wyrok uzasadnienie - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w

Sygn. akt VI U 1077/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 grudnia 2015 r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący SSO Janusz Madej
Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc
po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2015 r. w Bydgoszczy na rozprawie
odwołania A. Ł.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.
z dnia 30 marca 2015 r., znak:(...)
w sprawie: A. Ł.
przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.
o emeryturę pomostową
I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu A. Ł. prawo do emerytury pomostowej od
dnia (...)
II nie stwierdza odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej
okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;
III zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego kwotę 360 ( trzysta
sześćdziesiąt ) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.
Na oryginale właściwy podpis.
Sygn. akt VI U 1077/15
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 30.03.2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. - po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonego
A. Ł. z dnia 06.03.2015 r. – odmówił wnioskodawcy (ubezpieczonemu) prawa do emerytury pomostowej, albowiem
nie udowodnił on wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach, wymienionej w pkt 32 załącznika nr 1
do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2015 r., poz. 965 j.t.), wynoszącego co
najmniej 10 lat. Organ rentowy wskazał nadto, iż odmówił A. Ł. prawa do emerytury, gdyż przed dniem 01.01.1999
r. ubezpieczony nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3
ust. 1 i 3 przytoczonej ustawy lub art. 32 i 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j.t.). ZUS podniósł, że ubezpieczonemu A. Ł. nie zaliczono do
stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych okresu pracy od 02.01.1985 r. do 31.12.2008 r. w Zakładach
(...) w B., ponieważ pracodawca nie potwierdził, że ubezpieczony w tym okresie wykonywał pracę w warunkach
szczególnych uregulowaną w załączniku nr 1 pkt 32 ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19.12.2008 r. Organ
rentowy zauważył, iż w świadectwie wykonywania prac w szczególnym warunkach lub o szczególnym charakterze z
dnia 17.03.2014 r. pracodawca podał jako podstawę prawną wykonywania przez ubezpieczonego pracy w warunkach
szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w
sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
oraz zarządzenie resortowe Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego.
Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony, wnosząc o jej zmianę. Odwołujący wskazał, iż organ rentowy
w sposób nieuzasadniony nie uwzględnił okresu wykonywania przez niego pracy w warunkach szczególnych od
02.01.1985 r. do 31.12.2008 r. bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu.
Ubezpieczony wskazał, iż w rzeczonym okresie pracował od 02.01.1985 r. w Zakładach (...) oraz od 01.01.2002 r. w
(...) sp. z o.o., bowiem doszło do przejęcia pracowników w trybie art. 231 kodeksu pracy. A. Ł. podniósł, że w rzeczonym
okresie zajmował się utrzymaniem ciągłości ruchu pracy wielkich (...). Do jego zadań pracowniczych należało
w omawianym okresie: remont i wymiana uszczelnień azbestowych o grubości 6 mm na złączach kołnierzowych
wspomnianych (...); wymiana kolektorów (...); remont i wymiana azbestowych uszczelek w chłodnicach kwasu
solnego; regeneracja i wymiana bezpieczników azbestowych (o grubości 6 mm i średnicy 450 cm) i uszczelek
azbestowych (o grubości 6 mm i średnicy 190 cm) w palnikach i wziernikach pieców (...) oraz wymiana na wysokości od
poziomu 0 m do poziomu 20 m odcinków i armatury instalacji skraplania i niszczenia chloru, w tym remont czterech
wież suszenia chloru. A. Ł. podkreślił, że wykonując w/wym. powierzone mu obowiązki pracownicze świadczył pracę
bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu, gdyż wszystkie uszczelnienia do złącz, kolektorów, chłodnic i armatury
instalacji wykonywał wycinając ręcznie z płyt azbestowych o wymiarach 6x1000x1000 za pomocą nożyc krążkowych,
a następnie wycięte uszczelnienie azbestowe szlifował za pomocą szlifierki stacjonarnej w celu uzyskania gładkiej
powierzchni o wymaganych wymiarach.
W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując
stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.
Sąd ustalił, co następuje:
Ubezpieczony A. Ł. (ur. (...)), dnia 05.03.2015 r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury pomostowej. Organ
rentowy ZUS uznał za udokumentowany staż ubezpieczeniowy w wymiarze 38 lat, 10 miesięcy i 16 dni, w tym 38 lat,
4 miesiące i 21 dni okresów składkowych oraz 5 miesięcy i 25 dni okresów nieskładkowych.
- okoliczności bezsporne
Sporną kwestią pozostawało to, czy ubezpieczony legitymuje się okresem 10 lat pracy w szczególnych warunkach,
wymienionej w pkt 32 załącznika nr 1 do ustawy z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych i czy taki charakter miało
zatrudnienie odwołującego w okresie od 02.01.1985 r. do 31.12.2008 r. w Zakładach (...), a od 01.01.2002 r. w (...)
sp. z o.o. po przejęciu pracowników w trybie art. 231 kodeksu pracy.
Ubezpieczony A. Ł. w okresie od 02.01.1985 r. do 31.12.2001 r. w Zakładach (...) w B. oraz od 01.01.2002 r. do
30.06.2003 r. w (...) sp. z o.o. w B. po przejęciu pracowników na podstawie art. 231 kodeksu pracy stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy wykonywał prace bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu. Prace te odwołujący wykonywał na
stanowiskach ślusarz (od 02.01.1985 r. do 20.03.1994 r.), starszy ślusarz (od 21.03.1994 r. do 30.09.1996 r. oraz od
01.01.2003 r. do 30.06.2003 r.) oraz starszy ślusarz – koordynator (od 01.10.1996 r. do 31.12.2002 r.). Do rozwiązania
stosunku pracy doszło z dniem 30.11.2014 r. na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 k.p. w związku z art. 1, 10 ust. 1 ustawy z dnia
13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących
pracowników.
- dowody: świadectwo pracy z dnia 30.11.2014 r. (k. 10 akt sądowych), świadectwo wykonywania
pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze z dnia 17.03.2014 r. (k. 11 akt
sądowych)
Odwołujący A. Ł. w okresie zatrudnienia w Zakładach (...) a następnie w (...) sp. z o.o. wykonywał pracę w narażeniu
na pył zawierający włókna azbestu.
- dowód: książeczka badań profilaktycznych dla osoby, która była lub jest zatrudniona w
warunkach narażenia zawodowego w zakładach stosujących azbest w procesach technologicznych
(k. 12 akt sądowych)
Świadek B. D. zeznał, iż w Zakładach (...) w B. pracował w latach od 1979 r. do 1987 r. oraz od 1989 r. do 31
marca 2013 r. Zeznał on, iż pracował na Wydziale (...)S., który najpierw nosił symbol (...), a potem (...). Pierwotnie
pracował na stanowisku aparatowego, gdzie nadzorował proces elektrolizy solanki, chłodzenia i sprężania chloru i
wodoru, skraplania chloru i wodoru a także wytwarzania kwasu solnego poprzez syntezę chlorowodoru i produkcję
podchlorynu sodu. W latach 90. awansował na mistrza produkcji tego Wydziału. Natomiast od 2011 roku zajmował
stanowisko głównego specjalisty do spraw produkcji całego Wydziału.
B. D. zeznał, że zna ubezpieczonego A. Ł.. Świadek zeznał, że pracował on na jego Wydziale, a pracodawcami
odwołującego - po przekształceniu Zakładu - były (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. Świadek zeznał, że ubezpieczony
był ślusarzem. Z treści zeznań świadka wynika, iż na Wydziale jednocześnie pracowały cztery piece służące do
dokonywania syntezy chlorowodoru, przy czym jeden z nich zawsze pozostawał w remoncie. B. D. stwierdził, że
zadaniem ubezpieczonego było dokonywanie remontu tych pieców. Należał on do brygady zajmującej się remontem
pieców. Świadek zeznał, że do głównych czynności, które wykonywał ubezpieczony należało:
- rozkręcanie złączy kołnierzowych i usuwanie z nich zużytych uszczelek i zaślepek wykonanych z płyt azbestowych.
Nie można było do tego celu używać palników, bo w obszarze pracy znajdował się wodór i chlor. W konsekwencji prace
te należało wykonywać przy pomocy przecinaka i młotka. Złącza kołnierzowe stanowiły elementy pieców, o których
wcześniej była mowa. Piece te miały około 14 metrów wysokości. Na kołnierzach elementów pozostawały spieczone
końcówki azbestowe, które trzeba było w czasie szlifowania usunąć;
- demontowanie zużytych bezpieczników ogniowych wykonanych z płyt azbestowych i montowanie nowych.
Ubezpieczony wykonywał tę pracę na wysokości około 14 metrów, gdyż bezpieczniki były umieszczone u góry pieców;
- wymienianie uszczelek azbestowych na dole pieca w stożku pieca i zakładanie nowych uszczelek;
- demontowanie palników, które wchodziły w stożek, służących do przesyłu chloru i wodoru do pieca. Złącza
kołnierzowe tych palników były także demontowane przez A. Ł. i one także były wykonane z azbestu;
- wymienianie azbestowych uszczelek przy wzierniku do pieca;
- przygotowywanie w warsztacie wszystkich nowych uszczelek poprzez wycinanie, trasowanie i szlifowanie wyciętych
elementów azbestowych. Trasowanie jest to zaznaczanie na płycie azbestowej elementu, który ma być wycięty.
Warsztat, w którym swą pracę wykonywał ubezpieczony, był położony w innym budynku należącym do Wydziału (...),
a następnie do Wydziału (...).
Co więcej świadek zeznał, iż do końca okresu zatrudnienia A. Ł. w miejscu pracy ubezpieczonego nie były używane
środki ochrony osobistej. Nie zainstalowano wentylacji, nie udostępniono pracownikom masek przeciwpylnych.
Świadek stwierdził, że pracownicy otrzymywali książeczki azbestowe, ale pracodawca nie dokonał zgłoszenia, że
prowadzi zakład zajmujący się przetwórstwem azbestu. Piece przy których pracował ubezpieczony położone były na
zewnątrz budynku. Było tak dlatego, aby ograniczyć do minimum niebezpieczeństwo eksplozji wodoru i mieszanki
chloru z wodorem, które są substancjami wybuchowymi. B. D. zeznał, że piece, o których wcześniej wspominał
znajdowały się w odległości ok. 2 metrów od siebie. W obwodzie piece natomiast miały ok. 120 centymetrów.
Świadek w sposób jednoznaczny stwierdził, że przy remoncie pieców unosił się pył azbestowy. Powstawał on w trakcie
demontażu kołnierzy azbestowych, zaślepek, wzierników i innych elementów azbestowych, które były montowane w
obwiązaniu pieca. Zazwyczaj 2-3 osoby remontowały rzeczony piec, współpracując ze sobą. Remont pieca trwał około
2-3 dni, jeżeli trzeba było wymienić wszystkie elementy obwiązania pieca. Świadek podkreślił w swoich zeznaniach,
iż przeciętnie taki piec mógł pracować bez remontu przez 3-4 dni. W konsekwencji tego, ubezpieczony cały czas
pracował przy remoncie tych pieców. Świadek zeznał, iż jego zdaniem ubezpieczony A. Ł. wykonywał pracę stale i w
pełnym wymiarze czasu pracy przy przetwórstwie azbestu. B. D. zeznał, że ubezpieczony bez przerwy pracował w pyle
azbestowym, albowiem wycinał elementy z płyt azbestowych i montował je w trakcie remontów pieców.
Świadek w oparciu o przedłożone na rozprawie w dniu 17.12.2015 r. przez pełnomocnika A. Ł. fotografie obrazujące
pracę ubezpieczonego przy trasowaniu, wycinaniu oraz szlifowaniu elementów azbestowych (k. 29 akt sądowych),
zeznał, że koła znajdujące się na okazanych zdjęciach to bezpieczniki ogniowe, które były montowane na górze pieca.
Bezpieczniki takie miały różne rozmiary o średnicy od 250-400 mm. W warsztacie w którym pracował odwołujący były
składowane elementy azbestowe. W czasie wykonywania prac związanych z wycinaniem, trasowaniem i szlifowaniem
w warsztacie unosił się pył azbestowy. Świadek zeznał nadto, iż pracownicy Wydziału otrzymywali dodatkowe urlopy
i posiłki regeneracyjne z tytułu pracy w kontakcie z azbestem. Świadek zeznał, iż azbest jest najbardziej niebezpieczny
dla zdrowia ludzkiego w postaci pyłu azbestowego.
Świadek zeznał, że ubezpieczony był zatrudniony jako ślusarz. Według wiedzy świadka, ubezpieczony pracował
wyłącznie w brygadzie zajmującej się remontem pieców do syntezy kwasu solnego. Świadek stwierdził, iż codziennie
widywał ubezpieczonego w warsztacie albo przy remoncie pieców. B. D. zeznał ponadto, że brygada, w której pracował
ubezpieczony, zajmująca się remontem pieców, liczyła od 5-7 osób. Pełny skład brygady wynosił 5 osób.
Świadek R. W. zeznał, że od 27.03.1976 r. do 2011 r. efektywnie pracował w Zakładach (...), a później w Spółkach (...).
Świadek zeznał, że zaczął pracować jako ślusarz i pracował na tym stanowisku do 2000 r. na Wydziale (...) S., który
nosił symbol (...). R. W. zeznał, że zajmował się wykonywaniem uszczelnień z płyt azbestowych do pieców do produkcji
kwasu solnego. Przetwarzał płyty azbestowe o wymiarach 1 metr na 1 metr o grubości 6 mm. Świadek stwierdził,
że trasował na tych płytach różnego rodzaju uszczelnienia i wycinał te elementy za pomocą nożyc krążkowych.
Następnie szlifował je na szlifierkach stacjonarnych i elementy te wymieniał w piecach na zużyte. Świadek podniósł,
iż bezpieczniki, których wymianą się zajmował, były z azbestu. R. W. zeznał, że ubezpieczony A. Ł. wykonywał taką
samą pracę jak on na stanowisku ślusarza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Świadek zeznał, iż w czasie, gdy
pracowali w Spółkach z o.o. (...), został brygadzistą brygad, a później mistrzem.
Świadek zeznał nadto, iż elementy azbestowe były wycinane w warsztacie. Były cztery piece, a jeden zawsze był w
remoncie. Dwa piece pracowały, jeden był w rezerwie, a jeden był w remoncie. Świadek stwierdził jednoznacznie, że
piece remontowane były ciągle, bowiem wymagał tego proces technologiczny produkcji.
Świadek R. W. w oparciu o przedłożone na rozprawie w dniu 17.12.2015 r. przez pełnomocnika A. Ł. fotografie
obrazujące pracę ubezpieczonego przy trasowaniu, wycinaniu oraz szlifowaniu elementów azbestowych (k. 29 akt
sądowych), zeznał, że przy jednym piecu było około 40 uszczelnień różnego rodzaju wykonanych z azbestu.
Świadek zeznał, że praca jego brygady oraz brygady, w której pracował ubezpieczony przy remoncie pieców polegała
na tym, iż z elementów metalowych w czasie remontu pieców usuwano zużyte uszczelki azbestowe, które przywierały
do elementów metalowych. Robiono to także w warsztacie przy pomocy szlifierek oraz oczyszczano je ręcznie. Świadek
zeznał, że otrzymali książeczki badań dopiero po 2000 r., w których poświadczono pracę przy azbeście. W czasie pracy
w Zakładach (...) S.A., pracodawca nie podejmował takiego działania.
Świadek podniósł w swoich zeznaniach, iż na jednym ze zdjęć obrazującym półkę z materiałami remontowymi znajdują
się sznury azbestowe nawinięte na drewniane rolki. Sznury azbestowe służyły do uszczelniania chłodnic pieców.
Ubezpieczony A. Ł. zeznał, iż pracował w Zakładach (...) od 02.01.1985 r. Na początku świadczył pracę jako
ślusarz na Wydziale (...) S.. Pracował w brygadzie remontowej. Odwołujący zeznał, iż zadaniem jego brygady było
utrzymanie ciągłości pracy pieców do produkcji skroplonego chloru. Brygada zajmowała się wycinaniem, trasowaniem
i szlifowaniem elementów z płyt azbestowych i ich wymianą w piecach. Jednorazowo w warsztacie znajdowało się
około 200 płyt azbestowych o wymiarach 1m x 1 m. Świadek zeznał, że zajmował się rozkręcaniem złóż kołnierzowych
przy piecach, przy odsunięciu kołnierza już unosił się pył z uszczelnień. Piece były gorące, co powodowało wzmaganie
się wydzielania pyłu azbestowego. Uszczelnienia azbestowe były spieczone, zużytą uszczelkę należało usunąć ręcznie
za pomocą skrobaków i szczotek stalowych. Unosił się wtedy pył azbestowy. Ubezpieczony zeznał, iż w taki sposób
pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracował cały czas na pierwszej zmianie. A. Ł. zeznał, iż przez
całą zmianę roboczą miał kontakt z azbestem i pyłem azbestowym. Pył który się wydostawał, przez cały dzień pracy
unosił się w pomieszczeniu warsztatu. Przy piecu też było takie zapylenie. Ubezpieczony zeznał, iż tablice ostrzegawcze
o pracy w narażeniu na pył azbestowy pojawiły się przed budynkami zakładu dopiero w 2013 r., krótko przed
zamknięciem Zakładów (...).
Ubezpieczony A. Ł., zeznał, iż pod koniec zatrudnienia sporadycznie wykonywał prace spawalnicze związane
z nieszczelnościami rurociągów. Po 2000 roku rozpoczął wykonywanie sporadycznych prac spawalniczych.
Odwołującemu zmieniono wtedy stanowisko pracy ze ślusarza na ślusarza - spawacza. Ubezpieczony zeznał, że prace
spawalnicze wykonywał po godzinach. Prace spawalnicze wykonywał w warsztacie, w którym pracował też przy
przetwórstwie azbestu.
- dowody: zeznania świadków B. D. i R. W. oraz zeznania ubezpieczonego A. Ł. (e-protokół k. 41 akt
sądowych)
Sąd dokonał ustalenia stanu faktycznego przede wszystkim na podstawie zeznań świadków B. D. i R. W. oraz
zeznań ubezpieczonego A. Ł. a także na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sądowych i w aktach
organu rentowego, w szczególności na podstawie świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach lub o
szczególnym charakterze z 17.03.2014 r. (k. 11 akt sądowych). Sąd uznał zeznania świadków za w pełni wiarygodne.
Formułowali oni twierdzenia w sposób jasny, rzeczowy oraz zgodny z zasadami logicznego rozumowania. Świadkowie
w sposób niezwykle obszerny i szczegółowy wyjaśnili w swoich zeznaniach, na czym polegała praca A. Ł. w Zakładach
(...) oraz to, iż ubezpieczony świadczył pracę w narażeniu na pył zawierający włókna azbestu. W wyniku analizy treści
zeznań Sąd dokonał ustalenia okoliczności faktycznych, których ustalenie było niezbędne do wydania rozstrzygnięcia
w niniejszej sprawie.
Sąd dał wiarę również zeznaniom ubezpieczonego A. Ł.. W oparciu o zasady doświadczenia życiowego oraz zasady
logicznego rozumowania, Sąd odmówił wiarygodności i mocy dowodowej zeznaniom ubezpieczonego A. Ł. w części
dotyczącej tego, iż praca wykonywana przez niego w okresie od 01.07.2003 r. do 31.12.2008 r. na rzecz (...) sp. z o.o.
na stanowisku starszego ślusarza – spawacza polegała wyłącznie na wykonywaniu prac przy przetwórstwie azbestu,
a prace spawalnicze ubezpieczony wykonywał sporadycznie i to tylko po godzinach pracy. Sąd podnosi, iż nie bez
powodu pracodawca zmienił powierzone odwołującemu stanowisko pracy ze starszego ślusarza na starszego ślusarza
– spawacza.
Sąd dopuścił dowody z dokumentów z akt spraw Sądu Okręgowego w Bydgoszczy o sygnaturach: VI U 2378/13, VI U
1828/11, VI U 805/13, VI U 59/13, VI U 1356/09, VI U 878/11, VI U 1481/13.
Sąd zważył, co następuje:
Przenosząc ustalony w sprawie stan faktyczny na grunt przepisów prawa stwierdzić należało, że odwołanie
ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie.
Stosownie do treści art. 4, 8 i 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2015 r.,
poz. 965 j.t.), pracownik wykonujący prace w szczególnych warunkach wymienione w pkt 32 załącznika nr 1 do tejże
ustawy, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:
1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;
2) ma okres pracy w szczególnych warunkach wymienionej w pkt 32 załącznika nr 1 do ustawy, wynoszący co najmniej
10 lat;
3) osiągnął co najmniej 55 lat dla mężczyzn;
4) ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze,
w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;
6) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.
Należy przy tym zauważyć, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają
weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia
uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub
otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu
pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za
świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej
szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (vide postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08).
W ocenie Sądu Okręgowego nie ma wątpliwości, że ubezpieczony spełnia przesłankę wykazania 10 lat stażu pracy w
szczególnych warunkach określonej w art. 8 pkt 2 ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych. Z treści
zeznań świadków B. D., R. W. i zeznań ubezpieczonego A. Ł. oraz z treści dokumentacji zgromadzonej w przedmiotowej
sprawie, w tym nakazu przeszkolenia w zakresie bhp pracowników zatrudnionych przy pracach z azbestem (k. 30-31
akt sądowych), fotografi obrazujących pracę ubezpieczonego przy trasowaniu, wycinaniu oraz szlifowaniu elementów
azbestowych (k. 29 akt sądowych) wynika, iż A. Ł. w okresach od 02.01.1985 r. do 30.06.2003 r. w Zakładach (...)
w B. a od 01.01.2002 r. w (...) sp. z o.o. wykonywał stale i w pełnym wymiarze pracę przy przetwórstwie azbestu.
We wspomnianym okresie, u rzeczonych pracodawców odwołujący świadczył pracę wykonywaną bezpośrednio przy
przetwórstwie azbestu określoną zarówno w wykazie B, w dziale IV, pozycja 1 rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze jak i w pkt 32 załącznika nr 1 do ustawy z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych.
Zdaniem Sądu Okręgowego w oparciu o zebrany materiał dowodowy w sprawie nie ma wątpliwości, iż ubezpieczony
A. Ł. w w/wym. okresie na Wydziale (...), potem (...) na stanowiskach ślusarza, starszego ślusarza oraz starszego
ślusarza – koordynatora świadczył pracę przy przetwórstwie azbestu .
Na Wydziale jednocześnie pracowały cztery piece służące do dokonywania syntezy chlorowodoru, przy czym dwa piece
pracowały, jeden był w rezerwie, a jeden był w remoncie. Zadaniem ubezpieczonego było dokonywanie remontu tych
pieców. Piece remontowane były ciągle, bowiem wymagał tego proces technologiczny produkcji. Przy remoncie pieców
unosił się pył azbestowy. Powstawał on w trakcie demontażu kołnierzy azbestowych, zaślepek, wzierników i innych
elementów azbestowych, które były montowane w obwiązaniu pieca. Zazwyczaj 2-3 osoby remontowały rzeczony
piec, współpracując ze sobą. Remont pieca trwał około 2-3 dni, jeżeli trzeba było wymienić wszystkie elementy
obwiązania pieca. Przeciętnie taki piec mógł pracować bez remontu 3-4 dni. Ubezpieczony bez przerwy pracował w
pyle azbestowym, albowiem wycinał elementy z płyt azbestowych i montował je w trakcie remontów pieców.
Do głównych czynności odwołującego, które wykonywał należało:
- rozkręcanie złączy kołnierzowych i usuwanie z nich zużytych uszczelek i zaślepek wykonanych z płyt azbestowych.
Złącza kołnierzowe stanowiły elementy pieców, o których wcześniej była mowa. Piece te miały około 14 metrów
wysokości. Na kołnierzach elementów pozostawały spieczone końcówki azbestowe, które trzeba było w czasie
szlifowania usunąć.;
- demontowanie zużytych bezpieczników ogniowych wykonanych z płyt azbestowych i montowanie nowych.
Ubezpieczony wykonywał tę pracę na wysokości około 14 metrów, gdyż bezpieczniki były umieszczone u góry pieców;
- wymienianie uszczelek azbestowych na dole pieca - w stożku pieca i zakładanie nowych uszczelek;
- demontowanie palników, które wchodziły w stożek, służących do przesyłu chloru i wodoru do pieca. Złącza
kołnierzowe tych palników były także demontowane przez A. Ł. i one także były wykonane z azbestu;
- wymienianie azbestowych uszczelek przy wzierniku do pieca;
- przygotowywanie w warsztacie wszystkich nowych uszczelek poprzez wycinanie, trasowanie i szlifowanie wyciętych
elementów azbestowych. Trasowanie polegało na zaznaczaniu na płycie azbestowej elementu, który ma być wycięty.
Sąd Okręgowy podnosi, iż ubezpieczony w okresie od 02.01.1985 r. do 30.06.2003 r. rzeczywiście i stale wykonywał
pracę bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu w pełnym wymiarze czasu pracy. W miejscu pracy A. Ł. nie były
używane środki ochrony osobistej do końca okresu jego zatrudnienia. Nie zainstalowano wentylacji ani też nie
udostępniono pracownikom masek przeciwpylnych. Odwołujący otrzymał książeczkę azbestową, na podstawie której
dokonywano badań profilaktycznych, ale pracodawca nie dokonał zgłoszenia w przedmiocie tego, iż prowadzi
zakład zajmujący się przetwórstwem azbestu. Pracownicy wydziału, w którym pracował ubezpieczony otrzymywali
dodatkowe urlopy i posiłki regeneracyjne z tytułu pracy w kontakcie z azbestem. Sąd podnosi, iż A. Ł. świadczył
pracę we wskazanym miejscu pracy w rzeczonym okresie, będąc narażonym na działanie azbestu w najbardziej
niebezpiecznej dla zdrowia ludzkiego postaci, tj. w postaci lotnej czyli pyłu zawierającego włókna azbestu. Z treści
strony 80. dokumentu pt.: Najlepsze Dostępne Techniki (BAT) – Wytyczne dla Branży Chemicznej w Polsce, wydanego
przez Ministerstwo Środowiska w 2005 r. (k. 32-33 akt sądowych), wynika, iż włókna suchego azbestu, jeśli w procesie
przeponowym nie postępuje się z nimi prawidłowo, mogą powodować poważne problemy zdrowotne. Szkodliwość
azbestu dla zdrowia wynika głównie z postaci, w jakiej występuje (najgroźniejszy jest w formie pyłu tzw. włókienek
respirabilnych, które łatwo dostają się do pęcherzyków płucnych i pozostają w nich na zawsze). Ze względu na swoje
właściwości fizyczne azbest jest uważany za rakotwórczy. Rakotwórcze oddziaływanie włókien azbestu na tkankę
płucną spowodowało działania zmierzające do ograniczenia jego stosowania, zaprzestania produkcji wielu wyrobów
z jego udziałem i wycofania wyrobów już wyprodukowanych.
Sąd Okręgowy ustalił, iż w okresie od 01.07.2003 r. do 31.12.2008 r. ubezpieczony na rzecz (...) sp. z o.o. nie wykonywał
stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudnienia w warunkach szczególnych bezpośrednio przy przetwórstwie
azbestu albowiem w tym okresie A. Ł. świadczył pracę na stanowisku starszego ślusarza – spawacza. Z treści zeznań
odwołującego wynika, iż wykonywał prace spawalnicze w warsztacie, w którym pracował także przy przetwórstwie
azbestu. Sąd - w oparciu o zasady doświadczenia życiowego oraz logiki – nie dał wiary zeznaniom ubezpieczonego w
części dotyczącej tego, iż prace spawalnicze wykonywał sporadycznie po godzinach pracy. Nie bez powodu pracodawca
zmienił powierzone odwołującemu stanowisko ze starszego ślusarza na starszego ślusarza – spawacza.
Sąd nie może się zgodzić ze stwierdzeniem organu rentowego, który nie zaliczył ubezpieczonemu A. Ł. do stażu
pracy wykonywanej w warunkach szczególnych okresu pracy od 02.01.1985 r. do 31.12.2008 r., ponieważ pracodawca
odwołującego w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 17.03.2014 r. nie potwierdził, iż
ubezpieczony w/wym. okresie wykonywał pracę wymienioną w pkt 32 załączniku nr 1 do ustawy z dnia 19.12.2008
r. o emeryturach pomostowych.
Warto w tym miejscu przytoczyć następujące orzeczenie. Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 26 marca 2015
r., III AUa 699/14, podniósł, iż o uznaniu danego zatrudnienia za pracę w szczególnych warunkach nie decyduje
ani treść dokumentów wystawionych przez pracodawcę, ani też nazwa stanowiska pracy, lecz charakter faktycznie
wykonywanych czynności.
W judykaturze wskazuje się, że w świetle przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych podstawowym dokumentem
poświadczającym staż pracy w warunkach szczególnych jest świadectwo wykonywania pracy w takich warunkach
wystawione przez uprawnionego pracodawcę lub jego następcę prawnego. Niemniej jednak w postępowaniu sądowym
ubezpieczony może za pomocą wszelkich środków dowodowych, w tym także zeznań świadków, wykazywać, że w
spornym okresie świadczył pracę w warunkach szczególnych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 marca
2015 r., sygn. akt III AUa 961/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt III AUa
1931/14).
Odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie. Sąd Okręgowy, w oparciu o zebrany w toku postępowania
materiał dowodowy oraz kierując się zasadami logiki i doświadczenia życiowego, uznaje, iż ubezpieczony A. Ł.
spełnia łącznie wszystkie przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury pomostowej z tytułu pracy w warunkach
szczególnych wynikające z treści art. 4, 8 i 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z
2015 r., poz. 965 j.t.). W szczególności posiadał on w dniu wejścia w życie ustawy wymagany okres co najmniej 10 lat
pracy w szczególnych warunkach wskazanej w pkt 32 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy o emeryturach
pomostowych .
Z uwagi na powyższe, Sąd na podstawie art. 47714 § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych Oddziału w B. w ten sposób, iż przyznał A. Ł. prawo do emerytury pomostowej od dnia(...)., to jest od
pierwszego dnia miesiąca w którym złożył on wniosek o przyznanie dochłodzonego świadczenia.
W punkcie 2 wyroku Sąd zgodnie z treścią przepisu art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS z urzędu
orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do
wydania decyzji. Zdaniem Sądu, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności przedmiotowej sprawy nie zaistniały
podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonego.
Sąd wziął pod uwagę sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym, jak również występujące
ograniczenia dowodowe do przyznania ubezpieczonemu prawa do żądanego świadczenia. W toku procesu konieczne
było przeprowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność świadczenia przez odwołującego się pracy w
szczególnych warunkach bezpośredni przy przetwórstwie azbestu.
W punkcie 3 wyroku Sąd na podstawie treści § 2 ust. 1, ust. 2 oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490
j.t.), zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego kwotę 360 (trzysta
sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.
SSO Janusz Madej