T: Zasady pracy w systemie operacyjnym

T: Zasady pracy w systemie
operacyjnym
1. Napędy dysków i ich oznaczenia
jednoliterowe nazwy uzupełnione
dwukropkiem
A: (napęd dyskietek)
B: (drugi napęd dyskietek)
C: (napęd pierwszego dysku twardego)
D: (napęd drugiego dysku twardego)
pierwsze wolne oznaczenie nieprzypisane
do dysku twardego zostaje przypisane do
napędu CD (DVD)
2. Plik
jednostka zapisu i przechowywania
danych w komputerze; jest to ciąg
bitów danych, opatrzony nazwą i
atrybutami, zapisywanych w
odpowiednim formacie, zależnie od
zawartości pliku; nazwa pliku składa się
z nazwy podstawowej i tzw.
rozszerzenia oddzielonymi kropką
nazwa podstawowa (wraz ze spacjami)
• nie może przekraczać 255 znaków
• może zawierać: litery, cyfry, kropki,
przecinki, średniki, nawiasy
kwadratowe, znaki plus, minus,
równości i spacje
• mogą się zaczynać od dużej i małej litery
(Windows nie rozróżnia wielkości liter)
rozszerzenie:
• zwykle jest to trzyznakowy
identyfikator typu pliku
doc – (Word)
xls – (Excel)
exe lub com – rozszerzenia plików
wykonywalnych
pliki wykonywalne
(exe, com, msi) uruchamiają programy;
pliki tekstowe i
dokumentów
tekstowych
(txt, doc, rtf) pierwsze to pliki zawierające sam tekst, drugie –
tworzone za pomocą programów tzw. edytorów tekstu
pliki graficzne
(jpg, gif, png) zawierają rysunki, zdjęcia i obrazy
pliki publikacji
elektronicznych
(htm, html, pdf) najpopularniejsze to pliki dokumentów
hipertekstowych, czyli dokumentów zawierających powiązane ze
sobą bloki odpowiednio sformatowanego tekstu i grafiki,
pomiędzy którymi można się przemieszczać za pomocą
odnośników, tzw. hiperłączy
pliki archiwów
(zip, rar) powstające w czasie archiwizowania innych plików
pliki multimediów
(wav, mp3,cda, mpg, mpeg, avi, asf, wmv) zawierają dźwięk,
obraz video i animacje
atrybut pliku:
• określa jego właściwości (od odczytu,
do edycji, ukryty, systemowy)
• może określać rozmiar pliku, datę i
czas utworzenia lub ostatniej
modyfikacji
3. Folder
• wydzielony obszar wybranego
nośnika danych, umożliwiający
właściwą organizację danych
• ich nazwa nie może przekraczać 255
znaków (małych bądź dużych liter,
cyfr, kropek, przecinków, średników,
znaków plus, minus, równości oraz
spacji)
• w tym samym folderze nie mogą
znajdować się dwa pliki z tą samą
nazwą podstawową i tym samym
rozszerzeniem
• w danym folderze nie mogą istnieć
dwa podfoldery o takich samych
nazwach
4. Skrót
reprezentowane za pomocą ikony łącze
do wskazanego obiektu w komputerze
5. Program Mój komputer
udostępnia wszystkie zasoby
systemowe
6. Systemowy Panel sterowania
zawiera wiele narzędzi do zmiany i
zachowania Windows
7. Kosz
miejsce (ukryty folder Recycled), w
którym system Windows przechowuje
usunięte pliki, które można odzyskać
(Przywróć) lub całkowicie usunąć
(Usuń)
Pliki lub foldery usunięte z dysków
sieciowych (jeśli komputer pracuje w
sieci) i dysków wymiennych (np.
dyskietek) nie są przenoszone do
kosza, lecz usuwane trwale.
8. Rodzaje programów
RODZAJ
System operacyjny
ZASTOSOWANIE/OPIS
PRZYKŁADY
Steruje zasobami sprzętowymi
Windows, Unix,
(hardware) i programowymi
Linux
(software)
Menager plików
Obsługa dysku
Eksplorator
Windows, Total
Comander
Edytor tekstów
Tworzenie i poprawy tekstów
Word, Notatnik
Arkusz kalkulacyjny
Analiza danych liczbowych na
Excel, Lotus
tabelach, wykresach
Bazy danych
Gromadzenie i wyszukiwanie
Access, Oracle
informacji
Programy graficzne
Rastrowe (pikselowe) - obróbka
Paint
zdjęć
Wektorowe - używane w
reklamie
Corel
RODZAJ
Programy handlowe
Programy księgowe
ZASTOSOWANIE/OPIS
PRZYKŁADY
Fakturowanie, obsługa
Subiekt, Symfonia,
gospodarki magazynowej,
Handel
Ewidencja operacji
Symfonia-Finanse
gospodarczych
i Księgowość,
Rachmistrz
Programy kadrowo-
Prowadzenie polityki kadrowo-
Symfonia - Kadry i
płacowe
płacowej
Płace
Programy
Prezentacja z wykorzystaniem
Power Point
multimedialne
obrazów i dźwięków
Obsługa poczty
Przeglądarka internetowa –
Internet Explorer,
elektronicznej
wyszukiwanie informacji, oraz
Mozilla Firefox
zakładanie konta poczty
elektronicznej
Zarządzanie kontem poczty
elektronicznej
Outlook Express
NAJPOPULARNIEJSZE RODZAJE PROGRAMÓW KOMPUTEROWYCH oprogramowanie użytkowe
I. Do najpopularniejszych aplikacji komputerowych mających powszechne
zastosowanie można zaliczyć
Edytory tekstu - komputerowe redagowanie tekstu, tworzenie dokumentów
tekstowych z grafiką i wykresami
Arkusze kalkulacyjne - zaawansowane obliczenia dzięki wbudowanym funkcjom,
proste bazy danych, tworzenie wykresów
Systemy baz danych - gromadzenie w bazie danych informacji określonego typu i
zarządzanie nimi
Programy graficzne - tworzenie grafiki komputerowej i jej przetwarzanie
Programy komunikacyjne - umożliwiają połączenie się z innym komputerem w sieci
komputerowej i w sieci Internet oraz wymiana informacji, np. poczta elektroniczna
II. Profesjonalne programy stosowane w przemyśle
Między innymi programy typu
CAD - komputerowe wspomaganie projektowania
CAE - komputerowe wspomaganie procesów technologicznych
CAM - komputerowe wspomaganie nadzoru procesu technologicznego
DTP - komputerowy skład publikacji
III. Inne np.
Programy multimedialne i edukacyjne
Programy do tworzenia i słuchania muzyki
Aplikacje do tworzenia programów komputerowych - języki i systemy programowania
Gry komputerowe
9. Prawo autorskie
• ogół przepisów prawnych
określających uprawnienia
przysługujące autorowi danego
utworu
• chronią programy komputerowe,
utwory i publikacje udostępniane w
Internecie
10. Piractwo komputerowe
nieprzestrzeganie praw autorskich
(ograniczeń dotyczących kopiowania i
rozpowszechniania programów
komputerowych i innych dóbr)
W 1988r. Utworzono organizację BSA
(Business Software Alliance)
obejmującą największych
producentów oprogramowania z
całego świata. Jej zadaniem jest
edukacja użytkowników komputerów
w zakresie ochrony własności
intelektualnej, jaką stanowią programy
komputerowe.
11. Licencja
określa zasady korzystania z programu
przez jego nabywcę oraz precyzuje, czy
program może być używany na jednym
komputerze (licencja
jednostanowiskowa), czy na wielu
komputerach (licencja grupowa)
Wykupując licencję użytkownika
programu, nabywca nie staje się
właścicielem programu, ale jedynie
licencjobiorcą.
12. Licencje bezpłatne lub niewielką
opłatą rejestracyjną
freeware
pozwalająca na bezpłatne i nieograniczone używanie programu;
programy mogą być rozpowszechniane tylko i wyłącznie w
niezmienionej formie
shareware
obejmująca programy, z których można korzystać bezpłatnie w
okresie ich testowania; po upływie tego czasu użytkownik
zobowiązany jest do wniesienia tzw. opłaty rejestracyjnej lub
rezygnacji z programu
Open Source
jej istotą jest swobodne, nieodpłatne rozprowadzanie programów
wraz z ich kodem źródłowym; najpopularniejszą jej odmianą jest
licencja GNU GPL, w ramach której program jest rozprowadzany
wraz z pełnym kodem źródłowym lub bez kodu (jeśli istnieje
swobodny dostęp do niego np. w sieci Internet)
Public Domain
bezpłatne programy niestanowiące przedmiotu prawa
autorskiego; programy te mogą być używane bez ograniczeń jako
składniki innych aplikacji czy systemów
Systemy licencjonowania praw autorskich
znak
Copyright
Wszystkie prawa zastrzeżone (lub: wszelkie prawa zastrzeżone, ang. all
rights reserved) − zasada, którą objęte jest tradycyjne prawo autorskie;
nie zezwala ona zmieniania utworu oraz kopiowania bez zgody autora
(zwykle pisemnej)
Creative
Commons
Pewne prawa zastrzeżone - kompromis pomiędzy pełną ochroną praw
autorskich a niczym nieskrępowanym korzystaniem z twórczości innych
osób; umiarkowane, elastyczne zasady; zwiększają efektywność
przepływu informacji; tworzą zbiór licencji, które sankcjonują udzielenie
określonych praw do utworów odbiorcom, dzięki czemu utwory mogą
być wykorzystywane w szerokim stopniu bez konieczności uzyskania
każdorazowej, indywidualnej zgody właściciela praw autorskich
Copyleft
zezwalający na modyfikację pracy i jej dalszą redystrybucję na
identycznych warunkach; świadome "porzucenie" zastrzeżeń do
kopiowania; "Wszystkie prawa odwrócone - drukuj do woli"
Cztery podstawowe warunki licencji CC to:
Uznanie autorstwa. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać
i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na
jego podstawie utwory zależne pod warunkiem, że zostanie
przywołane nazwisko autora pierwowzoru.
Użycie niekomercyjne. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać
i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na
jego podstawie utwory zależne jedynie do celów niekomercyjnych.
Na tych samych warunkach. Wolno rozprowadzać utwory zależne
jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór
oryginalny.
Bez utworów zależnych. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać
i wykonywać utwór jedynie w jego oryginalnej postaci – tworzenie
utworów zależnych nie jest dozwolone.
Uznanie autorstwa 3.0 Polska – Licencja ta pozwala na kopiowanie,
zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu
jedynie pod warunkiem oznaczenia autorstwa. Jest to licencja
gwarantująca najszersze swobody licencjobiorcy.
Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska – Licencja ta
pozwala na kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie
i wykonywanie utworu tak długo, jak tylko na utwory zależne będzie
udzielana taka sama licencja. Jest to licencja używana przez Wikipedię
i jej siostrzane projekty.
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 3.0 Polska – Licencja ta
pozwala na kopiowanie, zmienianie, remiksowanie, rozprowadzanie,
przedstawienie i wykonywanie utwóru jedynie w celach
niekomercyjnych. Warunek ten nie obejmuje jednak utworów zależnych
(mogą zostać objęte inną licencją).
Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska – Ta licencja
zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu
zarówno w celach komercyjnych i niekomercyjnych, pod warunkiem
zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach
3.0 Polska – Licencja ta pozwala na rozpowszechnianie, przedstawianie
i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz tak długo
jak utwory zależne będą również obejmowane tą samą licencją.
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0
Polska – Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie
i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz pod
warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia
utworów zależnych). Jest to najbardziej restrykcyjna z licencji.
Zgodnie z Definicją Wolnych Dóbr Kultury tylko część
licencji Creative Commons może być uznana za
rzeczywiście wolne. Są to:
CC-0
(jednostronne oświadczenie twórcy, który zrzeka się wszystkich
praw jakich można się zrzec w danym systemie prawnym;
idealnym przypadku, jest to równoznaczne z przekazaniem
dzieła do domeny publicznej)
CC-BY
CC-BY-SA