Wizyta studyjna #2 – Zagłębie Ruhry

PODSUMOWANIE
Wizyta studyjna #2 – Zagłębie Ruhry
Polsko-niemiecka współpraca
niskoemisyjnej w miastach
na
rzecz
rozwoju
gospodarki
10 grudnia 2015
10.12.2015, następnego dnia po pierwszym spotkaniu konsultacyjnym w ramach projektu dotyczącego
polsko-niemieckiej współpracy w dziedzinie kształtowania gospodarki niskoemisyjnej w miastach,
delegacja reprezentantów wybranych gmin polskich została zaproszona do zapoznania się z
najlepszymi praktykami z rejonu Zagłębia Ruhry w Niemczech. Niegdyś serce niemieckiego przemysłu
górniczego, obecnie Zagłębie Ruhry zdołało przeobrazić się w region znany z nowych, czystych
technologii. Wizyta studyjna obejmowała byłą kopalnię węgla Ewald, osiedle byłych górników
modernizowane w ramach projektu „Gartenstadt der Zukunft”, park technologiczny Gelsenkirchen i
Bottrop, gdzie realizowany jest projekt modernizacji energetycznej jednej z dzielnic pn. Miasto
Innowacji w Zagłębiu Ruhry.
Herten było niegdyś największym producentem
węgla kamiennego w Europie. Odkąd w 2008
r. zamknięto ostatnią kopalnię, miasto zostało
poddane zmianom strukturalnym. W miejscu
nieczynnych dziś kopalni Ewald znajduje się
obecnie pierwszy w Niemczech lokalny ośrodek wykorzystania wodoru i technologii ogniw
paliwowych. Centrum Kompetencji ds. Wodoru
(H2 Herten) jest jedną z dwóch inicjatyw z
zakresu rozwoju technologicznego stanowiących własność miasta, które powstały, by
przyciągnąć innowacyjne i technologicznie
zorientowane firmy.
Inżynierowie Centrum opracowali rozwiązanie
jednego z głównych wyzwań związanych z
rozpowszechnianiem wykorzystania energii
odnawialnych: okresowości produkcji energii
elektrycznej, a co za tym idzie: kwestii jej
magazynowania. W centrum demonstracyjnym
turbina wiatrowa jest połączona z uzupełniającym systemem energetycznym działającym
na bazie wodoru: nadmiar energii jest przechowywany dzięki elektrolizie w formie wodoru,
który następnie może być ponownie zamieniony na energię dzięki zastosowaniu ogniw
paliwowych. Oprócz zbiorników wodoru do
zrównoważenia przejściowych wahań
zapotrzebowania na energię mogą być
używane także ogniwa paliwowe na wodór.
Herten’s Hydrogen Centre of Excellence. ©
adelphi
Stare kopalnie Ewald oraz Centrum
Kompetencji ds. Wodoru (H2 Herten)
Ta technologia będzie mieć kluczowe
znaczenie dla rozpowszechniania samochodów napędzanych wodorem oraz produkcji
energii off-grid. Choć nie jest jeszcze opłacalna, w perspektywie 2050 r. ten rodzaj technologii może mieć zasadnicze znaczenie dla
osiągnięcia klimatycznych celów Niemiec.
Więcej informacji: website of the h2herten
Gartenstadt der Zukunft – połączenie
modernizacji energetycznej i tradycji
Kolejnym punktem programu wizyty studyjnej
polskiej delegacji stały się osiedla byłych
górników z Hessel-Bertlich-Westerholt, których
część zostanie odnowiona w ramach projektu
“Gartenstadt der Zukunft”. Tutaj została
dokładniej wyjaśniona i rozwinięta prezentacja
Irja Hönekopp, specjalisty ds. zmian klimatu w
Herten wygłoszona podczas warsztatów dn.
9.12 grudnia, a dotycząca celów, wyzwań i
zaproponowanych rozwiązań w zakresie
modernizacji energetycznej na poziomie
dzielnicy. Uczestnicy odwiedzili dom z 1920 r.,
który w nadchodzącym roku ma zostać
odnowiony i pełnić funkcję wzorcowego domu
pokazowego.
Domy przeznaczone do
Gartenstadt der Zukunft.
© adelphi
wzorcowej
modernizacji
Jednym z głównych wyzwań dla gminy było
znalezienie odpowiednich zachęt do wspierania grupowej modernizacji i w konsekwencji
zachowania jednolitego wizerunku tej historycznej dzielnicy. Dwa inne ważne aspekty
renowacji stanowiło wykorzystanie prostych
metod i materiałów oraz rozszerzenie przestrzeni życiowej w domach poprzez zamknięcie
loggi, aby poprawić jakość życia mieszkańców.
Poprzez ten projekt zespół architektów i
kierowników renowacji pragnie promować te
środki poprawy efektywności energetycznej,
które okazały się najbardziej skuteczne:
wymianę systemów grzewczych oraz izolację
dachu i piwnicy. Wymiana okien i izolacja ścian
zewnętrznych zajęły dopiero 4. i 5. miejsce
jeśli chodzi o wpływ na oszczędność energii.
Więcej informacji: website of Energiewende
Ruhr
Naukowy Park w Gelsenkirchen –
prezentacja technologii przyszłości
W Naukowym Parku w Gelsenkirchen
przedstawiciel regionalnej agencji energetycznej zaprezentował sposób, w jaki Nadrenia
Północna-Westfalia (NRW) zamierza stać się
wzorcowym regionem zrównoważonej
mobilności. Zasadniczym elementem strategii
regionu jest rozwój sieci elektrycznych
samochodów, finansowany przez Unię
Europejską, Federal-ne Ministerstwo
Transportu i Infrastruktury oraz region NRW.
Do końca 2016 r. w 10 miastach wsparcie
uzyska14 projektów, a w rezultacie do
eksploatacji zostanie oddanych ponad 600
pojazdów elektrycznych i 425 stacji ładowania.
Inny modelowy projekt oferujący rozwiązania
dla dla inteligentnej mobilności na co dzień to
budowa ok. 100 km „autostrady rowerowej” od
Duisburg Hamm.
Sam Naukowy Park w Gelsenkirchen (NPG)
również stanowi interesujący przykład tego, jak
gmina może przyspieszyć swoją transformację
strukturalną poprzez przyciąganie firm i
instytutów badawczych działających w obszarze czystej energii. Ostatnia kopalnia węgla w
Gelsenkirchen została zamknięta w 2000 r.
W konsekwencji ok. 4 tys. osób straciło pracę.
Wprawdzie stworzenie Parku Naukowego nie
mogło całkowicie zrównoważyć tej straty (ok.
400 nowych miejsc pracy), stanowi jednak
doskonałą okazję dla przyszłego rozwoju
miasta. NPG stał się centralną instytucją, która
inicjuje rozwój technologiczny i kieruje nim
poprzez realizację projektów demonstracyjnych 30 do 40 innowacyjnych firm, które
wynajmują przestrzeń w obiekcie. NPG został
wprawdzie utworzony ze środków UE,
niemieckiego rządu federalnego i regionu
NRW, teraz jednak samodzielnie się finansuje.
Więcej informacji: website of WiPa
Naukowy Park w Gelsenkirchen. © adelphi
InnovationCity Ruhr – interdyscyplinarny
zespół pracujący dla tętniącego życiem
klimatycznego miasta
W 2010 r. “Initiativkreis Ruhr”, sojusz
gospodarczy składający się z 70 wiodących
firm i instytucji w regionie, postanowił
uruchomić konkurs pn. „Klimatyczne miasto
przyszłości”. Bottrop – przemysłowe miasto
liczące ok. 120 tys. mieszkańców – przekonało
jury do swojego pomysłu. Projekt realizowany
jest przez prywatną firmę „Innowacyjne
zarządzanie miastem GmbH”, której zarząd
skupia 90 reprezentantów instytucji
badawczych i przemysłowych oraz ok. 20
przedstawicieli ministerstw i władz publicznych.
Spotkania projektowe w celu kierowania
realizacją działań i ułatwienia komunikacji w
szerokim kręgu interesariuszy organizowane
są co dwa tygodnie.
Centrum projektu stanowi modernizacja
energetyczna budynków oraz renowacja
dzielnic. Podzielony jest on na pięć obszarów
działania: życie, praca, produkcja energii,
mobilność i urbanistyka. Renowacja dzielnicy
Battenbrock-Nord, która została zaprezentowana podczas warsztatów w dn. 9 grudnia, jest
Wzorcowy dom w Bottrop. © adelphi
jednym z kilku projektów realizowanych w
ramach projektu parasolowego pn.
InnovationCity (Miasto innowacji). Oczekuje
się, że realizowane obecnie projekty pozwolą
osiągnąć już ponad dwie trzecie planowanej
redukcji emisji CO2, która dla okresu 20102020 wynosi 50%.
Dowodem na sukces koncepcji InnovationCity
jest fakt, że obecnie jest powielana w
sąsiednich miastach, takich jak Essen.
Więcej informacji: website of InnovationCity
Ruhr
Nieczynna dziś kopalnia węgla Ewald. © adelphi
Współfinansowanie:
Projekt jest finansowany przez niemieckie Federalne Ministerstwo Środowiska (BMUB) ze środków Doradczego Programu
Wsparcia (AAP) Ochrony Środowiska w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, Kaukazu i Azji Centralnej oraz innych krajach
sąsiadujących z Unią Europejską. Jest on nadzorowany BMUB i Federalną Agencję Ochrony Środowiska.
Informacje na temat pierwszej edycji projektu można znaleźć na stronie: http://low-emission-project.pl/pl/home/dok/24.php