Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Wyniki

CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH
Wyniki
doświadczeń odmianowych
GRYKA
2014, 2015
Słupia Wielka 2015
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych
63-022 Słupia Wielka
tel.: 61 285 23 41 do 47
faks: 61 285 35 58
e-mail: [email protected]
www.coboru.pl
Dyrektor
prof. dr hab. Edward S. Gacek
Zakład Badania i Oceny Wartości Gospodarczej Odmian
Kierownik
mgr inż. Józef Zych
Opracował
mgr inż. Andrzej Najewski
Redakcja merytoryczna
mgr inż. Józef Zych
-------------------------------------Publikacja zrealizowana w ramach Programu Wieloletniego Instytutu Hodowli
i Aklimatyzacji Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego „Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji
i wsparcia zrównoważonego rolnictwa i bezpieczeństwa żywnościowego kraju”,
Zadanie 2.10. „Weryfikacja i optymalizacja metod i systemów upraw polowych roślin na
cele żywnościowe”.
GRYKA
Od 1 maja 2004 roku w Krajowym rejestrze (KR) nie figuruje już gryka, a tym samym
żadna jej odmiana. Wynika to z faktu, że w Unii
Europejskiej gryka nie znajduje się w wykazie
gatunków, których odmiany wpisuje się krajowych rejestrów. Do 30 kwietnia 2004 roku
w Krajowym rejestrze znajdowały się trzy polskie odmiany gryki – Kora, Luba i Panda.
Obecnie Małopolska Hodowla Roślin sp. z o.o.
prowadzi hodowlę zachowawczą i ma w ofercie handlowej odmiany Kora i Panda.
Opracowanie zawiera wyniki doświadczeń
z gryką z lat 2014 i 2015. W obu latach założono po siedem doświadczeń, wszystkie zostały przyjęte do serii. W roku 2014 oceniano
pięć, a w roku 2015 – cztery odmiany.
Rys. 1. Rozmieszczenie doświadczeń
z gryką
Powierzchnia pojedynczego poletka do
2
zbioru wynosiła 15 m . Przy ustalaniu ilości
wysiewu uwzględniano masę 1000 nasion
i zdolność kiełkowania nasion poszczególnych
odmian. Obsada nasion dla wszystkich odmian
2
była jednakowa i wynosiła 200 szt./m .
Plon ziarna i masę 1000 nasion przeliczono na wspólną wilgotność 14%. Wyniki plonu
nasion odmian podano w postaci średniej
ogólnej oraz z poszczególnych miejscowości,
natomiast wyniki pozostałych cech – wyłącznie
w układzie średniej ogólnej.
Warunki siedliskowe i agrotechniczne doświadczeń polowych z gryką oraz daty ważniejszych terminów agrotechnicznych i faz wegetacji pokazano w tabeli 2. Dane meteorologiczne (suma opadów i temperatura powietrza
na wysokości 2 m) podano w tabeli 3. Gryka
jest rośliną wrażliwą na przymrozki, stąd wysiewa się ją późno. W obu latach badań doświadczenia z gryką zakładano w terminie od 9
do 29 maja. Termin zbioru gryki był zróżnicowany i w roku 2015 mieścił się w przedziale od
19 sierpnia do 24 września, natomiast w roku
2014 – od 23 sierpnia do 30 września.
Średni plon nasion wzorcowych odmian
gryki w 2014 wyniósł 18,6 dt z ha, a w roku
2015 – 16,1 dt z ha. W obu latach badań plon
nasion był bardzo zróżnicowany w poszczególnych miejscowościach. Zarówno w roku
2014 jak i 2015 najniższy plon odmian wzorcowych uzyskano w Bukówce (odpowiednio
8,1 i 9,0 dt z ha). Z kolei najwyższy plon w roku
2014 odnotowano w Wyczechach (26,5 dt
z ha), a w roku 2015 – w Uhninie (29,0 dt
z ha). W obu latach badań najlepiej plonowała
odmiana PA 13, niewiele jej ustępowała odmiana Kora. Słabo plonowały natomiast litewskie odmiany VB Nojai i VB Vokiai, które były
badane tylko w roku 2014.
Doświadczenia polowe prowadzono we1)
dług ramowej metodyki . Założono je jako
jednoczynnikowe, w układzie losowanych bloków kompletnych, w trzech powtórzeniach. Nie
stosowano chemicznej ochrony roślin. Nawożenie mineralne było zróżnicowane w poszczególnych punktach doświadczalnych i dostosowane do lokalnych warunków (jakość
gleby, rodzaj przedplonu, zasobność gleby
w fosfor, potas, magnez itp.).
------------------1)
Gryka. Metodyka badania wartości gospodarczej
odmian (WGO), NR/P/20/2014, Słupia Wielka, maj
2014.
Objaśnienie skali 9-stopniowej:
9 – oznacza stan najlepszy (najkorzystniejszy)
1 – oznacza stan najgorszy (najmniej korzystny)
-4-
Tabela 1
GRYKA. Odmiany i doświadczenia. Lata zbioru 2015, 2014
Lp.
Odmiana
Hodowca
1
1
Kora
2
Panda
3
PA 13
4
VB Nojai
5
6
Materiał siewny
zdolność
masa
kiełkowania 1000 nasion
(%)
(g)
2015 2014 2015 2014
2
Małopolska Hodowla Roślin
sp. z o.o.
Małopolska Hodowla Roślin
sp. z o.o.
Małopolska Hodowla Roślin
sp. z o.o.
3
Obsada
nasion
2
(szt./m )
4
5
92
90
26,8 27,2
200
91
89
29,2 27,4
200
85
91
26,6 27,6
200
LAMMC
95
33,0
200
VB Vokiai
LAMMC
60
34,0
200
PA 15
Małopolska Hodowla Roślin
sp. z o.o.
90
Bilans doświadczeń:
2014: założone i przyjęte do syntezy – 7
2015: założone i przyjęte do syntezy – 7
Kol. 2: LAMMC – Lietuvos agrarinių ir miškų mokslų centro Vokes filialas (Litwa)
31,6
200
10.09
2.09
15.07
24.06
18.06
24.09
30.08
3.07
1.07
30.06
3.06
29.05
50
0
20
GRS
5,2
6
30
4
Krzyżewo
19.08
12.08
22.06
17.06
12.06
20.05
9.05
48
90
60
PZZO
6,3
4
70
5
Uhnin
2015
4.09
20.08
3.07
30.06
20.06
25.05
15.05
70
70
50
JEZJ
6,6
11
61
6
Bukówka
31.08
3.08
25.06
22.06
13.06
21.05
13.05
50
30
0
PSZO
6,0
11
61
7
7.09
3.09
23.06
18.06
10.06
25.05
18.05
40
60
40
PSZO
6,0
4
70
8
Jelenia
Nowy
Góra Lubliniec
30.09
22.09
28.06
20.06
12.06
26.05
19.05
20
120
50
PSZO
6,2
4
70
9
Białogard
12.09
5.09
3.07
25.06
17.06
25.05
19.05
50
60
69
RZPO
5,8
4
70
10
Wyczechy
23.08
18.08
25.06
20.06
3.06
22.05
15.05
60
90
30
JEZJ
7,6
5
52
11
Krzyżewo
25.09
24.09
24.06
19.06
11.06
20.05
9.05
52
60
40
ZIK
6,3
4
70
12
Uhnin
2014
9.09
18.08
1.07
26.06
19.06
26.05
21.05
70
70
50
JEZJ
6,0
11
61
13
Bukówka
Kol. 2-15: przedplon: GRS – groch siewny, JEZJ – jęczmień jary, PSZO – pszenica ozima, PZZO – pszenżyto ozime, RZPO – rzepak ozimy, ZIK – ziemniak;
data: dzień/miesiąc
4.09
29.08
Dojrzałość pełna
Zbiór
8.07
26.06
Kwitnienie - początek
Kwitnienie - pełnia
19.06
4.06
15.05
22.05
2.06
52
90
69
RZPO
20
120
50
PSZO
6,1
4
5
4,9
70
3
2
52
Wyczechy
Białogard
Pąkowanie
Wschody
-N
Daty siewu, zbioru i ważniejszych faz rozwojowych
Siew
- K 2O
Nawożenie mineralne
(kg czystego składnika
na 1 ha)
- P2O5
Przedplon
Odczyn gleby (pH w KCl)
Rolnicza wartość gleby
w 100o skali IUNG-PIB
Kompleks przydatności
rolniczej gleb
1
Wyszczególnienie
GRYKA. Warunki prowadzenia doświadczeń. Lata zbioru 2015, 2014
Tabela 2
5.09
3.08
29.06
26.06
18.06
25.05
20.05
52
60
40
PSZO
6,0
11
61
14
9.09
4.09
25.06
21.06
11.06
26.05
20.05
60
70
35
JEZJ
6,1
5
52
15
Jelenia
Nowy
Góra Lubliniec
-5-
-6-
Tabela 3
Gryka. Dane meteorologiczne. Sezony wegetacyjne 2015, 2014
Lp.
SDOO/ZDOO
1
Miesiąc
III
IV
V
VI
VII
VIII
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
Białogard
Wyczechy
Krzyżewo
Uhnin
Bukówka
Jelenia Góra
Nowy Lubliniec
65
58
38
45
110
52
47
8
9
10
11
12
13
14
Białogard
Wyczechy
Krzyżewo
Uhnin
Bukówka
Jelenia Góra
Nowy Lubliniec
4,6
3,9
4,8
5,6
2,8
4,5
4,2
15
16
17
18
19
20
21
Białogard
Wyczechy
Krzyżewo
Uhnin
Bukówka
Jelenia Góra
Nowy Lubliniec
59
59
20
33
47
64
48
22
23
24
25
26
27
28
Białogard
Wyczechy
Krzyżewo
Uhnin
Bukówka
Jelenia Góra
Nowy Lubliniec
6,3
5,4
5,7
6,3
4,7
6,8
5,9
2015
suma opadów (mm)
25
65
95
85
25
43
39
48
31
70
33
55
62
120
47
45
37
79
148
45
22
33
75
42
49
96
12
86
o
średnia temperatura powietrza na wysokości 2 m ( C)
7,5
10,9
13,8
17,5
7,1
10,8
14,1
17,3
7,9
12,3
16,4
18,8
8,8
12,8
16,7
19,4
6,1
9,9
13,5
17,7
7,4
11,7
15,0
19,6
7,6
12,4
16,9
19,6
2014
suma opadów (mm)
33
79
82
21
22
65
55
85
25
75
68
38
43
141
85
73
33
105
50
111
50
139
74
169
62
124
67
135
o
średnia temperatura powietrza na wysokości 2 m ( C)
9,9
12,3
15,0
20,5
9,9
12,0
14,3
20,1
9,4
13,7
15,2
20,6
11,1
14,7
15,9
21,1
7,8
10,2
13,2
17,6
9,4
11,8
15,1
19,5
9,7
13,6
15,8
20,6
18
29
5
6
39
25
13
19,8
20,7
21,1
21,4
19,2
21,5
21,3
71
90
64
96
45
66
102
17,2
16,8
18,4
19,2
14,7
16,4
18,3
VB Vokiai
9
14,0
14,7
Kol 1: wzorzec – Kora, Panda, PA 13
6,7
VB Nojai
8
14,0
NIR – %
PA 13
7
12,6
0,9
Panda
6
24,5
NIR – dt z ha
Kora
5
Wzorzec
12,3
24,1
8,6
PA 15
4
24,1
NIR – %
PA 13
3
27,0
108
114
108
98
95
99
99
110
91
3
%
wzorca
13,0
2,1
Panda
2
22,4
2
dt z ha
Białogard
NIR – dt z ha
Kora
Wzorzec
1
Odmiana
1
Lp.
3,6
1,0
14,7
14,8
25,4
20,1
25,7
5,5
1,1
62
62
107
85
108
103
100
99
101
5
%
wzorca
23,7
26,5
27,4
26,6
26,1
26,8
4
dt z ha
Wyczechy
1,5
5,1
19,6
28,2
22,7
27,7
26,7
25,6
13,4
106
85
104
100
96
101
107
91
102
7
%
wzorca
26,7
11,1
13,6
14,4
12,2
13,7
6
dt z ha
Krzyżewo
9,8
0,8
20,9
21,4
29,1
25,8
31,9
7,7
2,0
9,2
2014
5,9
10,0
7,8
29,0
2015
9,7
8
72
74
101
89
110
64
109
85
106
9
%
wzorca
Uhnin
dt z ha
GRYKA. Plon nasion odmian w miejscowościach. Lata zbioru 2015, 2014
Tabela 4
1,1
9,0
2,3
24,4
9,1
9,9
8,9
9,4
8,9
8,1
13,9
8,0
8,1
8,3
8,0
10
dt z ha
101
109
98
104
98
99
99
102
99
11
%
wzorca
Bukówka
2,2
2,7
14,0
15,6
17,7
20,7
21,1
20,7
17,5
75
85
99
101
99
102
98
102
100
13
%
wzorca
20,8
12,6
17,8
17,2
17,9
17,5
12
dt z ha
Jelenia Góra
9,6
1,4
13,8
15,9
18,3
15,1
17,9
4,2
0,7
81
93
107
88
105
97
110
95
95
15
%
wzorca
17,1
14,5
14,1
15,9
13,8
13,8
14
dt z ha
Nowy Lubliniec
-7-
-8-
Tabela 5
GRYKA. Plon nasion odmian. Lata zbioru 2015, 2014
Plon nasion
Lp.
Odmiana
dt z ha
2015
1
2014
% wzorca
2014-2015
2015
2
2014-2015
2014
3
Wzorzec
16,2
19,9
18,1
16,2
19,9
18,1
Kora
Panda
PA 13
VB Nojai
VB Vokiai
PA 15
16,0
16,2
16,6
20,4
18,7
20,6
16,7
16,6
18,2
17,5
18,6
98
99
102
103
94
103
84
83
101
96
103
15,8
Liczba doświadczeń
7
1
2
3
4
5
6
98
7
14
Kol 1: wzorzec – Kora, Panda, PA 13
Tabela 6
GRYKA. Porażenia przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca, skala 9o).
Lata zbioru 2015, 2014
Lp.
Odmiana
Choroby podstawy łodyg - kompleks
cm
20142015
2014
-2015
1
Szara pleśń gryki
o
skala 9
2015
2014
2
2014-2015
3
Wzorzec
7,2
5,4
6,3
7,5
7,9
7,7
Kora
Panda
PA 13
VB Nojai
VB Vokiai
PA 15
0,1
-0,2
0,1
-0,1
0,6
-0,4
0,9
-0,1
0,0
0,2
-0,2
-0,2
-0,3
0,5
0,1
0,1
-0,2
0,1
-0,9
0,0
-0,1
0,1
Liczba doświadczeń
1
1
3
1
2
3
4
5
6
0,8
0,0
1
2
2
-9-
cd. tabeli 6
Mozaika gryki
Lp.
2015
1
Mączniak rzekomy gryki
Bakterioza gryki
Odmiana
2015
2014
4
2014-2015
2015
2014
5
2014-2015
6
Wzorzec
7,7
7,6
7,7
7,6
7,9
7,6
7,7
Kora
Panda
PA 13
VB Nojai
VB Vokiai
PA 15
-0,3
-0,3
0,7
0,1
-0,6
0,4
0,2
-0,3
0,2
0,2
0,2
0,1
-0,4
0,3
0,1
-0,2
0,1
0,1
-0,2
0,1
0,4
-0,9
0,1
-0,2
0,1
-0,7
-0,1
Liczba doświadczeń
1
2
1
2
1
2
3
4
5
6
0,1
2
4
1
Kol. 4: w roku 2014 mozaika gryki nie wystąpiła
cd. tabeli 6
Szara plamistość gryki
Lp.
Odmiana
2015
1
1
2
3
4
5
6
Zgnilizna
twardzikowa
gryki
Askochytoza gryki
2014
2014-2015
2015
7
2014
2014-2015
8
2014
9
Wzorzec
8,2
7,7
7,9
8,3
7,8
8,1
7,3
Kora
Panda
PA 13
VB Nojai
VB Vokiai
PA 15
-0,2
0,0
0,1
0,4
-0,1
-0,2
-0,1
-0,7
0,1
0,0
0,0
0,0
0,3
-0,3
-0,1
0,1
0,1
0,1
-0,8
-0,1
0,2
-0,1
-0,3
0,0
0,3
0,7
-0,7
2
3
1
Liczba doświadczeń
-0,3
3
Kol 1: wzorzec – Kora, Panda, PA 13
-0,3
3
6
1
- 10 -
Tabela 7
GRYKA. Ważniejsze cechy rolnicze odmian (odchylenia od wzorca).
Lata zbioru 2015, 2014
Wyleganie
w fazie kwitnienia
Wysokość roślin
Lp.
Odmiana
o
cm
skala 9
2014-2015
2014
112
103
-1
1
0
-1
-6
0
1
-1
2015
2014
Wzorzec
95
Kora
Panda
PA 13
VB Nojai
VB Vokiai
PA 15
1
0
-1
Liczba doświadczeń
7
1
1
2
3
4
5
6
Wyleganie przed zbiorem
2
2014-2015
2015
2014
8,3
5,5
5,3
5,4
0,7
-1,3
0,7
-2,3
-2,3
-0,2
-0,2
0,3
0,1
-0,2
0,1
-0,8
1,0
0,0
-0,2
0,2
5
7
3
4
2
0,5
7
14
1
2
Kol. 3: w roku 2015 wyleganie w fazie kwitnienia nie wystąpiło
cd. tabeli 7
Data pełni kwitnienia
Ocena ulistnienia
Lp.
o
skala 9
Odmiana
2014-2015
2015
2014
Data pełni dojrzałości
liczba dni
20142015
-2015
2014
Wzorzec
8,1
8,1
8,1
1.07
29.06
30.06
21.08
28.08
25.08
Kora
Panda
PA 13
VB Nojai
VB Vokiai
PA 15
0,0
-0,2
0,2
-0,2
0,0
0,2
-0,3
-0,8
-0,1
-0,1
0,2
0,0
0,0
0,0
-0,5
0,0
0,0
-2,0
-3,5
0,0
0,0
0,0
1,0
0,0
-1,0
0,5
0,5
-1,0
-0,5
-6,5
1,0
0,0
-1,0
Liczba doświadczeń
4
6
13
1
1
2
3
4
5
6
5
6
-0,1
7
1,0
4
8
7
2014
2014-2015
2015
2,5
7
14
7
- 11 -
cd. tabeli 7
Osypywanie nasion
Lp.
Masa 1000 nasion
%
g
skala 9
Odmiana
2014-2015
2015
2014
2014-2015
2015
2014
2014-2015
2015
2014
Wzorzec
7,4
7,5
7,5
13,9
13,8
13,9
30,6
29,1
29,9
Kora
Panda
PA 13
VB Nojai
VB Vokiai
PA 15
0,0
0,2
-0,2
0,0
0,0
0,0
-0,2
-0,7
0,0
0,1
-0,1
0,1
0,0
-0,1
-0,2
0,2
0,1
-0,3
-0,8
-0,1
0,1
0,0
0,0
0,2
-0,2
-0,2
0,1
0,1
2,5
3,0
-0,1
0,2
-0,1
7
14
1
1
2
3
4
5
6
Wilgotność nasion
o
Liczba doświadczeń
8
9
-0,1
3
Kol 1: wzorzec – Kora, Panda, PA 13
10
0,2
5
8
7
1,9
7
14
7