ed. 1 etap 2 rozw

I Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów
Etap II (rejonowy)
rok szkolny 2002/2003
Materiały dla nauczycieli
Odpowiedzi do zadań wraz z punktacją
Odpowiedź
I
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
II
B
E
D
D
A
B
C
D
punktacja cząstkowa
1
1
1
1
1
1
1
1
8
lżejszy izotop: ln=18 ln=lp+1 ⇒ lp=17
Z=17, A=35
lub liczba atomowa: 17, liczba masowa: 35
drugi izotop: lp=17, ln=17+3=20
Z=17, A=37
lub liczba atomowa: 17, liczba masowa: 37
X=Cl
a) 87 u
b) 87 g/mol
0.5 (tok rozumowania)
0.5 + 0.5
6
III
A- Na2S- siarczek sodu
B- Na2SO3- siarczan(IV) sodu
D- Na2SO4- siarczan(VI) sodu
E- Na2O- tlenek sodu
G- SO2- tlenek siarki(IV)
J- SO3- tlenek siarki(VI)
S2- - anion (jon) siarczkowy
SO32-- anion (jon) siarczanowy(IV)
SO42-- anion (jon) siarczanowy(VI)
Pb(NO3)2
(akceptowalna jest również odpowiedź AgNO3)
1 + 0.5 (wzór + nazwa)
1 + 0.5
1 + 0.5
1 + 0.5
1 + 0.5
1 + 0.5
0.5 + 0.5
0.5 + 0.5
0.5 + 0.5
2
14
IV.1
obliczenie stężenia molowego
100 cm3 r-u  0.4 mola NaOH
1000 cm3 r-u  4 mole NaOH, ⇒ cm= 4 mol/dm3
2 (poniżej podano sposób rozdzielenia tych punktów)
proporcja- 1, wynik liczbowy z proporcji- 0.5,
stężenie- 0.5
2
0.5 (tok rozumowania)
0.5 + 0.5
1 (symbol)
1
1
lub (inny sposób obliczenia stężenia molowego)
v=100 cm3, n= 0.4 mola
cm = nv
IV.2
dane- 0.5, wzór- 1, wynik liczbowy- 0.5
cm= 4 mol/dm3
obliczenie masy roztworu
2 (poniżej podano sposób rozdzielenia tych punktów)
d= 1,05 g/cm3 ⇒ 1 cm3 r-u  1,05 g r-u
34.8 cm3 r-u  x
x= 36,54 g r-u ≈ 36,5 g
proporcja- 1.5, wynik liczbowy: 0.5
lub (inny sposób obliczenia masy roztworu)
4
v=34.8 cm3, d=1.05 g/cm3
m
d = r −u ⇒ mr − u = d ⋅ v ,
v
mr-u= 36,54 g ≈ 36,5 g
obliczenie stężenia procentowego
36, 5 g r-u  3, 65 g HCl
100 g r-u  y
y = 10 g HCl
⇒ cp=10%
dane- 0.5, wzór + przekształcenie- 0.5+0.5, wynik
liczbowy- 0.5
2 (poniżej podano sposób rozdzielenia tych punktów)
proporcja- 1, wynik liczbowy z proporcji- 0.5,
wartość stężenia procentowego- 0.5
lub (inny sposób obliczenia stężenia procentowego)
mr-u=m36,5 g, mHCl= 3.65 g
c p = mHCl ⋅ 100%
cp=10%
r −u
dane- 0.5, wzór- 1, wynik liczbowy: 0.5
IV.3
Odpowiedź
NaOH + HCl → NaCl + H2O
1 mol NaOH  1 mol HCl
1 mol NaOH  36,5 g HCl
x
 3.65 g HCl
punktacja cząstkowa
1
obliczenie liczby moli NaOH: 3
( w tym:
ustalenie stosunku molowego reagentów- 1,
proporcja- 1.5, wynik liczbowy- 0.5)
x= 0.1 mola NaOH
lub
1 mol HCl  36,5 g
x
 3.65 g HCl
x= 0.1 mola HCl
obliczenie liczby moli HCl: 2
(w tym: proporcja- 1.5, wynik liczbowy- 0.5)
1 mol NaOH  1 mol HCl
0,1 mola NaOH  0,1 mola HCl
ustalenie liczby moli NaOH na podstawie
stosunku molowego reagentów: 1
2 (poniżej podano sposób rozdzielenia tych punktów)
proporcja-1.5, wynik liczbowy- 0.5
obliczenie objętości roztworu
100 cm3 r-u  0.4 mola NaOH (1 dm3 r-u  4 mole NaOH)
y
 0.1 mola NaOH
y= 25 cm3 r-u NaOH
lub (inny sposób obliczenia objętości roztworu))
cm= 4nmol/dmn3, n= 0.4 mola
cm = ⇒ v =
cm ,
v
V.1
1- wytrącanie osadu
2rozpuszczanie
osadu
charakterystycznym zapachu
6
dane- 0.5, wzór + przekształcenie- 0.5+0.5, wynik
liczbowy- 0.5)
v= 25 cm3
i
wydzielanie
gazu
o
każda obserwacja: 1
razem: 3
3
V.2
ZnSO4 + Na2S → ZnS↓ + Na2SO4
1
Zn2+ + SO42- + 2Na+ + S2- → ZnS↓ + 2Na+ + SO421 (sposób przejścia)
lub
ZnSO4= Zn2+ + SO42Na2S = 2Na+ + S2Zn2+ + S2- → ZnS↓
1 (forma jonowa)
ZnS + 2HCl → ZnCl2+ H2S↑
1
ZnS↓ + 2H+ + 2Cl- → Zn2++ 2Cl- + H2S↑
1(sposób przejścia)
lub
HCl = H+ + ClZnS↓ + 2H+ → Zn2+ + H2S↑
1 (forma jonowa)
uwaga: jeżeli uczeń na podstawie cząsteczkowego równania reakcji od razu pisze równanie jonowe (w tzw. postaci
skróconej) z pominięciem prezentacji sposobu przejścia należy przyznać za nie 2 punkty
6
VI.1
alkan A: CH4
metan
alkan B: C3H8
propan
1
0.5
1
0.5
3
VI.2
alken C: C2H4,
CH2=CH2,
eten (etylen)
alken D: C3H6
CH2=CHCH3
propen (propylen)
1
0.5
0.5
1
0.5
0.5
4
VI.3
Odpowiedź
C2H2
CH≡CH
2 C2H2 + 5 O2 → 4 CO2 + 2 H2O
obliczenie objętości CO2
2 mole CO2  1 mol H2O (4 mole CO2  2 mole H2O)
2∙ 22,4 dm3  18 g H2O
x  9g
x=22,4 dm3
lub (inny sposób obliczenia objętości CO2)
1 mol H2O  18 g
x  9g
x= 0, 5 mola H2O
2 mole CO2  1 mol H2O
1 mol CO2  0, 5 mola H2O
1 mol CO2  22,4 dm3
punktacja cząstkowa
0.5
0.5
2
7
4 (poniżej podano sposób rozdzielenia tych punktów)
stosunek molowy- 1, proporcja- 2,5, wynik- 0.5
•
•
•
obliczenie liczby moli H2O
proporcja-1, wynik liczbowy-0.5
ustalenie liczby moli CO2 na podstawie
stosunku molowego reagentów:
proporcja-1, wynik liczbowy-0.5
określenie objętości 1 mola CO2: 1
Uwagi:
• Za prawidłowe rozwiązanie zadania rachunkowego inną metodą niż opisana w schemacie należy przyznać
maksymalną liczbę punktów.
• W każdym zadaniu rachunkowym oddzielne punkty przyznawane są za metodę rozwiązywania i za wartość
liczbową. W przypadku popełnienia przez ucznia wyłącznie błędu rachunkowego traci on tylko punkty
przyznawane za wartość liczbową.
• Brak współczynników stechiometrycznych w równaniu (lub ich błędne dobranie) powoduje obniżenie
punktacji o połowę (np. zamiast 1 p należy przyznać 0.5 p).
W przypadku pozostawienia przez ucznia dwóch odpowiedzi- poprawnej i błędnej nie należy prz