Spis treści

Transkrypt

Spis treści
Podejmowanie decyzji
5
Spis treści
Wprowadzenie
9
1. Proces decyzyjny
Pięć kluczowych kroków
15
Krok 1: Stworzenie kontekstu dla sukcesu
Krok 2: Stworzenie odpowiedniej koncepcji
Krok 3: Tworzenie alternatyw
Krok 4: Ocena alternatyw
Krok 5: Wybór najlepszej alternatywy
Podsumowanie
2. Kontekst dla sukcesu
Budowanie scenografii
Odpowiedni uczestnicy
Pomyślmy o tle
Zgoda co do sposobu podjęcia decyzji
Od stronniczości do dialogu
Podejście hybrydowe
Podsumowanie
3. Koncepcja jako wyzwanie
Co stanowi prawdziwy problem?
Ryzyko i obietnica
Nie narzucaj własnej koncepcji innym
20
21
22
22
22
23
25
30
33
34
36
40
41
43
46
49
www.mtbiznes.pl
6
Podejmowanie decyzji
Stosuj kreatywne myślenie
Podsumowanie
4. Alternatywy
Źródło pierwszorzędnych rozwiązań
Generowanie alternatyw
Burza mózgów
Jak skupić działania kreatywnej grupy
na zadaniu
Cechy dobrych alternatyw
Podsumowanie
5. Ocena alternatyw
Szukanie wartości w każdej opcji
51
53
55
57
58
62
66
69
71
Zmienne do rozważenia
Analiza finansowa
Macierz priorytetów
Tabela kompromisów
Drzewa decyzyjne
Komputery na ratunek
Problem z niepewnością
Podsumowanie
74
75
78
80
82
84
88
90
6. Podejmowanie decyzji
Dochodzenie do porozumienia
91
Trzy techniki podejmowania decyzji
Inne sposoby rozstrzygania sporów
i dochodzenia do porozumienia
Koniec debatowania
Po podjęciu decyzji
Podsumowanie
www.mtbiznes.pl
92
99
99
100
106
Podejmowanie decyzji
7
7. Problem niepewności
Jak radzić sobie z nieznanym
109
Krok 1: Określanie obszarów niepewności
Krok 2: Określanie, jakiego rodzaju niepewności
mogłyby mieć największy wpływ
Krok 3: Próba zminimalizowania najważniejszych
niewiadomych
Kiedy wierzyć własnej intuicji
Podsumowanie
8. Ludzkie słabostki
Jak przeciwstawić się skłonnościom,
które mogą czyhać na twoją decyzję
118
127
130
135
138
145
148
149
153
9. Pułapki firmowe
Szaleństwo – i mądrość – tłumów
155
Wpływy społeczne
Myślenie grupowe
Nagradzanie optymistów i karanie pesymistów
Kiedy grupa podejmuje lepsze decyzje
Podsumowanie
Doświadczenie GM
116
133
Kotwiczenie i korygowanie
Nadmierna pewność siebie
Utopione koszty
Stronniczość dowodu potwierdzającego
Fałszywe analogie
Podsumowanie
10. W kierunku mądrzejszej organizacji
Postęp w podejmowaniu decyzji
112
157
160
162
164
167
169
172
www.mtbiznes.pl
8
Podejmowanie decyzji
Lekcje usprawniania firmy
Co liderzy muszą robić
Podsumowanie
174
176
179
Dodatek A: Użyteczne narzędzia
181
Dodatek B: Narzędzia finansowe do oceny
alternatyw
185
Przypisy
195
Słowniczek
199
Lektura uzupełniająca
203
Indeks
209
O konsultancie przedmiotu
215
O autorze
216
www.mtbiznes.pl
Podejmowanie decyzji
9
Wprowadzenie
Decyzje. Pod wieloma względami biznes to zestaw decyzji
powiązanych ze sobą wprowadzaniem ich w życie oraz
innymi działaniami. Decyzje nadają rytm i kierunek; reszta to
tylko nadążanie.
Dając prymat decyzjom, firma może konkurować i odnosić
sukcesy tylko wtedy, gdy konsekwentnie podejmuje dobre
decyzje – lub przynajmniej lepsze od decyzji rywali. Decyzja
Apple Computer, żeby rzucić się na głęboką wodę z cyfrowym
urządzeniem do przechowywania plików muzycznych – iPodem – była mądrą decyzją. Decyzja ta wraz ze związanymi
z nią pracami wdrożeniowymi odnowiła prosperity tej firmy;
jej akcje wystrzeliły jak rakiety, sięgając niemal stratosfery
giełdowej.
Oczywiste jest, że złe decyzje, szczególnie te podejmowane
„na górze”, są kosztowne. Spójrzmy na sprawę zatrudnienia
Michaela Ovitza na stanowisku prezesa przez Walt Disney
Company w roku 1995. Po zaledwie roku Disney pożałował
swej decyzji i zakończył panowanie Ovitza bolesnym pożegnaniem, które kosztowało firmę 140 milionów dolarów. Tak
dużo trzeba było zapłacić za złą decyzję. Ba, było jeszcze
gorzej: grupa akcjonariuszy zaskarżyła radę nadzorczą Disneya
o wyrzucenie ich pieniędzy w błoto, tj. na pracownika,
którego pracę rada tak nisko oceniła. Na sprawę, która
w chwili pisania tej książki jeszcze się nie zakończyła, firma
wydała już kolejnych parę milionów w kosztach sądowych.
Jej kierownictwo zostało wplątane w labirynt zeznań i zmuszone do stawiania się na rozprawach. W tym zamieszaniu
firma straciła reputację.
www.mtbiznes.pl
10
Podejmowanie decyzji
Te 140 milionów to małe piwo w stosunku do strat, na
jakie naraża się przedsiębiorstwo, gdy decydenci robią zły
interes na połączeniu się z jakąś firmą lub jej wykupieniu.
Połączenie się w roku 2002 Hewlett-Packarda z Compaqiem
kosztowało akcjonariuszy 24 miliardy dolarów, czyli ok. 37%
wszystkich aktywów tej firmy. Dwa lata po tym kosztownym
interesie ceny akcji HP nie dochodziły do 500 punktów S&P*
(ich rywalowi, firmie Dell, świetnie się wtedy powodziło),
a firmie nie udało się nawet osiągnąć obiecanego minimalnego
zysku z produkcji komputerów.
Szefowie często podejmują błędne decyzje, a to dlatego,
że nie mają wszystkich dostępnych informacji, jak również
dlatego, że przyszłość jest pełna niespodzianek. Wykazanie
się w jakiejś sprawie tzw. spóźnionym refleksem może być
dobrą nauczką na przyszłość, ale decydenci nie potrafią
odnieść z tego pożytku. Często poruszają się po omacku,
opierają się na niekompletnych danych, korzystają z rad
swoich równie jak oni niedoinformowanych kolegów
i różnych „ekspertów”, bazują na własnej intuicji.
Na ile dobre decyzje podejmujesz we własnej firmie? Na
pewno mniej niż doskonałe. Należy się tego spodziewać,
ponieważ perfekcja jest niemożliwa. A jednak ty i twoi
koledzy możecie się do niej zbliżyć, jeśli dysponujecie zdrową
metodyką podejmowania decyzji i jesteście świadomi towarzyszących temu procesowi pułapek. Ta książka przybliży ci
obie te kwestie.
Książka Podejmowanie decyzji przedstawia logiczny,
wyważony czasowo proces decyzyjny – taki, który można
zastosować w niemal każdej złożonej sytuacji. Proces ten
wspomagają narzędzia ułatwiające ocenę różnych alternatyw*
Firma usług finansowych oceniająca akcje i obligacje według
profilu ryzyka – przyp. tłum.
www.mtbiznes.pl
Podejmowanie decyzji
11
nych możliwości i osiągnięcie założonego celu. Wzmacnia
on świadomość słabych stron zarówno poszczególnych
pracowników, jak i całej firmy, które są przyczyną tego, że
mądrzy ludzie dokonują złych wyborów. W książce znajdziesz
też podpowiedzi, w jaki sposób ze skutecznego podejmowania
decyzji uczynić nawyk.
Książka nie opisuje całej teorii i metodologii, przez lata
tworzonych przez specjalistów w dziedzinie podejmowania
decyzji; wiele by trzeba na to poświęcić tomów. Jej cel jest
bardzo praktyczny i bezpośredni: pomoc na starcie, gdy
trzeba podjąć ważną decyzję. Jeśli rozważasz wykupienie
jakiejś firmy, wymianę systemu IT, kupno lub leasing sprzętu,
czy wreszcie wybór następcy, omówiony w książce proces
podejmowania decyzji pokaże ci, jak podejść do sprawy
– i jak uniknąć złego wyboru.
O czym jest ta książka?
Podobnie jak wiele innych ważnych dla biznesu działań
zmierzających do przekształcenia wkładu w efekt, kwestię
podejmowania decyzji należy traktować jako proces.
Takie jej postrzeganie umożliwia udzielanie instrukcji
uczestnikom tego procesu na poszczególnych jego etapach,
zapewnia stałą jakość, a także zwiększa wartość decyzji
poprzez uczenie się i eksperymentowanie. Rozdział 1 przynosi ogólny zarys pięciostopniowego procesu podejmowania decyzji. W rozdziale 2 badamy pierwszy z tych
stopni: tworzenie kontekstu dla sukcesu. Trudno o dobre
decyzje w firmie dotkniętej koteriami i nawykiem forsowania swego.
Następnym etapem procesu jest stworzenie odpowiedniej
koncepcji. Rozdział 3 wyjaśnia, jak nasze założenia, cele,
www.mtbiznes.pl
12
Podejmowanie decyzji
doświadczenia i oczekiwania mogą wpływać na zdefiniowanie
problemu, i proponuje rozwiązania zapobiegające zaciemnieniu przez nie rzeczywistego obrazu problemu.
Rozdział 4 zajmuje się szukaniem alternatyw. Dobre decyzje
zależą od zbioru możliwości. Rozdział przedstawia cechy
takich dobrych możliwości oraz metody ich generowania.
Następny krok to obiektywna ocena każdej z nich. Rozdział
5 opisuje narzędzia takiej oceny: wartość bieżącą netto,
macierz priorytetów, tabelę kompromisów oraz drzewo
decyzyjne. Znajdziesz tu także opis kilku typów oprogramowania komputerowego, które możesz włączyć do
procedury oceny alternatyw.
Teraz należy dokonać wyboru. Nawet jeśli mamy w ręku
ocenę wszystkich alternatywnych rozwiązań, wybór nie
zawsze jest prosty – zwłaszcza gdy decyzję ma podjąć grupa.
Rozdział 6 oferuje trzy techniki sterowania grupą w kierunku
wspólnej decyzji i wyjaśnia, jak wygląda pierwszy krok
wprowadzania decyzji w czyn.
W pozostałych rozdziałach szerzej rozważamy kwestie
polepszenia jakości decyzji. Rozdział 7 pokazuje, jak wziąć się
za bary z drażliwym problemem niepewności. Decyzje dotyczą
spraw przyszłych, takich o których niewiele wiadomo;
informacje rutynowo wykorzystywane przy wypracowywaniu
decyzji są często niepełne. Rozdział sugeruje trzystopniowe
podejście do obchodzenia się z niewiadomymi i opisuje kilka
technik taktycznych służących do zminimalizowania ich
skutków. Rozważamy również, jak wykorzystywać intuicję
przy poważnych wyborach dokonywanych w pochmurnej
aurze niepewności.
Niepewność nie jest jedynym ryzykiem, przed którym
stają ci, którzy decyzję podjąć muszą; walczą oni z własnymi
słabościami – zachowaniami i nawykami myślowymi – prowadzącymi często do złego wyboru. Można tu wymienić
www.mtbiznes.pl
Podejmowanie decyzji
13
kotwiczenie, nadmierną pewność siebie, budowanie fałszywych analogii i skłonność do wyboru takiego dowodu,
który potwierdza wyłącznie opinię własną na dany temat.
Rozdział 8 podejmuje kwestię tych słabości i podpowiada,
jak się im przeciwstawić. Rozdział 9 przynosi rozważania na
temat ogólnoludzkich i firmowych nawyków czy zwyczajów,
które powodują takie same niszczące skutki.
Ostatni rozdział tej książki wyjaśnia sprawy, które mogą
pomóc w udoskonaleniu firmy pod kątem podejmowania
decyzji – i to na każdym poziomie organizacji. W grę wchodzą
tu szkolenia, praktyka oraz stosowanie ciągłego doskonalenia.
Dodatek A zawiera użyteczne narzędzia, takie jak lista
kontrolna przeznaczona do doprowadzenia procesu podejmowania decyzji do pomyślnego startu. Dodatek B objaśnia
szczegóły dotyczące kilku narzędzi finansowych pomocnych
przy ocenie alternatyw, w tym dostępnego w Internecie
interaktywnego narzędzia do przeprowadzenia analizy
rentowności. Narzędzie to, podobnie jak inne narzędzia
używane w serii wydawniczej Harvard Business Essentials, są
dostępne pod adresem www.elearning.hbsp.org/businesstools.
Książka zawiera jeszcze słowniczek terminów szczególnie
związanych z podejmowaniem decyzji. Jeśli w tekście jakieś
słowo jest wyróżnione kursywą, oznacza to, że odpowiednie
pojęcie zostało wyjaśnione w słowniczku.
Na końcu w części zatytułowanej „Lektura uzupełniająca”
zamieściliśmy listę książek i artykułów, z których można
dowiedzieć się czegoś więcej na temat spraw poruszanych
w tej książce.
Treści zawarte w niniejszej książce zostały w znacznej
mierze zaczerpnięte z książek, artykułów i publikacji internetowych Harvard Business School Publishing – szczególnie
www.mtbiznes.pl
14
Podejmowanie decyzji
z modułu Making Business Decisions zamieszczonego na
stronie internetowej Harvard ManageMentor. Wszystkie
pozostałe źródła są podane w przypisach. Do powstania tego
tekstu przyczyniło się – dzieląc się informacjami lub podając
przykłady – kilka osób, a szczególnie: David Matheson,
George Labovitz i Kim Wallace. Wielkie im dzięki.
www.mtbiznes.pl
Podejmowanie decyzji
15
1
Proces decyzyjny
Pięć kluczowych kroków
Główne tematy poruszane w tym rozdziale
• Podejmowanie decyzji jako proces
• Pięć kroków prowadzących do dobrych decyzji
www.mtbiznes.pl
16
Podejmowanie decyzji
B
ędąc menedżerem, codziennie podejmujemy decyzje. Niektóre są proste, jak na przykład ustalenie,
którego z podwładnych należy wyznaczyć do
konkretnego projektu. Inne zaś złożone, na przykład znalezienie nowego dostawcy. Rozważmy następujące dwa przykłady:
Dział finansów przenosi się do nowego lokum, a Samantha, szef działu, potrzebuje kogoś, kto reprezentowałby go
w firmowej komisji do spraw przestrzeni biurowej. Dla
Samanthy jest to prosta decyzja: kto będzie najskuteczniejszy w reprezentowaniu jej działu? Taka osoba musi być
asertywna, musi wiedzieć, jak współpracować skutecznie
z innymi i musi dokładnie zdawać sobie sprawę z wymagań działu finansowego, jeśli idzie o przestrzeń biurową.
Samantha bardzo dobrze zna swoich ludzi i ich możliwości. Wie też dobrze, kto może wziąć na siebie dodatkową
odpowiedzialność. Wyznaczenie więc do tego zadania
George’a jest prostą decyzją, a on chętnie przyjmie ten
ciężar. Oczywiście będą i konsekwencje, bo George będzie
miał mniej czasu na poprowadzenie swoich normalnych
obowiązków, ale ani on, ani jego szefowa nie postrzegają
tego jako zasadniczego problemu.
www.mtbiznes.pl
Podejmowanie decyzji
17
Nie wszystkie decyzje są tak łatwe. Niektóre wymagają
kompromisów, podjęcia ryzyka i współgrania różnych
czynników, takich jak ryzyko i koszt niepowodzenia. Rozważmy bardziej złożoną sytuację:
Precyzyjne Wnętrza (nazwa fikcyjna) projektują i wykonują siedzenia pasażerów oraz tapicerkę wnętrz dla
producentów samochodów w Europie i Ameryce Północnej. Żeby być konkurencyjni, muszą bez przerwy ulepszać
projekty i stosować nowe materiały, zwiększające komfort
i bezpieczeństwo pasażerów, ale też utrzymać się w konkretnych ramach kosztów i trwałości. Jeden z ich zespołów
rozmawia w tym duchu z Włóknoprzyszłością (kolejna
fikcyjna nazwa), niewielkim dostawcą, który stworzył
nowy materiał, zwany Zebutekiem – odporny na ogień,
uderzenie poduszek powietrznych, a także lepiej niż
istniejące materiały absorbujący hałas uliczny. „Gdybyśmy użyli Zebuteku do wyłożenia dachu i drzwi – snuje
rozważania inżynier – dałby nam autentyczną przewagę.
Kosztuje więcej niż materiał, którego używamy teraz,
ale klienci zaakceptowaliby jego wartość”.
Decyzja o zastosowaniu nowego materiału nie jest
jednakże prosta. Z jego wprowadzeniem związane jest
pewne ryzyko, konieczne też będą różne kompromisy.
Inżynier sporządza listę:
• Włóknoprzyszłość jest niewielką i stosunkowo nową
firmą. Czy będzie w stanie dostarczyć tyle materiału,
ile nam trzeba? Czy możemy liczyć na to, że dotrzymają
terminów? Czy jakość będzie odpowiednia?
• Co będzie, jeśli Włóknoprzyszłość wypadnie z rynku?
Musielibyśmy walczyć ostro o innego dostawcę.
www.mtbiznes.pl
18
Podejmowanie decyzji
• Czy nasze obecne procesy technologiczne będą współgrać
z Zebutekiem, czy będzie potrzebne nowe oprzyrządowanie linii?
• Nasi klienci, producenci samochodów, walczą, żeby
utrzymać stałe koszty swoich linii. Czy przełkną wyższe
ceny nowego materiału, czy też powiedzą „nie”? A może
powinniśmy wziąć ten dodatkowy koszt na siebie
i w ten sposób zdobyć fragment rynku?
• Nasz obecny dostawca materiałów do wnętrz samochodowych jest od lat odpowiedzialnym i łatwym we
współpracy partnerem. Jak się zmienią nasze relacje,
jeśli 20 do 30% jego dostaw przejmie Włóknoprzyszłość?
• Może jest jakiś inny dostawca, który jest bliski odkrycia
materiału o wiele lepszego niż Zebutek?
W tym drugim przykładzie inżynierowie z Precyzyjnych
Wnętrz stoją przed złożonym i trudnym wyborem, i to takim,
przy którym podjęcie decyzji przez Samanthę wydaje się nie
wymagać wykorzystania procesów myślowych w ogóle.
Rzadko się zdarza stanąć przed tak złożonymi i tak trudnymi
decyzjami. Jak się do tego zabrać?
Decyzje dotyczące działalności gospodarczej są trudne,
gdy zawierają w sobie niepewność, wiele alternatyw, są
złożone i podnoszą kwestie interpersonalne. Niepewność
wywołuje wahanie: „Jakże mogę decydować, jeśli nie znam
wszystkich faktów i nie jestem pewien skutku swojej decyzji?”.
W obliczu sytuacji przypominającej skok w ciemność niektórzy
menedżerowie wolą nic nie zrobić.
Alternatywne ciągi zdarzeń mogą być równie kłopotliwe,
zwłaszcza gdy każdy z nich zawiera w sobie niepewność
i niewiedzę co do wyniku; złożoność również utrudnia
www.mtbiznes.pl
Podejmowanie decyzji
19
podjęcie decyzji. Nabycie na przykład jakiejś firmy wiąże się
ze skomplikowanymi kwestiami prawnymi, księgowymi
i oceny. Taka transakcja może się w związku z tym znacznie
opóźniać; a poza tym, po co komu dwa działy księgowości?
A jak z góry oszacować oszczędności i koszty związane
z przeciąganiem zawarcia umowy? Wykupienie firmy będzie
też miało wpływ na cenę akcji – prawdopodobnie w najbliższej
przyszłości negatywny. Czy naprawdę da się rozwiązać takie
skomplikowane sprawy?
Decyzje zawierają też w sobie kwestie interpersonalne,
które są trudno mierzalne i ocenialne, ale często determinują
sukces lub porażkę rozpoczętej sprawy.
Przez lata ludzie rozwinęli techniki obchodzenia się
z tymi trudnościami, techniki będące częścią logicznego
procesu decyzyjnego. Rozdział niniejszy przedstawia ogólne
spojrzenie na pięciostopniowy proces decyzyjny, jaki pokazano na rysunku 1-1:
1. Stworzenie kontekstu dla sukcesu.
2. Stworzenie odpowiedniej koncepcji.
3. Tworzenie alternatyw.
4. Ocena tych alternatyw.
5. Wybór tej alternatywy, która wygląda na najlepszą.
Należy zwrócić uwagę, że na rysunku 1-1 cały proces
zaczyna się od ustalenia precyzyjnych celów (patrz „Wynik
o wysokiej jakości wymaga dobrego procesu”). Punkt ten jest
rozstrzygający, ponieważ podejmowanie decyzji ma doprowadzić do osiągnięcia sensownego celu.
W tym rozdziale odbywamy szybką podróż po każdym
z pięciu etapów procesu decyzyjnego. Dalsze rozdziały
wchodzą w szczegóły.
www.mtbiznes.pl
20
Podejmowanie decyzji
Rysunek 1-1
Proces decyzyjny
Krok 1: Stworzenie kontekstu dla sukcesu
Pierwszy krok jest po to, żeby stworzyć środowisko, w którym
możliwe jest podejmowanie skutecznych decyzji. Jeśli zadanie
to nie wydaje się oczywiste, to radzimy rozejrzeć się dokoła.
Jeżeli jesteśmy w firmie, która niczym specjalnym się nie
wyróżnia, to okaże się, że na wybory w niej dokonywane mają
wpływ czynniki, które stoją w antytezie do rozsądnego
podejmowania decyzji. Na przykład sprzeczki między pracownikami eliminują racjonalną dyskusję; jeśli w firmie panuje
kultura nakazowa, to decyzje są dopasowywane do preferencji
tych, co rządzą. Bez względu na to, jak dobrze mogą być
poinformowani, w takich warunkach decyzję podejmuje się
ad hoc, i nie ma logicznego podejścia do ważnych wyborów.
www.mtbiznes.pl
Podejmowanie decyzji
a
21
Wynik o wysokiej jakości
wymaga dobrego procesu
Podstawą podejmowania decyzji jest określenie procesu.
Jednym z ważniejszych odkryć teoretyków zarządzania
w ostatnich kilku dekadach jest ustalenie, że proces ma
ogromny wpływ na pomyślny rezultat. Ciężka praca,
zręczność i spryt wcale nie zapewniają dobrego jakościowo lub ilościowo wyniku – przy braku efektywnego
procesu będzie to tylko szczęśliwy przypadek. Czy
produkujesz kulki do łożysk czy samochody, czy też
podejmujesz decyzje, potrzebna jest skuteczna procedura; kiedy jest właściwa, jakość się polepsza. Jeśli
przyjmiemy skuteczny proces i wyszkolimy ludzi w jego
stosowaniu, wynik będzie logicznie poprawny i lepszy.
Jeśli stale będziemy doskonalić taki proces, wynik
również będzie się poprawiał.
Przyjazny dla decyzji kontekst jest z reguły wolny od tych
problemów. W dodatku przyczynia się do tego, że w procesie
uczestniczą właściwi ludzie. Spotykają się oni w takiej
scenografii, która stymuluje kreatywne myślenie i staranne
rozważania. Przyjazny dla decyzji kontekst charakteryzuje się
także specyficznymi zasadami, które determinują sposób
podejmowania decyzji.
Krok 2: Stworzenie odpowiedniej koncepcji
Każda uwieńczona powodzeniem decyzja zależy od dokładnego zrozumienia spraw, jak również od tego, jak wpłynie
ona na cele konkretnego przedsięwzięcia. Podstawową rzeczą
www.mtbiznes.pl
22
Podejmowanie decyzji
jest określenie natury problemu. Jak zobaczymy dalej, nie
można podjąć dobrej decyzji bez dokładnego określenia
problemu.
Krok 3: Tworzenie alternatyw
Po dokładnym określeniu problemu decydenci muszą
wypracować alternatywne rozwiązania. Przy braku alternatyw
nie ma prawdziwej decyzji.
Krok 4: Ocena alternatyw
Kiedy już mamy realistyczny zestaw alternatyw, należy
oszacować ich wykonalność, jak również ryzyko oraz
implikacje każdego możliwego wyboru. Do tego celu mamy
do dyspozycji wiele narzędzi analitycznych – łącznie z ich
wersjami software’owymi.
Krok 5: Wybór najlepszej alternatywy
Gdy wszystkie poprzednie kroki przeprowadzono właściwie,
a zespół decyzyjny jest zgodny co do swego celu, jego
członkowie są w stanie w sposób racjonalny ocenić każde
z alternatywnych rozwiązań. W idealnych okolicznościach
właściwy wybór będzie prosty. W rzeczywistości jednak
pewien poziom preferencji osobistych, dwuznaczność
i rozbieżność zdań często utrudniają finalny wybór. Na
szczęście istnieją techniki ułatwiające grupie decyzyjnej
przejście przez te trudności. Metody te, objaśnione w rozdziale
6, mają swoiste nazwy: przerzucanie piłeczki, punkt–kontrawww.mtbiznes.pl
Podejmowanie decyzji
23
punkt, intelektualny pies łańcuchowy (nadzór myślowy
– przyp. tłum.). Wykorzystanie tych technik gwarantuje
pełne zrozumienie i dokładne przedyskutowanie zalet i wad
każdej z alternatywnych możliwości.
W związku z powyższym można by sądzić, że mechaniczne
zastosowanie każdego z pięciu kroków procesu decyzyjnego
prowadzidodecyzjinajlepszejzmożliwych.Niestetytakniejest.
Chociaż mogą one pomóc w skupieniu wysiłków wokół
podjęciadecyzji,tojest wielesytuacji–określanychczasamijako
pułapki decyzyjne – kiedy można zrobić błąd i pozwolić, żeby
osobiste uprzedzenia negatywnie skanalizowały nasze myślenie.Pułapkidecyzyjnetoludzkieskłonności,którepowodują,że
mądrzy ludzie kiepsko wybierają. Piszemy o tym w rozdziale 9.
Krótko mówiąc, rozsądne podejmowanie decyzji to
zarówno sztuka, jak i nauka. Wymaga dobrego osądu
i kreatywności, a także biegłości technicznej.
Podsumowanie
• Podobnie jak w wielu innych działaniach biznesowych,
podejmowanie decyzji jest bardziej skuteczne, a jego jakość
bardziej konsekwentna, kiedy stworzy się procedurę jej
podejmowania. Jeśli takiego procesu nie ma, decyzja może
mieć charakter decyzji ad hoc.
• W naszej książce proponujemy pięciostopniowy proces
podejmowania decyzji: stworzenie kontekstu dla sukcesu,
stworzenie właściwej koncepcji, generowanie alternatyw
i ich ocena oraz wybór najlepszej z nich.
www.mtbiznes.pl