PIELĘGNIARSTWO GERIATRYCZNE

CECHA PRZEDMIOTU
Jednostka realizująca
Kierunek
Profil kształcenia
Poziom realizacji
przedmiotu
Forma kształcenia
Tytuł zawodowy
uzyskiwany przez
studenta
Nazwa przedmiotu
Kod przedmiotu
Punkty ECTS
Rodzaj przedmiotu
Przyporządkowanie do
grupy przedmiotów
Język wykładowy
Okres (rok akademicki
/semestr/semestry)
Typ zajęć/liczba godzin
Terminy i miejsce
odbywania zajęć
Koordynator
Prowadzący
KARTA PRZEDMIOTU
OPIS
INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE
Instytut Nauk o Zdrowiu
Pielęgniarstwo
Praktyczny
Studia pierwszego stopnia
Studia stacjonarne
Licencjat pielęgniarstwa
PIELĘGNIARSTWO GERIATRYCZNE
OS-GiPG
8
Obowiązkowy
Nauki w zakresie opieki specjalistycznej
Polski
OGÓŁEM LICZBA GODZIN –200 godz.
ROK III SEMESTR V – 120 godz.
ROK III SEMESTR VI – 80 godz.
Forma zajęć
Rok/
Liczba
semestr
godzin
Wykłady
26
pielęgniarstwo
14
Zajęcia bez
RIII/SV
udziału
nauczyciela
80
Zajęcia
Praktyczne
RIII/SVI
80
Praktyki
Zawodowe
Forma zajęć
Miejsce realizacji
Wojewódzki Szpital
Wykłady
Zespolony w Płocku s. 13
Zajęcia bez
Według indywidualnej
udziału
decyzji studenta
nauczyciela
Zajęcia
Według ustalonego
Praktyczne
harmonogramu ZP
Praktyki
Według ustalonego
Zawodowe
harmonogramu ZP
dr n. med. Beata Haor
Forma
Nazwisko i imię
prowadzącego
Wykłady
dr n. med. Beata Haor
Zajęcia bez udziału
nauczyciela
Zajęcia praktyczne Pielęgniarka ( mentor)
Praktyki Zawodowe zatrudniona w zakładzie
Limit miejsc w grupach
dla całego roku
indywidualnie
8 osób
8 osób
Termin realizacji
Według planu studiów
indywidualnie
Według ustalonego
harmonogramu PZ
Według ustalonego
harmonogramu PZ
Telefon
e-mail
[email protected]
Określenie czy przedmiot
może być wielokrotnie
zaliczany
opieki zdrowotnej
Student ma prawo do dwukrotnego zdawania egzaminu.
Skrócony opis kursu/ Cel
ogólny przedmiotu
Pełny opis kursu/ Cele
dydaktyczne wynikające z
realizacji przedmiotu
Wymagania wstępne prac
pisemnych
Wykaz uzyskanych
umiejętności/ efekty uczenia
się – WIEDZA
Wykaz uzyskanych
umiejętności/ efekty uczenia
się – UMIEJĘTNOŚCI
CELE PRZEDMIOTU
Student:
Będzie wyposażony w wiedzę z zakresu geriatrii i gerontologii,
organizacji opieki geriatrycznej w Polsce i na świecie oraz uczestnictwa
w leczeniu schorzeń wieku podeszłego.
Będzie przygotowany do kompleksowej opieki i pielęgnacji człowieka
starego w zdrowiu i chorobie w kontekście uwarunkowań społecznych.
Student :
C1. scharakteryzuje proces starzenia w aspekcie bio-psychospołecznoekonomicznym,
C2. określi swoiste zasady organizacji opieki geriatrycznej w Polsce,
C3. zanalizuje etiopatogenezę i specyfikę wybranych chorób wieku
starczego,
C4. rozwiąże problemy opieki i pielęgnacji chorego w wieku starczym,
C5. zaproponuje rodzaj i formę opieki nad ludźmi starymi,
C6. opisze metody, techniki i narzędzia oceny stanu świadomości/
przytomności,
C7. zdefiniuje zasady żywienia chorych, z uwzględnieniem leczenia
dietetycznego i wskazań przed i pooperacyjnych,
C8. zanalizuje poznane aspekty opieki i pielęgnacji pacjenta
geriatrycznego,
C9. wdroży zasady uaktualnionej holistycznej, profesjonalnej opieki
pielęgniarskiej w odniesieniu do człowieka starego (w zdrowiu
i chorobie) w kontekście uwarunkowań społecznych,
C10. planuje, organizuje i realizuje zadania wobec człowieka starego
i jego rodziny,
C11. wykaże empatię i holistyczne podejście wobec złożonych potrzeb
i problemów człowieka starego, jest świadomy obowiązku
ustawicznego kształcenia w pracy pielęgniarki.
WYMAGANIA WSTĘPNE
Podstawy anatomii, fizjologii, patologii, psychologii, pedagogiki.
Podstawy pielęgniarstwa na poziomie licencjackim.
EFEKTY KSZTAŁCENIA
PRZEDMIOT
Student:
W1. zna zasady oceny stanu chorego w wieku geriatrycznym,
W2. zna zasady diagnozowania chorych w wieku podeszłym,
W3. charakteryzuje proces starzenia się w aspekcie bio-psychospołeczno-ekonomicznym,
W4. zna swoiste zasady organizacji opieki geriatrycznej,
W5. różnicuje etiopatogenezę schorzeń wieku podeszłego: cukrzycy,
chorób serca, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, zespołów
otępiennych, zespołu Parkinsona i depresji,
W6. charakteryzuje narzędzia i skale oceny wsparcia osób starszych
i ich rodzin,
W7. zna zasady aktywizacji chorego objętego opieką geriatryczną.
Student :
U1. gromadzi informacje, formułuje diagnozę pielęgniarską, ustala cele
i plan opieki, wdraża interwencje pielęgniarskie oraz dokonuje
ewaluacji opieki nad pacjentem w wieku geriatrycznym,
U2. rozpoznaje uwarunkowania zachowania zdrowia odbiorców opieki
w podeszłym wieku,
U3. prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów
w podeszłym wieku,
U4. prowadzi profilaktykę powikłań w przebiegu chorób specyficznych
dla wieku geriatrycznego,
U5. prowadzi dokumentację opieki nad chorym geriatrycznym.
Wykaz uzyskanych
Student:
umiejętności/ efekty uczenia K1. szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece,
K2. systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje
się – KOMPETENCJE
umiejętności, dążąc do profesjonalizmu,
SPOŁECZNE
K3. przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece,
K4. przestrzega praw pacjenta,
K5. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe,
K6. przestrzega tajemnicy zawodowej,
K7. współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego
w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad
kodeksu etyki zawodowej,
K8. jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta,
K9. przejawia empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz
współpracownikami.
EFEKTY KSZTAŁCENIA
WYKŁADY
Student:
Wykaz uzyskanych
umiejętności/ efekty uczenia W1. omawia cele i zagrożenia geriatrii, gerontologii i pielęgniarstwa
geriatrycznego we współczesnym świecie,
się – WIEDZA
W2. charakteryzuje potrzeby i problemy starego człowieka
we współczesnym świecie,
W3. omawia skale klinimetryczne stosowane w ocenie stanu
funkcjonalnego człowieka starego,
W4. opisuje modele i formy opieki geriatrycznej w Polsce i na świecie.
Student:
Wykaz uzyskanych
umiejętności/ efekty uczenia U1. analizuje postawy wobec procesu starzenia się,
U2. analizuje zadanie pielęgniarki w ramach COG (całościowej oceny
się – UMIEJĘTNOŚCI
geriatrycznej),
U3. określa zadania edukacji gerontologicznej w działaniach pielęgniarki,
U4. analizuje istotę rewitalizacji człowieka starego,
U5. określa zasady pielęgnacji pacjenta w przebiegu wielkich zespołów
geriatrycznych,
U6. analizuje proces pielęgnowania człowieka starego w przebiegu
cukrzycy, chorób układu nerwowego, sercowo-naczyniowego,
oddechowego, pokarmowego, narządu ruchu.
Student:
Wykaz uzyskanych
umiejętności/ efekty uczenia K1. reprezentuje aktywną postawę w procesie kształcenia,
K2. rzetelnie i dokładnie analizuje przekazywane treści,
się – KOMPETENCJE
K3. prowadzi refleksję nad rozwiązywaniem dylematów etycznych.
SPOŁECZNE
FORMA
TEMAT
LICZBA
SUMA
ZAJĘĆ
GODZIN
GODZIN
1. Geriatria, gerontologia i pielęgniarstwo geriatryczne
2
26
WYKŁADY
we współczesnym świecie – cele i założenia.
2. Potrzeby i problemy biopsychospołeczne człowieka
2
starszego.
3. Postawy wobec procesu starzenia się. Człowiek stary
2
w rodzinie i społeczeństwie.
4. Zadanie pielęgniarki w ramach COG (Całościowej
2
Oceny Geriatrycznej).
5. Skale klinimetryczne stosowane w ocenie stanu
2
funkcjonalnego człowieka starego.
6. Modele i formy opieki geriatrycznej w Polsce i na
2
świecie.
7. Edukacja gerontologiczna w działaniach pielęgniarki.
2
Pojęcie zdrowia w odniesieniu do ludzi starszych,
jakość życia osób starszych.
8. Pomyślne starzenie warunkiem długowieczności.
2
Promocja zdrowia ludzi w wieku podeszłym.
9. Rewitalizacja człowieka starego. Zdrowy styl życia
3
osób starszych – zasady racjonalnego żywienia,
aktywność fizyczna.
10. Zasady pielęgnacji pacjenta w przebiegu wielkich
2
zespołów geriatrycznych.
11. Pielęgnacja człowieka starego w przebiegu cukrzycy,
2
chorób układu sercowo- naczyniowego,
pokarmowego.
12. Pielęgnacja człowieka starego w przebiegu chorób
3
układu nerwowego, oddechowego, narządu ruchu.
Samoopieka, samopielęgnacja.
EFEKTY KSZTAŁCENIA
ZAJĘCIA BEZ UDZIAŁU NAUCZYCIELA
Student:
Wykaz uzyskanych
umiejętności/ efekty uczenia W1. pogłębia i uzupełnia wiedzę z zakresu przedmiotu - wykorzystując
najnowsze publikacje,
się – WIEDZA
W2. systematyzuje wiedzę w zakresie sytuacji demograficznej,
epidemiologicznej i społeczno- ekonomicznej, wynikającej
z postępującego procesu starzenia się społeczeństwa.
Student:
Wykaz uzyskanych
umiejętności/ efekty uczenia U1. nabywa umiejętność poszerzania wiedzy tematycznej w formie
samodzielnej pracy,
się - UMIEJĘTNOŚCI
U2. dokonuje analizy i syntezy źródeł.
Student:
Wykaz uzyskanych
umiejętności/ efekty uczenia K1. wykazuje postawę aktywności i zaangażowania w samodzielnym
poszerzaniu wiedzy i doskonaleniu umiejętności,
się - KOMPETENCJE
K2. reprezentuje twórczą postawę i dzieli się zdobytymi kompetencjami.
SPOŁECZNE
FORMA ZAJĘĆ
TEMAT
LICZBA
SUMA
GODZIN
GODZIN
1. Charakterystyka demograficzna, epidemiologiczna i
3
14
Zajęcia bez
społeczna subregionu płockiego na tle woj.
udziału
mazowieckiego i Polski, wynikająca z procesu
nauczyciela
starzenia się społeczeństwa.
2. Skutki starzenia się społeczeństw ekonomiczne,
2
medyczne, społeczne.
3. Sposoby zapobiegania chorobom wieku podeszłego.
2
4. Programy promocji zdrowia dla osób starszych.
Sposoby aktywizacji osób starszych.
3
5. Przemoc wobec osób starszych.
6. Samotność osób starszych.
2
2
EFEKTY KSZTAŁCENIA
ZAJĘCIA PRAKTYCZNE
Student:
Wykaz uzyskanych
umiejętności/ efekty uczenia W1. omawia funkcje zawodowe pielęgniarki wobec pacjentów
w starszym wieku (DPS, oddziały szpitalne, placówki pielęgnacyjne,
się – WIEDZA
opiekuńcze),
W2. wyjaśnia zadania pielęgniarki wobec podopiecznych prezentujących
różne typy stosowania się do starości,
W3. wymienia metody i formy edukacji zdrowotnej w promowaniu
starzenia pomyślnego,
W4. wyjaśnia udział pielęgniarki w całościowej ocenie geriatrycznej,
W5. omawia zakres współpracy pielęgniarki z członkami
interdyscyplinarnego zespołu realizującego świadczenia na rzecz
człowieka starego.
Student:
Wykaz uzyskanych
umiejętności/ efekty uczenia U1. określa cechy fizjologiczne i psychologiczne człowieka starego,
U2. identyfikuje problemy zdrowotne i psychospołeczne osób
się - UMIEJĘTNOŚCI
w starszym wieku,
U3. uczestniczy w procesie diagnozowania i leczenia osób starszych,
U4. ocenia stan pacjenta,
U5. rozpoznaje czynniki mające wpływ na przyspieszenie i spowolnienie
procesu starzenia,
U6. prowadzi proces pielęgnowania człowieka starego.
Student:
Wykaz uzyskanych
umiejętności/ efekty uczenia K1. wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie
zadań zawodowych,
się - KOMPETENCJE
K2. jest systematyczny i zdyscyplinowany w przygotowaniu do zajęć,
SPOŁECZNE
K3. przestrzega praw człowieka i pacjenta,
K4. rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe,
K5. zachowuje tajemnicę zawodową,
K6. współdziała w zespole interdyscyplinarnym w rozwiązywaniu
dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki
zawodowej,
K7. prezentuje otwartość na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta,
K8. wykazuje empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną oraz
współpracownikami.
FORMA
TEMAT
LICZBA
SUMA
ZAJĘĆ
GODZIN
GODZIN
1. Realizacja funkcji zawodowych pielęgniarki wobec
8
80
Zajęcia
pacjentów w starszym wieku (DPS, oddziały
praktyczne
szpitalne, placówki pielęgnacyjne, opiekuńcze).
2. Zadania pielęgniarki wobec podopiecznych
8
prezentujących różne typy postaw w odniesieniu
do starości.
3. Metody i formy edukacji zdrowotnej w promowaniu
8
starzenia pomyślnego.
4. Proces pielęgnowania człowieka starego
8
w określonych jednostkach chorobowych.
5. Udział pielęgniarki w całościowej ocenie
8
geriatrycznej.
6. Zakres współpracy pielęgniarki z członkami
8
interdyscyplinarnego zespołu realizującego
świadczenia na rzecz człowieka starego.
7. Problemy pielęgnacyjne osób w podeszłym wieku,
8
niepełnosprawnych:
- z upośledzeniem narządu ruchu
- z porażeniami
- z upośledzeniem słuchu
- z zaburzeniami mowy
- niewidomych.
8. Specyfika pielęgnowania osób w podeszłym wieku ze
8
zmianami skórnymi:
- odleżyny
- owrzodzenia.
9. Proces pielęgnowania w wybranych jednostkach
8
chorobowych.
10. Problemy pielęgnacyjne osób starszych w chorobie
8
terminalnej.
EFEKTY KSZTAŁCENIA
PRAKTYKI ZAWODOWE
Student:
Wykaz uzyskanych
W1. omawia specyfikę organizacji pracy w placówce sprawującej
umiejętności/ efekty uczenia
opiekę nad ludźmi w starszym wieku,
się – WIEDZA
W2. wykorzystuje i doskonali wiedzę i umiejętności w opiece nad
pacjentem w warunkach szpitala,
W3. wyjaśnia zasady współpracy pielęgniarki z członkami
interdyscyplinarnego zespołu opieki geriatrycznej oraz rodziną
osoby starszej,
W4. wyjaśnia rolę czynników warunkujących dobrostan osoby starszej
w kontekście uwarunkowań zdrowotnych, społecznych, socjalnych,
W5. omawia proces pielęgnowania osoby w starszym wieku wg
wybranego modelu pielęgnowania w poznanych jednostkach
chorobowych,
W6. omawia standardy opieki geriatrycznej w dążeniu do podnoszenia
jakości życia człowieka w starszym wieku.
Student:
Wykaz uzyskanych
umiejętności/ efekty uczenia
U1. uczestniczy w zadaniach pielęgnacyjnych, opiekuńczych,
się - UMIEJĘTNOŚCI
diagnostycznych, terapeutycznych, rehabilitacyjnych,
edukacyjnych,
U2. utrwala i doskonali umiejętności kształtowane podczas realizacji
treści programowych oraz podczas opieki realizowanej nad
pacjentem w okresie odbywania zajęć praktycznych w warunkach
szpitala,
U3. poprawnie komunikuje się z osobą w wieku podeszłym,
U4. rozpoznaje potrzeby i problemy zdrowotne osób starszych oraz
planuje opiekę,
U5. ocenia stan pacjenta oraz świadczy profesjonalną pomoc
w rozwiązywaniu problemów,
U6. współdziała z pacjentem i jego rodziną w planowaniu
i indywidualnej opiece,
U7. wdraża wybrane modele pielęgnowania do planowania opieki,
U8. planuje i realizuje edukację podopiecznych i ich rodzin,
przygotowując do samopielęgnacji i samoopieki; współdziała
w zakresie realizacji opieki nad człowiekiem starym z zespołem
interdyscyplinarnym.
Student:
Wykaz uzyskanych
K1. przestrzega zasad etyki zawodowej,
umiejętności/ efekty uczenia
respektuje prawa człowieka i prawa pacjenta,
szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece,
wykazuje aktywność podczas zajęć praktycznych,
dąży do perfekcyjnego wykonania czynności obserwacyjno –
pielęgnacyjnych,
K6. wykazuje postawę odpowiedzialności za podjęte działania,
K7. wykazuje empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną
oraz współpracownikami.
TEMAT
LICZBA
SUMA
GODZIN
GODZIN
1. Specyfika organizacji pracy w placówce
6
80
sprawującej opiekę nad ludźmi w starszym wieku.
2. Zasady współpracy pielęgniarki z członkami
6
interdyscyplinarnego zespołu opieki geriatrycznej
oraz rodziną osoby starszej; organizacja wsparcia
na rzecz podmiotu opieki i rodziny.
3. Analiza i ocena czynników warunkujących
6
dobrostan osoby starszej w kontekście
uwarunkowań zdrowotnych, społecznych,
socjalnych.
4. Udział pielęgniarki w całościowej ocenie
6
geriatrycznej.
5. Proces pielęgnowania osoby w starszym wieku
7
wg wybranego modelu pielęgnowania w chorobach
układu nerwowego (zespoły otępienie, depresja,
chor. Alzheimera, chor. Parkinsona).
7
6. Proces pielęgnowania osoby w starszym wieku
wg wybranego modelu pielęgnowania w chorobach
układu sercowo- naczyniowego (niewydolność
serca, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, choroba
niedokrwienna serca).
7. Proces pielęgnowania osoby w starszym wieku
7
wg wybranego modelu pielęgnowania w chorobach
układu oddechowego (POCHP).
8. Proces pielęgnowania osoby w starszym wieku
7
wg wybranego modelu pielęgnowania w chorobach
układu kostno- stawowego (zmiany
zwyrodnieniowe stawów, osteoporoza),
zaburzeniach równowagi i upadkach.
9. Proces pielęgnowania osoby w starszym wieku
wg wybranego modelu pielęgnowania pacjentów
7
z problemem nietrzymaniu moczu i stolca.
10. Proces pielęgnowania osoby w starszym wieku wg
7
wybranego modelu pielęgnowania w zaburzeniach
widzenia i słyszenia.
11. Metody i formy edukacji zdrowotnej w pracy
7
pielęgniarki z człowiekiem starym i jego rodziną –
promocja pomyślnego starzenia, ograniczanie
deficytów samoopieki osoby w starszym wieku.
12. Standardy opieki geriatrycznej w dążeniu do
7
podnoszenia, jakości życia człowieka w starszym
wieku – okres hospitalizacji/ pobytu w placówce
opiekuńczej, pielęgnacyjnej.
NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE
się - KOMPETENCJE
SPOŁECZNE
FORMA
ZAJĘĆ
Praktyki
zawodowe
K2.
K3.
K4.
K5.
Rodzaj narzędzi
dydaktycznych/metoda
Rodzaj narzędzi
dydaktycznych/środki
dydaktyczne
P- podsumowująca
F- formułująca
Wykłady
Zajęcia bez udziału
nauczyciela
Zajęcia Praktyczne
Praktyki Zawodowe
Godziny pracy
studenta w uczelni
przewidziane
planem zajęć dla
przedmiotu
Wykłady:
- wykład informacyjny,
- wykład problemowy,
- dyskusja dydaktyczna,
- metoda programowana z użyciem komputera.
Zajęcia bez udziału nauczyciela:
- studiowanie literatury,
- prezentacja multimedialna,
- dyskusja dydaktyczna.
Zajęcia praktyczne:
- zajęcia praktyczne w oddziałach szpitalnych,
- instruktaż wstępny, bieżący, końcowy,
- dyskusja dydaktyczna,
- seminarium.
Praktyki zawodowe:
- praktyki zawodowe w oddziałach szpitalnych,
- instruktaż wstępny, bieżący, końcowy,
- dyskusja dydaktyczna,
- seminarium.
- komputer,
- prezentacja multimedialna,
- sprzęt multimedialny (telewizor, kasety DVD),
- tablica papierowa fliphart,
- mazaki,
- grafoskop,
- foliogramy,
- ryciny,
- plansze,
- standardy tematyczne,
- procedury tematyczne.
SPOSOBY OCENY
P1 - egzamin po V semestrze
F2 - zaliczenie prac zleconych przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia
P3 - ocena podsumowująca po zakończeniu wykonanej pracy przez
studenta
F3 - zaliczenie czynności bieżących
P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie
odbywania zajęć praktycznych z wpisaniem do „Dziennika zajęć
praktycznych i praktyk zawodowych”
F4 - zaliczenie czynności bieżących
P4 - ocena podsumowująca wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie
odbywania praktyk zawodowych z wpisaniem do „Dziennika zajęć
praktycznych i praktyk zawodowych”
OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA
Forma aktywności
Średnia liczba godzin na
zrealizowanie aktywności
26
• Wykłady
14
• Zajęcia bez udziału nauczyciela
80
• Zajęcia praktyczne
80
• Praktyka zawodowa
25
• Przygotowanie do zajęć
225
Razem
10
Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu
LITERATURA
1. Abrams W. B., Berkow R., Podręcznik geriatrii, Urban&Partner,
Literatura podstawowa
Wrocław 1999
2. Andruszkiewicz A., Banaszkiewicz M., Promocja zdrowia dla
studentów studiów licencjackich kierunku pielęgniarstwo
i położnictwo, t. II, Promocja w praktyce pielęgniarki i położnej,
PZWL, Warszawa 2010
3. Biercewicz M., Szewczyk M. T., Ślusarz R. (red.), Pielęgniarstwo
w geriatrii, Borgis, Warszawa 2006
4. Broclehurst J.C., Allen S.C., Zarys medycyny geriatrycznej podręcznik dla studentów, PZWL, Warszawa 1991
5. Bulpitt C.J., Rajkumar C., Beckett N., Nadciśnienie tętnicze u osób
w starszym wieku, Via Medica, Gdańsk 2000
6. Finucane P., Sinclair A.J., Cukrzyca u osób w podeszłym wieku, Via
Medica, Gdańsk 1997
7. Galus K. (red.), Geriatria. Wybrane zagadnienia, Urban&Partner,
Wrocław 2007
8. Grodzicki T., Gryglewska B., Dybiel J. S. (red.), Kardiologia u osób
w wieku podeszłym, Medical Press, Gdańsk 2003
9. Grodzicki T., Kocemba J., Nadciśnienie tętnicze u osób w wieku
podeszłym, Via Medica, Gdańsk 2006
10. Hillson R., Cukrzyca. Praktyczne zasady opieki, Medica Press we
współpracy z Servier Polska, Bielsko - Biała, 1997
11. Kawczyńska-Butrym Z., Wyzwania rodziny: zdrowie, choroba,
niepełnosprawność, starość, Makmed, Lublin 2008
12. Kędziora-Kornatowska K., Muszalik M. (red.), Kompendium
pielęgnowania pacjentów w starszym wieku, Czelej, Lublin 2007
13. Kędziora-Kornatowska K., Muszalik M., Skolmowska E. (red.),
Pielęgniarstwo w opiece długoterminowej, PZWL, Warszawa 2010
14. Kocemba J., Grodzicki T., Skalska A. (red.), Geriatria z elementami
gerontologii ogólnej, Via Medica, Gdańsk 2006
15. Koper A., Wrońska I. (red.), Problemy pielęgnacyjne pacjentów
z chorobą nowotworową, Czelej, Lublin 2003
16. Kostka T., Koziarska-Rościszewska M., Choroby wieku podeszłego,
PZWL, Warszawa 2009
17. Krasuska M. E., Opieka w chorobie nowotworowej, YOCAM, Lublin
1997
18. Manthorpe J., Iliffe S., Depresja wieku podeszłego, PZWL, Warszawa
2005
19. Mazowiecki Program Promocji Zdrowia na lata 2001-2005, MCZP,
Warszawa 2001 www.mczp.prv.pl
20. Narodowy Program Zdrowia 2007-2015, Załącznik do Uchwały Nr
90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007
21. Nowicka A., Wybrane problemy osób starszych, Impuls, Kraków 2006
22. Rosińczuk-Tonderys J., Uchmanowicz I., Arendarczyk M.,
Profilaktyka i leczenie odleżyn, Continuo, Wrocław 2005
23. Talarska D., Wieczorkowska-Tobis K., Szałkiewicz E. (red.), Opieka
nad osobami przewlekle chorymi, w wieku podeszłym
i niesamodzielnymi, PZWL, Warszawa 2009
24. Wieczorkowska-Tobis K., Talarska D. (red.), Geriatria
i pielęgniarstwo geriatryczne, PZWL, Warszawa 2008
Czasopisma: Gerontologia Polska, Geriatria, Geriatria Polska - wybrane
pozycje aktualizowane
1. Błędowski P., Lokalna polityka społeczna wobec ludzi starych,
Literatura uzupełniająca
Wydawnictwo SGH, Warszawa 2002
2. Brzezińska A. (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna
psychologia rozwojowa, GWP, Gdańsk 2005
3. Jabłoński L., Wysokiński-Miszczuk J., Podstawy gerontologii
i wybrane zagadnienia z geriatrii, Czelej, Lublin 2000
4. Kałuża D., Szukalski P., Jakość życia seniorów w XXI wieku
z perspektywy polityki społecznej, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź
2010
5. Karski J., Promocja zdrowia, Wydawnictwo Ignis, Warszawa 1999
6. Kawczyńska-Butrym Z., Rodzina – zdrowie – choroba, Czelej, Lublin
2001
7. Kirkwood T., Czas naszego życia. Co wiemy o starzeniu się
człowieka. Charaktery, Warszawa 2005
8. Kocemba J., Grodzicki T. (red.), Zarys gerontologii klinicznej,
Medyczne Centrum Kształcenia Podyplomowego UJ, Kraków 2000
9. Kübler–Ross E., Rozmowy o śmierci i umieraniu, Media Rodzina,
Poznań 1998
10. Kulik T. B., Latalski M. (red.), Zdrowie publiczne, Czelej, Lublin
2002
11. Pędich W., Szaniawski Z. (red.), Farmakoterapia geriatryczna, PZWL,
Warszawa 1998
12. Rocznik statystyczny (aktualny), GUS, Warszawa
13. Rosławski A., Ruch przedłuża młodość, PZWL, Warszawa 2001
14. Schiefele J., Staudt I, Dach M.M., Pielęgniarstwo geriatryczne,
Urban&Partner, Wrocław 1998
15. Susłowska M., Psychologia starzenia się i starości, PWN, Warszawa
1989
16. Synak B. (red.), Polska starość, Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego, Gdańsk 2003
17. Szatur-Jaworska B., Błędowski P., Dzięgielewska M., Podstawy
gerontologii społecznej, Aspra-JR, Warszawa 2006
18. Szatur-Jaworska B., Ludzie starzy i starość w polityce społecznej,
Aspra-JR, Warszawa 2000
19. Szczerbińska K. (red.), Dostępność opieki zdrowotnej i pomocy
społecznej dla osób starszych w Polsce, Wyd. UJ, Kraków 2006
20. Szczerbińska K., Programy promocji zdrowia ludzi w wieku
podeszłym, w: Bik B., Henzel-Korzeniowska A., Przewoźniak L.,
Szczerbińska K., Wybrane zagadnienia promocji zdrowia, SzZP CM
UJ, Kraków 1996
21. Wysokińska-Miszczuk J., Zagadnienia gerontologiczne w ochronie
zdrowia i opiece społecznej, w: Jabłoński L. (red.), Epidemiologia,
Wydawnictwo Folium, Lublin 1999
22. Zych A.A, Człowiek wobec starości: szkice z gerontologii społecznej,
Wyd. Śląsk, Katowice 1999
23. Żakowska-Wachelko B., Pędich W., Pacjenci w starszym wieku,
PZWL, Warszawa 1995
24. Żakowska-Wachełko B., Zarys medycyny geriatrycznej, PZWL,
Warszawa 2000