01_Mali Warszawiacy_TOgrodzinska_Dlaczego powinnismy

Mali Warszawiacy – stymulowanie rozwoju i równe szanse edukacyjne
Warszawa 12 grudnia 2008
„Dlaczego powinniśmy inwestować w małe dzieci ”
Teresa Ogrodzińska
Fundacja Komeńskiego- kim jesteśmy
Jesteśmy organizacją poŜytku publicznego działającą
od 2003 roku na obszarze całej Polski.
Naszą misją jest tworzenie najlepszych warunków rozwoju i równych szans edukacyjnych
wszystkim dzieciom od urodzenia do 10 roku Ŝycia.
Działamy we współpracy z rodzicami, nauczycielami, organizacjami pozarządowymi,
władzami lokalnymi i instytucjami zajmującymi się dziećmi.
KaŜde dziecko jest niepowtarzalną osobą. Chcemy, by było równoprawnym
uczestnikiem Ŝycia społecznego. By miało poczucie, Ŝe warto Ŝyć. Chcemy
rozwijać u dzieci ciekawość, pewność siebie, wytrwałość, umiejętności
społeczne.
Fundacja Komeńskiego – co robimy
DąŜymy do:
Zapewnienia wszystkim dzieciom dostępu do wysokiej jakości wczesnej edukacji
Gdy nie ma Przedszkola, Grupy Zabawowe, Dla Dzieci, „Obywatel Dziecko”,
„Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci wiejskich”
Podnoszenia jakości edukacji elementarnej w Polsce
Akademia Komeńskiego - Ośrodek Ustawicznej Edukacji Nauczycieli i Rodziców
Uspołeczniania zarządzania edukacją
Lokalne „Strategie wyrównywania szans edukacyjnych”
Partnerstwo na rzecz Rozwoju i Edukacji Małych Dzieci
Zwiększenia świadomości społecznej na temat znaczenia wczesnej edukacji dla równości
szans i rozwoju kapitału ludzkiego
konferencje, seminaria, wydawnictwa
Plan prezentacji
- Konwencja o Prawach Dziecka
- Edukacja małych dzieci jako inwestycja
- Sytuacja małych dzieci w Polsce
- Jak poprawić sytuację edukacyjną małych dzieci w Polsce
- Zasada pomocniczości
Konwencja o Prawach Dziecka
Komitet Praw Dziecka
KOMENTARZ OGÓLNY NR 7 (2005)
Realizacja praw dziecka w okresie wczesnego dzieciństwa
Komitet w swoim Komentarzu Ogólnym potwierdza przekonanie, Ŝe
małe dzieci dysponują pełnią praw wymienionych w Konwencji, a
okres wczesnego dzieciństwa ma zasadnicze znaczenie dla realizacji
tych praw. Według przyjętej definicji funkcjonalnej „wczesne
dzieciństwo” oznacza okres od dnia narodzin, przez
niemowlęctwo, lata przedszkolne aŜ do momentu podjęcia nauki w
szkole
www.frd.org.pl/strona.php?p=135
Edukacja małych dzieci jako inwestycja
Edukacja małych dzieci jako inwestycja
Edukacja małych dzieci jako inwestycja
Unia Europejska – inwestowanie w małe dzieci
Wyniki diagnozy sytuacji małych dzieci zostały przełoŜone na politykę
społeczną oraz edukacyjną między innymi poprzez:
Państwowe subwencje na edukację małych dzieci prowadzoną w
róŜnorodnych formach i przez róŜne podmioty (publiczne, pozarządowe,
prywatne)
ObniŜanie wieku obowiązku szkolnego/przedszkolnego
Tworzenie systemów podnoszenia kwalifikacji pedagogicznych osób
pracujących z małymi dziećmi
Wprowadzanie do ustawodawstwa oświatowego róŜnorodnych form
edukacyjnych.
Sytuacja małych dzieci w Polsce
P
F i ol s
nl k a
a
I r l n di
an a
Li d ia
G tw a
re
c
Cy ja
Ł p
Sł otw r
ow a
Bu acj
H o ł ga a
r
Rul andia
Sł mu ia
Poowe n ia
r tu ni
a
Au ga li
st a
r ia
Es Lu
t x
N i on i
em a
EU c
y
EU (27
)
S
St z w (25
r e ec )
fa j a
Cz E u
e ro
W W chy
ie e g
lk a ry
B
Da ry t
n
M ia
a
Hi Be l ta
s z l gi
p a
F r an i
a a
W ncj
ło a
ch
y
M T
a u
Sz c ed r cja
w o
Ch ajc ni a
or ar i
wa a
c
Li j a
c
N o U h.
rw SA
Is egia
la
J a nd
po i a
nia
Poziom upowszechnienia edukacji przedszkolnej
w krajach OECD
% 4-latków w placówkach edukacyjnych – Eurostat 2004
100%
90%
80%
70%
60%
50%
36%
40%
30%
20%
10%
0%
Edukacja przedszkolna w Polsce
– liczba przedszkoli
W Polsce jest
2156 gmin
wiejskich i
miejsko-wiejskich
W ponad 869
gminach nie ma
Ŝadnego
przedszkola
Edukacja przedszkolna w Polsce
W 2007 roku mieliśmy:
1 438 873 dzieci w wieku 3-6 lat
do przedszkola chodziło
Ponad 780 400 (54%)
dzieci nie uczęszczało do przedszkola
Objęcie fachową edukacją te dzieci
wymaga stworzenia ponad
62 tysięcy miejsc pracy
dla samych tylko nauczycieli.
Wykluczenie społeczne
Definicja:
Wykluczenie społeczne to załamanie się drogi rozwojowej dziecka zanim
wejdzie w dorosłość.
Przyczyny:
Od lat 80-tych gwałtownie narasta zjawisko wykluczenia społecznego:
następuje rozpad społeczeństwa na część, która ma dostęp do edukacji i
część, która takiego dostępu nie ma. Rozwarstwienie szans edukacyjnych
połączone jest bardzo ściśle z dostępem (bądź nie) do nowoczesnych
technik (komputer, Internet).
Wykluczenie społeczne
Czynniki zwiększające moŜliwość wykluczenia:
- Brak wsparcia w rodzinie to najbardziej niekorzystny czynnik.
- Uczęszczanie do szkoły, która nie przygotowuje do Ŝycia.
- Problemy zdrowotne lub psychiczne.
- Brak w najbliŜszym środowisku osoby dorosłej, która chce i moŜe
dziecku pomóc.
Efekt mnoŜnikowy
Z jednym czynnikiem negatywnym dziecko moŜe sobie poradzić. Jeśli
występują trzy czynniki prawdopodobieństwo wypadnięcia z systemu
edukacji gwałtownie rośnie
Zapobieganie wykluczeniu społecznemu
Motywy podejmowania działań przeciw wykluczeniu:
- Motyw solidarnościowy (zanika poczucie dobra wspólnego).
- Motyw ekonomiczny – wzrost wykluczenia wiąŜe się z
niebezpieczeństwem destabilizacji gospodarczej.
Dobre programy przeciw wykluczeniu charakteryzuje:
- Plan działań ściśle dostosowany do potrzeb środowiska.
– Działania pomocowe obejmujące całą rodzinę – nie tylko samo dziecko.
– Integracja i współpraca wszystkich słuŜb tworzenie zespołów
interdyscyplinarnych, w skład których wchodzą przedstawiciele oświaty,
zdrowia, pomocy społecznej, organizacji pozarządowych, policji, a takŜe
rodzice i wolontariusze.
Jak poprawić sytuację edukacyjną małych dzieci
w Polsce
Zapobieganie wykluczeniu społecznemu
- rola edukacji przedszkolnej
Wczesne dzieciństwo jest pierwszym i zasadniczym etapem tworzenia
się nierówności edukacyjnych, poniewaŜ w tym okresie:
• moŜliwości rozwojowe dzieci są największe
• najsilniejszy jest wpływ środowiska, w którym dzieci są
wychowywane
Wiek przedszkolny jest tym momentem, kiedy najskuteczniej i
najłatwiej jest niwelować róŜnice wynikające z wpływu środowiska.
Dobra wczesna edukacja najefektywniej pomaga wyrównywać szanse
Ŝyciowe dzieci z terenów zaniedbanych kulturowo i ekonomicznie
Edukacja i opieka nad małym dzieckiem kierunki zmian
„Latami, tematem politycznym była ilość. Obecnie jakość stała się
głównym wyzwaniem”
Ingeborg Tveter Thoresen, Norwegia
• Podnoszenie jakości instytucji zajmującymi się małymi dziećmi to absolutny
priorytet w rozwoju instytucji opieki i wczesnej edukacji.
• „Uspołecznianie” zarządza wczesną edukacją.
•
Dywersyfikacja form opieki, pozwalające dopasować je zarówno do
zróŜnicowanych potrzeb dzieci jak do potrzeb rodziców i społecznego
otoczenia.
Podnoszenie jakości w edukacji małych dzieci
Kluczowe elementy podnoszące jakość oddziaływań
edukacyjnych dla małych dzieci to:
• Dobry program pracy z dziećmi
• Wysokie kwalifikacje nauczyciele i innych osób zajmującymi się
dziećmi
• Dobry system kształcenia i doskonalenia nauczycieli
• Lepsza współpraca z rodzicami
„Uspołecznianie” zarządzania edukacją
Uspołecznienie oznacza, Ŝe rozmaite grupy społeczne wspólnie decydują o
wczesnej edukacji i zarządzają placówkami.
• Coraz większy udział i wpływ rodziców (równieŜ jako waŜny czynnik
podnoszenia jakości)
• Współpraca róŜnych słuŜb (edukacja, słuŜba zdrowia, pomoc społeczna)
• Udział w zarządzaniu wczesną edukacją przez całą lokalną społeczność –
strategie wyrównywania szans edukacyjnych
W Finlandii po wprowadzeniu ramowego programu nauczania
dla instytucji wczesnej edukacji w 2003 r., ponad 90% gmin
uczestniczyło w opracowywaniu swoich konkretnych celów i
zadań dla wczesnej edukacji.
RóŜnorodne formy wczesnej edukacji
Anglia *
Portugalia *
Francja
Dla dzieci w wieku 0-5 lat
Dla dzieci w wieku 3-5 lat
Dla dzieci w wieku 0-5 lat
Grupy zabawowe
Dzienne placówki oświaty
Ośrodki dla dzieci
Ośrodki rodzinne
Przedszkola
Klasy zerowe przy szkołach
podstawowych (od 3 lat)
Świetlice rekreacyjne
Świetlice rodzinne
Opiekunki do dzieci
Świetlicobusy
WypoŜyczalne zabawek
I inne
Przedszkola stacjonarne
Opiekunki pracujące we
własnych domach
Opiekunki zajmujące się
dziećmi w domu rodziców
Publiczne Ŝłobki
śłobki rodzinne
Ogniska dziecięce
École maternelle *
powszechna edukacja dla dzieci
3-5 letnich (99% dzieci)
* Zgodnie z ustawą „The Children
Act”
„Wędrujące” nauczycielki
Świetlice przedszkolne
*Na podstawie Ustawy ramowej
o edukacji przedszkolnej
*Na podstawie Ustawy o
szkolnictwie z 1886 r.
Zasada Pomocniczości
(…) ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej
Polskiej jako prawo podstawowe dla państwa
oparte na poszanowaniu wolności i
sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu
społecznym oraz na zasadzie pomocniczości
umacniającej uprawnienia obywateli i ich
wspólnot (…)
Z preambuły Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ