Nutki Dąbrowskiego – mazurek

1z4
OPIS ZDJĘCIA
Załącznik nr 2 do Regulaminu konkursu fotograficznego pt. „Ptaki zimujące w kraju. Zdjęcia, zwyczaje,
wiedza.”
AUTOR ZDJĘCIA:
TYTUŁ ZDJĘCIA:
DATA WYKONANIA ZDJĘCIA:
MIEJSCE WYKONANIA ZDJĘCIA:
GATUNEK PTAKA:
KINGA DĄBROWSKA
NUTKI DĄBROWSKIEGO
17.02.2014
MÓJ OGRÓD, ODRANO-WOLA k/GRODZISKA MAZ.
MAZUREK
OPISZ CZYM SIĘ ŻYWI
Naturalnym pożywieniem mazurków jest przede wszystkim pokarm roślinny: pączki i
nasiona.
W okresie lęgowym posila się też drobnymi bezkręgowcami, głównie owadami i pająkami.
Bezkręgowce stanowią znaczący pokarm piskląt.
Mazurki mieszkające w miastach żywią się także resztkami ze stołów.
JAK MOŻNA DOKARMIAĆ GO ZIMĄ
Zimą mazurek przylatuje do karmników wabiony: ziarnami prosa, kanaru, owsa, pszenicy,
okruszkami pieczywa, ziarnami konopi i słonecznika, kaszami jęczmienną i gryczaną,
mieszankami dla papug i kanarka. Dodatkiem do nasion mogą być smalec i słonina i masło
lub niesolone mielone mięso.
Chętnie zjada także nasiona orzechów włoskich. Mazurki chętnie przylatują do wypełnionych
nasionami siatek po cytrusach podwieszonych do słupka karmnika lub barierki balkonu.
Obok karmy powinno być poidełko z ciepłą wodą do picia.
Dokarmianie karmą świeżą i czystą powinno być regularne i trwać od początku do końca
mrozów i opadów śniegu.
NAJCIEKAWSZE INFORMACJE O TYM PTAKU/GATUNKU
Ciekawostki ogólne:
1. nazwa łacińska: Passer montanus;
2. inne regionalne nazwy: wróbel polny, łuszczak mazurek, wróbel mazurek, łuszczak,
marcinek i żydek;
3. starsi i leśnicy nazywają go czasem wróblem leśnym;
4. długość ciała: ok. 10-12cm, rozpiętość skrzydeł: ok. 20-22cm, masa ciała: 22-25g;
5. dożywa 13 lat, choć większość żyje tylko rok;
6. w 2004 roku został w Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową ze względu na
gwałtowny spadek liczebności;
7. ptak z rodziny wróbli - Światowy Dzień Wróbla przypada 20 marca;
Kinga Dąbrowska „Nutki Dąbrowskiego”
2z4
8. ptak Zimowego Ptakoliczenia 28-29.01.2012;
9. choć drugi człon nazwy naukowej: montanus, oznacza dosłownie „górski”, to jest
gatunkiem zdecydowanie nizinnym zajmującym tereny nie wyżej niż 800 m.n.p.m.;
10. mylony z wróblem, mimo że jest od niego mniejszy i ma czekoladową czapeczkę,
białe policzki z czarną plamą;
11. coraz mniej liczny w wyniku spadku dostępności pokarmu (nasion roślin
jednorocznych) spowodowanego powstawaniem trwałych nieużytków z roślinami
wieloletnimi oraz zmniejszania się liczby krzewów będących miejscem zdobywania
pożywienia dla piskląt, a także schronieniem;
12. w Wielkiej Brytanii w ciągu zaledwie 15 lat odnotowano spadek o 76% jego populacji
najpewniej przez zmiany w środowisku, np. intensyfikację rolnictwa, znikanie
chwastów, owadów i odpowiednich kryjówek;
13. w Chinach w 1958 roku całkowicie wytępiony w kilka dni pod pretekstem wyjadania
ziarna;
14. jego największym zagrożeniem jest krogulec. Poza tym kuny, ptaki krukowate, koty
domowe i zdziczałe oraz inne gatunki drapieżników;
15. niezwykły czyścioszek - nie zje zabrudzonego ziarna i nie wypije mętnej wody;
16. potrafi zbliżyć się do człowieka na 3-4 metry, ale też czmychać w popłochu z
odległości 10 metrów;
17. na Dalekim Wschodzie od wieków uznawany jest za afrodyzjak;
18. we Włoszech drobne ptaki śpiewające, w tym mazurek, uważane są za przysmak.
Ciekawostki żywieniowe:
1. nielubiany przez rolników, gdyż pod koniec lata i jesienią dużymi stadami żeruje na
polach uprawnych;
2. zwierzęcą zdobycz chwyta i zabija energicznym uderzaniem o gałąź;
3. widywany podczas zjadania odrzuconych ogonów jaszczurek;
4. w stadkach tworzących się po lęgach występuje hierarchia. Ważniejsze ptaki
(najbardziej agresywne i waleczne) mogą wybierać pokarm i jeść jako pierwsze, gdy
reszta musi czekać na swoją kolej;
5. jesienią i zimą dołącza do stad innych ptaków (m.in. wróbli, zięb i trznadli) i razem z
nimi szuka pożywienia na polach i łąkach;
6. znane są przypadki „okradania” przez nie dzwońców przy karmnikach z nasion
słonecznika po wcześniejszym usunięciu łupiny, którą jest mu trudno usunąć
samodzielnie;
7. uczy się sztuki zdobywania pokarmu przez całe życie, gdy ogromna większość innych
gatunków ptaków je to co podpatrzyła u swoich rodziców.
Kinga Dąbrowska „Nutki Dąbrowskiego”
3z4
Ciekawostki o okresie godowo-lęgowym:
1. w Polsce, według danych zebranych na początku XXI w., gnieździ się 0,5-1 mln par
mazurków;
2. tworzy duże stada (kolonie) w sezonie lęgowy;
3. nigdy nie buduje gniazd zewnętrznych;
4. w Polsce często jego gniazda można spotkać w gniazdach bocianów białych;
5. wysiadywanie jaj przez samicę trwa 13-14 dni;
6. młode opuszczają gniazdo po 15-17 dniach;
7. w drugiej połowie sierpnia opuszcza kolonię lęgową i rozlatuje się po okolicy. Wraca z
początkiem września na okres tzw. toków jesiennych (łączenia w pary), w których
uczestniczą tylko ptaki, które przeszły pierzenie. Para w ciągu dwóch tygodni buduje
nowe gniazdo lub poprawia stare, które będzie ich schronieniem w czasie zimowych
nocy;
8. przechodzi chorobę powodującą wykluwanie się bardzo małej ilości samczyków;
9. zdarzają się przypadki par mieszanych złożonych z wróbla i mazurka, których
potomstwo jest bardziej podobne do mazurka;
10. jego pióro rośnie z prędkością 4 mm/dobę.
Pozostałe ciekawostki:
1. Mazurek Dąbrowskiego – tytuł polskiego hymnu;
2. mazurek – ciasto popularne podczas Świąt Wielkanocnych;
3. mazurek – utwór muzyczny. Najpiękniejsze polskie mazurki (58), krzepiące serca
Polaków podczas zaborów, skomponował Fryderyk Chopin;
4. mazurek – polski taniec ludowy;
5. Mazurek 650, Mazurek 700 - nazwy modeli jachtów żaglowych;
6. s/y Mazurek - polski jacht żaglowy, na którym Krystyna Chojnowska-Liskiewicz jako
pierwsza kobieta samotnie opłynęła dookoła świat w latach 1976-1978;
7. Mazurek - popularne polskie nazwisko. Najwięcej osób o tym nazwisku mieszka w
Lublinie - jest ich 1339. W styczniu 2015 roku zajmowało 72 miejsce wśród
najpopularniejszych żeńskich i 67 wśród męskich nazwisk w Polsce;
8. Mazur - popularne polskie nazwisko. W styczniu 2015 roku zajmowało 16 miejsce
wśród najpopularniejszych żeńskich i 14 wśród męskich nazwisk w Polsce. Najwięcej
osób o tym nazwisku mieszka w Warszawie – jest ich 1576;
9. Mazur - obywatel ziemi mazurskiej;
10. Mazur - rodzina lampowych odbiorników radiowych produkowana przez polskie
Zakłady Radiowe "DIORA" w latach pięćdziesiątych XX wieku;
11. Mazur Ełk, Mazur Karczew, Mazur Pisz – nazwy klubów sportowych;
12. gwara mazurska (mazurzenie) - dialekt mazowiecki, np. piejak to kogut, rektor to
nauczyciel;
13. mazur - polski taniec narodowy w żywym tempie pochodzący z Mazowsza;
Kinga Dąbrowska „Nutki Dąbrowskiego”
4z4
14. ORP Mazur - polski torpedowiec służący w latach 1922–1939 zatopiony 1 września
1939 roku przez niemieckie lotnictwo;
15. ORP Mazur - okręt podwodny Polskiej Marynarki Wojennej w latach 1954-1965;
16. Biały mazur - polski film z 1979 roku;
17. Polski Fiat 518 Mazur - polski samochód osobowy z lat 1934–1939;
18. Cedro Mazur - najbardziej wysunięta na wschód część Kielc;
19. Mazury - część Pojezierzy: Mazurskiego i Iławskiego w woj. warmińsko-mazurskim;
20. Mazury - nazwa dzielnic Hajnówki i Lubaczowa;
21. Mazury - nazwa 11 polskich wsi;
22. Twarogi Mazury - nazwa polskiej wsi;
23. strach na wróble - kukła stojąca na polu mająca za zadanie odstraszać głównie
mazurki;
24. „O wróbelku” - tytuł wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego z 1947 roku.
Przysłowia, powiedzenia i symbolika zw. ze słowem ”mazurek”:
1. Najmniejszy wróbel ma wszystko, co potrzeba do życia - przysłowie chińskie;
2. Lepszy wróbel w krzakach niż sęp w przestworzach - mądrość indiańska;
3. Lepszy wróbel w garści, niż gołąb na dachu;
4. Pewniejszy wróbel w ręku niż dzięcioł na sęku;
5. Kto się boi wróbli nie sieje prosa;
6. Kto jest pierwszym wśród wróbli, nie jest pierwszym z ptaków;
7. Ćwierkają wróbelki od samego rana dokąd idziesz Marysiu kochana;
8. Kury z wyższych grzęd dziobią te z niższych, a na dachu kurnika siedzi wróbel i
ćwierka;
9. Plotka wróblem wyleci, a wróci wołem;
10. Starego wróbla na plewy nie złapiesz;
11. Wkraść się jak wróbel w bocianie gniazdo;
12. jeść jak wróbelek;
13. już wszystkie wróble o tym ćwierkają;
14. mieć wróble pod czapką - określenie człowieka, który nikomu się nie kłania;
15. symbol pospolitej i skromnej urody.
Kinga Dąbrowska „Nutki Dąbrowskiego”