Profil Metadanych Projektu Plan4All – wdrażanie INSPIRE w

Transkrypt

Profil Metadanych Projektu Plan4All – wdrażanie INSPIRE...
A
R
T
Y
K
U
£
Y
Człowiek i Środowisko
35 (1-2) 2011, s. 5-35
Urszula Bereza-Tijero
PROFIL METADANYCH PROJEKTU PLAN4ALL
– WDRAŻANIE INSPIRE W PLANOWANIU
PRZESTRZENNYM
Słowa kluczowe: metadane, INSPIRE, Plan4All
W artykule przedstawiono fragment badań nad harmonizacją planowania przestrzennego w Polsce wg standardów europejskich. Podjęte studia
(m.in. nad profilem metadanych w planowaniu przestrzennym) mają na
celu przedstawienie i popularyzację wyników prac ośrodków europejskich,
wdrażających dyrektywę INSPIRE.
1. Podstawa prawna
Prace nad określeniem profili metadanych są częścią znacznie szerszego
tematu, jakim jest budowa europejskiego systemu infrastruktury informacji
przestrzennej. Metadane są jego kluczowym elementem. Zapewniają one
możliwość znalezienia zbioru lub usługi danych przestrzennych oraz ustalenie, czy mogą one zostać wykorzystane i w jakim celu. Możliwość wykorzystania metadanych jest bezpośrednio związana z kompatybilnością zbiorów
metadanych we wszystkich krajach członkowskich UE. Ramy prawne dla
prowadzonych w tym zakresie w Europie działań wyznaczają: dyrektywa
INSPIRE (Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
14 marca 2007 r., ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we
5
Wspólnocie Europejskiej) oraz Rozporządzenie Komisji w sprawie wykonania dyrektywy w zakresie metadanych (Rozporządzenie Komisji (WE)
nr 1205/2008 z dnia 3 grudnia 2008 r. w sprawie wykonania dyrektywy
2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie metadanych).
Transpozycją zapisów dyrektywy do prawa polskiego jest ustawa
z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz.U.
2010 nr 76, poz. 489).
Dyrektywa INSPIRE określa ogólne zasady dotyczące tworzenia infrastruktury informacji przestrzennej (IIP) w Europie i opiera się na systemach IIP ustanowionych oraz prowadzonych przez państwa członkowskie.
Obowiązek opisania zbiorów i usług danych przestrzennych metadanymi
również spoczywa na państwach członkowskich.
Zgodnie z art. 3 pkt 1 Dyrektywy, przez infrastrukturę informacji
przestrzennej rozumie się: metadane, zbiory danych przestrzennych oraz
usługi danych przestrzennych; usługi i technologie sieciowe; porozumienia
w sprawie wspólnego korzystania, dostępu i użytkowania oraz mechanizmy
kontroli i monitorowania, procesy i procedury ustanowione, stosowane lub
udostępniane zgodnie z niniejszą dyrektywą. Zapisy odnoszące się do Metadanych określa rozdział II Dyrektywy i - jak pozostałe zapisy dokumentu
– są one dość ogólne. W artykule 5 ust. 2 możemy przeczytać co następuje:
„Metadane obejmują informacje dotyczące:
a) zgodności zbiorów danych przestrzennych z przepisami wykonawczymi,
o których mowa w art. 7 ust. 1;1
b) warunków uzyskania dostępu do zbiorów danych przestrzennych i ich
wykorzystania oraz usług danych przestrzennych jak również, gdy ma
to zastosowanie, odpowiednich opłat;
c) jakości i ważności zbiorów danych przestrzennych;
1
„Art. 7 ust 1. Przepisy wykonawcze określające rozwiązania techniczne dla zapewnienia interoperacyjności oraz, w przypadkach, gdzie jest to wykonalne, harmonizacji
zbiorów i usług danych przestrzennych, mające na celu zmianę elementów innych
niż istotne niniejszej dyrektywy poprzez jej uzupełnienie, są przyjmowane zgodnie
z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 22 ust. 3. Przy
opracowywaniu przepisów wykonawczych uwzględniane są odpowiednie wymagania
użytkowników, istniejące inicjatywy i standardy międzynarodowe służące harmonizacji zbiorów danych przestrzennych, a także względy wykonalności i relacji kosztów do
korzyści. W przypadkach gdy organizacje utworzone zgodnie z prawem międzynarodowym przyjęły odpowiednie standardy w celu zagwarantowania interoperacyjności lub
harmonizacji zbiorów i usług danych przestrzennych, w stosownych okolicznościach,
standardy te są uwzględniane w przepisach wykonawczych, o których mowa w niniejszym ustępie, oraz należy odwołać się do istniejących środków technicznych”.
6
d) organów publicznych odpowiedzialnych za utworzenie, administrowanie;
utrzymywanie i dystrybuowanie zbiorów oraz usług danych przestrzennych;
e) ograniczeń dostępu publicznego oraz powodów takich ograniczeń, zgodnie z art. 13.2”
2
„Art. 13
1. W drodze odstępstwa od art. 11 ust. 1, państwa członkowskie mogą ograniczyć
publiczny dostęp do zbiorów i usług danych przestrzennych, o których mowa
w art. 11 ust. 1 lit. a), w przypadku gdy taki dostęp miałby niekorzystny wpływ
na stosunki międzynarodowe, bezpieczeństwo publiczne lub obronę narodową.
W drodze odstępstwa od art. 11 ust. 1 państwa członkowskie mogą ograniczyć
publiczny dostęp do zbiorów i usług danych przestrzennych poprzez usługi,
o których mowa w art. 11 ust. 1 lit. b)-e), lub do usług w zakresie handlu elektronicznego, o których mowa w art. 14 ust. 3, w przypadkach, w których taki dostęp
miałby niekorzystny wpływ na:
a) poufność działań organów publicznych, jeżeli poufność ta jest przewidziana
w przepisach;
b)stosunki międzynarodowe, bezpieczeństwo publiczne lub obronę narodową;
c) działalność wymiaru sprawiedliwości, prawo do uczciwego procesu lub zdolność organu publicznego do prowadzenia dochodzenia o charakterze karnym
lub dyscyplinarnym;
d)poufność informacji handlowych lub przemysłowych, jeżeli poufność ta przewidziana jest w przepisach krajowych lub wspólnotowych w celu ochrony uzasadnionego interesu gospodarczego, włączając w to interes publiczny w zakresie
zachowania poufności danych statystycznych i tajemnicy podatkowej;
e) prawa własności intelektualnej;
f) poufność danych osobowych lub akt odnoszących się do osoby fizycznej, jeżeli
osoba ta nie wyraziła zgody na publiczne ujawnienie tych informacji oraz jeżeli
taka poufność jest przewidziana w przepisach krajowych lub wspólnotowych;
g)interesy lub ochronę jakiejkolwiek osoby, która dostarczyła dobrowolnie informacje będące przedmiotem wniosku, mając obowiązku dostarczenia tych
informacji i nie mogąc być takim obowiązkiem obarczona, chyba że wyraziła
ona zgodę na ich ujawnienie;
h)ochronę środowiska, do którego odnoszą się informacje, takie jak miejsca występowania rzadkich gatunków.
2. Podstawy ograniczania dostępu przewidziane w ust. 1 interpretuje się ściśle, biorąc pod uwagę w konkretnym przypadku interes publiczny, któremu służyłoby
udzielenie dostępu.
W każdym konkretnym przypadku interes publiczny, któremu służyłoby
ujawnienie informacji wyważa się z interesem publicznym, któremu służyłoby
ograniczenie dostępu lub obwarowanie go warunkami. Państwa członkowskie nie
mogą, na podstawie ust. 1 lit. a), d), f), g) oraz h), ograniczać dostępu do informacji
dotyczących emisji do środowiska.
3. W tych ramach oraz do celów stosowania ust. 1 lit. f) państwa członkowskie
zapewniają przestrzeganie wymogów dyrektywy 95/46/WE.”
7
Obowiązkowy zakres metadanych wskazany przez Dyrektywę w prawie identycznej formie został przeniesiony do Ustawy z dnia 4 marca
2010r. o infrastrukturze informacji przestrzennej. Ustawa, podobnie jak
Dyrektywa, nie precyzuje szczegółowego zakresu profilu metadanych.
Zapisy dotyczące metadanych określa rozdział drugi Ustawy: „Dane przestrzenne i metadane infrastruktury informacji przestrzennej”, gdzie art. 5.
ust. 2 określa co następuje: „Metadane obejmują informacje dotyczące
w szczególności:
1) zgodności zbiorów z obowiązującymi przepisami, dotyczącymi tematów
danych przestrzennych określonych w załączniku do ustawy;
2) warunków uzyskania dostępu do zbiorów i ich wykorzystania, usług
danych przestrzennych oraz wysokości opłat, jeżeli są pobierane;
3) jakości i ważności zbiorów w rozumieniu ust. 2 w części A załącznika
do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1205/2008 z dnia 3 grudnia 2008 r.
w sprawie wykonania dyrektywy nr 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie metadanych (Dz. Urz. UE L 326 z 04.12.2008,
str. 12);
4) organów administracji odpowiedzialnych za tworzenie, aktualizację
i udostępnianie zbiorów oraz usług danych przestrzennych;
5) ograniczeń powszechnego dostępu do zbiorów i usług danych przestrzennych oraz przyczyn tych ograniczeń.
Ze względu na ograniczony i bardzo ogólny zakres zapisów Dyrektywy
i Ustawy nie brano ich pod uwagę podczas analizy szczegółowego zakresu
profilu metadanych.
2. Zakres profilu metadanych wynikający z Rozporządzenia
Komisji w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE
w zakresie metadanych
Rozporządzenie Komisji jest aktem wykonawczym, precyzującym
zakres metadanych koniecznych do wypełnienia wymogów Dyrektywy
INSPIRE. We wstępie Rozporządzenia podkreśla się, że rozporządzenie
jest dopiero początkiem prac. Za konieczne uznano opracowanie i stosowanie instrukcji dotyczących walidacji metadanych zgodnie z dyrektywą
2007/2/WE, jak również (biorąc pod uwagę wielojęzyczność państw członkowskich) określenie dziedziny wartości każdego elementu metadanych
oraz zapewnienie możliwości przyjmowania przez nią postaci dowolnego
tekstu, dat, kodów wynikających z międzynarodowych norm, takich jak
8
kody języków, słowa kluczowe pochodzące z list kontrolowanych lub
słowników synonimów czy łańcuchów znaków (pkt 4 wstępu).
Rozporządzenie przedstawia minimalny zakres metadanych, realizujących zapisy dyrektywy INSPIRE. Elementy metadanych w nim zawarte
podzielono na dziesięć głównych kategorii. Są to:
1. IDENTYFIKACJA
2. KLASYFIKACJA DANYCH PRZESTRZENNYCH I USŁUG DANYCH PRZESTRZENNYCH
3. SŁOWO KLUCZOWE
4. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE
5. ODNIESIENIE CZASOWE
6. JAKOŚĆ I WAŻNOŚĆ
7. ZGODNOŚĆ
8. WYMOGI DOTYCZĄCE DOSTĘPU I UŻYTKOWANIA
9. ORGANIZACJE ODPOWIEDZIALNE ZA TWORZENIE ZBIORÓW
DANYCH PRZESTRZENNYCH I USŁUG DANYCH PRZESTRZENNYCH ORAZ ZARZĄDZANIE NIMI, ICH PRZECHOWYWANIE
I ROZPOWSZECHNIANIE
10. METADANE NA TEMAT METADANYCH
Szczegółowy opis elementów zawiera załącznik do rozporządzenia:
przepisy wykonawcze do rozporządzenia, część B – elementy metadanych.
Wyciąg z tych informacji przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Opis elementów metadanych – wyciąg z części B załącznika do
Rozporządzenia Komisji w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE
w zakresie metadanych
KATEGORIA
OPIS ELEMENTÓW METADANYCH
1. IDENTYFIKACJA
1.1. Tytuł zasobu
Charakterystyczna i często unikalna nazwa, pod którą
dany zasób jest znany.
1.2. Streszczenie
Jest to zwięzły opis zawartości zasobu.
1.3. Typ zasobu
Jest to typ zasobu opisanego przez metadane.
1.4. Adres zasobu
Adres zasobu określa odnośnik (odnośniki) do danego
zasobu lub odnośnik do dodatkowych informacji na
temat tego zasobu.
9
2. KLASYFIKACJA DANYCH
PRZESTRZENNYCH I USŁUG
DANYCH PRZESTRZENNYCH
3. SŁOWO KLUCZOWE
1.5. Unikalny identyfikator zasobu
Wartość identyfikująca dany zasób w unikalny sposób.
1.6. Sprzężony zasób
Jeżeli dany zasób jest usługą danych przestrzennych,
wtedy ten element metadanych określa, w stosownych
przypadkach, docelowy zbiór (zbiory) danych przestrzennych usługi stosując unikalny identyfikator zasobów (URI).
1.7. Język zasobu
Język stosowany (języki stosowane) w danym zasobie.
2.1. Kategoria tematyczna
Jest to wysokiego poziomu schemat klasyfikacyjny
wspomagający grupowanie i ukierunkowane tematycznie wyszukiwanie dostępnych zasobów danych przestrzennych.
2.2. Typ usług danych przestrzennych
Klasyfikacja ta wspomaga wyszukiwanie dostępnych
usług danych przestrzennych. Konkretna usługa może
być przypisana tylko do jednej kategorii,
Jeżeli zasób jest usługą danych przestrzennych, należy wykorzystać co najmniej jedno słowo kluczowe z części D.4.
(KLASYFIKACJA USŁUG DANYCH PRZESTRZENNYCH
Słowa kluczowe wywodzą się z taksonomii usług geograficznych w EN ISO 19119. Taksonomia ta opiera się na
kategoriach, przy czym podkategorie określają dziedzinę
wartości klasyfikacji usług danych przestrzennych.)
Jeżeli zasób jest zbiorem danych przestrzennych lub serią
zbiorów danych przestrzennych, należy wykorzystać co najmniej jedno słowo kluczowe, pozyskane z ogólnego wielojęzycznego tezaurusa środowiskowego (GEMET), opisujące
odpowiedni temat danych przestrzennych określony w załącznikach I, II lub III do dyrektywy 2007/2/WE.
3.1. Wartość słowa kluczowego
Wartość słowa kluczowego jest słowem potocznie
używanym, słowem sformalizowanym lub frazą stosowaną do opisu danego tematu. Podczas gdy kategorie
tematyczne są zbyt ogólne dla zapytań szczegółowych,
słowa kluczowe pomagają uszczegółowić wyszukiwanie
pełnych tekstów oraz umożliwiają wyszukiwanie strukturalnych słów kluczowych.
3.2. Standardowy słownik źródłowy
Jeżeli wartość słowa kluczowego pochodzi z kontrolowanego słownika (z tezaurusa, ontologii), na przykład
z tezaurusa GEMET, należy podać odniesienie do kontrolowanego słownika źródłowego.
Odniesienie to powinno zawierać przynajmniej tytuł kontrolowanego słownika źródłowego i datę odniesienia (datę
publikacji, datę ostatniej aktualizacji lub utworzenia).
10
4. POŁOŻENIE
Wymóg dotyczący położenia geograficznego określony
GEOGRAFICZNE w art. 11 ust. 2 lit. e) dyrektywy 2007/2/WE wyraża się przy
pomocy elementu metadanych w postaci geograficznego
prostokąta ograniczającego.
4.1. Geograficzny prostokąt ograniczający
Jest to zasięg zasobu w przestrzeni geograficznej, wyrażony za pomocą prostokąta ograniczającego.
Prostokąt ograniczający należy opisać za pomocą południków granicy zachodniej i granicy wschodniej obszaru
oraz równoleżników granicy południowej i granicy północnej wyrażonych w częściach dziesiętnych stopnia,
z dokładnością do co najmniej dwóch cyfr dziesiętnych.
5. ODNIESIENIE Ten element metadanych odpowiada na wymóg dotyczący informacji o czasowym wymiarze danych, określony w art. 8 ust.
CZASOWE
2 lit. d) dyrektywy 2007/2/WE. Określa się co najmniej jeden
z elementów metadanych, o których mowa w pkt 5.1-5.4.
Dziedziną wartości elementów metadanych, o których mowa
w pkt 5.1-5.4, jest zbiór dat. Każda data musi odnosić się do
czasowego systemu odniesienia i musi być wyrażona w formie zgodnej z tym systemem.
Domyślnym systemem odniesienia jest kalendarz gregoriański, przy czym daty są wyrażane zgodnie z ISO 8601.
5.1. Zakres czasowy
Zakres czasowy definiuje okres objęty treścią zasobu. Okres
ten może być wyrażony w jednej z następujących postaci:
– data,
– przedział dat wyrażony przez datę początkową i datę
końcową przedziału,
– kombinacja daty i przedziału dat.
5.2. Data opublikowania
Jest to data opublikowania zasobu, o ile jest dostępna,
lub data wejścia w życie. Może występować więcej niż
jedna data opublikowania.
5.3. Data ostatniej aktualizacji
5.4. Data utworzenia
6. JAKOŚĆ
6.1. Pochodzenie
I WAŻNOŚĆ
Jest to opis historii procesu tworzenia lub ogólnej jakości zbioru danych przestrzennych. W stosownych przypadkach może zawierać stwierdzenie, czy zbiór danych
był przedmiotem walidacji lub oceny jakości, czy stanowi wersję urzędową (jeżeli istnieje wiele wersji) i czy
posiada moc prawną.
6.2. Rozdzielczość przestrzenna
Rozdzielczość przestrzenna odnosi się do poziomu
szczegółowości zbioru danych. Podaje się ją jako zbiór
od zera do wielu długości wyrażających rozdzielczość
(zwykle dla danych gridowych oraz produktów pochodnych od zobrazowań) lub równorzędnych skal (zwykle
dla map lub ich produktów pochodnych).
11
7. ZGODNOŚĆ
7.1. Specyfikacja
Jest to przytoczenie przepisów wykonawczych przyjętych na podstawie art. 7 ust. 1 dyrektywy 2007/2/WE
lub innej specyfikacji, której odpowiada konkretny
zasób.
Dany zasób może odpowiadać więcej niż jednemu przepisowi wykonawczemu przyjętemu na podstawie art. 7
ust.1 dyrektywy 2007/2/WE, lub może odpowiadać innej
specyfikacji.
Przytoczenie to powinno zawierać co najmniej tytuł
i datę odniesienia przepisów wykonawczych przyjętych
na podstawie art. 7 ust. 1 dyrektywy 2007/2/WE lub
odnośnej specyfikacji.
7.2. Stopień
Jest to stopień zgodności zasobu z przepisami wykonawczymi przyjętymi na podstawie art. 7 ust. 1 dyrektywy
2007/2/WE lub z inną specyfikacją.
8. WYMOGI
DOTYCZĄCE
DOSTĘPU
I UŻYTKOWANIA
8.1. Warunki dotyczące dostępu i użytkowania
Ten element metadanych określa warunki dostępu do
zbiorów danych przestrzennych i usług danych przestrzennych i ich użytkowania, a w stosownych przypadkach również odpowiednie opłaty wymagane zgodnie
z art. 5 ust. 2 lit. b) i art. 11 ust. 2 lit. f) dyrektywy
2007/2/WE.
Element ten musi zawierać wartości. Jeżeli żadne warunki nie mają zastosowania w dostępności do zasobu
i jego użytkowania, niezbędny jest wpis „brak warunków”. Jeżeli warunki są nieznane, należy wpisać „warunki nieznane”.
Ten element powinien także dostarczać informacji na
temat wnoszenia niezbędnych opłat w celu uzyskania
dostępu do zasobu i możliwości jego użytkowania, jeżeli
takie opłaty występują, lub odnosić się do jednolitego
lokalizatora zasobów (URL), pod którym dostępna jest
informacja o opłatach.
8.2. Ograniczenia w publicznym dostępie
W przypadku gdy państwa członkowskie ograniczają
publiczny dostęp do zbiorów danych przestrzennych
i usług danych przestrzennych na podstawie art. 13 dyrektywy 2007/2/WE, ten element metadanych powinien
zawierać informacje o tych ograniczeniach i ich uzasadnienie.
Jeżeli brak jest ograniczeń w publicznym dostępie, fakt
ten należy wskazać w tym elemencie metadanych.
12
9. ORGANIZACJE 9.1. Jednostka odpowiedzialna
ODPOWIEDZIALJest to opis organizacji odpowiedzialnej za tworzenie,
NE ZA TWOprzechowywanie, rozpowszechnianie zasobu oraz zarząRZENIE ZBIOdzanie nim.
RÓW DANYCH
Opis ten powinien obejmować:
PRZESTRZ. I
– nazwę organizacji w postaci dowolnego tekstu,
USŁUG DANYCH
– dane kontaktowe (adres poczty elektronicznej) w forPRZESTRZENmie łańcucha znaków.
NYCH ORAZ
9.2. Rola jednostki odpowiedzialnej
ZARZĄDZANIE
NIMI, ICH PRZECHOWYWANIE
I ROZPOWSZECHNIANIE
10. METADANE 10.1. Punkt kontaktowy metadanych
NA TEMAT MEJest to opis organizacji odpowiedzialnej za tworzenie
TADANYCH
przechowywanie metadanych.
Opis ten powinien obejmować:
– nazwę organizacji w postaci dowolnego tekstu,
– dane kontaktowe (adres poczty elektronicznej) w formie łańcucha znaków.
10.2. Data metadanych
Jest to data określająca, kiedy utworzono lub zaktualizowano rekord metadanych.
Data ta powinna być wyrażona zgodnie z ISO 8601.
10.3. Język metadanych
Jest to język, w którym wyrażone są elementy metadanych.
Dziedzina wartości tego elementu metadanych jest
ograniczona do języków określonych w ISO 639-2.
Rozporządzenie podkreśla, że przedstawiony zbiór metadanych jest
minimalnym zbiorem elementów metadanych, niezbędnym do spełnienia wymogów wynikających z dyrektywy INSPIRE. Zbiór może być
uzupełniany o elementy wynikające z prawa krajowego lub dodatkowe
informacje zamieszczane przez organ dokumentujący zbiory danych,
zgodnie z międzynarodowymi normami lub przyjętymi praktykami. Jest
to więc zbiór otwarty.
3. Projekt Plan4All3
Plan4All jest programem unijnym mającym na celu harmonizację
danych planowania przestrzennego, na bazie najlepszych praktyk oraz wy3
www.plan4all.eu
13
ników prowadzonych w ramach projektu prac badawczych. Bierze w nim
udział 24 partnerów z 15 europejskich krajów.
Zgodnie z informacją o projekcie zakłada on opracowanie szczegółowej charakterystyki oraz podsumowania obecnej sytuacji i standardów,
propozycji, testów i wdrożenia profilu metadanych dla planowania przestrzennego, a także określenia wspólnego modelu danych oraz procedur
harmonizacyjnych.
Projekt koncentruje się on na 7 tematach danych przestrzennych określonych w załączniku II i III dyrektywy INSPIRE. Są to:
• Użytkowanie terenu
• Zagospodarowanie przestrzenne
• Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe
• Obiekty produkcyjne i przemysłowe
• Obiekty rolnicze oraz akwakultury
• Gospodarowanie obszarem /strefy ograniczone/, regulacje oraz jednostki
sprawozdawcze
• Strefy zagrożenia naturalnego
Wyniki prac prowadzonych w ramach projektu pełnią rolę informacyjną dla inicjatywy INSPIRE i sporządzanych na jej potrzeby m.in.
specyfikacji danych.
W dokumentach opisujących projekt Plan4All zdefiniowano jego 7
głównych celów. Należą do nich:4
1. Promowanie Plan4All i INSPIRE w krajach, regionach i gminach;
2. Zaprojektowanie profilu metadanych planowania przestrzennego;
3. Zaprojektowania modelu danych dla wybranych przestrzennych tematów
(Dyrektywy INSPIRE), związanych z planowaniem przestrzennym;
4. Zaprojektowanie architektury sieciowej dla współdzielenia danych
i usług w planowaniu przestrzennym;
5. Walidowanie profilu metadanych, modeli danych i architektury sieciowej
na poziomach: lokalnym i regionalnym;
6. Ustanowienia Europejskiego portalu dla danych planowania przestrzennego
7. Uruchomienie danych i metadanych planowania przestrzennego na poziomie lokalnym i regionalnym.
4
Na podstawie polskojęzycznej ulotki opisującej założenia i cele projektu (dostępna
na stronie internetowej projektu).
14
Jednym z tych celów jest określenie ogólnego profilu metadanych
planowania przestrzennego stosowanego dla dokumentów planistycznych
i danych planistycznych, takich jak:
• Plany zagospodarowania, zgodnie z prawem krajowym5 (cyfrowe lub
nie),
• Zbiory, które są częścią cyfrowych planów zagospodarowania,
• Usługi przestrzenne, zapewniające dostęp do cyfrowych planów zagospodarowania przestrzennego.
W ramach prac prowadzonych nad profilem metadanych porównano
Rozporządzenie ds. Metadanych INSPIRE oraz Instrukcje norm ISO. Wyniki prac wskazały, że zgodność z normą ISO 19115 nie gwarantuje zgodności z INSPIRE, a zgodność z Regułami Wdrożeniowymi Metadanych
dla INSPIRE nie gwarantuje zgodności z normą ISO 19115. Obserwacje
te wpłynęły na ostateczny zakres profilu, uwzględniający zarówno normy
ISO, jak i wytyczne Rozporządzenia ds. metadanych.
Efektem końcowym prac nad profilem jest opublikowana na stronie
projektu „Wersja finalna Projektu Metadanych Plan4All”.
4. Wersja finalna Projektu Metadanych Plan4All z dnia
28 czerwca 2011 r.6
Profil metadanych Plan4All jest zgodny ze:
– Standardami ISO 19115/19119/19139,
– Profilem metadanych INSPIRE,
– Regułami wdrożeniowymi INSPIRE.
Profil ten nie bierze pod uwagę pojedynczych tekstowych dokumentów wewnątrz planu zagospodarowania. Zgodnie z wytycznymi projektu
5
W artykule stosuje się nazewnictwo używane w oficjalnych tłumaczeniach dokumentów unijnych (Dyrektywy INSPIRE, rozporządzenia w sprawie metadanych) oraz
powiązanych z nimi dokumentów projektu Plan4All. „Plany zagospodarowania”
zgodnie z nomenklaturą używaną przez planistów i urbanistów należy rozumieć
jako „dokumenty planistyczne”, tj. sporządzane na podstawie ustawy o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym.
6
Rozdział 4 opracowano na podstawie Projektu Metadanych Plan4All, przetłumaczonego z jęz. angielskiego przez Roberta Lacha. Przytoczone tabele (tab. 2, 3, 4, 5, 6
i 7) pochodzą z ww. opracowania.
15
dokumenty te – o ile dostępne są w Internecie – mogą być powiązane
z rekordami metadanych. Jest to o tyle istotne, że zgodnie z prawodawstwem polskim dokumenty planistyczne składają się zarówno z mapy, jak
i części tekstowej (w przypadku studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nawet dwóch map i dwóch tekstów). Ma to
dodatkowe znaczenie w przypadku miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego, którego ustalenia są prawem miejscowym. Publikowanie
lub odnoszenie się wyłącznie do rysunku jest uwzględnieniem tylko fragmentu dokumentu planistycznego. W takim przypadku należałoby zawrzeć
w metadanych informację o niepełnej treści dokumentu.
Autorzy projektu przedstawiają profil metadanych Plan4All jako
neutralną technologicznie listę elementów metadanych w formie tabelarycznej, mapując ISO19139 i INSPIRE. Jednocześnie, aby umożliwić
użytkownikom zmaksymalizowanie interoperacyjności różnych platform
oprogramowania, nie wykracza poza normę ISO 19115/19119.
Profil składa się z trzech części:
• Metadanych Planu Zagospodarowania
• Metadanych Zbioru Danych
• Metadanych Usługi Przestrzennej.
Metadane Planu Zagospodarowania
Metadane Planu Zagospodarowania opisują plan jako całość i w zamyśle twórców profilu mają pomagać w katalogowaniu planów zagospodarowania na każdym poziomie, nawet wtedy, kiedy jeszcze nie są one
zatwierdzone.
Autorzy zdają sobie sprawę, że plany zagospodarowania składają
się z wielu komponentów (dokumentów, map na papierze lub w formie
cyfrowej, jak i towarzyszących danych przestrzennych, z których mapy
są konstruowane). Zgodnie z ich założeniami indywidualne komponenty
mogą być opcjonalnie opisane poprzez niezależne rekordy metadanych
z powiązaniami odnoszącymi się do Planu. Jak już wspomniano powyżej, w prawie polskim dokumenty planistyczne składają się zarówno
z części graficznej (mapy), jak i tekstowej. Z tego względu wydaje się
wręcz konieczne uwzględnienie obu elementów w opisie metadanych,
jeżeli udostępnione dokumenty miałyby zachować nazwę „planu zagospodarowania”.
W tabeli 2 przedstawiono listę 34 elementów metadanych wchodzących w skład Metadanych Planu Zagospodarowania.
16
Tabela 2. Przegląd ogólny elementów metadanych wchodzących w skład
Metadanych Planu Zagospodarowania (za wersją finalną projektu metadanych Plan4All)
Lp. INS7 ISO8
ELEMENT
Mult9
1
1.1
360
Tytuł Planu Zagospodarowania
1
2
1.2
25
1
3
4
1.3
6
7
5
1.4
277
Abstrakt Planu Zagospodarowania
Typ zasobu
Typ Planu Zagospodarowania
Lokalizator zasobu
6
1.5
365
7
1.7
39
8
2.1
41
Unikalny identyfika- 1..*
tor zasobu
Jezyk Planu Zago1..*
spodarowania
Kategoria Tematu
1..*
9
3
53
Słowo Kluczowe
10
4.1
343
Geograficzny pro1..*
stokąt ograniczający
11
342
Geograficzny wielo- 0..*
bok graniczny
12
335
Opis przestrzennego 0..1
zasięgu
Data referencyjna
1..*
13
5
362
1
1
0..*
1..*
OPIS
Nazwa, pod którą Plan Przestrzennego Zagospodarowania
jest znany.
Krótkie opisowe streszczenie
zawartości zasobu
Typ zasobu (zbiór danych)
Typ Planu zagospodarowania ze
względu na zakres obszarowy
Obowiązkowy o ile adres URL
jest dostępny dla otrzymania
większej ilości informacji o zasobie i/lub powiązanych usługach
Unikalny identyfikator Planu
Zagospodarowania
Język Planu Zagospodarowania
Główny Temat /Główne Tematy
zbioru
Powszechnie używane słowa
lub wyrażenia używane do opisu
przedmiotu i porządkujący słownik kontrolowany URL słownika
GEMET poniżej: http://www.
eionet.europa.eu/gemet/index_
html?langcode=pl
Geograficzna pozycja Planu
Zagospodarowania wyrażona
poprzez najmniejszy prostokąt
obejmujący Plan.
Granica, zawierająca zbiór danych , wyrażona zamkniętym
zbiorem współrzędnych (x,y)
wieloboku.
Opis przestrzennego zasięgu
zbioru; tekst
Data referencyjna Planu Zagospodarowania
7
Numer Metadanej INSPIRE
Numer ISO 19115
9
Wielorakość (wielokrotność) profilu Plan4All
8
17
14
5
337
Zasięg czasowy
0..*
29
Odpowiedzialna
organizacja
1..*
21 10.1
8
1..*
22 10.2
9
Punkt kontaktu metadanych
Data metadanych
23 10.3
3
Język metadanych
1
24
2
1
25
10
1
Nazwa standard metadanych
26
11
1
27
368
Identyfikator pliku
metadanych
Nazwa standardu
metadanych
Wersja standard
metadanych
Forma prezentacji
Data wejścia w życie i wygaśnięcia planu
Informacja wytwórcy danych
opisująca źródła i procesy, które
posłużyły do wytworzenia zbioru danych (str. 23 normy ISO
19115, pkt. A.2.4.2. Lineage information)
Opis kroków prawnych podczas
procesu opracowywania Plan
Zagospodarowania
Obowiązkowe dla Planu Zagospodarowania, jeśli skala lub
rozdzielczość może zostać wyspecyfikowana
Warunki dla dostępu i użycia
przestrzennych zbiorów danych,
tam gdzie to się stosuje
Ograniczenie dostępu, by zapewnić ochronę prywatności lub
intelektualnej własności oraz
jakiekolwiek inne specjalne ograniczenia w uzyskaniu dostępu do
zasobu.
Identyfikacja i środki komunikacji z osobą i organizacją skojarzoną z zasobem.
Osoba odpowiedzialna za informacje metadanych
Data, kiedy wytworzono metadane
Język, używany do udokumentowania metadanych (główny
język)
Identyfikator pliku metadaych
15
6.1
83
Pochodzenie
1
84
Krok procesu
0..*
28
21
Schemat Aplikacyjny
0..*
29
79
Zakres jakości danych
1
Nazwa wersji standard metadanych
Tryb, w którym zasób jest prezentowany.
Dostarcza informacji o schemacie
pojęciowym Danych Planu Zagospodarowania
Poziom, do którego stosuje się
informację o jakości danych
16
17
6.2
38
Rozdzielczość prze- 0..*
strzenna
18
8.1
68
Warunki dla dostępu 0..*
i użytkowania
19
8.2 70, 72, Ograniczenia, co do 0..*
74 publicznego dostępu
20
18
9
1
1..*
30
13
Informacja o systemie odniesień
0..*
31
143
Utrzymanie I częśto- 0..1
tliwośc aktualizacji
Informacja o częstości uaktualnień
32
26
Cel
0..1
Streszczenie intencji, z którymi
zasób był rozwijany
33
28
Stan
0..*
Reprezentuje stan zasobu, opisanego metadanymi. Możliwe
wartości znajdują się na liście
kodowej normy ISO 19115 pt.
„MD_ProgressCode”
34
68
Odniesienie prawne 0..*
Charakter prawny Planu
Szczegółowe objaśnienia dla poszczególnych elementów odnoszących
się do Metadanych Planu Zagospodarowania przedstawiono w tabeli 3.
Tabela 3. Opis elementów metadanych wchodzących w skład Metadanych Planu Zagospodarowania (za wersją finalną projektu metadanych
Plan4All)
ELEMENT
1. TYTUŁ PLANU ZAGOSPODAROWANIA
Nazwa, pod którą cytowany zasób jest znany.
2. ABSTRAKT PLANU
ZAGOSPODAROWANIA
Krótkie streszczenie zawartości zasobu
3. TYP ZASOBU
Typ zasobu
Notatka:
Słowo “dataset” powinno być użyte dla Planu zagospodarowania !
4. TYP PLANU ZAGOSPODAROWANIA
Typ Planu Zagospodarowania – ze względu na jego
zasięg przestrzenny Predefiniowana lista kodowa,
określona w ramach projektu Plan4all.
Notatka:
Formą, dla rozróżnienia metadanych planu jest :
spatialPlan.<type> (zob. lista kodowa 4.5.1 tabela 1)
W rekordach wielojęzycznych kody MUSZĄ mieć te
predefiniowane wartości i nie mogą być tłumaczone.
5. LOKALIZATOR
ZASOBU
Obowiązkowe, o ile istnieje adres URL, by otrzymać
sięcej informacji o zasobie i/lub dostęp do powiązanych usług . Powiązanie np. z cyfrowymi dokumentami planów zagospodarowania może być tutaj zdefiniowane.
19
Notatka:
podelement : “protocol” dodany jest poza zakresem
INSPIRE. Dostrcza on informacji o typie powiązania.
Jego forma to :
<Domain>-<version>-<protocol>-<method>-operation
Przykłady:
Link do strony web: WWW:LINK-1.0-http--link
Pobranie zbioru (zbiór danych): WWW:LINK-1.0-http--download
WMS 1.3: OGC:WMS-1.1.1-http-get-capabilities
WFS 2.0 post: OGC:WFS-2.0.0-http-post-capabilities
Również nazwa i opisowe element mogą być użyte tutaj do szczegółowego opisania powiązanych zasobów.
6. UNIKALNY IDENUnikalny identyfikator Planu Zagospodarowania.
TYFIKATOR ZASOBU Obowiązkowy, o ile istnieje.
Notatka:
Stosownie do ostatniej decyzji zespołów INSPIRE,
identyfikator powinien mieć format : <adres ULR
odpowiedzialnego podmiotu>#<Identyfikator nadany
w podmiocie>
Język zasobu.
7. JĘZYK PLANU ZANotatka:
GOSPODAROWANIA
Język tekstowych dokumentów Planu Zagospodarowania. Jeśli odpowiedni język zestawu danych jest inny,
należy to udokumentować w metadanych na poziomie
zbioru danych. (tłumaczenie własne)
8. KATEGORIA TEMA- Główny temat(y) zbioru danych.
TU
Notatka:
Jako, że zasób jest Planem Zagospodarowania, kod
“planningCadastre” jest tutaj obowiązkowy. Opcjonalnie inne kategorie mogą być wylistowane tutaj.
9. SŁOWO KLUCZOWE Powszechnie używane słowo(a), sformalizowane słowo(a) lub fraza(y) używane do opisania przedmiotu i
„tworzący słownik kontrolowany”
Notatka:
Stosownie do wymogów INSPIRE przynajmniej słowo kluczowe słownika GEMET będzie użyte. Również słownik terminów Plan4All powinien być użyty
tutaj. Cytaty słownika powinny być zawarte, jeśli używany jest słownik.
Dla szerszych instrukcji zob. 5.4.3.
10. GEOGRAFICZNY
Geograficzne położenie Planu Zagospodarowania wyPROSTOKĄT OGRANI- rażone przez najmniejszy prostokąt ograniczający.
Notatka:
CZAJĄCY
Wartości powinny być wyrażone w dziesiętnych wartościach stopni, przynajmniej z dwoma cyframi po
przecinku
20
11. GEOGRAFICZNY
WIELOBOK OGRANICZAJĄCY
Granica zamykająca dataset, wyrażona jako zamknięty
zbiór koordynatów (x,y) zamykającego wieloboku
(poligonu)
Notatka:
Zaleca się stosowanie dodatkowego powiększonego
wielokąta (uogólnionego) dla definiowania przestrrzennego zasięgu planu zagospodarowania przestrzennego
12. OPIS ZASIĘGU
PRZESTRZENNEGO
Opis przestrzennego zasięgu zbioru danych; tekst.
Notatka:
Dodatkowy opis zasięgu
13. DATA REFERENCYJNA
Daty Planu Zagospodarowania.
Notatka:
Po przyjęciu Plan Zagospodarowania słowo “publikacja” powinno opisywać datę opublikowania planu.
Inne daty (aktualizacja) mogą być mapowane z odpowiednimi datami.
14. ZASIĘG CZASOW
Daty rozpoczęcia obowiązywania i wygaśnięcia planu.
Notatka:
Ten element powinien być obowiązkowy po uchwaleniu Planu Zagospodarowania. Jeśli data wygasniecia
nie jest zdefiniowana, jej wartośc powinna być ustawiona na daleką przyszłość (np. a.d. 3000)
15. LINEAGE – INFORMACJA O HISTORII
ZBIORU, ŹRÓDŁACH I
PROCESACH, DZIĘKI
KTÓRYM POWSTAŁ
Informacja wytwórcy danych opisująca źródła i procesy, które posłużyły do wytworzenia zbioru danych (str.
23 normy ISO 19115, pkt. A.2.4.2. Lineage information) RL
Notatka:
Element Lineage powinien byc bardziej dokładnie
opisany przy pomocy elemenu „processStep” – krok
procesu
16. KROK PROCESU
Opis kroków prawnych podczas opracowywania projektu Planu Zagospodarowania.
Notatka:
Zob. opis kroku procesu 4.4. definicje elementów złożonych10. Dla metadanych Planu Zagospodarowania
powinno być to używane bardziej do aspektów prawnych niż technicznych.
17. ROZDZIELCZOŚĆ
PRZESTRZENNA
Obowiązkowe dla Planu Zagospodarowania, jeżeli
odpowiadająca skala lub rozdzielczość może być wyspecyfikowana
Notatka:
Więcej denominatorów skali może też być ustawionych. Jest to rekomendowane, by wprowadzić denominator skali w każdym przypadku, kiedy to jest możliwe. W ten sposób wszystkie rekordy mogą zostać
przeszukane w unikalny sposób, pod kątem ich skali.
21
18. WARUNKI DLA
DOSTĘPU I UŻYTKOWANIA
Warunki dla dostępu i użytkowania przestrzennych
zbiorów danych I usług, tam gdzie się stosuje.
Notatka:
Metadane Planu Zagospodarowania nie są częścią
Tematów danych INSPIRE!
Tak więc ten element nie jest obowiązkowy na tym
poziomie.
19. OGRANICZENIA
DLA PUBLICZNEGO
DOSTĘPU
Ograniczenie dostępu, stosowane w celu ochrony prywatności lub własności intelektualnej I jakichkolwiek
restrykcji lub ograniczeń w uzyskaniu dostępu do
zasobu.
Notatka:
Metadane Planu Zagospodarowania nie są częścią
Tematów danych INSPIRE! Tak więc ten element nie
jest obowiązkowy na tym poziomie.
20. ODPOWIEDZIALNA ORGANIZACJA
Identyfikacja i środki komunikacji z osobą (osobami)
i organizacjami skojarzonymi z zasobem.
Notatka:
Role Planu Zagospodarowania są wylistowane i zmapowane do ISO w Tabeli 2: Mapowanie ról organizacyjnych w planowaniu przestrzennym stosownie do
listy kodowej ISO 19115 (B 5.5)10
21. PUNKT KONTAKTU METADANYCH
Strona (osoba) odpowiedzialna na informacje metadanych
22. DATA METADANYCH
Data utworzenia metadanych.
23. JĘZYK METADANYCH
Język używany do dokumentowania metadanych.
Notatka:
Ponieważ Plan4All używa wielojęzycznego rekordu
metadanych, identyfikuje “główny” język metadanych,
który zazwyczaj jest językiem narodowym.
24. IDENTYFIKATOR
PLIKU
Identyfikator zbioru metadanych.
Notatka:
Identyfikator rekordu metadanych (typowo UUID)
25. NAZWA STANDAR- Name of the metadata standard.
DU METADANYCH
Notatka:
Phrase “ISO19115/19119 – Plan4All profile” shall be
used
26. WERSJA STANDARDU METADANYCH
10
Nazwa wersji standard metadanych.
Notatka:
“2003/Cor.1:2006, Plan4All:2010” shall be used
Tabela dostępna w dokumencie końcowym profilu metadanych Plan4All (dostępnym
na stronie internetowej projektu – wersja angielskojęzyczna)
22
27. FORMA PREZENTACJI
Tryb, w którym zasób jest prezentowany. Specjalne
mapowanie kodów ISO do typów Planów Zagospodarowania
Notatka:
Dla rozróżnienia papierowych i cyfrowych planów
zagospodarowania
Możliwe wartości – podzbiór kodów ISO:
mapDigital – dla cyfrowego planu zagospodarowania
mapHardcopy – dla cyfrowego planu z mapami na
papierze
imageDigital – skanowane mapy papierowe
28. SCHEMAT APLIKA- Dostarcza informacji o schemacie pojęciowym danych
CYJNY
Planu Zagospodarowania.
Notatka:
Może być użyty na tym poziomie dla opisania całej
struktury Planu Zagospodarowania lub na poziomie
zbioru danych dla opisania korespondujących zbiorów
danych.
29. ZAKRES JAKOŚCI Poziom, do ktorego stosuje się informacja o jakości
DANYCH
danych.
Notatka:
Obecnie dotyczy to całego zbioru.
30. INFORMACJA O
SYSTEMIE ODNIESIEŃ Notatka:
PRZESTRZENNYCH
Może byc używana na tym poziomie lub na poziomie
zbioru danych dla indywidualnych zbiorów
31. UTRZYMANIE I
Informacja o częstości aktualizacji.
CZĘSTOTLIWOŚĆ AKTUALIZACJI
32. CEL
Streszczenie intencji z powodu których zasób był rozwijany
33. STAN
Reprezentuje stan zasobu opisany metadanymi. Możliwe wartości znajdują się w liście kodowej ‚MD_ProgressCode’ normy ISO 19115.
Notatka:
Rozróżnienie czy Plan jest w fazie projektowej (underDevelopment) czy jest już przyjęty (completed).
Plany, po wygaśnięciu powinny być opisane słowem
”przestarzały”
34. ODNIESIENIE
Charakter prawny.
PRAWNE
Notatka:
Fraza „NO LEGAL RELEVANCE.” (uppercase)
powinna być ustawiona, jeśli Plan nie rodzi skutków
natury prawnej. Tekstowy opis może również wyjaśniać
– dlaczego oraz zawierać inne warunki. W rekordach
wielojęzycznych wartość powinna być podana w jezyku
angielskim. Przekłady w narodowym języku mogą być
też dodawane
23
Metadane Zbioru Danych
Metadane Zbioru Danych opisują poszczególne zbiory danych, wykorzystane w cyfrowym planie zagospodarowania. Zgodnie z adnotacją autorów profilu może być on używany również do opisywania innych zbiorów
używanych w planowaniu przestrzennym. Wykaz elementów wchodzących
w skład Metadanych Zbioru Danych przedstawiono w tabeli 4.
Metadanych Zbioru Danych (za wersją finalną projektu metadanych
Plan4All)
Lp. INS11 ISO12
ELEMENT
Mult13
DESCRIPTION
Nazwa, pod którą zasób jest
znany
Krótkie streszczenie opisowe
treści zasobu(ów)
Powinno być użyte “dataset”
or “series”
Obowiązkowe, jeśli jest dostępny adres URL, by uzyskać
więcej informacji o zasobie
i/lub uzyskać dostęp do powiązanych usług
Wartość w sposób unikalny
identyfikująca obiekt w przestrzeni nazw
Obowiązkowe, jeżeli zasób
zawiera informację tekstową.
Główny temat (tematy) zbioru
danych
Powszechnie używane słowa,
sformalizowane słowa lub
zwroty używane do opisania
przedmiotu
Geograficzne położenie zbioru
danych, wyrażone przez najmniejszy ograniczający
Data odniesienia dla zasobu
1
1.1
360
Tytuł zasobu
1
2
1.2
25
Abstrakt zasobu
1
3
1.3
6
Typ zasobu
1
4
1.4
277
Lokalizator zasobu
0..*
5
1.5
365
Unikalny identyfikator zasobu
1..*
6
1.7
39
Język Zasobu
0..*
7
2.1
41
Kategoria Tematu
1..*
8
3
53
Słowo Kluczowe
1..*
9
4.1
343
Geograficzny prostokąt ograniczający
1..*
10
5
362
Data
1..*
11
Numer ISO 19115
13
12
24
11
5
337
Zasięg czasowy
12
6.1
83
Pochodzenie
13
6.2
38
Rozdzielczość przestrzenna
14
7
15
8.1
16
8.2
17
9
29
18
10.1
19
20
0..*
1
Daty rozpoczęcia obowiązywania i wygaśnięcia planu.
Ogólne wyjaśnienie wiedzy
producenta o pochodzeniu
zbioru (procedury, jakość,
procesy)
0..*
Obowiązkowe dla zbiorów
danych I serii zbiorów danych,
jeśli odpowiadająca skala lub
rozdzielczość może być wyspecyfikowana
1..*
Zgodność przestrzennych
zbiorów danych z regułami
wdrożeniowymi, określonych
dla Artykułu 7(1) i każdego
dodatkowego dokumentu
1..*
Warunki dla dostepu i użytkowania przestrzennych danych
i usług, tam gdzie się stosują.
1..*
Ograniczenie dostępu stosowane dla zapewnienia ochrony
prywatności lub własności intelektualnej oraz każde specjalne ograniczenia lub restrykcje
w dostępie do zasobu.
Odpowiedzialna
organizacja
1..*
Identyfikacja i środki komunikacji z osobą (osobami) I
organizacją (organizacjami),
skojarzonymi z zasobem(zasobami)
8
Punkt kontaktu metadanych
1..*
Strona odpowiedzialna za informację o metadanych
10.2
9
Data metadanych
1
Data, w której metadane były
wytworzone
10.3
3
Język metadanych
1
Język używany dla dokumentowania metadanych
21
2
Identyfikator pliku
1
identyfikator pliku metadanych
22
5
Identyfikator “rodzica”
0..1
Identyfikator pliku metadanych dla którego metadane są
“dzieckiem”. Używany jest dla
identyfikacji Planu Zagospodarowania, którego zbiór danych
jest częścią.
130, Zgodność
132
68
Warunki dostępu
i użytkowania
70, Ograniczenia pu72, 74 blicznego dostępu
25
23
10
Nazwa standardu
Metadatanych
1
Nazwa standardu metadanych
24
11
Wersja standard
metadanych
1
Nazwa wersji standardu metadanych
25
37
Typ reprezentacji
przestrzennej
1..*
Metoda uzywana do przestrzennej reprezentacji informacji geograficznej (np.
wektor)
26
37,
178
Typ geometrii
0..*
Reprezentuje geometryczny
typ przestrzennego zbioru danych, którego typ przestrzennej
reprezentacji wynosi “wektor”
I może przyjmować 3 możliwe
wartości: punkt, polilinia i wielobok
27
31
Obraz
0..*
Obraz, który został ukazany(zwrócony),
by zilustrować dane
28
40
Zestaw znaków
0..*
Kodowanie znaków używane
dla zbioru danych.
29
21
Schemat aplikacyjny
0..*
Dostarcza informacji o schemacie pojęciowym zbioru
danych
30
79
Zakres jakości danych
1
Poziom, do którego stosuje się
informacja o jakości informacji
31
13
Informacja o systemie
odniesień
1..*
Informacja o systemie referencyjnym
32
271
Format dystrybucji
1..*
Informacja o formacie dystrybucji danych.
33
273
Opcje transferu
danych
0..*
Ilośc tomów, kanały łączności
itd.
34
143
Utrzymanie i
częstotliwośc aktualizacji
0..1
Informacja o częstotliwości
aktualizowania.
35
85
Źródło
0..*
Reprezentuje opis zbioru danych, z którego pochodzi bieżący zbiór – pozyskiwane poprzez opisanie procesu produkcyjnego w ramach elementu
„pochodzenie” – metadanych
36
84
Krok procesu
0..*
Opis kroku procesu pozyskania
lub przetwarzania danych
26
Tabela 5. Opis elementów Metadanych Zbioru Danych (z wyłączeniem
elementów wspólnych z Metadanymi Planu Zagospodarowania, opisanymi
w tabeli 3) (za wersją finalną projektu metadanych Plan4All)
ELEMENT
1. TYP ZASOBU
2. JĘZYK ZASOBU
“dataset” or “series” powinno być użyte
Obowiązkowy, jeśli zasób zawiera informację
tekstową
Główny temat(y) zbioru danych.
3. KATEGORIA
TEMATYCZNA
4. DATA
5. ZGODNOŚĆ
– Z ZASADAMI
WDROŻENIOWYMI
6. ODPOWIEDZIALNA
ORGANIZACJA
7. IDENTYFIKATOR
“RODZICA”
8. TYP PRZESTRZENNEJ
REPREZENTACJI
9. TYP GEOMETRII
10. OBRAZ
11. FORMAT
DYSTRYBUCJI
Data odniesienia dla cytowanego zasobu.
Notatka:
Ogólnie zbiór może być inny od daty planu
zagospodarowania
Zgodność przestrzennych zbiorów danych
z regułami wdrożeniowymi określonymi w art.7(1)
I w każdym dodatkowym dokumencie.
Identyfikacja i środki komunikacji z osobą
(osobami) i organizacją (organizacjami)
stowarzyszonymi z zasobem (zasobami)
Notatka:
Poszczególne instytucje/osoby przetwarzające dane
mogą być włączone tutaj
Identyfikator pliku metadanch, dla którego
metadane są „dzieckiem”
Notatka:
Dla zbiorów danych jako części przestrzennego
planu ten element jest obowiązkowy dla
ustanowienia powiązania
(odwołania (ang-link)
np. wektor
Reprezentuje geometryczny typ przestrzennego
zbioru danych, którego typ reprezentacji jest
„wektor” i może przyjmować 3 możliwe wartości:
„Punkt”, Polilinia” i „Wielobok”
Notatka:
Jeśli zbiór danych jest typem wektor
Obraz, by zilustrować dane, które zostały
zwrócone.
Notatka:
Powiązanie z obrazem powinno być dostarczone
Informacja o formacie dystrybucji
Notatka:
Powinna zawierać informację o wersji formatu
27
12. OPCJE TRANSFERU
13. ŹRÓDŁO
14. KROK PROCESU
Inne opcje transferu nie pokrywane przez Linkage.
Liczba Tomów, łącza danch, itp… dla dystrybucji
off-line
Notatka:
Nazwa medium I tomów powinny być
przynajmniej określone.
Reprezentuje opis zbioru danych, z którego obecny
zbiór jest pozyskiwany poprzez proces produkcyjny
opisany w elemencie metadanych “Pochodzenie”
Notatka:
Zob. „Źródło” w definicjach elementów złożonych
e.g. digitalizacja analogowych ortofotografii
Notatka:
Zob. Krok Procesu w definicjach elementów
złożonych. Dla zbiorów danych powinno to
zabierać kilka kroków technicznych.
Metadane Usługi Przestrzennej
Zgodnie z opisem standardu profil Metadanych Usługi Przestrzennej
jest bardzo bliski profilowi INSPIRE. Obejmuje następujące elementy
metadanych:
Metadanych Usługi Przestrzennej (za wersją finalną projektu metadanych
Plan4All)
Lp. INS14 ISO15
ELEMENT
Mult16
OPIS
1
1.1
360
Tytuł Zasobu
1
Nazwa, pod którą cytowana
usluga jest znana.
2
1.2
25
Abstrakt Zasobu
1
Krótkie opisowe streszczenie
zawartości usługi
3
1.3
6
Typ zasobu
1
“usługa” powinno być używane
4
1.4
277
Lokalizator zasobu
0..*
Adres – URL usługi
5
1.5
365
Unikalny
identyfikator zasobu
0..*
Wartość unikalnie
identyfikująca obiekt wewnątrz
przestrzeni nazw.
14
Numer ISO 19115
16
15
28
6
3
53
Słowo kluczowe
1..*
7
4.1
343
1..*
8
5
362
Geograficzny
prostokąt
ograniczający
Data
9
5
337
Zasięg Czasowy
0..*
10
5
11
7
362, Odniesienie
337 czasowe
130, Zgodność
1..*
1..*
1..*
132
Powszechnie używane słowa,
zwroty lub frazy, używane do
opisania przedmiotu
Geograficzne położenie usługi,
wyrażone przez najmniejszy
prostokąt ograniczający.
Data referencyjna dla
cytowanego zasobu
Daty wejścia planu w życie
(rozpoczęcia obowiązywania)
i wygaśnięcia planu
Okres czasu, pokrywany
zawartością zbioru danych
Zgodność przestrzennych
zbiorów danych z regułami
wdrożeniowymi określonymi
a Artykule 7(1) I każdym
dodatkowym dokumencie
Warunki dla dostępu
użytkowania przestrzennych
usług danych tam, gdzie się
stosuje
Ograniczenia dostępu
stosowane w celu zapewnienia
ochrony prywatności lub
intelektualnej własności
i każde specjalne restrykcje lub
ograniczenia dostępu do zasobu
Identyfikacja i środki
komunikacji z osobą (osobami),
organizacją (organizacjami)
skojarzonymi z zasobem
(zasobami)
Strona odpowiedzialna za
informację metadanych
12
8.1
68
Warunki dostępu
i użytkowania
1..*
13
8.2
70,
72,
74
Ograniczenia
w dostępie
publicznym
1..*
14
9
29
Odpowiedzialna
organizacja
1..*
15
10.1
8
Punkt kontaktu
metadanych
1..*
16
10.2
9
Data metadanych
1
Data, w której stworzono
metadane
17
10.3
3
Język metadanych
1
Język używany do
dokumentowania metadanych
2
Identyfikator pliku
1
Identyfikator pliku metadanych
Dostarcza informacji o zbiorach
danych, na których operuje
usługa.
18
19 B 1.6
9 of Zasób złożony
C2.2. (zestawiony)
(coupled resource)
0..*
20 B 2.2
1 of Typ usługi danych
C2.2 przestrzennych
1
Nazwa typu usługi z rejestru
usług
29
Tabela 7. Opis elementów Metadanych Usługi Przestrzennej (z wyłączeniem elementów wspólnych z Metadanymi Planu Zagospodarowania
i Metadanymi Zbioru Danych, opisanymi w tabeli 3 i 5) (za wersją finalną
projektu metadanych Plan4All)
ELEMENT
1. TYP ZASOBU
“usługa” powinno być użyte
2. ZŁOŻONY
(ZESTAWIONY)
ZASÓB
Dostarcza informacji o zbiorach, na których operuje usługa
Notatka:
Stosownie do technicznych wskazówek INSPIRE
3. TYP USŁUGI
Nazwa typu usługi z rejestru usług.
DANYCH
Notatka:
PRZESTRZENNYCH Jeżeli usługa jest częścią INSPIRE, kod powinien być
zgodny z technicznymi wskazówkami INSPIRE (np.
przeglądania). Jeśli nie – rekomendowane są kody OGC
(np. OGC:WMS)
5. Przykładowy opis z użyciem Profilu metadanych Plan4All
– Metadane Planu Zagospodarowania
W ramach prac badawczych prowadzonych w Instytucie Gospodarki
Przestrzennej i Mieszkalnictwa podjęto próbę opisu istniejącego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przedstawionym profilem
metadanych Projektu Plan4All dla Planu Zagospodarowania. Jako poligon
badawczy wybrano Gminę Dąbie w województwie wielkopolskim.
Tabela 8. Przykładowy opis obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego z wykorzystaniem profilu metadanych
Plan4All
INS
ISO
– Numer – numer
Metadanej
ISO
INSPIRE 19115
1.1
30
360
ELEMENT
Tytuł Planu
Zagospodarowania
Polski
Miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego gminy Dąbie
1.2
25
Abstrakt Planu
Zagospodarowania
Obowiązujący Miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego
gminy Dąbie, sporządzony na
podstawie ustawy z 7 lipca 1994 r.
1.3
6
Typ zasobu
7
Typ Planu
Zagospodarowania
spatialPlan.local
1.4
277
Lokalizator zasobu
WWW: http://dabie.
nowoczesnagmina.pl/?a=757
1.5
365
Unikalny
http://dabie.nowoczesnagmina.pl#
identyfikator zasobu PlanMiejscowyGmina2004
1.7
39
Język Planu
Zagospodarowania
pol
2.1
41
Kategoria Tematu
planningCadastre imageryBaseMaps
EarthCover
3
53
Słowo Kluczowe
Słowo kluczowe: Land use
Słownik:
• tytuł: “Słownik GEMET wersja
2.1”
date: 2008-06-13, dateType:
publication
4.1
343
Geograficzny
prostokąt
ograniczający
dataset
18.40.30 18.57.30 52.03.30 52.10.00
342
Geograficzny
wielobok graniczny
335
Opis przestrzennego gmina Dąbie, województwo
zasięgu
wielkopolskie, Polska
5
362
Data referencyjna
data publikacji: 2007-04-25
zmiana: 2008-08-20
ostatnia zmiana: 2011-07-13
5
337
Zasięg czasowy
6.1
83
Pochodzenie
Projekt miejscowego planu
gminy Dąbie został opracowany
zgodnie z Ustawą z 7 lipca 1994
i powiązanymi przepisami prawa
84
Krok procesu
Opis: udzielenie zamówienia
Data Czas: 0000-00-00
Przetwarzający: Urząd Gminy Dąbie
Opis: opiniowanie i uzgadnianie
Data Czas: 0000-00-00
2004-05-12 3000-01-01
31
6.2
8.1
8.2
9
38
Rozdzielczość
przestrzenna
68
Warunki dla dostępu
i użytkowania
70, 72, Ograniczenia co do
74
publicznego dostępu
29
Odpowiedzialna
organizacja
Nie ma ograniczeń
Nie ma ograniczeń
Urząd Gminy Dąbie; Plac
Mickiewicza 1, 62-660 Dąbie; Polska
http://www.gminadabie.pl/
Jan Kowalski; Urząd Gminy Dąbie;
Plac Mickiewicza 1, 62-660 Dąbie;
Polska http://www.gminadabie.pl/
[email protected]
10.1
8
10.2
9
Data metadanych
2011-12-04
10.3
3
Język metadanych
pol
2
Identyfikator pliku
metadanych
Nazwa standardu
metadanych
Wersja standard
metadanych
Forma prezentacji
Schemat
Aplikacyjny
Zakres jakości
danych
Informacja
o systemie odniesień
Utrzymanie
i częstotliwość
aktualizacji
10
11
368
21
79
13
143
Punkt kontaktu
metadanych17
Opis: wyłożenie do publicznego
wglądu
Data Czas: 0000-00-00
Opis: uchwalenie
Data Czas: 0000-00-00
Opis: weryfikacja w trybie
nadzorczym
Data Czas: 0000-00-00
Przetwarzający: Urząd Województwa
Wielkopolskiego
10000
02a3z454-2767-5gh3-2gffd6dbe9a1dadd8
ISO19115/19119 – Plan4All profile
2003/Cor.1:2006 – Plan4All:2010
imageDigital
dataset
brak
Punkt kontaktu metadanych ze względu na ochronę danych wrażliwych zmieniono
– dane osobowe fikcyjne
17
32
26
Cel
28
Stan
68
Udostępnienie publiczne
miejscowego planu
Gminy Dąbie
ukończony
Odniesienie prawne Prawo miejscowe
Opracowała Urszula Bereza-Tijero
W tabeli wyróżniono rekordy, których wartość na przestrzeni lat może
ulec zmianie w wyniku:
• zmiany obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (utrata ważności opisanego planu – w całości lub części),
• zmiany lokalizacji zasobu na stronie internetowej urzędu (w wyniku np.
reorganizacji strony internetowej lub przeniesienia planu do archiwum
po utracie ważności, wykorzystaniu serwera zewnętrznego do przechowywania danych),
• lub zmiany osoby wskazanej jako punkt kontaktowy metadanych lub
danych kontaktowych (np. adresu mailowego wydziału lub referatu,
w wyniku reorganizacji urzędu).
6. Wnioski
1. Przedstawiony profil, jak wspomniano wcześniej, nie uwzględnia
dokumentów tekstowych wchodzących w skład „Planu Zagospodarowania”, które zgodnie z prawodawstwem polskim są integralną częścią
dokumentu planistycznego. Zamieszczenie niepełnej informacji powinno
być wyraźnie zaznaczone w informacji o danych. Jednocześnie, mając na
uwadze, że aktualnie obowiązujące prawo nakłada obowiązek publikowania
treści miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w dzienniku
urzędowym województwa w formacie XML, powiązanie tych tekstów
z pozostałą częścią dokumentu jest możliwe i w przypadku implementacji
profilu powinno być zalecane lub wręcz wymagane.
2. Wszelkie zmiany dotyczące dokumentu, w tym jego umiejscowienie na stronie internetowej urzędu/instytucji udostępniającej, bądź zmiana
osoby odpowiedzialnej za dokument, muszą skutkować uaktualnieniem
metadanych w tym zakresie. W przypadku organizacji gromadzącej me33
tadane monitoring zmian wymagających wprowadzenia korekt w zbiorze
metadanych byłby czasochłonny i nieracjonalny. Odpowiedzialność za
aktualizację metadanych w przypadku zaistnienia wspomnianych zmian
należy pozostawić po stronie urzędu, którego dokument dotyczy. Preferowanym rozwiązaniem w takim przypadku byłoby zgłoszenie aktualizacji
metadanych planów zagospodarowania wraz z podaniem zakresu aktualizacji i przyczyny, np. aktualizacja „punktu kontaktowego metadanych”
– zmiana adresu mailowego referatu.
3. Wdrożenie profilu metadanych, niezależnie od jego ostatecznego
kształtu, będzie wymagało sporządzenia informatora/przewodnika dla
urzędników lub osób odpowiedzialnych za ich sporządzenie, wraz z modelowymi przykładami spotykanych przypadków. Wynika to ze specyficznego języka oraz kodów używanych w określonych polach elementów
metadanych.
BIBLIOGRAFIA
Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r.
ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej
(Dyrektywa INSPIRE)
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1205/2008 z dnia 3 grudnia 2008 r. w sprawie
wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie
metadanych.
Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej z dnia 4 marca 2010 r.
Specyfikacja testowania danych II i III Aneksu Dyrektywy INSPIRE – 22 czerwca
2011 r.
Borsa M. (kier. proj.), Litwin L. i inni: Zmiany metod planowania i potencjalne pola
nowych działań w dziale administracji rządowej – budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa, w zakresie gospodarki przestrzennej, wynikające z wdrażania
ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej oraz innych pokrewnych przepisów
– opracowanie badawcze wykonane na zamówienie Ministerstwa Infrastruktury, Departament Gospodarki Przestrzennej; ISPIK Gliwice, kwiecień 2011 r.
Kafka S., Fiala R.: Profil metadanych Plan4All – wersja finalna; Plan4All 2010 r.
Janecka K., Kafka S.: Analysis of National Requirements on Spatial Planning Metadata, Plan4All 2010 r.
Litwin L., Rossa M.: Metadane geoinformacyjne w INSPIRE i SDI; 2010 r.
Polski krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji; GUGIK 2008 r.
Bielecka E.: Zasady implementacji metadanych w INSPIRE; Archiwum Fotogrametrii,
Kartografii i Teledetekcji, Vol. 17a, 2007 r.
34
Iwaniak A., Kopańczyk B.: Budowa krajowej infrastruktury danych przestrzennych
– interoperacyjność usług katalogowych; Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, Vol. 17a, 2007 r.
Adres Autorki:
mgr Urszula Bereza-Tijero
Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa
03-728 Warszawa, ul. Targowa 45
e-mail: [email protected]
Metadata Profile for the Plan4All Project – implementation
of INSPIRE in spatial planning
Abstract
The article presents a fragment of research carried out as part of works on
the harmonisation between spatial planning in Poland and European standards.
This research aims to introduce and popularise the results of works completed
by European centres implementing the INSPIRE Directive. The article presents the profile of metadata resulting from the Regulation of the European
Commission (EC) no. 1205/2008 of 3 December 2009 on the implementation
of Directive 2007/2/EC of the European Parliament and the Council on metadata, as well as the metadata profile developed in the course of the Plan4All
Project. The Plan4all Project focuses on the implementation of the INSPIRE
Directive in the processes of spatial planning and land use in order to ensure
interoperability and harmonisation between various types of data used in spatial
planning, based on the best practices in use in the EU.
35
36

Profil Metadanych Projektu Plan4All – wdrażanie INSPIRE w

Transkrypt

Podobne dokumenty

Dz.U. z 2006r. nr 206 poz. 1517

Edytor Metadanych

ROZPORZŃDZENIE MINISTRA SPRAW WEWN¢TRZNYCH I

Dzięki M-Files możesz zwiększyć wydajność oraz podnieść jakość

Analiza funkcjonalności wybranych modeli i systemów zarządzania

nr 1