1.8.12.4_Streszczenie w jezyku polskim_DW

Plan zarządzania ryzykiem
powodziowym dla Regionu Wodnego
Dolnej Wisły
Streszczenia poszczególnych projektów planów oraz
ostatecznych wersji planów w języku polskim
Nr WBS: 1.8.12.4
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013
Zdjęcie: Ujście Wisły w Świbnie – RZGW Gdańsk
2
Projekt:
Wsparcie przygotowania krajowych dokumentów planistycznych w zakresie polityki ochrony
środowiska zapewniających skuteczną realizację polityki spójności – Etap II
Opracowanie planów zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszarów dorzeczy i regionów
wodnych, w tym planów zarządzania ryzykiem powodziowym od strony morza, w tym morskich wód
wewnętrznych- Część I
3
SPIS TREŚCI
1. Streszczenie PZRP dla RW Dolnej Wisły w języku polskim (dot. WBS nr 1.8.12.2) ......................... 6
2. Streszczenie PZRP dla RW Dolnej Wisły w języku polskim (dot. WBS nr 1.8.12.6) ....................... 15
Spis tabel
Tabela 1. Status JCWP w RW Dolnej Wisły............................................................................................ 6
Tabela 2. Stan ekologiczny JCWP w RW Dolnej Wisły .......................................................................... 7
Tabela 3. Zagrożenie i ryzyko powodziowe w RW Dolnej Wisły – wartości charakterystyczne dla
głównych scenariuszy.............................................................................................................................. 9
Tabela 4. Obszary problemowe w Regionie Wodnym Dolnej Wisły ..................................................... 10
Tabela 5. Planowane nakłady finansowe dla Regionu Wodnego Dolnej Wisły w I cyklu planistycznym
............................................................................................................................................................... 12
Spis rysunków
Rysunek 1. Podsumowanie PZRP dla Regionu Wodnego Dolnej Wisły ...................................... 13
4
Streszczenie
PZRP dla Regionu
Wodnego Dolnej Wisły
w języku polskim
(dot. WBS nr 1.8.12.2)
1
1. Streszczenie PZRP dla RW Dolnej Wisły
w języku polskim (dot. WBS nr 1.8.12.2)
Plan zarządzania ryzykiem powodziowym, jest końcowym dokumentem wymaganym Dyrektywą
2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka
powodziowego i zarządzania nim (Dyrektywa Powodziowa), po wstępnej ocenie ryzyka powodziowego
(WORP), mapach zagrożenia powodziowego (MZP) i mapach ryzyka powodziowego (MRP), będących
źródłem danych do planu.
Plan Zarządzania Ryzykiem Powodziowym (PZRP) dla obszaru Regionu Wodnego Dolnej Wisły, jest
integralną częścią PZRP dla obszaru Dorzecza Wisły i stanowi zestawienie działań, których realizacja
ma na celu ograniczenie ryzyka powodziowego w regionie oraz poprawę systemu zarządzania nim. Jest
dokumentem strategicznym, zawierającym zestaw najbardziej skutecznych i ekonomicznie
uzasadnionych rozwiązań. Plan został przygotowany przy bezpośrednim współudziale wielu
stron (interesariuszy), m.in. przedstawicieli organów administracji rządowej i samorządowej (w tym
przedstawicieli gmin, Marszałków Województw, Urzędu Morskiego, RZGW), mających wpływ na
zarządzanie ryzykiem powodziowym, zatem zaproponowane rozwiązania oparte są na wiedzy
i doświadczeniu wielu uczestników procesu planistycznego. W procesie przygotowania planów, poprzez
prowadzoną akcję informacyjną i konsultacje społeczne, zapewniony został również udział
społeczeństwa.
Na potrzeby wykonania planu, Region Wodny Dolnej Wisły podzielono na pięć zlewni planistycznych,
dla których, na podstawie wstępnej oceny ryzyka powodziowego, map zagrożenia i map ryzyka
powodziowego oraz wiedzy eksperckiej, zidentyfikowano zagrożenia powodziowe. W następnej
kolejności sformułowano cele zarządzania ryzykiem powodziowym i zaproponowano działania służące
ich osiągnięciu. Dodatkowo opracowano propozycje instrumentów wspomagających realizację
zaproponowanych działań w zakresie finansów, prawa i edukacji.
Region Wodny Dolnej Wisły, obejmuje północną część obszaru dorzecza Wisły poniżej Włocławka od
Korabnik do ujścia do Morza Bałtyckiego (Zatoki Gdańskiej) wraz ze zlewniami rzek Przymorza na
zachód od ujścia Wisły (Łupawą, Łebą, Piaśnicą, Redą i Słupią uchodzącymi bezpośrednio do morza),
po rzekę Pasłękę na wschód od ujścia Wisły. Główną osią hydrograficzną i morfologiczną Regionu jest
rzeka Wisła wraz z jej głównymi dopływami: Brdą, Wdą, Osą, Wierzycą oraz Drwęcą. Region obejmuje
także zlewnie rzek: Elbląg, Pasłęki, Baudy, uchodzących bezpośrednio do Zalewu Wiślanego.
Przeważającą część Regionu Wodnego stanowią użytki rolne (ok. 62,1%), zaś tereny zurbanizowane
to jedynie ok. 2,3% powierzchni i obejmują głównie obszar Trójmiasta wraz z okolicznymi mniejszymi
miejscowościami, a także miasta Słupsk, Elbląg, Bydgoszcz oraz Toruń.
W Regionie Wodnym Dolnej Wisły wyznaczono 461 Jednolitych Części Wód Powierzchniowych,
w większości naturalnych o umiarkowanym stanie ekologicznym. Szczegółowe dane na ten temat
znajdują się w poniższych tabelach:
Tabela 1. Status JCWP w RW Dolnej Wisły
6
l.p.
Status JCWP
Ilość
Łączna długość
[km]
1
Naturalna
321
6998,74
2
Sztuczna
119
4328,64
3
Silnie zmieniona
21
294,56
461
11621,94
RAZEM:
Źródło: opracowanie własne
Tabela 2. Stan ekologiczny JCWP w RW Dolnej Wisły
l.p.
Stan ekologiczny JCWP
Ilość
Łączna długość [km]
1
2
Bardzo dobry
Dobry i powyżej dobrego
1
124
3,76
3417,49
3
Dobry
60
1201,17
4
Słaby
69
1637,11
5
Umiarkowany
172
4217,83
6
Zły
35
1144,59
461
11621,94
RAZEM:
Źródło: opracowanie własne
Najbardziej charakterystycznymi obszarami Regionu Dolnej Wisły są depresyjne tereny polderowe
Żuław Wiślanych wraz z Jeziorem Drużno oraz dynamicznie zmieniające się wybrzeże morskie.
Żuławy to wyjątkowy obszar na terenie Polski, stanowiący obszary delty Wisły, charakterystyczny
przede wszystkim ze względu na proces polderyzacji, który trwa już od ponad 600 lat. Polderowe układy
wodnomelioracyjne są zbudowane z wałów przeciwpowodziowych, pompowni odwadniających, śluz
wałowych nawadniających, budowli wewnątrzpolderowych, kanałów i sieci rowów z zastawkami.
Grawitacyjne układy wodnomelioracyjne składają się z cieków naturalnych, kanałów i rowów
z drenowaniem. Egzystowanie na tych terenach ludzi wymusza sprawne funkcjonowanie systemu
melioracyjnego, który jest gwarantem bezpieczeństwa.
Oddziaływanie morskie na strefę brzegową w Regionie Wodnym Dolnej Wisły ma różne formy.
Głównymi czynnikami kształtującymi rozwój strefy brzegowej lub jej niszczenie są procesy
hydrodynamiczne związane z falowaniem oraz zmianami poziomu morza. Fale morskie mogą
oddziaływać bezpośrednio na obszary strefy brzegowej oraz oddziaływać na brzeg pośrednio poprzez
wewnętrzne wody morskie w przypadku Zalewu Wiślanego. W strefie brzegowej rozwinęło się wiele
miast i miejscowości portowych, które dla właściwego rozwoju, muszą mieć zapewnione
bezpieczeństwo powodziowe.
Region Wodny Dolnej Wisły zagrożony jest wystąpieniem powodzi o różnorodnej genezie: opadowych,
roztopowych, zatorowych, sztormowych (Zatoka Gdańska i Zalew Wiślany) oraz powodzi wewnątrz
polderów żuławskich, funkcjonujących gospodarczo tylko dzięki osłonie przeciwpowodziowej.
W Regionie Wodnym Dolnej Wisły zdarzają się również wezbrania mieszane, powodowane cofką od
strony morza, powodujące piętrzenie się wód na odcinkach ujściowych w tym utrudnienie swobodnego
odpływu wód rzeką Wisłą.
W wyniku analiz przestrzennych przeprowadzonych na etapie tworzenia planu otrzymano następujące
wnioski:
• Wśród 42 znaczących powodzi historycznych wskazanych we wstępnej ocenie ryzyka
powodziowego w Regionie Wodnym Dolnej Wisły występowały głównie powodzie rzeczne
(opadowe), jak również powodzie związane z topnieniem śniegu (powodzie roztopowe). Bardzo
często mechanizm powstawania powodzi był niemożliwy do jednoznacznego zdiagnozowania.
Charakterystyczne dla Regionu Wodnego Dolnej Wisły jest występowanie powodzi od strony
morza (powodzie sztormowe), powodzi zatorowych oraz powodzi powodowanych cofką (od
strony morza i głównej rzeki). Większość powodzi w Regionie Wodnym Dolnej Wisły, które zostały
zaliczone do znaczących powodzi historycznych powodowała negatywne skutki przede
wszystkim dla działalności gospodarczej, a w mniejszym stopniu dla życia i zdrowia ludzkiego,
środowiska oraz dziedzictwa kulturowego.
• Większość powodzi, które miały miejsce na Wiśle została spowodowana zatorami lodowymi.
Problem powodzi letnich opadowych w Regionie Wodnym Dolnej Wisły w największym stopniu
generuje rzeka Wisła.
7
• W Regionie Wodnym Dolnej Wisły wyznaczono 53 obszary narażone na niebezpieczeństwo
powodzi
(w ramach opracowania Wstępnej Oceny Ryzyka Powodziowego). Ich łączna powierzchnia
wynosi 3 674 km2. Powierzchnia ta stanowi 10,5% powierzchni całego Regionu Wodnego, ok. 2%
powierzchni dorzecza Wisły oraz 1,2% powierzchni Polski. Długość rzek objętych obszarami
narażonymi na niebezpieczeństwo powodzi w Regionie wynosi 2 138 km, natomiast długość rzek
rozpatrywanych w WORP 3 348 km.
Na terenie Regionu Wodnego Dolnej Wisły, obszary zagrożone powodzią od rzek o niskim
prawdopodobieństwie wystąpienia (p=0,2%) zamieszkuje 26 522 osoby, obszary zagrożone powodzią
o średnim prawdopodobieństwie wystąpienia (p=1%) zamieszkuje 14 778 osób, a w obszarze
zagrożonym powodzią o wysokim prawdopodobieństwie wystąpienia (p=10%) przebywa na stałe
6 630 osób. Obszary zagrożone powodzią od morza i morskich wód wewnętrznych o niskim
prawdopodobieństwie wystąpienia (p=0,2%M) zamieszkuje 48 684 osoby, obszary zagrożone
powodzią o średnim prawdopodobieństwie wystąpienia (p=1%M) zamieszkuje 28 223 osoby. Obszary
chronione obwałowaniami w Regionie Wodnym Dolnej Wisły, narażone na zalanie w przypadku
zniszczenia obiektów biernej ochrony przed powodzią od strony rzek, zamieszkuje 99 258 osób, zaś od
strony morza 36 851 osób.
Szczegółowe informacje związane z zagrożeniem i ryzykiem powodziowym, obejmujące powierzchnie
terenów zagrożonych, wartość znajdującego się na nich majątku oraz wysokość potencjalnych strat
wynikających z ewentualnego wystąpienia powodzi, dla głównych analizowanych scenariuszy,
przedstawiono w tabeli poniżej (szczegółowe zestawienie w odniesieniu do wszystkich scenariuszy
wystąpienia powodzi znajduje się w dalszej części opracowania):
8
Tereny
zabudowy
mieszkaniowej
Tereny
przemysłowe
Tereny
komunikacyjne
Lasy
Tereny
rekreacyjnowypoczynkowe
Grunty orne
Użytki zielone
Tereny
pozostałe
Tabela 3. Zagrożenie i ryzyko powodziowe w RW Dolnej Wisły – wartości charakterystyczne dla głównych
scenariuszy
Ogółem
0.2%
490
123
169
7 085
351
15 353
23 939
1 499
49 009
1%
277
72
113
5 959
298
12 114
20 782
1 436
41 051
Region Wodny
Dolnej Wisły
Powierzchnia
form
użytkowania
terenu [ha]
Wartość
majątku
[mln zł]
Potencjalne
straty
finansowe
[mln zł]
10%
115
41
75
4 250
225
8 480
15 881
1 337
30 404
WZ
4 460
645
953
5 165
637
138 842
33 180
458
184 340
0,2%M
852
624
416
3 879
364
7 020
13 856
1 133
28 144
1%M
503
446
281
2 777
291
3 427
10 305
1 041
19 071
PZ
2 034
291
426
2 261
254
70 543
20 480
236
96 525
0.2%
1 755
636
737
1
18
22
16
0
3 185
1%
1 023
383
490
0
15
17
14
0
1 944
10%
445
235
327
0
11
12
11
0
1 042
WZ
16 582
3 640
4 156
0,4
32
198
22
0
24 631
0,2%M
3 282
3 697
1 821
0
19
10
10
0
8 838
1%M
1 937
2 644
1 233
0
15
5
7
0
5 841
PZ
7 038
1 662
1 859
0,2
13
101
14
0
10 686
0.2%
516
233
61
1
18
22
16
0
867
1%
281
141
40
0
15
17
14
0
509
10%
118
84
27
0
11
12
11
0
263
WZ
7 310
1 727
398
0,4
32
198
22
0
9 689
0,2%M
965
1260
150
0
19
13
10
0
2 417
1%M
523
766
87
0
15
5
7
0
1 403
PZ
2 510
620
172
0,2
13
101
14
0
3 430
Źródło: [1] Analiza rozkładu przestrzennego zagrożenia i ryzyka powodziowego, IMGW
Źródło: [2] Analizy w ramach prac nad PZRP
Źródło: [3] Analiza obszarów narażonych na zalanie w przypadku zniszczenia lub uszkodzenia wałów - suplement
Ogółem potencjalne straty spowodowane powodzią od rzek o wysokim prawdopodobieństwie
wystąpienia oszacowano na 263 mln zł, straty spowodowane powodzią o średnim
prawdopodobieństwie to już 509 mln zł, natomiast powodzie o niskim prawdopodobieństwie
wystąpienia są przyczyną strat w wysokości aż 867 mln zł. Potencjalne straty spowodowane powodzią
od morza i morskich wód wewnętrznych o średnim prawdopodobieństwie wystąpienia wynoszą 1 403
mln zł, zaś o niskim prawdopodobieństwie wystąpienia aż 2 417 mln zł. Straty związane ze
scenariuszem całkowitego zniszczenia obwałowań w Regionie Wodnym Dolnej Wisły generują
potencjalne straty w wysokości 9 689 mln zł, z czego największą część stanowią straty dla obszarów
depresyjnych Żuław Wiślanych. Straty związane ze zniszczeniem lub uszkodzeniem budowli
ochronnych pasa technicznego oszacowano na poziomie 3 430 mln zł.
W ramach analizy rozkładu przestrzennego ryzyka powodziowego w skali pięciostopniowej określono
również ryzyko powodziowe dla 158 gmin, stanowiących obszar oddziaływania rzek oraz 33
zagrożonych od strony morza i morskich wód wewnętrznych w Regionie Wodnym Dolnej Wisły.
Wskazano łącznie 5 oraz 2 gminy o najwyższym zintegrowanym ryzyku powodziowym stanowiących
odpowiednio obszary oddziaływania rzek jak i wód morskich. Liczby te w wyniku oceny eksperckiej,
której podstawą były ONNP, uległa zwiększeniu do 30 gmin. zagrożonych od rzek i 15 od strony morza
i morskich wód wewnętrznych.
9
Analizy przeprowadzone na podstawie map zagrożenia i ryzyka powodziowego pozwoliły obliczyć
wartości średniorocznych strat (AAD) dla Regionu Wodnego Dolnej Wisły, które wynoszą
odpowiednio 37 258 tys. zł na obszarze oddziaływania rzek oraz 68 199 tys. zł na obszarze
oddziaływania wód morskich, co stanowi łącznie 105 457 tys. zł.
Dodatkowo w ramach opracowania PZRP wykonano dodatkowe analizy oparte na danych dotyczących
powodzi historycznych, materiałów naukowych, wiedzy eksperckiej oraz konsultacji w ramach prac
Zespołów Planistycznych Zlewni, Grupy Planistycznej i Komitetu Sterującego.
Na podstawie powyższych analiz oraz oceny eksperckiej w ramach PZRP zostały wyznaczone obszary
problemowe (hot-spoty), dla których zaplanowano działania inwestycyjne w pierwszym okresie
planistycznym:
Tabela 4. Obszary problemowe w Regionie Wodnym Dolnej Wisły
Obszar oddziaływania rzek
Obszar oddziaływania wód morskich
ZP Rzek Przymorza
ZP Rzek Przymorza/ZP Zalewu Wiślanego i
Zatok
- Miasto Słupsk
- Miasta portowe wraz z odcinkami ujściowymi
- Dębki i ujście Piaśnicy (Krokowa)
ZP Zalewu Wiślanego i Zatok
rzek (Jastarnia, Władysławowo, Ustka, Hel, Łeba,
- Żuławy (w tym Nowy Dwór Gdański i Elbląg)
Gdańsk)
- Miasto Gdańsk – zagrożenie od rzek
ZP Zalewu Wiślanego i Zatok
- Miasto Pruszcz Gdański
- Miasto Wejherowo
- Tereny nad Zalewem Wiślanym (Kąty Rybackie,
- Miasto Reda
Przebrno, Krynica Morska, Tolkmicko i Frombork)
ZP Dolnej Wisły
ZP Rzek Przymorza/ZP Zalewu Wiślanego i
- Dolna Wisła (w tym Toruń)
ZP Brdy, Wdy i Wierzycy
Zatok
- Bydgoszcz
- Erozja brzegów morskich
- Świecie
- Gniew
ZP Drwęcy i Osy
- Miasto Brodnica
- Nowe Miasto Lubawskie
- Grudziądz
Źródło: Analizy w ramach prac nad PZRP
Ponadto w Regionie Wodnym Dolnej Wisły zidentyfikowano 6 głównych problemów związanych
z zarządzaniem ryzykiem powodziowym w odniesieniu do całego Regionu Wodnego:
• brak rozwiniętej na odpowiednim poziomie osłony hydrologiczno-meteorologicznej w zlewniach
służącej prognozowaniu i ostrzeganiu społeczeństwa przed nadchodzącym zagrożeniem
powodujące potrzebę wzmocnienia krajowego systemu prognoz, monitoringu i ostrzeżeń oraz
stworzenia lokalnych systemów osłony ochrony powodziowej, które powinny być sprzężone
z krajowym systemem monitoringu, prognoz i ostrzeżeń;
• niska świadomość ludzi, firm i instytucji publicznych na temat zagrożenia powodziowego oraz
metod ograniczania ryzyka powodziowego na etapie przygotowania się do powodzi oraz na
etapie prowadzenia akcji przeciwpowodziowej i usuwania skutków powodzi;
• wieloletnie zaniedbania związane z niskimi nakładami finansowymi na działania utrzymaniowe,
powodujące pogarszanie stanu technicznego infrastruktury przeciwpowodziowej;
10
• zmiany klimatu zwiększające ryzyko wystąpienia zdarzeń ekstremalnych, w tym także powodzi
(wezbrania opadowe oraz sztormowe) i postępująca antropopresja na obszary szczególnego
zagrożenia powodzią, co generuje podwyższenie ryzyka powodziowego w Regionie Wodnym,
powoduje potrzebę opracowania odpowiednich aktów prawnych, w tym również szczegółowych
warunków technicznych pod jakimi dyrektor RZGW lub Urzędu Morskiego będzie mógł zwolnić
z zakazów dotyczących zabudowy na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią;
• brak odpowiednich instrumentów prawnych i finansowych, zniechęcających lub skłaniających do
określonych zachowań oraz zwiększających bezpieczeństwo powodziowe, powoduje potrzebę
zmian prawnych w celu umożliwienia wpływania na prywatnych właścicieli urządzeń
hydrotechnicznych;
• brak lub niewłaściwie prowadzone analizy popowodziowe na obszarze całego kraju, powodujące
potrzebę ujednolicenia systemu gromadzenia danych i informacji o szkodach i ryzyku
powodziowym na terenie kraju oraz potrzebę prowadzenia analiz skuteczności systemu
zarządzania ryzykiem powodziowym celem wypracowania rekomendowanych zmian.
W celu ograniczenia zagrożenia i ryzyka powodziowego w Regionie w pierwszej kolejności brano pod
uwagę działania nietechniczne, których celem jest zwiększenie odporności zagrożonych społeczności
i obiektów na powódź, przy założeniu, że całkowicie zagrożenia wyeliminować się nie da. W drodze
analiz i prac nad PZRP wytypowano szereg działań nietechnicznych wspierających, mających na celu
wsparcie systemowe zarządzania ryzykiem powodziowym. Ponadto zdefiniowano działania
nietechniczne do wdrożenia jako komplementarne w ramach konkretnego obszaru problemowego.
Dla Regionu Wodnego Dolnej Wisły działania nietechniczne mają charakter wspomagający tzn.
w wielu przypadkach ich realizacja nie jest wystarczająca do odpowiedniego ograniczenia ryzyka
powodziowego. Niemniej jednak ich realizacja jest rekomendowana jako działania korzystne zarówno
dla celów ograniczania ryzyka powodziowego, jak i dla środowiska. Działania techniczne należy
traktować jako uzupełniające, ale jednak również konieczne do wdrożenia dla zapewnienia
odpowiedniej ochrony dla terenów najbardziej zagrożonych w odniesieniu do zdrowia i życia ludzi.
Głównym celem Planu Zarządzania Ryzykiem Powodziowym dla Regionu Dolnej Wisły jest redukcja
zagrożenia i ryzyka powodziowego do poziomu akceptowalnego. Najbliższy 6-letni okres planistyczny
pozwoli na wprowadzenie działań realizujących główne cele PZRP. W pierwszym okresie
planistycznym zostaną też wdrożone instrumenty wspomagające realizację zamierzonych działań.
Planuje się również prowadzenie intensywnej działalności edukacyjnej na szeroką skalę. Głównym
założeniem jest dotarcie do jak największej liczby osób na różnych poziomach, w celu zwiększenia
świadomości na temat zagrożeń oraz możliwych sposobów reagowania na powódź, której nie sposób
wyeliminować całkowicie.
Jedno z najważniejszych działań strategicznych w najbliższym cyklu planistycznym to wdrożenie
odpowiednich przepisów i aktów prawnych. Pozwoli ono na ograniczenie już istniejącego ryzyka
powodziowego oraz ograniczy jego zwiększanie. Ważnym celem w tym kontekście jest również
stworzenie systemu finansowania działań strukturalnych i niestrukturalnych obniżających poziom
zagrożenia i ryzyka powodziowego.
Wdrożenie zaproponowanych działań w najbliższym okresie planistycznym pozwoli zmniejszyć
zagrożenie i ryzyko powodziowe, mając jednak w świadomości, że nieosiągalne jest zmniejszenie
zagrożenia do poziomu zerowego.
Planowane nakłady finansowe w pierwszym cyklu planistycznym dla Regionu Wodnego Dolnej Wisły
dla wytypowanych działań nietechnicznych oraz technicznych w odniesieniu do wyznaczonych
obszarów problemowych zestawiono w poniższej tabeli:
11
Tabela 5. Planowane nakłady finansowe dla Regionu Wodnego Dolnej Wisły w I cyklu planistycznym
ZPZ
Oddziaływanie rzek
Rzek Przymorza
Zalewu Wiślanego i Zatok
Dolnej Wisły
Brdy, Wdy i Wierzycy
Oddz.
wód
morskich
Drwęcy i Osy
Rzek Przymorza / Zalewu
Wiślanego i Zatok
Szacunkowe koszty
I cykl planistyczny
Obszar problemowy
HOT SPOT: Miasto Słupsk
HOT SPOT: Dębki i ujście Piaśnicy (Krokowa)
HOT SPOT: Żuławy (w tym miasto Nowy Dwór Gdański i Elbląg)
HOT SPOT: Miasto Gdańsk
HOT SPOT: Miasto Pruszcz Gdański
HOT SPOT: Miasto Wejherowo
HOT SPOT: Miasto Reda
HOT SPOT: Dolna Wisła (w tym Toruń)
HOT SPOT: Bydgoszcz
HOT SPOT: Świecie
HOT SPOT: Gniew
HOT SPOT: Miasto Brodnica
HOT SPOT: Nowe Miasto Lubawskie
HOT SPOT: Miasto Grudziądz
SUMA
1 900 000,00 zł
4 300 000,00 zł
440 450 000,00 zł
118 500 000,00 zł
48 600 000,00 zł
1 000 000,00 zł
200 000,00 zł
491 000 000,00 zł
20 100 000,00 zł
6 500 000,00 zł
100 000,00 zł
500 000,00 zł
3 750 000,00 zł
5 600 000,00 zł
SUMA
1 142 500 000,00 zł
10 000 000,00 zł
28 450 000,00 zł
69 800 000,00 zł
108 250 000,00 zł
SUMA CAŁKOWITA DLA REGIONU WODNEGO
1 250 750 000,00 zł
HOT SPOT: Erozja brzegów morskich
HOT SPOT: Miasta Portowe
HOT SPOT: Tereny nad Zalewem Wiślanym
Źródło: Opracowanie własne
Podstawowe informacje na temat zagrożenia i ryzyka powodziowego oraz planowanych działań
w Regionie Wodnym Dolnej Wisły zaprezentowano również w formie graficznej (Rysunek 1).
12
Rysunek 1. Podsumowanie PZRP dla Regionu Wodnego Dolnej Wisły
Region Wodny Dolnej Wisły:
• Powierzchnia całkowita
• Powierzchnia ONNP
3 549 631 ha
367 400 ha
Zagrożenia woda- rzeki (woda 1%)
• Powierzchnia zagrożona
• Ilość zagrożonych mieszkańców
• Ilość zagrożonych obiektów użyteczności
społecznej
• Ilość budynków stanowiących zagrożenie
dla środowiska
• Ilość budynków cennych kulturowo
• AAD
• Potencjalne straty całkowite
- zabudowa mieszkaniowa
41 051 ha
14 778 os.
25 szt.
1 szt.
14 szt.
0,037 mld zł
0,5 mld zł
0,3 mld zł
Zagrożenia woda – morze (woda 1%)
• Powierzchnia zagrożona
• Ilość zagrożonych mieszkańców
• Ilość zagrożonych obiektów użyteczności
społecznej
• Ilość budynków stanowiących zagrożenie
dla środowiska
• Ilość budynków cennych kulturowo
• AAD
• Potencjalne straty całkowite
- zabudowa mieszkaniowa
19 828 ha
28 223 os.
3 szt.
6 szt.
16 szt.
0,068 mld zł
1,4 mld zł
0,5 mld zł
Zaproponowane działania nietechniczne i
techniczne:
• Pierwszy cykl planistyczny
(2016-2021)
- Inwestycje strategiczne
- Inwestycje buforowe
• Kolejny cykl planistyczny
(2022-….)
• Budżet niezbędny na remonty
i odtworzenia (rocznie)
Zagrożenia - woda – rzeki (scenariusz WZ)
1,25 mld zł
0,2 mld zł
3,7 mld zł
0,2 mld zł
• Potencjalne straty - całkowite zniszczenie
obwałowań
- zabudowa mieszkaniowa
• Obszary chronione obwałowaniami
• Liczba zagrożonych mieszkańców
Najważniejsze zadania:
Zagrożenia - woda – morze (scenariusz PZ)
• Ochrona przeciwpowodziowa dolnego odcinka
Wisły od Włocławka do jej ujścia do Zatoki
• Kompleksowe zabezpieczenie
przeciwpowodziowe Żuław do roku 2030
• Potencjalne straty - całkowite zniszczenie
budowli pasa technicznego
- zabudowa mieszkaniowa
• Obszary chronione
• Liczba zagrożonych mieszkańców
9,69 mld zł
7,3 mld zł
184 340 ha
99 258 os.
3,4 mld zł
2,5 mld zł
96 525 ha
36 851 os.
Obniżenie wartości średniorocznych strat (AAD) w wyniku realizacji działań strategicznych dla rzek – 17,22%
Obniżenie wartości średniorocznych strat (AAD) w wyniku realizacji działań strategicznych dla wód morskich – 7,39%
Wyniki analizy dla Wariantu Inwestycyjnego (uwzględniającego remonty i odtworzenia istniejącej infrastruktury) na
pierwszy cykl planistyczny
Powodzie letnie (rzeki)
Powodzie letnie (morze)
Powodzie zatorowe
13
Wartość bieżąca netto (ENPV)
25 6651 339
202 232 533
1 315 338 634
Wewnętrzna stopa zwrotu (EIRR)
17,84%
9,53%
7,61%
Stosunek korzyści do kosztów (B/C)
2,20
1,45
1,22
Streszczenie
PZRP dla Regionu
Wodnego Dolnej Wisły
w języku polskim
(dot. WBS nr 1.8.12.6)
2
2. Streszczenie PZRP dla RW Dolnej Wisły w języku
polskim (dot. WBS nr 1.8.12.6)
Plan Zarządzania Ryzykiem Powodziowym (PZRP) dla regionu wodnego Dolnej Wisły stanowi
integralną część PZRP dla obszaru dorzecza Wisły. Plany zarządzania ryzykiem powodziowym są
końcowym dokumentem wymaganym Dyrektywą 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim. Etapami
poprzedzającymi sporządzenie PZRP było wykonanie wstępnej oceny ryzyka powodziowego (WORP)
oraz map zagrożenia powodziowego (MZP) i map ryzyka powodziowego (MRP).
Wyznaczone we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego obszary narażone na niebezpieczeństwo
powodzi (ONNP), przedstawione w niniejszym dokumencie w formie mapy, wskazują obszary, na
których stwierdzono istnienie znaczącego ryzyka powodziowego. W obszarze regionu wodnego Dolnej
Wisły wyznaczono 53 ONNP o łącznej powierzchni 367,4 ha, co stanowi 10,5% powierzchni całego
regionu. Dla wyznaczonych w WORP odcinków rzek przeprowadzono analizy, wyznaczając dokładne
granice obszarów zagrożonych powodzią. Efekty tych analiz przedstawiono na mapach zagrożenia
powodziowego i mapach ryzyka powodziowego, które stanowiły podstawę dla opracowania planów
zarządzania ryzykiem powodziowym.
Mapy zagrożenia i ryzyka powodziowego zostały ujęte w formie załącznika do PZRP dla obszarów
dorzeczy. W niniejszym PZRP zawarto wnioski z nich wynikające, które pozwoliły na sporządzenie
pełnej diagnozy problemów dla rozpatrywanego obszaru regionu wodnego Dolnej Wisły. Na podstawie
analizy rozkładu przestrzennego, wykonanej w oparciu o MZP i MRP, określono ryzyko powodziowe dla
158 gmin, stanowiących obszar oddziaływania rzek oraz 33 zagrożonych od strony morza i morskich
wód wewnętrznych. Wskazano łącznie 5 oraz 2 gminy o najwyższym zintegrowanym ryzyku
powodziowym stanowiących odpowiednio obszary oddziaływania rzek jak i wód morskich. Liczby te w
wyniku oceny eksperckiej, której podstawą były ONNP, uległa zwiększeniu do 30 gmin zagrożonych od
rzek i 15 od strony morza i morskich wód wewnętrznych.
W dalszej części dokumentu opisano cele zarządzania ryzykiem powodziowym, uwzględniające
konieczność ograniczania potencjalnych negatywnych skutków powodzi dla zdrowia ludzi,
środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej. Określono 3 cele główne,
którym przypisano łącznie 13 celów szczegółowych. Poszczególnym celom szczegółowym przypisane
zostały działania. Utworzony w ten sposób katalog zawiera aktualnie 71 działań (53 działania dla
obszaru oddziaływania rzek oraz 17 działań dla obszaru oddziaływania wód morskich) i nie stanowi
zamkniętej listy. Jej rozszerzenie jest możliwe podczas aktualizacji planów zarządzania ryzykiem
powodziowym w kolejnych cyklach planistycznych.
Katalog działań służy osiągnięciu celów zarządzania ryzykiem powodziowym, w tym ochronie
ludzi i mienia przed powodzią. Działaniom nadano priorytety odpowiadające specyfice i skali
problemów występujących na rozpatrywanym obszarze. Działania obniżające ryzyko powodziowe w
regionie wodnym Dolnej Wisły powinny zmierzać w pierwszej kolejności do powstrzymania dalszego
zagospodarowania terenów zagrożonych powodzią. Za wysokopriorytetowe określono również
działania związane z prowadzeniem akcji lodołamania oraz działania zabezpieczające przed powodzią
depresyjne tereny Żuław Wiślanych.
15
Dokonana priorytetyzacja umożliwiła określenie kierunków i dobór najlepszych rozwiązań
służących osiągnięciu celów zarządzania ryzykiem powodziowym w regionie wodnym Dolnej
Wisły, a także stanowiła podstawę wyznaczenia kolejności podejmowanych działań w aktualnym 6letnim cyklu planistycznym. Przyjęto, iż w pierwszej kolejności powinny zostać wykonane działania o
nadanym wysokim priorytecie. Pozostałe działania, a w szczególności działania o priorytecie średnim,
mogą zostać zrealizowane w dalszej perspektywie planistycznej. W PZRP opisano również sposób
monitorowania stanu realizacji działań, którego zadaniem jest zapewnienie nadzoru nad postępami
w realizacji planu, a tym samym osiągnięcie założonych celów.
W PZRP dla regionu wodnego Dolnej Wisły przedstawiono także podsumowanie działań służących
informowaniu społeczeństwa i prowadzeniu konsultacji społecznych. Konsultacje społeczne
planów zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszarów dorzeczy i regionów wodnych prowadzone
były w okresie od 22 grudnia 2014 r. do 22 czerwca 2015 r. Celem konsultacji społecznych było
nawiązanie dialogu społecznego z interesariuszami Planów Zarządzania Ryzykiem Powodziowym, a
także sprawdzenie, czy zidentyfikowane przez ekspertów problemy, cele i działania ujęte w
opracowywanych projektach PZRP są akceptowane przez przedstawicieli różnych grup społecznych.
Przeprowadzony proces konsultacyjny pozwolił nie tylko na poznanie opinii różnych grup społecznych
na temat opracowywanych Planów Zarządzania Ryzykiem Powodziowym, ale także na weryfikację
niektórych rozwiązań założonych w projektach Planów w oparciu o dyskusję ekspercką na skutek
nadesłanych uwag.
Do Planu zarządzania ryzykiem powodziowym sporządzono strategiczną ocenę oddziaływania na
środowisko (SOOŚ). Stanowi ona pewnego rodzaju podsumowanie analiz środowiskowych
wykonanych podczas przygotowywania PZRP. Zbiera wszystkie informacje w usystematyzowany
sposób i poddaje je ocenie z punktu widzenia możliwości realizacji adekwatnych celów ochrony
środowiska.
PZRP wskazuje organy właściwe w sprawach zarządzania ryzykiem powodziowym dla regionu
wodnego Dolnej Wisły. Należą do nich: Minister Środowiska, Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki
Wodnej, Minister Spraw Wewnętrznych, Minister Administracji i Cyfryzacji, Dyrektor Regionalnego
Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku, Dyrektorzy Urzędów Morskich (w Gdyni i Słupsku),
Wojewodowie i Marszałkowie Województw. W PZRP przedstawiono kluczowe informacje w zakresie ich
kompetencji w korelacji z planami zarządzania ryzykiem powodziowym.
W PZRP opisano współpracę z właściwymi organami innych państw w celu uzgodnienia planu
zarządzania ryzykiem powodziowym dla części międzynarodowego obszaru dorzecza
znajdującej się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku regionu wodnego Dolnej
Wisły nie prowadzi się współpracy transgranicznej w zakresie gospodarki wodnej ze względu na brak
wzajemnych oddziaływań.
Ostatnim aspektem poruszanym w PZRP jest opis czynności związany z koordynacją opracowania
map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego z innymi dokumentami
planistycznymi, koordynacją opracowania PZRP z przeglądami PGW na obszarze dorzecza oraz
koordynacją działań zapewniających udział wszystkich zainteresowanych w osiąganiu celów
środowiskowych z działaniami zapewniającymi aktywny udział wszystkich zainteresowanych w
osiąganiu celów zarządzania ryzykiem powodziowym. Warunkiem skuteczności wdrożenia działań
zawartych w planach zarządzania ryzykiem powodziowym jest włączenie szeregu interesariuszy do
procesu planowania, szczególnie do procesów formułowania celów i priorytetów oraz definiowania i
akceptowania proponowanych w planach rozwiązań. Dlatego, przy tworzeniu tego dokumentu,
zastosowano szeroki proces konsultacji. W tym celu powołane zostały: komitety sterujące i grupy
planistyczne regionów wodnych i dorzeczy. Natomiast dla obszaru zlewni powołano zespoły
planistyczne zlewni. W posiedzeniach zespołów, grup i komitetów brali udział przedstawiciele różnych
grup interesariuszy, w szczególności przedstawiciele instytucji odpowiedzialnych za opracowanie MZP
i MRP, strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla PZRP oraz aktualizacji Planów
Gospodarowania Wodami dla obszarów dorzeczy.
16