Ratownictwo
Transkrypt
Ratownictwo
2015-11-26 Polska 1996 RATOWNICTWO Grzegorz Szczęsny wypadki ranni w miejscu pracy drogowe 118 000 112 000 118 000 52 000 7 000 5200 Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii AM zabici Przyczyny zgonów wczesnych • Krwawienia z dużych naczyń – Tętniczych – Żylnych • Urazy czaszkowo – mózgowe • Urazy wielomiejscowe • Urazy wielonarządowe Zapewnieniu prawidłowego udzielenia pierwszej pomocy służą: Dla zmniejszenia śmiertelności urazów ogromne znaczenie ma jak najwcześniejsze udzielenie odpowiedniej PIERWSZEJ POMOCY obowiązkowe nauczanie zasad udzielania pierwszej pomocy uczniów szkół ponadpodstawowych, pracowników zakładów szczególnie zagrożonych, kierowców, pracowników Straży Pożarnej, Policji, wolontariuszy itd. Jednostki wyspecjalizowanych stacji Pogotowia Ratunkowego oddziały Medycyny Ratunkowej wysokospecjalistyczne Centra Urazowe 1 2015-11-26 Postępowanie na miejscu wypadku Wypadki komunikacyjne – Ratowanie życia poszkodowanych • Tamowanie krwotoków i działania przeciwwstrząsowe • Zabezpieczenie ran głowy, klatki piersiowej, brzucha, odmy opłucnowej itp. Drogowe Kolejowe Rolnicze Lotnicze – Ratowanie zdrowia • Unieruchomienie złamań i zwichnięć • Zabezpieczenie pozostałych ran – Zabezpieczenie przed późnymi skutkami urazu • Hipotermia, hipowolemia, niedokrwienie kończyn, – przygotowanie transportu Wypadki drogowe Zachowanie na miejscu wypadku • • • • Zabezpieczenie miejsca wypadku Ocena stanu zdrowia poszkodowanych Zabiegi resuscytacyjne Wezwanie wykwalifikowanej pomocy Obrażenia urazowe Wiodąca przyczyna śmierci w grupie do 44 roku życia Występowanie szacuje się na 1000 na milion osób rocznie Pacjenci po urazach zajmują około 12% łóżek szpitalnych 112 Obrażenia urazowe • Powstają błyskawicznie, leczą się powoli • Lekarz leczący może napotkać wiele pułapek • Prewencja jest najlepszym lekarstwem, lecz gdy zawiedzie to LEKARZ musi mieć głęboką wiedzę aby przystąpić do leczenia pacjenta po urazie aby: • sprostać wymaganiom pacjenta • zredukować śmiertelność i chorobowość w przypadkach urazowych 2 2015-11-26 Mechanizmy urazów • Dominują tępe urazy • W przypadku obrażeń wielomiejscowych i wielonarządowych zwykle jeden z narządów doznaje cięższego uszkodzenia niż inne • Obrażenia zagrrażające życiu • Głowy 30-70% • Klatki piersiowwej 20-25% • Brzucha 10-35% • Kręgosłupa 5% • 40% przypadków doznaje obrażeń narządu ruchu zwykle nie zagrażają one życiu „Złota Godzina” dla pacjentów z ciężkimi obrażeniami • Pierwsza godzina leczenia obrażeń pourazowych • ma za zadanie zredukować drugie maksimum śmiertelności pourazowej • błyskawiczna ocena i resuscytacja Szkolenia podstawowe i zaawansowane z zakresie udzielania pomocy w przypadkach pourazowych • Basic Trauma Life Support - pomoc przedszpitalna • Advanced Trauma Life Support Obrażenia urazowe Dystrybucja przypadków śmiertelnych • Pierwsze maksimum (sekundy - minuty) ciężkie uszkodzenia mózgu, pnia mózgu, rdzenia kręgowego wysoki poziom odcinka szyjnego, uszkodzenia serca, aorty i innych wielkich naczyń • Drugie maksimum (minuty - pierwsze godziny) krwiaki pod- i nadtwardówkowe, haemopneumothorax, rozerwanie śledziony, rozerwanie wątroby, złamania miednicy, obrażenia mnnogie ze znaczną utratą OKK • Trzecie maksimum (wiele dni - tygodnie) prawie zawsze związane z : zakażeniem uogólnionym (sepsą) lub nieewydolnością wielonarządową (Multiple Organ Failure - MOF) lub ostrą niewydolnością oddechową typu ARDS Cele i zadania postępowania w przypadkach pourazowych • 1. Szybka i dokładna ocena stanu pacjenta • 2. Resuscytacja i stabilizacja pacjenta w zależności od potrzeb • 3. Określenie czy leczenie pacjenta przekroczy możliwości dalego ośrodka • 4. Organizacja transportu między szpitalami • 5. Zapewnienie optymalnej opieki medycznej na każdym etapie leczenia Pomoc przedszpitalna • Ma wyprzedzić pomoc specjalistyczną • Przez wykonanie prostych czynności ma pomóc ratowanemu do czasu przybycia pogotowia ratunkowego • Nie zastępuje pomocy lekarskiej kwalifikowanej 3 2015-11-26 Zasady udzielania pomocy przedmedycznej • • • • • • Nie wolno zostawiać ratowanego samego Wezwać pogotowie (pomoc kwalifikowaną) Nie ruszać gdy nie ma takiej konieczności Ułożyć w pozycji bezpiecznej ustalonej Nie podawać nic doustnie Nie odchylać głowy po urazach kręgosłupa szyjnego Pomoc przedmedyczna • Ocena ponowna - Głowa i twarz • 1. Badanie - wywiad, oglądanie, badanie dotykiem, ponowna ocena źrenic • 2. Postępowanie drożność dróg oddechowych, zaopatrzenie krwawień Pomoc przedszpitalnaa • Ocena ponowna - Kończyny • 1. Badanie - wywiad, oglądanie (deformacje, narastanie obwodu kończyny), Badanie dotykiem (miejsca bolesne, trzeszczenie odłamów złamania, nieprawidłowa ruchomość) • 2. Postępowanie prawidłowe unieruchomienie Pomoc przedmedyczna • • • • • • • • ABC D - Drugs? D - disability? (inwalidztwo, niesprawność) 1. Określenie poziomu przytomności AVPU A - Alert - Przytomny V - Responds to Vocal stimuli (Reaguje na głos) P - Responds to Painful stimuli (Reaguje na ból) U - Unresponsive (Bez reakcji) 2. Szerokość, równość i reakcja źrenic Pomoc przedmedyczna • Ocena ponowna - Szyja • 1. Badanie - wywiad, oglądanie, badanie dotykiem • 2. Postępowanie - unieruchomienie (kołnierz, deska, woreczki, itp.) Zasady postępowania po urazach głowy • Nie lekceważyć nawet najmniejszych urazów głowy • Uszkodzenia skóry, rany • Wydzielina, krwawienie z ucha, nosa • Zaburzenia świadomości, mowy, widzenia • Nudności, wymioty, drgawki • Zaburzenia oddychania • Szerokość, równość i reakcja źrenic • Ułożenie poszkodowanego - bezpieczne 4 2015-11-26 Zasady postępowania po urazach głowy • Obserwacja czynności życiowych • Tętno - zwolnienie tętna po urazie głowy • RR - Ciśnienia tętniczego krwi Zasady postępowania po urazach głowy wzrost może świadczyć o wzroście ciśnienia śródczaszkowego Triada Cushinga - Wzrost RR, Zwolnienie tętna, Zaburzenia oddychania) • Oddychanie podejrzewamy uszkodzenie OUN u poszkodowanego z zaburzeniami oddychania Unieruchomienia transportowe po urazach kończyn i kręgosłupa Celem unieruchomienia jest: • zapobieganie dalszym urazom • działanie przeciwbólowe (kontrola bólu) Unieruchomienia transportowe po urazach kończyn i kręgosłupa Unieruchomienia transportowe: • Unieruchomienia niekonwencjonalne • Unieruchomienia konwencjonalne Efekt ! 1. zwiększenie szansy na: podtrzymanie czynności życiowych ratowanego utrzymanie funkcji kończyny 2. zmniejszenie ryzyka powstania powikłań w trakcie transportu Postępowanie po urazach kręgosłupa • Okoliczności (n.p. skok na głowę) • Objawy: ból, zaburzenia oddychania, niedowłady, porażenia, (ruch, czucie) • Utrata przytomności • Uraz głowy - podejrzewamy też uraz kręgosłupa szyjnego • Postępowanie - Ocena, ABC, krwawienia Postępowanie po urazach kręgosłupa • Czynności ratownicze w wodzie z zabezpieczeniem kręgosłupa szyjnego • Przemieszczanie poszkodowanego tylko gdy konieczne • Przeciąganie na ubraniu w ułożeniu na plecach - gdy tylko 1 ratownik • Ułożenie na plecach z zabezpieczeniem unieruchomienia kręgosłupa szyjnego 5 2015-11-26 Postępowanie po urazach kręgosłupa Postępowanie po urazach kręgosłupa Postępowanie po urazach kręgosłupa Postępowanie po urazach kręgosłupa NIE! Postępowanie po urazach kręgosłupa • • • • • • • Postępowanie po urazach kręgosłupa Przenoszenie w kilka osób (4) nosze, „Board”, długa deska, drzwi, itp. Jedna osoba „Dowodzi” I - głowa i szyja II - pod barki i plecy III - pod okolicę lędźwiową i pośladki IV - pod kolana i łydki 6 2015-11-26 Postępowanie po urazach kręgosłupa • Obrócenie na bok do siebie przy jednoczesnym stabilizowaniu kręgosłupa szyjnego • Podsunięcie noszy • Położenie na plecach na noszach • Przymocowanie poszkodowanego do noszy • Unieruchomienie głowy i szyji Postępowanie po urazach kręgosłupa • Minimalna ilość zbędnych ruchów • Planowanie transportu • Punkt docelowy (ostateczny, specjalistyczny, wyposażony /CT/) • Trasa • Warunki Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy deska (nosze) Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy nosze ortopedyczne „podbierakowe” do atraumatycznego montażu Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy materace (nosze podciśnieniowe) Zasady i technika unieruchamiania po urazach kręgosłupa 7 2015-11-26 Zasady i technika unieruchamiania po urazach kręgosłupa Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy unieruchomienia głowy jednorazowe i „kieszonkowe” Urazy kończyn • Złamania - zaburzenie osi pomiędzy stawami sąsiednimi, ułożenie przymusowe kończyny • Patologiczna ruchomość, objawy osłuchowe • Zwichnięcia - Zaburzenie osi kończyny w okolicy uszkodzonego stawu, zatarcie obrysów stawu, przemieszczenie składowych stawu, • Ból samoistny, przy dotyku, próbie wykonywania ruchów, obrzęk, zasinienie skóry w okolicy uszkodzenia, zaburzenia ukrwienia Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy unieruchomienia głowy Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy kołnierze transportowe Zasady postępowania po urazach kończyn • A. Ocena ABC i wdrożenie postępowania • B. Ocena struktur nerwowo-naczyniowych uszkodzonej kończyny (czy uległy urazowi) • C. Wybór właściwego rozmiaru i typu unieruchomienia (zasada unieruchomienia jednego stawu poniżej i powyżej uszkodzenia) 8 2015-11-26 Zasady postępowania po urazach kończyn Zasady postępowania po urazach kończyn • D. Założenie opatrunku w przypadku zranienia • E. Usunięcie odzieży z kończyny. Zdjęcie pierścionków, zegarków, itp. • F. Ocena naczyń i nerwów kończyny przed założeniem szyny (tętno, czucie, ruch) • G. Ułożenie miękkich podkładów nad wyniosłościami kostnymi • H. Zastosowanie delikatnego wyciągu w osi kończyny i umocowanie szyny lub innego unieruchomienia doraźnego • I. Ocena naczyń i nerwów kończyny po założeniu unieruchomienia (tętno, czucie, ruch) Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn - przykłady Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn - przykłady • • • • • Kończyna górna Chusta trójkątna Umocowanie kończyny do klatki piersiowej Doraźna lub kwalifikowana szyna „Gazeta” (+ szalik) • Kończyna dolna • Unieruchomienie kończyny do drugiej kończyny • Doraźna lub kwalifikowana szyna (Kramera, próżniowa, pneumatyczna, wyciągowa, itp.) • Unieruchomienie palców • szyna Zimmera (mikroporowata gąbka naklejona na pasek blaszki aluminiowej) Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn - unieruchomienia • • • • • • Dobór Konwencjonalne - kwalifikowane koszt/dostępność wielokrotne użycie/jednorazowe łatwość formowania trwałość stabilizacji ucisk kończyny (korzystny/niekorzystny) Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn - szyna Kramera • Wyścielona watą/ligniną i owinięta bandażem • Powinna zakładać więcej niż jedna osoba • Przymierzanie i modelowanie na k. zdrowej • Każdą szynę domodelowujemy do kończyny a nie odwrotnie • zabezpieczenie miejsc narażonych na ucisk • pozostawienie odsłoniętych palców rąk i stóp 9 2015-11-26 Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn dolnych Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn dolnych unieruchomienie doraźne unieruchomienie doraźne Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn górnych Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy szyny unieruchamiające i materace podciśnieniowe unieruchomienie doraźne Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy szyny wyciągowe Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy szyny wyciągowe 10 2015-11-26 Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy szyny wyciągowe Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy ortezy transportowe prefabrykowane Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy szyny pneumatyczne (dmuchane) Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn Amputacja urazowa • Najpierw zabezpieczenie ratowanego, potem odciętej kończyny • ABC • Opatrunek na ranę, ucisk • Krwawienie - opatrunek uciskowy, uciścięcie tętnicy powyżej miejsca krwawienia Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn • Krwotok - Opatrunek na ranę, ucisk • Krwawienie - opatrunek uciskowy, uciścięcie tętnicy powyżej miejsca krwawienia • Opaska uciskowa - NIE! Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn • opatrunek uciskowy • gaza opatrunkowa jałowa na powierzchnię rany - minimum 2-3 warstwy lub więcej • można dołożyć gazę opatrunkową • opaska podtrzymująca • bandaż elastyczny z uciskiem do zatrzymania krwawienia 11 2015-11-26 Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn • Złamania otwarte • Opatrunek jałowy • domodelowane unieruchomienie • Gdy szyna - docisk opaską do szyny Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn • Zabezpieczenie odciętej części ciała • Ułożenie z elewacją kończyn, gdy nie ma przeciwwskazań • Postępowanie przeciwwstrząsowe Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy Zestawy materiałów opatrunkowych 12