Wydarzenia wojenne

Wydarzenia wojenne
Różne zdarzenia jakie miały miejsce w czasie wojny w Szynwałdzie - Zakończenie wojny
W styczniu 1944 r. po przegranej bitwie pod Stalingradem rozpoczęły się przygotowania do
ewakuacji niemieckich władz i wycofania wojska ze wschodnich obszarów Generalnego
Gubernatorstwa. W marcu 1944 r. Armia Czerwona dotarła już do Lwowa, następnie zdobywała
kolejne polskie miasta, do czasu aż front zatrzymał się na Wisłoce i nastąpiła przerwa w tym
marszu na wschód.
W Kronice Szkoły Podstawowej nr 2 zanotowano: Jesień-Zima 1944 r. Front wojenny stoi koło
Dębicy. Od strony wschodniej i północnej rozciągają się pożary. Powietrze rozdziera huk
pękających bomb, wybuchających min i warkot samolotów. (...) Przebywa tu bardzo dużo ludzi
wysiedlonych od frontu. Miejscowa ludność chętnie dzieli się z nimi pożywieniem, chociaż sama
uboga. Żołnierze niemieccy stale przyjeżdżają na rabunek, zabierają bydło, świnie, drób,
ziemniaki, owoce i ludzi do robót, do kopania wałów w Skrzyszowie. W takich warunkach nie
mogła się odbywać nauka. Front przesuwa się w pierwszych dniach stycznia. W budynku
szkolnym żołnierze sowieccy pierwszy raz byli w marcu [1945 r.].
Na Szynwałdem prawie codziennie pojawiały się rosyjskie samoloty zwiadowcze, co bardzo
niepokoiło Niemców. W nocy obowiązywało całkowite zaciemnienie, nie można było zaświecić
żadnej lampki.
Rok później w styczniu 1945 r. rozpoczęła się sowiecka ofensywa zimowa, w jej wyniku
Niemcy zostali wyparci całkowicie z terenów Generalnego Gubernatorstwa, 18 stycznia opuścili
Tarnów a 19 Kraków. W czasie tej ucieczki zabierali chłopom konie i wozy, na które ładowali
1/4
Wydarzenia wojenne
swój dobytek. Następnie zmuszali ludzi aby im to wszystko wieźć, niektórzy dotarli tak aż do
Czech.
W czasie wojny w Szynwałdzie nie było większych walk z Niemcami, miały miejsce jednak
drobne potyczki, aresztowania, rozstrzelania, na wieś spadło kilka bomb. Żołnierze niemieccy
kwaterujący po domach też różnie się zachowywali. Część z nich była przyzwoita, nie robili
ludziom krzywdy, niektórzy rozumieli po polsku. Mieli kuchnie polowe, gdzie się wszyscy żywili.
Samochody i inny sprzęt przetrzymywali zamaskowany pod drzewami. Przeprowadzali też
ćwiczenia, wtedy zamykali polne drogi i nie wpuszczali nikogo na ten teren. Później na ziemi
można było znaleźć pełno łusek karabinowych. W czasie ćwiczeń artyleryjskich strzelali z
armaty z jednego wzgórza na drugie.
Katastrofa samolotu - We wrześniu (1944 r. ?) wczesnym popołudniem wydarzyła się
katastrofa amerykańskiego samolotu, sześciomotorowego Liberatora. Leciał on na wschód,
ciągnąc za sobą smugę czarnego dymu. Piloci próbowali się ratować i wyskakiwali na
spadochronach w okolicach trzemeskiego lasu. Jednak Niemcy strzelali do nich z karabinów i
ocalał tylko jeden, który i tak został szybko schwytany. Samolot rozbił się gdzieś na polach w
Trzemesnej. Mieszkańcy wspominają, że po upadku ukazał się kłąb czarnego dymu, a później
było słychać wybuch. Szczątki samolotu i resztki spadochronów zostały skrzętnie pozbierane
przez ludzi i wykorzystane w gospodarstwach, ze spadochronów szyto ubrania.
Bomby - W styczniu 1945 r. Szynwałd przeżył nalot lotniczy. We wsi kwaterowało wtedy bardzo
dużo niemieckich żołnierzy co zostało zauważone przez sowieckie samoloty zwiadowcze.
Pewnej nocy Rosjanie zrzucili trzy bomby. Jedna spadła za stodołą Władysława Podrazy, druga
w tzw. Dole zagajniku drzew, a trzecia bardzo blisko miejsca polowej kuchni, koło domu
Władysława Jopa.
16 i 17 stycznia 1945 r. na wioskę spadły pociski artyleryjskie. Jeden wybuchł na Podrazówce,
uderzając w starego dęba. Nie wyrządził żadnej szkody. Dwa pociski wybuchły w okolicy
kościoła. Wyglądało to tak, jakby chciano zniszczyć wieżę kościelną. Najgroźniejsze okazały się
2/4
Wydarzenia wojenne
pociski, które spadły na Mickówkę i Prokopówkę. Zginęli: Antoni Prokop i Stanisław Micek. 4
osoby z rodziny "Miki" zostały ranne.
W Kronice Szkoły Podstawowej nr 2 znajduje się notatka z 1944 r.: Nawet jednej nocy w
pobliżu szkoły (za stodołą Zegara) spadła bomba, wyrwała tylko dół w roli, odłamki poszarpały
tylko trochę ściany stodoły, innych szkód nie było.
Zakończenie wojny - 18 stycznia 1945 r. do Szynwałdu wkroczyli Rosjanie. Szukali Niemców,
którzy mogli się jeszcze ukrywać we wsi. Na szczęście armia radziecka szybko poszła dalej na
zachód nie czyniąc większych szkód. Zabrali jednak sporo bydła i koni, a szczególnie
poszukiwali wódki.
W Kronice Agencji Pocztowej Szynwałd zapisano: Gromadę tutejszą oswobodzono przez
wojska polsko-sowieckie dnia 18 stycznia 1945 r.
7 maja 1945 r. Niemcy skapitulowali na froncie zachodnim przed przedstawicielami armii USA i
Wspólnoty Brytyjskiej. Dzień później w Berlinie podpisali również akt kapitulacji w obecności
Sowietów. Tym samym II wojna światowa w Europie oficjalnie została zakończona.
Wykaz źródeł
1. Kronika Agencji Pocztowej
2. Kronika Szkoły Podstawowej nr 2
3/4
Wydarzenia wojenne
3. Plebanek Kazimierz, Szynwałd, 650-lecie dziejów wsi i parafii, Szynwałd 1994
4. Wspomnienia mieszkańców Szynwałdu
4/4