługi klientów
Urzędu poprzez
dalszy rozwój
nowoczesnych
systemów
informatycznych
w zakresie eadministracji na
terenie powiatu
mikołowskiego;
II-1-A1
Aktywizacja osób
bezrobotnych.
II-1-A2
Wspieranie
rozwoju
przedsiębiorczoś
ci.
II-1-A3
Dostosowywanie
oferty
edukacyjnej do
potrzeb
rynkowych.
I-4-A3
Promocja
nowoczesnych
rozwiązań w
zakresie
administracji
wśród
społeczności
lokalnej.
I-4-A4
Upowszechniani
e wiedzy i
umiejętności w
zakresie
informatyzacji
wśród
85
II-2-A1
Promocja
przedsiębiorczoś
ci
II-2-A2
Wspieranie gmin
w zakresie
rozwoju
przedsiębiorczoś
ci oraz produkcji
rolnej
II-2-A3
Aktywizacja
lokalnego rynku
pracy.
III-1-A1
Wewnętrzna
integracja
systemu
ochrony
środowiska
na
terenie
powiatu
III-1-A2
Wzrost
proekologicz
nej edukacji
społecznośc
i lokalnej
III-2-A1
Modernizacja
istniejących
ciągów
komunikacyjnyc
h
III-2-A2
Budowa
nowych ciągów
komunikacyjnyc
h
III-2-A3
Wspieranie
dobrych
rozwiązań w
zakresie
transportu
zbiorowego
III-3-A1
Stymulowanie
rozwoju
budownictwa
III-3-A2
Wspieranie
właściwej
polityki
mieszkaniowej
gmin
III-3-A3
Promocja
walorów
krajobrazoworekreacyjnych
powiatu.
nauki
zawodu
I-1-A3
Stały
monitori
ng
potrzeb
przekw
alifikow
ań oraz
dokształ
cania
zawodo
wego
I-3-B3
Zwiększenie
dostępu do
świadczeń z
tytułu pomocy
społecznej
poprzez
działania
związane z
poprawą
infrastruktury
technicznej oraz
zasobów
ludzkich
pomocy
społecznej
społeczności
lokalnej.
I-3-C1
Ograniczenie
zagroŜeń w
miejscach
publicznych, w
ruchu
drogowym oraz
ograniczenie
dewastacji
I-3-C2
Ograniczenie
zjawisk
patologicznych
I-3-C3 Dalsza
rozbudowa,
modernizacja i
doposaŜenie
infrastruktury
technicznej
słuŜb i straŜy
86
ROZDZIAŁ IV
WDRAśANIE STRATEGII ROZWOJU POWIATU
1. MONITORING I EWALUACJA STRATEGII ROZWOJU
Realizacja określonych w ramach Strategii celów i zadań będzie podlegać
systematycznemu monitorowaniu oraz ewaluacji. Dla rozróŜnienia obu terminów naleŜy
wskazać, Ŝe monitoring to bieŜące badanie procesu wdraŜania zapisów strategicznych,
natomiast ewaluacja sprowadza się do oceny wykonania sformułowanych zadań oraz
stopnia realizacji całej Strategii na podstawie wyników monitoringu. W związku z tym
monitoring moŜe być prowadzony przez wyznaczone jednostki koordynujące realizację
działań, np. jednostki organizacyjne powiatu czy wydziały merytoryczne Starostwa.
Ewaluacja zaś winna być przeprowadzana przy współudziale wcześniej wybranego gremium,
w skład którego wejdą m.in. przedstawiciele zarządu powiatu. Efektem ewaluacji mogą być
wprowadzane modyfikacje niektórych zapisów strategicznych. Nie powinny one dotyczyć
celów strategicznych, w niewielkim stopniu mogą odnosić się do celów operacyjnych.
Modyfikacjom mogą natomiast ulegać projekty szczegółowe i konkretne działania.
Do monitoringu i ewaluacji Strategii zobowiązuje się samorząd powiatowy, zatwierdzając
dokument. Dzięki wprowadzeniu systemu monitoringu i ewaluacji zostaje takŜe rozwiązany
problem dezaktualizacji załoŜeń Strategii wynikający ze zmieniających się warunków
funkcjonowania samorządu, prawodawstwa i innych czynników mogących deformować
zasadność podejmowanych działań w ramach dokumentu.
Proponuje się, aby monitoring Strategii był prowadzony w przynajmniej półrocznych
okresach, natomiast ewaluacja raz na rok. Ponadto proponuje się by sprawozdania
z realizacji monitoringu i ewaluacji Strategii corocznie przedstawiano Radzie Powiatu.
2. KOMUNIKACJA SPOŁECZNA – PUBLIC RELATIONS STRATEGII
Sama budowa strategii, jej przystępny dla szerokiego grona odbiorców język czy
klarowne przedstawienie celów i działań planowanych do realizacji na najbliŜsze lata nie
stanowią jeszcze same w sobie wystarczającej bazy dla pełnowartościowej komunikacji
społecznej.
Dlatego władze samorządowe, w trakcie wdraŜania Strategii Rozwoju Powiatu
Mikołowskiego, będą poszukiwać najbardziej skutecznych metod przekazywania do
otoczenia informacji dotyczących tego procesu. Będą takŜe zwracać baczną uwagę na
sprawny system przyjmowania informacji z zewnątrz tj. od partnerów społecznych
i współpracujących z powiatem samorządów lokalnych.
Działania komunikacyjne administracji powiatowej podporządkowane będą zatem
zasadom kompetentnej polityki public relations, której funkcje to m.in.: starania o zdobywanie
poparcia ze strony grup społeczeństwa oraz planowe, systematyczne i metodyczne zabiegi
o zrozumienie, zaufanie i pozytywny odbiór w otoczeniu za pomocą celowo zastosowanych
procesów komunikacyjnych, a takŜe przewidywanie, analiza i interpretacja opinii publicznej,
która moŜe wywierać pozytywny lub negatywny wpływ na działalność i plany władz powiatu
mikołowskiego.
Częste i systematyczne informowanie o planowanych i realizowanych celach oraz
zadaniach zawartych w Strategii będzie elementem niezbędnym w tworzeniu korzystnego
87
klimatu wokół podejmowanych przedsięwzięć oraz zmniejszaniu dystansu w stosunkach
między urzędem a mieszkańcami. Za pośrednictwem Strategii wpływać teŜ będzie moŜna
na kształtowanie świadomości w odniesieniu do roli, funkcji i zakresu działań powiatu.
Najistotniejszym zaś zadaniem PR będzie stworzenie atmosfery współdziałania władz
i społeczności lokalnej przy realizacji załoŜeń Strategii. Przekonanie mieszkańców
o moŜliwości
aktywnego udziału w kreowaniu rzeczywistości społeczno-ekonomicznej
powiatu będzie kolejnym krokiem na drodze budowania społeczeństwa obywatelskiego,
czyli takiego, które pragnie świadomie wpływać na otaczającą je rzeczywistość.
Dlatego bardzo istotne będzie przyjmowanie wszelkich uwag i sygnałów płynących od
mieszkańców, organizacji i lokalnych władz samorządowych oraz uwzględnianie wszystkich
moŜliwych do realizacji postulatów przy kolejnych aktualizacjach dokumentów o charakterze
strategicznym.
Aby osiągnąć cele związane z informacją i promocją Strategii niezbędne będzie
zastosowanie właściwych narzędzi, budowanie komunikacji na wielu płaszczyznach,
tworzenie skutecznych kanałów przepływu informacji pomiędzy władzami powiatu
i jednostkami koordynującymi a społecznością lokalną.
Zadania te będą realizowane poprzez:
umieszczanie aktualnych informacji na stronach internetowych powiatu oraz
w Aktualnościach Powiatowych,
zamieszczanie informacji dotyczących planowanych i podejmowanych przedsięwzięć
w prasie lokalnej (gazety miejskie i gminne),
konsultowanie i podejmowanie z władzami samorządów gminnych wspólnych posunięć,
mających doprowadzić do wypełnienia załoŜeń strategii,
lobbing władz powiatu na rzecz realizacji przedsięwzięć nie leŜących bezpośrednio w ich
gestii, mogących jednak korzystnie wpływać na sytuację gospodarczo – społeczną gmin
powiatu mikołowskiego, czyli na rzecz takich przedsięwzięć, które przyczynią się do
wypełnienia wizji rozwoju zawartej w Strategii Rozwoju Powiatu Mikołowskiego.
3. UWARUNKOWANIA REALIZACJI USTALEŃ STRATEGII
Uwarunkowanie zewnętrzne
Nie ulega wątpliwości, Ŝe skuteczna i efektywna realizacja celów oraz zadań zapisanych
w Strategii Rozwoju Powiatu Mikołowskiego na lata 2008 - 2015 jest zaleŜna - w duŜej
mierze - od sprzyjających uwarunkowań zewnętrznych w postaci:
decentralizacji finansów publicznych i stabilnych zasad finansowania zadań samorządów
terytorialnych,
trwale utrzymującego się wysokiego tempa rozwoju gospodarczego kraju,
długookresowej polityki rozwoju gospodarczego, w tym rolnictwa i obszarów wiejskich,
społecznej, regionalnej, ekologicznej, energetycznej, zagospodarowania przestrzennego
kraju i infrastruktury transportowej, realizowanej przez rząd RP,
sprzyjającej międzynarodowej sytuacji politycznej i gospodarczej,
postępującej dalszej integracji Polski z Unią Europejską, co warunkuje uzyskanie
systematycznej pomocy finansowej na wspieranie rozwoju regionalnego, w tym inwestycji
samorządów gminnych i powiatowych.
Uwarunkowania wewnętrzne
Jednak pomyślna realizacja ustaleń Strategii Rozwoju Powiatu Mikołowskiego na lata
2008 - 2015 zaleŜna jest równieŜ od społeczności powiatu i ich przedstawicieli. Wymagać to
będzie nie tylko czasu i znacznych nakładów finansowych, ale przede wszystkim wielkiej
88
determinacji oraz systematycznych i skoordynowanych działań władz powiatu - obecnych
i tych następnych. DuŜo zaleŜeć będzie takŜe od kompetencji i aktywności pracowników
Starostwa Powiatowego i jednostek organizacyjnych powiatu. Jednak najistotniejszą sprawą,
wpływającą na skuteczną i efektywną realizację ustaleń Strategii, jest jak najszersze
i aktywne włączenie się w ten proces wszystkich samorządów gminnych, organizacji
społecznych i zawodowych, przedsiębiorców, rolników oraz instytucji tzw. otoczenia biznesu.
Współpraca ta winna opierać się na zasadach partnerskich, przy pełnym poszanowaniu
niezaleŜności podmiotowej i dotyczyć koncentrowania wspólnych wysiłków na rzecz
pomyślnego rozwiązywania wielu nabrzmiałych problemów społecznych, gospodarczych,
ekologicznych i infrastrukturalnych. Nie ulega wątpliwości, Ŝe wspólne działania
zdecydowanie zwiększać będą szanse na uzyskanie stosownego wsparcia finansowego ze
strony budŜetu państwa i organizacji międzynarodowych, w tym z funduszy pomocowych
Unii Europejskiej. Innymi słowy, musimy zacząć działać w myśl powiedzenia: „jeśli nie
pomoŜemy sobie sami, to nikt nam nie pomoŜe”.
89
PODSUMOWANIE:
ZNACZENIE STRATEGII DLA ROZWOJU POWIATU
MIKOŁOWSKIEGO
Strategia Rozwoju Powiatu Mikołowskiego jest istotnym elementem systemu, który ma
działać na rzecz rozwoju powiatu i jego mieszkańców. Świadczą o tym następujące aspekty:
Strategia jest odpowiedzią na potrzeby powiatowej społeczności lokalnej;
Strategia jest ściśle powiązana z celami rozwoju sformułowanymi w innych powiatowych
i gminnych dokumentach strategicznych;
ze Strategii wynikają cele strategiczne i operacyjne wokół których powinny skupić się
przedsięwzięcia podmiotów działających na rzecz rozwoju powiatu mikołowskiego.
Strategia Rozwoju Powiatu Mikołowskiego będzie wspomagać proces realizacji
projektów i działań, które przyczyniają się do wzmocnienia potencjału rozwojowego powiatu.
INTERES / DOBRO SPOŁECZNOŚCI
LOKALNEJ
STRATEGIA ROWOJU POWIATU
STRATEGIE ROZWOJU GMIN
BRANśOWE STRATEGIE
POWIATOWE
DZIAŁANIA / PROJEKTY JST
DZIAŁANIA / PROJEKTY NGOs
DZIAŁANIA / PROJEKTY PRZEDSIĘBIORCÓW
DZIAŁANIA / PROJEKTY OBYWATELI
Wykres: Wzajemne relacje w perspektywie rozwoju powiatu
90
Strategia Rozwoju Powiatu Mikołowskiego na lata 2008 – 2015 stanowi płaszczyznę
integrującą działania samorządu powiatowego oraz samorządów gminnych wokół
najwaŜniejszych problemów oraz szans rozwojowych, jakie pojawiają się na terenie powiatu
mikołowskiego. Jest to dokument, który stanowi podstawę do podjęcia wspólnych
partnerskich działań na rzecz rozwoju powiatu i coraz lepszego zaspokajania potrzeb jego
mieszkańców.
Strategia Rozwoju Powiatu Mikołowskiego na lata 2008 – 2015 jest dokumentem
niezbędnym, aby moŜna było wprowadzić poŜądane zmiany, przeprowadzić priorytetowe
projekty, przy jednocześnie podejmowanych próbach pozyskania finansowych środków
zewnętrznych, zarówno krajowych jak i unijnych.
91

strategia rozwoju powiatu mikołowskiego na lata 2008 – 2015

Transkrypt

Podobne dokumenty

Komenda Powiatowa Policji w Mikołowie Nie wsiadaj za kółko po

Zajęci Licealiści, czyli kolejny etap Projektu Nowoczesne Liceum II

śląski ogród botaniczny i centrum społecznego rozwoju

pobierz

Harmonogram Światowego Dnia Ochrony Środowiska Naturalnego

Szanowny Panie Bammel, Dziękuję za Pański list otwarty do

Generuj PDF - Komenda Powiatowa Policji w Mikołowie

Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 200

Komenda Powiatowa Policji w Mikołowie A P E L do mieszkańców