1. Wstęp 2

Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej
zrealizowanej dla zadania pt.
"Budowa drogi ekspresowej S7
na odcinku Koszwały - Kazimierzowo"
Autorzy opracowania
mgr Dawid Kilon
mgr inż. Piotr Rydzkowski
Bydgoszcz, Toruń październik 2013 rok
1
Spis treści
1. Wstęp 2
2. Teren badań ......................................................................................................................................................... 2
3. Metody badań ...................................................................................................................................................... 3
4. Wyniki inwentaryzacji herpetofauny ................................................................................................................... 4
5. Podsumowanie i wnioski ..................................................................................................................................... 9
6. Bibliografia ........................................................................................................................................................ 11
Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej realizowanej dla zadania pt.
„Budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo”
1. Wstęp
Niniejsze opracowanie powstało na potrzeby raportu oddziaływania na środowisko inwestycji w
postaci budowy drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo.
Zebrane dane stanowią materiał naukowy, niezbędny do:
1. Określenia wpływu planowanej inwestycji na populacje herpetofauny tego obszaru,
2. Określenia wniosków i zaleceń dotyczących działań minimalizujących potencjalny negatywny wpływ na
herpetofaunę, uwzględniając specyfikę przedsięwzięcia.
2. Teren badań
Planowana do budowy droga ekspresowa będzie przebiegać przez teren dwóch województw:
pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Obszar ten należy do mezoregionu Żuławy Wiślane makroregionu
Pobrzeża Gdańskiego prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego (Kondracki 2002). Krajobraz Żuław
Wiślanych, od wieków poddawany jest silnej antropopresji (Herbich, Markowski 2005). Żuławy Wiślane
charakteryzuje silnie rozbudowana sieć hydrologiczna, szczególnie dotyczy to sieci rowów odwadniających.
Dominującym elementem krajobrazu są tu pola uprawne, występujące w mozaice z użytkami zielonymi oraz
wilgotnymi pastwiskami. Nieduże zakrzewienia i zadrzewienia związane są najczęściej z osadami ludzkimi
lub z przydrożami, brzegami rowów i zbiorników wodnych. Zgodnie z podziałem przyrodniczo leśnym
obszar ten wchodzi w skład I. Krainy Bałtyckiej, Dzielnicy Żuław Wiślanych. Klimat tej krainy kształtowany
jest głównie pod wpływem morza. Charakteryzują go najłagodniejsze w kraju zimy, chłodne okresy letnie
oraz stosunkowo wysoka suma opadów atmosferycznych. Średnia roczna temperatura powietrza w krainie
wynosi 8.5oC – 9.2oC. W okresie zimowym i letnim średnie temperatury powietrza kształtują się między
1.3oC – 1.7oC (styczeń) i 18.2oC – 19.8oC (lipiec). Roczna suma opadów wynosi 555-734 mm
(http://www.bdl.info.pl).
3
Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej realizowanej dla zadania pt.
„Budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo”
3. Metody badań
Badania herpetofauny prowadzono wzdłuż planowanej drogi S7 na odcinku Koszwały –
Kazimierzowo, w buforze o szerokości 500 m po obu jej stronach na całej długości trasy.
Uwzględniono w nim wyniki własnych, szczegółowych badań terenowych, które porównano z
wynikami uzyskanymi w trakcie poprzednich inwentaryzacji zawartych w opracowaniach
Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska z 2008 i 2010 r. (Kiczyńska i in. 2008, 2010).
Szczegółowe prace terenowe wykonywano w okresie kwiecień – lipiec 2013 roku. Przyjęto
wykonywanie dwóch cykli kontroli. Podczas pierwszego cyklu kontroli wczesnowiosennej
poszukiwano jaj płazów (skrzeku żab w formie pakietów i sznurów ropuszych) oraz godowisk
dorosłych osobników. Miały one miejsce dnia 06-16.04.2013 r., czyli w okresie wybudzenia się
płazów ze snu zimowego, które w sezonie 2013 było wyjątkowo opóźnione z uwagi na długie
zaleganie pokrywy śnieżnej.
Podczas drugiej kontroli 01-10.07.2013 r. starano się wykryć larwy i postacie dorosłe
traszek oraz płazów nieogoniastych. Prowadzono obserwacje wizualne płazów, wykorzystując
także sprzęt optyczny- lornetkę o powiększeniu 10x w celu dokładnego określenia populacji
rozrodczych. Przeprowadzano również nasłuchy wieczorne, dzięki którym namierzano większe
godowiska. Szczególną uwagę zwracano na gatunki wymienione w Załączniku II Dyrektywy
Siedliskowej.
Podczas prowadzenia badań w miarę możliwości określano dokładnie przynależność
gatunkową żab zielonych (żaba wodna Rana esculenta, jeziorkowa R. lessonae i śmieszka R.
ridibunda), ale nie zawsze było to możliwe z uwagi na łatwość krzyżowania się i w związku z tym
trudności w rozpoznaniu gatunku (Juszczyk 1984).
Zarówno podczas pierwszej i jak drugiej kontroli starano się zidentyfikować miejsca
o podwyższonej kolizyjności z pojazdami płazów i gadów na drodze, ze szczególnym
uwzględnieniem
obszarów
istotnych
dla
płazów.
Prace
terenowe
wykonano
w okresie wędrówek płazów do miejsc rozrodu i powracania do siedlisk letnich, dzięki czemu była
możliwość określenia tras wędrówek płazów.
Gadów poszukiwano w miejscach silnie nasłonecznionych i suchych (o charakterze muraw
ciepłolubnych), z gruzowiskami i innych siedliskach ruderalnych. Odbywały się one w godzinach
najwyższej aktywności gadów w ciepłe, bezdeszczowe dni.
Przeprowadzono waloryzację każdego ze zbadanych obszarów cennych dla płazów. W
opracowaniu zamieszczono stawy, oczka i obszary podmokłe, w których stwierdzono płazy podczas
choćby jednej kontroli. Miejsca, w których ich nie wykryto zostały pominięte. Oceniano je pod
4
Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej realizowanej dla zadania pt.
„Budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo”
kątem znaczenia dla występujących populacji płazów. Kierowano się ich różnorodnością, stanem
zachowania i innymi czynnikami mogącymi mieć wpływ na płazy (okresowe wysychanie,
zanieczyszczenia itd.).
5
Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej realizowanej dla zadania pt.
„Budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo”
4. Wyniki inwentaryzacji herpetofauny
Lokalizacje zinwentaryzowanych obszarów istotnych dla płazów przedstawiono na mapie w skali
1:25 000, która stanowi załącznik nr 2.2.2
Ogólna charakterystyka herpetofauny w otoczeniu planowanej drogi ekspresowej S7
Ogółem odnotowano występowanie 7 gatunków płazów bezogonowych Anura. Pomimo
występowania potencjalnych siedlisk nie stwierdzono szeregu takich gatunków jak np.: traszka
zwyczajna Lissotriton vulgaris, traszka grzebieniasta Lissotriton cristatus, ropucha paskówka Bufo
calamita, rzekotka drzewa Hyla arborea, ropucha zielona Bufo viridis, które występują na niżu
Polski. Stwierdzono tylko dwa gatunki gadów: jaszczurkę zwinkę Lacerta agilis i jaszczurkę
żyworodną Zootoca vivipara (Lacerta vivipara).
1. Płazy bezogonowe Anura
1.1. grzebiuszkowate Pelobatidae
grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus
1.2. ropuchowate Bufonidae
ropucha szara Bufo bufo
1.3. żabowate Ranidae
żaba trawna Rana temporaria
żaba moczarowa Rana arvalis
żaba śmieszka Rana ridibundus
żaba jeziorkowa Rana lessonae
żaba wodna Rana esculenta
2. Gady Reptilia
2.1. jaszczurkowate Lacertidae
jaszczurka zwinka Lacerta agilis
jaszczurka żyworodna Zootoca vivipara (Lacerta vivipara)
Status ochronny wykrytych gatunków płazów i gadów
Wszystkie wykryte gatunki płazów zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody z dnia 16
kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.2004 nr 92 poz. 880, z późn. zm.) i związanym z nim
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony
gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2011 nr 237 poz. 1419) objęte są ścisłą ochroną gatunkową (gady
również) i wymagają ochrony czynnej.
6
Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej realizowanej dla zadania pt.
„Budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo”
Ponadto do przepisów prawa krajowego regulujących kwestie ochrony środowiska przyrodniczego
w trakcie procesów inwestycyjnych należą (Kurek i Rybacki 2011):
1. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko – tzw.
ustawa oos (Dz. U. 2001 nr 62 poz. 627, z późn. Zm.);
2. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2001 nr 62 poz. 627, z
późn. zm.);
3. Rozporządzenie Ministra Transportu I gospodarki Morskiej z dn. 30 maja 2000 r. w sprawi
warunków technicznych, jakimi powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich
usytuowanie (Dz. U. 2000 nr 63 poz. 735);
4. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U.
2007 nr 75 poz. 493).
Inne kategorie ochrony, akty prawa międzynarodowego:
1. Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk (Konwencja
Berneńska) z dnia 19 września 1979 r.
2. Dyrektywa Rady 92/43/ EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych
oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa).
Kategorie zagrożenia występujących gatunków podano w:
1. Światowa Czerwona Lista UCN 2011 (Red List of Threatened Species).
2. Polska Czerwona Księga Zwierząt. Kręgowce (Głowaciński Z. 2001).
3. Polska Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce (Głowaciński Z. 2002).
Tabela 1.Międzynarodowy i krajowy status prawny stwierdzonych płazów i gadów.
Gatunek
Konwencja
berneńska
Dyrektywa
Siedliskowa
UE
Światowa
Czerwona
Lista
IUCN
nr załącznika
IV
Polska
Czerwona
Księga
Zwierząt
2001
kategoria zagrożenia
grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus
II
ropucha szara Bufo bufo
III
LC d
żaba trawna Rana temporaria
III
V
LC d
żaba moczarowa Rana arvalis
II
IV
LC d
żaba śmieszka Rana ridibundus
III
LC s
LC d
7
Polska
Czerwona
Lista
Zwierząt
2002
Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej realizowanej dla zadania pt.
„Budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo”
żaba jeziorkowa Rana lessonae
III
IV
LC d
żaba wodna Rana esculenta
III
V
LC d
jaszczurka zwinka Lacerta agilis
III
IV
LC d
jaszczurka żyworodna Zootoca vivipara
III
LC d
Objaśnienia:
Konwencja Berneńska:
Załącznik II - obejmuje gatunki bardzo zagrożone i ściśle chronione,
Załącznik III - obejmuje gatunki zagrożone i chronione.
Dyrektywa siedliskowa UE:
Załącznik II - obejmuje gatunki, których utrzymanie wymaga ochrony właściwych im siedlisk i wyznaczenia
specjalnych obszarów ochrony,
Załącznik IV - obejmuje gatunki wymagające ochrony ścisłej.
Załącznik V - obejmuje gatunki, dla których należy określić zasady pozyskiwania i odławiania.
Światowa Czerwona Lista IUCN:
LC d - trend spadkowy
LC s - trend stabilny
Polska Czerwona Lista Zwierząt 2002:
DD - gatunki o słabo rozpoznanym statusie.
Tabela2. Karty obiektów przyrodniczych istotnych dla herpetofauny
Lp.
Kilometraż
Kategoria
Kategoria
Stwierdzone gatunki i kategoria
jakości
liczebności
liczebności
przyrodniczej
1
17+700÷
A
ropucha szara (2), żaba trawna (2), żaba
2
śmieszka (1), żaba wodna (2), żaba
17+800
jeziorkowa (1)
2
21+050÷
C
1
ropucha szara (1), jaszczurka
żyworodna (1)
21+350
3
25+400÷
A
ropucha szara (2), żaba moczarowa (2),
3
żaba trawna (3), żaba śmieszka (1), żaba
26+400
wodna (3), żaba jeziorkowa (3),
grzebiuszka ziemna (2), jaszczurka
zwinka (2)
4
34+500÷
A
żaba trawna (3), żaba śmieszka(1), żaba
3
wodna (3), żaba jeziorkowa (2),
34+650
jaszczurka zwinka (1), jaszczurka
żyworodna (1)
5
38+900÷
A
ropucha szara (2), żaba trawna (3), żaba
3
moczarowa (3), żaba śmieszka (1), żaba
39+050
wodna (2), żaba jeziorkowa (2)
6
44+350÷
A
ropucha szara (2), żaba trawna (3), żaba
3
8
Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej realizowanej dla zadania pt.
„Budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo”
śmieszka (2), żaba wodna (2), żaba
44+450
jeziorkowa (1)
7
44+500÷
A
ropucha szara (1), żaba trawna (2), żaba
2
śmieszka (1), żaba wodna (3), żaba
44+650
jeziorkowa (2)
8
44+500÷
A
ropucha szara (1), żaba trawna (2), żaba
2
śmieszka (1), żaba wodna (2), żaba
44+650
jeziorkowa (2)
9
44+800÷
B
ropucha szara (1), żaba śmieszka (1),
2
żaba wodna (2), żaba jeziorkowa (2)
45+000
10
45+500÷
C
grzebiuszka ziemna (1), żaba trawna
1
45+600
11
48+400÷
(1), ropucha szara (1)
A
żaba trawna (3), żaba moczarowa (3),
3
żaba śmieszka (1), żaba wodna (2), żaba
48+700
jeziorkowa (2), ropucha szara (1),
jaszczurka żyworodna (1)
12
54+100÷
C
1
ropucha szara (1)
54+300
Objaśnienia
Na podstawie, jakości przyrodniczej inwentaryzowanych obiektów zakwalifikowano je do 3 kategorii:
A – obiekt o najwyższym znaczeniu dla lokalnych populacji, rozradza się w nim przynajmniej 5 gatunków płazów lub
minimum jeden z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Posiada naturalne pochodzenie i naturalny układ siedlisk
roślinnych.
B - ważny obiekt dla populacji płazów, rozradza się tutaj przynajmniej 4 gatunki płazów, może być sztucznego
pochodzenia lub jest wyraźnie przekształcony.
C - obiekt o mniejszym znaczeniu, będący okresowo miejscem rozrodu płazów, ale jego funkcjonowanie, jako miejsce
rozrodu płazów uzależnione jest od ilości opadów atmosferycznych w danym roku.
Obiekty zakwalifikowano również do 3 kategorii pod względem liczebności godujących samców poszczególnych
gatunków:
1 – niska (do 20 os.),
2 – umiarkowanie liczna (20-50 os.),
3 – liczna (50-100 os.).
Charakterystyka herpetofauny
Spośród wszystkich wykrytych 9 gatunków z herpetofauny najrzadsza była grzebiuszka
ziemna Pelobates fuscus stwierdzano tylko na jednym stanowisku. Najliczniejsza populacja tego
płaza występowała - w dolinie Wisły (nr 3), gdzie zliczono łącznie 10 godujących osobników. Z
uwagi na wyjątkowe zdolności do ukrywania się oraz odbywane gody wyłącznie pod wodą na dnie
zbiornika (Juszczyk 1974), populacje grzebiuszek szacowano na podstawie dochodzących do
9
Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej realizowanej dla zadania pt.
„Budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo”
powierzchni głosów godowych. Zwykle zamieszkuje różnorodne środowiska, w których występują
odpowiednie warunki glebowe do zagrzebywania się (luźny, często piaszczysty grunt). Unika gleb
zwartych, np. gliniastych.
Ropuchę szarą Bufo bufo stwierdzano podczas rozrodu w różnego rodzaju zbiornikach
wodnych (stawy, kanały, cieki itp.). W okresie poza godowym prowadzi wybitnie lądowy tryb
życia, przebywając w różnego typu siedliskach, tj. zadrzewienia, łąki, pola uprawne, nieużytki,
również środowiska synantropijne, ogrody, parki, sady itp.
Żaba wodna Rana esculenta, żaba śmieszka Rana ridibunda i żaba jeziorkowa Rana
lessonae należą do grupy tzw. żab zielonych. Wszystkie trzy formy, oprócz zawartego w nazwie
podstawowego zielonego zabarwienia ciała, charakteryzują się wodnym trybem życia i rozciągniętą
w czasie, dość późną porą godową. Żaby zielone często stwarzają poważne problemy w oznaczaniu
do gatunku. Wynika to z krzyżowania się wszystkich form i powstawania żab wodnych na drodze
hybrydogenezy (żaba wodna nie produkuje gamet z własnym materiałem genetycznym, a jedynie
z genomem jednego z gatunków rodzicielskich – żaby śmieszki lub żaby jeziorkowej). Zajmowały
one różnego rodzaju zbiorniki wodne: obficie zarośnięte roślinnością starorzecza, stawy rybne,
kanały, oczka wodne, eutroficzne zbiorniki. Były one pospolicie spotykane na całym
inwentaryzowanym obszarze w pobliżu zbiorników wodnych i cieków.
Żaba moczarowa Rana arvalis rozmnażała się w zbiornikach wód stojących: jeziorach,
stawach, szczególnie zaś w zbiornikach zarośniętych szuwarem (pałką wodną, sitowiem, trzciną
zwyczajną), często w zbiornikach okresowych, w okresie letnim wysychających. Poza okresem
godowym występuje w lasach, na łąkach, terenach podmokłych. Pospolita na całym
inwentaryzowanym obszarze, przeważnie na łąkach w pobliżu zbiorników wodnych i cieków.
Masowo godująca w dolinie Wisły.
Żaba trawna Rana temporaria godowała w rozlewiskach rzecznych, okresowych kałużach,
niewielkich zbiornikach wodnych. Poza okresem godowym spotykana w różnych wilgotnych
środowiskach – łąki, zadrzewienia. Gatunek bardzo plastyczny ekologicznie. Pospolita na całym
inwentaryzowanym obszarze, przeważnie na łąkach w pobliżu zbiorników wodnych i cieków.
Masowo godująca w dolinie Wisły.
Jaszczurkę zwinkę Lacerta agilis notowano w wielu środowiskach: najchętniej na
otwartych, trawiastych terenach, takich jak łąki, polany, obrzeża zadrzewień, usypiska kamieni,
opuszczone budynki, nasypy drogowe i kolejowe. Spotykana była sporadycznie na całym
inwentaryzowanym obszarze.
Jaszczurka żyworodna Zootoca vivipara (Lacerta vivipara) spotykana była sporadycznie na
inwentaryzowanym obszarze, najczęściej w pobliżu zadrzewień i zakrzaczeń, mniej liczna niż
zwinka. Wybiera często siedliska wilgotne.
10
Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej realizowanej dla zadania pt.
„Budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo”
Obszary pełniące funkcję korytarzy
Na inwentaryzowanym terenie wykryto kilka miejsc mogących pełnić funkcję korytarzy
ekologicznych dla płazów, przeciętych przez istniejącą już drogę. Wyznaczono je na podstawie
miejsc rozmnażania się płazów, układu sieci hydrograficznej i ukształtowania terenu oraz opierając
się na stwierdzonej śmiertelności płazów na drogach oraz wykrytych dorosłych osobnikach
przecinających istniejącą drogę krajową nr 7.
Przeprowadzone badania wykazały na kilku miejscach na drodze podwyższoną śmiertelność
płazów, czyli >10 martwych płazów na 50 metrów drogi. Były to odcinki: 17+700÷17+800,
21+050÷21+350, 25+400÷26+400, 34+500÷34+650, 38+900÷39+050 i 54+100÷54+300. Podczas
prowadzenia inwentaryzacji stwierdzono martwe osobniki ropuch szarych Bufo bufo oraz żab
trawnych Rana temporaria i moczarowych Rana arvalis.
11
Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej realizowanej dla zadania pt.
„Budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo”
5. Podsumowanie i wnioski
Faza projektowania
Wskazane jest zaplanowanie systemu zapobiegającego, czyli przepustów i obustronnych
ogrodzeń ochronno-naprowadzających na odcinkach, gdzie stwierdzono podwyższoną śmiertelność
płazów. Wszystkie z przepustów wymienionych w wydanych Decyzjach o Środowiskowych
Uwarunkowaniach (z dnia 19.02.2010 - RDOŚ w Gdańsku i 26.02.2010 - RDOŚ w Olsztynie)
należy utrzymać (uwzględniając przesunięcia lokalizacji wynikające ze zmian kilometraża) ze
względu na bogatą sieć rowów i kanałów sprzyjających przemieszczaniu się płazów.
Należy rozważyć również możliwość nieprojektowania krawężników dla dróg serwisowych.
Krawężniki mogłyby zwiększyć śmiertelność płazów kilkunastokrotnie w wyniku wycieńczenia
osobników i rozchodzenia się po powierzchni jezdni (Kurek i Rybacki 2011). Ponadto zakazuje się
budowy otwartych studzienek, które mogłyby być pułapką dla wędrujących płazów, natomiast w
przypadku skarp kąt nachylenia zewnętrznej ściany powinien być mniejszy niż 30 stopni.
Faza budowy
Płazy należą do najbardziej wrażliwej grupy zwierząt, dlatego należy tak budowę drogi, by
w jak najmniejszym stopniu wpłynąć na populacje występujące w okolicy drogi. Dla gadów
(jaszczurka zwinka Lacerta agilis) przeprowadzone prace nie powinny mieć żadnego znaczenia,
zatem nie wskazuje się działań minimalizujących negatywne oddziaływanie. Jedynie pojawienie się
systemu odprowadzającego wodę z jezdni może wpłynąć negatywnie na populacje płazów, dlatego
zaleca się zrezygnowanie z poprowadzenia wysokich krawężników i innych wysokich pionowych
konstrukcji mogących ograniczać wędrówkę płazów w kierunku zbiornika i skutkować
zwiększeniem śmiertelności na wyznaczonych kilometrach dróg. Ponadto zakazuje się budowy
otwartych studzienek, które mogłyby być pułapką dla wędrujących płazów, natomiast w przypadku
wykopów kąt nachylenia jeden ze ścian powinien być mniejszy niż 30 stopni. Obszary budowy w
okolicy zbiorników wodnych należy odpowiednio zabezpieczyć.
Należy podkreślić, że zinwentaryzowane obiekty są siedliskami płazów. Zgodnie z ustawą o
ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. istnieje zakaz niszczenia siedlisk gatunków
chronionych, dlatego niedopuszczalne jest prowadzenie prac mogących wpłynąć negatywnie na
stosunki wodne (np. pobór wody), czy niszczących roślinność, powodujących dostawanie się
zanieczyszczeń z dróg.
12
Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej realizowanej dla zadania pt.
„Budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo”
Faza eksploatacji
Proponowane ogrodzenia ochronno-naprowadzające z systemami przepustów, niebudowanie
pionowych elementów (np. wysokich krawężników) wzdłuż dróg serwisowych powinny w sposób
skuteczny zminimalizować oddziaływanie budowanej drogi na populacje płazów i gadów,
zapewniając ciągłość korytarzy migracyjnych dla płazów.
Propozycja monitoringu przedsięwzięcia
Zaleca się zbadanie funkcjonalności wszystkich proponowanych przejść dla płazów i dalsze
badanie śmiertelności na drogach, poprzez przeprowadzenie monitoringu porealizacyjnego po
oddaniu drogi do eksploatacji po 1 roku i po 3 latach. Wskazane jest przeprowadzanie go w okresie
wiosennej wędrówki do obiektów: 15.03. - 15.04., wyjścia młodych osobników z miejsc rozrodu
01.06. - 31.06, opuszczania miejsc rozrodu i kierowania się na zimowiska 15.08. – 30.09. Powinien
on być prowadzony przez herpetologa, w godzinach najwyższej aktywności płazów i dogodnych
dla nich warunkach temperaturowych i wilgotnościowych (np. po deszczu i wieczorem).
13
Sprawozdanie z inwentaryzacji herpetologicznej realizowanej dla zadania pt.
„Budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo”
6. Bibliografia

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z 30 listopada 2009 w sprawie
ochrony dzikiego ptactwa.

Polska Czerwona Księga Zwierząt. Kręgowce. Głowaciński Z. (red.) 2001. Państwowe
Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.

Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. z 2009 Nr 151 poz. 1220).

Juszczyk W., Płazy i gady krajowe. Państwowo Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974.

Klimaszewski K., Płazy i gady. Fauna Polski. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa
2013.

Kurek R., Rybacki M., Sołtysiak M., Poradnik ochrony płazów. Ochrona dziko żyjących
zwierząt
w
projektowaniu
inwestycji
drogowych.
Problemy
i
dobre
praktyki.
Stowarzyszenie Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot, Bystra 2011.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie gatunków
dziko występujących zwierząt (Dz.U. z 2011 Nr 237, poz. 1419).

14