TEST XV - Witaj na mbelfer.pl
Transkrypt
TEST XV - Witaj na mbelfer.pl
TEST XV Imię i nazwisko: ……………………………………… Klasa: ………. opracowanie: M. Banaszak TEKST 1 O świętym Franciszku Kiedy święty Franciszek bawił w mieście Gubbio1, zjawił się w okolicy ogromny wilk, straszny i dziki, który pożerał nie tylko zwierzęta, lecz i ludzi, tak ze wszyscy mieszkańcy w wielkim żyli strachu, jako że często podchodził pod miasto. […] Przeto święty Franciszek, litując się ludziom tego miasta, postanowił wyjść do wilka, acz mieszkańcy zgoła nie doradzali mu tego. I uczyniwszy znak krzyża świętego, wyszedł za miasto z towarzyszami swymi, pokładając ufność całą w Bogu. […] I oto w obliczu wielu mieszczan, którzy przyszli na ten cud patrzeć, wyszedł wilk naprzeciw świętego Franciszka, zbliżając się doń, uczynił znak krzyża świętego i rzekł: - Pójdź tu bracie wilku! Rozkazuję ci w imię Chrystusa, nie czyń nic złego ni mnie, ni nikomu. I dziw! Straszliwy wilk zamknął paszczę i stanął. A kiedy święty Franciszek wydał rozkaz, podszedł łagodnie jak baranek i położył się u stóp świętego Franciszka. Wówczas święty Franciszek rzekł: - Bracie wilku, wyrządzasz wiele szkód w tej okolicy i popełniłeś moc złego, niszcząc i zabijając wiele stworzeń bez pozwolenia Boga. A zabijałeś i pożerałeś nie tylko zwierzęta, lecz śmiałeś zabijać i ludzi, stworzonych na podobieństwo Boskie. Przeto zasłużyłeś na stryczek, jako złodziej i zabójca najgorszy. I lud krzyczy, i cała okolica jest tobie wroga. Lecz zawrę, bracie wilku, pokój między tobą a nimi, byś ich nie krzywdził więcej, a oni przebaczą ci wszelką urazę dawną i ani ludzie, ni psy nie będą cię prześladować. […] Człowiekowi prześwietnym cudzie, którego święty Franciszek dokonał, nawróciwszy okrutnie dzikiego wilka Człowiekowi Gubbio, tłumaczył Leopold Staff 1. W pierwszym zdaniu legendy użyto czasownika bawił. Którym wyrazem lub zwrotem można go zastąpić? (1 pkt.) a). zajmował się czymś dla rozrywki b). często tu przyjeżdżał c). przebywał d). cieszył się z pobytu 2. Wypisz trzy epitety, którymi określano wilka. (1 pkt.) ………………………………………………………………………………………………………… 3. Informacje dotyczące przemowy świętego Franciszka do wilka znajdują się w akapitach: (1 pkt.) a). pierwszym i trzecim b). drugim i czwartym c). trzecim i piątym d). czwartym i szóstym 4. Do pierwszej części zdania: Gdy wilk wyszedł, dobierz poprawnie jego zakończenie: (1 pkt.) a). wszyscy ludzie głośno wiwatowali b). święty Franciszek uczynił znak krzyża c). mieszkańcy uciekli w popłochu d). święty Franciszek zemdlał ze strachu 5. Uzupełnij brakującą część zdania: (1 pkt.) Kiedy święty Franciszek wydał rozkaz, ……………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… 6. W jaki sposób w Gubbio karano złodziei i zabójców? (1 pkt.) ………………………………………………………………………………………………………… 7. Miasteczko, o którym mowa w legendzie znajduje się: (1 pkt.) a). w Niemczech b). we Francji c). we Włoszech d). w Polsce 1 Gubbio – miasto we Włoszech 8. Czasownik z zdaniu: Pójdź tu, bracie wilku! Użyty jest w trybie: a). rozkazującym b). przypuszczającym c). orzekającym d). w żadnym z podanych 9. W której grupie wyrazów znajdują się tylko czasowniki? (1 pkt.) a). zjawił się, duży, najgorszy b). postanowił, wyjść, zasłużyłeś c). straszliwy, wilk, paszczę, zamknął d). bawił, w mieście, w okolicy, krzyczy 10. Które z podanych zdań jest zdaniem pojedynczym? (1 pkt.) a). Rozkazuję ci w imię Chrystusa, nie czyń nic złego ni mnie, ni nikomu. b). I dziw! c). A zabijałeś i pożerałeś nie tylko zwierzęta, lecz śmiałeś zabijać i ludzi, stworzonych na podobieństwo Boskie. d). Straszliwy wilk zamknął paszczę. 11. Do każdego Człowiekowi czasowników rodzaju męskiego dopisz poprawną formę rodzaju żeńskiego: (1 pkt.) wyszedł - ………………… zamknął - ……………………….. poszedł - ………………….. stanął - …………………………. 12. Zastępując innym wyróżniony wyraz wyjaśnij, jak rozumiesz znaczenie podanego zwrotu: (1 pkt.) popełniłeś moc złego - …………………………….. 13. Z ilu sylab składają się poniższe wyrazy? Zapisz według wzoru. (1 pkt.) Franciszek → Fran – ci – szek → 3 popełniłeś → ………………………….. → ……. rzekł → ……………….. → …… prześladować → ……………………………… → ….. 14. Dopisz zdrobnienia do podanych rzeczowników: (1 pkt.) zwierzęta - …………………………….. stopa - ……………………………….. pokój - ……………………………… 15. Za pomocą linii połącz w pary wyrazy o znaczeniu przeciwstawnym: (1 pkt.) śmiać się nie odzywać się wyjść budować niszczyć płakać mówić zostać TEKST 2 Święty Franciszek Święty Franciszek urodził się w 1181 lub 1182 roku w Asyżu w rodzinie bogatego kupca Piotra Bernardone i jego żony Piki. Na chrzcie otrzymał imię Jan, które ojciec (nieobecny na chrzcie) zmienił na Franciszek. W okresie dojrzałym, podobnie jak ojciec - zajmował się kupiectwem. Otaczała go gromada przyjaciół, z którymi włóczył się po okolicy i wydawał na nich pieniądze. Płochość i rozrzutność Franciszka była znana w całej okolicy. Mieszkańcy Asyżu zarzucali mu życie ponad stan: próżniactwo, częste zabawy, bogate stroje. W obronę brała go jedynie matka mówiąc: "-Co wy sobie myślicie o moim synu? Jeszcze dzięki łasce będzie prawdziwym synem Bożym". Beztroskie życie Franciszka przerywa wojna między Perugią a Asyżem. W czasie bitwy pod Ponte San Giovanni zostaje wzięty do niewoli i uprowadzony do Perugii. W wyniku choroby zostaje zwolniony z więzienia i wraca do Asyżu. Następuje długi okres choroby i rekonwalescencji. Kiedy w 1205 roku zorganizowana zostaje wyprawa do Apulii - Franciszek pragnie w niej wziąć udział; wspaniale wyposażony rusza w drogę. W Spoleto ma proroczy sen, który nakazuje mu powrót do Asyżu. Uznaje się, że jest on początkiem nawrócenia Franciszka. Przełomowym momentem i zwrotem w życiu Franciszka jest spotkanie z trędowatym oraz obietnica Pana, iż wyrzeknie się dobrowolnie dotychczasowego trybu życia. Podczas modlitwy w kościele słyszy głos Chrystusa, który z krzyża mówi do niego: "Franciszku, idź i odnów mój dom, bo popada w ruinę". Przejęty tymi słowami - przed biskupem Asyżu wyrzeka się wszystkich dóbr doczesnych, a następnie udaje się do Gubbio, by pielęgnować trędowatych. Przywdziewa szaty pustelnika i rozpoczyna naprawę kościoła św. Damiana. Ślubuje ubóstwo i w tym duchu zaczyna wzywać ludzi do nawrócenia się. W wyniku głoszonych kazań dołączają do niego kolejni uczniowie. Kiedy jest już ich jedenastu - Franciszek pisze krótką regułę zakonną na podstawie Ewangelii, którą zatwierdza papież Innocenty III. Tak więc data 1209 jest datą powstania Zakonu. Porcjunkula staje się kolebką Zakonu. Ukochana Klara, którą porzucił Franciszek dla Boga - idzie w jego ślady. Z rąk Franciszka przyjmuje habit i wstępuje do Zakonu Ubogich Pań zwanych klaryskami. Ze wszystkich zakonów żeńskich - reguła klarysek była najsurowsza: chodziły boso, sypiały na ziemi, zachowywały ciągły post. Kapituła generalna wysyła kolejno Franciszka do Rzymu, Syrii, Tunezji. W Maroku pięciu braci ponosi męczeńską śmierć. Franciszek odwiedza w Palestynie święte miejsca. Zarządzanie Zakonem powierza Piotrowi Cattani, po jego śmierci bratu Eliaszowi. Po powrocie z podróży w Noc Bożego Narodzenia w 1223 roku po raz pierwszy w historii Kościoła w grocie Grecio przygotowuje Pasterkę i żłóbek. To on polecił braciom przygotować żłób, przynieść siano i przyprowadzić woła i osła. Na pierwszą pasterkę przybywają bracia zakonni, schodzą się ludzie. Franciszek wygłasza kazanie o narodzeniu ubogiego Dzieciątka Jezus, odprawia uroczystą mszę świętą. Zgromadzeni ludzie śpiewają kolędy. W 1224 roku w założonej przez Franciszka pustelni w Alwerni odbywa się 40 dniowy post i wtedy ma miejsce mistyczna wizja, w czasie której otrzymuje stygmaty2. Były to ślady gwoździ na rękach i nogach, które widział Franciszek na podobiźnie ukrzyżowanego Chrystusa. Z prawego boku przebitego włócznią sączyła się na habit krew. Otrzymane stygmaty umocniły św. Franciszka w wierze. Podróżując na osiołku apostołuje o w Umbrii i Alwerni Ankońskiej. Św. Franciszek zaczyna cierpieć. Nasila się choroba oczu. Prawie niewidomy przebywa w kościele św. Damiana. Tam od Boga otrzymuje zapewnienie o swoim zbawieniu. Zastosowane w bólach głowy ówczesne metody leczenia nie przynoszą ulgi. Należą do nich: przypalanie skroni rozżarzonym żelazem i przebijanie uszu. Stan zdrowia św. Franciszka systematycznie się pogarsza. W październiku 1226r. Św. Franciszek umiera w Porcjunkuli. Zostaje pochowany w kościele św. Jerzego w Asyżu. Św. Franciszek został uznany za świętego. Papież Grzegorz IX w 1228 roku dokonał jego kanonizacji, przeniesiono jego ciało do nowo zbudowane bazyliki, wraz ze św. Katarzyną z Sieny został patronem Włoch oraz patronem ekologów. Internet 1. Czym zajmował się dorosły Franciszek? (1 pkt.) a) rzemiosłem b). pisaniem księżek c). żeglowaniem d). kupiectwem 2 stygmaty – znamiona, plamy lub rany pojawiające się na ciele, jak odbicia ran Jezusa Chrystusa. 2. Co sąsiedzi zarzucali Franciszkowi? (1 pkt.) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. Wymień przynajmniej dwa wydarzenia, które były przyczyną nawrócenia Franciszka. (2 pkt.) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. Główną zasadą Zakonu założonego przez św. Franciszka było: (1 pkt.) a). modlitwa b). ubóstwo c). studiowanie Biblii d). edukacja 5. Co świadczy o bardzo surowej regule zakonu klarysek? (2 pkt.) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 6. Co zdarzyło się w Noc Bożego Narodzenia 1223 roku? (2 pkt.) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 7. Kto i kiedy ogłosił św. Franciszka świętym? (1 pkt.) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 8. Św. Franciszek jest patronem: (1 pkt.) a). całego świata c). Włoch i ekologów b). Watykanu i wszystkich ubogich d). zakonników Dekalog św. Franciszka z Asyżu 1. Bądź człowiekiem pośród stworzenia, bratem między braćmi. 2. Odnoś się z miłością i czcią do wszystkich istot stworzonych. 3. Ziemia została ci powierzona jako ogród; zarządzaj nim mądrze. 4. Z miłością do siebie samego troszcz się o człowieka, zwierzęta, rośliny, o wody i powietrze, aby ziemia nie pozostała ich pozbawiona. 5. Używaj rzeczy oszczędnie, ponieważ marnotrawstwo nie zapewnia przyszłości. 6. Twoim zadaniem jest odsłaniać tajemnice pożywienia w taki sposób, ażeby życie karmiło się życiem. 7. Rozwiąż węzeł przemocy, abyś zrozumiał, jakie są prawa życia i istnienia. 8. Pamiętaj, że stworzenie nie odzwierciedla twojego tylko podobieństwa lecz jest wyobrażeniem Najwyższego Boga. 9. Ścinając drzewo, pozostaw jego pęd, aby całkiem nie zniszczyć jego życia. 10. Z szacunkiem stąpaj po kamieniach, bo każda rzecz ma swoją wartość. Tekst napisany na podstawie pism franciszkańskich przez o.Gianmario Polidor OFM. WYPRACOWANIE Święty Franciszek szanował każde stworzenie, ekolodzy znaleźli sobie idealnego patrona. Czy Twoim zdaniem wartości, które w XIII w. głosił św Franciszek z Asyżu są jeszcze aktualne? (5 pkt.) …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ZADANIA DLA CHĘTNYCH! Człowiek Człowiekowi Edward Stachura Człowiek człowiekowi wilkiem Człowiek człowiekowi strykiem Lecz ty się nie daj zgnębić Lecz ty się nie daj spętlić Człowiek człowiekowi szpadą Człowiek człowiekowi zdradą Lecz ty się nie daj zgładzić Lecz ty się nie daj zdradzić Człowiek człowiekowi pumą Człowiek człowiekowi dżumą Lecz ty się nie daj pumie Lecz ty się nie daj dżumie Człowiek człowiekowi łomem Człowiek człowiekowi gromem Lecz ty się nie daj zgłuszyć Lecz ty się nie daj skruszyć Człowiek człowiekowi wilkiem Lecz ty się nie daj zwilczyć Człowiek człowiekowi bliźnim Z bliźnim się możesz zabliźnić WILK symbolizuje ciemności, noc, zimę, zmęczenie, Szatana, demony pogańskie; głód, strach; dzikość, drapieżność, krwiożerczość, naturę nieopanowaną, okrucieństwo, łupiestwo (...), szybkość, wojnę, agresję; upór, nieustępliwość (...), przebiegłość, podstęp; zepsucie, zawiść (...); w średniowieczu – herezję, melancholię, ubóstwo, nędzę. Wilk – nienasycona żarłoczność, żądza mordu. Jego wycie, a zwłaszcza pojawienie się uważano za złowieszczy omen. Przysłowia: Wilczy głód. Natura ciągnie wilka do lasu. Wilcze prawo (przemoc, bezprawie, prawo silniejszego). Wilkiem patrzeć (ponuro, spode łba, wrogo). Człowiek człowiekowi wilkiem (wrogiem). Wilcza przyjaźń (niegodna zaufania). (...) Wilk – ludożerca. Jego brzuch jest grobem człowieka, a rozwarta paszcza bramą piekieł, Hadesu (bóg Hades nosił płaszcz z wilczego futra). Wilk, podobnie jak pies, uważany był za przewodnika dusz ludzkich do świata podziemi, dokąd się dostawał przez jaskinię komunikującą się ciemnymi tunelami z tamtym światem, zwaną po łacinie mundus („świat, piekło; niebo”) Wilk w bajce – łac. lapus In fabula – który pojawia się, gdy się o nim mówi, żywy jeszcze pogłos wierzeń, że wypowiedzenie nazwy groźnego zwierzęcia (lwa, niedźwiedzia, wilka itd.) może je sprowadzić. Przysłowia: Nie wywołuj wilka z lasu. O wilku mowa (a wilk tuż). W bajkach nowożytnych jest ludojadem, wielkim, złym wilkiem z Czerwonego Kapturka i Trzech świnek. Wędrowny tryb życia łączy go w wyobraźni ludzi z uciekinierami, banitami i porzuconymi dziećmi. W. Kopaliński, Słownik symboli 1. Średniowiecze było czasem chrześcijaństwa. Czy opowieść o pokonaniu wilka przez św. Franciszka można odczytać symbolicznie? Uzasadnij odpowiedź używając argumentów z fragmentu Słownika symboli. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................... 2. Edward Stachura wykorzystał w swoim wierszu powszechnie znane przysłowie Człowiek człowiekowi wilkiem, co oznacza, że ludzie są dla siebie wrogami. Wytłumacz, jak rozumiesz sformułowanie: Lecz ty się nie daj zwilczyć ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................... 3. Przesłanie tekstu nie jest optymistyczne. Spróbuj napisać własny, który przedstawiałby przeciwne przesłanie: Człowiek człowiekowi ......................................................... Człowiek człowiekowi ......................................................... ............................................................................................... ............................................................................................... Człowiek człowiekowi ......................................................... Człowiek człowiekowi ......................................................... ............................................................................................... ............................................................................................... 4. NAPISZ BAŚŃ, KTÓREJ ZŁYM BOHATEREM BĘDZIE WILK. PAMIĘTAJ, ŻEBY ZACHOWAĆ WSZYSTKIE ELEMENTY BAŚNI: NIEOKREŚLONY CZAS I MIEJSCE; WYRAŹNA WALKA DOBRA ZE ZŁEM, ZAKOŃCZONA POKONANIEM ZŁA; POMOC MAGII, CUDA, ZWIERZĘTA GADAJĄCE LUDZKIM GŁOSEM ITP. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ...............................................................................................................................................................