Ratownictwo

Transkrypt

Ratownictwo
2015-11-26
Polska 1996
RATOWNICTWO
Grzegorz Szczęsny
wypadki
ranni
w miejscu pracy
drogowe
118 000
112 000
118 000
52 000
7 000
5200
Katedra i Klinika Ortopedii
i Traumatologii AM
zabici
Przyczyny zgonów wczesnych
• Krwawienia z dużych naczyń
– Tętniczych
– Żylnych
• Urazy czaszkowo – mózgowe
• Urazy wielomiejscowe
• Urazy wielonarządowe
Zapewnieniu prawidłowego udzielenia pierwszej pomocy
służą:
Dla zmniejszenia śmiertelności
urazów ogromne znaczenie ma
jak najwcześniejsze udzielenie
odpowiedniej
PIERWSZEJ POMOCY
obowiązkowe nauczanie zasad udzielania pierwszej pomocy
uczniów szkół ponadpodstawowych, pracowników zakładów
szczególnie zagrożonych, kierowców, pracowników Straży
Pożarnej, Policji, wolontariuszy itd.
Jednostki wyspecjalizowanych stacji Pogotowia Ratunkowego
oddziały Medycyny Ratunkowej
wysokospecjalistyczne Centra Urazowe
1
2015-11-26
Postępowanie na miejscu
wypadku
Wypadki
komunikacyjne
– Ratowanie życia poszkodowanych
• Tamowanie krwotoków i działania przeciwwstrząsowe
• Zabezpieczenie ran głowy, klatki piersiowej, brzucha,
odmy opłucnowej itp.
Drogowe
Kolejowe
Rolnicze
Lotnicze
– Ratowanie zdrowia
• Unieruchomienie złamań i zwichnięć
• Zabezpieczenie pozostałych ran
– Zabezpieczenie przed późnymi skutkami urazu
• Hipotermia, hipowolemia, niedokrwienie kończyn,
– przygotowanie transportu
Wypadki drogowe
Zachowanie na miejscu wypadku
•
•
•
•
Zabezpieczenie miejsca wypadku
Ocena stanu zdrowia poszkodowanych
Zabiegi resuscytacyjne
Wezwanie wykwalifikowanej pomocy

Obrażenia urazowe
Wiodąca przyczyna śmierci w grupie do
44 roku życia
Występowanie szacuje się na 1000 na
milion osób rocznie
Pacjenci po urazach zajmują około 12%
łóżek szpitalnych
112
Obrażenia urazowe
• Powstają błyskawicznie, leczą się powoli
• Lekarz leczący może napotkać wiele pułapek
• Prewencja jest najlepszym lekarstwem, lecz gdy
zawiedzie to LEKARZ musi mieć głęboką wiedzę aby
przystąpić do leczenia pacjenta po urazie aby:
• sprostać wymaganiom pacjenta
• zredukować śmiertelność i chorobowość w
przypadkach urazowych
2
2015-11-26
Mechanizmy urazów
• Dominują tępe urazy
• W przypadku obrażeń wielomiejscowych i
wielonarządowych zwykle jeden z narządów doznaje
cięższego uszkodzenia niż inne
• Obrażenia zagrrażające życiu
• Głowy 30-70%
• Klatki piersiowwej 20-25%
• Brzucha 10-35%
• Kręgosłupa 5%
• 40% przypadków doznaje obrażeń narządu ruchu
zwykle nie zagrażają one życiu
„Złota Godzina” dla pacjentów z
ciężkimi obrażeniami
• Pierwsza godzina leczenia obrażeń
pourazowych
• ma za zadanie zredukować drugie
maksimum śmiertelności pourazowej
• błyskawiczna ocena i resuscytacja
Szkolenia podstawowe i
zaawansowane z zakresie udzielania
pomocy w przypadkach
pourazowych
• Basic Trauma Life Support - pomoc
przedszpitalna
• Advanced Trauma Life Support
Obrażenia urazowe
Dystrybucja przypadków śmiertelnych
• Pierwsze maksimum (sekundy - minuty) ciężkie
uszkodzenia mózgu, pnia mózgu, rdzenia kręgowego
wysoki poziom odcinka szyjnego, uszkodzenia serca,
aorty i innych wielkich naczyń
• Drugie maksimum (minuty - pierwsze godziny) krwiaki
pod- i nadtwardówkowe, haemopneumothorax,
rozerwanie śledziony, rozerwanie wątroby, złamania
miednicy, obrażenia mnnogie ze znaczną utratą OKK
• Trzecie maksimum (wiele dni - tygodnie) prawie zawsze
związane z : zakażeniem uogólnionym (sepsą) lub
nieewydolnością wielonarządową (Multiple Organ
Failure - MOF) lub ostrą niewydolnością oddechową typu
ARDS
Cele i zadania postępowania w
przypadkach pourazowych
• 1. Szybka i dokładna ocena stanu pacjenta
• 2. Resuscytacja i stabilizacja pacjenta w zależności
od potrzeb
• 3. Określenie czy leczenie pacjenta przekroczy
możliwości dalego ośrodka
• 4. Organizacja transportu między szpitalami
• 5. Zapewnienie optymalnej opieki medycznej na
każdym etapie leczenia
Pomoc przedszpitalna
• Ma wyprzedzić pomoc specjalistyczną
• Przez wykonanie prostych czynności ma
pomóc ratowanemu do czasu przybycia
pogotowia ratunkowego
• Nie zastępuje pomocy lekarskiej
kwalifikowanej
3
2015-11-26
Zasady udzielania pomocy
przedmedycznej
•
•
•
•
•
•
Nie wolno zostawiać ratowanego samego
Wezwać pogotowie (pomoc kwalifikowaną)
Nie ruszać gdy nie ma takiej konieczności
Ułożyć w pozycji bezpiecznej ustalonej
Nie podawać nic doustnie
Nie odchylać głowy po urazach kręgosłupa
szyjnego
Pomoc przedmedyczna
• Ocena ponowna - Głowa i twarz
• 1. Badanie - wywiad, oglądanie, badanie
dotykiem, ponowna ocena źrenic
• 2. Postępowanie drożność dróg oddechowych,
zaopatrzenie krwawień
Pomoc przedszpitalnaa
• Ocena ponowna - Kończyny
• 1. Badanie - wywiad, oglądanie
(deformacje, narastanie obwodu kończyny),
Badanie dotykiem (miejsca bolesne,
trzeszczenie odłamów złamania,
nieprawidłowa ruchomość)
• 2. Postępowanie prawidłowe unieruchomienie
Pomoc przedmedyczna
•
•
•
•
•
•
•
•
ABC
D - Drugs? D - disability? (inwalidztwo, niesprawność)
1. Określenie poziomu przytomności AVPU
A - Alert - Przytomny
V - Responds to Vocal stimuli (Reaguje na głos)
P - Responds to Painful stimuli (Reaguje na ból)
U - Unresponsive (Bez reakcji)
2. Szerokość, równość i reakcja źrenic
Pomoc przedmedyczna
• Ocena ponowna - Szyja
• 1. Badanie - wywiad, oglądanie, badanie
dotykiem
• 2. Postępowanie - unieruchomienie
(kołnierz, deska, woreczki, itp.)
Zasady postępowania po urazach głowy
• Nie lekceważyć nawet najmniejszych
urazów głowy
• Uszkodzenia skóry, rany
• Wydzielina, krwawienie z ucha, nosa
• Zaburzenia świadomości, mowy, widzenia
• Nudności, wymioty, drgawki
• Zaburzenia oddychania
• Szerokość, równość i reakcja źrenic
• Ułożenie poszkodowanego - bezpieczne
4
2015-11-26
Zasady postępowania po urazach głowy
• Obserwacja czynności życiowych
• Tętno - zwolnienie tętna po urazie głowy
• RR - Ciśnienia tętniczego krwi
Zasady
postępowania
po urazach
głowy
wzrost może świadczyć o wzroście ciśnienia śródczaszkowego
Triada Cushinga - Wzrost RR, Zwolnienie tętna, Zaburzenia oddychania)
• Oddychanie podejrzewamy uszkodzenie OUN u poszkodowanego z zaburzeniami
oddychania
Unieruchomienia transportowe po
urazach kończyn i kręgosłupa
Celem unieruchomienia jest:
• zapobieganie dalszym urazom
• działanie przeciwbólowe
(kontrola bólu)
Unieruchomienia transportowe po
urazach kończyn i kręgosłupa
Unieruchomienia transportowe:
• Unieruchomienia niekonwencjonalne
• Unieruchomienia konwencjonalne
Efekt !
1. zwiększenie szansy na:
podtrzymanie czynności życiowych ratowanego
utrzymanie funkcji kończyny
2. zmniejszenie ryzyka powstania powikłań w trakcie transportu
Postępowanie po urazach kręgosłupa
• Okoliczności (n.p. skok na głowę)
• Objawy: ból, zaburzenia oddychania,
niedowłady, porażenia, (ruch, czucie)
• Utrata przytomności
• Uraz głowy - podejrzewamy też uraz
kręgosłupa szyjnego
• Postępowanie - Ocena, ABC, krwawienia
Postępowanie po urazach kręgosłupa
• Czynności ratownicze w wodzie z
zabezpieczeniem kręgosłupa szyjnego
• Przemieszczanie poszkodowanego tylko
gdy konieczne
• Przeciąganie na ubraniu w ułożeniu na
plecach - gdy tylko 1 ratownik
• Ułożenie na plecach z zabezpieczeniem
unieruchomienia kręgosłupa szyjnego
5
2015-11-26
Postępowanie po urazach kręgosłupa
Postępowanie po urazach kręgosłupa
Postępowanie po urazach kręgosłupa
Postępowanie po urazach kręgosłupa
NIE!
Postępowanie po urazach kręgosłupa
•
•
•
•
•
•
•
Postępowanie po urazach kręgosłupa
Przenoszenie w kilka osób (4)
nosze, „Board”, długa deska, drzwi, itp.
Jedna osoba „Dowodzi”
I - głowa i szyja
II - pod barki i plecy
III - pod okolicę lędźwiową i pośladki
IV - pod kolana i łydki
6
2015-11-26
Postępowanie po urazach kręgosłupa
• Obrócenie na bok do siebie przy
jednoczesnym stabilizowaniu kręgosłupa
szyjnego
• Podsunięcie noszy
• Położenie na plecach na noszach
• Przymocowanie poszkodowanego do noszy
• Unieruchomienie głowy i szyji
Postępowanie po urazach kręgosłupa
• Minimalna ilość zbędnych ruchów
• Planowanie transportu
• Punkt docelowy (ostateczny,
specjalistyczny, wyposażony /CT/)
• Trasa
• Warunki
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
deska (nosze)
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
nosze ortopedyczne
„podbierakowe”
do atraumatycznego montażu
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
materace (nosze podciśnieniowe)
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kręgosłupa
7
2015-11-26
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kręgosłupa
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
unieruchomienia głowy
jednorazowe i „kieszonkowe”
Urazy kończyn
• Złamania - zaburzenie osi pomiędzy stawami
sąsiednimi, ułożenie przymusowe kończyny
• Patologiczna ruchomość, objawy osłuchowe
• Zwichnięcia - Zaburzenie osi kończyny w
okolicy uszkodzonego stawu, zatarcie obrysów
stawu, przemieszczenie składowych stawu,
• Ból samoistny, przy dotyku, próbie wykonywania
ruchów, obrzęk, zasinienie skóry w okolicy
uszkodzenia, zaburzenia ukrwienia
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
unieruchomienia głowy
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
kołnierze transportowe
Zasady postępowania po urazach
kończyn
• A. Ocena ABC i wdrożenie postępowania
• B. Ocena struktur nerwowo-naczyniowych
uszkodzonej kończyny (czy uległy urazowi)
• C. Wybór właściwego rozmiaru i typu
unieruchomienia (zasada unieruchomienia
jednego stawu poniżej i powyżej
uszkodzenia)
8
2015-11-26
Zasady postępowania po urazach
kończyn
Zasady postępowania po urazach
kończyn
• D. Założenie opatrunku w przypadku
zranienia
• E. Usunięcie odzieży z kończyny. Zdjęcie
pierścionków, zegarków, itp.
• F. Ocena naczyń i nerwów kończyny przed
założeniem szyny (tętno, czucie, ruch)
• G. Ułożenie miękkich podkładów nad
wyniosłościami kostnymi
• H. Zastosowanie delikatnego wyciągu w osi
kończyny i umocowanie szyny lub innego
unieruchomienia doraźnego
• I. Ocena naczyń i nerwów kończyny po
założeniu unieruchomienia (tętno, czucie,
ruch)
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn - przykłady
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn - przykłady
•
•
•
•
•
Kończyna górna
Chusta trójkątna
Umocowanie kończyny do klatki piersiowej
Doraźna lub kwalifikowana szyna
„Gazeta” (+ szalik)
• Kończyna dolna
• Unieruchomienie kończyny do drugiej
kończyny
• Doraźna lub kwalifikowana szyna (Kramera,
próżniowa, pneumatyczna, wyciągowa, itp.)
• Unieruchomienie palców
• szyna Zimmera (mikroporowata gąbka naklejona
na pasek blaszki aluminiowej)
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn - unieruchomienia
•
•
•
•
•
•
Dobór
Konwencjonalne - kwalifikowane
koszt/dostępność
wielokrotne użycie/jednorazowe
łatwość formowania
trwałość stabilizacji
ucisk kończyny (korzystny/niekorzystny)
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn - szyna Kramera
• Wyścielona watą/ligniną i owinięta bandażem
• Powinna zakładać więcej niż jedna osoba
• Przymierzanie i modelowanie na k. zdrowej
• Każdą szynę domodelowujemy do kończyny
a nie odwrotnie
• zabezpieczenie miejsc narażonych na ucisk
• pozostawienie odsłoniętych palców rąk i stóp
9
2015-11-26
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn dolnych
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn dolnych
unieruchomienie doraźne
unieruchomienie doraźne
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn górnych
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
szyny unieruchamiające i materace
podciśnieniowe
unieruchomienie doraźne
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
szyny wyciągowe
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
szyny wyciągowe
10
2015-11-26
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
szyny wyciągowe
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
ortezy transportowe prefabrykowane
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
szyny pneumatyczne (dmuchane)
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn
Amputacja urazowa
• Najpierw zabezpieczenie ratowanego,
potem odciętej kończyny
• ABC
• Opatrunek na ranę, ucisk
• Krwawienie - opatrunek uciskowy,
uciścięcie tętnicy powyżej miejsca
krwawienia
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn
• Krwotok - Opatrunek na ranę, ucisk
• Krwawienie - opatrunek uciskowy,
uciścięcie tętnicy powyżej miejsca
krwawienia
• Opaska uciskowa - NIE!
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn
• opatrunek uciskowy
• gaza opatrunkowa jałowa na powierzchnię
rany - minimum 2-3 warstwy lub więcej
• można dołożyć gazę opatrunkową
• opaska podtrzymująca
• bandaż elastyczny z uciskiem do
zatrzymania krwawienia
11
2015-11-26
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn
• Złamania otwarte
• Opatrunek jałowy
• domodelowane unieruchomienie
• Gdy szyna - docisk opaską do szyny
Zasady i technika unieruchamiania po
urazach kończyn
• Zabezpieczenie odciętej części ciała
• Ułożenie z elewacją kończyn, gdy nie ma
przeciwwskazań
• Postępowanie przeciwwstrząsowe
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy
Zestawy materiałów opatrunkowych
12

Podobne dokumenty