docinformator
download 
Reklamacja Transkrypt
informator
Konsulat Generalny RP w Kolonii Wydział Ekonomiczno-Handlowy INFORMATOR dla obywateli i przedsiębiorstw krajów kandydackich (tłumaczenie materiału Ministerstwa Spraw Zagranicznych RFN) Pytania i odpowiedzi na temat rozszerzenia UE Indeks I. Warunki wjazdowe II. Kontrole graniczne III. Zasady wspólnego rynku dla obywateli krajów kandydackich ¾ Swobodny przepływ pracowników ¾ Swoboda świadczenia usług ¾ Swoboda podejmowania działalności gospodarczej IV. Zasady wspólnego rynku dla obywateli Niemiec w krajach kandydackich ¾ Swobodny przepływ pracowników ¾ Swoboda świadczenia usług ¾ Swoboda podejmowania działalności gospodarczej ¾ Swobodny przepływ kapitału V. Wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych VI. Kwestie społeczne rozszerzenia VII. Gospodarcze konsekwencje rozszerzenia I. Warunki wjazdowe ¾ Czy po przystąpieniu krajów kandydackich do UE niemieccy obywatele potrzebują paszportu, aby wjechać na teren tych krajów, czy też wystarczy dowód osobisty? Przy podróżach pomiędzy Niemcami i krajami kandydackimi od 1 maja 2004 r. obowiązywać będzie tak zwana swoboda podróży. Nie spowoduje to co prawda od razu zaprzestania kontroli osób na granicach. Ze zobowiązania krajów kandydackich do wdrożenia całokształtu prawa wydanego przez UE (tzw. „Acquis communautaire”) wynika jednak, że do wjazdu obywatela Niemiec na ich teren wystarcza dowód osobisty. Na ile te wymagania będą zrealizowane przez kraje kandydackie krótko po 1 maja 2004 r. jest jeszcze niewiadome. Należy zwrócić uwagę na fakt, że zastosowanie nowych europejskich warunków wjazdowych może nie od razu stać się normalną praktyką. Dlatego przy podróżach bezpośrednio po dacie 1 maja 2004 r. celowym jest skontaktowanie się z ambasadami krajów kandydackich. Link: http://www.auswaertiges-amt.de/www/de/laenderinfos/vertretungen/index_html ¾ Czy po przystąpieniu krajów kandydackich do UE ich obywatele potrzebują paszportu, aby wjechać na teren obecnych krajów członkowskich, czy też wystarcza dowód osobisty? Zgodnie z § 14 ustęp 2 punkt 7 rozporządzenia wykonawczego do ustawy o cudzoziemcach wzgl. zgodnie z artykułem 3 dyrektywy 68/360 do wjazdu do Niemiec wystarcza dowód osobisty. ¾ Czy niemieccy obywatele potrzebują wizy na pobyt w krajach kandydackich od momentu ich przystąpienia do UE? Z chwilą akcesji dziesięciu nowych krajów członkowskich obowiązuje swoboda poruszania w Unii Europejskiej. W związku z tym obywatele niemieccy nie potrzebują wizy na pobyt w krajach kandydackich. ¾ Czy obywatele krajów kandydackich potrzebują wizy na pobyt w Niemczech od momentu ich przystąpienia do UE? Po akcesji zanika obowiązek posiadania wizy przez obywateli krajów kandydackich, niezależnie od celu pobytu i czasu jego trwania. Postępowanie wizowe zostało zlikwidowane. Obywatele mogą składać wnioski o pozwolenie na pobyt na terenie WE, potrzebne na pobyt dłuższy niż trzy miesiące, już po wjeździe. ¾ Osoby kontaktowe i właściwe jednostki Federalne Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Referat M1 Alt-Moabit 101 10559 Berlin Tel.: 01888-681-0 Faks: 01888-681-2926 [email protected] II. Kontrole graniczne ¾ Czy po akcesji do UE nadal będą prowadzone kontrole osobowe na „nowych granicach wewnętrznych” (granicach pomiędzy starymi i nowymi krajami członkowskimi? Policyjny nadzór granic i policyjna kontrola ruchu transgranicznego pozostaną początkowo bez zmian, to znaczy także po akcesji Polski i Czech na granicach z tymi krajami nadal będą przeprowadzane kontrole osób. Postanowienia z Schengen mają zostać przejęte przez kraje kandydackie zasadniczo od chwili akcesji. Nie będą stosowane jeszcze tylko te postanowienia, które są bezpośrednio związane z późniejszym otwarciem kontroli granic wewnętrznych. Te regulacje wejdą w życie dopiero po podjęciu odpowiedniej jednogłośnej decyzji przez Radę, podejmowaną oddzielnie dla każdego kraju kandydackiego, gdy kraj ten udokumentuje spełnienie wszystkich niezbędnych kryteriów. Należą do tego zwłaszcza dostęp do systemu informacyjnego wg porozumienia z Schengen oraz skuteczna kontrola granic zewnętrznych. Potem zaprzestane zostaną także kontrole osób na granicach wewnętrznych, a tym samym kontrole osób na granicy niemieckopolskiej i niemiecko-czeskiej. ¾ Czy po akcesji do UE nadal będą prowadzone kontrole towarów na granicach pomiędzy starymi i nowymi krajami członkowskimi? Z chwilą akcesji 1 maja 2004 r. nie będą dokonywane już żadne kontrolne towarów w sensie kontroli celnej. W ramach obowiązujących przepisów UE nie wyklucza to jednak kontroli losowych w ramach policyjnego nadzoru granic oraz policyjnej kontroli ruchu transgranicznego, jak było to do tej pory praktykowane w (starych) krajach członkowskich UE. Tym samym zbędne stają się obowiązujące obecnie bilateralne porozumienia o odprawach granicznych pomiędzy Republiką Federalną Niemiec i Rzeczpospolitą Polską oraz Republiką Czeską w sferze celno-prawnej. ¾ Osoby kontaktowe i właściwe jednostki Do kontroli granicznych: Federalne Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Referat BGS II 2 Alt-Moabit 101 10559 Berlin Tel.: 01888-681-0 Faks: 01888-681-2926 [email protected] Dyrekcja Straży Granicznej w Koblencji Roonstrasse 13 56068 Koblenz Do kontroli towarów: Federalne Ministerstwo Finansów Referat E B 4 Wilhelmstraße 97 10117 Berlin Tel.: 01888 682-0 e-mail: [email protected] III. Zasady wspólnego rynku dla obywateli krajów kandydackich Swobodny przepływ pracowników ¾ Czy obywatele krajów kandydackich mogą pracować w Niemczech od chwili akcesji do UE i korzystać ze swobody przepływu pracowników w UE? W umowie akcesyjnej UE uzgodnione zostały określone zasady przejściowe w zakresie swobody przepływu pracowników. W oparciu o nie obecne kraje członkowskie UE mogą przez maksymalnie siedem lat ograniczać swobodę przepływu pracowników z krajów kandydackich w taki sposób, że wymagane będą dopuszczenia do zatrudnienia w oparciu o prawo krajowe lub umowy bilateralne. Konieczność ograniczeń należy sprawdzić po upływie dwóch lat i ponownie po następnych trzech latach. Nie dotyczy to wyłącznie obywateli Malty und Cypru, którzy od chwili akcesji mogą bez ograniczeń korzystać ze swobody przepływu pracowników. ¾ Czy Niemcy skorzystają z możliwości wprowadzania okresów przejściowych? Co najmniej przez pierwsze dwa lata Niemcy skorzystają z okresu przejściowego. Decyzja o dalszym wykorzystywaniu okresu przejściowego zostanie podjęta po upływie dwóch lat w zależności od rozwoju niemieckiego rynku pracy. Za wyjątkiem obywateli Malty i Cypru, w okresie przejściowym nadal pozostają w mocy obowiązujące przepisy krajowe w zakresie dopuszczania obywateli krajów kandydackich do zatrudnienia na terenie Niemiec oraz istniejące porozumienia bilateralne z krajami kandydackimi w tym zakresie. Zgodnie z obowiązującym prawem o pozwoleniach na pracę obywatele krajów kandydackich będą wobec tego w okresie przejściowym nadal potrzebować pozwolenia na pracę w celu podjęcia zatrudnienia w Niemczech, które to pozwolenie należy uzyskać jeszcze przed rozpoczęciem zatrudnienia. ¾ Jaka jest sytuacja prawna w innych krajach członkowskich? Zgodnie z obecnym stanem Wielka Brytania i Dania otworzą swoje rynki pracy od 1 maja 2004 r. i nie będą korzystać z okresów przejściowych dla ograniczania swobody przepływu pracowników. Inne kraje członkowskie, jak np. Holandia, Szwecja, Irlandia i Grecja zapowiedziały również liberalizację swoich rynków pracy, ostateczna decyzja nie została jednak jeszcze podjęta. ¾ Jakie korzyści dla obywateli krajów kandydackich wynikają już teraz z traktatu akcesyjnego w odniesieniu do dostępu do rynku pracy? Dla obywateli krajów kandydackich, którzy w chwili akcesji w dniu 1 maja 2004 r. lub później będą od co najmniej dwunastu miesięcy zatrudnieni u pracodawcy w Niemczech traktat akcesyjny przewiduje, że otrzymają oni nieograniczone prawo dostępu do rynku pracy. Dotyczy to również członków rodziny tych pracowników, którzy mieszkają razem z nim w chwili akcesji albo w przypadku późniejszego przyjazdu będą przebywać w Niemczech przez co najmniej 18 miesięcy. Ponadto traktat akcesyjny przewiduje dla pracowników z krajów kandydackich, że przy nowych dopuszczeniach do zatrudnienia w Niemczech będą mieli priorytet przed dopuszczaniem pracowników z krajów trzecich (tzw. preferencja wspólnotowa). ¾ Jakie możliwości dopuszczania do niemieckiego rynku pracy przewiduje niemieckie prawo o pozwoleniach na pracę oraz umowy lub porozumienia bilateralne? Prace, do podjęcia których na terenie Niemiec może być wydawane pozwolenie na pracę, wynikają z postanowień z rozporządzenia o wyjątkach w zakresie rekrutacji (Anwerbestoppausnahmeverordnung; ASAV) oraz z rozporządzenia o pozwoleniach na pracę dla wysoko wykwalifikowanych specjalistów z zakresu technologii informacji i komunikacji (IT-ArGV). Bliższe informacje na ten temat dostępne są w Internecie pod adresem https://www.arbeitsagentur.de/vam/?content=/content/supertaemplates/Content.jsp&navld=12424 (pracodawcy > informacje dla pracodawców > międzynarodowe > pozwolenie na pracę > link i lista szczegółowa) oraz o zatrudnieniu jako specjalista IT pod adresem https://www.arbeitsagentur.de/vam/?content=/content/supertemplates/Content.jsp&navId=22888 (pracodawcy > informacje dla pracodawców > międzynarodowe > pozwolenie na pracę > specjaliści IT (Green Card)). W ramach uzgodnień i porozumień bilateralnych dla części obywateli krajów kandydackich istnieją ponadto możliwości dostępu do zatrudnienia jako pracowników sezonowych i pomocników wędrownych artystów, a także jako pracowników gościnnych w celu dokształcania językowego i zawodowego. Dalsze informacje na ten temat dostępne są w Internecie pod adresem https://www.arbeitsagentur.de/vam/?content=/content/supertemplates/Content.jsp&navId=22926 (pracodawcy > informacje dla pracodawców > międzynarodowe > pozwolenie na pracę > pracownicy sezonowi) oraz https://www.arbeitsagentur.de/vam/?content=/content/supertemplates/Content.jsp&navId=22909 (pracodawcy > informacje dla pracodawców > międzynarodowe > pozwolenie na pracę > pracownicy gościnni). ¾ Czy pracownicy z krajów kandydackich, którzy po 1 maja 2004 r. chcą podjąć pracę w Niemczech w ramach regulacji przejściowych, potrzebują pozwolenia na pracę i pobyt względnie wizy? Wiza nie jest potrzebna. Postępowanie wizowe zostało zlikwidowane. Pracownicy z krajów kandydackich otrzymają jako obywatele Unii pozwolenie na pobyt WE. Ponieważ swoboda przepływu pracowników dla krajów kandydackich z Europy środkowej i wschodniej - nie dotyczy Malty i Cypru - będzie przejściowo jeszcze ograniczona, pozwolenie na pobyt WE dla pracowników z krajów kandydackich z Europy środkowej i wschodniej ma nie tylko deklaracyjne znaczenie. O jego wydaniu decyduje urząd do spraw cudzoziemców według uznania po zakończeniu procesu wydawania pozwolenia na pracę. Po wydaniu pozwolenia na pracę z reguły wydawane jest także pozwolenie na pobyt WE. Dotychczasowe prawo o pozwoleniach na pracę będzie nadal stosowane w okresie przejściowym. ¾ Jakie przepisy obowiązują dla studentów z krajów kandydackich, którzy chcą podjąć pracę w Niemczech w trakcie studiów (zwłaszcza tzw. „Minijob”). Studenci z krajów kandydackich, którzy podczas studiów w Niemczech chcą podjąć tu pracę mogą podejmować zatrudnienie na okres maksymalnie trzech miesięcy w ciągu roku. Pozwolenie na pracę nie jest do tego wymagane (§ 9 punkt 9 rozporządzenia o pozwoleniach na pracę - ArGV). Maksymalny okres trzech miesięcy może zostać przy tym wykorzystany zarówno przez wyłączne zatrudnienie na pełnym etacie przez maksymalnie 90 pełnych dni roboczych albo przez zatrudnienie na niepełnym etacie do wymiaru maksymalnie 180 połowicznych dni wzgl. w formie połączenia zatrudnienia na pełnym i niepełnym etacie. Przy tym dwa połowiczne dni uznawane są za jeden pełny dzień roboczy. Dla uproszczenia urzędy pracy uznają dzień za połowiczny zawsze wtedy, gdy dzienny czas pracy nie przekracza czterech godzin. Oznacza to, że „połowa dnia pracy” jest zaliczana jako wykorzystana nawet wtedy, jeżeli czas pracy był krótszy niż cztery godziny. Z obowiązku posiadania pozwolenia na pracę zwolnieni są ponadto studenci z krajów kandydackich, którzy w trakcie studiów w ojczyźnie otrzymali w Niemczech zatrudnienie na wakacje na okres maksymalnie trzech miesięcy lub miejsce na praktykę studencką przez okres maksymalnie sześciu miesięcy za pośrednictwem Centralnej Placówki Pośrednictwa Pracy (Zentralstelle für Arbeitsvermittlung; ZAV). Swoboda świadczenia usług ¾ Czy przedsiębiorstwa, mające swoją siedzibę w krajach kandydackich, mogą korzystać ze swobody świadczenia usług? Czy przedsiębiorstwa te mogą zatrudniać swoich pracowników w Niemczech? Właściciele przedsiębiorstw i inne osoby, prowadzące działalność gospodarczą, mogą bez ograniczeń korzystać ze swobody świadczenia usług w zakresie własnej pracy i korzystania ze swoich kluczowych pracowników. Do personelu kluczowego należy kadra kierownicza oraz osoby o wysokich kwalifikacjach specjalistycznych dla konkretnych prac lub zadań oraz posiadające wiedzę, niezbędną dla zakładu. Zatrudnianie w Niemczech (i w Austrii) innych pracowników przedsiębiorstwa z siedzibą w krajach kandydackich, pochodzących z krajów kandydackich, będzie ograniczone przepisami przejściowymi z traktatu akcesyjnego. Traktat akcesyjny UE umożliwia Niemcom, podobnie jak w przypadku utrzymania w mocy krajowych przepisów w zakresie dostępu do rynku pracy przez maksymalnie siedem lat, stosowanie krajowych przepisów w sferze swobody przepływu usług w niektórych gałęziach gospodarki - branża budowlana i spokrewnione gałęzie gospodarki, czyszczenie budynków i wystrój wnętrz - przez taki sam okres. W tych sektorach firmy z krajów kandydackich mogą zatrudniać swoich cudzoziemskich pracowników w Niemczech tylko w ramach obowiązujących wymagań krajowych i porozumień bilateralnych. Są to przede wszystkim porozumienia w zakresie wysyłania pracowników do realizacji umów o dzieło. Porozumienia te przewidują, że przy wykonywaniu prac budowlanych itp. w Niemczech przedsiębiorstwa z siedzibą w krajach kandydackich mogą działać jako podwykonawcy generalnego wykonawcy z siedzibą w Niemczech. Wykorzystywanie pracowników z zagranicy jest przy tym ograniczone liczbowo przez kontyngenty. Jeżeli firmy z siedzibą w krajach kandydackich w ramach wykonywania usług transgranicznych rozpoczną działalność w dziedzinach gospodarki, dla których nie obowiązują postanowienia okresu przejściowego, to ich pracownicy mogą być tymczasowo delegowani w ramach swobody świadczenia usług w UE bez ograniczeń z tytułu prawa o pozwoleniach na pracę. ¾ W których sektorach gospodarki obowiązują przepisy przejściowe odnośnie świadczenia usług? Zgodnie z traktatem akcesyjnym Niemcy mogą korzystać z regulacji przejściowych w następujących sektorach usług: Sektor Kod NACE1, jeżeli nie podano inaczej ¾ Rzemiosło budowlane, 45.1 do 45.4; prace wymienione w załączniku do dyrektywy 96/71/EG2 włącznie z pokrewnymi gałęziami gospodarki ¾ Czyszczenie budynków, inwentarza i środków transportu ¾ Pozostałe usługi 74.70 Czyszczenie budynków, inwentarza i środków transportu 74.87 Tylko prace dekoratorów wnętrz W tych sektorach usługowych wykonywanie usług przy pomocy własnego personelu z kraju kandydackiego możliwe jest tylko w ramach niemieckiego prawa o pozwoleniach na pracę i porozumień bilateralnych. Sektory usługowe wg kodów NACE to europejska systematyka gałęzi gospodarki (rozporządzenie (EWG) nr 3037/90 Rady z dnia 9 października 1990 r. dotyczące statystycznej systematyki gałęzi gospodarki we Wspólnocie Europejskiej). ¾ W jakim zakresie i na jakich warunkach zakłady rzemieślnicze z krajów kandydackich mogą podejmować działalność w Niemczech po 1 maja 2004 r.? Po akcesji UE zakłady rzemieślnicze z krajów kandydackich mogą prowadzić działalność w Niemczech w oparciu o wymagania obowiązującego ustawodawstwa UE i odpowiednich ustaw krajowych. Dopuszczanie rzemieślników z krajów UE regulują zasadniczo dyrektywy UE o uznawaniu zawodowych świadectw kwalifikacyjnych, które zostały przełożone na prawodawstwo niemieckie przez rozporządzenie o rzemiośle EWG/EEA. 1 NACE: Nomenclature generale des activites economiques dans les Communautes europeennes 2 Prace wymienione w artykule 3 ustęp 1, drugi myślnik, obejmują wszystkie prace budowlane, które służą do budowy, remontu, przebudowy lub wyburzania budowli, a zwłaszcza - Wykopy, prace ziemne - Prace budowlane w ściślejszym tego słowa znaczeniu - Montaż i demontaż elementów prefabrykowanych - Budowa lub wyposażanie - Przebudowa, renowacja - Naprawa - Prace przy demontażu i wyburzaniu - Konserwacja - Utrzymywanie (prace malarskie i czyszczenie) oraz remonty Zgodnie z nim podstawowym wymaganiem dla samodzielnego wykonywania rzemiosła jest co najmniej sześcioletnia działalność samodzielna lub zatrudnienie zależne jako kierownik zakładu w danym rzemiośle. Czas ten może ulec skróceniu do trzech lat, jeżeli udokumentowany zostanie trzyletni okres nauki zawodu w odpowiednim kierunku, uznawany państwowo, lub pięcioletni okres doświadczenia zawodowego. Ponadto jako warunek obowiązuje nadal posiadanie tytułu, uznawanego jako równoważny z niemieckim egzaminem mistrzowskim, do którego można ewentualnie udokumentować nabycie brakujących wiadomości i umiejętności przez udział w szkoleniu adaptacyjnym lub zdanie egzaminu kwalifikacyjnego. Rzemieślnicy z krajów kandydackich, spełniający warunki wg rozporządzenia o rzemiośle EWG/EEA, mogą po akcesji otwierać filie w Niemczech, gdyż od razu i bez ograniczeń obowiązuje swoboda podejmowania działalności gospodarczej. Jeżeli oferowane byłyby transgraniczne usługi rzemieślnicze bez posiadania filii w Niemczech, to do korzystania z własnego personelu (za wyjątkiem tzw. personelu kluczowego) w niektórych gałęziach rzemiosła - rzemiosło budowlane i pokrewne gałęzie gospodarki, czyszczenie budynków, inwentarza i środków transportu, dekoracja wnętrz - przez okres do siedmiu lat od akcesji obowiązują nadal regulacje przejściowe (patrz też odpowiedzi na oba poprzednie pytania). Odpowiedzi na inne pytania w zakresie prawa o rzemiośle i działalności gospodarczej udzielają właściwe urzędy ds. działalności gospodarczej i izby rzemieślnicze. Swoboda podejmowania działalności gospodarczej ¾ Czy osoby prowadzące samodzielną działalność gospodarczą lub przedsiębiorstwa z krajów kandydackich mogą podejmować działalność w Niemczech? Przedsiębiorstwa i osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą rozpocząć działalność gospodarczą w Niemczech, jeżeli spełniają wszystkie wymagania prawa krajowego włącznie z wymaganiami w zakresie kwalifikacji. Ze względu na regulacje przejściowe, ustalone w traktacie akcesyjnym w zakresie swobody przepływu pracowników, które mogą obowiązywać przez okres do siedmiu lat, zagraniczne przedsiębiorstwa z krajów kandydackich nie mogą zabierać ze sobą pracowników z krajów kandydackich za wyjątkiem personelu kluczowego (patrz też odpowiedzi na poprzednie pytania o swobodzie świadczenia usług). Te ograniczenia nie obowiązują dla przedsiębiorstw oraz obywateli Malty i Cypru. IV. Zasady wspólnego rynku dla obywateli Niemiec w krajach kandydackich Swobodny przepływ pracowników ¾ Czy po akcesji niemieccy obywatele mogą pracować w krajach kandydackich i korzystać przy tym ze wspólnotowo-prawnych przepisów w zakresie swobody przepływu pracowników? Które kraje kandydackie skorzystają z możliwości wprowadzenia okresów przejściowych po akcesji do UE? Zasadniczo z chwilą akcesji w rozszerzonej Unii wprowadzona zostanie swoboda przepływu, w związku z czym niemieccy obywatele będą mogli zasadniczo korzystać ze swobody przepływu pracowników w nowych krajach członkowskich. Kraje kandydackie mogą jednak aż do momentu akcesji zgłosić Komisji Europejskiej, że będą korzystać z okresów przejściowych dla ograniczenia swobody przepływu pracowników. Nie nastąpiło to jednak do tej pory. Kontakt w Komisji Europejskiej Paolo Berizzi Dyrekcja Generalna ds. Rozszerzenia Tel. +32 (2) 29-54912 Faks +32 (2) 29-68732 E-mail: [email protected] ¾ Gdzie można zasięgnąć informacji o obowiązujących krajowych przepisach o swobodzie przepływu pracowników w poszczególnych krajach kandydackich? Informacje na temat krajowych przepisów o swobodzie przepływu pracowników w poszczególnych krajach kandydackich można uzyskać w ambasadach poszczególnych krajów kandydackich. Link: http://www.auswaertiges-amt.de/www/de/laenderinfos/vertretungen/index_html ¾ Czy niemieccy pracownicy, którzy po 1 maja 2004 r. chcą podjąć pracę w krajach kandydackich, potrzebują pozwolenia na pracę i pozwolenia na pobyt? Zależy to od przepisów krajowych w krajach kandydackich. Bliższych informacji udzielają ambasady krajów kandydackich. Link: http://www.auswaertiges-amt.de/www/de/laenderinfos/vertretungen/index_html Swoboda świadczenia usług w krajach kandydackich ¾ Czy przedsiębiorstwa, mające swoją siedzibę w Niemczech, mogą korzystać ze swobody świadczenia usług w krajach kandydackich? Czy przedsiębiorstwa te mogą zatrudniać swoich pracowników w przyszłych krajach członkowskich? Zgodnie z traktatem akcesyjnym obowiązuje zasadniczo swoboda świadczenia usług wg ustawodawstwa UE. W ramach pertraktacji akcesyjnych uzgodniony został siedmioletni okres przejściowy dla transgranicznej swobody świadczenia usług w rzemiośle budowlanym i w niektórych innych gałęziach rzemiosła (w Niemczech: czyszczenie budynków, inwentarza i środków transportu, dekoratorzy wnętrz), powiązany ze stopniowanym siedmioletnim okresem przejściowym w zakresie swobody przepływu pracowników. W takim samym stopniu, jak Niemcy będą korzystać z okresu przejściowego, kraje kandydackie mogą podejmować równoważne środki po poinformowaniu o tym komisji. Jeżeli firmy z siedzibą w Niemczech w ramach wykonywania usług transgranicznych rozpoczną działalność w dziedzinach gospodarki, dla których nie obowiązują postanowienia okresu przejściowego, to ich pracownicy mogą być bez ograniczeń tymczasowo delegowani do nowych krajów członkowskich w ramach swobody świadczenia usług w UE. ¾ Dalszych informacji udzielają Federalne Ministerstwo Gospodarki i Pracy Scharnhorststraße 34-37 10115 Berlin Tel.: 01888 615-0 e-mail: [email protected] Strona internetowa: www.bmwa.bund.de - tu znajdziecie Państwo informacje o prawie gospodarczym i prawie pracy. Swoboda podejmowania działalności gospodarczej w krajach kandydackich ¾ Czy obywatele niemieccy, prowadzący działalność gospodarczą, albo niemieckie przedsiębiorstwa mogą podejmować działalność w przyszłych krajach członkowskich? Niemieckie przedsiębiorstwa i niemieccy obywatele, prowadzący działalność gospodarczą, mogą rozpocząć działalność gospodarczą w krajach kandydackich, jeżeli spełniają wszystkie wymagania prawa krajowego włącznie z wymaganiami w zakresie kwalifikacji. Swobodny przepływ kapitału ¾ Czy jako obywatel niemiecki można po akcesji nabywać lub dzierżawić grunty rolne lub leśne w nowych krajach członkowskich? Nabywanie użytków rolnych, a z reguły także użytków leśnych, od chwili akcesji nie jest możliwe we wszystkich krajach kandydackich. Na Węgrzech, w Czechach, na Litwie i Łotwie oraz w Estonii obowiązuje siedmioletni okres przejściowy, a w Polsce dwunastoletni okres przejściowy, w którym możliwe są ograniczenia przy nabywaniu użytków rolnych i leśnych zgodnie z prawem krajowym. W przypadku wystąpienia poważnych zakłóceń rynku użytków rolnych lub w razie zagrożenia takimi zakłóceniami w jednym z krajów kandydackich Komisja UE może na wniosek tego kraju przedłużyć ten okres przejściowy o dalsze trzy lata. Powyższe okresy przejściowe nie dotyczą samodzielnych rolników z krajów członkowskich UE, którzy wydzierżawili ziemię jeszcze przed akcesją. W tych przypadkach obowiązuje okres przejściowy trzech lat (od daty umowy dzierżawy) względnie dla zachodnich i północno-wschodnich rejonów Polski okres siedmiu lat. ¾ Czy jako obywatel niemiecki można po akcesji nabyć mieszkanie własnościowe lub dom jednorodzinny w nowych krajach członkowskich? Od chwili akcesji obywatele niemieccy mogą zasadniczo nabyć mieszkanie własnościowe lub dom jednorodzinny, jeżeli nie jest to drugie mieszkanie lub mieszkanie letniskowe. Dla Słowenii obowiązuje w tym zakresie okres przejściowy do siedmiu lat od chwili akcesji, podczas którego Słowenia może wprowadzić względnie utrzymać w mocy krajowe ograniczenia nabywania mieszkań własnościowych. ¾ Jak uregulowane jest nabywanie mieszkań letniskowych lub drugich mieszkań? W okresie przejściowym pięciu lat Polska, Węgry, Czechy i Cypr mogą utrzymać dla obywateli innych krajów UE istniejące ograniczenia przy nabywaniu drugiego mieszkania. Ze względu na wyjątkową sytuację demograficzną i geograficzną Malta otrzymała stałą zgodę na utrzymanie w mocy obowiązujących przepisów, ograniczających możliwości nabywania drugich mieszkań do ceny zakupu w wysokości 30 000 MTL (500 000 MTL dla innych rodzajów własności ziemskiej). Mieszkania letniskowe są z reguły traktowane na równi z drugimi mieszkaniami. ¾ Dalszych informacji udzielają Federalne Ministerstwo Finansów Referat E B 4 Wilhelmstraße 97 10117 Berlin Tel.: 01888 682-0 e-mail: [email protected] V. Wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych ¾ Kiedy konieczne jest uznawanie kwalifikacji zawodowych? Uznawanie kwalifikacji zawodowych jest konieczne zawsze wtedy, gdy zgodnie z obowiązującymi w Niemczech przepisami prawnymi lub administracyjnymi do podjęcia lub wykonywania pracy zawodowej konieczne są świadectwa kwalifikacyjne, albo jeżeli używanie nazwy zawodu związane jest z posiadaniem odpowiedniego dyplomu lub innego świadectwa kwalifikacyjnego. Są to tak zwane zawody reglamentowane. Podstawę do uznawania kwalifikacji zawodowych wnioskodawców z krajów kandydackich od chwili ich akcesji do UE stanowią dyrektywy o uznawaniu UE. W zakresie ich stosowania nie występują żadne regulacje przejściowe. Dla większości zawodów uznawanie kwalifikacji zawodowych odgrywa podrzędną rolę, gdyż dostęp do nich lub ich wykonywanie nie są prawnie związane z posiadaniem świadectwa kwalifikacyjnego. ¾ Czy istnieje okres przejściowy w zakresie wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych? Kraje kandydackie od początku uczestniczą w systemie uznawania, praktykowanym w UE. Wzajemne uznawanie odbywa się na podstawie dyrektyw UE o uznawaniu. W zakresie ich stosowania nie występują żadne regulacje przejściowe. ¾ Czy wzajemne uznawanie następuje automatycznie? Uznawanie zagranicznych kwalifikacji zawodowych dokonywane jest na wniosek przez właściwe placówki. Do uznawania kwalifikacji w Niemczech właściwe są następujące urzędy lub placówki: Adwokat: najwyższy urząd danego kraju związkowego Republiki Federalnej Niemiec, odpowiedzialny za administrację wymiaru sprawiedliwości, który może przenosić uprawnienia na urzędy podporządkowane Rzecznik patentowy: Niemiecki Urząd Patentowy w Monachium Doradca podatkowy: najwyższy urząd danego kraju związkowego Republiki Federalnej Niemiec, odpowiedzialny za administrację skarbową, który może przenosić uprawnienia na urzędy podporządkowane Audytor, przysięgły rewident księgowy: najwyższy urząd danego kraju związkowego Republiki Federalnej Niemiec, odpowiedzialny za gospodarkę Architekci wnętrz i krajobrazu, urbaniści, architekci: izby architektów w poszczególnych krajach związkowych Inżynierowie: właściwości są różnie uregulowane w poszczególnych krajach związkowych; Brema: senator budownictwa Bawaria: zarządy okręgowe Badenia-Wirtembergia, Hesja: prezydia zarządów okręgowych Berlin: wydziały gospodarcze urzędów rejonowych Brandenburgia, Kraj Saary, Meklemburgia-Przedpomorze, Północna Nadrenia-Westfalia, Nadrenia-Palatynat: najwyższe urzędy krajowe, odpowiedzialne za gospodarkę Hamburg: urząd odpowiedzialny za gospodarkę Saksonia-Anhalt, Dolna Saksonia, Saksonia, Turyngia: izby inżynierów Szlezwik-Holsztyn: starości powiatowi lub nadburmistrzowie Nielekarskie zawody Badenia-Wirtembergia, Hesja, Saksonia: prezydia zarządów specjalistyczne służby okręgowych Bawaria, Dolna Saksonia: zarządy okręgowe zdrowia: Berlin, Brandenburgia, Hamburg, Nadrenia-Palatynat, Kraj Saary, Szlezwik-Holsztyn, Saksonia-Anhalt: urzędy krajowe, odpowiedzialne za kwestie zdrowia Brema: najwyższy urząd krajowy, odpowiedzialny za kwestie zdrowia Meklemburgia-Przedpomorze: krajowy urząd egzaminacyjny dla zawodów leczniczych Północna Nadrenia-Westfalia: urzędy ds. zdrowia Turyngia: krajowy urząd administracyjny Turyngii Lekarze: izby lekarskie w poszczególnych krajach związkowych Stomatolodzy: izby stomatologów w poszczególnych krajach związkowych Aptekarze: najwyższe urzędy krajowe, odpowiedzialne za kwestie zdrowia Weterynarze: Federalna Izba Weterynarzy Rzemieślnicy: najwyższy urząd danego kraju związkowego Republiki Federalnej Niemiec, odpowiedzialny za kwestie gospodarcze, który może przenosić uprawnienia na urzędy podporządkowane Nauczyciele: najwyższy urząd danego kraju związkowego Republiki Federalnej Niemiec, odpowiedzialny za szkolnictwo, który może przenosić uprawnienia na urzędy podporządkowane ¾ Dalszych informacji udzielają Centralna Placówka szkolnictwa zagranicznego w sekretariacie Stałej Konferencji Ministrów Kultury krajów związkowych Lennestr. 6 53113 Bonn Tel. 0228 - 501 200 Federalne Ministerstwo Gospodarki i Pracy Scharnhorststr. 36 10115 Berlin Pani Vera Stahl Tel.: 030 2014 6356 VI. Kwestie społeczne ¾ Czy obywatele krajów kandydackich mogą od chwili akcesji korzystać z systemów zabezpieczenia społecznego w Niemczech (zasiłek dla bezrobotnych, renta)? Każda osoba, zatrudniona legalnie w Niemczech, jest objęta przepisami o obowiązku ubezpieczenia w Niemczech. Dotyczy to również obywateli krajów kandydackich. Bezrobotni z krajów kandydackich - tak samo, jak bezrobotni z innych krajów członkowskich - zgodnie z przepisami wspólnotowymi nie mają praw do świadczeń z niemieckiego systemu zabezpieczeń społecznych, jeżeli udają się oni do Niemiec w celu poszukiwania pracy. Zgodnie z dyrektywą Rady z dnia 28 czerwca 1990 r. (90/365/EWG) wzgl. w oparciu o międzypaństwowe rozporządzenie o swobodzie przepływu/WE z dnia 17 lipca 1992 r. renciści z krajów kandydackich - jak i renciści z innych krajów członkowskich - mają tylko wtedy prawo do pobytu w Niemczech, jeżeli w trakcie swojego pobytu nie muszą korzystać z zasiłku społecznego oraz jeśli mają ubezpieczenie chorobowe, obejmujące wszystkie ryzyka. ¾ Czy obywatele niemieccy mogą od chwili akcesji korzystać z systemów zabezpieczenia społecznego w krajach kandydackich (zasiłek dla bezrobotnych, renta)? Przepisy wspólnotowe obowiązują również dla niemieckich bezrobotnych i rencistów w krajach kandydackich. ¾ Jak uregulowane jest ściąganie rodzin obywateli krajów kandydackich do Niemiec? Członkowie rodzin mają - pochodne - prawo pobytu pod warunkiem, że osoba, której rodziną są, sama ma prawo do pobytu i udostępni odpowiednie mieszkanie. Członkowie rodziny to małżonek, krewni w linii potomków, którzy nie ukończyli jeszcze 21 roku życia, oraz krewni w linii potomków i rodziców, którym osoba uprawniona do pobytu lub jej małżonek zapewni utrzymanie. Osoby żyjące w konkubinacie są zrównane z małżonkami w zakresie wjazdu i prawa pobytu. ¾ Dalszych informacji udzielają Federalne Ministerstwo Zdrowia i Zabezpieczenia Społecznego: Referat E 13 53108 Bonn Tel.: 01888 441 4054 Faks: 01888 441 4688 E-mail: [email protected] W zakresie ubezpieczenia emerytalnego: Federalna Instytucja Ubezpieczeniowa dla pracowników umysłowych w Berlinie oraz Krajowe Instytucje Ubezpieczeniowe (dla pracowników fizycznych). W zakresie ubezpieczenia chorobowego: ustawowe kasy chorych. W zakresie ubezpieczenia na wypadek bezrobocia: Federalny Urząd Pracy w Norymberdze i Urzędy Pracy. We wszystkich kwestiach ubezpieczeń społecznych: urzędy ubezpieczeniowe przy gminach i innych terenowych osobach prawnych. VII. Gospodarcze konsekwencje rozszerzenia ¾ Jakie korzyści ma rozszerzenie UE zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw? Nadchodzące rozszerzenie UE stwarza nowe, większe i tym samym bardziej atrakcyjne rynki. Kraje kandydackie dają małym i średnim przedsiębiorstwom interesujące potencjały rynkowe jako rynki zbytu i zaopatrzenia. W krajach kandydackich występuje duże zapotrzebowanie w sferze polepszenia gospodarki. Ze swoimi tradycyjnie dobrymi stosunkami gospodarczymi z krajami Europy środkowej i wschodniej Niemcy mogą w dużym stopniu partycypować w tym rozwoju. Pogłębiające się dalej stosunki gospodarcze z krajami kandydackimi pociągają za sobą również impulsy wzrostowe dla popytu na rynku wewnętrznym. Ponadto przejęcie standardów i norm UE przez kraje kandydackie w ramach dopasowywania struktur prawnych jeszcze bardziej polepszy klimat dla inwestycji i otworzy także małym i średnim przedsiębiorstwom dalsze możliwości zaistnienia na rynkach zbytu i zaopatrzenia. Małe i średnie zakłady, które często nie są zbyt silne kapitałowo, mogą skorzystać zwłaszcza w drodze kooperacji. Przekroczenie granicy z partnerem, który zna rynki i klientów, jest znacznie łatwiejsze, niż samemu. Rozszerzenie UE stwarza duże szanse również dla regionów przygranicznych, gdyż stopniowo zatracą one swój charakter obrzeży i będą mogły korzystać gospodarczo ze swojej nowej roli jako ogniwa łączące z krajami kandydackimi. Z nowo powstających sfer wzrostu korzystać będą nie tylko duże przedsiębiorstwa, ale także w dużym stopniu małe i średnie przedsiębiorstwa. ¾ Jak można korzystać z możliwości biznesowych w Europie środkowej i wschodniej? Kto doradza w zakresie możliwości inwestycyjnych w krajach kandydackich? Jak MSP mogą przygotować się do rozszerzenia UE? Rząd Federalny wspomaga wysiłki niemieckich przedsiębiorstw w zakresie wykorzystywania możliwości biznesowych w Europie środkowej i wschodniej za pomocą wielorakiego instrumentarium wspierania gospodarki zagranicznej. Ze względu na rosnącą rolę krajów środkowo- i wschodnioeuropejskich również dla niemieckich małych i średnich przedsiębiorstw ciągle rozszerzane były możliwości informacyjne i doradcze odnośnie tych rynków: ¾ Podstawowe informacje o rynkach w krajach kandydackich udostępnia Federalna Agencja Gospodarki Zagranicznej (Bundesagentur für Außenwirtschaft; bfai) ¾ Niemieckie Izby Handlu Zagranicznego oraz delegaci niemieckiej gospodarki w krajach kandydackich oferują niemieckim przedsiębiorstwom informacje i pomoc w wyszukiwaniu partnerów na miejscu. ¾ Program zagraniczny KfW dla MSP służy długoterminowemu finansowaniu inwestycji niemieckich przedsiębiorstw zagranicą na korzystnych warunkach i może być wykorzystywany również dla kooperacji transgranicznych w krajach kandydackich. Ważnym jest, aby przedsiębiorstwa szybko polepszały swoją konkurencyjność. Zwłaszcza małe i średnie zakłady mają przy tym jeszcze bardziej niż do tej pory poszukiwać zaopatrzenia na rynkach Europy środkowej i wschodniej. Dzięki temu mogą one rozszerzać swoją ofertę o nowe produkty i korzystać z usług, wzmacniając w ten sposób swoją konkurencyjność. Informacja i doradztwo dla małych i średnich przedsiębiorstw są centralnymi tematami również w zakresie zdobywania nowych rynków. Ze względu na rozszerzenie Rząd Federalny razem z instytucjami gospodarczymi w sposób ciągły rozbudowywał sieć informacyjną i doradczą na temat Europy środkowej i wschodniej. Najważniejsze informacje można znaleźć w Internecie pod adresem http://www.iXPOS.de oraz uzyskać u ekspertów izb i zrzeszeń. Ponadto działająca na terenie całej Republiki Federalnej Niemiec sieć Euro Info Center (http://www.eic.de) pomaga małym i średnim przedsiębiorstwom przez informacje i doradztwo oraz przy nawiązywaniu kontaktów biznesowych. ¾ Jakie środki wspierania są dostępne? KfW pomaga przez przystępne programy kredytowe niemieckim małym i średnim przedsiębiorstwom (MSP), ich zagranicznym spółkom-córkom oraz przedsiębiorstwom Jointventure z udziałem niemieckim, również w zakresie finansowania inwestycji zagranicą. Wnioski o kredyty wspierające KfW można składać w każdej instytucji kredytowej. W ramach programu „Kredyt dla przedsiębiorców - zagranic” KfW oferuje długoterminowe kredyty dla MSP z niskimi odsetkami, służące do finansowania inwestycji zagranicą. Oprócz niemieckich małych i średnich przedsiębiorstw przemysłowych, znajdujących się w rękach prywatnych i wykazujących obroty roczne do 500 mln EUR, o takie kredyty mogą ubiegać się również przedstawiciele wolnych zawodów. Finansowane są między innymi inwestycje długoterminowe, nabywanie przedsiębiorstw lub udziałów w przedsiębiorstwach, a także tzw. „miękkie” koszty, jak np. przygotowywanie zaangażowania zagranicznego. W przypadku Joint-venture z udziałem niemieckich przedsiębiorstw na płaszczyźnie UE KfW może współfinansować koszty całego Joint-venture. Maksymalna kwota kredytu wynosi z reguły 5 mln EUR. Ponieważ ochrona środowiska ma znaczenie ponadgraniczne, KfW oferuje program środowiskowy, który może być wykorzystywany także zagranicą dla długoterminowych zamierzeń inwestycyjnych, związanych z ochroną środowiska. Te inwestycje muszą przyczyniać się do polepszenia sytuacji środowiskowej i spełniać standardy środowiskowe UE. Oprócz przedsiębiorstw i przedstawicieli wolnych zawodów (patrz wyżej) wnioski mogą być tu składane także przez modelowe zespoły przedsiębiorstw gospodarki odpadów oraz przedsiębiorstwa zagraniczne. W takim przypadku przedsięwzięcie inwestycyjne musi być zlokalizowane w rejonie przygranicznym i być związane z pozytywnymi oddziaływaniami na środowisko w Niemczech. Maksymalna kwota kredytu wynosi 5 mln EUR. ¾ Dalszych informacji udzielają Federalne Ministerstwo Gospodarki i Pracy Scharnhorststraße 34-37 10115 Berlin Tel.: 01888 615-0 e-mail: [email protected] Link: http://www.bmwi.de/Navigation/Virtschaft/Mittelstandspolitik/Internationalisierung/euosterweiterung,did=7800.html
