Roggen – Mehr als eine Cash Crop

Żyto jako surowiec paszowy - nowe fakty kontra stereotypy w żywieniu trzody
chlewnej
dr inż. Tomasz Schwarz
Katedra Hodowli Trzody Chlewnej i Małych Przeżuwaczy – Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Od wielu lat żyto uważane jest za surowiec paszowy niższej klasy. I chociaż wiele
wyników badań z lat sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych wydaje się tą
opinię potwierdzać, to jednak wciąż niemała liczba specjalistów w zakresie żywienia zwierząt
chętnie sięga po ziarno żyta w celu obniżenia kosztów produkcji, lub poprawy jakości tusz.
Istnienie takich kontrowersji wskazuje na fakt, że wyniki badań żywieniowych z udziałem żyta
nie są do końca jednoznaczne. Faktem jednak jest, że niejednoznaczność ta związana jest w
głównej mierze z brakiem, lub przynajmniej poważnym niedoborem rzetelnych danych z
okresu nie dłuższego niż ostatnich 10 lat, kiedy to postęp genetyczny w hodowli żyta
poczynił ogromny krok naprzód. Jak już wykazano we wcześniejszych rozdziałach
niniejszego opracowania, zawartość substancji antyodżywczych w ziarnie żyta nie jest
obecnie tak wysoka jak kiedyś, a w niektórych przypadkach jest niższa od znacznie
popularniejszego ziarna pszenicy czy pszenżyta. Biorąc pod uwagę powyższe informacje
zasadnym wydało się przeprowadzenie badań produkcyjnych których zadaniem było
określenie przydatności ziarna żyta jako jednego z głównych składników mieszanki
pełnoporcjowej w tuczu świń dwoma najpopularniejszymi obecnie metodami – na sucho do
woli i na mokro w sposób normowany.
W dwóch odrębnych doświadczeniach przeprowadzono tucz kontrolny świń z
porównaniem efektywności klasycznej mieszanki z głównym udziałem jęczmienia i mieszanki
w której część jęczmienia zastąpiono żytem. W żywieniu na sucho zastosowano tucz
trójfazowy z zawartością żyta w mieszance na poziomie: 1. starter – 10%; grower – 25%
finiszer – 50%, zaś w żywieniu na mokro tucz dwufazowy w układzie grower i finiszer jak w
tuczu systemem na sucho. W obu doświadczeniach mieszanki kontrolne (jęczmień) i
doświadczalne (żyto) miały tą samą zawartość składników odżywczych na poziomie: 1.
starter (13,1 MJ EM, 175 g b.o.); 2. grower (13,25 MJ EM, 172 g b.o.); 3. finiszer (12,85 MJ
EM, 139 g b.o.), zatem jedynym czynnikiem różnicującym był dodatek ziarna żyta do
mieszanek doświadczalnych.
Uzyskane wyniki badań potwierdziły zasadność ich podjęcia, wskazując na pozytywny
efekt zastosowania dodatku żyta do mieszanki dla pobrania paszy i przyrostów masy ciała
(tab. 1 i 2). W żywieniu na sucho odnotowano nieco wyższe zużycie paszy z dodatkiem żyta
na 1 kg przyrostu masy ciała świń, jednak efekt ten został zniwelowany w żywieniu na mokro
dzięki wstępnej fermentacji drożdżowej mieszanek przez 12 godzin przed podaniem (tab. 1 i
2). Wskaźniki użytkowości rzeźnej okazały się bardzo zbliżone pomiędzy grupami w obydwu
doświadczeniach, jednak rozrzut cech w grupie żywionej żytem był zdecydowanie mniejszy,
co przełożyło się na podwyższenie średniej ceny tuszy w skupie komercyjnym z klasyfikacją
Kontakt:
Bartosz Rudzki
Tel.: +48 (0) 713927 306
E-Mail:[email protected]
www.ryebelt.com
KWS LOCHOW POLSKA Sp. z o.o.
Kondratowice
ul. Słowiańska 5
57-150 Prusy
Polska
Kongres RYE BELT 23.-24.05.2012 w Poznaniu/Polska
poubojową mięsności w żywieniu na sucho i wyrównaniu ceny w obu grupach pomimo
niższej mięsności świń z grupy karmionej żytem w żywieniu na mokro (tab. 3 i 4).
Tab. 1. Podsumowanie wskaźników produkcyjnych świń żywionych z dodatkiem żyta lub
bez mieszankami pełnoporcjowymi suchymi
Parametr
Grupa kontrolna
Grupa doświadczalna
(jęczmień)
(żyto)
Przyrost dzienny (g)
747
783
Dobowe pobranie paszy (kg)
2,15
2,35
Zużycie paszy (kg/1kg przyrostu)
2,66
2,77
Wydajność rzeźna (%)
74,14
76,06
Grubość słoniny (mm)
15,7
16,8
Grubość polędwicy (mm)
58,3
60,5
Mięsność (%)
56,05
55,95
Tab. 2. Podsumowanie wskaźników produkcyjnych świń żywionych z dodatkiem żyta lub bez
mieszankami pełnoporcjowymi mokrymi
Parametr
Grupa kontrolna
Grupa doświadczalna
(jęczmień)
(żyto)
Przyrost dzienny (g)
752
784
Dobowe pobranie paszy (kg)
1,94
1,91
Zużycie paszy (kg/1kg przyrostu)
3,00
2,83
Wydajność rzeźna (%)
82,73
81,48
Grubość słoniny (mm)
15,6
16,3
Grubość polędwicy (mm)
60,1
58,4
Mięsność (%)
56,46
55,52
Ekonomiczne wskaźniki produkcji wskazują na pełną przydatność żyta w tuczu świń,
sugerując nawet pewną jego przewagę w stosunku do traktowanego jako standard paszowy
jęczmienia (tab. 3 i 4).
Kontakt:
Bartosz Rudzki
Tel.: +48 (0) 713927 306
E-Mail:[email protected]
www.ryebelt.com
KWS LOCHOW POLSKA Sp. z o.o.
Kondratowice
ul. Słowiańska 5
57-150 Prusy
Polska
Kongres RYE BELT 23.-24.05.2012 w Poznaniu/Polska
Tab. 3. Kalkulacja uproszczonej nadwyżki bezpośredniej dla porównania ekonomicznej
efektywności tuczu świń mieszankami klasycznymi i mieszankami z dodatkiem żyta w
systemie żywienia na sucho
Parametry ekonomiczne
Grupa kontrolna (jęczmień)
Grupa doświadczalna
(żyto)
Średnia cena 1 kg tuszy
5,07
5,19
Średnia cena całej tuszy
406,13
428,77
Wartość sprzedaży
29952,77
32154,96
Koszt zakupu prosiąt
16455,71
16844,29
Całkowity koszt żywienia
11566,67
12587,68
Koszty bezpośrednie razem
28022,38
29431,97
Nadwyżka bezpośrednia
1930,39
2722,99
Tab. 4. Kalkulacja uproszczonej nadwyżki bezpośredniej dla porównania ekonomicznej
efektywności tuczu świń mieszankami klasycznymi i mieszankami z dodatkiem żyta w
systemie żywienia na mokro
Parametry ekonomiczne
Grupa kontrolna (jęczmień)
Grupa doświadczalna
(żyto)
Średnia cena 1 kg tuszy
5,97
5,97
Średnia cena całej tuszy
554,45
563,84
Wartość sprzedaży
22732,32
23266,29
Koszt zakupu prosiąt
7629,40
7710,80
Całkowity koszt żywienia
10469,31
10555,49
Koszty bezpośrednie razem
18255,71
18266,29
4633,61
5000,00
Nadwyżka bezpośrednia
Analiza danych uzyskanych z przeprowadzonych doświadczeń wskazuje na fakt, że
stereotyp żyta jako mało przydatnego surowca paszowego powodującego obniżenie
wskaźników produkcyjnych świń jest krzywdzący i wymaga weryfikacji. Równie istotny
wydaje się fakt, że opisane powyżej wyniki stanowią potwierdzenie danych i opinii
prezentowanych przez niektórych specjalistów z zakresu żywienia zwierząt, szczególnie
niemieckich. Biorąc pod uwagę uzyskane wyniki, promocja uprawy żyta jako zboża
wyjątkowo odpornego i dobrze plonującego a przy tym dającego znakomite efekty w
produkcji zwierzęcej wydaje się w pełni uzasadniona.
Kontakt:
Bartosz Rudzki
Tel.: +48 (0) 713927 306
E-Mail:[email protected]
www.ryebelt.com
KWS LOCHOW POLSKA Sp. z o.o.
Kondratowice
ul. Słowiańska 5
57-150 Prusy
Polska
Kongres RYE BELT 23.-24.05.2012 w Poznaniu/Polska