Współpraca nauki z przemysłem

Współpraca nauki z przemysłem diagnoza
i dobre przykłady
Artur Bartosik
Politechnika Świętokrzyska
Śląskie Forum Innowacji
Katowice, 16.06.2011
Dyspozycja
Wprowadzenie
Zarys diagnozy współpracy Nauki z Przemysłem
Czynniki wpływające na rozwój gospodarczy
Klasyczne światowe przykłady współpracy N-P
Krajowe przykłady współpracy N-P
Wnioski
2/31
Wprowadzenie
Schumpeter - w prawdziwym kapitalizmie liczy się
konkurowanie nowym produktem, nową technologią,
nowym typem organizacji, czy nowym źródłem
dostaw.
Drucker, klasyk teorii zarządzania – „gospodarka
oparta na wiedzy”.
Florida, wybitny regionalista:
w gospodarce kreatywnej miasta i regiony stają się
podstawowymi jednostkami organizacji ekonomicznej,
przejmując rolę, którą wcześniej pełniły duŜe korporacje,
w tych regionach, w których koncentrują się ludzie kreatywni,
gospodarka wzrasta, powstają lub lokalizują swoje siedziby
firmy high-tech, rośnie zatrudnienie i populacja,
miejsca omijane przez utalentowanych ludzi przeŜywają
gospodarczą stagnację lub upadają.
3/31
Zarys diagnozy współpracy
nauki z przemysłem
Niska podaŜ nowych patentów i technologii
Niskie nakłady na sferę B+R
Niski wskaźnik pracowników N-B
Niska mobilność kadry N-B
Pasywne podejście instytucji B+R do komercjalizacji
wyników badań naukowych
Niedojrzałość regionalnych systemów innowacji
4/31
Zarys diagnozy współpracy
nauki z przemysłem
Trudności w dostępie przedsiębiorców do zaplecza
B+R
Wysoki wskaźnik regulacji rynku w stosunku do
pozostałych krajów Unii
–
Z raportu Banku Światowego wynika, Ŝe w 2010r. w Polsce na załoŜenie
firmy trzeba było czekać średnio 32 dni (o dzień dłuŜej niŜ w poprzednich
latach). Tymczasem w Czechach na rejestrację działalności gospodarczej
czeka się 20 dni, a w Portugalii – 6 (Inne kraje - 20 min.).
Niedostatecznie przygotowana i zarządzana
administracja publiczna
Upolitycznienie gospodarki
‘Krępująca’ ustawa PPP
5/31
Ranking województw – udzielone patenty i prawa ochronne (2009r.)
Ilość
Patenty/1000.000
mieszkańców
Ludność
1.
Lp.
Mazowieckie
Województwa
424
81
5.222.167
2.
Śląskie
347
74
4.640.725
3.
Dolnośląskie
189
65
2.876.627
4.
Łódzkie
152
59
2.541.832
5.
Małopolskie
186
56
3.298.270
6.
Pomorskie
100
44
2.230.099
7.
Świętokrzyskie
54
43
1.270.120
8.
Wielkopolskie
143
41
3.408.281
9.
Lubelskie
85
39
2.157.202
10.
Kujawsko-Pomorskie
79
38
2.069.083
11.
Opolskie
37
36
1.031.097
12.
Zachodniopomorskie
54
32
1.693.198
13.
Podkarpackie
57
27
2.101.732
14.
Lubuskie
21
20
1.010.047
15.
Warmińsko-Mazurskie
20
16
1.427.118
16.
Podlaskie
19
16
1.189.731
Udział sektora publicznego w nakładach
inwestycyjnych firm
Źródło: Raport o stanie sektora MŚP w Polsce w latach 2008–2009, PARP
Ogółem
0-9
10-49
50-249
>250
Polska
22,90
0,86
9,99
13,86
32,96
Śląskie
29,61
0,37
11,32
17,39
40,19
Małopolskie
20,42
1,34
11,37
13,40
29,75
Dolnośląskie
19,22
1,33
9,35
15,72
25,36
Wielkopolskie
18,52
0,78
5,22
10,48
26,94
Mazowieckie
17,88
0,53
6,97
9,67
25,77
7/32
Odsetek
przedsiębiorstw
w Polsce
prowadzących
działalność B+R
w latach 2006-2008
8/24
Wskaźnik Sprawności Instytucjonalnej
Wskaźnik Sprawności Instytucjonalnej,
%
Za
ch
od
ni
op
W
a r W i om
m
el or s
k
iń
sk o p k ie
o ls
oŚ w M az kie
ię ur
to s k
k r ie
zy
sk
Ś l ie
P o ąsk
m ie
o
P rs k
P o odl ie
dk as k
a r ie
pa
O ck
M po ie
a z lsk
ow ie
M ie c
ał
o p kie
ol
s
Łó k ie
dz
k
L
u b ie
Ku
u
ja
Lu s ki
ws
b e
ko
-P elsk
om
i
Do o e
l n rs k
oś ie
lą
sk
ie
Opracowanie dla PARP: PW-004, Temat SP-1.1.1, 2007
250%
200%
150%
100%
50%
0%
• Poziom wydatków na administrację publiczną w przeliczeniu na 10.000 mieszkańców;
9/31
Czynniki wpływające na rozwój gospodarczy
Praca
Wiedza
Kapitał
10/31
PRACA
Praca - wraz ze wzrostem zatrudnienia
gospodarka rozwija się
–
przyrost naturalny
–
imigracja
11/31
Praca
Analiza struktury wiekowej państw UE
Źródło: Directorate-General for Economic and Financial Affairs, B-1049
Brussels, Belgium, 2005
12/31
Praca
Analiza struktury wiekowej Polski
Źródło: Directorate-General for Economic and Financial Affairs, B-1049
Brussels, Belgium, 2005
13/31
WIEDZA
• Przyczynia się do postępu technologicznego
i innowacyjności gospodarki
• ZaleŜy od kapitału ludzkiego, klasy kreatywnej,
infrastruktury wiedzy, wydatków na B+R, …
• Na infrastrukturę wiedzy składają się:
–
–
–
–
–
sprawnie działający system Edukacji, w tym uczelnie wyŜsze
zaplecze B+R
system transferu i komercjalizacji wiedzy
instytucje otoczenia biznesu
regionalny system innowacji
14/31
WIEDZA
Wskaźnik innowacyjności Polski
Źródło: European Scorebaord, 2010
15/31
KAPITAŁ
• Przyczynia się do postępu technologicznego,
innowacyjności gospodarki
• Kapitał rośnie wraz z rozwojem zasobów ludzkich, klasy
kreatywnej, infrastruktury wiedzy i wydatków na B+R
16/31
Intensywność nakładów na B+R przez stare i
młode firmy w UE i USA
17/31
W których sektorach światowej gospodarki
najwięcej inwestuje się w badania?
18/31
Struktura krajów – 1400 firm
19/31
Udział Polskich Firm w 1400
• Telekomunikacja Polska: 513 miejsce na liście
rankingowej; zmiana procentowa nakładów na B+R:
+21.3%
• Bioton: 708 miejsce na liście rankingowej; zmiana
procentowa nakładów na B+R: -38.1%
• Asseco Poland Software: 793 miejsce na liście
rankingowej; zmiana procentowa nakładów na B+R:
+41.6%
• Netia: 896 miejsce na liście rankingowej; zmiana
procentowa nakładów na B+R: -41.3%
20/31
Klasyczny światowe przykłady współpracy N-P
• Silicon Valley
• Finlandia, Technopolis:
– 1982 Oulu
– 1999 notowany na Giełdzie
– 2001 „green field” projekt - Helsinki Vantaa
– 1988 Finnish Science Parks Association
• Finlandia, Otaniemi International Innovation Centre
– identyfikuje 150-200 wynalazków rocznie
– ok. 1/3 wybieranych jest jako mające potencjał wdroŜeniowy
21/31
Finlandia – refleksje
• Średnio wymagany jest okres ok. 2-ch lat, aby
przekonać personel Uczelni do przeprowadzenia badań
nad obiecującymi technologiami
• Średnio mija 5-10 lat do osiągnięcia obiecujących
wyników badań mających wartość wdroŜeniową
• Nie ma efektów w krótkim czasie
22/31
Klasyczny światowe przykłady współpracy N-P
•
•
•
•
•
W Akwizgranie na RWTH, na murach uczelni brakuje miejsca na
szyldy firm, które prowadzą sami profesorowie
W 250-tysięcznym Akwizgranie jest aŜ 20 parków technologicznych
Dreźnie, w Technische Universitat jest podobnie: profesorów
zwalnia się częściowo z obowiązków dydaktycznych na rzecz badań
i ściślejszej współpracy z przemysłem
W Dreźnie powstają małe, krótko działające firmy profesorskie do
realizacji konkretnych projektów
W Dreźnie tematy prac magisterskich są tworzone pod konkretne
zamówienia ze strony przemysłu, a ich efekty wdraŜane
23/31
Krajowe przykłady współpracy N-P
•
KLASTRY:
– Klaster Dolina Lotnicza
11 kwietnia 2003 powołano do Ŝycia Stowarzyszenie Grupy
Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego Dolina Lotnicza.
– Innowacyjny Śląski Klaster Czystych Technologii Węglowych, 2005:
blisko ½ wydobycia węgla w UE pochodzi z Polski.
ZałoŜyciele:
• nauka – Główny Instytut Górnictwa, Politechnika Śląska, Instytut
Chemicznej Przeróbki Węgla, Instytut InŜynierii Chemicznej PAN;
• przemysł – Południowy Koncern Energetyczny S.A., Kompania
Węglowa S.A., Jastrzębska Spółka Węglowa S.A., Katowicki
Holding Węglowy S.A.;
• samorządy sześciu gmin górniczych – Gliwic, Jastrzębia Zdroju,
Jaworzna, Katowic, Rybnika, Tychów.
Cel: rozwój i wdraŜanie czystych technologii węglowych w energetyce
i karbochemii
24/31
Krajowe przykłady współpracy N-P
ATON-HD
Źródło: www.szkolenie.komercjalizacja-nauki.pl
•
ATON-HT SA to spółka obecna na rynku od 2005 r. Działa w
obszarze innowacyjnych technologii unieszkodliwiania i utylizacji
odpadów niebezpiecznych oraz odzysku cennych materiałów.
Firma jest właścicielem m.in. unikalnego w skali światowej
rozwiązania o nazwie: „Technologia utylizacja odpadów
niebezpiecznych w skoncentrowanym polu mikrofalowym”,
skrótowo nazywanego MTT (Microwave Thermal Treatment).
W tej technologii unieszkodliwianie i utylizacja odpadów odbywa się
na drodze obróbki termicznej w wysokiej temperaturze. Uzyskuje
się ja dzięki szybkiemu nagrzewaniu odpadów czystą energią
mikrofalową. W metodach konwencjonalnych potrzebne jest do
tego spalanie paliwa (gazu, oleju, itp.). Istotną zaletą metody
mikrofalowej jest moŜliwość unieszkodliwiania odpadów
azbestowych zanieczyszczonych substancjami toksycznymi (zuŜyte
oleje transformatorowe zawierające PCB, farby, lakiery, niektóre
substancje uszczelniające itp.)
25/31
Krajowe przykłady współpracy N-P
ATON-HT
Źródło: www.szkolenie.komercjalizacja-nauki.pl
•
W 2008 r. ATON-HT zadebiutował na rynku New Connect i pozyskał
5,25 mln zł z emisji prywatnej akcji serii C, na rozwinięcie bieŜącej
działalności i kontynuowanie badań nad wykorzystaniem technologii
MTT. W tym samym roku firma zgłosiła do urzędu patentowego dwie
nowe technologie: rotującą plazmę łukową oraz system MOS
(Microwave Oxidation System).
•
W lutym 2011 Spółka podpisała pierwszą umowę sprzedaŜy licencji
na proces technologiczny do unieszkodliwiania odpadów
medycznych do USA. Wartość kontraktu to 5 mln USD.
26/31
Krajowe przykłady współpracy N-P
ATON-HT
Źródło: www.szkolenie.komercjalizacja-nauki.pl
• Zakres zastosowania technologii MTT:
• odpady zawierające azbest
• odpady przemysłowe zawierające cenne składniki, np. tlenek cynku
• odpady przemysłu mięsnego
• odpady ściekowe
• fotogipsy
• niebezpieczne odpady medyczne
• odpady z laboratoriów badawczych
• przeterminowane lekarstwa
• odpady z tworzyw sztucznych i opon
• wszelkie inne odpady, które naleŜy utylizować poprzez obróbkę
termiczna w temperaturze do ok. 1500°C.
27/31
Krajowe przykłady współpracy N-P
Ammono
Źródło: www.szkolenie.komercjalizacja-nauki.pl
Kryształki azotku galu:
•
•
•
•
Materiał wykorzystywany jest w odtwarzaczach Blu-Ray, diodach
LED i wielu układach elektronicznych.
InŜynierowie Ammono finalizują przygotowania do wyhodowania
kryształu o wielkości pozwalającej na cięcie w warstwy, z których
składa się materiał półprzewodnikowy.
Rynek azotku galu wyceniany jest obecnie na ok. 100 mln dolarów,
lecz bardzo dynamicznie rośnie.
Odpowiednio duŜe kryształy mogą zastąpić krzem, który ma duŜo
gorszą przewodność cieplną. Układy elektroniczne bazujące na
krzemie wymagają osobnego chłodzenia. Zastosowanie azotku galu
- dzięki jego wysokiej przewodności cieplnej - pozwoli na
korzystanie z tanich systemów chłodzenia elektroniki, co daje
szansę na znaczne obniŜenie kosztów (www.ammono.com).
28/31
Krajowe przykłady współpracy N-P
Krajowa Giełda Wynalazczości Studenckiej
• Projekt Autorski Rektora Politechniki Świętokrzyskiej –
„Systemowe Wsparcie Wynalazczości Studenckiej”
29/31
Wnioski praktyczne
Projekt: GROW-Bridging and Science, INTERREG IIIC,
2008 www.grow3c.com
•
Transfer wiedzy powinien być inicjowany przez przemysł.
•
Potrzeby rynku powinny determinować badania rozwijane na
uczelni.
•
Prawa własności intelektualnej ze wspólnych badań powinny
naleŜeć do partnerów przemysłowych, którzy mogą je później
wykorzystać.
•
KaŜdy region UE powinien stworzyć punkty kontaktowe wspierające
transfer wiedzy z uczelni do przemysłu. Punkty kontaktowe nie
powinny obsługiwać tylko jednego uniwersytetu, ale powinny mieć
szerszą bazę ekspertów wywodzących się z uczelni oraz całego
regionu.
30/31
Dziękuję za uwagę!
Artur Bartosik
[email protected]
31/31