tło wybory drk 2006

TŁO
WYBORY DRK 2006
Wsparcie UE dla DRK podczas procesu wyborczego
DRK/02/PL
czerwiec 2006
Dziesięć lat temu, po ludobójstwie w Rwandzie, Demokratyczna Republika Konga pogrąŜyła
się w dwóch następujących po sobie wojnach (1996 i 1998), które osiągnęły wymiary niemal
kontynentalne. Zginęły miliony ludzi, cały region Wielkich Jezior stanął w ogniu, zniszczono
dorobek dziesięcioleci, a całe populacje dotknięte zostały niezasłuŜonym cierpieniem, nędzą
i męczarniami. Połączone wysiłki wspólnoty międzynarodowej doprowadziły do zawarcia
porozumień w Pretorii i Sun City w 2002 r., które zapoczątkowały okres przejściowy obecnie
dobiegający końca.
Proces pokojowy w DRK daje szansę na lepszą przyszłość. Wykorzystanie tej szansy zaleŜy
przede wszystkim od narodu kongijskiego, który moŜe tego dokonać z pomocą swoich
sąsiadów i partnerów afrykańskich. W związku z tym UE podkreśliła znaczenie
przejrzystego i sprawiedliwego procesu wyborczego, odzwierciedlającego pełną suwerenność
narodu kongijskiego.
A zatem rok 2006 moŜe być dla DRK najwaŜniejszym rokiem od czasów uzyskania
niepodległości. Latem 2006 r. obywatele trzeciego co do wielkości państwa afrykańskiego
pójdą do urn po to, by w sposób demokratyczny wybrać rząd i prezydenta. Zgodnie z treścią
niniejszej noty UE zdecydowanie popiera ten proces, stanowiący podstawę pokoju
i dobrobytu w kraju. UE właśnie rozpoczyna nową operację militarną wspierającą MONUC
w okresie wyborów, co wpisuje się w ramy ogólnego wsparcia transformacji w DRK.
Wsparcie to moŜe mieć wymiar dyplomatyczny, instytucyjny, militarny i techniczny.
Wsparcie dyplomatyczne procesu wyborczego
•
Głęboko zaangaŜowana we wspieranie pokoju, stabilności i rozwoju w Afryce, UE aktywnie
uczestniczyła w poszukiwaniach trwałego rozwiązania konfliktów w regionie Wielkich
Jezior Afrykańskich. Wysoki Przedstawiciel Javier Solana i komisarz Louis Michel
wielokrotnie odegrali istotną rolę w ewolucji procesu transformacji, zwłaszcza w jego
kluczowych momentach, oraz w mobilizowaniu wsparcia międzynarodowego. Specjalny
Przedstawiciel UE, Aldo Ajello, od 1996 r. był w stałym kontakcie z wszystkimi
najwaŜniejszymi podmiotami w regionie, ściśle współpracując z delegacją Komisji
Europejskiej w DRK. UE jest równieŜ członkiem komitetu CIAT (Międzynarodowego
Komitetu Pomocy w Okresie Transformacji). Ponadto UE jest w trakcie przygotowywania
P R E S S E
Conseil de l'Union Européenne - Secrétariat Général
Rue de la Loi 175, -1048 BRUKSELA +32 (0)2 281 6467 / Fax: +32 (0)2 281 8026
[email protected] - http://www.consilium.europa.eu/eufor-drcongo
się do bardziej ustrukturalizowanego dialogu politycznego z nowo wybranym rządem DRK
na mocy art. 8 umowy z Kotonu.
•
W dniu 15 maja 2006 r. ministrowie spraw zagranicznych UE z zadowoleniem przyjęli
zamiar zorganizowania wyborów, dzięki którym powinno spełnić się pragnienie narodu
kongijskiego, by wybrać swoich przedstawicieli na róŜnych szczeblach instytucji
demokratycznych oraz by głosować na programy i projekty społeczne, które wpłyną na
przyszłość kraju: pokój, rozwój, bezpieczeństwo, dobre rządy, ukrócenie bezkarności.
•
Ministrowie podkreślali znaczenie zaangaŜowania wspólnoty międzynarodowej w sprawy
DRK po okresie wyborczym, które byłoby dowodem stałego wsparcia dla narodu
kongijskiego w zakresie odbudowy kraju i bezpieczeństwa. Podkreślali, Ŝe Unia Europejska
będzie kontynuowała starania na rzecz wsparcia nowo wybranych władz.
Wsparcie dla kluczowych instytucji podstawą sukcesu wyborów
•
Współpraca Wspólnoty Europejskiej z DRK została wznowiona w 2002 r. w ramach umowy
z Kotonu. Program indykatywny Komisji na lata 2003-2007 ma na celu zwalczanie ubóstwa
i zapewnianie wsparcia makro-ekonomicznego w zakresie wzmacniania instytucji. Od 2002
r. priorytety te uzyskały finansowanie w wysokości 750 mln EUR. W perspektywie
programu indykatywnego na lata 2008-2013 Komisja będzie zmierzała do skonsolidowania
dorobku procesu wyborczego poprzez wsparcie dobrych rządów, reformę systemu
sądowniczego oraz reformę sektora bezpieczeństwa.
•
Wsparcie Wspólnoty Europejskiej dla reformy sądownictwa i systemu rządzenia w DRK ma
ogromne znaczenie dla ustanowienia demokratycznych i odpowiedzialnych instytucji.
Ustanowienie Zintegrowanej Jednostki Policji (UPI) równieŜ przyczyniło się do stworzenia
podstawy prowadzenia nowoczesnych i profesjonalnych działań policyjnych w DRK.
Kluczowym elementem było takŜe wsparcie reformy w sektorze militarnym,
w szczególności wsparcie procesu rozbrojenia, demobilizacji i reintegracji oraz procesu
brassage. Komisja pracuje obecnie nad kilkoma projektami, które umoŜliwią obywatelom
DRK skorzystanie z dobrodziejstw demokracji po wyborach, w tym nad powaŜnymi
projektami dotyczącymi infrastruktury oraz znaczącym projektem pomocy i rozwoju we
wschodniej części DRK.
Podobne prace, mające na celu określenie „projektów
przynoszących szybkie rezultaty”, toczą się obecnie w dziedzinie współpracy dwustronnej
pomiędzy państwami członkowskimi UE i DRK.
Wsparcie techniczne dla procesu wyborczego
•
Wsparcie Wspólnoty Europejskiej dla procesu wyborczego w DRK wynosi 149 mln EUR,
co stanowi największą kwotę, jaką kiedykolwiek Wspólnota przeznaczyła na proces
wyborczy. Wraz ze 100 mln EUR, które w ramach wsparcia dwustronnego wyasygnowały
państwa członkowskie, sume ta sięga 250 mln EUR (320 mln USD), co stanowi prawie 80%
całkowitego kosztu zorganizowania wyborów.
2
•
Po wysłaniu ekspertów do spraw technicznych do przedstawicielstwa w Kinszasie, UE
ustanawia misję ds. obserwacji wyborów pod przewodnictwem generała Philippe'a
Morillona, posła do Parlamentu Europejskiego; w jej skład której wchodzić będzie zespół
główny, obserwatorzy wyznaczeni na długi i na krótki okres. Oczekuje się, Ŝe w czasie
wyborów na terenie całego kraju rozmieszczonych będzie ponad 250 obserwatorów. Misja
zwróci szczególną uwagę na proces liczenia głosów. Misja UE ds. obserwacji wyborów,
przy zachowaniu całkowitej niezaleŜności, będzie pozostawała w bliskim kontakcie
z innymi misjami obserwacyjnymi, w szczególności z misjami Unii Afrykańskiej
i Południowoafrykańskiej Wspólnoty Rozwoju.
Operacja wojskowa UE wspierająca MONUC podczas wyborów
•
W dniu 27 kwietnia 2006 r. Rada przyjęła wspólne działanie w sprawie operacji Unii
Europejskiej wspierającej MONUC podczas wyborów. Wspólne działanie ustanawia ramy
operacji i stwarza podstawę prawną dla UE. Operacja wojskowa zostanie przeprowadzona
przy pełnym porozumieniu z władzami DRK i w ścisłej współpracy z nimi oraz z MONUC.
Jest to operacja autonomiczna pod przewodnictwem UE, która zostanie przeprowadzona
w ramach europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony.
•
Rada mianowała generała broni Karlheinza VIERECKA (Niemcy) dowódcą operacji UE,
a generała dywizji Christiana DAMAY'a (Francja) dowódcą sił UE.
•
Operacja wojskowa, oznaczona kodem „EUFOR RD Kongo”, zostanie przeprowadzona
zgodnie z mandatem zawartym w rezolucji nr 1671 Rady Bezpieczeństwa Organizacji
Narodów Zjednoczonych, jednogłośnie przyjętej w dniu 25 kwietnia. Pod tym względem
EUFOR RD Kongo wykona następujące zadania:
•
–
zapewnianie wsparcia dla MONUC w celu ustabilizowania sytuacji, w przypadku
wystąpienia powaŜnych utrudnień w wykonywaniu przez MONUC mandatu w ramach
moŜliwości tej misji;
–
udział – bez naruszania kompetencji rządu Demokratycznej Republiki Konga –
w ochronie ludności cywilnej naraŜonej na bezpośrednie zagroŜenie przemocą fizyczną
na obszarze, na którym przeprowadzana jest operacja,;
–
udział w ochronie portu lotniczego w Kinszasie;
–
zapewnianie bezpieczeństwa i swobody przemieszczania się personelu oraz ochrona
infrastruktury EUFOR RD Kongo;
–
przeprowadzanie operacji o ograniczonym zasięgu, w celu niesienia ratunku osobom
będącym w niebezpieczeństwie.
W ramach EUFOR RD Kongo przewiduje się: (i) rozmieszczenie w Kinszasie „czołówki”
liczącej kilkuset osób oraz (ii) dostępność będących w gotowości sił wielkości batalionu,
stacjonujących poza granicami Konga, lecz szybko się przemieszczających w razie
potrzeby. Siły te będą gotowe do interwencji lub przemieszczenia się w zaleŜności od
decyzji UE.
3
•
EUFOR RD Kongo będzie stacjonować w DRK przez maksymalny okres czterech miesięcy
począwszy od dnia pierwszej rundy wyborów prezydenckich i parlamentarnych.
•
Sztab główny operacji UE będzie się mieścił w Poczdamie (Niemcy).
•
Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, podlegający Radzie, będzie sprawował kontrolę
polityczną i kierownictwo strategiczne nad EUFOR RD Kongo.
Inne misje EPBiO
•
Misje przeprowadzone przez UE w DRK w ramach europejskiej polityki bezpieczeństwa
i obrony, poprzedzające nową misję wspierającą MONUC - operacja ARTEMIS w 2003 r.
oraz trwające jeszcze misje EUPOL Kinszasa i EUSEC RD Kongo - stanowią konkretne
przykłady działań UE mających na celu utrzymanie stabilizacji i transformacji w kraju oraz
bliskiej i czynnej współpracy pomiędzy UE i ONZ w zakresie zarządzania kryzysowego.
Misje te odegrały znaczącą rolę w przyczynieniu się do osiągnięcia celów związanych
z pokojem, rozwojem i bezpieczeństwem, przedstawionych w umowie z Kotonu i strategii
UE dla Afryki.
a) Dzięki operacji ARTEMIS, przeprowadzonej przez UE w lecie 2003 r. zgodnie
z rezolucją nr 1484 Rady Bezpieczeństwa ONZ, udało się ustabilizować warunki
bezpieczeństwa, poprawić sytuację humanitarną, a takŜe ochronić ludność cywilną oraz
podmioty międzynarodowe w Bunii (Ituri, wschodnia część DRK).
Szybkie
rozlokowanie europejskich sił szybkiego reagowania doprowadziło do zatrzymania
niebezpiecznej spirali negatywnych wydarzeń i przyczyniło się do wznowienia procesu
pokojowego w DRK. Operacja ARTEMIS stworzyła warunki konieczne do
rozmieszczenia wzmocnionej MONUC zgodnie z postanowieniami rezolucji nr 1493
Rady Bezpieczeństwa.
4
b) Misja policyjna UE w Kinszasie na rzecz Zintegrowanej Jednostki Policji (EUPOL
Kinszasa) zaczęła działalność w kwietniu 2005 r., w ścisłej współpracy z ONZ. EUPOL
Kinszasa, utworzona w odpowiedzi na propozycję rządu DRK, jest pierwszą cywilną
misją zarządzania kryzysowego w ramach EPBiO. Jej celem jest stworzenie ram
działania Zintegrowanej Jednostki Policji 1 (ZJP) oraz doradzanie tej jednostce
w ramach kongijskiej struktury dowodzenia. EUPOL Kinszasa zagwarantować, Ŝe ZJP
działa zgodnie z najlepszymi praktykami międzynarodowymi w sektorze policji.
Personel misji, liczący 30 osób, został rozmieszczony w róŜnych segmentach struktury
dowodzenia ZJP.
c) Misja doradcza i pomocowa UE w zakresie reformy sektora bezpieczeństwa w DRK
(EUSEC - RD KONGO) zaczęła działalność w czerwcu 2005 r. na wniosek rządu
DRK. Misja udziela rad i pomocy władzom kongijskim odpowiedzialnym za
bezpieczeństwo, dbając o promocję polityki zgodnej z prawami człowieka oraz
międzynarodowym prawem humanitarnym, normami demokratycznymi i zasadami
dobrych rządów, przejrzystości i poszanowania państwa prawnego. Eksperci misji są
mianowani na kluczowe stanowiska w administracji kongijskiej. NajwaŜniejszy projekt
dotyczy łańcucha płatności na rzecz sił zbrojnych.
__________
1
Jednostka ta jest przedmiotem projektu, którego zadaniem jest przeszkolenie 1008 policjantów w Kongo.
Celem jednostki jest zwiększenie liczebności neutralnych sił obecnie udostępnianych przez MONUC, co zagwarantuje
bezpieczeństwo rządu i instytucji okresu przejściowego. Szkolenia i wyposaŜenie ZJP są finansowane przez Europejski
Fundusz Rozwoju, zarządzany przez Komisję Europejską, oraz przez wspólne działanie obejmujące wkład pochodzący
z budŜetu WPZiB i od państw członkowskich.
5