Wystąpienie -
Transkrypt
Wystąpienie -
LBI.411.004.01.2015 I/15/003 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE I. Dane identyfikacyjne kontroli I/15/003 – Funkcjonowanie szkół niepublicznych z uprawnieniami szkół publicznych prowadzonych przez Społeczno-Oświatowe Stowarzyszenie Pomocy Pokrzywdzonym i Niepełnosprawnym „Edukator” w Łomży Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Białymstoku Kontroler Piotr Żukowski – specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 93323 z dnia 26 marca 2015 r. (dowód: akta kontroli str. 1-2) Jednostka kontrolowana Społeczno-Oświatowe Stowarzyszenie Pomocy Pokrzywdzonym i Niepełnosprawnym „Edukator” w Łomży1, ul. Wojska Polskiego 29A, 18-400 Łomża Kierownik jednostki kontrolowanej Barbara Kuczałek – Prezes Zarządu2 (dowód: akta kontroli str. 3) II. Ocena kontrolowanej działalności Najwyższa Izba Kontroli ocenia3 pozytywnie, mimo stwierdzonych nieprawidłowości, działalność Stowarzyszenia w zakresie prowadzenia szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych. Pozytywną ocenę uzasadnia: − spełnianie warunków określonych w art. 7 ust 3 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty4 (zwanej dalej: „u.s.o.”), niezbędnych do uzyskania uprawnień szkół publicznych, m. in. poprzez zapewnienie realizacji wymaganej podstawy programowej oraz odpowiedniej bazy lokalowej, pomocy naukowo-dydaktycznych i wyposażenia szkół, − prawidłowe składanie wniosków o dotacje oświatowe oraz właściwe ujmowanie dotacji w księgach rachunkowych Stowarzyszenia, − wykorzystanie dotacji na wydatki bieżące dotowanych szkół (zgodnie z art. 90 ust. 3d u.s.o.). Stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości polegały w szczególności na: − niedostosowaniu statutów i wewnątrzszkolnego systemu oceniania szkół do przepisów u.s.o oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych5. − wysoce nierównomiernym (nieproporcjonalnym) obciążeniu szkół kosztami obsługi administracyjno-księgowej - co naruszało zasadę, że środki z dotacji mogą być wykorzystywane na zadania oświatowe konkretnej szkoły (art. 90 ust. 1a-3b u.s.o.). Ocena ogólna 1 2 3 4 5 Dalej: Stowarzyszenie lub „Edukator”. Od dnia 22 października 2004 r. Najwyższa Izba Kontroli stosuje trzystopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. Jeśli sformułowanie oceny według proponowanej skali byłoby nadmiernie utrudnione, albo taka ocena nie dawałby prawdziwego obrazu funkcjonowania kontrolowanej jednostki w zakresie objętym kontrolą, stosuje się ocenę opisową, bądź uzupełnia ocenę o dodatkowe objaśnienie. Dz. U. z 2004 r., Nr 256, poz. 2572 ze zm. Dz. U. z 2007 r., Nr 83, poz. 562 ze zm. zwane dalej: „rozporządzeniem sprawie warunków i sposobu oceniania,”(utraciło moc 31.03.2015 r.). 2 III. Opis ustalonego stanu faktycznego 1. Przestrzeganie wymogów w zakresie rachunkowości w zakresie ujmowania w księgach rachunkowych kosztów i przychodów dotyczących dotacji oświatowych 1.1. Stowarzyszenie ustaliło politykę (zasady) rachunkowości6, która zawiera wszystkie elementy wymagane art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości7, w tym zasady i sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych, plan kont oraz metody wyceny aktywów i pasywów. Przyjęto w niej, że: [1] sprawozdania finansowe Stowarzyszenia sporządzane będą z uwzględnieniem zasad uproszczonych, określonych w ustawie o rachunkowości8 dla jednostek mikro, [2] obowiązuje kasowa metoda dekretacji i księgowania dokumentów finansowych. (dowód: akta kontroli str. 17 - 20) Stowarzyszenie prowadzi księgi rachunkowe, na zasadach określonych w ustawie o rachunkowości (art. 6 i 11-25 ustawy o rachunkowości). Opracowana polityka rachunkowości Stowarzyszenia nie zawierała zapisów regulujących sposób i okres przechowywania rozliczeń i wniosków, związanych z dotacjami oświatowymi dla poszczególnych szkół9. Pani Elżbieta Wdziękońska główna księgowa Stowarzyszenia, wyjaśniła, iż: „Każda prowadzona przez nas jednostka posiada swój wewnętrzny numer księgowy, który nadawany jest z dniem przejęcia jednostki i który obowiązuje aż do dnia jej likwidacji. Wszystkie dokumenty księgowe są wpinane do segregatora z nadanym w/w numerem […] Na podstawie otrzymanych dokumentów […] księgowe - które mają w swoich zakresach obowiązków przypisane jednostki do kompleksowej obsługi finansowo-księgowej systematycznie - wprowadzają [dane] do systemu księgowego lub bankowego i sporządzają stosowne rozliczenia z wykorzystania dotacji do poszczególnych gmin […]. Rozliczenia dotacji znajdują się w dokumentach księgowych każdej jednostki, jak również w systemie księgowym, który archiwizowany jest przez informatyka stowarzyszenia. (dowód: akta kontroli str. 17 - 20) Opis stanu faktycznego Zasady sporządzania, kontroli i obiegu dokumentów finansowych zostały określone uchwałą Zarządu Stowarzyszenia z dnia 1 września 2012 roku10. (dowód: akta kontroli str. 724 - 736) 1.2. Ewidencja księgowa Stowarzyszenia prowadzona jest w sposób umożliwiający ustalenie dla każdej z prowadzonych szkół wysokości wydatków poniesionych na wydatki bieżące związane z realizacją zadań szkoły w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej (tj. zgodnie z wymogami art. 90 ust. 3d u.s.o.). Każda prowadzona przez Stowarzyszenie szkoła posiada w systemie rachunkowości wyodrębnione konto na którym ewidencjonowane są środki finansowe. Konto służy wyłącznie do kompleksowej obsługi finansowej danej szkoły i za jego pośrednictwem realizowane są wszystkie zobowiązania danej jednostki. Każda szkoła prowadzona przez Stowarzyszenie posiada swój wewnętrzny numer księgowy, który nadawany jest z dniem przejęcia i który obowiązuje aż do dnia jej likwidacji (wszystkie zapisy księgowe odnoszące się do danej szkoły rejestrowane są pod ww. numerem). (dowód: akta kontroli str. 47 – 49, 50 - 148) Ustalone nieprawidłowości W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Uchwała Zarządu Stowarzyszenie z dnia 30 marca 2015 roku w sprawie ustalenia zasad (polityki) prowadzenia rachunkowości. 7 Ustawa z dnia 29 września 1994 r., Dz. U. z 2013 r. poz. 330 ze zm. 8 Tj. z zastosowaniem art. 46 ust.5 pkt 4, art. 47 ust 4 pkt 4, art. 48 ust 3, art. 48a ust 3 i art. 48 b ust 4 ustawy o rachunkowości. 9 Wnioski i rozliczenia dotacji nie były podstawą zapisów w księgach rachunkowych Stowarzyszenia. 10 W sprawie przyjęcie „Instrukcji obiegu i kontroli dokumentów księgowych”. 3 6 Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie przestrzeganie wymogów dotyczących ujmowania w księgach rachunkowych kosztów i przychodów dotacji oświatowych. Ocena cząstkowa 2. Zgłaszanie zapotrzebowania na dotacje oświatowe i ich rozliczanie i wykorzystanie 2.1. Zgłaszanie wniosków o przyznanie dotacji i rozliczanie liczby uczniów Analiza złożonych wniosków o dotację oświatową sporządzonych przez Stowarzyszenie w latach 2011 - 201511 dla sześciu szkół niepublicznych12, wykazała że: – wnioski sporządzono na podstawie informacji dyrektorów poszczególnych szkół o liczbie uczniów wykazanych w Systemie Informacji Oświatowej i przesyłano je do urzędów gmin, na terenie których znajdują się szkoły, w terminach określonych w ustawie o systemie oświaty (art. 80 i art. 90 ), tj. do 30 września, – rozliczenie dotyczące liczby uczniów przekazują gminom dyrektorzy szkół (do gmin które wymagają potwierdzenia przez organ prowadzący informacji o liczbie uczniów taka informacja potwierdzona jest także przez członka zarządu Stowarzyszenia). (dowód: akta kontroli str. 149 - 179) Dane o liczbie szkół i placówek niepublicznych oraz liczbie uczniów zgłoszonych do objęcia dotacją w latach 2011 – 2015 i kwoty uzyskanych dotacji przedstawia poniższe zestawienie. Tabela nr 1. Województwo podlaskie13 Inne województwa Razem Rok szkolny Liczba szkół Liczba uczniów z rozliczeń planowana średnioroczna PP* "0" I-VI PP "0" I-VI Dotacja (zł) przekaza na 2011/2012 2012/2013 4 13 30 147 13 30 147 1 268 603 7 19 57 237 19 57 237 2 122 539 2013/2014 8 19 49 221 19 49 221 2 394 736 2014/2015 8 12 42 209 12 42 209 1 174 787 428 134 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2 7 8 8 4 56 46 20 7 49 53 88 52 217 261 249 4 56 46 20 7 49 53 88 52 217 261 249 1 894 341 2 540 812 1 340 051 13 164 003 *Punkt przedszkolny (dowód: akta kontroli str. 180- 181) W latach 2011 – 2015 Stowarzyszenie zwróciło na rachunek gminy Hajnówka kwotę 17.006 zł niewykorzystanej dotacji (powody zwrotu omówiono w pkt. 2.2). (dowód: akta kontroli str. 149 - 150) Stowarzyszenie w czerwcu 2014 roku wystosowało do wójtów i skarbników gmin, na których terenie prowadzone były szkoły, pismo w sprawie naliczania dotacji podmiotowych dla szkół objaśniające obowiązujący stan prawny, orzecznictwo w sprawach związanych dotowaniem szkół oraz zasady obliczania dotacji dla poszczególnych podmiotów dotowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Zwrócono też uwagę, iż dotacje dotyczące danego roku budżetowego winny być przekazane na konto poszczególnych szkół i punktów przedszkolnych w nieprzekraczalnym terminie do końca danego roku budżetowego. W wyjaśnieniu Alicja Grabińska – koordynator ds. finansowych, główny specjalista ds. współpracy z j.s.t. podała, iż: „Stowarzyszenie Edukator ma świadomość faktu, że gminy Do 30 kwietnia 2015 r. SP w Stypułkach Święchach i we Wnorach Kużelach (gm. Kobylin Borzymy), SP w Woźnejwsi (gm. Rajgród), SP w Starych Bajkach i w Laskowcu (gm. Trzcianne), SP w Górze (gm. Krypno). 13Tj. z 5 gmin: Kobylin Borzymy, Rajgród, Trzcianne, Krypno, Rutka, Hajnówka. 4 11 12 starają się zaniżać dotacje przysługujące szkołom niesamorządowym. Do roku 2013 gminy wprowadzały do swoich projektów budżetu zaniżone stawki dotacji na ucznia, przesyłały do Edukatora umowy na przekazywanie dotacji, aneksy do umów bądź porozumienia na przekazywanie dotacji, które po podpisaniu przez Zarząd Stowarzyszenia utrudniały dochodzenia wyższych kwot. W sytuacji rażącego zaniżania dotacji były prowadzone indywidualne rozmowy ze skarbnikami gmin odwołując się do zapisów ustawy i informacji ze szkoleń prowadzonych przez RIO w tym temacie dla skarbników gmin, bądź kierowano pisma do wójtów gmin w sprawie naliczania należnej szkołom dotacji. Z gminami, które ustalały stawki dotacji na jednego ucznia włączając do tego subwencję na uczniów niepełnosprawnych prowadzono dodatkową korespondencję w celu wyeliminowania tej nieprawidłowości. (np. gmina Trzcianne). (dowód: akta kontroli str. 149 – 150, 182 - 185) Stowarzyszenie, po uzyskaniu z gminy Trzcianne informacji o przyznanych dotacjach dla szkół podstawowych w miejscowości Stare Bajki i Laskowiec w 2014 r, pismem z 23 czerwca 2014 r., zwróciło uwagę Wójtowi Gminy, że przyznana dotacja dla Szkoły Podstawowej w Laskowcu nie uwzględnia kwot przysługujących na uczniów niepełnosprawnych (17.789, 48 zł na ucznia z orzeczeniem o wadze P3 i 58.275,89 zł na ucznia z orzeczeniem o wadze P5) a kwota niedopłacona z tego tytułu za okres od stycznia do maja 2014 r. wynosi 31.693,90 zł, wnosząc jedocześnie o wyrównanie zaległych kwot. Gmina Trzcianne pismem z 23 lipca 2014 r. potwierdziła zasadność wyrównania i poinformowała o ponownym naliczeniu dotacji z uwzględnieniem wag niepełnosprawności. (dowód: akta kontroli str. 186 - 190) 2.2. Kontrole finansowe w Stowarzyszeniu. Stowarzyszenie nie posiada opracowanych procedur i zasad kontroli wewnętrznej. W badanym okresie w Stowarzyszeniu nie prowadzono kontroli wewnętrznych, dotyczących pobierania i rozliczania dotacji oraz ujmowania ich w księgach rachunkowych. Pani Elżbieta Wdziękońska, główna księgowa Stowarzyszenia, wyjaśniła, iż: „Każda księgowa rozliczająca jednostkę ma obowiązek zaksięgowania dokumentów z danego miesiąca do 20 dnia następnego miesiąca i wydrukowania stosownych raportów księgowych (analitycznych i syntetycznych) Z raportów tych można wyczytać wszelkie błędy w zaksięgowaniu( program sygnalizuje wszelkie błędy na bieżąco) oraz jaki jest stan finansowy szkoły( wydatki) oraz zrealizowanych w danym miesiącu przychodach. Raz na kwartał sporządza się zbiorówkę ze wszystkich jednostek i wspólnie z Zarządem Stowarzyszenia analizuje się i omawia poszczególne jednostki od strony ich sytuacji finansowej i podejmuje odpowiednie działania. (dowód: akta kontroli str. 186 - 190) W latach 2011-2014 kontrole w zakresie pobierania i rozliczania oraz ujmowania w księgach rachunkowych przeprowadził Urząd Miejski w Rajgrodzie oraz Urząd Gminy Hajnówka. Urząd Miejski w Rajgrodzie przeprowadził trzy kontrole dotyczące prawidłowości wykorzystania przydzielonych dotacji na prowadzenie szkoły w Woźnejwsi za lata 2012, 2013 i 2014. Na podstawie analizy dokumentów księgowych nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie wykorzystania dotacji (otrzymaną dotację wykorzystano na wydatki bieżące szkoły). Kontrola przeprowadzona przez Urząd Gminy Hajnówka dotyczyła prawidłowości wykorzystania dotacji i zgodności liczby uczniów wykazywanych w informacjach miesięcznych w Szkole Podstawowej w Orzeszkowie za okres od 1 września 2013 r do 31 sierpnia 2014 r. W toku kontroli stwierdzono, że liczba uczniów wykazanych przez Stowarzyszenie w informacjach miesięcznych 2013/2014 była zgodna z ilością uczniów w dziennikach zajęć i księdze uczniów. Nie stwierdzono rozbieżności co do liczby dzieci niepełnosprawnych, uczniów w klasie I i dzieci w oddziale przedszkolnym. 5 W zakresie rozliczenia dotacji za 2013 r. ustalono, iż kwota 14.16614 zł została niewykorzystana, a na wydatki administracyjno–edukacyjne organu prowadzącego przeznaczono kwotę 2 837,64 zł, przy czym wydatki na obsługę administracyjną w 2014 roku wyniosły 26.318,87 zł. W związku z powyższym wydano zalecenie zwrotu do budżetu Gminy Hajnówka części niewykorzystanej dotacji w wysokości 14 166,61 zł oraz 29 156,51 zł dotacji wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem. Stowarzyszenie realizując zalecenia pokontrolne zwróciło do budżetu Gminy Hajnówka kwotę 17.006 zł15 oraz zwróciło z rachunku bankowego Stowarzyszenia na rachunek bankowy Szkoły w Orzeszkowie kwotę 26 318,87 zł pobraną uprzednio na wydatki administracyjno–edukacyjne. (dowód: akta kontroli str. 191 – 198, 201 – 232) 2.3. Wykorzystanie dotacji W badanym okresie dotacje oświatowe z poszczególnych Gmin wpływały na rachunki pomocnicze przeznaczone do obsługi poszczególnych szkół, których dysponentem było Stowarzyszenie. Subkonto poszczególnych szkół było wskazane we wniosku o dotację. Do konta danej szkoły dostęp miały osoby zatrudnione w księgowości Stowarzyszenia Ostateczna weryfikacja i akceptacja operacji finansowych tj. przelewów wprowadzonych do bankowego systemu elektronicznego oraz ich ostateczna akceptacja do zapłaty należała do Prezesa Zarządu i Skarbnika, działających łącznie. (dowód: akta kontroli str. 21 – 46, 47 - 48) W latach 2011 – 2015 (I kwartał) koszty utrzymania szkół wyniosły 48 316 tys. zł (z tego: 7 760 tys. zł w 2011r., 10 136 tys. zł w 2012 r., 12 800 tys. 2013 r., i 14 125 tys. zł w 2014 r. oraz 3.493 tys. zł w I kw. 2015 roku) przy czym koszty utrzymania 16 szkół niepublicznych wyniosły ogółem 14 654 tys. zł ( z tego: 992 tys. zł w 2011 r., 2 501 tys. zł 2012 r., 4 437 tys. zł 2013 r. i 5 381 tys. zł 2014r. oraz 1 340 tys. zł w I kw. 2015 r.). W wyjaśnieniach Prezes Stowarzyszenia Pani Stanisława Barbara Kuczałek podała, że „wszystkie zadania, wymienione w art. 5 ust. 7 dotyczą funkcjonowania placówek oświatowych i mogą oraz są finansowane (raczej współfinansowane) z dotacji. Są to m.in. wynajem i utrzymanie budynku oraz zapewnienie odpowiednich warunków sanitarnych, zatrudnienie nauczycieli i innego personelu, prowadzenie i finansowanie zajęć (art. 5 ust. 7 pkt 1) remonty budynków, stanowiące wydatki bieżące (pkt 2) zakup pomocy naukowych i edukacyjnych, prowadzenie sprawdzianów i innych zadań statutowych. Wszystkie zadania wymienione w art. 5, łącznie z zapewnieniem obsługi administracyjnej i finansowej, mogą być finansowane z dotacji”. (dowód: akta kontroli str.473 – 474, 732) Zasady planowania oraz realizacji zakupów materiałów i usług przez szkoły zostały ustalone uchwałą Zarządu Stowarzyszenia z dnia 2 czerwca 2014 r.16. I tak w zakresie planowania finansowego ustalono, iż: – dyrektor szkoły wraz z księgowym prowadzącym odpowiadają za opracowanie rocznego preliminarza budżetowego przychodów i rozchodów szkoły w terminie do 30 stycznia danego roku, – po stronie przychodów preliminarz uwzględnia dotacje i inne przychody w poszczególnych miesiącach danego roku, ustalone z uwzględnieniem Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń wraz z pochodnymi za miesiąc grudzień 2013 roku, których zapłata nastąpiła w 2014 r. W ramach dotacji za 2013 r. 16 Zatwierdzającą tekst jednolity dokumentu pt.: „Zasady planowania oraz realizacji zakupów materiałów i usług przez szkoły i placówki prowadzone przez Stowarzyszenie „Edukator’. Poprzednio obowiązywały uchwały Zarządu Stowarzyszenia w tej samej sprawie z dnia 26 sierpnia 2004 r i 11 lutego 2013 r. 6 14 15 prognozowanej liczby uczniów oraz obowiązujących w danej gminie stawek dotacji jednostkowych. Ustalone zasady dokonywania zakupów przewidywały, iż: – dyrektor szkoły jest uprawniony do realizacji zakupów w wysokościach i terminach zaplanowanych w planie rocznym, po uwzględnieniu poziomu dostępności środków na rachunku placówki z księgowym prowadzącym, – zakupy doraźne, nie wynikające z zatwierdzonego preliminarza, każdorazowo wymagają akceptacji Prezesa lub Skarbnika Zarządu. Księgowy, prowadzący obsługę szkoły, zobowiązany jest do systematycznego monitorowania w systemie informatycznym przebiegu realizacji budżetu oraz informowania dyrektora szkoły ( po zakończeniu każdego kwartału) o osiągniętych wskaźnikach kosztów. W przypadku stwierdzenia przekroczeń limitów funduszy, zaplanowanych w danej placówce główna księgowa Stowarzyszenia dokonuje szczegółowej analizy sytuacji i ustala z dyrektorem optymalny sposób rozwiązania problemu. (dowód: akta kontroli str. 233 - 244) Analiza wydatków ponoszonych przez 6 szkół niepublicznych17 w 2014 r. wykazała, iż z rachunku pomocniczego danej szkoły na którym gromadzono wpływy z dotacji oświatowej, finansowano wydatki bieżące takie jak: zakup energii, materiałów biurowych, media (woda i ścieki, wywóz nieczystości, rozmowy telefoniczne) wynagrodzenia osobowe i dodatkowe wraz ze składkami ZUS, diety i podróże służbowe. Koszty funkcjonowania szkół były ponoszone zgodnie z postanowieniami art. 5 ust 7 u.s.o.18 (dowód: akta kontroli str. 245 - 283) W badanym okresie z rachunków szkół (tj. wszystkich szkół – także publicznych) poleceniem przelewu19 przekazano na rachunek organu prowadzącego 3 775 408,87 zł20 tytułem obsługi administracyjno-księgowej prowadzonej przez pracowników Stowarzyszenia, z tego 961 304,11 zł21 tytułem obsługi szkół niepublicznych. I tak na przykład: z rachunku bankowego SP w Orzeszkowie pobrano tytułem obsługi 2 837 zł w 2013 r. i 0 zł w 2014 r., zaś z rachunku SP w Wożnejwsi 1.986 zł w 2012 r., 6 637,64 zł w 2013 r. i 9 982 zł w 2014 r., a z rachunku SP w Niemuje Nowe – 10 845,47 zł w 2012 r., 23 704 zł w 2013 r. oraz 3.988 zł w 2014 r. W wyjaśnieniach Prezes Stowarzyszenia Pani Stanisława Barbara Kuczałek podała, iż „naliczenie i fizyczne obciążenie konta szkoły/placówki kosztami uwzględnionymi w grupach powyżej wymienionych na dobro konta „Edukatora" następuje na podstawie dowodu księgowego PK (polecenie księgowania) i jest dokonywane co najmniej dwa razy w roku budżetowym (kalendarzowym) t. j. pierwsza - nie później niż do końca lipca, druga – do końca grudnia danego roku (jeśli pozwalają na to posiadane przez daną placówkę fundusze). Z przepisów oświatowych, a także dotyczących finansów publicznych, nie wynika, iż udokumentowanie tych wydatków musi następować w formie faktury. Wystarczające jest wskazanie innych dokumentów oraz potwierdzenie dokonania wypłaty, np. w drodze przelewu bankowego. W tym zakresie, udokumentowanie odpowiednią dokumentacją Stowarzyszenia (uchwały czy zarządzenia organów, potwierdzenie przelewów) jest zatem wystarczające”. (dowód: akta kontroli str. 738 - 742) 17 SP w Stypułkach Święchach i we Wnorach Kużelach (gm. Kobylin Borzymy), SP w Woźnejwsi (gm. Rajgród), SP w Starych Bajkach i w Laskowcu (gm. Trzcianne), SP w Górze (gm. Krypno). 18 W brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r. 19 Zaakceptowanym przez członka Zarządu Stowarzyszenia. 20 607 280,53 zł w 2011r., 570 987,93 zł w 2012 r., 940 295,06 zł w 2013 r., 1 493 701,04 zł w 2014 r i 163 144,31zł w I kw. 2015 r. 21 58 123,60 zł w 2011r., 148 937,11 zł w 2012 r., 291 834,59 zł w 2013 r., 393 667,33 zł w 2014 r i 68 741.48 zł w I kw. 2015 r. 7 Dane o kosztach obsługi szkół w stosunku do otrzymanej dotacji i liczby uczniów w latach 2011 – 2014 przedstawiają poniższe zestawienia. Tabela nr 2 Wysokość dotacji oświatowej otrzymanej na prowadzenie szkół Rok szkolny niepublicznych 1 2 Koszty obsługi szkół niepublicznych ogółem 3 Liczba uczniów szkół niepublic 22 znie 4 Koszt obsługi w przeliczeniu na jednego %(3 ucznia do 2) 5 6 2011/2012 1 696 737 zł 58 123 zł 253 229 zł 3,42 2012/2013 4 016 880 zł 148 937 zł 635 234 zł 3,70 2013/2014 4 935 548 zł 291 834 zł 649 449 zł 5,91 Tabela nr 3 Nazwa miejscowość w której znajduje się szkoła 1 Góra Wysokość dotacji oświatowej otrzymanej na prowadzenie szkoły w 2014 r. 2 66 526 zł Koszty obsługi administracyjnoksięgowej szkoły w 2014 r. 3 18 902 zł Liczba uczniów szkół niepublicz nie 4 19 Wożnawieś 145 324 zł 9 982 zł 40 249 zł 6,86% Laskowiec 223 601 zł 42 780 zł 49 873 zł 19,13% Wnory-Kużele 161 353 zł 33 891 zł 37 915 zł 21% Orzeszkowo 195 798 zł 0 zł 20 0 zł 0% Koszt obsługi % ( 3 do w przeliczeniu 2) na jednego ucznia 5 6 994 zł 28,41% (dowód: akta kontroli str. 150 – 151, 473 – 474) Podstawą naliczania kosztów pośrednich (z tytułu obsługi administracyjno-biurowej) była uchwała Zarządu Stowarzyszenia z dnia 5 września 2012 roku23 przewidująca, iż w szkołach i placówkach o słabej kondycji finansowej wskaźnik naliczania tych kosztów wynosi od 0 do 3% (w stosunku do wysokości dotacji) zaś w szkołach i placówkach o dobrej kondycji finansowej od 4% do 15%. Decyzje o wysokości wskaźnika procentowego dla poszczególnych szkół miał podejmować Zarząd w oparciu o analizy finansowe, przedkładane raz na kwartał przez księgowe, obsługujące poszczególne szkoły. Od dnia 2 stycznia 2015 r. zasady naliczania kosztów obsługi administracyjnej i finansowokadrowej oraz innych obligatoryjnych kosztów, funkcjonowania placówek dla których Stowarzyszenie jest organem prowadzącym uregulowane zostały uchwałą Zarządu Stowarzyszenia, która przewiduje między innymi, że: a) Stowarzyszenie realizuje zadania organu prowadzącego (określone w art. 5 ust 7 ustawy o systemie oświaty) w tym w szczególności: 22 23 – zapewnienie właściwych warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki, – zapewnienie środków finansowych na pokrycie wydatków pozapłacowych na rzecz pracowników, obciążających pracodawcę w związku z zapisami Kodeksu pracy i regulaminów zakładowych, – zapewnienie obsługi administracyjnej, organizacyjnej oraz finansowej. Klas I – Vi oraz O i punktów przedszkolnych. W sprawie naliczania kosztów pośrednich w placówkach dla których Stowarzyszenie jest organem prowadzącym. 8 b) Realizacja zadań, dotyczących bieżącego funkcjonowania prowadzonych placówek jest finansowana (bądź współfinansowana) bezpośrednio z dotacji podmiotowej, otrzymywanej od właściwych terytorialnie dla siedziby tych placówek j,s,t.. Do kosztów działalności placówek zalicza się także obciążenia, wynikające z innych przepisów i umów, w tym w szczególności koszty: [1] pozapłacowe, okresowe zobowiązania pracodawcy, wynikające z Kodeksu pracy oraz regulaminów zakładowych,[2] realizowanej przez biuro Stowarzyszenia obsługi administracyjnej, kadrowej i finansowej, [3] grupa III – wydatki związane z obsługą projektów, w tym unijnych. c) Koszty rozliczane są na poszczególne szkoły. Do ich rozliczenia przyjmuje się odpowiednio wskaźniki (nośniki kosztów) odnoszące się do kosztu przypadającego na 1 ucznia. Wskaźniki kosztów w poszczególnych grupach na każdy kolejny rok budżetowy ustala Zarząd Stowarzyszenia, z uwzględnieniem odpowiednich koszów poniesionych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym. Naliczenie i fizyczne obciążenie konta szkoły kosztami uwzględnionymi ww. grupach na dobro pomocniczego depozytowego konta „Edukatora” następuje na podstawie dowodu księgowego PK (polecenie księgowania) i jest dokonywane dwa razy w roku budżetowym (tj. pierwsza – nie później niż do końca lipca, druga – do końca grudnia danego roku). Środkami zgromadzonymi przejściowo na wewnętrznym koncie depozytowym „Edukatora” dysponuje Zarząd Stowarzyszenia. W uzasadnionych przypadkach Zarząd Stowarzyszenia może zwolnić szkołę z ponoszenia kosztów obsługi administracyjno-księgowej. (dowód: akta kontroli str. 284 - 286) W wyjaśnieniach Prezes Stowarzyszenia Pani Stanisława Barbara Kuczałek podała, iż ”w Stowarzyszeniu obowiązuje regulamin obciążania poszczególnych szkół kosztami obsługi administracyjno-finansowej, w którym głównym nośnikiem podziału kosztów jest liczba uczniów. Niestety, sytuacja finansowa każdej z prowadzonych szkół, przedszkoli oraz punktów i zespołów przedszkolnych zależy nie tylko od liczby uczniów, ale także od stawki jednostkowej dotacji na każdego ucznia, której wysokość jest zróżnicowana w poszczególnych gminach. Przykładowo, w roku budżetowym 2015 jednostkowa stawka dotacji na ucznia w poszczególnych szkołach niepublicznych waha się w granicach od 712 zł miesięcznie do 1478 zł miesięcznie. Stawki na ucznia oddziału przedszkolnego oraz ucznia w innych formach wychowania przedszkolnego zawierają się w granicach od 160 zł do 516 zł miesięcznie. W przytoczonym przykładzie całkowita kwota dotacji dla szkół zawiera się w granicach od 13.200 zł miesięcznie w Górze - Gmina Krypno do 31.200 zł w Orzeszkowie - Gmina Hajnówka, przy jednakowej liczbie uczniów t.j. po 16 uczniów w klasach I-VI w obu szkołach. W poprzednich latach kwoty dotacji kształtowały się analogicznie. Z oczywistych względów koszty bieżącego funkcjonowania każdej ze szkół muszą być dostosowane do ich możliwości budżetowych, zależnych głównie od wysokości dotacji. Dotacja musi bowiem w pierwszej kolejności wystarczyć na pokrycie kosztów wynagrodzeń nauczycieli i szkolnego personelu obsługi, a także na sfinansowanie kosztów bezpośredniego utrzymania obiektów (energia, materiały, media). Jak pokazuje omówiony powyżej przykład szkół w Górze i w Orzeszkowie, nie jest możliwe zastosowanie jednakowego dla każdej ze szkól algorytmu czy jednakowej stawki kosztów obsługi administracyjno-finansowej, ponieważ uniemożliwiłoby to prowadzenie szkół o niższych dotacjach. Dlatego przez lata doświadczeń - realizując obowiązki organu prowadzącego traktujemy prowadzone szkoły jako całość. Z konieczności wypracowaliśmy i stosujemy elastyczne metody naliczania tych kosztów i zarządzania funduszami z dotacji podmiotowych tak, by widzieć szkoły Edukatora jako całość i móc skutecznie reagować na potrzeby tych szkół, w których na bieżąco brakuje środków. Taki system obsługi i naliczania 9 kosztów odróżnia nas od jednostek samorządów terytorialnych, które właśnie ze względów ekonomicznych likwidują małe szkoły (…) Pomimo przyjęcia jednolitego nośnika kosztów obsługi dla wszystkich grup szkół i placówek wychowania przedszkolnego, faktyczne naliczenie i odprowadzenie na rachunek Stowarzyszenia środków na obsługę administracyjno-finansową musi być też proporcjonalne do kwoty dotacji, wszystkie wydatki na utrzymanie konkretnej szkoły musimy dostosować tylko do wysokości tejże dotacji. Z konieczności więc zadania służbowe pracowników Biura Stowarzyszenia związane z obsługą szkół, otrzymujących bardzo niską dotację, są realizowane w formie wolontariatu, natomiast koszty na obsługę administracyjno-finansową są naliczane jedynie w stosunku do szkół, których sytuacja finansowa na to pozwala. Szkoły o najniższych dotacjach podmiotowych obsługiwane są przez pracowników Biura w formie wolontariatu, gdyż tylko takie rozwiązanie pozwala przedłużyć ich funkcjonowanie i uniknąć ostatecznej ich likwidacji (…) Stowarzyszenie Edukator w ramach otrzymanej dotacji podmiotowej na koszty obsługi w roku 2014r. przeznaczyło zaledwie 6,9%. Tak niski udział wydatków na obsługę administracyjną i finansową prowadzonych szkół jest możliwy dzięki elastycznemu, wypracowanemu i przedstawionemu wcześniej modelowi zarządzania i obsługi szkół. Zastosowanie sztywnych, jednolitych dla wszystkich naszych placówek sposobów naliczania kosztów skutkowałoby koniecznością natychmiastowej likwidacji szkół o słabej kondycji finansowej”. [dowód: akta kontroli, str.752 - 753] Dane przedstawione w tabeli nr 2 i 3 wskazują, iż Stowarzyszenie, obliczając koszty obsługi administracyjno-księgowej, nie stosuje zasad proporcjonalności w stosunku do liczby uczniów lub wysokości otrzymanej dotacji - co skutkuje nierównomiernym obciążeniem poszczególnych szkół tymi kosztami. W orzecznictwie uznaje się iż podmiotowo-celowy charakter dotacji oświatowej przesądza o tym, że chociaż jej beneficjentem jest osoba prowadząca szkołę, to środki z dotacji mogą być wykorzystane wyłącznie na zadania oświatowe realizowane przez konkretną dotowaną szkołę24. Przepisy art. 90 ust. 1a-3b ustawy o systemie oświaty, przewidują, iż podmioty dotowane to szkoły, przedszkola i inne placówki; tym samym z dotacji pozyskanych od jednostek samorządu terytorialnego na sfinansowanie działalności konkretnej szkoły nie mogą być finansowane koszty funkcjonowania innych szkół prowadzonych przez Stowarzyszenie. Ustalone nieprawidłowości Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie przyjęte przez Stowarzyszenie zasady obciążania szkół kosztami obsługi administracyjno-księgowej, w sposób niepowiązany podmiotowo z otrzymywanymi dotacjami co spowodowało, że środkami z dotacji przeznaczonej na kształcenie uczniów konkretnej szkoły finansowano koszty obsługi innych szkół. Ocena cząstkowa 3. Realizacja wymaganej podstawy programowej w szkołach, w tym posiadanie niezbędnych pomocy naukowo-dydaktycznych, wyposażenia, bazy lokalowej oraz odpowiedniego personelu Stowarzyszenie prowadzi na terenie całej Polski ogółem 28 szkół publicznych oraz 16 szkół niepublicznych z uprawnieniami szkół publicznych, dwa niepubliczne przedszkola oraz 24 punkty przedszkolne i dwa żłobki miejskie. Ogółem w prowadzonych szkołach, na dzień 30 września 2014 r., kształciło się 1166 uczniów25, w tym 458 uczniów w szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych. Ponadto we wszystkich szkołach prowadzonych przez Stowarzyszenie jest 292 uczniów w klasach zerowych, z tego 130 Tj. na przykład: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 13 lutego 2013 r (I SA/Bk 6/13) LEX 1332388, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 września 2014 r (II GSK 916/13). LEX nr 1500622. 25 Klas I –VI. 10 24 w szkołach niepublicznych oraz 196 dzieci w przedszkolach i punktach przedszkolnych z tego 32 prowadzonych przy szkołach niepublicznych. (dowód: akta kontroli str. 180 – 181, 287-288) 3.1. Wyposażenie szkół w odpowiednie pomoce dydaktyczne, wyposażenie i bazę lokalową. Szkoły niepubliczne prowadzone przez Stowarzyszenie zlokalizowane są w budynkach stanowiących własność gmin. Bazę lokalową dla 6 szkół niepublicznych prowadzonych w Stypułkach Święchach i we Wnorach Kużelach (gm. Kobylin Borzymy), w Woźnejwsi (gm. Rajgród), w Starych Bajkach i w Laskowcu (gm. Trzcianne) oraz Górze (gm. Krypno) zapewniono na podstawie umów użyczenia nieruchomości gminnych, które zostały przekazane dla Stowarzyszenia z przeznaczeniem na prowadzenie działalności oświatowej, tj. prowadzenia szkoły podstawowej. Zawarte umowy użyczenia przewidywały, iż Stowarzyszenie będzie ponosić koszty napraw bieżących oraz wszystkie koszty wynikające z korzystania z przedmiotu użyczenia przez czas trwania umowy. Gminy Trzcianne i Kobylin Borzymy w zawartych umowach zobowiązały się do dokonywania remontów kapitalnych w ramach funduszu własnych lub dotacji celowych. Wyniki kontroli NIK przeprowadzonych ww. szkołach wskazują, że: 1). Szkoły były właściwie przygotowana do realizacji przyjętych programów nauczania, posiadały odpowiedne pomoc dydaktyczne i wyposażenie niezbędne do realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych określonej w załączniku nr 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół26. 2). W 5 szkołach27 nie było sali gimnastycznej28. Zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół29 w klasach II etapu edukacyjnego zajęcia z wychowania fizycznego powinny być prowadzone w sali sportowej, w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu zastępczym bądź na boisku szkolnym. W szkołach tych zajęcia z wychowania fizycznego prowadzono na korytarzu lub boisku szkolnym. 3). Pomieszczenia użytkowane przez szkoły spełniały wymogi określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach.30 Stosownie do § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia dyrektorzy szkół przeprowadzali kontrole zapewniania bezpiecznych oraz higienicznych warunków nauki i korzystania z obiektów Szkoły. Z czynności sporządzano protokoły, które przekazano Stowarzyszeniu Edukator. Stwierdzone usterki zostały usunięte (np. zaciek na suficie korytarza komunikacyjnego w Szkole w Górze). Jedynie w 2014 roku nie przeprowadzono przedmiotowej kontroli w Szkole Podstawowej w Górze. W trakcie kontroli NIK ustalono także, iż część terenu Szkoły w Wnorach Kużelach oraz teren szkoły w Starych Bajkach31 jest nieogrodzony, mimo wymogu wynikającego z § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych Dz. U. z 2012 ., poz. 977 ze zm. Tj. SP w Woźnejwsi, SP w Laskowcu, SP w Starych Bajkach,SP w Górze i SP w Wnorach – Kużelach. 28 Sal gimnastycznych nie posiada 9 z 16 szkół niepublicznych prowadzonych przez Stowarzyszenie. 29 Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17; II etap edukacyjny klasy IV-VI zalecane warunki realizacji wychowanie fizyczne. 30 Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 ze zm. 31 Budynek szkoły wraz z nieruchomością użytkowany jest przez Stowarzyszenia na podstawie umowy użyczenia zawartej z gminą. 11 26 27 szkołach i placówkach32. Dyrektor Szkoły wyjaśniła, że „istniejące ogrodzenie funkcjonuje od ok. 30 lat. Brak ogrodzenia na tyłach szkoły było rzeczą naturalną, bo tam są działki pracowników szkoły i podmokła łąka. Do cieku (strugi) jest ponad 100m i nasze dzieci nigdy tam nie chodzą ponieważ teren do zabaw i boisko są wystarczająco duże”. Dyrektor Szkoły w Starych Bajkach wyjaśniła, że główną przyczyną nieogrodzenia Szkoły jest brak dodatkowych funduszy. Dodała, że „[…] przy przekazywaniu budynku Szkoły w 2011 roku teren Szkoły również nie był ogrodzony”. 4). Szkoły były kontrolowane przez Państwową Inspekcję Sanitarna (PIS)33. Jak wynika z dokumentacji pokontrolnej z lat 2011 - 2014, nie odnotowano nieprawidłowości i nie wydano zaleceń. Wszystkie uchybienia wykazane w protokołach (np. z dnia 21 września 2012 r. z kontroli przeprowadzonej w Szkole Podstawowej w Górze gdzie stwierdzono m.in. zacieki na suficie w jednej z klas i na korytarzu, brak oświetlenia oraz niezabezpieczone przewody elektryczne) zostały usunięte w terminach określonych przez PIS. (dowód: akta kontroli str. 381 – 464, 754 - 755) Stowarzyszenie przejmowało szkoły wraz z wyposażeniem i pomocami dydaktycznymi od j.s.t. protokołami przejęcia oraz po przeprowadzeniu inwentaryzacji i sporządzeniu spisu z natury. W latach 2014 – 2015 (I kwartał) Stowarzyszenie z otrzymanej dotacji oświatowej na wyposażenie szkół wydatkowało ogółem 493 tys. zł34 (z tego: 227 tys. zł35 przekazano dla szkół niepublicznych36) zaś na pomoce naukowe i dydaktyczne 53 tys. zł37 ( z tego: 34 tys. zł przekazano dla szkół niepublicznych). W wyjaśnieniu Pani Prezes Stowarzyszenia Stanisława Barbara Kuczałek, podała, iż „Najczęściej dotacje podmiotowe na rzecz prowadzonych szkół nie pozwalają na takie zakupy, jednakże z całą odpowiedzialnością mogę stwierdzić, że szkoły „Edukatora" są bardzo dobrze wyposażone w sprzęt i pomoce dydaktyczne dzięki funduszom zewnętrznym. Pracownicy i wolontariusze skupieni przy zarządzie stowarzyszenia mają doskonałe rozeznanie potrzeb zarówno w sferze wyposażenia i środków dydaktycznych jak i w sferze działań edukacyjnych i obywatelskich w lokalnych środowiskach. Dzięki temu opracowaliśmy i zrealizowaliśmy ogromną ilość zadań projektowych, adresowanych do wszystkich pokoleń mieszkańców małych środowisk wiejskich, dając im szanse do realizacji procesu kształcenia ustawicznego. Przy projektach „wymyślonych" w zarządzie i w biurze stowarzyszenia zawsze zatrudniani są nauczyciele prowadzonych szkół, którzy dzięki projektom wzbogacają swoja wiedzę i warsztat pracy a jednocześnie stają się swoistymi „ekspertami” w wielu dziedzinach”. (dowód: akta kontroli str. 381 - 464) W latach 2011 – 2015 (I kwartał) Stowarzyszenie w ramach realizowanych projektów współfinansowanych z funduszy unijnych wydatkowało na wyposażenie szkół ponad 1.545 tys. zł 38. I tak: - w ramach projektu „Ku rozwojowi poprzez indywidualizację” zakupiono wyposażenie do Szkoły Podstawowej w Orzeszkowie na łączną kwotę 15 tys. zł, - w ramach projektu „Mała szkoła duże szanse” zakupiono wyposażenie39 o łącznej wartości 60,3 tys. zł (między innymi do: SP w Wożnejwsi – 11,6 tys. zł, SP w Wnorach Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 ze zm. rozporządzenie zwane dalej: „rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa i higieny w szkołach”. 33 Kontrole prowadzili Powiatowi Inspektorzy Sanitarni. 34 W tym: 39,6 tys. zł w 2011 r, 48,9 tys. zł w 2012 r., 98,1 tys. zł w 2013 r., 260,9 tys. zł w 2014 r. oraz 46,1 tys. w I kw. 2015 r. 35 W tym: 6 tys. zł w 2011 r, 15,1 tys. zł w 2012 r., 43,4 tys. zł w 2013 r., 132,9 tys. zł w 2014 r. oraz 29,6 tys. w I kw. 2015 r. 36 Co stanowiło 1,74 % dotacji otrzymanej na prowadzenie szkół niepublicznych w latach 2011 – 2015 (I kw). 37 W tym: 7,9 tys. zł w 2012 r., 12,8 tys. zł w 2013 r., 27,8 tys. zł w 2014 r. oraz 4,4 tys. w I kw. 2015 r. 38 Co stanowiło 11.7 % dotacji otrzymanej na prowadzenie szkół niepublicznych w latach 2011 – 2015 (I kw). 39 Między innymi: wyposażenie stacji meteorologicznej pomoce naukowe do nauki matematyki (liczydła, tabliczki mnożenia itp.) przyrody geografii, języka polskiego, muzyki oraz materiały do zajęć plastycznych (papier, pędzelki, kredki, farbki itp.). 12 32 Kużelach - 11.3 tys. zł, SP w Stypułkach Święchach - 11,3 tys., SP w Górze – 11,6 tys. zł), - w ramach projektu „Przyjazne przedszkole” zakupiono wyposażenie40, o łącznej wartości 1.177 tys. zł (między innymi do: SP w Orzeszkowie – 137 tys. zł SP w Laskowcu – 88,9 tys. zł, SP w Starych Bajkach - 79 tys., SP w Wnorach Kużelach – 47 tys. zł, SP w Stypułkach Święchy - 60 tys), - w ramach projektu „Nauka drogą do sukcesu” zakupiono wyposażenie41 o łącznej wartości 267,8 tys. zł (między innymi do: SP w Niemyje Nowe – 17,4 tys. zł, SP w Laskowcu – 19,1 tys. zł, SP w Starych Bajkach - 17 tys.), - w ramach projektu „Radosna szkoła” zakupiono wyposażenie o łącznej wartości 23,9 tys. zł. (dowód: akta kontroli str. 743 – 748, 773 - 784) 3.2. Zapewnienie odpowiedniej kadry dydaktycznej 3.2.1. Według stanu na dzień 30 kwietnia 2015 r. we wszystkich prowadzonych szkołach, Stowarzyszenie zatrudnia ogółem 305 osób (nauczycieli) w tym: 67 osób w szkołach niepublicznych, z tego 3 osoby zatrudniono na podstawie umów cywilnoprawnych42. (dowód: akta kontroli str. 473, 475, 477 - 483) 3.2.2. W latach 2011 – 2015 (I kwartał) Stowarzyszenie na wynagrodzenia zatrudnionych nauczycieli wydatkowało ogółem 29 312 tys. zł43, co stanowiło 60,6% wszystkich kosztów poniesionych na utrzymanie szkół. Na wynagrodzenia nauczycieli zatrudnionych w województwie podlaskim w latach 2011 – 2014 wydatkowano ogółem 5.314 tys. zł (z tego: 409 tys. zł w 2011r., 1 179 tys. zł w 2012 r., 1 769 tys. w 2013 r., i 1 956 tys. zł w 2014 r.). (dowód: akta kontroli str. 473 - 474) 3.2.3. Wyniki kontroli NIK przeprowadzonych w 6 szkołach niepublicznych44 wskazują, iż: zatrudnieni nauczyciele posiadali kwalifikacje określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli45. W kontrolowanych szkołach nie zatrudniano jednak do każdego nauczanego przedmiotu oddzielnego nauczyciela, przy czym część nauczycieli uczących danego przedmiotu nie posiadała odpowiednich kwalifikacji. I tak zatrudnieni nauczyciele nie posiadali kwalifikacji określonych ww. rozporządzeniem – w SP w Starych Bajkach w zakresie nauczania przedmiotu historii, przyrody, wychowania fizycznego, techniki, plastyki, zajęć bibliotecznych oraz muzyki, – w SP w Laskowcu w zakresie nauczania techniki od 2011/2012 do 2014/2015, wychowania fizycznego od 2011/2012 do 2014/2015, sztuki od 2011/2012 do 2013/2014 oraz muzyki, plastyki, przyrody i historii w 2014/2015, Między innymi: zakupiono szkolne place zabaw, wykonano nawierzchnię palcu zabaw wraz z ogrodzeniem, zmodernizowano toaletę, doposażono kuchnię szkolną, zakupiono meble i wyposażenie do szatni i innych pomieszczeń gospodarczych. 41 Między innymi: pomoce do prowadzenia zajęć logopedycznych (plansze), materiały edukacyjne do prowadzenie zajęć z matematyki (klocki – walce, prostopadłościany itp., liczydła, logigramy) muzyki (instrumenty muzyczne) plastyki (farbki, kleje, kredki itp.), wyposażenie sal lekcyjnych (stoliki i krzesła). 42 Tj. 28 osób na początku i końcu roku szkolnego 2011/2012, 54 na początku i 55 osób na końcu roku szkolnego 2012/2013, 64 osoby na początku (z tego dwie na podstawie umów cywilnoprawnych) i 69 osób na końcu roku szkolnego 2013/2014 (z tego pięć na podstawie umów cywilnoprawnych) oraz 69 osób na początku roku szkolnego 2014/2015 (z tego cztery na podstawie umów cywilnoprawnych). 43 Z tego: 4 347 tys. zł w 2011r., 5 846 tys. zł w 2012 r., 8 046 tys. w 2013 r., i 8 764 tys. zł w 2014 r. oraz 2 307 tys. zł w I kw. 2015 r. 44 SP w Stypułkach Święchach i we Wnorach Kużelach (gm. Kobylin Borzymy), SP w Woźnejwsi (gm. Rajgród), SP w Starych Bajkach i w Laskowcu (gm. Trzcianne), SP w Górze (gm. Krypno). 45 Dz. U. Nr 50, poz. 400. 13 40 – w SP w Stypułkach – Świechach w zakresie nauczania takich przedmiotów jak: informatyka, technika i muzyka (w latach szkolnych 2012/2013-2013/2014), – w SP w Wożnejwsi w zakresie nauczania takich przedmiotów jak: plastyka, język angielski i historii, – w SP w Górze w zakresie nauczania takich przedmiotów jak: plastyki (w okresie od 2011/2012 do 2014/201), techniki (od 2011/2012 do 2014/2015) historii (od 2011/2012 i 2012/2013), wychowania fizycznego (od 2011/2012 do 2013/2014), – w SP w Wnorach Kużelach w zakresie nauczania takich przedmiotów jak: technika (od 2011/2012 do 2014/2015), informatyka (w roku szkolnym 2014/2015, język angielski (II semestr roku szkolnego 2013/2014). Zgodnie z przyjętą uchwałą Zarządu Stowarzyszenia z dnia 26 sierpnia 2004 r (§3) „działalnością szkoły lub placówki kieruje dyrektor, który jest kierownikiem zakładu pracy w rozumieniu Kodeksu pracy w stosunku do zatrudnionych w niej nauczycieli oraz pracowników obsługi”. Dyrektor szkoły jest więc pracodawcą dla zatrudnionych nauczycieli. Dyrektorzy Szkół w których zatrudniono nauczycieli bez wykształcenia kierunkowego w złożonych wyjaśnieniach wskazywali, iż „osoby te mają praktykę i doświadczenie zawodowe (niektóre studiują)” oraz że uzyskiwali zgodę Podlaskiego Kuratora Oświaty na ich zatrudnienie. Postanowienia art. 7 ust. 3 pkt 6 uso stanowią, iż szkoła niepubliczna może uzyskać uprawnienia szkoły publicznej pod warunkiem zatrudnienia nauczycieli obowiązkowych zajęć edukacyjnych, posiadających kwalifikacje określone dla nauczycieli szkół publicznych określonych w ww. rozporządzeniu (ukończenie studiów lub zakładu kształcenia nauczycieli odpowiadających nauczanemu przedmiotowi lub prowadzonym zajęciom albo ukończenie odpowiednich kursów kwalifikacyjnych). (dowód: akta kontroli str. 236, 749 - 750) 3.3. Kontrole i ewaluacje zewnętrzne 3.3.1. W latach 2011 – 2014 ewaluację przeprowadzono jedynie w SP w Górze. Ewaluację Podlaski Kurator Oświaty przeprowadził w dwóch obszarach: „Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się” oraz „Respektowanie norm społecznych”. Oba obszary oceniono na poziomie C46. We wnioskach z ewaluacji podkreślono, że Szkoła „(…) uwzględnia potrzeby uczniów, sprzyja ich rozwojowi i funkcjonowaniu w społeczności lokalnej, jednak działania te nie noszą znamion nowatorskich i innowacyjnych. Organizacja procesów edukacyjnych dostosowana jest do potrzeb uczniów, w mniejszym stopniu służy kształtowaniu u nich umiejętności uczenia się od siebie nawzajem.” (dowód: akta kontroli str. 484 - 524) W trakcie kontroli NIK (tj. w dniach 13 – 20 kwietnia 2015 r.) Podlaski Kurator Oświaty przeprowadził ewaluację zewnętrzną w SP w Laskowcu. Celem ewaluacji było sprawdzenie spełnienia wymagań w zakresie: 1) uczniowie nabywają wiadomości określone w podstawie programowej, 2) Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji, 3) Szkoła lub placówka organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. Do czasu zakończenia kontroli NIK wyniki ewaluacji nie zostały zaprezentowane. (dowód: akta kontroli str. 749 - 750) W badanym okresie szkoły niepubliczne prowadzone przez Stowarzyszenie o uprawnieniach szkoły niepublicznej były kontrolowane przez Kuratora Oświaty w zakresie 46 Stosowano pięciostopniowa skalę ocen od A (najwyższa) do E. 14 spełnienia warunków określonych w art. 7 ust 3 ustawy o systemie oświaty. Wszystkie niepubliczne szkoły prowadzone przez Stowarzyszenie spełniają warunki określone w powołanym przepisie. Kontrole przeprowadzone w szkołach w Stypułkach Święchach i we Wnorach Kużelach (gm. Kobylin Borzymy), w Woźnejwsi (gm. Rajgród), w Starych Bajkach i w Laskowcu (gm. Trzcianne) nie wykazały nieprawidłowości. Kontrola przeprowadzona w SP w Górze wykazała uchybienia i w tym celu zalecono uzupełnienie dokumentacji przebiegu nauczania (o numery PESEL w księdze uczniów, wpisywaniu adnotacji na pierwszej stronie arkusza ocen w wydaniu świadectwa ukończenia szkoły), powoływanie nauczyciela zatrudnionego w innej szkole w skład zespołu nadzorującego przeprowadzanie sprawdzianów oraz zatrudnianie nauczycieli obowiązkowych zajęć edukacyjnych zgodnie z kwalifikacjami określonymi dla nauczycieli szkół publicznych. Pismem z 9 maja 2013 r. dyrektor Szkoły poinformowała Kuratorium o wykonaniu zaleceń. (dowód: akta kontroli str. 749 – 750, 756 - 772) Ustalone nieprawidłowości W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność Stowarzyszenia w zakresie realizacji wymaganej podstawy programowej w szkołach, w tym posiadania niezbędnych pomocy naukowo-dydaktycznych, wyposażenia, bazy lokalowej oraz odpowiednio wykwalifikowanego personelu. Ocena cząstkowa 4. Prowadzenie wymaganej dokumentację oświatowej. 4.1. Wpisy do ewidencji. Na koniec I kw. 2015 roku Stowarzyszenie prowadziło 44 szkoły, z tego 16 szkół niepublicznych. Wszystkie szkoły stosownie do art. 82 ust. 1 u.s.o zostały zgłoszone do ewidencji prowadzonej przez poszczególne gminy. Z 16 szkół niepublicznych osiem znajduje się na terenie województwa podlaskiego (SP we Wnorach Kużelach i Stypułkach Święchy w gminie Kobylin Borzymy, SP w Górze w gminie Krypno, SP w Starych Bajkach i Laskowcu w gminie Trzcianne, SP w Orzeszkowie gmina Hajnówka).47 W badanym okresie Stowarzyszenie zgłosiło do ewidencji 13 szkół niepublicznych, z tego siedem szkół z terenu województwa podlaskiego48. Wszystkie zgłoszone szkoły uzyskały pozytywne opinie Kuratora Oświaty w sprawie spełnienia wymagań określonych w art. 7 ust 3 u.s.o. i zostały wpisane przez odpowiednie organy ewidencyjne do rejestru szkół. Stowarzyszenie posiada dla każdej szkoły wymagane zaświadczenia o wpisie do ewidencji szkół (zgodnie z wymogami art. 82 ust. 3 i 3a u.s.o.) (dowód: akta kontroli str. 383, 465 - 470, 471 – 472) W badanym okresie nie było odmów rejestracji szkół prowadzonych przez Stowarzyszenie. (dowód: akta kontroli str. 471 – 472) W latach 2011 – 2015 Stowarzyszenie nie likwidowało szkół niepublicznych i nie były one wykreślane z ewidencji. (dowód: akta kontroli str. 471 – 472) 4.2. Statuty szkół. Analiza zapisów sześciu statutów dla szkół w Wnorach Kużele, Stypułkach Swięchy, Starych Bajkach. Laskowcu, Niemyje Nowe, Woźnejwsi i Orzeszkowie wykazała, iż zostały one nadane. przez osobę prowadzącą szkołę i zawierały wszystkie elementy wymagane Zaś pozostałe w województwie mazowieckim (SP w Romanowie gmina Karniewo), warmińsko-mazurskim (SP w Prawdziska gmina Kalinowo, SP w Lisach gmina Banie Mazurskie, SP w Spytkowie gmina Giżycko oraz SP Choszczewie i SP w Kozłowie – gmina Sorkwity) oraz w województwie lubelskim (SP w Dańcach gmina Hanna) i województwie opolskim (SP we Włodarach gmina Korfantów). 48 Tj. szkoły w Wnorach Kużele, Stypułkach Swięchy, Starych Bajkach. Laskowcu, Niemyje Nowe, Woźnejwsi i Orzeszkowie. 15 47 art. 84 ust. 2 u.s.o., tj. nazwę i typ Szkoły, cel działania i zadania, oznaczenie osoby prowadzącej szkołę, organy szkoły i zakres ich działania, prawa i obowiązki pracowników oraz uczniów, zasady przyjmowania uczniów oraz organizację szkoły i sposób finansowania działalności. Analizowane statutu zawierały jednak uchybienia nie mające wpływu na funkcjonowanie szkół, które omówiono w dalszej treści wystąpienia. Do statutów szkół49 włączono opisy warunków i sposobu oceniania wewnątrzszkolnego (WSO), wynikające z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych50. Stowarzyszenie posiada wypracowane „procedury postępowania przy nowelizacji statutu szkoły”, zgodnie z którym statut nadaje osoba prowadząca szkołę. Zarząd Stowarzyszenia może prosić o zgłaszanie propozycji zmian w statutach szkół ich dyrekcję, które propozycję zmian otrzymują od rad pedagogicznych poszczególnych nauczycieli, rady rodziców lub samorządu uczniowskiego. (dowód: akta kontroli str. 525 - 526) 3.1. Sprawozdania i wyniki sprawdzianów końcowych. W roku szkolnym 2013/2014 w 14 szkołach niepublicznych prowadzonych przez Stowarzyszenie przeprowadzono sprawdzian do którego przystąpiło 87 uczniów, z tego 43 z terenu województwa podlaskiego. Średnie wyniki szkół niepublicznych Stowarzyszenia osiągnięte po przeprowadzeniu sprawdzianu wyniosły 24,13 pkt przy czym szkoły z terenu województwa podlaskiego osiągnęły 26,01 pkt51. Wyniki te były wyższe od średniej krajowej (24,7 pkt) i wojewódzkiej (25,8.pkt). W badanym okresie wyniki ze sprawdzianu szkół niepublicznych Stowarzyszenia wzrosły z 18,34 pkt w 2012 roku i 21,41 w 2013 r. do 24,13 pkt w 2014 r. (dowód: akta kontroli str. 654 - 655) Stowarzyszenie analizuje wyniki osiągane przez poszczególne szkoły w tym celu korzysta ze sprawozdań Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łomży (OKE), w Warszawie, we Wrocławiu i w Krakowie. Każda szkoła składa Zarządowi Stowarzyszenia roczne sprawozdanie z pracy, które zawiera analizę mocnych i słabych stron funkcjonowania placówki. W Stowarzyszeniu sporządza się od 2012 roku zestawienie zbiorcze wyników szkół. W oparciu o diagnozę potrzeb edukacyjnych uczniów, w tym także w oparciu o osiągane kompetencje indywidualne uczniów ocenione podczas sprawdzianu, wszystkie szkoły Stowarzyszenia opracowywały i wdrażały programy rozwojowe. Pani Stanisława Barbara Kuczałek Prezes Stowarzyszenia podała, iż „rezultaty działań edukacyjnych podsumowywane są w trakcie konferencji i narad z dyrektorami. Tradycją Stowarzyszenia jest, że rady pedagogiczne trzech szkół, których absolwenci uzyskali najwyższe wyniki na sprawdzianie otrzymują przyznawane z okazji Dnia Edukacji Narodowej nagrody zespołowe Zarządu Stowarzyszenia. Opiekunowie uczniów – laureatów w konkursach przedmiotowych na poziomie regionalnym otrzymują nagrody indywidualne Prezesa Zarządu. W przypadku szkół, w których wyniki sprawdzianu nie były zadawalające, opracowywane są programy naprawcze”. (dowód: akta kontroli str. 655) W badanym okresie program naprawczy został opracowany i wdrożony w SP we Wnorach – Kużelach albowiem uczniowie52 tej szkoły w roku szkolnym 2013 osiągnęli najniższe wyniki ze sprawdzianu ze wszystkich szkół Stowarzyszenia (13,40 pkt)53. Celem programu była poprawa wyników kształcenia w szkole poprzez lepszą organizację nauczania, ocenianie Za wyjątkiem SP w Górze. Dz. U. Nr 83, poz. 562, ze zm.(uchylony 31.03.2015r.). 51 Wyniki średnie dla całego kraju wynosiły 24.7 pkt zaś dla szkół wiejskich – 25,80 pkt. 52 Z wyjaśnień dyrektor Szkoły wynika, że „niski wynik ze sprawdzianu w 2012/2013r. – uzyskano albowiem szóstoklasistów było kilkoro uczniów wykazujących różnorodne dysfunkcje”. 53 Gdy średnia dla szkół niepublicznych Stowarzyszenia wyniosła 21,41 pkt. 16 49 50 wśród kształtujące i większą współpracę z domem rodzinnym ucznia w tym zakresie. Efektem wprowadzenia programu naprawczego było uzyskanie 24,7 pkt ze sprawdzianu w 2014 r. (dowód: akta kontroli str. 525 - 526) Uwagi dotyczące badanej działalności Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę, że statuty SP w Stypułkach - Świechach oraz SP w Wnorach Kużelach zawierały sprzeczne zapisy, bowiem w art. 17 ust. 1 wskazano, że zmian w statucie szkoły dokonuje organ prowadzący szkołę, natomiast w dalszej treści wskazano że to Rada Pedagogiczna podejmuje uchwały w sprawie statutu54. Ponadto Statut SP w Wnorach Kużelach nie zawierał wymaganego przepisem art. 60 ust. 1 pkt 7 u.s.o. określenia przypadków w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów Szkoły, zaś statut SP w Woźnejwsi (art. 15 pkt 2) zawierał postanowienia, które nie dotyczyły Szkoły („pieczęć urzędowa Szkoły zawierała godło i napis w otoku „Szkoła Podstawowa w Romanowie”). (dowód: akta kontroli str. 754 - 755) Ustalone nieprawidłowości W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. WSO SP w Stypułkach – Święchach nie zawierał wymagań edukacyjnych, dla II etapu edukacji (klasy IV-VI), niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych (semestralnych) ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych, tj. elementu wskazanego § 3 ust. 3 pkt. 1 rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu oceniania55. 2. W WSO SP w Stypułkach – Święchach , SP w Starych Bajkach oraz SP w Górze nie określono warunków oraz trybu uzyskiwania wyższych niż przewidywane rocznych (semestralnych) ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych oraz rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania, co było niezgodne z wymaganiami wskazanymi w § 3 ust. 3 pkt. 6 rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu oceniania. 3. Statutowe zasady „Oceniania Wewnątrzszkolnego” SP w Wożnejwsi nie zostały dostosowane do postanowień rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych56. Zgodnie z § 3 ust. 4 ww. rozporządzenia, szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego określa statut szkoły. Zasady te nie określały m.in.: – – obowiązku nauczyciela w zakresie indywidualizowania pracy z uczniem na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia (§ 6 ww. rozporządzenia i art. 44c ust.1 u.s.o.), możliwości zwalniania przez dyrektora szkoły - ucznia z zajęć wychowania fizycznego, zajęć komputerowych, informatyki lub technologii informacyjnej na podstawie opinii o ograniczonych możliwościach uczestniczenia ucznia w tych zajęciach, wydanej przez lekarza, na czas określony w tej opinii (§ 8 ww. rozporządzenia i art. 44d u.s.o.). Tj. art. 17 ust. 5 statutu SP Stypułkach-Świechach (procedura wprowadzania zmian w statucie) stanowił, że do wprowadzania zmian uprawniona jest Rada Pedagogiczna Szkoły, zaś w art. 4 cz. II ust. 1 pkt 5 statutu SP w Wnorach Kużelach wskazano, że Rada Pedagogiczna podejmuje uchwały w sprawie statutu, jednak nie doprecyzowano, czy uchwały te dotyczą również jego zmiany. 55 Od dnia 1 kwietnia 2015 r WSO musi spełniać wymagania określone w art. 44b ust 6 u.s.o. 56 Dz. U. Nr 83, poz. 562 ze zm. Rozporządzenie uchylone z dniem 31.03.2015 r.. Od tego dnia obowiązują przepisy rozdziału 3a ustawy o systemie oświaty. 17 54 4. Treść § 79 statutu SP w Górze zawierała nieaktualny zapis określający, że do klasy pierwszej mogły być przyjmowane dzieci, które w danym roku kalendarzowym ukończyły siedem lat. Zgodnie z art. 15 ust. 2 u.s.o., obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy sześć lat. Ponadto w statucie nie uregulowano śródrocznej skali ocen klasyfikacyjnych zachowania, do czego zobowiązywał § 15 ust. 2 rozporządzenia sprawie warunków i sposobu oceniania. Ustalono także, iż zasady klasyfikowania i promowania uczniów ustalono w WSO, który został opracowany przez Radę Pedagogiczną, jako oddzielny dokument – co naruszało § 3 ust. 4 rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu oceniania, zgodnie z którym szczegółowe warunki i sposób oceniania określa statut. (dowód: akta kontroli str. 754 - 755) W wyjaśnieniu Pani Stanisława Barbara Kuczałek Prezes Stowarzyszenia, podała, iż „jako organ prowadzący szkoły, nieposiadający uprawnień do sprawowania nadzoru pedagogicznego, na mocy zapisów art. 34.a ust 4 u..s.o. będziemy na bieżąco występować w sprawach dydaktyczno-wychowawczych i opiekuńczych z wnioskami do dyrektorów podległych nam szkół, by szczególnie uważne śledzili zmiany prawa oświatowego oraz podejmowali na bieżąco stosowne działania, zapewniające terminową aktualizację wszelkich dokumentów szkolnych, objętych przepisami prawa oświatowego w ym szczególnie statutów W ramach naszych działań koordynacyjnych i nadzorczych będziemy zwrócić się do organu sprawującego nadzór pedagogiczny z wnioskami o przeprowadzanie doraźnych, pozaplanowych kontroli w szkołach, dla których jesteśmy organem prowadzącym”. (dowód: akta kontroli str. 751) Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie, mimo stwierdzonych nieprawidłowości, działalność w zakresie prowadzenia wymaganej dokumentacji oświatowej. Ocena cząstkowa IV. Uwagi i wnioski Przedstawiając powyższe oceny i uwagi wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli57, wnosi o: Wnioski pokontrolne 1) Wprowadzenie zasad naliczania i pobierania kosztów z tytułu obsługi szkół w sposób nienaruszający zasady podmiotowości otrzymywanych dotacji. 2) Podjęcie działań zmierzających do aktualizacji statutów szkół w celu wyeliminowania sprzecznych zapisów i dostosowania ich do wymogów u.s.o. 3) Dostosowanie wewnątrzszkolnych systemów oceniania szkół niepublicznych do wymogów art. 44b ust 6 ustawy o systemie oświaty. 4) Podjęcie działań w celu ogrodzenia terenów szkół w Wnorach Kużelach i Starych Bajkach. V. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden kierownikowi jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Prawo zgłoszenia zastrzeżeń Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Białymstoku. 57 Dz. U. z 2012 r., poz. 82. ze zm. Ustawa zwana dalej „ustawą o NIK”. 18 Obowiązek poinformowania NIK o sposobie wyko nania wniosków Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli, w terminie 14 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków pokontrolnych oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań. W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego. Białystok, dnia 22 czerwca 2015 r. Kontroler Piotr Żukowski Specjalista kontroli państwowej DYREKTOR DELEGATURY Najwyższej Izby Kontroli w Białymstoku z up. WICEDYREKTOR Agata Ciupa ........................................................ podpis ........................................................ podpis 19