lokalny program rewitalizacji miasta pułtusk
Transkrypt
lokalny program rewitalizacji miasta pułtusk
Załącznik do uchwały nr XXIX/321/2005 Rady Miejskiej w Pułtusk z dnia 11 marca 2005 r. RADA MIEJSKA W PUŁTUSKU BURMISTRZ MIASTA PUŁTUSK __________________________________________________________ LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI MIASTA PUŁTUSK powiat pułtuski województwo mazowieckie PUŁTUSK, STYCZEŃ 2005 SPIS TREŚCI I. POLITYKA REWITALIZACJI OBSZARÓW MIEJSKICH 1. Lokalny Program Rewitalizacji str. 3 str. 5 II. PROCEDURA OPRACOWYWANIA LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI str. 7 III. OBSZAR I CZAS REALIZACJI LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI str. 8 IV. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM PROGRAMEM REWITALIZACJI str. 9 V. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW DOTYCZĄCYCH ROZWOJU PRZESTRZENNO-SPOŁECZNOGOSPODARCZEGO MIASTA I REGIONU str. 75 VI. PODOKRESY PROGRAMOWANIA str. 78 VII. ZASIĘG TERYTORIALNY REWITALIZOWANEGO OBSZARU I UZASADNIENIE str. 79 VIII. PODZIAŁ NA ZADANIA I PROJEKTY INWESTYCYJNE NA POSZCZEGÓLNYCH OBSZARACH OBJĘTYCH LOKALNYM PROGRAMEM REWIALIZACJI str. 92 IX. PLAN FINANSOWY REALIZACJI REWITALIZACJI NA LATA 2005- 2013 str. 122 X. SYSTEM WDRAŻANIA str. 132 XI. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY, AKTUALIZACJI I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ str. 133 OPRACOWANIE: Poniższy dokument opracowany został w oparciu o informacje gromadzone przez Urząd Miejski w Pułtusku oraz gminne jednostki organizacyjne, Plan Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Pułtusk, Strategię Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Pułtusk do roku 2020, Wieloletni Plan Finansowy oraz Raport o stanie gminy. Autor opracowania: Warszawskie Centrum Demokracji Lokalnej FRDL, przy współudziale ekspertów: dr Michała Bitnera – Uniwersytet Warszawski oraz Remigiusza Górniaka i Wiktorii Gogacz Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 2 I. POLITYKA REWITALIZACJI OBSZARÓW MIEJSKICH Rewitalizacja jest procesem przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych w zdegradowanych dzielnicach miast, przyczyniającym się do poprawy jakości życia mieszkańców, przywrócenia ładu przestrzennego oraz do ożywienia gospodarczego i odbudowy więzi społecznych. Obejmuje ona kompleksowe działania techniczne, społeczne i ekonomiczne mające na celu przywrócenie dawnej świetności oraz zapewnienie rozwoju określonego obszaru: dawnych powojskowych oraz wyznaczników dzielnic tzw. koncepcji miejskich, "blokowisk". terenów Do rozwiązywania poprzemysłowych, istotnych sytuacji pozytywnych kryzysowych poprzez rewitalizację należą: zachowanie walorów historycznych danego obszaru, podkreślenie jego unikalności i kolorytu lokalnego, działanie w zgodzie z potrzebami i wartościami danej społeczności przy jej aktywnym udziale w przygotowaniu i realizacji programów rewitalizacji. Wsparcie i dokumentach dynamizacja rządowych programów rewitalizacji określających strategię ma rozwoju podłoże i w politykę zagospodarowania przestrzennego. Jednym z celów Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego jest "tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską". Jednym z priorytetów polityki rozwoju regionalnego do 2006 r. jest wsparcie obszarów wymagających aktywizacji i zagrożonych marginalizacją. Do tematyki rewitalizacji odnoszą się również strategie rozwoju województw i programy Unii Europejskiej tak przedakcesyjne, jak i strukturalne, zwłaszcza Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR). Celem poddziałania 3.3.1 ZPORR jest pobudzenie aktywności środowisk lokalnych i stymulowanie współpracy na rzecz rozwoju społeczno- gospodarczego oraz przeciwdziałanie zjawiskom wykluczenia społecznego w Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 3 zagrożonych patologiami społecznymi obszarach miast. W tym wypadku niezbędna jest identyfikacja tych rejonów miasta, które pod względem społecznym bądź gospodarczym napotykają na bariery rozwojowe wskutek niedorozwoju określonych funkcji lub też ze względu na niekorzystną strukturę społeczną. Rewitalizacja ma na celu poprawę wszystkich aspektów życia mieszkańców miast, poprzez rewaloryzację stanu środowiska zamieszkania oraz wsparcie rozwoju gospodarczego i społecznego. To właśnie powiązanie spraw społecznych, gospodarczych i technicznych jest istotą zagadnienia, które odnosi się do całości życia miasta. Program rewitalizacji należy realizować w sferach: • gospodarczej, • społecznej, • przestrzennej. W sferze gospodarczej - należy doprowadzić do: - wzrostu aktywności regionu, atrakcyjności dla turystów, inwestorów i mieszkańców zwiększenia potencjału turystycznego, kulturalnego, - rozwoju nowych funkcji zdegradowanych obszarów, - wzrostu potencjału turystycznego, - wsparcia wyznaczonych obszarów, które w znaczący sposób wpływają na ekonomiczną i społeczną aktywność otoczenia, - tworzenia przyjaznego środowiska dla rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości, - wykorzystania możliwości związanych z realizacją inwestycji infrastrukturalnych i wsparcia dla zasobów ludzkich oraz przedsięwzięć realizowanych w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, jak również działań realizowanych w ramach Sektorowych Programów Operacyjnych. W sferze społecznej należy doprowadzić do zapobiegania i przeciwdziałania niepożądanym zjawiskom w tym: Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 4 - przeciwdziałanie patologiom społecznym - poprawy stanu bezpieczeństwa – tworzenie stref bezpieczeństwa i zapobiegania przestępczości w zagrożonych patologiami społecznymi obszarach miast, - przeciwdziałania zjawisku wykluczenia społecznego, - podniesienia kwalifikacji mieszkańców terenów zagrożonych wykluczeniem społecznym, - zwiększenia możliwości zatrudnienia, m.in. poprzez intensyfikację funkcji usługowych i handlowych w obsłudze mieszkańców oraz ruchu turystycznego, - poprawy jakości środowiska. W sferze przestrzennej należy doprowadzić do: - poprawy jakości i atrakcyjności przestrzeni miejskiej ( place, ulice, skwery, wnętrza posesji), - stworzenia wizerunku miasta atrakcyjnego turystycznie i generującego dochody, - zwiększenia konkurencyjności przestrzeni miejskich - stworzenia społecznie i wizualnie atrakcyjnego środowiska o silnej tożsamości miejsca. 1. Lokalny program Rewitalizacji Lokalny Program Rewitalizacji jest dokumentem planistycznym, stanowiącym narzędzie sprawnej kontroli i koordynowania realizacji zadań kluczowych z punktu widzenia interesu lokalnej społeczności i włączonych w zakres Programu. Przedstawia wyszczególnieniem on sytuację obszarów ekonomiczną wymagających na terenie rewitalizacji. miasta, Program z ten zawiera opis niezbędnych działań potrzebnych dla rozwoju gospodarczego rewitalizowanych terenów, sposób rozwiązywania problemów społecznych, a także odnoszące się do tego kilkuletnie plany finansowe . Od uwarunkowań Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 5 gospodarczo-społecznych gminy zależeć będzie, jakie elementy znajdą się w takim programie. Program rewitalizacji opracowany zgodnie z wymogami europejskimi zawiera więc założenia lokalnej polityki przestrzennej i społeczno- gospodarczej, takiej, która zapewni miastu zrównoważony rozwój. Polityka ta ukierunkowana powinna być między innymi na niwelowanie różnic przestrzennych zidentyfikowanych na objętym programem terenie. Zadania ujęte w Lokalnym Programie Rewitalizacji uwzględniają różne kryteria. Nacisk położony został na zgodność z istniejącymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego oraz ochrony zabytków i dziedzictwa kulturowego na terenie miasta. Wzięto pod uwagę potencjał finansowy miasta, możliwości finansowania projektów z funduszy UE oraz włączenia w proces rewitalizacji kapitału prywatnego. Duże znaczenie ma wreszcie uwzględnienie potrzeb i możliwości rozwoju, warunków i jakości życia mieszkańców. Zasięg opracowanego Programu Rewitalizacji w części ogólnej dotyczy całego obszaru miasta Pułtusk. Ujęcie tak szerokie wydaje się zasadne ze względu na ścisłe powiązanie funkcji pełnionych przez poszczególne obszary miasta. Część szczegółowa opracowania wyznacza mniejsze jednostki, na których przewidziane są w pierwszej kolejności konkretne działania mające na celu rewitalizację specyficznych tych obszarów terenów. Ponadto, wymagających poza wydzieleniem kompleksowych działań rewitalizacyjnych, dla zachowania spójności Programu określono szereg priorytetowych zadań w poszczególnych trwałych elementach życia miasta – infrastrukturze technicznej i społecznej. Przewidziane do realizacji w pierwszej kolejności zadania zgodne są z priorytetami wynikającymi z uwzględnienia różnych kryteriów i preferencji mieszkańców. Zadania ujęte w poniższym opracowaniu stanowią pierwszy etap złożonego procesu rewitalizacji miasta. Przewiduje się więc systematyczne uzupełnianie Programu o kolejne bieżące zadania wynikające z rzeczywistych potrzeb miasta oraz jego aktualnych możliwości finansowych. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 6 II. PROCEDURA OPRACOWYWANIA LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Inicjatorem i koordynatorem działań mających na celu opracowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji był Urząd Miasta i Gminy Pułtusk pod przewodnictwem Burmistrza p. Wojciecha Dębskiego oraz kierowników odpowiednich wydziałów funkcjonujących w ramach Urzędu Miejskiego. Opracowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji dla miasta poprzedzone było szerokimi konsultacjami społecznymi Pułtusk oraz analizą kluczowych problemów rozwojowych miasta. W szczególny sposób udział w opracowanie dokumentu wnieśli pracownicy Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urzędu Miejskiego w Pułtusku pod kierownictwem p. Marianny Bochenek, zapewniając kompletne informacje oraz aranżując współpracę stanowiących różnych istotne podmiotów centra istniejących rozwoju i na terenie aktywizacji sfery miasta, a społecznej, gospodarczej i kulturalnej miasta. Zapewnienie odpowiedniej komunikacji pomiędzy podmiotami włączonymi w przygotowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji oraz aktywna ich partycypacja były możliwe dzięki wyznaczeniu w tym celu zespołu zadaniowego pracowników Urzędu Miejskiego, a także organizacji spotkań roboczych z przedstawicielami zainteresowanych podmiotów usługowych działających na terenie miasta. Do prac nad programem rewitalizacji Pułtuska aktywnie włączyli się przedstawiciele miejskich jednostek organizacyjnych. Odpowiednie raporty na potrzeby opracowania kompletnego programu zostały przedstawione przez: Spółdzielnie Mieszkaniowe, TBS, Wydział Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, przedszkola, szkoły działające na terenie obszarów przewidzianych do rewitalizacji, Powiatowy Urząd Pracy, Miejskie Centrum Kultury i Sztuki, Muzeum Regionalne, Pułtuską Bibliotekę Publiczną a także odpowiednie wydziały Urzędu Miasta i Gminy Pułtusk. Nawiązano także współpracę z Wyższą Szkołą Humanistyczną im. A. Gieysztora. W proces przygotowania Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 7 Programu aktywnie włączyli się także Radni miasta, proponując własne koncepcje odnośnie sporządzanego dokumentu. W wyniku rozpoznania potrzeb związanych z bieżącym funkcjonowaniem wymienionych podmiotów oraz ich planów inwestycyjnych możliwe było opracowanie kompletnego zestawu działań wchodzących w skład procesu rewitalizacji wybranych obszarów miasta. Lokalny Program Rewitalizacji zawiera także podstawowe informacje dotyczące strony realizacyjnej poszczególnych działań. Zidentyfikowane na terenie miasta problemy występujące w różnych sferach życia społeczno-gospodarczego ujęte zostały w Programie wraz z proponowanymi rozwiązaniami. Rozwiązania te mają formę konkretnych działań inwestycyjnych, modernizacyjnych bądź prewencyjnych w wymiarze społecznym. Zapoczątkowany rewitalizacji opracowaniem zaniedbanych obszarów poniższego miasta dokumentu będzie proces kontynuowany w przyszłości przy aktywnym udziale podmiotów publicznych i oraz partnerów społeczno-gospodarczych miasta. Planowane przedsięwzięcia objęte Lokalnym Programem Rewitalizacji stanowić będą formalną podstawę ubiegania się o środki finansowe UE pochodzące z różnych programów i funduszy pomocowych. III. OBSZAR I CZAS REALIZACJI LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Obszar: MIASTO PUŁTUSK Czas realizacji: lata 2004-2013 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 8 IV. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM PROGRAMEM REWITALIZACJI 1. Charakterystyka miasta i gminy GMINA PUŁTUSK jest gminą miejsko – wiejską położoną w powiecie pułtuskim w północnej części województwa mazowieckiego na pograniczu Wysoczyzny Ciechanowskiej i Niziny Kurpiowskiej oraz na zachodnim skraju Puszczy Białej. GMINA PUŁTUSK graniczy z gminami powiatu pułtuskiego: Gzy, Obryte, Pokrzywnice, Winnica, Zatory oraz z gminami powiatu makowskiego: Szelków oraz Karniewo. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 9 MIASTO PUŁTUSK jest położone w środkowej części powiatu pułtuskiego w odległości około 60 km na północ od Warszawy. Ogólna powierzchnia GMINY PUŁTUSK wynosi 13372 ha tj. 133,7 km2. Łączna liczba ludności Gminy wynosi ok. 23,5 tys., przy czym ok. 18 tys. przypada na miasto zaś tylko ok. 5,5 tys. na obszary wiejskie gminy. W skład gminy wchodzą następujące miejscowości: Białowieża, Boby, Chmielewo, Głodowo, Gnojno, Jeżewo, Grabowiec, Gromin, Kleszego, Kacice, Kokoszka, Lipa, Lipniki Nowe, Lipniki Stare, Moszyn, Olszak, Pawłówek, Płocochowo, Ponikiew, Przemiarowo, Szygówek, Trzciniec oraz Zakręt.1 Na charakter gminy i miasta oraz możliwości ich zainwestowania istotny wpływ mają powiązania z sieciami komunikacyjnymi, a także potencjał gospodarczy położonych w pobliżu ośrodków miejskich. Uwarunkowania te w istotny sposób wpływają na koszty i możliwe do uzyskania rezultaty poszczególnych inwestycji. Korzystne powiązania komunikacyjne gminy pozytywnie wpływają na współpracę i możliwość rozwoju gospodarczego w oparciu o bardziej odległe, lepiej rozwinięte ośrodki. Rośnie oddziaływanie głównego ośrodka miejskiego 1 Szczegółowy opis i specyfikę położenia geograficznego Gminy oraz Miasta Pułtusk znajduję się w opracowanym w 2003 roku Raporcie o stanie Gminy Pułtusk Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 10 w regionie – Warszawy. Coraz więcej mieszkańców Pułtuska dostrzega jednocześnie potencjał tkwiący w korzystnym położeniu geograficznym i transportowym oraz unikalnych walorach turystycznych miasta. Długookresowym celem władz miasta winno być promowanie turystyki wewnątrz zabytkowego centrum miast i stopniowe lub nawet całkowite przeniesienie ruchu tranzytowego poza tereny potencjalnej turystyki. Dziewięć głównych dróg prowadzących ruch tranzytowy przechodzi przez centrum miasta i włączone jest w system dróg miejskich stanowiąc znaczną uciążliwość zarówno dla mieszkańców jak i użytkowników dróg. W Urzędzie Miejskim powstała idea budowy obwodnicy prowadzącej ruch transportowy na zachód od istniejących powiązań komunikacyjnych, która byłaby włączona w ul. Warszawską na południu i ul. Kościuszki na północy (droga krajowa nr 61). Ponadto planuje się przeniesienie obecnego terminalu PKS poza centrum miasta. Zmiana i ograniczenie ruchu tranzytowego są pożądane także ze względu na konieczność podniesienia bezpieczeństwa mieszkańców. W ostatnim czasie uwidaczniają się tendencje w realokacji ludności polegające na stopniowym przemieszczaniu się ludności wiejskiej do miast lub obszarów podmiejskich. W dłuższym okresie oznacza to zmiany w przestrzennym rozmieszczeniu ludności i jej koncentrację przy pozarolniczych ośrodkach pracy, a w szczególności na obszarach podmiejskich. Wzrośnie liczba zatrudnionych w obsłudze ludności i rolnictwa. Z uwagi na unikalny zabytkowy charakter miasta, które określane jest jako „Wenecja Północy” i jest jednym z najstarszych miast Mazowsza2 oraz jego malownicze położenie wzdłuż rzeki Narew zasadnym wydaje się być stwierdzenie, iż główną osią rozwoju miasta w najbliższych latach powinna być szeroko rozumiana turystyka i rekreacja. Potencjał Pułtuska nie wynika wyłącznie z jego funkcji ośrodka przemysłowego, lecz w przeważającej mierze z endogennych walorów środowiskowych i turystycznych. Miasto jest także liczącym się ośrodkiem życia oświatowego i kulturalnego. Znajdujące się na terenie miasta Dom Polonii, Wyższa Szkoła Humanistyczna im. A.Gieysztora, 2 Pułtusk uzyskał prawa miejskie w 1339 roku Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 11 Muzeum Regionalne, Państwowa Szkoła Muzyczna oraz wiele innych instytucji kultury stanowiących o potencjale Pułtuska będzie w niedalekiej przyszłości określało główne kierunki rozwojowe miasta i gminy. Specyficzny charakter miasta wymusza na władzach miasta działania mające na celu nie tylko rewaloryzację podtrzymujących ich i utrzymanie bieżące istniejących obiektów funkcjonowanie, ale zabytkowych również działania zmierzające do uruchomienia kapitału społecznego Pułtuska oraz włączenia jak największej grupy mieszkańców w procesy społeczne i gospodarcze zachodzące w mieście. Rosnące bezrobocie na terenach miejskich, poszerzające się zjawisko wykluczenia społecznego oraz nasilające się zjawiska patologii społecznych stanowią wyraźny impuls dla władz miasta. Z tego punktu społecznych widzenia i identyfikacja gospodarczych stanowi podstawowych podstawę do problemów określenia kierunków i zasięgu polityki rewitalizacji miasta. 2. Uwarunkowania środowiska naturalnego na terenie miasta Środowisko naturalne miasta oraz jego położenie geograficzne stanowi w dużej mierze podstawę jego rozwoju. Mając na uwadze rozwój zrównoważony miasta i aspekt ekologiczny jego funkcjonowania jako skupiska ludzi i miejsca ich działalności gospodarczej konstrukcja planu rewitalizacji uwzględniać musi podstawowe wymogi środowiskowe. Zwłaszcza w wypadku przywracania dawnych funkcji poszczególnym obszarom oraz planowania nowego typu działalności na terenie miasta plany te nie mogą w fazie realizacji ani funkcjonowania powodować zakłóceń w funkcjonowaniu lokalnego ekosystemu. Podobnie wszystkie planowane inwestycje oparte powinny być o nowoczesne technologie, które kładą nacisk na ochronę środowiska. Szczególne znaczenie mają w tym zakresie stosunki wodne na terenie miasta. Pułtusk leży w dorzeczu rzeki Narwi, w szerokiej (2 – 4 km) dolinie, w jej dolnym biegu (267 km rzeki). Narew stanowi naturalny szlak wodny na Wielkie Jeziora Mazurskie i Pojezierze Augustowskie. Rzeka pełni też istotne funkcje komunikacyjne w rejonie a ponadto bardzo ważnym Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 12 elementem przestrzennym terenu Gminy Pułtusk jest rozległa dolina rzeki Narew, atrakcyjna z uwagi na bazę wodną, tereny zielone i malowniczą skarpę. Najstarsza część miasta, gdzie położona jest większość zabytków przeszłości, znajduje się na wyspie utworzonej przez rozwidloną odnogę Narwi. Przecina ona miasto w postaci dwóch malowniczych kanałów, zwanych Rybitwą i Duszkiem, które mieszkańcy porównują do kanałów weneckich. Z racji takiego położenia Pułtusk nazywany bywa często „Wenecją Mazowsza” lub „Wenecją Północy”. Większa część miasta leży na prawym brzegu rzeki Narwi, na lewym brzegu rozciąga się część Pułtuska zwana Popławami. Nazwa pochodzi od nazwy wsi przyłączonej do miast w okresie międzywojennym. Popławy z Pułtuskiem połączone są dwoma mostami, z których jeden przeznaczony jest tylko dla ruchu pieszego, natomiast drugi został gruntownie zmodernizowany i odnowiony. Wykorzystując wynikające z uwarunkowań środowiska walory miasta, jego malownicze tereny położone w nad rzeką oraz występujące na tym terenie wody geotermalne możliwe jest ukierunkowanie rozwoju miasta jako kurortu wraz z pełnionymi na tego typu terenach funkcjami turystycznorekreacyjnymi. Zasoby wód geotermalnych mogą być także wykorzystane w produkcji energii na potrzeby ośrodka miejskiego, co dodatkowo przyczynia się do realizacji koncepcji rozwoju zrównoważonego miasta i gminy Pułtusk. Aktualny stan środowiska naturalnego w gminie jest stosunkowo dobry. Uwarunkowania naturalne nie stanowią trudnej bariery rozwojowej dla dalszego rozwoju funkcji miasta jako ośrodka życia społeczno-gospodarczego. Zachowane muszą być jednak podstawowe wymogi umożliwiające bieżącą ochronę zasobów naturalnych a także utrzymanie ich obecnego stanu w przyszłości. Zachowanie wymogów ochrony środowiska w tym zakresie ma także wymiar czysto społeczny przez istotny wpływ na poziom życia mieszkańców miasta. Szczególną uwagę zwrócić należy w procesie planowania rozwoju miasta na działania wpływające na obecnie zagrożone elementy środowiska naturalnego. W chwili obecnej zagrożeniem dla walorów środowiska przyrodniczego jest zanieczyszczenie rzeki Narew przez dopływy Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 13 rzek i cieków usytuowanych na terenie gminy i miasta Pułtuska. Na terenie miasta są to kanały zanieczyszczone ściekami komunalnymi; na terenach wiejskich – ścieki sanitarne z gospodarstw domowych. Ścieki komunalne są zagrożeniem dla czystości wód cieków wodnych spływających do Narwi i dla jakości wód wgłębnych pierwszego poziomu wodonośnego. Poważnym zagrożeniem dla jakości życia mieszkańców Pułtuska jest nadmierny ruch tranzytowy i miejscowy w centrum miasta, a szczególnie baza transportowa PKS usytuowana w centrum miasta. Uregulowania wymaga też gospodarka odpadami na terenie miasta, co jest przedmiotem opracowywanej koncepcji powołania Związku Gmin z terenu powiatu Pułtuskiego, które prowadzą samodzielną gospodarkę odpadami. Budowa zakładu utylizacji odpadów komunalnych lub centrów recyklingu jest nie opłacalna przy zbyt małym rejonie obsługi. Odpowiednie wytyczne i zasady realizacji programowanych inwestycji, tak w sferze mieszkaniowej, gospodarczej, społecznej wynikają między innymi z opracowanego w gminie „Raportu o stanie gminy” oraz ze „Studium Uwarunkowań i Kierunków rozwoju Miasta i Gminy Pułtusk”. Władze gminy powinny przede wszystkim dołożyć starań, aby nie dopuścić do pogorszenia stanu środowiska naturalnego. Konieczne jednak są inwestycje, które mogą ten stan poprawić – gazyfikacja, modernizacja sieci elektroenergetycznej, budowa systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, utylizacja odpadów w tym także z produkcji zwierzęcej, a także poprawa estetyki gminy poprzez likwidację „dzikich” wysypisk śmieci. Istotnym elementem działań na rzecz ochrony środowiska jest edukacja ekologiczna społeczności lokalnej. 3. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego Zagospodarowanie przestrzenne miasta i kierunki, w jakich prowadzony powinien być dalszy rozwój urbanistyczny miasta są wynikiem oddziaływania wielu różnych czynników lokalnych i ponadlokalnych. Ma tu Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 14 znaczenie tradycja historyczna i wynikła z niej zabudowa architektoniczna, ale też uwarunkowania środowiskowe, ukształtowanie powierzchni, jakość gleb itp. Czynnikiem kształtującym przestrzenne zagospodarowanie na terenie miasta jest wreszcie dostępność komunikacyjna a także rozmieszczenie skupisk o charakterze mieszkaniowym, przemysłowym i rolniczym. W fazie programowania rozwoju miasta szczególna troską objęte są obszary pozostające pod nadzorem konserwatorskim ze względu na ich wartość historyczną. Specyficzny układ urbanistyczny Pułtuska, zachowany od czasów średniowiecza, stanowi unikalne bogactwo gospodarcze i kulturowe również dla jednoczącej się Europy, co podnosi rangę działań mających na celu przywrócenie miastu jego dawnych funkcji i rewitalizacja obszarów zagrożonych marginalizacją. Specjalnym problemem w mieście jest uporządkowanie całego układu przestrzennego starego miasta. Na obszarze objętym strefą ścisłej ochrony konserwatorskiej wprowadzane są rygorystyczne ustalenia dotyczące ochrony obiektów zabytkowych oraz realizacji nowego zagospodarowania. Szczególnie ważne są ustalenia dotyczące realizacji nowej zabudowy, które muszą zapobiec zmianie charakteru tej części miasta. Dotyczy to zwłaszcza tej części starego miasta, na obszarze której znajduje się prywatna zabudowa jednorodzinna. Rewaloryzacja tej zabudowy odbywa się w sposób sukcesywny, poprzez indywidualną wymianę zamortyzowanych budynków. Zatrzymanie zachodzących zmian jest niemożliwe, ale powinny one być wprowadzane w sposób kontrolowany, aby zostały zachowane walory dawnego układu, a nowe realizacje nie stanowiły rażącego dysonansu. Dlatego ważne jest prowadzenie takiej polityki przestrzennej, która nie naruszy i nie zniszczy starego układu miejskiego. Na szczególne wyróżnienie zasługuje zatem obszar starego miasta, o zabudowie niskiej małomiasteczkowej i jednorodzinnej. Ta część miasta pełni istotne funkcje usługowo-administracyjne. Znaczenie tych funkcji wzrosło w wyniku uzyskania przez miasto statusu stolicy powiatu. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 15 Według założeń Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Pułtusk problemem, na obszarze starego miasta, jest zachowanie zabudowy zabytkowej, charakterystycznej dla minionego etapu rozwoju miasta. W tej części Pułtuska dominuje zabudowa o architekturze charakterystycznej dla małych miast na przełomie XIX i XX wieku. Perspektywiczne kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy stwarzają ramy przestrzenne dla jej zrównoważonego rozwoju. Planowane jest także przeobrażenie struktury gospodarczej gminy z typowo rolniczej na wielofunkcyjną., co zgodne jest z centralnymi zamierzeniami polityki państwa. Integrowanie polityki przestrzennej państwa z interesami gminy a także wpływanie na formułowanie priorytetów rozwojowych gminy uwzględnia zaś rozwój nowych dziedzin, jak np. wszelkie usługi turystyczne, które potencjalnie świadczone mogą być na terenie Gminy Pułtusk. W ramach tych przekształceń mieści się rozwój turystyki i usług związanych z tym sektorem. Rozpoznawanie stanu przestrzeni gminy wraz z oceną jej przydatności w poszczególnych działach gospodarki ułatwia zaś faktyczną identyfikację gminy jako terenu o rzadkich walorach środowiska naturalnego i cechach klimatu korzystnie wpływającego na zdrowie ludzkie. Stwarza to jednocześnie warunki dla marketingu przestrzennych walorów gminy w celu lokowania tu działalności związanej z preferowanymi formami aktywności gospodarczej i społecznej. 4. Infrastruktura techniczna Realizacja inwestycji wyposażających miasto i gminę w kompleksową infrastrukturę techniczną jest podstawowym czynnikiem mającym wpływ na jej rozwój. Szczegółowe plany powinny dotyczyć: • modernizacji ujęć wody; • modernizacji i rozbudowy miejskiej sieci drogowej • modernizacji i rozbudowy systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych; Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 16 • modernizacji i rozbudowy miejskich sieci elektroenergetycznych; • modernizacji i rozbudowy systemu gazociągowego; • gospodarki odpadami stałymi i płynnymi z produkcji rolnej i pozarolniczej. Odpowiedni poziom rozwoju systemu komunikacyjnego jest kolejnym istotnym czynnikiem rozwoju lokalnego. Sieć dróg w mieście wymaga usprawnień i modernizacji, duże zastrzeżenia budzą stan nawierzchni i parametry techniczne dróg. Konieczne jest opracowanie koncepcji układu komunikacyjnego w gminie i opracowanie harmonogramów działań, niezbędnych do jego wdrożenia. Poza samymi drogami uwagę należy zwrócić na urządzenia infrastruktury drogowej, czyli chodniki, parkingi, oświetlenie uliczne, tablice informacyjne oraz ścieżki rowerowe. Stan systemu komunikacji Położenie miasta na komunikacyjnej mapie Polski i województwa jest dość korzystne. Jednakże stan rozwoju infrastruktury komunikacyjnej na terenie miasta należy uznać za niewystarczający, biorąc pod uwagę ogromny potencjał położenia geograficznego oraz rosnące potrzeby społeczno- gospodarcze wewnątrz miasta. Układ komunikacyjny w gminie i mieście Pułtusk składa się z dróg o różnym znaczeniu a także zróżnicowanym natężeniu ruchu. Układ sieci drogowej na terenie Gminy Pułtusk tworzą: drogi publiczne krajowe, wojewódzkie, drogi powiatowe, miejskie i gminne oraz drogi niepubliczne wewnętrzne, które nie posiadają uregulowanego statusu prawnego. Pułtusk jest ośrodkiem, w którym zbiegają się drogi krajowe i wojewódzkie: • droga krajowa międzyregionalna nr 61 prowadząca z Warszawy do Pułtuska poprzez Legionowo, Serock i z Pułtuska do Suwałk przez Różan, Ostrołękę, Łomżę, Augustów, która w mieście od południa włącza się w ulicę Warszawską, a od północy w ulicę Kościuszki, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 17 • droga krajowa regionalna nr 618, łącząca Pułtusk z Ciechanowem i dalej prowadząca ruch do Płocka, • droga krajowa regionalna 619 łącząca Pułtusk z Nasielskiem i dalej z drogą międzynarodową E-7, Drogi wg nawierzchni w gminie Pułtusk 24% nawierzchnia żwirowa nawierzchnia twarda 76% W gminie Pułtusk spośród dróg będących w jej władaniu, aż 76% stanowią drogi o nawierzchni żwirowej, tylko 24% ogólnej długości dróg gminnych posiada nawierzchnię twardą. Należy więc dążyć do przebudowy nawierzchni żwirowej, przy jej wykorzystaniu jako podbudowy tworzyć drogi o wyższym standardzie (nawierzchnia bitumiczna). Rzeczywista długość lokalnych ulic miejskich wynosi 37 173mb w tym3: 3 kostka kamienna 243mb/2684 m2 Asfaltobeton 15293mb/91154 m2 asfalt lany 3mb/13 m2 Płyty kamienno-betonowe 1485mb/6770 m2 Żwir 8533mb/53023 m2 kamień polny 478mb/2131 m2 gruntowa 11138mb/62180 m2 Źródło: Zakład Usług Komunalnych i Gospodarki Mieszkaniowej Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 18 Ogółem nawierzchnia chodników 45678mb/126971 m2 w tym:4 Płyty kamienne 54mb/192 m2 Płyty betonowe 8099mb/20635 m2 kostka kamienna 908mb/1966 m2 bitumiczna 4618mb/13463 m2 kamień polny łamany 205mb/438 m2 Gruntowa 31485mb/88962 m2 Żwir 336mb/1315 m2 Wjazdy 4294 m2 Zieleń 21877 m2 Pobocza 9397 m2 Miejsca postoju 1621 m2 razem 37189 m2 Z wyżej przedstawionych tabel wynika konieczność zaplanowania i przebudowy znacznej ilości chodników. Należy również zwrócić uwagę na niewielki w stosunku do obszaru miasta Pułtusk (ok. 25 000km2) obszar miejsc postoju. Drogi gminne realizują lokalne powiązania zewnętrzne bliskiego zasięgu, wewnątrzgminne oraz obsługują przyległe zagospodarowanie. Opisując stan komunikacji w gminie Pułtusk nie sposób pominąć rzeki Narew w aspekcie szlaku żeglownego, który stanowi naturalną drogę wodną łączącą Wisłę z Wielkimi Jeziorami Mazurskimi. Droga wodna otwarta jest od 15 kwietnia do 30 października każdego roku. W przypadku niskich stanów wód szlak żeglowny jest zamknięty, ale jest wytyczany tzn., że armatorzy pływają na własną odpowiedzialność. Istnienie szlaku żeglownego na rzece 4 Źródło: Zakład Usług Komunalnych i Gospodarki Mieszkaniowej, stan na dzień 31.12.2001r. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 19 Narew bez wątpienia jest ogromnym turystyczno-rekreacyjnym atutem regionu, który należy jak najlepiej wykorzystać. Drogi powiatowe w części nie spełniają wymaganych warunków technicznych m.in. odnośnie szerokości pasów drogowych w liniach rozgraniczających, stanu technicznego nawierzchni, szerokości poboczy i odwodnień. Drogi gminne wymagają modernizacji, część z nich wymaga położenia nawierzchni bitumicznej. W większości są to drogi gruntowe lub o nawierzchni żwirowej. Ruch na drogach powiatowych i gminnych jest obecnie wyraźnie niższy od ich możliwości przepustowych po wymaganych modernizacjach, natomiast znaczne zwiększenie natężenia ruchu obserwuje się na drogach łączących gminę i miasto z siecią dróg krajowych oraz siecią dróg wojewódzkich. Stanowiąc dużą uciążliwość dla środowiska przyrodniczego (zanieczyszczenia komunikacyjne i hałas) trasy te są dla gminy szansą rozwoju gospodarczego. W ich sąsiedztwie następuje aktywizacja gospodarcza (rozwój handlu, obsługa podróżnych, usługi). Znalezienie kompromisu między ww. funkcjami to jedno z najważniejszych zadań stojących przed gminą i miastem Pułtusk. Elektroenergetyka Zakład Energetyczny Płock Dystrybucja Wschód Spółka z o. o. Zakład obsługuje następujące linie przesyłowe: 1. Linie 110 kV -teren gminy Pułtusk - 1,5 km, -teren miasta Pułtusk - 0,3 km linii. 2. Linie 15 kV -teren gminy Pułtusk - 104, l km linii napowietrznych, -teren miasta Pułtusk - 81,8 km linii napowietrznych i 40,3 km linii kablowych. 3. Linie 0,4 kV bez przyłączy Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 20 -teren gminy Pułtusk - 90, l km linii napowietrznych i 0,6 km linii kablowych, -teren miasta Pułtusk - 189,6 km linii napowietrznych i 84,9 km linii kablowych. Całkowite zużycie energii na terenie gminy Pułtusk w roku 2002 wyniosło 40.800.000 kWh. Stan techniczny urządzeń posiadanych przez Zakład określany jako dobry. Systematycznie, w miarę posiadanych środków oraz potrzeb następuje modernizacja oraz budowa nowych urządzeń. Na terenie miasta i gminy Pułtusk wszystkie budynki mieszkalne posiadają podłączenie do sieci energetycznej. Budynki nowobudowane podłączane są do sieci energetycznej systematycznie po załatwieniu odpowiednich spraw formalnych. Z uwagi na zróżnicowany stan techniczny lokalnych urządzeń elektroenergetycznych w poszczególnych rejonach gminy i miasta, bilans potrzeb i możliwości jest dość trudny do oszacowania. Dalsze zapotrzebowanie gminy i miasta na energię elektryczną na planowane w przyszłości i uwzględnione w niniejszym opracowaniu zadania inwestycyjne na lata 2004-2013, kształtować się będzie przede wszystkim pod wpływem ekonomicznego oddziaływania poziomu cen energii, a także tendencji do zastępowania dotychczasowych często mało ekonomicznych urządzeń przez nowsze, energooszczędne. Budowa nowych linii i stacji elektroenergetycznych dla zasilania nowych terenów budowlanych winna zostać uwzględniona na etapie sporządzania planu miejscowego. Zakłady energetyczne obsługujące gminę i miasto Pułtusk po otrzymaniu od gminy informacji na temat przewidywanych inwestycji winny dokonać stosownego bilansu. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 21 Sieć wodno-kanalizacyjna5 Sieć wodociągowa i kanalizacja sanitarna na terenie miasta i gminy Pułtusk jest eksploatowana przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółkę Z O.O. w Pułtusku , której jedynym właścicielem jest Gmina Pułtusk. Długość sieci wodociągowej w granicach gminy wynosi 192,8 km, w tym: • 131,8 km to sieć rozdzielcza • 6,2 km magistrale wodociągowe • 54,9 km przyłącza wodociągowe W samym Pułtusku rozdzielcza sieć wodociągowa posiada długość 46,4 km przewodów wodociągowych o średnicach od φ 80 do φ 250 mm zbudowanych z różnych materiałów. Są to rury żeliwne, stalowe, azbestocementowe do obecnie stosowanych rur PCV W Pułtusku jest eksploatowana sieć, która została wykonana przed 1945 rokiem , około 10 km. Dotyczy to ulic Świętojańskiej, Benedyktyńskiej , 3-go Maja, Wojska Polskiego. Stan techniczny sieci jest zróżnicowany zależny od wieku sieci jak i zastosowanych materiałów. Najbardziej nietrwałe okazały się przyłącza wykonywane z rur stalowych, które przy niestaranności wykonanych izolacji ulegają szybkiej korozji. Są one systematycznie wymieniane. W ostatnich dziesięciu latach zostały zwodociągowane dzielnice Pułtuska leżące na lewym brzegu Narwi: Osiedle Popławy i osiedle Wyszkowskie. Układ sieci jest przede wszystkim pierścieniowy. Woda dla mieszkańców Pułtuska i kilku okolicznych wsi (Płocochowo, Jeżewo, Kacice, Lipniki i Grabówiec) czerpana jest z ujęcia zlokalizowanego w północnowschodniej części miasta na obszarze tarasu zalewowego rzeki Narwi. Od wschodu teren jest ograniczony korytem rzeki, od zachodu jej odnogą – kanałem. Obecnie ujęcie składa się z 6 studni o łącznej wydajności ok.260 m3/h. Woda czerpana jest z utworów czwartorzędowych, średnia głębokość studni wynosi 38 m. Ujęcie istnieje od 1934 roku, a do chwili obecnej odwiercono 24 studnie. Wykonanie takiej ilości otworów wiąże się z jakością 5 Dane UM Pułtusk, 2005 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 22 ujmowanej wody, która charakteryzuje się dużą zawartością związków żelaza, manganu, wysoką utlenialnością i barwą. W 90 % czerpana woda pochodzi z infiltracji wód powierzchniowych. W 2005 r planujemy wykonanie 2 odwiertów zastępczych dla studni o małej wydajności. Ujmowana woda wymaga uzdatnienia w Stacji Uzdatniania Wody zlokalizowanej przy ul. Kościuszki. Po zmianie przepisów stanowiących o jakości wody nie spełniane były normy w zakresie utlenialności i barwy. Obecnie po zastosowaniu nowych złóż są pierwsze rezultaty i woda spełnia wymagania. Po likwidacji hydroforni w Lipie obsługujemy jedno lokalne ujęcie w Trzcińcu zaopatrujące w wodę mieszkańców okolicznych wsi. Z tego wodociągu korzystają następujące wsie: Lipa, Chmielewo, Boby, Kleszewo, Trzciniec, Zakręt , Białowieża, Moszyn, Gromin, Lipniki Nowe, Głodowo, Przemiarowo i ostatnio wykonany wodociąg Olszak-Kleszewo. W zakresie infrastruktury związanej z wodociągami rozbudowa będzie ukierunkowana potrzebami mieszkańców gminy Pułtusk. Na terenie miasta brak odcinków sieci wodociągowej w ulicach, w które podlegają zabudowie indywidualnej jednorodzinnej. Należy tu wymienić rozbudowę dzielnicy Popławy, osiedla Wyszkowskiego, osiedla Nowaka. Należy również poprawić i modernizować istniejące rurociągi. Wybudowanie wodociągu dla wsi Płocochowo i Kacice wraz z pompownią w Jeżewie spowodowało okresowe spadki ciśnienia u odbiorców w ul. Nasielskiej. Ten problem powinien być rozwiązany w 2005 r. Obecnie trwają prace projektowe. Gorzej przedstawia się uzbrojenie terenów Pułtuska w sieć kanalizacji sanitarnej. Pułtusk posiada oczyszczalnię ścieków opartą na procesach mechanicznych, biologicznych i chemicznych. Jest ona zlokalizowana na lewym brzegu Narwi. Jej przepustowość zaprojektowano na 19500 RLM. Obecnie w zakresie przepływu wykorzystywana jest w ok. 50% (projekt 5400 m3/d , obecnie przepływ wynosi 2650 m3/d) natomiast w zakresie ładunku prawie w 80 %. Wiąże się to z dużą ilością ścieków dowożonych 140 m3/d, których ładunki są kilkukrotnie większe od ładunków w ściekach dopływających do oczyszczalni. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 23 Oczyszczone ścieki spełniają wymogi ochrony środowiska, a redukcja zanieczyszczeń wynosi ponad 90%. Od czasu oddania do eksploatacji oczyszczalni powstający osad ściekowy jest wykorzystywany na terenie oczyszczalni do utrwalania szaty roślinnej. Jednak świadomość ograniczenia terenu do tego celu nakazuje dokończenie rozwiązań technologicznych w zakresie gospodarki osadowej. Długość istniejącej kanalizacji sanitarnej wynosi 35,5 km, z czego przykanaliki posiadają długość 10,3 km. Od 2000 roku systematycznie rozbudowywana jest sieć kanalizacji sanitarnej. Proces rewitalizacji w zakresie infrastruktury wodno – kanalizacyjnej w Pułtusku został już zapoczątkowany. Zadaniem takim w 2004r. było wykonanie sieci kanalizacji sanitarnej w obrębie centrum miasta podlegającego ochronie konserwatorskiej w ul. Świętojańskiej, Staszica, Al. Polonii i ul. Kotlarskiej. Opracowana Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Pułtusk zawiera projekty i zadania związane z rewitalizacją i rozwojem infrastruktury technicznej w tym i wodno – kanalizacyjnej. Rozwój obszaru gminy oraz wymogi stawiane przez Unię Europejską wskazują na konieczność jak najszybszego skanalizowania obszaru gminy. Mieszkańcy gminy odprowadzają ścieki do szamb, które są często nieszczelne, co powoduje przenikanie dużych ilości zanieczyszczeń do gruntu, a w konsekwencji do wód powierzchniowych i podziemnych. Istotne zagrożenie dla środowiska naturalnego stanowią zbiorniki z gnojowicą. Z gospodarstw indywidualnych i mniejszych obiektów usługowohandlowych nie przyłączonych do sieci kanalizacyjnej, ścieki powinny być odprowadzane do zbiorników bezodpływowych, a następnie wywożone do oczyszczalni ścieków. Zgodnie z art. 37 i 122 ustawy z dnia 18.07.2001 r. Prawo wodne (Dz.U.Nr.115, poz 1229) wprowadzenie ścieków do wód powierzchniowych lub gruntu wymaga pozwolenia wodnoprawnego. Istotna jest identyfikacja przypadków nie spełniających tych warunków, w szczególności nieszczelnych zbiorników. Podstawy prawne i organizacyjne odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, przetransponowujące unijne akty prawne niezbędne do Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 24 realizacji zapisów Traktatu Akcesyjnego w tym zakresie, w szczególności dyrektywę 91/271/EWG z dnia 21.05.1991 r. w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych, stanowią m.in.: • ustawa z dnia 08.03.1990 r. o samorządzie gminny, która zobowiązuje gminy do odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych jako zadania własne gminy • ustawa z dnia 18.07.2001 r. Prawo wodne (Dz.U.Nr 115, poz. 1229), która określa m.in. zasady ochrony wód, a w szczególności zobowiązuje do: wyposażenia aglomeracji w zbiorcze sieci kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków (art. 43, 208) w terminach do 31.12.2010 dla aglomeracji o RLM powyżej 15 000 oraz do 31.12.2015 dla aglomeracji o RLM od 2 000 do 15 000 zapewnienia 75% redukcji całkowitego ładunku zanieczyszczeń tlenkami azotu i fosforu w ściekach komunalnych (art. 45) realizacji zadań własnych gminy w zakresie usuwania i oczyszczania ścieków (art. 208) Konieczne do osiągnięcia standardy jakości dla ścieków oczyszczonych przedstawione zostały w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 29.11.2002 roku w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 212, poz. 1799). Dopuszczalna masa substancji, które mogą być odprowadzane w ściekach przemysłowych zawiera Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 31.01.2003 roku (Dz. U. Nr 212, poz. 1799). W terminie do 2006 roku należy ograniczyć lub wyeliminować wprowadzania do środowiska substancji niebezpiecznych, pochodzących z obiektów przemysłowych. Zapis ten zobowiązuje zakłady przemysłowe do dotrzymania obowiązujących standardów jakości oczyszczonych ścieków oraz do konsekwentnego wdrażania najlepszy dostępnych technik (BAT) w instalacjach produkujących ścieki: • ustawa z dnia 27.04.2001 roku o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628), w której określone zostały zasady gospodarowania osadami ściekowymi Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 25 wraz z rozporządzeniem wykonawczym, a w tym Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1.08.2002 roku w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. Nr 134, poz. 1140 i Dz. U. Nr 1555 poz. 1299) • ustawa z dnia 7.06.20021 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. Nr 72, poz. 747), na podstawie których gmina posiada obowiązek określenia kierunku rozwoju sieci wodnokanalizacyjnej w miejscowych dokumentach planistycznych. • ustawa z dnia 27.04.2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627) Obecny system kanalizacji gminy, w szczególności na terenach wiejskich oraz w dzielnicy Popławy, wiąże się z wieloma uciążliwościami dla mieszkańców. Do najważniejszych z nich należą: • wciąż zbyt niski stopień skanalizowania osiedli; • konieczność uciążliwego oraz drogiego dla mieszkańców dowozu ścieków poprzez system beczkowozów; • zagrożenie dla środowiska naturalnego wynikające z beczkowozowego systemu dowozu ścieków – część ścieków dostaje się nie do oczyszczalni lecz bezpośrednio do gruntu; • nieszczelne przydomowe szamba stanowiące zagrożenie dla wód gruntowych oraz ryzyko przepełniania się przydomowych szamb; • dyskomfort aerosanitarny Przyszłe zagospodarowanie terenu gminy pod inwestycje wymagać będzie działań ukierunkowanych na kompleksowe uzbrojenie terenów inwestycyjnych w urządzenia infrastruktury technicznej. Dalsza rozbudowa systemu kanalizacji będzie krokiem naprzód w kierunku przyciągnięcia inwestorów oraz nowych mieszkańców do gminy, bez których dalszy rozwój byłby niemożliwy. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 26 Zaopatrzenie gminy w gaz Miasto Pułtusk jest zgazyfikowane w około 15 % (stopień gazyfikacji jest to stosunek liczby gospodarstw domowych, obiektów przemysłowych oraz pozostałych innych będących odbiorcami gazu ziemnego do liczby wszystkich tego typu obiektów na danym terenie), natomiast miejscowości gminne nie są zgazyfikowane. Źródłem zasilania sieci gazowej średniego ciśnienia miasta Pułtusk jest stacja gazowa redukcyjno - pomiarowa 1° zlokalizowana w Pułtusku o wydajności nominalnej 6000 nm3 (stacja wykorzystana w około 11%). Stacja ta jest zasilana poprzez gazociąg wysokiego ciśnienia 0100 mm relacji Budy Siennickie - Pułtusk. Istniejąca w mieście Pułtusk sieć gazociągów rozdzielczych średniego ciśnienia posiada obecnie bardzo duże rezerwy przepustowości i w miarę zwiększonego poboru gazu istnieją techniczne możliwości rozbudowy tych gazociągów zarówno na terenie miasta jak i miejscowości gminnych. Obecnie jest planowana rozbudowa sieci rozdzielczej związana z przyłączaniem nowych odbiorców. W tym celu będą budowane następujące gazociągi: - 090 mm długości 130 metrów w ul. Kombatantów, - 063 mm długości 110 metrów w ulicach: Tysiąclecia i Kombatantów, - 063 mm długości 150 metrów w ul. l- go Maja. Realizacja wszystkich inwestycji związanych z rozbudową sieci gazowych, będzie odbywała się w miarę zgłaszania się nowych odbiorców i będzie możliwa pod warunkiem spełnienia kryteriów ekonomicznej opłacalności dostaw gazu dla Przedsiębiorstwa Gazowniczego oraz zawarcia porozumienia pomiędzy dostawcą gazu i odbiorcą. Obecny stan techniczny gazociągów sieci rozdzielczej jest dobry. Poniżej przedstawione są dane dotyczące liczby odbiorców, wielkości sprzedaży gazu jak również długości sieci rozdzielczych i ilości przyłączy w mieście Pułtusk. Wszystkie poniżej przedstawione dane odzwierciedlają stan gazyfikacji na dzień 31 grudnia lat: 1999-2002. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 27 Struktura odbiorców i sprzedaży gazu w roku 2002: Odbiorcy indywidualni Rodzaj odbiorców z bez Razem ogrzewaniem ogrzewania Ilość Odbiorcy Pozostali Razem przemysłow odbiorcy 365 543 908 0 35 943 589 60 649 0 984 1633 odbiorców Sprzedaż gazu [tyś. mn3] Struktura odbiorców i sprzedaży gazu w roku 2001: Odbiorcy indywidualni Rodzaj odbiorców z bez Razem ogrzewaniem ogrzewania Ilość Odbiorcy PozostaliRazem przemysłow odbiorcy 329 539 868 0 32 900 562 135 697 0 807 1504 Odbiorców Sprzedaż gazu [tyś. mn3] Gazyfikacja przewodowa gminy jest elementem infrastruktury technicznej, który w znacznym stopniu poprawiłby możliwości rozwoju gospodarczego i warunki życia mieszkańców (możliwość wykorzystania gazu dla potrzeb socjalnych i bytowych) przy jednoczesnej ochronie środowiska naturalnego. Zgodnie z „Prawem energetycznym” jako element prawa lokalnego, w celu poprawy gospodarki cieplnej na terenie gminy powinny zostać opracowane „Założenia i plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe”. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 28 Gospodarka odpadami Realizacja zaproponowanych działań nie przyczyni się do powstania nowych zagrożeń środowiska, natomiast w sposób wyraźny zwiększy poziom ochrony ziemi, wód podziemnych i atmosfery. Monitoring i ocena wdrażania planu opierać się będzie na wskaźnikach odnoszących się m.in. do ilości odpadów wytwarzanych przez statystycznego mieszkańca gminy, stopnia odzysku surowców wtórnych, udziału społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy gospodarki odpadami i inne. Ciepłownictwo Gospodarka cieplna w gminie Pułtusk opiera się na sześciu źródłach ciepła, (wyłączając gospodarstwa domowe posiadające własne źródła ciepła) które eksploatowane są przez Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Pułtusku Spółka z o.o. Do źródeł tych należą: 1. Ciepłownia przy ul. Kolejowej 8, wyposażona jest w trzy kotły opalane miałem węglowym. Moc zainstalowana 18,4 MW, zamówiona przez odbiorców 16,445 MW. 2. Kotłownia ul. Panny Marii 2 o zainstalowanej mocy wynoszącej 4,7 MW oraz mocy eksploatacyjnej 3,7 MW. Kotłownia ta opalana jest miałem węglowym. 3. Kotłownia węglowa przy ulicy KEN o mocy zainstalowanej 1,63 MW przy mocy zamówionej przez odbiorców 1,46 MW. Wyposażenie- 3 kotły Es - ka 45 po 0,445 MW oraz 1 kocioł Es - ka 30 o wydajności 0,297 MW. Materiałem opałowym wykorzystywanym w tej kotłowni jest węgiel gruby. Zużycie opału 419,82 t. 4. Kotłownia węglowa przy ul. 3 Maja 7 Moc zainstalowana 0,12 MW, moc zamówiona przez odbiorców 0,108 MW. Wyposażenie kotłowni to 1 kocioł Kz -5 opalany koksem. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 29 5. Kotłownia gazowa przy ul. Warszawskiej 27, moc zainstalowana wynosi 0,2 MW , zamówiona przez odbiorców 0,187 MW Kotłownia wyposażona jest w 1 kocioł Buderus opalony gazem ziemnym - zużycie 57 379 m3. 6. Kotłownia olejowa przy ulicy Wojska Polskiego o zainstalowanej mocy 0,295 MW przy czym moc zamówiona przez odbiorców wynosi 0,269 MW, wyposażenie kotłowni to 1 kocioł Buderus opalany olejem opałowym lekkim. Kotłownia gazowa i olejowa to obiekty nowe, eksploatowane 2-3 lata. Ciepłownia przy ulicy Kolejowej to obiekt eksploatowany od 1975r, kotłownia kontenerowa przy ulicy Panny Marii działa od 1989r, kotłownia koksowa przy osiedlu KEN powstała w 1995r, a kotłownia koksowa przy ulicy 3 Maja w roku 1972. Przedsiębiorstwo prowadzi własne brygady remontowe, co pozwala utrzymać źródła ciepła w dość dobrym stanie technicznym. Od 3 lat kontynuowana jest wymiana sieci cieplnej tradycyjnej na sieć preizolowaną z głównego źródła ciepła - ciepłowni miejskiej. Wymiana dotyczy najbardziej wyeksploatowanych odcinków sieci. Telekomunikacja Na terenie miasta i gminy Pułtusk istnieje nowo wybudowana centrala telefoniczna, która prawie w całości (99%) zaspakaja potrzeby związane z posiadaniem przez mieszkańców gminy podłączenia do telefonicznej sieci stacjonarnej. Duża część abonentów korzysta z usług sieci telefonii komórkowej. LP Miejscowość 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Pułtusk Białowieża Boby Chmielewo Głodowo Gnojno Grabówiec Gromin Ogólna liczba podłączeń do stacjonarnej sieci telefonicznej 6809 28 40 46 50 78 93 44 Podłączenia do stacjonarnej sieci telefonicznej w mieszkaniach 5372 26 35 41 49 78 86 43 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk Podłączenia pozostałe 1437 2 5 5 1 0 7 1 30 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. Jeżewo Kleszewo Kacice Kokoszka Lipa Lipniki Nowe Lipniki Stare Moszyn Olszak Pawłówek Płocochowo Ponikiew Przemiarowo Szygówek Trzciniec Zakręt Razem 27 61 109 25 32 14 61 47 15 5 115 24 56 2 54 7 7847 20 56 100 25 29 14 54 46 15 5 113 23 52 2 49 7 6345 7 5 9 0 3 0 7 1 0 0 2 1 4 0 5 0 1502 Źródło: Telekomunikacja Polska S.A., Pion Obsługi Klientów, Obszar w Płocku. Mieszkalnictwo Na terenie Miasta Pułtusk znajduje się 6 368 mieszkań (w tym 5 844 zamieszkane stale oraz 5 973 zamieszkane oraz 21 917 izb) z czego stanowią one własność: - osób fizycznych : 2 918 - spółdzielni mieszkaniowych : 2 422 - Gminy : 811 - Skarbu Państwa : - - zakładów pracy : 19 - pozostałych podmiotów : - Przeciętna liczba osób przypadająca na mieszkania zamieszkane stale wynosi w mieście Pułtusk 3,27, natomiast na jednego mieszkańca przypada 1,15 izb. Ogólne dane mieszkaniowych o według zamieszkanych rodzaju mieszkaniach podmiotów będących i warunkach właścicielami mieszkań prezentuje poniższa tabela: Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 31 Wyszczególnienie Ogółem Mieszkania stanowiące własność: Osób fizycznych Spółdzielni mieszkaniowych Gminy Skarbu Państwa Zakładów pracy Pozostałych podmiotów 3,67 411 3,53 2,66 x 3,37 x 63,7 80,4 52,3 44,5 x 55,5 x Przeciętna: -liczba izb w 1 mieszkaniu -powierzchnia użytkowa mieszkania w m2 Źródło: Dane GUS Na przestrzeni ostatnich kilku lat sytuacja mieszkaniowa w mieście znacznie się poprawiła. W dalszym ciągu jednak oddaje się zbyt mało nowych budynków i mieszkań. Dalszy rozwój miasta wymagać będzie działań zmierzających do zwiększenia istniejącej bazy mieszkaniowej, gdyż jest to jeden z najważniejszych czynników wpływających na dodatnie saldo migracji lokalnej. Atrakcyjna baza mieszkaniowa stanie się elementem trwale kształtującym potencjał społeczny i gospodarczy Miasta Pułtusk. Na terenach wiejskich Gminy Pułtusk dominuje zabudowa zagrodowa i jednorodzinna. Warunki Mazowieckiego. Typowe mieszkaniowe jest także są typowe wyposażenie dla Województwa mieszkań w sprzęt gospodarstwa domowego. Administratorem komunalnych zasobów mieszkaniowych jest Towarzystwo Budownictwa Społecznego6. Ponad to na terenie gminy działa ją dwie spółdzielnie mieszkaniowe. Pewną część zasobów mieszkaniowych, przeznaczonych na wynajem, posiadają również prywatni właściciele. Zasoby mieszkaniowe gminy Pułtusk obejmują: • 465 mieszkań w 36 budynkach będących własnością gminy, • 701 mieszkań w 43 budynkach będących współwłasnością gminy, • 129 mieszkań w 11 budynkach będących w administracji zleconej, W budynkach komunalnych i w administracji zleconej znajduje się 57 lokali użytkowych o łącznej powierzchni 3870 m2. W opracowaniu uwzględniono dane UM Pułtusk oraz Raport o stanie miasta i gminy Pułtusk 6 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 32 Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wynosi około 40 m2, przeciętna powierzchnia użytkowa na 1 osobę wynosi 15 m2. Właściciele wykupionych mieszkań opłacają zaliczkę na utrzymanie nieruchomości wspólnej i fundusz remontowy. W zasobach stanowiących własność gminy czynsz ustala Rada Miejska, podejmując stosowną uchwałę. Aktualna stawka czynszu lokalu o pełnym standardzie wynosi 2,13 za 1 m2 miesięcznie. Średnia stawka czynszu wynosi 1,58 za m2. Czynsz ten pozwala na pokrycie jedynie eksploatacji bieżącej. Na koszt remontów przeznaczone są wpływy z lokali użytkowych. Zasoby budynków komunalnych obejmują: • 23 budynki wybudowane przed 1900r. • 16 budynków wybudowanych w latach 1900-1945 • 40 budynków wybudowanych w latach 1945-1980 • 11 budynków wybudowanych po 1980r. Jednym z ważniejszych i najpilniejszych problemów do rozwiązania w dziedzinie gospodarki mieszkaniowej gminy Pułtusk jest zły stan techniczny budynków o konstrukcji mieszanej. W złym stanie technicznym są również inne obiekty na posesjach jak mała architektura i urządzenia komunalne, które dla prawidłowego utrzymania stanu sanitarno- epidemiologicznego oraz utrzymania ładu i porządku wymagają całkowitej odbudowy. Stan techniczny ilustruje poniższa tabela Lp. Liczba budynków Stan techniczny 1 3 Zły stan techniczny- remont nieopłacalny 2 16 Zły stan techniczny- wymagany remont 3 37 Stan średni 4 34 Stan dobry Źródło: Dane uzyskane z Zakładu Usług Komunalnych i Gospodarki Mieszkaniowej w Pułtusku Pełny zakres prac remontowych i modernizacyjnych gminnego zasobu komunalnego przewyższa aktualnie możliwości finansowe gminy. W celu zapobieżenia dalszej dekapitalizacji administrowanych budynków należy opracować racjonalny plan remontów ze szczególnym uwzględnieniem wymiany stolarki okiennej, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk drzwiowej i ocieplenia 33 budynków. Na ten cel należy pozyskać preferencyjne kredyty z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Największym problemem w prowadzeniu działalności w zakresie usług mieszkaniowych jest zadłużenie lokatorów, które na 30.06.2003 stanowi czterokrotne obciążenie miesięczne. W tym przypadku należy podejmować działania mające na celu poprawę wykorzystania zasobów mieszkaniowych np. zamianę na lokal mniejszy przez osoby posiadające zadłużenie. Na terenie Pułtuska działa także TBS. Towarzystwo Budownictwa Społecznego jest spółką, która prowadzi działalność w zakresie budowy mieszkań na wynajem i ich eksploatacji. W zasobach TBS znajduje się 40 lokali mieszkalnych. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wynosi 46 m2, przeciętna powierzchnia na jedną osobę wynosi 15 m2. Stawka czynszu wynosi 7 zł za m2 (eksploatacja + spłata kredytu). Na terenie gminy Pułtusk działają dwie spółdzielnie mieszkaniowe. Spółdzielnia Mieszkaniowa Lokatorsko-Własnościowa posiada 68 budynków mieszkalnych obejmujących 2.296 lokali o powierzchni użytkowej 118.914,6 m2 w tym 6 budynków z ogrzewaniem piecowym obejmujących 231 lokali. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wynosi 51,8 m2, co na jedną osobę zamieszkałą w Spółdzielni daje 16,5 m2. Stan techniczny budynków jest dobry. Wszystkie budynki wykonane do 1980 roku zostały częściowo lub całkowicie docieplone. Stawka czynszu wynosi 1,72 zł/m2. W zasobach Międzyzakładowej Spółdzielni Lokatorsko-Własnościowej znajduje się 7 budynków obejmujących 147 mieszkań. Przeciętna powierzchnia mieszkania wynosi 54,52 m2, przeciętna powierzchnia na 1 osobę wynosi 15,15 m2. Średnia stawka czynszu za 1 m2 wynosi 1,75 złotych. W ostatnich latach spółdzielnie z powodu braku zainteresowania nowymi mieszkaniami nie prowadziły inwestycji. Największym problemem spółdzielni jest długotrwałe zaleganie niektórych członków z zapłatą należności za czynsz. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 34 Należy podjąć działania zmierzające do poprawy sytuacji ekonomicznej mieszkańców - utworzyć więcej miejsc pracy, aby mieszkańcy byli w stanie ponosić koszty utrzymania swoich lokali. Analizując zasoby mieszkaniowe w gminie Pułtusk zaobserwować można wciąż wzrastającą liczbę indywidualnych budynków mieszkalnych. Na dzień 01.08.2003 liczba budynków mieszkalnych wynosi 3.156. Gmina Pułtusk, mając dogodne położenie w niewielkiej odległości od aglomeracji warszawskiej, ma duże szanse na rozwój mieszkalnictwa. Decydujące znaczenie ma tu cena gruntu pod budowę oraz cena budowy domu, która jest dużo niższa niż w Warszawie. Głównym problemem jest jednak brak niezbędnej infrastruktury. Atrakcyjne położenie gminy Pułtusk nad rzeką Narew sprzyja również mieszkalnictwu okresowemu (domy letniskowe). Najwięcej domów letniskowych jest w miejscowościach Szygówek, Gnojno, Chmielewo i Pawłówek. Dość znaczne utrudnienie, ograniczające rozwój budownictwa letniskowego na terenie gminy Pułtusk, stanowi zasięg oddziaływania Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. Obostrzenia wynikające z regulaminy Parku powodują ograniczenie praw w swobodnym władaniu gruntami przez indywidualnych właścicieli jak też uniemożliwiają wprowadzenie polityki intensywnego rozwoju turystyki indywidualnej i zbiorowej. Większość działek niezabudowanych sezonie letnim jest w pobliżu rzeki Narew w zajęta przez turystów z przyczepami kempingowymi i namiotami. Obecny stan i rozmieszczenie zasobów mieszkaniowych w Polsce jest odbiciem polityki mieszkaniowej prowadzonej w latach 1946 – 1989. Podobnie jak w innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej, około 25% zasobów mieszkaniowych pochodzi jeszcze sprzed 1945 roku. Generalnym założeniem powojennej polityki była idea mieszkania jako dobra socjalnego, dostępnego dla wszystkich. Obecnie średnio w Polsce na 1 mieszkanie przypadają ponad 3 osoby, w krajach Europy Zachodniej wskaźnik ten oscyluje w granicach 2 – 2,2 osoby. W Mieście Pułtusk na 1000 mieszkań przypada około 3270 osób (wyłącznie zamieszkane mieszkania). Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 35 Miasto może oddziaływać dwutorowo na sytuację mieszkaniową na swoim obszarze: • poprzez działania w istniejących zasobach, czy to poprzez redystrybucję mieszkań i realokację mieszkańców, czy też poprzez gospodarkę remontową i modernizacyjną, a jednocześnie wyburzeniom substancji substandardowej, nie nadającej się do odnowy i rehabilitacji • budowę nowych mieszkań Obecnie w Polsce występuje tendencja do stosowania zbyt niskich czynszów w stosunku do wartości odtworzeniowej mieszkań7. Zbyt niskie czynsze z jednej strony blokują wchodzenie kapitału prywatnego w inwestycje mieszkaniowe przeznaczone na wynajem, z drugiej strony powodują poważne konsekwencje finansowe, praktycznie uniemożliwiając sprawne gospodarowanie istniejącymi zasobami. Istotną barierą rozwoju sektora mieszkaniowego w polskich gminach jest też zbyt wysoki poziom cen mieszkań w stosunku do ogólnych dochodów mieszkańców8. Jeśli uwzględnimy fakt, że system kredytowy nie jest w Polsce rozwinięty, a oferta kredytowa banków nie znajduje masowej akceptacji (powszechne jest gotówkowe finansowanie inwestycji), to zrozumiałe staje się gwałtowne obniżenie rozmiarów budownictwa mieszkaniowego i spadek popytu na mieszkania. Olbrzymie zaległości w nakładach na utrzymanie zasobów9 mają swoje odbicie w deprecjacji zasobów mieszkaniowych – ich fizycznym i moralnym wyeksploatowaniu i zużyciu. W Polsce po dziś dzień rozpowszechnione jest zjawisko użytkowania budynków zniszczonych, zagrażających zdrowiu a nawet życiu mieszkańców. Występujące w polskich samorządach, których statutowym celem jest prowadzenie gospodarki mieszkaniowej, finansowanie Stawka czynszu w Polsce, która oscyluje wokół 1-2% wartości odtworzeniowej. Tymczasem w krajach Europy Zachodniej pokrywa ona około 6-8% wartości odtworzeniowej. Tak niskie czynsze w Polsce nie pozwalają nie tylko na bieżące administrowanie zasobami, lecz, co gorsze, nawet na jakiekolwiek remonty i modernizację substancji mieszkaniowej. 8 W Polsce stosunek średniego rocznego dochodu do wartości nieruchomości oscyluje w granicach 10-15%. W rozwiniętych krajach Europy Zachodniej roczny dochód pozwala pokryć 25 a nawet do 35% wartości nieruchomości. 7 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 36 gotówkowe w trakcie realizacji inwestycji oznacza w praktyce konieczność zgromadzenia znacznych środków w krótkim okresie, co w naturalny sposób ogranicza możliwości angażowania w budownictwo mieszkaniowe bieżących nadwyżek dochodowych. Nadwyżki te są ograniczone kwotowo, jednak w długim okresie mają charakter stały i są pewne. Doświadczenia międzynarodowe wskazują, iż wzrost liczby ludności na terenie gminy lub miasta musi zostać zaabsorbowany w ramach obecnej struktury urbanistycznej dzięki „korygującej” realokacji istniejących zasobów przestrzennych, zarówno mieszkaniowych jak i gospodarczych. Dalszy rozwój gminy i miasta będzie wymagał zwiększenia istniejącego kapitału infrastrukturalnego, poprzez wyższą intensywność zagospodarowania przestrzeni, a wreszcie jej ekspansję. Obecnie w krajach rozwiniętych, także coraz silniej w naszym kraju, zarysowuje się tendencja przesuwania zasobów przestrzennych z przeludnionego i nadmierne rozbudowanego rolnictwa, oraz przemysłu w kierunku lekkich usług i małej wytwórczości. Z uwagi na brak możliwości finansowych polskich samorządów oraz słabe perspektywy kredytowe w bankach, konieczne jest postawienie na maksymalnie racjonalne gospodarowanie istniejącymi zasobami poprzez ich realokację w kierunku najbardziej wydajnych i pożądanych społecznie funkcji. Sprawnie działający rynek nieruchomości mieszkaniowych musi umożliwić najbardziej efektywnemu użytkownikowi pozyskanie odpowiedniej przestrzeni we właściwym miejscu w drodze zakupu lub dzierżawy nieruchomości, pozyskując je od mniej efektywnych użytkowników. W praktyce samorządowej jednak, taka sytuacja praktycznie nie występuje. Miasto, zarządzające zasobami komunalnymi, często nie potrafi poradzić sobie z niedoborem lokalowym na własnym rynku. Wiele ubogich rodzin „blokuje” duże mieszkania, znajdujące się w atrakcyjnych lokalizacjach. Mieszkania te mogłyby stać się przedmiotem obrotu na rynku wtórnym, ewentualnie zostać wynajęte w celach komercyjnych. Miasto powinno, zatem przeprowadzić gruntowną analizę sytuacji mieszkaniowej, uwzględniając atrakcyjność poszczególnych lokali oraz możliwości budowy mieszkań, np.: w 9 tzw. luka remontowa Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 37 systemie TBS10. Często środki pozyskane ze sprzedaży/wynajmu atrakcyjnych lokali w centrum znacznie przewyższają ostateczne koszty budowy nowych mieszkań dla ubogich, wysiedlonych rodzin. Niestety w dalszym ciągu w Polsce występuje nietrafne dopasowanie funkcji mieszkaniowej w układzie przestrzennym oraz nietrafne dopasowanie użytkowników do zajmowanych przez nich lokali. Miasto powinno wspomagać procesy rynkowe, a nie je zastępować. Większe angażowanie rynku w sektor mieszkalnictwa gmina może osiągnąć na poziomie lokalnym poprzez: • Przyspieszenie urealnienia czynszów w istniejących zasobach; • Zmniejszenie niepewności planistycznych w odniesieniu do zagospodarowania gruntów; • Większą czytelność i sprawność budowlanych uzgodnień i pozwoleń; • Regulację stanów prawnych gruntów i sprawności ksiąg wieczystych; • Redukcję kosztów transakcyjnych obrotu nieruchomościami; • Większą dostępność terenów uzbrojonych dla inwestorów; • Przechodzenie od dotacji podmiotowych do bardziej efektywnych przedmiotowych; • Lepszą i bardziej dostępną informację rynkową. Otoczenie bezpośrednio instytucjonalno-prawne na sprawność jego rynku nieruchomości funkcjonowania. Rola wpływa samorządów, terytorialnych w tworzeniu należytego otoczenia jest ogromna. Gmina tworzy znaczną część regulacji wpływających na funkcjonowanie lokalnego rynku mieszkaniowego, m.in.: poprzez udostępnianie niezbędnych i wiarygodnych informacji społeczno-ekonomicznych, oraz rynkowych (obrót, ceny, stawka czynszu), jak również informacji planistycznych i przestrzennych (strategia rozwoju, plan zagospodarowania przestrzennego). Gmina egzekwuje też, szereg wymagań niezbędnych do uzyskania, przez inwestorów, pozwoleń na Towarzystwa Budownictwa Społecznego to samodzielne, posiadające osobowość prawną podmioty gospodarcze, których specyfika działania polega na budowie, nabywaniu oraz eksploatacji mieszkań na wynajem o umiarkowanych czynszach, co należy rozumieć jako obowiązek stosowania czynszu ekonomicznego, tj. pokrywającego wszystkie koszty 10 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 38 zasiedlenie ukończonych inwestycji, co także silnie wpływa na decyzje lokalizacyjne inwestorów. 5. Identyfikacja problemów Największym problemem miasta jest niedorozwój infrastruktury technicznej i drogowych połączeń komunikacyjnych. Potrzeby w tym zakresie znacznie przekraczają możliwości finansowe, dlatego też, konieczne będzie ubieganie się o środki zewnętrzne – z budżetu państwa i Unii Europejskiej. Najpilniejsze potrzeby to: • Rozbudowa systemu dróg; • Budowa kanalizacji; • Modernizacja i rozbudowa systemu wodociągowego; • Modernizacja systemu elektroenergetycznego; • Rozbudowa i modernizacja sieci gazowej w mieście; • Poprawa jakości sieci komunikacyjnej. Potrzeby te są następstwem występujących na terenie gminy problemów wśród, których można wymienić: Problemy przyrodnicze i ekologiczne: • Zanieczyszczone powietrze wzdłuż głównych tras komunikacyjnych; • Zanieczyszczone wody powierzchniowe; • Dzikie wysypiska odpadów; • Hałas i zanieczyszczenia związane z transportem • Bezdomne zwierzęta; • Spalanie odpadów na terenie posesji przez właścicieli; • Składowanie osadów ścieków i popiołów. eksploatacji i remontów oraz spłatę wraz z odsetkami kredytu wykorzystanego na Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 39 Problemy związane z infrastrukturą techniczną: • Niska przepustowość dróg ponadlokalnych i częściowo lokalnych; • Zły stan techniczny części dróg (utwardzonych i nieutwardzonych); • Brak infrastruktury kanalizacyjnej na terenach podmiejskich oraz na gęsto zaludnionym osiedlu na Popławach w południowo-wschodniej części miasta. Zgodnie z przyjętymi programami strategicznymi, działania władz Gminy i Miasta Pułtusk, będą zmierzały do stopniowej likwidacji istniejącej jakościowej i ilościowej luki w zakresie stopnia wyposażenia w sieci, urządzenia, oraz obiekty infrastruktury technicznej i społecznej. 6. Gospodarka Struktura funkcjonalna. Gmina Pułtusk zaliczana jest do gmin, o silnej funkcji pozarolniczej. Jedynie około 19% mieszkańców gminy Pułtusk, żyje na terenach wiejskich. Duża koncentracja ludności w samym mieście oraz na terenach podmiejskich, a także stosunkowo słabe warunki do rozwoju rolnictwa mierzone słabą klasą bonitacyjną gleb, oraz wysokim poziomem wód gruntowych w dolinach rzecznych, decydują o dominującej funkcji pozarolniczej całej gminy. Sąsiedztwo dużej aglomeracji miejskiej Warszawy sprawia, że wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych silnie rozwinęła się działalność gospodarcza. Tendencja ta uwidacznia się szczególnie wyraźnie wzdłuż drogi krajowej międzyregionalnej nr 61 prowadzącej do Warszawy, drogi krajowej nr 618 łączącej Pułtusk z Ciechanowem, krajowej nr 619 łączącej Pułtusk z Nasielskiem i drogą międzynarodową E-7 oraz wzdłuż dróg wojewódzkich, łączących pośrednio gminę z aglomeracją warszawską oraz innymi miastami powiatowymi. Silnie rozwinął się handel, usługi a także, finansowanie przedsięwzięć inwestycyjno-budowlanych Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 40 niewielkie zakłady produkcyjno-usługowe i gastronomiczne. Na obszarze wsi najpowszechniej używane połączenia komunikacyjne ( drogi gminne i lokalne), wykorzystywane są głównie przez gospodarstwa, oraz rolników korzystających z maszyn rolniczych. Miasto Pułtusk, znajdujące się w stosunkowo lepiej rozwiniętej gospodarczo centralnej części gminy, stanowi silny ośrodek koncentrujący wszelkie funkcje usługowo-gospodarcze służące całej jednostce administracyjnej. Rozwój gospodarczy nie tylko samej gminy, ale również powiatu należy rozpatrywać w kontekście potencjału ekonomicznego miasta Pułtusk. Silną stroną miasta jest funkcjonowanie na jego obszarze ok. 2300 przedsiębiorstw11, głównie handlowych i budowlanych. W ostatnim czasie odnotowano, pogłębiającą się dekoniunkturę w całej gospodarce krajowej, która ma swoje odbicie także na terenach lokalnych. Pozarolniczy charakter gminy determinuje zadania priorytetowe w zakresie promocji i wsparcie rozwoju przedsiębiorczości lokalnej. Dalszy jej rozwój na terenie miasta wymaga w pierwszej kolejności natychmiastowej poprawy sytuacji tzw. otoczenia biznesu. Rozwój placówek szkolno-wychowawczych, bibliotek, ośrodków sportowych, w długim okresie sprzyjać będzie zrównoważonemu rozwojowi gospodarczemu miasta. Przedsiębiorstwa uzyskują w rezultacie, coraz lepiej wykształconą kadrę pracowników, którzy we własnym mieście mogą realizować swoje zawodowe aspiracje, bez potrzeby szukania pracy w innych ośrodkach. Planowane przedsięwzięcia infrastrukturalne zawarte w Programie Rewitalizacji, również podniosą jakość warunków funkcjonowania lokalnych przedsiębiorców. Łatwiejszy dostęp do urządzeń infrastruktury technicznej oznacza w końcowym rozrachunku niższe koszty funkcjonowania przedsiębiorstwa. Niższe koszty automatycznie wygenerują tzw. wyższy potencjał inwestycyjny lokalnych firm. Ponadto działania rewitalizacyjne na terenach osiedli mieszkaniowych w znacznym stopniu poprawią komfort i jakość życia, co może zdecydować o poprawie wizerunku miasta w oczach mieszkańców i w konsekwencji zdecydować o zmniejszeniu ujemnego salda migracji ludzi poszukujących lepszych warunków egzystencjalnych. 11 Stan na rok 2003 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 41 Ważną sferą działalności gospodarczej na terenie Miasta i Gminy Pułtusk jest turystyka. Rozwój turystyki na terenie gminy i miasta Pułtusk wymaga zaplanowanych działań ukierunkowanych na zagospodarowanie terenów położonych nad rzeką Narew (infrastruktura dla żeglarzy – baza noclegowa, ośrodek żeglarski). Rewaloryzacja zabytkowej Wyspy w zakresie opisanym w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Pułtusk, oraz rozbudowa infrastruktury towarzyszącej w postaci terenów rekreacyjnych, parków, miejsc postojowych czy punktów gastronomicznych, poprzez swój wpływ na wzrost zainteresowania samym miastem, a przez to do wzrostu dochodów mieszkańców przyczynią się do trwałego i zrównoważonego rozwoju całego obszaru miasta. Rewitalizacja objętych Programem Rewitalizacji obszarów miasta przyczyni się w szczególności w sferze gospodarczej do wzrostu potencjału społeczno-ekonomicznego służącego aktywizacji gospodarczej i wzrostu mobilności ekonomicznej lokalnej społeczności. Gmina Pułtusk wchodzi w skład obejmującego Ostrowski, następujące Przasnyski, PODREGIONU OSTROŁĘCKO-SIEDLECKIEGO, powiaty: Pułtuski, Łosicki, Siedlecki Makowski, Ostrołęcki, Sokołowski, Węgrowski Wyszkowski, Miasto Ostrołęka, Miasto Siedlce12. Podregion ostrołęckosiedlecki obejmuje obszar bezpośrednio graniczący z aglomeracją warszawską charakteryzującą się silnymi i różnokierunkowymi powiązaniami funkcjonalno-przestrzennymi. Wprowadzenie podziału kraju na jednostki statystyczne NTS), zgodnego z wymogami prawa Unii Europejskiej i utworzenie w jego ramach PODREGIONU OSTROŁĘCKO-SIEDLECKIEGO, stwarza przesłanki do nawiązywania partnerskiej współpracy władz samorządowych 12 Zgodnie z ustawą z dnia 29 czerwca 1995 roku o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439) wprowadzono rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 lipca 2000 roku (Dz. U. Nr 58, poz. 685) NOMENKLATURĘ JEDNOSTEK TERYTORIALNYCH DO CELÓW STATYSTYCZNYCH (NTS), która została opracowana na podstawie, obowiązującej nomenklatury NUTS w krajach Unii Europejskiej. NTS dzieli Polskę na terytorialne, hierarchicznie powiązane jednostki na pięciu poziomach: poziom 1 – obszar całego kraju (NTS 1), poziom 2 – województwa (NTS 2), POZIOM 3 (GRUPY POWIATÓW) – PODREGIONY (NTS 3). Poziom lokalny obejmuje swym zasięgiem: poziom 4 – powiaty (NTS 4), poziom 5 – gminy (NTS 5). Konieczność wprowadzenia podziału kraju na jednostki terytorialne (NTS) do celów statystycznych wynika z potrzeby dostosowania do wymogów prawa Unii Europejskiej w obszarze statystyki regionalnej i funduszy strukturalnych. W województwie mazowieckim wyróżniono 5 podregionów – grup powiatów (NTS 3), a mianowicie: ciechanowsko-płocki, ostrołęcko-siedlecki, radomski, warszawski i miasto Warszawa. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 42 powiatów i gmin wchodzących w jego skład, aby zwiększać szanse na uzyskanie środków pomocowych ze środków Unii Europejskiej (fundusze strukturalne, Fundusz Spójności). Większe szanse na pomoc unijną będą mieć projekty, obejmujące swym zasięgiem przestrzennym oraz efektami społecznymi, gospodarczymi i ekologicznymi jak największą liczbę ludności. W strukturze podmiotów gospodarki narodowej dominują podmioty sfery usługowej oraz handlu. Położenie gminy w obszarze bezpośredniego oddziaływania dużego miasta, jakim jest Warszawa oraz fakt, iż bardzo duża część mieszkańców Pułtuska utrzymuje się z pracy w Warszawie, stwarza korzystne warunki dla rozwoju właśnie tych gałęzi gospodarki. W związku z tym działalność typowo produkcyjna ma ograniczony zasięg i nie stanowi ważnej osi rozwojowej miasta. Działalność typowo rolnicza jest stosunkowo słabo rozwinięta i stanowi główne źródło utrzymania jedynie niewielkiej części mieszkańców gminy. Gmina znajduje się w najbliższym zapleczu usługowo-produkcyjnym Warszawy, co jednocześnie wymusza organizację takich usług, które nie mogą być bezpośrednio wytwarzane w samej stolicy z uwagi na brak wystarczającej przestrzeni produkcyjnej. Rosnąca presja na obsługę rozrastającej się aglomeracji miejskiej determinuje dosyć silny rozwój usług budowlanych, handlowych oraz transportowych. Istnieje jednak konieczność pogodzenia tendencji zabudowy z ochroną walorów środowiska, szczególnie w zakresie gospodarki wodno-ściekowej i energetycznej. Na koniec czerwca 2003 r. na terenie Miasta i Gminy Pułtusk zarejestrowanych było 2309 podmiotów gospodarczych. W poniższej tabeli dokonano zestawienia podmiotów gospodarczych według sekcji PKD. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 43 LP Rodzaj działalności 1. 2. Handel i naprawy Obsługa nieruchomości i firm Działalność produkcyjna Budownictwo Transport Pozostała działalność usługowa Ochrona zdrowia Pośrednictwo finansowe Hotele, restauracje, gastronomia Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo Edukacja Ogółem 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Liczba podmiotów gospodarczych 1026 29 Udział procentowy 125 321 193 465 5,4 13,9 8,5 20,1 39 16 64 1,7 0,7 2,7 3 0,1 28 2309 1,2 100,0 44,4 1,3 Źródło: Rejestr ewidencji działalności gospodarczej prowadzony przez Wydział Rozwoju Gospodarczego Urzędu Miejskiego w Pułtusku Struktura działalności gospodarczej Gminy Pułtusk 2003 rok Działalność produkcyjna Pozostałe podmioty Transport Handel i naprawy Budownictwo Pozostała działalność usługowa Zgodnie z danymi przedstawionymi w tabeli największy odsetek prowadzących działalność gospodarczą stanowią podmioty zajmujące się handlem i naprawami (44,4%). Tendencja ta utrzymuje się również na Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 44 terenie województwa mazowieckiego oraz na poziomie całego kraju. Podmioty gospodarcze prowadzące działalność związaną z budownictwem stanowiły 13,9% ogólnej liczby zarejestrowanych przedsiębiorców. Firmy produkcyjne na terenie Gminy Pułtusk stanowiły 5,4 % ogólnego zestawienia. Organizacją, która reprezentuje „pułtuskich przedsiębiorców” jest Cech Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorczości. Organizacja zrzesza aktualnie ponad 80 podmiotów gospodarczych działających w sferze usług i wytwórczości w branżach takich jak: piekarstwo, mechanika pojazdowa, mechanika maszyn i urządzeń rolniczych, instalatorstwo elektryczne, stolarstwo, itd. Cech Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorczości w Pułtusku działa w oparciu o Statut oraz ustawę o rzemiośle z dnia 22 marca 1989r. – tekst jednolity ogłoszony 25 czerwca 2002r. w Dz. U. Nr 112 poz. 979. W ostatnich latach widoczna jest intensyfikacja obrotu ziemią i procesów budowlanych, związana z lokalizacją różnych obiektów działalności gospodarczej, szczególnie wzdłuż drogi krajowej nr 61, która realizuje powiązania gminy z miastem stołecznym Warszawą. Obszar gminy charakteryzuje się dość wysokim udziałem użytków rolnych, których łączna powierzchnia 9 525 ha (stan na koniec 2002 roku) stanowi 71,3% powierzchni gminy. W strukturze użytków rolnych grunty orne stanowią ok. 81 %, sady 1,8% natomiast pastwiska i łąki zajmują ok. 17%. Lasy zajmują 10,7% powierzchni gminy (1 437 ha). Pozostałe grunty i nieuzytki Struktura powierzchni Gminy Pułtusk Lasy i grunty leśne Użytki rolne Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 45 Gmina Pułtusk charakteryzuje się niskim udziałem sadów, których łączna powierzchnia stanowi zaledwie 1,8% ogólnej powierzchni użytków rolnych. Stosunkowo niski udział lesistości w strukturze powierzchni jest zjawiskiem niekorzystnym ze względu na znaczenie przyrodnicze, glebochronne i gospodarcze lasów. Lasy są rozproszone i nie stanowią zwartych kompleksów. Istniejące kompleksy leśne mają wysoką przydatność rekreacyjną, ze względu na umiarkowane zwarcie, dobrze rozwinięte podszycie i runo. Konieczne jest zalesienie gruntów o słabych klasach bonitacyjnych tj. V i VI, nieużytków, enklaw przylegających do większych obszarów leśnych oraz wprowadzenie pasów zadrzewień przydrożnych i śródpolnych. Produkcja rolnicza. W roku 2002 ogółem zarejestrowano na terenie gminy 1 264 gospodarstwa rolne, które ogółem zajmowały obszar 9 527,55 ha13. Na terenie miasta zarejestrowano 360 gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 1 578,47 ha. Gmina posiada przeciętną na tle kraju i województwa strukturę obszarową indywidualnych gospodarstw rolnych. Na 1 gospodarstwo rolne przypada 7,53 ha powierzchni ogólnej, w tym około 6,79 ha użytków rolnych. Na 1 gospodarstwo rolne na terenie wsi przypada zaś 8,79 ha powierzchni ogólnej, w tym około 7,91 ha użytków rolnych. Większość osób zatrudnionych w rolnictwie, których odsetek w całości ludności gminy jest niski, ok. 1530 osób wg Spisu Powszechnego 2002 utrzymuje się z pracy we własnym gospodarstwie rolnym przy ok. 11 700 osobach utrzymujących się z pracy najemnej). Jedynie 236 osób na terenie miasta utrzymuje się z pracy we własnym gospodarstwie rolnym, zaś 10 229 osób w mieście, tj aż 53% ludności gminy i 70% ludności w wieku produkcyjnym. 787 gospodarstw rolnych z ogólnej liczby 1 264 gospodarstw w gminie prowadzi wyłącznie działalność rolniczą, co stanowi blisko 62% ogółu. Niewielka cześć gospodarstw rolnych (204) prowadzi jednocześnie działalność Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 46 rolniczą i pozarolniczą. 215 gospodarstw rolnych, co stanowi 17% ogółu, nie prowadzi rolniczej i pozarolniczej działalności. Na obszarze wsi występuje tzw. „dwuzawodowość” rolników, którzy często łączą prowadzenie własnego gospodarstwa z pracą poza terenem zamieszkania, głównie w mieście. Struktura gospodarstw rolnych Grupy Gospodarstwa W tym obszarowe w liczbach miasto: użytków bezwzględnych Powierzchnia Ogólna w ha w tym użytków rolnych rolnych Ogółem 1 264 360 9 527,55 8 584,76 do 1 ha 240 122 133,31 104,35 1-5 442 142 1 24131 1 069,13 5-10 266 56 2 202,40 1 940,39 10-15 175 20 2 346,18 2 131,79 141 20 3 60435 3 339,10 15 ha i więcej Źródło: Dane GUS 2002 Średnia wielkość gospodarstwa rolnego w gminie Pułtusk wynosi 7,53 ha gruntów i jest na poziomie przeciętnej krajowej. Nie stwarza to jednak możliwości rozwoju wysokotowarowego i efektywnego rolnictwa na terenach wiejskich gminy w przyszłości, gdyż w dalszym ciągu przeciętna wielkość gospodarstwa w gminie jest zbyt mała. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż zdecydowana większość gospodarstw na terenie gminy posiada poniżej 10 ha, a blisko połowa z nich poniżej 5 ha. Gospodarstwa są zbyt małe i przeludnione w porównaniu z krajami rozwiniętymi Europy Zachodniej, ukryte bezrobocie w rolnictwie jest zbyt wysokie. W przyszłości należy stworzyć warunki dla rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości dla pełnego wykorzystania siły roboczej dotychczas zaangażowanej w małych, przydomowych i niskotowarowych gospodarstwach rolnych. Tylko działania mające na celu zwiększenie średniej powierzchni 13 Na podstawie Spisu powszechnego 2002 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 47 gospodarstw rolnych wraz z ograniczaniem ukrytego bezrobocia na wsi mogą zwiększyć szanse skutecznego konkurowania na rynku Unii Europejskiej. Liczba gospodarstw rolnych względem głównych grup obszarowych w Gminie Pułtusk 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 do 1 ha 1 - 5 ha 5 - 10 ha 10 -15 ha 15 ha i więcej Wśród gospodarstw rolnych prowadzących działalność pozarolniczą na uwagę zasługuje fakt prawie całkowitego braku gospodarstw agroturystycznych. Agroturystyka w ostatnim czasie staje coraz bardziej dochodową formą działalności gospodarczej i jest wykorzystywana w wielu już gminach na terenie Polski dla zasilenia budżetów domowych. Szacuje się, iż tempo rozwoju tej branży oraz stopień zainteresowania potencjalnych klientów gospodarstw agroturystycznych znacząco wzrośnie. Walory przyrodnicze oraz bardzo dobry stan środowiska naturalnego są niewątpliwie silną stroną gminy i miasta. Jednak bez należycie rozwiniętej infrastruktury agroturystycznej oraz infrastruktury towarzyszącej (np. bary, restauracje, punkty informacji turystycznej itp.) nie ma możliwości rozwoju tej branży. Dlatego tez Gmina Pułtusk, mając na uwadze przyszłość wielu, już dziś nierentownych, niskotowarowych i rozdrobnionych gospodarstw powinna prowadzić bardzo aktywną politykę informacyjno-promocyjną w tym zakresie, prowadząc m.in. szkolenia, zebrania informacyjne dla rolników oraz przedstawiając rolnikom szacunkowe koszty Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk i korzyści inwestycji w 48 agroturystykę. Rozwój właśnie tej branży gospodarki lokalnej, to nie tylko zwiększone dochody indywidualnych gospodarstw, ale także szereg korzyści dla samej gminy, która poza zwiększenie własnych dochodów podatkowych, poprawi także własny wizerunek na zewnątrz i z pewnością przyczyni się do aktywizacji społeczno-gospodarczej swojego obszaru. Niewątpliwie silną stroną gminy jest szereg dokumentów planistycznych, bardzo szczegółowo obrazujących istniejącą sytuację w zakresie środowiska naturalnego. Władze gminy powinny dostrzec konieczność podniesienia świadomości społecznej z zakresu małej, drobnej przedsiębiorczości i aktywizacji osób bezrobotnych. Inwestycje agroturystyczne charakteryzują się dosyć niską kapitałochłonnością i z pewnością mogą w niedalekiej przyszłości stanowić o sile lokalnej gospodarki. W przyszłości rozwinięta sieć gospodarstw agroturystycznych na terenach wiejskich stanowić będzie bazę, głównie dla turystów odwiedzających zabytkowe miasto. Powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych Wyszczególnienie Ogółem W ha w odsetkach Ogółem 4 002,43 100,0 Pszenica 1 319,51 33,0 Żyto 808,11 20,2 Jęczmień 763,72 19,1 Owies 211,88 5,3 Pszenżyto 899,21 22,4 Źródło: Dane GUS. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 49 Struktura zasiewów zbóż podstawowych Pszenżyto Owies Pszenica Jęczmień Żyto W strukturze zasiewów zbóż podstawowych dominuje pszenica (33,0% ogólnej powierzchni zasiewów), zboże wymagające dobrych gleb oraz warunków klimatycznych. Na uwagę zasługuje porównywalny areał zasiewów żyta, jęczmienia oraz pszenżyta – kolejno 20,0%, 19,0% i 22,5% ogólnej powierzchni zasiewów. W strukturze upraw przeważają rośliny o przeciętnym lub niskim zapotrzebowaniu na składniki pokarmowe, szczególną rolę pełnią zasiewy zbóż, zajmujące aż 82,5% ogólnej powierzchni zasiewów wszystkich ziemiopłodów. Produkcja zwierzęca W chowie zwierząt obserwuje się zmiany uzależnione zapotrzebowaniem rynku na mleko, mięso i inne surowce, a także kształtowaniem się cen zbytu. W ostatnich latach drastycznie spada obsada bydła. Jest to bardzo niekorzystna sytuacja w hodowli, gdyż odbudowa stada podstawowego wymaga znacznych nakładów finansowych i dłuższego okresu. Hodowla drobiu i pozostałych zwierząt gospodarskich nie odgrywa większego znaczenia w gospodarce gminy i służy głównie indywidualnym potrzebom rolników. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 50 Do najważniejszych negatywnych zjawisk w sektorze rolniczym Gminy Pułtusk należą m.in.: • niska opłacalność produkcji rolnej wynikająca z niekorzystnej relacji cen skupu w stosunku do cen żywności; • nadwyżka podaży produktów rolnych nad popytem wynikające z załamania się eksportu, głównie na rynki wschodnie; • systematyczne zmniejszanie się w budżecie państwa nakładów na rolnictwo; • rosnąca pauperyzacja ludności wiejskiej spowodowana upadkiem lub likwidacją zakładów przemysłowych i usługowych; • rosnąca konkurencja towarów unijnych na wspólnym rynku; • brak bazy przetwórczej i magazynowej Potencjał produkcyjny obszarów wiejskich gminy stanowi przydatna do przekształceń rolnicza przestrzeń produkcyjna oraz zasoby pracy ludności rolniczej. Poziom rolnictwa obliczany na podstawie najważniejszych wskaźników charakteryzujących produkcję rolną (m.in. jakość rolniczej produkcji, rozdrobnienie gospodarstw, mechanizacja rolnictwa, zatrudnienie, plony głównych ziemiopłodów, obsada zwierząt gospodarskich) uznać należy za niski. Z niskim poziomem rozwoju rolnictwa wiąże się niska towarowość produkcji rolnej, która praktycznie decyduje o słabej kondycji ekonomicznej ludności rolniczej. Nieopłacalność produkcji, przeludnienie agrarne oraz zbyt duże rozdrobnienie gospodarstw decydują o minimalnych możliwościach inwestowania w gospodarstwach rolnych. Słaba koniunktura na rynku rolniczym oraz brak perspektyw rozwoju dla rolników indywidualnych ograniczają popyt na wszelkiego rodzaju maszyny i urządzenia rolnicze, nawozy oraz materiały budowlane. W naturalny sposób ogranicza to także rozwój sektora pozarolniczego na rynku lokalnym, szczególnie małych, zakładów usługowych, banków i kas spółdzielczych oraz zakładów przetwórstwa spożywczego. Z drugiej jednak strony, znaczna część obszaru gminy, znajduje się na obszarach o atrakcyjnych walorach przyrodniczych i Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 51 właśnie w rozwoju agroturystyki powinna upatrywać swoją najbliższą przyszłość. 7. Rynek pracy - Bezrobocie Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w powiecie pułtuskim na koniec stycznia 2005 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Pułtusku zarejestrowane były 4957 osoby bezrobotne ( w tym 2343 kobiet). Stopa bezrobocia w powiecie pułtuskim za miesiąc grudzień 2004 r. wynosiła 24,7%, w województwie mazowieckim 15,0%, w kraju 19,1 %. Strukturę bezrobocia w powiecie, podobnie jak w całym kraju cechują: • Wysoki wskaźnik bezrobocia wśród młodzieży (18-25 lat) – 1294 bezrobotnych • Wysoki wskaźnik bezrobocia wśród ludności zamieszkałej na wsi – 2656 bezrobotnych. • Wysoki wskaźnik bezrobocia wśród bezrobotnych zarejestrowanych powyżej 12 m-cy (długotrwale bezrobotnych) - 3511 bezrobotnych. Długotrwałym bezrobociem dotknięte są przede wszystkim osoby młode w przedziale wieku 24-34 lata, kobiety, bezrobotni bez stażu pracy, bezrobotni o niskich kwalifikacjach zawodowych i bezrobotni zamieszkali na wsi. Prawo do zasiłku na koniec stycznia 2005 r. posiadało 564 bezrobotnych ( w tym 245 kobiet). Gmina i Miasto Pułtusk posiada korzystne warunki dla rozwoju drobnego i średniego przemysłu oraz rzemiosła. Decyduje o tym bliskość aglomeracji warszawskiej, sąsiednich miast powiatowych, dobre połączenia komunikacyjne, które zwiększają mobilność zawodową ludności. Do pilnych zadań wymagających kompleksowego rozwiązania należy zagospodarowanie i przetwórstwo płodów rolnych, co jednocześnie da możliwość stworzenia nowych miejsc pracy. W gminie występuje tzw. ukryte bezrobocie, szczególnie na obszarach wiejskich w rolnictwie. Wiele osób żyje w przeludnionych gospodarstwach rolnych bez większych perspektyw rozwoju zawodowego i podniesienia poziomu życia. Gmina powinna stworzyć jak Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 52 najlepsze warunki wyjścia z ubóstwa, m.in. poprzez organizowanie szkoleń, spotkań z mieszkańcami oraz promowaniu drobnej przedsiębiorczości, szczególnie wśród ludzi młodych w wieku poniżej 25 lat, czyli grupy osób obecnie najbardziej zagrożonej długotrwałym bezrobociem. W Gminie Pułtusk bezrobocie utrzymuje się na poziomie 2 745 osób14. Jest ono o tyle niekorzystne, że prawie połowa – 44% - ogółu bezrobotnych pozostaje bez pracy więcej niż 12 miesięcy. Bezrobotni według okresu poszukiwania pracy w Gminie Pułtusk15 Wyszczególnienie Ogółem Według okresu poszukiwania pracy Do 3 4-12 13 nieustalony miesięcy miesięcy włącznie i więcej Ogółem 2 745 299 1 209 1 229 8 Mężczyźni 1 456 180 683 587 6 Kobiety 1 289 119 526 642 2 Źródło: Dane GUS Bezrobotni wg okresu poszukiwania pracy w Gminie Pułtusk 13 m-cy i więcej 4-12 do 3 m-cy 0% 10% 20% 30% 40% Mężczyźni 14 15 50% 60% 70% 80% 90% 100% Kobiety Dane GUS, 2003 r. Dane GUS, 2003 r. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 53 Lustrzanym odbiciem sytuacji w gminie jest samo miasto – Pułtusk. Podobnie jak na obszarze całej gminy aż 44% ogółu bezrobotnych pozostaje bez pracy dłużej niż 13 miesięcy i nic nie wskazuje na to, że w najbliższym czasie ta sytuacja ulegnie poprawie. Dodatkowym elementem pogarszającym sytuację na rynku pracy jest ujemne saldo migracji, szczególnie ludzi młodych i przedsiębiorczych, którzy wyjeżdżają z Pułtuska w poszukiwaniu pracy i lepszych możliwości zarobkowych. Sprawia to, iż większość bezrobotnych stanowią osoby powyżej 30 roku życia, których mobilność zawodowa oraz zdolności do przekwalifikowania są niższe. Największą grupę wśród bezrobotnych stanowią młodzi ludzie w wieku 18 – 24 lat, stanowiąc 28,1%16 ogółu bezrobotnych przewyższają bezrobotnych z przedziału wiekowego 25 – 34 lata, których udział wynosi 27,5% ogółu pozostających bez pracy. Osoby w wieku 35 – 44 lata stanowią 21,7% ogółu bezrobotnych zaś osoby powyżej 55 roku życia - 2%. Bezrobotni wg okresu poszukiwania pracy w Mieście Pułtusk 13 m-cy i więcej 4-12 do 3 m-cy 0% 10% 20% 30% 40% Mężczyźni 50% 60% 70% 80% 90% 100% Kobiety Zarówno w gminie jak i w samym mieście kobiety stanowią blisko 50% ogółu osób pozostających bez pracy. Wśród kobiet zarysowuje się tendencja większego bezrobocia, w stosunku do ogólnej ilości bezrobotnych, w miarę wydłużania się okresu poszukiwania pracy. 16 Źródło: Raport o stanie Gminy i Miasta Pułtusk Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 54 W ostatniej dekadzie utrzymuje się w mieście tendencja dodatnia przyrostu naturalnego, jednak można zaobserwować wyraźny schyłek eksplozji demograficznej. Miasto, podobnie jak cały kraj, znajduje się obecnie w czwartej fazie transformacji demograficznych. W tej fazie pojawiają się wyraźne symptomy procesów starzenia się społeczeństwa oraz zmiany obyczajów, stopa urodzeń stopniowo się zmniejsza, dochodząc do poziomu ustabilizowanej stopy zgonów. Szacunkowa prognoza demograficzna Miasta i Gminy Pułtusk do roku 2015.17 25000 20000 23623 23498 23373 23248 19103 18978 18853 18728 15000 10000 ludność gminy 5000 ludność miasta 0 2000r. 2005r. 2010r. 2015r. Jak wynika z wykresu, szacunkowa liczba ludności Miasta i Gminy Pułtusk wykazuje tendencje spadkowe, o około 25 osób w skali roku. Szacuje się, że w roku 2015 liczba ludności Miasta Pułtusk wynosić będzie 18 728 osób, zaś Gminy 23 248 osób. Decydujący wpływ na regresywny charakter krzywej zmian ludnościowych mają głównie czynniki ekonomiczne. Wysokie bezrobocie, brak ofert pracy oraz niskie wynagrodzenia za pracę determinują młodzież do wyjazdu na studia do dużych miast, a żywicieli rodzin do poszukiwania pracy poza obszarem gminy. Jednakże stosunkowo chłonny w drugiej dekadzie lat 90’ warszawski rynek pracy stopniowo utracił swą dynamikę, poddając się wpływowi ogólnopolskiej stagnacji gospodarczej. Coraz częściej poszukuje się jedynie wysoko wykształconych i wykwalifikowanych kadr. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 55 Stopa bezrobocia jako % aktywnych zawodowo w powiatach subregionu ostrołęcko-siedleckiego 2004 rok 30 25 20 15 10 5 0 Łosice Maków Ostrołęka Ostrów Przasnysz Pułtusk Siedlce Sokołów Węgrów Wyszków M. M. Siedlce Ostrołęka W powiecie pułtuskim stopa bezrobocia liczona jako % aktywnych zawodowo na dzień 31.10.2004 wynosiła 27,4 i była znacznie wyższa niż przeciętnie w województwie mazowieckim (14,8%) oraz wyższa niż w podregionie ostrołęcko-siedleckim (20,4%). Ludność wg ekonomicznych grup wieku w 2002 roku Wyszczególnienie Ogółem Mężczyźni Kobiety Razem 23 551 11 339 12 212 w wieku: 5 838 2 985 2 853 Produkcyjnym (18-59/64 lata) 14 633 7 413 7 220 - mobilnym (18-44 lata) 9 707 4 826 4 881 - niemobilnym (45-59/64 lat 4 926 2 587 2 339 3 080 941 2 139 przedprodukcyjnym(0-17 lat) Poprodukcyjnym (60-/65 lat i więcej) Źródło: Dane GUS 17 Źródło: Raport o stanie Gminy i Miasta Pułtusk Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 56 Struktura ekonomiczna wieku ludności Gminy Pułtusk 25000 20000 15000 ogółem mężczyźni 10000 kobiety 5000 0 ra ze m pr pr ze od dp uk ro cy du jny kc yjn y m ob i ln y nie m ob i ln y po pr od uk cy jny Ok. 62% ludności stanowi ludność w wieku produkcyjnym, co na tle województwa pozytywnie wyróżnia gminę. Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowi aż 24,7% ogółu i w związku z tym w przyszłości należy się liczyć z faktem wystąpienia wzmożonego zapotrzebowania na miejsca pracy w samej gminie lub nadwyżki podaży siły roboczej ponad potrzeby gminy i możliwość wyjazdów do pracy np. do Warszawy. W samym mieście sytuacja przedstawia się w bardzo podobnym świetle. Ok. 63,5% ludności stanowi ludność w wieku produkcyjnym. Porównywalna jest także ilość osób w wieku przedprodukcyjnym, stanowiących 24% ludności miasta Pułtusk. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 57 Struktura ekonomiczna wieku ludności Miasta Pułtusk 20000 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 ogółem mężczyźni kobiety ra ze m Konieczne jest pr pr ze od dp uk ro cy du jny kc yjn y stworzenie m nie m ob i ln y dogodnych ob i po pr od uk cy jny ln y warunków dla procesów rozwojowych w sektorze prywatnym, głównie poprzez prowadzenie inwestycji infrastrukturalnych sprzyjających korzystnym warunkom inwestowania (dodatkowe miejsca pracy, wykorzystanie potencjału społecznego i intelektualnego Pułtuska). W celu wykorzystanie walorów turystycznych i przyrodniczych niezbędne są inwestycje mające na celu poprawę komunikacji gminnej (budowa parkingów, modernizacja ulic i dróg gminnych oraz inwestycje proekologiczne). Identyfikacja problemów Problemy natury gospodarczej występujące w Gminie PułtuSK to: 1. brak większych zakładów pracy oraz niski potencjał gospodarczy Pułtuska 2. brak terenów pod większe inwestycje; 3. niedostatecznie rozwinięty układ komunikacyjny; 4. brak systemu zachęt inwestycyjnych; 5. słaba rozwinięta infrastruktura turystyczna; 6. słaba motywacja mieszkańców w zakresie prowadzenia własnej działalności gospodarczej; Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 58 7. mała aktywność przedsiębiorców w poszukiwaniu zewnętrznej pomocy finansowej; 8. brak współpracy z instytucjami otoczenia biznesu; 9. emigracja ludzi młodych i przedsiębiorczych w poszukiwaniu pracy 10. niespójne prawo podatkowe i gospodarcze w Polsce; 11. niedorozwój urządzeń infrastruktury technicznej na terenie miasta znacznie ograniczający możliwości inwestowania kapitału przez inwestorów zewnętrznych Istotnym problemem gospodarczym gminy i miasta jest bezrobocie. Działania samorządu powinny koncentrować się na tworzeniu sprzyjających warunków dla rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, gdyż to one w największym stopniu są w stanie tworzyć nowe miejsca pracy. Dlatego też tak istotna jest poprawa infrastruktury technicznej i rozbudowa sieci dróg. Istotne też jest wykorzystanie potencjału rozwoju turystyki i agroturystyki. Są to kolejne dziedziny, w których możliwe jest powstanie nowych miejsc pracy. 8. Sfera społeczna Sytuacja demograficzna i społeczna terenu objętego Programem Rewitalizacji Gmina Pułtusk należy do jednych z większych pod względem liczby mieszkańców i powierzchni gmin województwa mazowieckiego. Sieć osadnicza jest stosunkowo mocno rozdrobniona, przy czym silnie zaznacza się polaryzacja gęstości zaludnienia w kierunku występowania głównych szlaków komunikacyjnych, łączących gminę z sąsiednimi miastami powiatowymi i Warszawą. Fakt bardzo dużego przestrzennego skupienia mieszkańców w mieście oraz występujące duże różnice w nasileniu procesów urbanizacyjnych w poszczególnych częściach gminy są o tyle niekorzystne, gdyż utrudniają wyposażenie w obiekty infrastruktury społecznej i technicznej wszystkich terenów gminnych. Niekiedy podłączenie do sieci infrastruktury technicznej odległych, lecz słabo zaludnionych części gminy Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 59 wiąże się ze znacznie większymi nakładami finansowymi, aniżeli podłączenie znacznie większej liczby użytkowników w innej części. Wszystko to wpływa niekorzystnie na podnoszenie jakości życia mieszkańców obszarów wiejskich i stanowi istotną barierę rozwojową terenów położonych poza miastem. W gminie na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadają 61 osoby w wieku nieprodukcyjnym, zaś w samym mieście na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 57 osób. Struktura ludności wg wieku w 2002 roku w Mieście Pułtusk: Wiek 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-39 40-49 50-59 >60 Liczba 970 1 190 1 435 1 829 1 885 1 480 2 384 3 144 2 203 Razem 2 590 19 110 Źródło: Na podstawie danych GUS (Spis powszechny z 2002 roku) Struktura wieku ludności Miasta Pułtusk 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 0-4 lata 5-9 lat 10-14 lat 15-19 lat 20-24 lat 25-29 lat 30-39 lat 40-49 lat 50-59 lat >60 lat Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS (Spis powszechny z 2002 roku) Ludność w wieku 13 lat i więcej według poziomu wykształcenia i grup wieku w Mieście Pułtusk Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 60 Wykształcenie Wyższe Policealne Średnie Zasadnicz e zawodowe Podstaw. ukończone Podstaw. nieukom. i bez wykształcenia szkolnego 16 116 2 032 652 5 361 3 375 4 262 437 - 13-19 2 433 - - 241 143 1 827 218 - 20-29 3 365 695 100 1 511 810 240 18 - 30-39 2 384 450 135 789 812 190 8 - 40-49 3 144 406 239 1 157 943 386 13 - 50-59 2 203 266 133 891 480 420 13 - 60-64 696 87 25 255 80 237 12 - Pow. 65 1 894 128 20 517 112 962 155 - Mężczyźni 7 567 761 153 2 464 2 014 1 993 182 - 499 2 897 1 361 2 269 255 - Grupy wieku Ogółem Ogółem Kobiety 8 552 1 271 Źródło: Dane GUS Nieustalon y poziom Struktura wykształcenia ludności Miasta Pułtusk 5000 4000 Ogółem Mężczyźni 3000 Kobiety 2000 ie us ta lo ne N e Śr ed Za ni sa e dn ic ze za wo do w Po lic ea ln e W yż sz e 0 Po ds Po ta ds wo ta w wo e w e ni eu ko ńc zo n 1000 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS (Spis powszechny z 2002 roku) Edukacja, ochrona zdrowia, sport i kultura. Wymienione powyżej aspekty życia społecznego miasta stanowią w dużej mierze o jakości życia mieszkańców, a także ich poczuciu bezpieczeństwa. Z tego względu są to jedne z priorytetów lokalnej polityki społecznej. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 61 Placówki oświatowe powinny zapewnić młodzieży poziom kształcenia, który pomoże im w dalszej edukacji na poziomie średnim i wyższym. Istotnym elementami poprawiającymi jakość kształcenia są baza lokalowa, wyposażenie w pomoce naukowe oraz kwalifikacje kadry pedagogicznej. To samo dotyczy placówek świadczących usługi medyczne. Na poziomie miasta i gminy konieczne jest opracowanie planu działań, które stanowiłyby dla młodzieży alternatywę dla ucieczki do większych miast lub bezproduktywnego spędzania czasu. Należy wykorzystać istniejącą bazę sportowo – rekreacyjną oraz dążyć do jej rozbudowy. Istotna dla osiągnięcia zamierzonych celów jest ścisła współpraca samorządu, placówek oświatowych, kulturalnych, sportowych i instytucji zajmujących się pracą z młodzieżą. Tradycje miasta i obecnie identyfikowane kierunki rozwoju wskazują na istotną rolę odgrywaną przez bazę edukacyjną regionu. Poprzez zapewnienie odpowiedniego kierunku kształcenia kształtowana jest lokalna polityka społeczna, między innymi w zakresie zapewniania odpowiednich zasobów siły roboczej. Na sieć przedszkolno-szkolną w Gminie Pułtusk składają się 4 przedszkola, 7 szkół podstawowych, 5 gimnazjów, 3 szkoły ponadgimnzjalne oraz 1 uczelnia wyższa. Edukacja przedszkolna Na terenie Gminy Pułtusk istnieją 4 przedszkola w tym 3 w mieście oraz 1 przedszkole w Przemiarowie. Średnio na 1 odział przedszkolny przypada 23 dzieci. Poniższe zestawienie przedstawia kierunki rozwoju przedszkoli na terenie gminy Pułtusk: • Doskonalenia i podnoszenie efektów pracy wychowawczo- dydaktycznej poprzez wzbogacenie metod i form pracy, uściślanie współpracy z rodzicami i środowiskiem, • Doskonalenie zawodowe nauczycieli, • Promocja przedszkoli w środowisku lokalnym, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 62 • Kontynuowanie działań na rzecz wzbogacenia bazy przedszkola- pozyskiwanie środków pozabudżetowych, • Pomoc dzieciom znajdujących się w „trudnych” rodzinach poprzez kontynuację współpracy z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Kuratorami Sądu Rejonowego. Szkoły podstawowe i gimnazja Na terenie Gminy Pułtusk funkcjonuje 6 Publicznych Szkół Podstawowych, 1 Społeczna Szkoła Podstawowa, 4 Publiczne Gimnazja oraz Społeczne Gimnazjum tworzące ze Społeczną Szkołą Podstawową Zespół Szkół Społecznych STO. W niżej zamieszonej tabeli zestawiono dane dotyczące szkolnictwa, którego organem prowadzącym jest Gmina Pułtusk. Lp. 1 2 Publiczna Szkoła Podstawowa nr2 F. Grabówiec Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 3 Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4 4 7 Publiczna Szkoła Podstawowa Płocochowie Publiczna Szkoła Podstawowa w Bobach Zespół Szkolno-Przedszkolny w Przemiarowie • Publiczna Szkoła Podstawowa • Publiczne Gimnazjum Publiczne Gimnazjum nr 1 8 9 5 6 Liczba Liczba Uczniów oddziałów 327 13+2”0” 7 2 716 26+2”0” Szkoła Liczba nauczycieli 29 51 788 27+3”0” 55 99 6+1”0” 9 67 6+1”0” 8 104 49 385 6 3 15 10 8 34 Publiczne Gimnazjum nr 2 171 6 15 Publiczne Gimnazjum nr 3 510 17 42 w Źródło: Dane uzyskane z Wydziału Organizacji i Nadzoru Urzędu Miejskiego w Pułtusku Polityka oświatowa wobec szkół podstawowych i gimnazjaLnych w Gminie Pułtusk • Stworzenie młodzieży atrakcyjnych warunków bezpiecznego i aktywnego spędzania czasu wolnego poprzez organizowanie zajęć pozalekcyjnych, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 63 • Przeciwdziałanie patologiom społecznym, • Wzmocnienie funkcji wychowawczych szkoły, • Rozszerzenie oferty nauki języków obcych dla uczniów, • Wyposażanie pracowni w sprzęt i pomoce dydaktyczne, • Podnoszenie kwalifikacji kadry pedagogicznej, • Nawiązania kontaktu ze szkołami z zagranicy, • Wspomaganie wdrażania programów autorskich realizowanych przez szkoły. Szkolnictwo ponadgimnazjalne Szkolnictwo ponadgimnazjalne odgrywa bardzo istotną rolę z punktu widzenia rozwoju miasta. Przy wyborze szkoły i kierunku należy brać pod uwagę miedzy innymi możliwości rynku pracy i oczekiwania pracodawców. W związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa organem prowadzącym dla szkolnictwa ponadgimnazjalnego stał się powiat. Na terenie Pułtuska istnieją następujące szkoły ponadgimnazjalne: Zespół Szkół Zawodowych im. Jana Ruszkowskiego Zespół Szkół im. Bolesława Prusa Liceum Ogólnokształcące im. Piotra Skargi Zespół Szkół Rolniczych im. Jadwigi Dziubińskiej Polityka oświatowa wobec szkół ponadgimnazjalnych w Gminie Pułtusk • Rozszerzenie oferty nauczania języków obcych, • Stosowanie nowoczesnych, aktywnych metod pracy z uczniem, • Kształtowanie postaw przedsiębiorczych u uczniów, • Rozwój bazy sportowej szkół, • Udział w edukacyjnych projektach europejskich, • Doskonalenie zawodowe kadry pedagogicznej, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 64 • Współpraca ze środowiskiem lokalnym przy realizacji programów dydaktycznych, wychowawczych i profilaktyki, • Współpraca z uczelniami, • Rozszerzenie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy. Szkolnictwo wyższe Na terenie miasta Pułtusk funkcjonuje Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora. Szkoła jest członkiem Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, należy także to European University Association oraz Compostela Grupo De Universidades. WSH uznana jest za najlepszą niepaństwową uczelnię uniwersytecką oraz za najlepszą niepaństwową szkołę wyższą w kategorii szkół niebiznesowych. Szkoła kształci studentów na pięciu wydziałach: • Filologia polska • Historia • Nauki Polityczne • Pedagogika • Administracja Każdy wydział oferuje do wyboru wiele specjalności zarówno na studiach licencjackich, magisterskich, jak i podyplomowych. Dodatkowo na Wydziale Historycznym od 2001 roku i na Wydziale Nauk Politycznych od 2002 WSH posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk humanistycznych. W 2000 r. Wyższa Szkoła Humanistyczna imienia Aleksandra Gieysztora utworzyła Ośrodek Studiów Epoki Napoleońskiej. Zadaniem Ośrodka jest połączenie prac badawczych z promocją tradycji napoleońskiej i przypomnieniem miejsc związanych z pobytem Napoleona na Mazowszu, Mazurach i Warmii. Wychodząc naprzeciw zainteresowaniom i oczekiwaniom studentów WSH utworzyła Instytut Archeologii i Antropologii. Dzięki Instytutowi prowadzone są liczne badania wykopaliskowe, teoretyczne i praktyczne zajęcia, podczas Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 65 których studenci poznają techniki rekonstrukcji i wstępnej konserwacji wykopalisk. Międzynarodowa współpraca uczelni na polu naukowym i dydaktycznym stwarza ogromne możliwości aktywizacji Pułtuska. Sprzyja to długotrwałemu wzrostowi gospodarczemu i podniesieniu poziomu życia mieszkańców. Pomoc społeczna Pomoc społeczna jest integralną częścią polityki państwa, mającej na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, z którymi nie są w stanie sobie poradzić wykorzystując własne środki oraz możliwości. Celem pomocy społecznej jest zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwienie im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka. Pomoc społeczna powinna w miarę możliwości doprowadzić do życiowego usamodzielnienia oraz trwałej integracji ze środowiskiem. Zadania z zakresu pomocy społecznej obejmują w szczególności: • pomoc finansową (zasiłki stałe, stałe wyrównawcze, okresowe, okresowe gwarantowane, okresowe specjalne, macierzyńskie zasiłki okresowe i jednorazowe, zasiłki celowe, celowe specjalne, renty socjalne, zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne) • usługi (usługi opiekuńcze, pomoce sąsiedzkie) • pomoc rzeczową (odzież, wyprawki szkolne, posiłki, udzielanie schronienia) • pracę socjalną, rozumianą jako działalność zawodową, nakierowaną na pomoc osobom i rodzinom we wzmocnieniu lub odzyskaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie oraz na tworzeniu warunków sprzyjających temu celowi) Cechy charakterystyczne jednostek organizacyjnych realizujących zadania z zakresu pomocy społecznej to dobre przygotowanie zawodowe zatrudnionej kadry, odpowiednia baza techniczna w wystarczającej ilości i Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 66 dobrym stanie technicznym. W ostatnim czasie zauważyć można duże rozwarstwienie w poziomie życia ludności. Gwałtownie narasta i nasila się proces pauperyzacji całych środowisk, zwłaszcza na terenach wiejskich. To właśnie ludność z terenów wiejskich powinna zostać objęta szczególną opieką ze strony państwa. Jednak charakter i zakres tej pomocy nie powinien ograniczać się wyłącznie do transferu świadczeń rzeczowych lub innych usług pomocowych, lecz obejmować szeroko rozumiany rozwój lokalnych zasobów ludzkich. Gmina powinna opracować programy wyjścia z ubóstwa, alkoholizmu oraz innych patologii społecznych organizując np. spotkania informacyjne, kluby lokalne, koła zainteresowań, szkolenia i praktyki zawodowe, różnego rodzaju odpłatne roboty publiczne na jej terenie. Świadczeniem pomocy społecznej w gminie Pułtusk zajmuje się Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej oraz Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, którego działalność leży w gestii Starostwa Powiatowego. W 2002 r. z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej skorzystało: • 1166 rodzin w formie zasiłków i pomocy w naturze oraz składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, • 62 rodziny w formie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych, • 75 rodzin w formie usług opiekuńczych oraz specjalistycznych usług opiekuńczych, • 576 rodzin w formie dożywiania uczniów w szkołach. Ochrona zdrowia System ochrony zdrowia jest jednym z kluczowych elementów wpływających na poziom życia i ogólne warunki bytowe mieszkańców miasta. Mieszkańcy Gminy Pułtusk są objęci opieką zdrowotną świadczoną przez publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, które świadczą usługi w zakresie lecznictwa zamkniętego i podstawowej opieki zdrowotnej, specjalistyki oraz pomocy doraźnej. Na terenie miasta funkcjonuje Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej oraz Przychodnia Medycyny Rodzinnej. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 67 Dział pomocy doraźnej zabezpiecza wyjazdy do nagłych zachorowań i wypadków na obszarze działania lecznictwa podstawowego dla rejonu operacyjnego nr 29 (powiat pułtuski bez gminy Świercze). Personel medyczny SP ZOZ w Pułtusku liczy 33 lekarzy, 173 pielęgniarki i położne oraz 42 techników medycznych. Placówka boryka się jednak z licznymi problemami, często natury finansowej, ale też problemem w działalności placówki jest zdekapitalizowana baza techniczna oraz brak nowoczesnego sprzętu medycznego. Ze względu na zły stan techniczny budynku obecnego szpitala istnieje pilna potrzeba dokończenia budowy szpitala na osiedlu Popławy. Niezbędne jest podjecie stosownych działań zmierzających do pozyskania środków finansowych na kontynuację rozpoczętej inwestycji. Po wprowadzeniu nowego systemu opieki zdrowotnej na terenie gminy Pułtusk powstały niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej. Porady w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej i porady specjalistyczne udzielane są również przez lekarzy posiadających gabinety prywatne. Niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej funkcjonujące na tereni miasta to: L.p. Nazwa 1 Caritas Diecezji Płockiej 2 Centrum Medyczne "Gajda- Med." 3 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Nowa- Med." 4 Zespół Przychodni Specjalistycznych "Al-Med." 5 Zespół Lekarzy Specjalistów "Medyk" 6 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Eskulap" Na terenie miasta istnieje 14 gabinetów stomatologicznych oraz 8 aptek. Zadania ochrony zdrowia to przede wszystkim dostępność do usług medycznych, doposażenie w sprzęt medyczny, działania w zakresie promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej, pozyskiwanie kadry lekarskiej a także poprawa stanu technicznego obiektów- szpitala i przychodni. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 68 Kultura, dziedzictwo i tradycja intelektualna Miasta Pułtusk Jednym z warunków racjonalnego rozwoju miasta i gminy jest równoważenie procesów zachodzących w sferze gospodarczej jak i społecznej miasta, wraz z dbałością o zachowanie tradycyjnych, typowych dla regionu funkcji. Wymaga to znajomości tak historii, jak i tradycji dominujących w regionie a także umiejętności włączenia pozostałości dawnego układu przestrzennego miasta w dzisiejsze życie gospodarcze i kulturalne. Trwałym elementem zagospodarowania terenu są zasoby dziedzictwa kulturowego świadczące o ciągłości dorobku wielu pokoleń. Zasoby te w przypadku Pułtuska związane są silnie z tradycjami edukacji i szkolnictwa na terenie miasta. Zlokalizowane tu w przeszłości szkoły i kolegia prowadzone zwykle przez zgromadzenia zakonne dały początek tradycjom miasta, które i dziś kontynuowane są dzięki działającym na tym terenie placówkom. Pułtusk jest jednym z najstarszych miast na Mazowszu. Przypuszcza się, iż pierwsza nietrwała lokacja w 1257r. związana była z tzw. Starym Miastem. Na wyspie miasto na prawie chełmińskim lokował miasto bp Klemens Pierzchała w 1339r. Dynamiczny rozwój Pułtuska nastąpił w XV w., gdy miasto stało się rezydencją biskupów płockich. W poł. XV w. w mieście wybudowano kolegiatę, w XVI w.: kościoły, szpital, łaźnię miejską, apteki i przytułki dla ubogich. W XV – XVI w. Pułtusk stał się ważnym ośrodkiem produkcji rzemieślniczej i eksportu zboża, który był możliwy dzięki położeniu nad rzeką Narwią. Pomyślny rozwój gospodarczy Pułtuska sprzyjał rozwojowi szkolnictwa oraz życia kulturalnego. W pułtuskiej kolegiacie przechowywany był najstarszy, zachowany do naszych czasów, relikt średniowiecznej sztuki rękopiśmienniczej z XI w., tzw. „Złoty Kodeks Pułtuski”. W Pułtusku działała pierwsza na Mazowszu drukarnia (1530r.). W 1565r. bp Andrzej Noskowski sprowadził do Pułtuska jezuitów z Braniewa, którzy utworzyli jedno z najsławniejszych kolegiów na ziemiach polskich. W kolegium nauczali m.in. Jakub Wujek – tłumacz pierwszego Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 69 polskiego przekładu Biblii, Piotr Skarga wybitny kaznodzieja, Bernard Herbst – wydawca listów i biografii Cycerona. Od połowy XVI w. przy jezuickiej szkole działał pierwszy w Rzeczpospolitej teatr publiczny. W 1781r. szkołę przejęli benedyktyni i prowadzili do 1832r. Po pożarze budynku w 1826r. zbudowano 4 - klasowe progimnazjum męskie. Wiek XVII to okres wojen i powolnego upadku Rzeczpospolitej. Upadek miasta w II połowie XVII w. spowodowany był głównie wydarzeniami potopu szwedzkiego i na początku XVIII w. wielkiej wojny północnej. W maju 1703 r. miasto stało się miejscem wielkiej bitwy między wojskami saskimi i armią szwedzką Karola XII. W powojennej historii ważnym wydarzeniem było otwarcie w 1989r. w pułtuskim zamku Domu Polonii. Wielką szansę na dynamiczny rozwój Pułtuska przyniosło utworzenie w 1994r. Wyższej Szkoły Humanistycznej w Pułtusku. Kontynuacją tradycji kulturalnych Pułtuska a także popularyzacją miasta jako ośrodka o bogatej historii i wciąż dużych możliwościach rozwojowych zajmują kulturalno-oświatowe. się liczne Poprzez funkcjonujące zapewnienie w regionie dostępu do placówki informacji dotyczących miasta a także organizowanie imprez o charakterze kulturalnym placówki te istotnie przyczyniają się do popularyzacji tradycji i historii miasta. Prężnie działające instytucje kultury w Pułtusku to: • Miejskie Centrum Kultury i Sztuki - Jest jedną z najstarszych instytucji tego typu na terenie województwa mazowieckiego. Od 1915 r. mieści się tu również kino stanowiące integralną część Miejskiego Domu Kultury i wspierające jego działalność merytoryczną. • Pułtuska Biblioteka Publiczna im. Joachima Lelewela- Głównym zadaniem biblioteki jest zagwarantowanie podstawowej obsługi bibliotecznej mieszkańcom Gminy Pułtusk zgodnie z ich potrzebami. Dostosowanie oferty do aktualnych oczekiwań osób korzystających z biblioteki i jej filii wymaga kontynuowania działań zmierzających do komputeryzacji placówki, zapewnienia Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk dostępu do internetu, 70 zwiększenia zakupu nowości wydawniczych, w tym również materiałów audiowizualnych i dokumentów elektronicznych. • Muzeum Regionalne- Znajduje się w gotycko - renesansowej wieży dawnego ratusza. Największym i najcenniejszym zbiorem są zabytki archeologiczne pozyskane w trakcie prac wykopaliskowych w grodzie na Wzgórzu Zamkowym. Kolekcja liczy ok. 6.tys. obiektów datowanych na lata 1232-1368. Z wczesnego okresu działalności muzeum pochodzą zabytki rzemiosła artystycznego: tkaniny, pasy szlacheckie. Ozdobą zbiorów są dwa rękopisy na pergaminie: statut cechu szewców z 1540r. i potwierdzenie tegoż dokumentu z 1644r. • Archiwum Państwowe m.st. Warszawy Oddział w Pułtusku- W powstanie archiwum angażowało się wielu ludzi kultury, m.in. prof. dr hab. A. Gieysztor i prof. dr hab. S. Herbst - ówczesny prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego. Działa ono do chwili obecnej w poewangelickim kościele, który znajduje się na terenie tzw. Starego Miasta. Placówka gromadzi wiele cennych zbiorów dotyczących Pułtuska i regionu mazowieckiego. Placówka działa na rzecz rozwoju nauki i kultury. • Dom Polonii- Jest on miejscem spotkań, zjazdów, konferencji i sympozjów naukowych, domem pracy twórczej pisarzy, malarzy i kompozytorów polskiego pochodzenia podczas pobytu ich w kraju. Dom Polonii propaguje model turystyki i dlatego oferuje gościom zagranicznym różnego rodzaju kursy: staropolskich tańców, wiedzy o folklorze, polskiej kuchni. Dziedziniec i zabytkowe wnętrza zamku są miejscem organizowania nastrojowych koncertów, wieczorów poezji, spektakli, a także imprez o tematyce historycznej (turniejów, balów w strojach ludowych, widowisk). • Ośrodek Studiów Epoki Napoleońskiej Wyższej Szkoły Humanistycznej im. A. Gieysztora. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 71 • Pułtuskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne- instytucja naukowokulturalna; prowadzi badania naukowe, organizuje bazę naukową oraz wystawy, konferencje, spotkania. Wydaje wiele pozycji książkowych o historii i sławnych ludziach regionu Mazowsza (popularyzuje wiedzę o regionie). Dziedzictwo kulturowe miasta to także znajdujące się na jego terenie zabytki i obiekty o znaczeniu historycznym. Do najważniejszych zalicza się: • Zespół urbanistyczno–architektoniczny na Rynku ( kamienice z XVIII i XIXw.), • Bazylika kolegiacka p.w. Zwiastowania N.P. Marii - 1551r., • dzwonnica przy kolegiacie – 1507 r., przebudowana w II poł. XVIII w., • plebania przy parafii rzymskokatolickiej p.w. św. Mateusza • Kościół filialny p.w. św. Piotra i Pawła – XVII/XVIII w., • Kościół p.w. św. Józefa – z I poł. XVII w., • Kościół p.w. NP. Marii -XVI w., (obecnie Archiwum Państwowe), • Kościół p.w. św. Krzyża - XVI w., (1531-1539), • Kościół p.w. św. Marii Magdaleny, 1538r. (obecnie rekonstrukcja), • Zespół koszar, 1880-1890, • dawny Pałac Biskupi - XIV, XVI, XVII – obecnie Dom Polonii wraz z parkiem zamkowym - XVIII-XIX w., • dawna synagoga przy ul. Kotlarskiej • most arkadowy- XVIIw • Park zamkowy- XVIII-XIXw. • Seminarium duchowne -XIXw. • Dawna kanonia -XIXw. • budynek sądu (dawny Dom księży emerytów) - XVIII w., • Szpital XVII-XIX w., • Wieża ratuszowa – XV-XVI w., • Baszta obronna - XVI w. wraz z otoczeniem w promieniu 100 m, • Baszta przy szpitalu - XVI w., Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 72 • Piwnice magazynowe wewnątrz tzw. Wzgórze Abrahama , XVII – XVIII w., • Liceum Ogólnokształcące im. Piotra Skargi – I Ćw. XIX w. • Domy mieszkalne przy ul. Kotlarskiej oraz liczne przy ul. Rynek • Obszar dawnego fortu Lipniki Infrastruktura sportowa na terenie miasta Podstawowym celem kultury fizycznej jest dbałość o prawidłowy rozwój psychofizyczny i zdrowie obywateli, realizowany jest przede wszystkim przez wychowanie fizyczne, czyli proces kształtowania harmonijnego rozwoju psychofizycznego dzieci i młodzieży. Szczególnie istotną funkcję w procesie kultury fizycznej spełniają szkoły. Wynika to przede wszystkim z ciążącego na nich obowiązku prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. Niezależnie od obowiązków w zakresie wychowania fizycznego nałożonych na jednostki samorządu terytorialnego ustawami należy podkreślić, że w nowoczesnych społeczeństwach ery globalizacji sport obejmujący przede wszystkim wychowanie fizyczne oraz sport dla wszystkich jest jedną z ważnych wartości kulturowych, wpływających na rozwój człowieka, jego zdrowie i jakość życia. Obok wartości kulturowych i społecznych sport stymuluje rozwój wielu gałęzi gospodarki.. W rozwiniętych społeczeństwach sport stał się dobrem powszechnym, dostępnym w różnych formach - stosownie do możliwości i zainteresowań świadomego tego dobrodziejstwa obywatela. Tymczasem badania wskazują na pogarszający się stan wydolności i sprawności fizycznej dzieci i młodzieży. Jedna z przyczyn to niedostatek aktywności ruchowej, zaniedbania szkolnego wychowania fizycznego18. Poważny odsetek dzieci i młodzieży jest kierowany na zajęcia korektywnorehabilitacyjne. W społeczności dorosłych wciąż przeważa styl życia daleki od prozdrowotnego. Oznacza to, że w świadomości przeważającej części 18 Jak wynika z badań WHO, 60% Polaków nie uprawia żadnych sportów. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 73 polskiego społeczeństwa nie nastąpiła dotąd zasadnicza przemiana. Walory aktywności fizycznej i sportu, uprawianego w różnych, dostępnych dla każdego formach, wciąż pozostają nieznane lub niedoceniane. Przy wydłużaniu się wieku życia Polaków niesie to poważne zagrożenie dla zdrowia i jakości życia. Podobna konstatacja wiąże się z wysokim wskaźnikiem bezrobocia, które obok skutków ekonomicznych podnosi ryzyko zachorowalności. Wyniki badań jednoznacznie wskazują, że dobrze biologicznie rozwinięte młode pokolenie Polaków charakteryzuje się niskim (obniżającym się w ostatniej dekadzie) poziomem wydolności i sprawności fizycznej. Jest to równocześnie pośredni dowód zmian zachodzących w trybie życia dzieci i młodzieży – a także sygnał o nierówności dostępu do sportu, przede wszystkim społecznym. w Wiąże patologicznych, środowiskach się wzrost z tym wiejskich sytuacja narkomanii, i o niższym narastających alkoholizmu i statusie zagrożeń przestępczości młodocianych – a także brak atrakcyjnej, wartościowej oferty wychowawczoedukacyjnej. O takim stanie w znacznym stopniu decyduje nieodpowiadająca standardom europejskim - ani liczebnie, ani pod względem jakości - baza obiektów i urządzeń sportowych, w większości przestarzałych, zaniedbanych, wymagających kapitalnych remontów, trudno dostępnych dla niepełnosprawnych. W związku z tym jednym z najważniejszych celów strategicznych miasta powinien być rozwój infrastruktury sportowej. Nawiązaniem do tej strategii jest też planowana, ujęta w Lokalnym Programie Rewitalizacji inwestycja w budowę krytej pływalni, która spełniać będzie istotne funkcje w procesie popularyzacji sportu, ale też wychowania dzieci i młodzieży i zapewnienia im odpowiednich warunków rozwoju psychofizycznego. Zwiększanie atrakcyjności turystycznej gminy w oparciu o istniejące zasoby oraz programy modernizacji i uzupełniania lokalnego zaplecza infrastrukturalnego. Rozwój turystyczno-rekreacyjnych funkcji gminy nie może opierać się wyłącznie o istniejące zasoby i walory. Konieczne jest podjęcie długofalowych Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 74 działań, które podniosą atrakcyjność gminy – zarówno dla turystów, jak i osób poszukujących terenów pod domki letniskowe. Aby skutecznie realizować te cele należy opracować i wdrożyć programy: zalesiania gleb nieprzydatnych rolniczo, małej retencji, rozbudowy bazy turystycznorekreacyjnej i rozwoju agroturystyki. Promocja gminy i współpraca z samorządami i instytucjami Należy opracować gminny program promocji, który pomoże w dotarciu z odpowiednią ofertą do potencjalnego odbiorcy. Plan ten musi uwzględniać specyfikę oferowanych produktów i usług (produkty rolnicze, zdrowa żywność, usługi agroturystyczne, tereny pod inwestycje, budownictwo mieszkaniowe, rekreację) oraz grup docelowych. Dla realizacji wszelkiego rodzaju działań umożliwiających gminie rozwój konieczne jest pozyskanie środków ze źródeł zewnętrznych. Ułatwić to może powołanie grupy pracowników umiejących przygotowywać wnioski o środki pomocowe oraz zarządzać wieloletnim procesem inwestycyjnym. Pozytywne efekty dla rozwoju gminy może przynieść również nawiązanie współpracy z innymi samorządami, zarówno krajowymi, jak i zagranicznymi. Współpraca między jednostkami samorządowymi może polegać na wymianie doświadczeń, kontaktów gospodarczych, wymianie kulturalnej i wymianie młodzieży. V. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW DOTYCZĄCYCH ROZWOJU PRZESTRZENNOSPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO MIASTA I REGIONU Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 75 Lokalny Program Rewitalizacji jest jednym z kilku dokumentów o charakterze planistycznym, opracowanych na potrzeby programowania rozwoju społeczno-gospodarczego miasta i regionu. Podstawowym warunkiem skuteczności i realności założeń zawartych w programie jest ich zgodność z pozostałymi dokumentami dotyczącymi zagadnień planowania rozwoju miasta. Z tego względu podstawą dla poniższego opracowania były gotowe już plany dotyczące zagospodarowania przestrzennego oraz sytuacji społeczno-gospodarczej. Kompleksowe ujęcie zadań do realizacji w różnych tego typu zestawieniach stanowi zarys prowadzonej przez władze miasta polityki rozwoju. Jednocześnie lokalna polityka społeczno-gospodarcza prowadzona na poziomie miasta przez władze powinna być zgodna co do swoich założeń z polityka prowadzoną na wyższym szczeblu-wojewódzkim i krajowym. W chwili obecnej podstawowym dokumentem i strategią określającą kierunki rozwoju kraju na nadchodzące lata jest Narodowy Plan Rozwoju. Dokładnie zdefiniowanym celem strategicznym Narodowego Planu Rozwoju jest rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia i poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym. Dokument ten pełni rozmaite funkcje a poprzez swoją zgodność z europejskimi standardami prognozowania i planowania jest kluczowym elementem na drodze pozyskiwania funduszy unijnych. Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004-2006 (NPR), jako dokument integrujący polityki sektorowe oraz uwzględniający potrzeby rozwojowe poszczególnych regionów jest zgodny z: • Wstępnym Narodowym Planem Rozwoju; • strategią gospodarczą rządu „Przedsiębiorczość – Rozwój – Praca”; • strategiami długookresowymi i średniookresowymi, które zostały przyjęte w latach 1999-2001; Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 76 • postanowieniami Traktatu oraz politykami i działaniami Wspólnoty (zgodnie z przepisami art. 12 rozporządzenia 1260/99/WE dotyczącego funduszy strukturalnych). W kontekście wykorzystania środków pochodzących z funduszy strukturalnych kluczowym dokumentem o znaczeniu ogólnopolskim jest Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego. W zgodzie opracowane z wytycznymi zostały zawartymi dokumenty o w Narodowym większym stopniu Planie Rozwoju szczegółowości, odnoszące się do konkretnych, mniejszych obszarów kraju. Na terenie województwa mazowieckiego dokumentem takim jest „Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego” a także, „Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego w części dotyczącej ZPORR 2004-2006”19. Na poziomie miasta i gminy opracowano Strategię zrównoważonego rozwoju Miasta i Gminy Pułtusk do 2020 roku oraz Plan Rozwoju Lokalnego, które stanowią charakterystykę obcej sytuacji na terenie miasta a także zestaw koniecznych działań i zadań inwestycyjnych, które mają na celu przyspieszenie i odpowiednie ukierunkowane rozwoju miasta i gminy. Niezwykle istotnym dokumentem na poziomie lokalnym jest w przypadku miasta jak i całej gminy Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Pułtusk. W zakresie zagadnień gospodarki finansami gminy zbiorem wytycznych a także priorytetów inwestycyjnych, przede wszystkim zaś możliwości realizacji poszczególnych zadań jest Wieloletni Plan Finansowy Miasta i Gminy Pułtusk. Z dokumentu tego wynikają założenia polityki finansowej gminy, metody finansowania zadań stawianych gminie a także prognozowany stan zadłużenia, płynności finansowej oraz możliwości inwestycyjne na bazie projekcji sytuacji finansowej miasta i gminy w latach przyszłych. Poniższy Lokalny Program Rewitalizacji w swych założeniach odpowiada treści wspomnianych dokumentów planistycznych. Zawarte w programie zadania inwestycyjne ujęte są także we wspomnianych powyżej 19 Wersja robocza 2.0, kwiecień 2004. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 77 dokumentach i planach. Jest to wyrazem konsekwentnego planowania i przygotowywania inwestycji w gminie. Odpowiednie zapisy w strategiach i programach operacyjnych pociągają za sobą odpowiednie decyzje w sferze finansowej oraz w zakresie rozkładu terminów poszczególnych działań. Wzajemne powiązanie działań planowanych w różnych sferach życia społeczno-gospodarczego miasta oaz ich udokumentowanie stanowi gwarancję instytucjonalnej i formalnej wykonalności projektów. Jest to też podstawą do określenia trwałości planowanych inwestycji raz wstępnych oczekiwań odnośnie ich rezultatów. Lokalny Program Realizacji zakłada szereg różnego typu działań, nie ograniczających się do fizycznej i technicznej rewaloryzacji i rekonstrukcji części miasta. Planowany efekt wszystkich działań o charakterze organizatorskim oraz inwestycyjnym wynikających z Programu Rewitalizacji ujmuje całokształt przemian na rewitalizowanym obszarze. Istotne jest więc zwłaszcza nadanie odpowiedniego kierunku przemianom w sferze społecznej miasta. Pobudzenie aktywności gospodarczej oraz stworzenie mieszkańcom odpowiednich warunków do rozwoju przedsiębiorczości a także poprawa standardu życia w oparciu o wyższą jakość usług publicznych i dostępnej infrastruktury stanowić będą kluczowy cel programu w skali całego miasta. Rezultaty tego typu polityki samorządowej obliczone są na przyszłe lata funkcjonowania miasta i gminy. Długofalowość oddziaływania programu zapewniona będzie zwłaszcza poprzez nacisk na rewitalizację i stworzenie odpowiedniego zaplecza społecznego mieście. Sytuacja społeczno-demograficzna jest jednym z głównych determinantów kondycji ekonomicznej regionu. Stąd też pobudzenie przemian w tej sferze przekłada się w istotny sposób na planowane w wyniku realizacji Programu Rewitalizacji rezultaty. VI. PODOKRESY PROGRAMOWANIA Ramy czasowe określone w Lokalnym Programie Rewitalizacji odpowiadają okresom programowania i budżetowania przestrzeganym przez Unię Europejską. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 78 Przygotowany dokument przewiduje, więc realizację kolejnych działań w latach 2005 a także w kolejnym okresie programowania 2006-2013. Jednocześnie opracowany program zakłada wprowadzanie bieżących zmian i poprawek zaplanowanych na kolejne lata tak, aby proces rewitalizacji był przeprowadzony możliwie kompleksowo i zaowocował wyrównaniem poziomu rozwoju wszystkich obszarów miasta. Zakrojony na szeroką skalę program rewitalizacji wymaga wieloletniego cyklu przemian i inwestycji w różnych sferach życia społeczno- gospodarczego. W tym kontekście program powinien być konstruowany w układzie kroczącym, z możliwością dokonywania zmian, planowania nowych inwestycji wynikłych z bieżących potrzeb. Zadania inwestycyjne ujęte w programie w chwili obecnej stanowią pierwszy etap procesu rewitalizacji. Wyznaczone obszary podlegające rewitalizacji w pierwsze kolejności nie stanową ostatecznego celu całego procesu. W kolejnych latach zakłada się ujęcie w Programie pozostałych terenów wymagających rewitalizacji i przywrócenia utraconych funkcji. VII. ZASIĘG TERYTORIALNY REWITALIZOWANEGO OBSZARU I UZASADNIENIE Obszary miejskie objęte Lokalnym Programem Rewitalizacji wyodrębnione są na podstawie analizy sfery społecznej i ekonomicznej, a także uzupełniającego je stanu urządzeń infrastruktury technicznej. Identyfikacja głównych problemów i barier rozwojowych utrudniających zrównoważony rozwój całego obszaru miasta pozwoliła na wyodrębnienie na terenie Pułtuska 3-ech obszarów stanowiących główną oś procesu rewitalizacji Pułtuska. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 79 Obszar I Obszar ten obejmuje teren Wyspy oraz Starego Miasta. Granice obszaru wyznaczają ulice: Wyszkowska od strony południowej, Bulwar Brygady Saperów od strony nadbrzeża rzeki Narwi, Daszyńskiego od strony zachodniej. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 80 Teren Wyspy ograniczają naturalne granice kanałów A i B. W centrum obszaru znajduje się Rynek i większość zabytków architektury, jak również placówek kulturalnych miasta. Zabudowę osiedla w obrębie Rynku stanowi staromiejski zespół urbanistyczny kamienic z XVIII i XIX wieku z zachowanymi elementami murów podziemi sięgających XIV, XV i XVI wieku oraz współczesne historycznej. uzupełnienia Infrastruktura zabudowy techniczna zrealizowane osiedla w stylistyce charakteryzuje się dostępnością do sieci zasilania energetycznego, zaopatrzenia w wodę z wodociągu miejskiego, do sieci kanalizacji sanitarnej, w części terenu sieci gazowej średniego ciśnienia, układem dróg wewnętrznych o nawierzchni utwardzonej, wymagającym modernizacji i rozbudowy miejsc parkingowych i postojowych. Stan techniczny i wygląd zewnętrzny budynków wymaga odnowienia zgodnie z zasadami ochrony konserwatorskiej zabytków, w której strefie się znajdują. Renowacji wymagają także kanały wyznaczające granice Wyspy, A, B i C. Przeobrażenia ustrojowo gospodarcze mogą sprzyjać przekształceniu tej części miasta w celu lepszego wykorzystania jego walorów przestrzennych kulturowego. charakterze i historycznych Specyficznym społecznym dla jest dla turystyki osiedla, i ochrony niekorzystnym występowanie zagrożeń dziedzictwa zjawiskiem o bezpieczeństwa, nieposzanowanie mienia i elementów małej architektury stwarzanych przez zubożałą ludność zamieszkałą w prywatnych budynkach na podstawie przydziału administracyjnego. Na osiedlu Stare Miasto dominuje jednorodzinne budownictwo mieszkaniowe z lat 70 z zabudową szeregową. Infrastruktura techniczna osiedla charakteryzuje się dostępnością do sieci zasilania energetycznego, zaopatrzenia w wodę z wodociągu miejskiego, do sieci kanalizacji sanitarnej, sieci gazowej średniego ciśnienia, układem dróg wewnętrznych o nawierzchni utwardzonej, wymagającym modernizacji i rozbudowy miejsc parkingowych i postojowych oraz usprawnienia połączeń z siecią dróg gminnych i wyższych kategorii. Uzasadnieniem objęcia tego obszaru Lokalnym Programem Rewitalizacji jest w głównej mierze zanikanie aktywności gospodarczej tego obszaru, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 81 niezgodne i kontrastujące z jego potencjałem rozwojowym. Teren Starego Miasta oraz Skarpy skupia większość zabytkowych obiektów miasta, co stwarza naturalną podstawę promocji miasta jako miejsca atrakcyjnego turystycznie. Centralny obszar miasta dzięki walorom zabudowy architektonicznej oraz możliwości organizacji wielu imprez kulturalnych może stanowić miejsce spotkań towarzyskich oraz swoiste centrum kulturalno-rozrywkowe miasta. W chwili obecnej potencjał ten nie jest jednak wykorzystywany. Mimo niewątpliwych walorów obszaru obecnie obserwuje się liczne zjawiska patologii, bezrobocie oraz narastające zaniedbanie zabytkowych budowli zlokalizowanych na opisywanym terenie. Biorąc pod uwagę zarówno aspekty społeczne, jak i ekonomiczne dalsze zaniedbanie obszaru zabytkowej części miasta przyczyni się do narastania zjawisk negatywnych wśród społeczności lokalnej, zwłaszcza ludności biernej zawodowo, która przeważa wśród mieszkańców obszaru rewitalizowanego. Obszar II Obszar ten obejmuje prawobrzeżną cześć miasta położoną na zachód od zabytkowej Wyspy mieszkaniowe, z oraz Starego przewagą Miasta. zabudowy Teren obejmuje wielorodzinnej. W dzielnice osiedlach mieszkaniowych obszar II zamieszkuje większa część populacji Pułtuska. Osiedla zlokalizowane na tym obszarze to: Osiedle Kościuszki, Osiedle Nowaka, Osiedle Tysiąclecia, Osiedle Pana Tadeusza oraz Osiedla Skarpa Górna i Skarpa Dolna. Osiedla te zlokalizowane są pomiędzy głównymi trasami wylotowymi z prawobrzeżnej części miasta. Są to ulice: Kościuszki prowadząca w stronę Ostrołęki, ulica Wojska Polskiego prowadząca w kierunku Ciechanowa, ulica Mickiewicza prowadząca w stronę Nowego Miasta oraz ulice Nasielska i Warszawska prowadzące do Nasielska i Warszawy. W zasięgu ww. obszaru znajdują się tereny dawnej jednostki wojskowej obejmujące obszar ok. 8 ha oraz 12 488 m2 powierzchni użytkowej. Obecnie Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 82 tereny zarządzane są przez Agencję Mienia Wojskowego. W planach miasta znajduje się odkupienie ww. teren oraz zagospodarowanie dwóch niszczejących budynków koszarowych znajdujących się na terenie jednostki. W zabudowie Osiedla Skarpa Dolna i Skarpa Górna dominuje wielorodzinne budownictwo mieszkaniowe z lat 80, w sąsiedztwie którego znajdują się niewielkie ilości jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowej, budynki wielorodzinne są własnością spółdzielni Mieszkaniowej, jednorodzinne własnością osób prywatnych. Infrastruktura techniczna osiedla charakteryzuje się pełnym uzbrojeniem z dostępem do sieci zasilania energetycznego, zaopatrzenia w wodę z wodociągu miejskiego, do sieci kanalizacji sanitarnej, sieci cieplnej, sieci gazowej średniego ciśnienia, układem dróg wewnętrznych o nawierzchni utwardzonej, wymagającym modernizacji o rozbudowę miejsc parkingowych i postojowych oraz usprawnienia połączeń z siecią dróg gminnych i wyższych kategorii. Specyficznym dla osiedla, niekorzystnym zjawiskiem o charakterze społecznym jest występowanie zagrożeń bezpieczeństwa, nieposzanowanie mienia w częściach wspólnych budynku niszczenie elementów małej architektury i dóbr wspólnych W zabudowie osiedla Tysiąclecia dominuje wielorodzinne budownictwo mieszkaniowe z lat 70, w sąsiedztwie którego znajdują się niewielkie ilości jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowej oraz 4 wielorodzinne budynki z czasów wojny. Budynki wielorodzinne są własnością spółdzielni Mieszkaniowej, gminy, wspólnot mieszkaniowych, jednorodzinne własnością osób prywatnych. Stan techniczny budynków wielorodzinnych wymaga termomodernizacji realizowanej sukcesywnie w budynkach spółdzielni mieszkaniowej w zakresie docieplenia ścian i dofinansowania wymiany okien, u pozostałych zarządców dotychczas nie podjętej, najgorszy stan techniczny występuje w budynkach wielorodzinnych powstałych w latach 40-tych. Infrastruktura techniczna osiedla charakteryzuje się dostępnością do sieci zasilania energetycznego, zaopatrzenia w wodę z wodociągu miejskiego, do sieci kanalizacji sanitarnej, układem dróg wewnętrznych o nawierzchni utwardzonej, wymagającym modernizacji i rozbudowy miejsc parkingowych Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 83 i postojowych oraz usprawnienia połączeń z siecią dróg gminnych i wyższych kategorii. Brakującymi elementami jest sieć gazowa średniego ciśnienia dla budynków przy ul. Traugutta. Niekorzystnym zjawiskiem o charakterze społecznym jest występowanie zagrożeń bezpieczeństwa na tle innych osiedli w zwiększonym stopniu, zjawiska marginalizacji wychowawczo grup zagrożonych społecznych, uzależnieniami rodzin alkoholizmu niewydolnych i narkomanii, nieposzanowanie mienia w częściach wspólnych budynku i elementów małej architektury, niszczenie dóbr wspólnych. Kumulacja problemów dotyczy zwłaszcza mieszkańców budynków komunalnych przy Al. Wojska Polskiego i ul. Traugutta. W zabudowie osiedla Pana Tadeusza dominuje wielorodzinne budownictwo mieszkaniowe z lat 90 w sąsiedztwie którego znajdują się niewielkie ilości jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowej. Infrastruktura techniczna osiedla charakteryzuje się dostępnością do sieci zasilania energetycznego, zaopatrzenia w wodę z wodociągu miejskiego, sieci kanalizacji sanitarnej, sieci gazowej średniego ciśnienia, układem dróg wewnętrznych o nawierzchni utwardzonej, wymagającym rozbudowy miejsc parkingowych i postojowych oraz usprawnienia połączeń z siecią dróg gminnych i wyższych kategorii. W zabudowie osiedla Osiedle Nowaka dominuje jednorodzinne budownictwo mieszkaniowe z lat 80-tych,oraz budownictwo jednorodzinne z lat 2000 na terenie udostępnionym do zabudowy po roku 1994 oraz nieliczne budynki wielorodzinne z lat 90-tych przy ul. Komisji Edukacji Narodowej. Infrastruktura techniczna osiedla charakteryzuje się dostępnością do sieci zasilania energetycznego, zaopatrzenia w wodę z wodociągu miejskiego, do sieci kanalizacji sanitarnej, układem dróg wewnętrznych o nawierzchni utwardzonej oraz częściowo nieutwardzonej, wymagającym usprawnienia połączeń z siecią dróg gminnych i wyższych kategorii. Brakującymi elementami uzbrojenia technicznego terenu istniejącej zabudowy mieszkaniowej są: urządzenie utwardzonej nawierzchni dróg publicznych, na terenie udostępnionym sieci gazowej średniego ciśnienia Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 84 Uzasadnieniem rewitalizacji tego obszaru są występujące ze szczególną intensywnością zjawiska wskazujące wykluczenie społeczne oraz patologie, zwłaszcza wśród młodego pokolenia mieszkańców wymienionych osiedli. Rosnące wartości wskaźników przestępczości oraz brak poczucia bezpieczeństwa na tym terenie wskazują na istotne, negatywne przemiany w strukturze społecznej tego obszaru. W dużej mierze jest to wynikiem bezrobocia powstałego w wyniku likwidacji głównych ośrodków przemysłowych Pułtuska. Mieszkańcy osiedli w znacznej części związani byli ze zlikwidowanymi zakładami pracy. W chwili obecnej mieszkańców obszaru dotyka ekonomiczna a ograniczona także marginalizacja także pokoleń baza i wykluczenie młodszych. Sytuacja sportowo-kulturalna osiedli uniemożliwiają zapewnienie młodzieży odpowiednich możliwości rozwoju oraz aktywnej formy spędzania czasu wolnego. Postępują więc zjawiska wandalizmu, przestępczości a także alkoholizmu i narkomanii. Uzasadnione są więc wszelkiego obejmujące typu społeczność inwestycje obszaru, o które charakterze stanowią rewitalizacyjnym podstawę trwałości możliwych do osiągnięcia rezultatów. Obszar III Obszar ten obejmuje tereny położone w lewobrzeżnej części miasta znajdujące się w granicach osiedli: Popławy Północne, Popławy Zachodnie, oraz osiedle Wyszkowska. Od strony wschodniej sąsiaduje z Nadbużańskim Parkiem Krajobrazowym, od południa zaś granica przebiega wzdłuż ulicy Wyszkowskiej. Zabudowę osiedli stanowi jednorodzinne budownictwo mieszkaniowe z lat 1980-2000 typu rozproszonego. Infrastruktura charakteryzuje się dostępnością do sieci techniczna osiedla zasilania energetycznego, zaopatrzenia w wodę z wodociągu miejskiego, układem dróg wewnętrznych o nawierzchni nieutwardzonej, wymagającym usprawnienia połączeń z siecią Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 85 dróg gminnych i wyższych kategorii. Brakującymi elementami uzbrojenia technicznego terenu istniejącej zabudowy mieszkaniowej są: sieć kanalizacji sanitarnej, urządzenie utwardzonej nawierzchni dróg dojazdowych do osiedla i komunikacji z centrum miasta publicznych, sieci gazowej średniego ciśnienia Tereny Obszaru III wskazanego w Lokalnym Programie Rewitalizacji są znacznie oddalone od centrum miasta co utrudnia mieszkańcom dostęp do usług oraz funkcji spełnianych tradycyjnie przez centrum miasta. Obecnie dzielnice te nie zapewniają wielu zbiorowych potrzeb społecznych, ze względu zaś na braki powiązań komunikacyjnych terenu z centrum miasta utrudnione są procesy integracyjne pomiędzy mieszkańcami poszczególnych obszarów Pułtuska. Na Osiedlu Wyszkowska znajduje się także wyrobisko pożwirowe wymagające odpowiedniej rekultywacji. Na III obszarze wskazanym jako obszar rewitalizowany znajduje się też teren dawnej strzelnicy wojskowej, również wymagający odpowiedniego zagospodarowania przestrzennego. Na niezagospodarowanych terenach położonych na dawnych obszarach wojskowych planowane jest osiedle domków jednorodzinnych i wielorodzinnych wraz z obiektami handlowousługowymi. Wobec przewidywanego zwiększenia zaludnienia obszaru tym bardziej zasadne jest uzupełnienie braków infrastruktury społecznej ale też technicznej na tym terenie. Rewitalizacja obszaru przebiegać powinna więc w oparciu o koncepcje zagospodarowania przestrzennego opracowane w Urzędzie Miejskim ale też inwestycje prywatnego przedsiębiorcy w zakresie budowy osiedla mieszkaniowego. Rewitalizacja zidentyfikowanych obszarów problemowych na terenie miasta jest działaniem komplementarnym do programów wytyczonych uprzednio w Planie Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Pułtusk. Zgodnie z nimi kierunek jaki powinna przyjąć rewitalizacja miasta to promocja i wspieranie przedsiębiorczości lokalnej, rozwoju turystyki a Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 86 także ochrony dziedzictwa kulturowego, które powinno stanowić fundament promocji miasta i aktywizacji zawodowej różnych grup społecznych, zwłaszcza tych długotrwałym bezrobociem. zagrożonych Rewitalizacja wykluczeniem zakreślonych oraz obszarów skierowana jest na wyrównywanie szans różnych grup społecznych, w tym młodzieży z rodzin patologicznych, osób niepełnosprawnych, a także ma na celu stworzenie odpowiedniego zaplecza dla potencjalnych inwestorów. Tym priorytetom rozwojowym sprzyjają działania mające na celu aktywizacje zawodową bezrobotnych, wsparcie dla tworzących nowe miejsca pracy oraz zapewnienie odpowiedniego zaplecza infrastrukturalnego zwłaszcza na terenach zagrożonych w celu podniesienia ich atrakcyjności inwestycyjnej. Wymienić należy tu w zakresie wspierania przedsiębiorczości powołanie Pułtuskiego Centrum Przedsiębiorczości i Informacji jako gminnego ośrodka aktywizacji zawodowej i podnoszenia kwalifikacji zawodowych przede wszystkim rolników, gromadzenie, udostępnianie aktualnych informacji o gruntach, lokalach, rynku pracy, przetargach. – jako przedsięwzięcia publiczno-prywatnego. Przywrócenie obszarom zabytkowym miasta dawnej świetności oraz koncentracja w nich ruchu turystycznego i życia kulturalnego wymaga kompleksowych działań na rzecz restauracji oraz ożywienia gospodarczego Starego Miasta oraz Wyspy. Opracowane już plany w zakresie odbudowy zabytkowego układu architektonicznego Starego Miasta stanowić będą podstawę tego typu działań rewitalizacyjnych. Uzupełnieniem będą wszystkie działania korzystnie wpływające na wizerunek miasta, w tym np. modernizacja zieleni miejskiej, objęcie przez Urząd Miejski patronatu nad licznymi imprezami kulturalnymi oraz zorganizowanie Klubu Integracji Społecznej jako forum otwartej wymiany poglądów na temat funkcjonowania i rozwoju Gminy. Promocja Pułtuska jako miejsca atrakcyjnego turystycznie opierać powinna się o odpowiednie wykorzystanie i wyeksponowanie bogactwa kulturowego miasta, a także zapewnienie niezbędnej infrastruktury w Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 87 odpowiednim standardzie. Służyć temu mają liczna działania o charakterze inwestycyjnym i organizacyjnym jak np. Program promujący atrakcyjność osadniczą, inwestycyjną i turystyczną gminy Pułtusk w kraju i zagranicą, Program rozwoju rzemiosła artystycznego i tradycyjnego rękodzieła ludowego, Program „Związek sławnych ludzi z Pułtuskiem” (Piotr Skarga, Wiktor Gomulicki, Napoleon Bonaparte). Istotną rolę pełnić będzie też popularyzacja, promocja oraz organizacja już istniejących oraz nowych imprez kulturalno-rozrywkowych podkreślających lokalny koloryt i tradycje miasta, jak również jego walory środowiskowe związane z położeniem nad Narwią. Miasto prowadzi też aktywną współpracę z zagranicą, która także nawiązuje do historycznych tradycji Pułtuska. Jest to także czynnikiem wzbogacającym życie kulturalne Pułtuska. W ramach programu „Rozwijanie międzynarodowej współpracy Pułtuska w Europejskiej Federacji Miast Napoleońskich ramach Działania programu<Culture 2000>przewidziane jest: • wyodrębnienie i wspieranie na poziomie europejskim wspólnego dziedzictwa kulturowego, o znaczeniu ogólnoeuropejskim. Rozpowszechnianie umiejętności i promocja właściwych praktyk w dziedzinie konserwacji i zachowania tego dziedzictwa, • promowanie dialogu kulturowego i wzajemnego poznawania kultury i historii ludów Europy; Wzbogacanie oferty turystycznej miasta polegać będzie m. in. na urządzeniu szlaku wodnego „Narew Pułtusk i starorzecza” oraz kontynuacji urządzania i organizacji tras rowerowych i pieszych – długość 55,3 km – w nawiązaniu do szlaków krajowych i międzynarodowych. W ramach tworzenia nowoczesnej sportowej bazy ale też turystycznej wsparcie planuje dla się rozbudowę inwestujących w infrastruktury gospodarstwa agroturystyczne na terenie nadnarwiańskim. Odpowiednia promocja i komunikacja dotycząca turystycznego stanowić będzie jedno z zadań organizacji ruchu projektowanego Biura Informacji Turystycznej. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 88 Proces rewitalizacji w swej istocie opiera się o programowanie zmian w sferze społecznej miasta, zwłaszcza regionów miast zagrożonych marginalizacją, zjawiskami patologicznymi czy bezrobociem. Dlatego też w Programie Rewitalizacji obszarów wyznaczonych na terenie miasta Pułtusk kluczowe znaczenie mają działania adresowane wprost do mieszkańców miasta a ukierunkowane na edukację, przekwalifikowanie zawodowe, czy też inicjowanie współpracy pracodawców, pracobiorców i szkół w znajdowaniu rozwiązań problemów społecznych z zakresu: niwelowania podłoża przestępczości, kształtowania i propagowania zdrowego stylu życia, łączenia interesów sektora publicznego i prywatnego w rozwijaniu działalności kulturalnej, sportowej, naukowej. Władze Miasta w szczególny sposób doceniają rolę odpowiedniego wykształcenia i zapewnienia równego startu życiowego dla młodzieży pochodzącej z różnych środowisk. Wyrazem tego są skierowane specjalnie do młodzieży programy: Program aktywizacji i integracji społecznej „Dialog – kształtowanie rzeczywistości” oraz Program „Talent” wspierania młodych aktywnych mieszkańców miasta. Istotną rolę w procesie rewitalizacji pod względem społecznym pełni działalność Jednostka bezrobociem Powiatowego posiadając i Urzędu pełną sytuacją Pracy informację ekonomiczną zlokalizowanego o problemach miasta w Pułtusku. związanych prowadzi z działalność ukierunkowaną na aktywizację osób bezrobotnych, przystosowanie ich do warunków rynkowych poprzez odpowiednie szkolenia oraz doradztwo. Planowane działania podejmowane przez Powiatowy Urząd Pracy zmierzające do poprawy sytuacji na lokalnym rynku pracy obejmują następujące programy: • Szkolenia zawodowe • Prace interwencyjne • Roboty publiczne • Staże zawodowe Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 89 • Przygotowanie zawodowe • Środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej • Wyposażenie i doposażenie stanowiska pracy W obecnej sytuacji finansowej samorządów tylko wsparcie z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej gwarantuje realizację ambitnych inicjatyw. W 2005 r. Powiatowy Urząd Pracy, oprócz działań ustawowych związanych z aktywizacją zawodową osób bezrobotnych finansowanych ze środków Funduszu Pracy, planuje realizację następujących programów: • Projekt współfinansowany z EFS, z Działania 1.2 SPO RZL: z EFS, z Działania 1.3 SPO RZL: Perspektywy dla młodzieży • Projekt współfinansowany Przeciwdziałanie i zwalczanie długotrwałego bezrobocia • Projekt współfinansowany z EFS, z Działania 2.3 ZPORR: Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa • Projekt współfinansowany z EFS, z Działania 2.5 ZPORR: Promocja przedsiębiorczości Powiatowy Urząd Pracy realizuje działania zmierzające do przeciwdziałania i zwalczania bezrobocia na terenie powiatu, ale to samorządy lokalne posiadają realne możliwości wpływania na kształtowanie warunków ograniczających bezrobocie. Najważniejsze z nich to: • Promowanie zatrudnienia poprzez wzrost inwestycji i lepsze wykorzystanie zdolności wytwórczych Służyć temu ma lokalna polityka podatkowa i infrastruktura sprzyjająca inwestycjom, rozwój i przebudowa publicznej infrastruktury technicznej (w tym infrastruktury społeczeństwa informacyjnego), turystycznej, kulturowej, rekreacyjnej, infrastruktury służącej działalności gospodarczej, infrastruktury społecznej i ochrony zdrowia. • Promowanie zatrudnienia przez rozwój małych i średnich przedsiębiorstw Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 90 Zwiększenie dostępności firm do kapitału poprzez współpracę z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości i stowarzyszeniem lokalnych pracodawców, lokalna polityka podatkowa sprzyjająca rozwojowi małych i średnich firm, eliminacja barier biurokratycznych rozwoju firm, promowanie lokalnych firm i przedsiębiorców, inwestycje w rozwój personelu małych i średnich przedsiębiorstw, systematyczne, specjalistyczne usługi doradcze dla przedsiębiorców zwiększające konkurencyjność przedsiębiorstw. • Promowanie zatrudnienia przez rozwój budownictwa Identyfikacja i eliminacja lokalnych barier rozwoju budownictwa, promowanie działalności lokalnych firm budowlanych, zakładanie spółdzielni mieszkaniowych, rozwój budownictwa społecznego, rewitalizacja przestrzenna i funkcjonalna zdegradowanych dzielnic mieszkaniowych. • Aktywna polityka rynku pracy Zwiększenie efektywności prac interwencyjnych, robót publicznych, staży i szkoleń zawodowych, poprzez upowszechnianie informacji nt. instrumentów rynku pracy, zwiększenie aktywności urzędu pracy w poszukiwaniu wolnych miejsc pracy, stworzenie wspólnego systemu informacji o osobach bezrobotnych (PUP, PCPR, MOPS) • Modernizacja i restrukturyzacja obszarów wiejskich Stworzenie warunków sprzyjających procesowi modernizacji i restrukturyzacji obszarów wiejskich, rozwój usług agroturystycznych, promowanie eko-rozwoju wsi, rolnictwa ekologicznego, produkcja zdrowej żywności, zrównoważony rozwój obszarów wiejskich powiatu pułtuskiego. • Inwestowanie w edukację Dostosowanie kształcenia zawodowego do wymagań kwalifikacyjnych lokalnego rynku pracy, opracowanie katalogu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie i okolicach, opracowanie zasad współpracy pomiędzy urzędem pracy, szkołami i pracodawcami, zrównanie możliwości dostępu do ustawicznego, edukacji w mieście inwestowanie w i na rozwój wsi, promowanie zawodowy kadr, kształcenia mogących konkurować na rynku pracy poza terenem powiatu pułtuskiego. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 91 Reforma urzędów pracy z 2000 r. uczyniła z polityki zatrudnienia centralny priorytet polityki regionalnej i lokalnej. Odpowiedzialność za realizację tej polityki spoczywa nie tylko na urzędach pracy, ale przede wszystkim na samorządzie i administracji regionalnej i lokalnej, które powinny prowadzić politykę społeczno - gospodarczą przyjazną tworzeniu miejsc pracy i przeciwdziałaniu bezrobociu, promując i popierając odważne inicjatywy i działania finansowane ze środków krajowych i funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. VIII. PODZIAŁ NA ZADANIA I PROJEKTY INWESTYCYJNE NA POSZCZEGÓLNYCH OBSZARACH OBJĘTYCH LOKALNYM PROGAMEM REWIALIZACJI Podział na projekty i zadania inwestycyjne Poz. Zadanie 1. Rewitalizacja terenu zabytkowej „Wyspy” oraz terenu Starego Miasta 1.1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury ciepłowniczej 1.1.1 Budowa kotłowni gazowej zastępującej kotłownię węglową przy ul. Panny Marii – Stare Miasto. 1.2 Budowa systemu monitoringu wizyjnego w Pułtusku 1.3 Przebudowa i modernizacja infrastruktury wodno – kanalizacyjnej 1.3.1 Remont budynku pompowni przy ul. Benedyktyńskiej 1.4 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury społecznej, w tym przedszkoli, bibliotek, szkół, muzeów oraz infrastruktury sportowej Pułtuska Biblioteka Publiczna im. J. Lelewela 1.Renowacja zabytkowego budynku biblioteki 1.4.1 2.Dostosowanie budynku dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich 3.Zorganizowanie „Letniej czytelni” Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 92 4.Poprawa warunków lokalowych Filii Bibliotecznej Nr 1 na Popławach 5.Zorganizowanie komputerowego ośrodka informacji 6.Wzbogacenie księgozbioru 7.Organizowanie cyklicznych, kwartalnych spotkań z kreatorami kultury w ramach cyklu „Pułtuskie Spotkania Kulturalne” 1.4.2 1.4.3 1.5 1.5.1. 1.5.2 1.5.3 1.5.4 1.5.5 1.5.6 1.5.7 Rozbudowa i modernizacja stanicy wodnej PTTK (realizacja w dwóch etapach – I etap budynek stanicy, II etap urządzenie nabrzeży). Urządzenie szlaku wodnego „Narew Pułtusk i starorzecza”. Zagospodarowanie Parku Solna. Rozwijanie funkcji miasta – Pułtusk Wenecją Mazowsza Północnego. Program zachowania dziedzictwa kulturowego Pułtuska Renowacja obiektów związanych z historią miasta. Zmiana zagospodarowania terenu Rynku przed Kaplicą Św. Marii Magdaleny i wjazdem do Zamku z modernizacją fontanny miejskiej. Odrestaurowanie reliktów XVI w. murów obronnych oraz baszty Rewaloryzacja podziemi składów jezuickich (magazynowych) z XVI wieku, pod parkiem G. Narutowicza. Odrestaurowanie zabytkowych gotycko – renesansowych piwnic pod budynkiem Ratusza i kamienicami w Rynku Budowa skansenu archeologicznego. Utworzenie wschodnio – europejskiej sieci i szlaku twierdz realizacja w ramach programu BSR INTERREG III B 1.5.8 Waloryzacja konserwatorska staromiejskiej zabudowy przyrynkowej z renowacją, odtworzeniem detali architektonicznych oraz przebudową budynków współczesnych o obcych stylistycznie elewacjach Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 93 1.6 Promocja i zwiększenie atrakcyjności turystycznej miasta 1.6.1 Rozbudowa tras rowerowych i szlaków turystycznych 1.7 Renowacja kanałów B i C 2. Rewitalizacja terenów prawobrzeżnej części miasta położonych na zachód od zabytkowej „Wyspy” oraz Starego Miasta 2.1. Budowa systemu monitoringu wizyjnego w Pułtusku 2.2 Rewitalizacja osiedla mieszkaniowego KEN 2.2.1 Termomodernizacja 3 budynków Międzyzakładowej Spółdzielni Mieszkaniowej L-W wraz z odnową układu komunikacyjnego 2.2.2 Program „Wstawione szyby” i ostrzeganie o zagrożeniach 2.2.3 Program „Zielone Osiedle” 2.3 Rewitalizacja osiedla mieszkaniowego przy ul. Warszawskiej 2.3.1 Termomodernizacja 3 budynków Międzyzakładowej Spółdzielni Mieszkaniowej L-W wraz z odnową układu komunikacyjnego 2.3.2 Program „Wstawione szyby” wraz z ostrzeganiem o zagrożeniach 2.3.3 Program „Zielone Osiedle” 2.4 Rewitalizacja osiedla mieszkaniowego przy ul. Wojska Polskiego 2.4.1 Termomodernizacja budynku przy ulicy Al. Wojska Polskiego 13 należącego do Międzyzakładowej Spółdzielni Mieszkaniowej L-W wraz z odnową układu komunikacyjnego 2.4.2 Program „Zielone Osiedle” wraz z ostrzeganiem o zagrożeniach 2.5 Rewitalizacja terenów osiedli Tysiąclecia oraz osiedla Traugutta należących do Spółdzielni Mieszkaniowej 2.5.1 1. Docieplenie ścian budynków 2.5.2 2. Wymiana okien 2.5.3 3. Naprawa pokryć dachowych wraz z obróbkami blacharskimi 2.5.4 4. Przebudowa nawierzchni drogowych i chodników 2.6 Rewitalizacja osiedli zarządzanych przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego w Pułtusku Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 94 2.6.1 Remont obiektów mieszkalnych ul. 17 Sierpnia 58 ul. 17 Sierpnia 60 ul. Traugutta 23 ul. Traugutta 26 - wymiana pokryć dachowych, - wymiana instalacji wod-kan. - wymiana stolarki drzwiowej i okiennej, remont elewacji budynku. Zagospodarowanie terenu osiedla - chodnika, - zieleń 2.6.2 Modernizacja budynków Wspólnot Mieszkaniowych ul. Mickiewicza 24 ul. Mickiewicza 28 ul. Mickiewicza 30 ul. Mickiewicza 32 ul. Kombatantów 1 ul. Kombatantów 3 ul. Kombatantów 5 ul. Kombatantów 7 ul. Kombatantów 10 ul. Tysiąclecia 31 ul. Aleja Wojska Polskiego 38A ul. Aleja Wojska Polskiego 38B ul. Aleja Wojska Polskiego 38C - termomodernizacja obiektów, - ocieplenie ścian, - wymiana okien i drzwi w częściach wspólnych nieruchomości. 2.6.3 Remont budynków „KOSZAROWYCH” ul. Aleja Wojska Polskiego 36 ul. Aleja Wojska Polskiego 36A ul. Aleja Wojska Polskiego 36B - wykonanie izolacji pionowych, - osuszenie ścian, - wymiana instalacji wod-kan., - wymiana stolarki okiennej i drzwiowej. 2.7 Modernizacja i rozbudowa infrastruktury sportowo-rekreacyjnej 2.7.1 Budowa krytej pływalni wraz z zapleczem o powierzchni całkowitej 4 845,58 m2 jako adaptacja hali sportowej istniejącej w stanie surowym przy ulicy Harcerskiej 2.8 Modernizacja i rozbudowa infrastruktury drogowej 2.8.1 Modernizacja ulicy Harcerskiej / od strony Szkoły Podst. Nr 3 / - 388,5 mb oraz / od strony koszar / - 320 mb 2.8.2 Modernizacja ulicy Strzeleckiej – dł. 373 mb Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 95 2.8.3 Modernizacja ulic: Podkomorzego, Horeszki, Zosi,Telimeny na osiedlu Pana Tadeusza - 385 mb 2.8.4 Modernizacja ulic os. Nowaka: Al. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 502 m Al. Solidarności 660 m Al. Marszałka Rydza – Śmigłego 300 m Ul. gen. Tadeusza Kutrzeby 138 m Ul. gen. Władysława Andersa 161 m Ul. gen. Stanisława Maczka 161 m Ul. gen. Kazimierza Sosnkowskiego 258 m Ul. gen. Józefa Hallera 85 m Ul. gen. Franciszka Kleeberga 93 m Ul. gen. Bohusza – Szyszko 124 m 2.9 Przebudowa i modernizacja infrastruktury wodno – kanalizacyjnej 2.9.1 Przebudowa sieci wodociągowej ul. Nasielska 2.9.2 Rozdział kanalizacji ogólnospławnej w Al. Wojska Polskiego 2.9.3 Przebudowa sieci wodociągowej 2500 w poszczególnych ulicach 2.9.4 Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody 2.9.5 2.9.6 Rozwiązanie gospodarki osadowej w ramach funkcjonującej oczyszczalni ściek. i hermetyzacja punktu zlewnego Budowa kanalizacji sanitarnej os. Pisarzy 560 mb 2.9.7 Budowa kanalizacji sanitarnej 1000 mb ul. Warszawska 2.9.8 Budowa kanalizacji sanitarnej os. Nowaka, G. Maczka, ul. Solidarności 290 mb Budowa kanalizacji sanitarnej 290 mb ul. Brzoskwiniowa 2.9.9 2.9.10 2.9.11 Kanalizacja w pozostałych nieskanalizowanych ulicach prawobrzeżnej części miasta ok. 4 km Rozbudowa wodociągów ok. 10 km 2.10 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury ciepłowniczej 2.10.1 Budowa przyłącza do Zespołu Szkół Nr.4 w Pułtusku od ul. Traugutta 12 do ul. New Britain 1 2.10.2 Likwidacja niskoparametrowej kotłowni węglowej i budowa kotłowni gazowej wraz z przyłączem gazowym. Lokalizacja: Pułtusk oś. KEN, przyłącze od ul. Wojska Polskiego do ul. KEN1 2.10.3 Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do środowiska, poprawa procesu spalania i modernizacja kotłów oraz układów odpylających w Ciepłowni Miejskiej w Pułtusku ul. Kolejowa 8 2.10.4 Rozbudowa komory rozdzielczej i wykonanie przyłącza cieplnego do nowobudowanego budynku wielorodzinnego przy ul. Traugutta 10. 2.11 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury społecznej, w tym przedszkoli, bibliotek, szkół, muzeów. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 96 2.11.1 Przedszkole miejskie nr 5 w Pułtusku 1. Termomodernizacja budynku: docieplenie ścian budynku i wymiana okien i drzwi zewnętrznych 2. Wymiana instalacji grzewczej c.o. 3. Zagospodarowanie placu zabaw w sprzęt ekologiczny 4. Wyposażenie pomieszczeń – sal zabaw, szatni, Sali gimnastycznej 2.11.2 Szkoła Podstawowa nr 3 w Pułtusku 1. Wymiana instalacji grzewczej, elektrycznej i kanalizacyjnej 2. Wymiana wyposażenia klas 3. Przebudowa węzła kuchennego 4. Wymiana stolarki okiennej 5. Wymiana wyposażenia biblioteki szkolnej 6. Naprawa ogrodzenia wokół szkoły 2.11.3 Zespół Szkół nr 4 Termomodernizacja budynku Monitoring zewnętrzny i wewnętrzny Oświetlenie nowo wybudowanych boisk przyszkolnych i terenu przed budynkiem szkoły Przebudowa części budynku szkoły pod kątem rozwoju bazy turystycznej dla młodzieży Wybudowanie Skate Parku przy boisku szkolnym Zadaszenie patio Dostosowanie budynku dla potrzeb osób niepełnosprawnych Budowa ścianki wspinaczkowej przy hali sportowej Zajęcia dodatkowe dla uczniów z rodzin dysfunkcyjnych oraz zajęcia rozwijające szczególne zdolności u dzieci Zorganizowanie „szkoły dla rodziców” oraz kursów i szkoleń dla rodziców 2.11.4 Przedszkole miejskie nr 4 Wymiana stolarki okiennej oraz instalacji grzewczej w budynku przy ul. Krajewskiego 3 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 97 Wymiana stolarki okiennej oraz tynków zewnętrznych w budynku przy ul. M. Konopnickiej 7 Wyposażenie placów zabaw w ekologiczny sprzęt terenowy Utworzenie oddziału integracyjnego – przystosowanie pomieszczeń przedszkolnych 2.12 Rewitalizacja poprzez wyrównywanie szans zagrożonych wykluczeniem grup społecznych 2.12.1 Likwidacja barier architektonicznych Przystosowanie budynków MOPS dla potrzeb osób niepełnosprawnych 2.12.2 Pomoc dla osób dotkniętych ubóstwem Zakup opału, Paczki świąteczne dla 300 rodzin Prewencja skierowana na likwidację patologii i uzależnień u osób dorosłych Uczestnictwo w spotkaniach grup wsparcia 2.12.3 Humanizacja życia w środowiskach zagrożonych patologią poprzez organizowanie i uczestnictwo w imprezach kulturalno-oświatowych 2.12.4 Świetlice środowiskowe dla dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych jako alternatywa spędzania czasu wolnego Komputeryzacja świetlic, Tworzenie podręcznego księgozbioru, Zapewnienie gorącego posiłku, Rozwijanie zainteresowań, Organizacja i uczestnictwo w imprezach kulturalno-oświatowych, Prenumerata czasopism młodzieżowych i tematycznych, Wspieranie i pomoc w trudnościach w nauce (zajęcia wyrównawcze), Prowadzenie programów motywujących do niwelacji zachowań negatywnych społecznie (paczki świąteczne, wyprawki, nagrody) Podnoszenie kwalifikacji konferencjach i kursach wychowawców poprzez uczestnictwo w Zapobieganie wykluczeniom i marginalizacji grup społecznych 3. Rewitalizacja terenu dzielnicy Popławy oraz osiedla Wyszkowska 3.1 Przebudowa i modernizacja infrastruktury wodno – kanalizacyjnej 3.1.1 Budowa kanalizacji sanitarnej z przyłączami Pułtusk-Popławy 3.1.2 Budowa wodociągu rozdzielczego ul. Chabrowa, Jaśminowa 355 mb Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 98 3.1.3 Rozbudowa wodociągu dz. Popławy (łącznik ul. Wyszkowska –Polna) 600 mb 3.1.4 Rozbudowa kanalizacji sanitarnej w dz. Popławy 3.2 Modernizacja i rozbudowa infrastruktury drogowej 3.2.1 Osiedle Popławy Modernizacja ulicy Brzozowej – dł. 306 mb Modernizacja ulicy Uzdrowiskowej – dł. 434 mb Modernizacja ulicy Spacerowej – dł. 481 mb Modernizacja ulicy Wrzosowej – dł. 224 mb Modernizacja ulicy Konwaliowej – dł. 160 mb Modernizacja ulicy Poziomkowej – dł.190 mb Modernizacja ulicy Letniskowej – dł. 271 mb Modernizacja ulicy Leśnej – dł. 160 mb Modernizacja ulicy Sosnowej – dł. 436,5mb Modernizacja ulicy Modrzewiowej – dł.160 mb Modernizacja ulicy Nadnarwiańskiej – dł.643 mb Modernizacja ulicy Traczy – dł.105 mb Modernizacja ulicy Wędkarskiej – dł.403 mb Modernizacja ulicy Wiklinowej – dł.161 mb Modernizacja ulicy Łąkowej – dł.235 mb Modernizacja ulicy Zalewowej – dł. 220 mb Modernizacja ulicy Łabędziej – dł.80 mb Modernizacja ulicy Wąskiej –dł.525 mb Modernizacja ulicy Żabiej – dł.336 mb Modernizacja ulicy Kryształowej – dł.127 mb Modernizacja ulicy Ustronnej – dł.153 mb Modernizacja ulicy Wesołej – dł. 57 mb 3.2.2 Osiedle Wyszkowska Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 99 Modernizacja ulicy K. Sarbiewskiego – dł. 350 mb Modernizacja ulicy Batorego – dł. 530 mb Modernizacja ulicy Butrymowicza – dł. 120 mb Modernizacja ulicy Hornowskiego – dł. 210 mb Modernizacja ulicy Sikorskiego – dł. 140 mb Modernizacja ulicy Wujka – dł. 754 mb Modernizacja ulicy Erazma Ciołka – dł. 252 mb Modernizacja ulicy J. Tarnowskiego – dł. 883 mb Modernizacja ulicy Piotra Koczary – dł. 202 mb Modernizacja ulicy Pawła Giżyckiego – dł. 255 mb Modernizacja ulicy Józefa Ossolińskiego – dł. 331 mb Modernizacja ulicy Andrzeja Noskowskiego 411 mb Modernizacja ulicy Andrzeja Madalińskiego 141 mb Modernizacja ulicy Stanisława Suleja dł. 176 mb Modernizacja ulicy Aleksandra Konopki – dł. 71 mb Modernizacja ulicy Granicznej – dł. 960 mb 3.3 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury społecznej, w tym przedszkoli, bibliotek, szkół, muzeów. 3.3.1 Zespół Szkół nr 2 w Pułtusku 1. Budowa hali sportowej 2. Zagospodarowanie terenu przyległego do szkoły 3. Modernizacja dachu budynku szkoły 3.3.2 Przedszkole miejskie nr 3 Dobudowa i wyposażenie skrzydła przedszkolnego Zagospodarowanie terenu rekreacyjnego dla dzieci w wieku przedszkolnym 3.4 Rekultywacja wyrobiska pożwirowego na osiedlu Wyszkowska 3.5 Rewitalizacja terenów powojsokowych w tym terenu byłej strzelnicy wojskowej z kierunkiem zagospodarowania na osiedle domów jedno i wielorodzinnych wraz z obiektami handlowousługowymi. Kryteria wyboru i kolejność realizacji Kryteriami wyboru są: 1/ likwidacja bezrobocia, 2/ poprawa funkcjonalności ruchu kołowego i pieszego oraz estetyki przestrzeni publicznych, 4/ tworzenie w tzw. „blokowiskach” miejsc do działalności kulturalnej i edukacyjnej mającej na celu zagospodarowanie czasu dzieci i młodzieży, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 100 4/ poprawa i modernizacja infrastruktury terenów rewitalizowanych, 5/ renowacja zabudowy budynków. Analiza problemowa zakresu realizowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych na terenie Pułtuska Poniższa analiza obejmuje obok charakterystyki problemów rozwojowych miasta także wnioskowane inwestycje mające na celu niwelację skutków negatywnych zjawisk na terenie miasta wraz z podstawowymi informacjami dotyczącymi technicznej i realizacyjnej strony poszczególnych przedsięwzięć. Podstawowe zidentyfikowane zadania rewitalizacyjne wynikające z analizy problemów Międzyzakładowej Spółdzielni Mieszkaniowej L-W w Pułtusku przy ul. Krajewskiego 3A. Budynki stanowiące zasoby Spółdzielni położone są w trzech rejonach miasta: • 3 budynki na działkach o łącznej powierzchni 3615 m2 przy ul. Warszawskiej będącej częścią drogi krajowej E 61, wybudowane w latach 1956. Teren Spółdzielni graniczy z terenem zakładu przemysłowego do 1992 r Państwowego Ośrodka Maszynowego, obecnie „Agra-Plast” o profilu produkcji okien plastikowych. Dostawy energii cieplnej i ciepłej wody pochodzą z lokalnej kotłowni gazowej Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej. Mieszkańcy nie mają możliwości korzystania z sieci kanalizacji sanitarnej wobec braku takiej w ulicy Warszawskiej. Budynki w starej technologii o małej izolacji ścian w energochłonnej technologii, stolarka okienna drewniana. • Na osiedlu Komisji Edukacji Narodowej – 3 budynki na działkach o powierzchni 9661 m2.Teren osiedla budynków wielorodzinnych znajduje się w otoczeniu jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowej. Dostawy energii cieplnej i ciepłej wody z kotłowni miejskiej Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej. • budynek przy ulicy Al. Wojska Polskiego 13 na działce o powierzchni 4800 m2, wybudowany w latach 1956 ,dostawy energii cieplnej i ciepłej wody z lokalnej kotłowni miejskiej Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 101 Program termomodernizacji budynków mieszkalnych i odnowy infrastruktury drogowej osiedli spółdzielczych. Zasoby wymagają podjęcia działań technicznych zmierzających do oszczędnego gospodarowania wielorodzinnych. Powinny ciepłem one objąć we wszystkich termorenowację budynkach w zakresie zróżnicowanym do stanu technicznego poszczególnych budynków obejmujące ocieplenia, uszczelnienia stolarki okiennej, remonty balkonów. Niezbędne są również modernizacje węzłów cieplnych i instalacji grzewczych w budynkach a także zainstalowanie urządzeń regulacyjnych i pomiarowych, W celu zachęcenia właścicieli i najemców mieszkań do wdrażania działań termorenowacyjnych należy upowszechnić wyniki projektu m.in., uzyskane efekty oszczędnościowe i okres zwrotu nakładów poniesionych dla ich uzyskania. Poza pracami termomodernizacyjnymi potrzebna jest odnowa układu komunikacyjnego połączeń z ulicami miejskimi połączona z przebudową i modernizacją miejsc postojowych i parkingowych. Niedostatki w tym zakresie wynikają z niedoskonałych rozwiązań projektowych stosowanych w latach budowy osiedli spółdzielczych w latach 50-tych i początku lat 90-tych. Potrzeby w zakresie nakładów wynikające ze stanu technicznego i wielkości obliczone dla grup budynków kształtują się następująco: dla budynków przy ul. Komisji Edukacji Narodowej 1 042 931 zł, dla budynków przy ul. Warszawskiej 321 217 zł i dla budynku przy ul. Al. Wojska Polskiego 1 360 048 zł. Zestawienie bardziej szczegółowe zakresu prac i nakładów zawiera tablica 1 stanowiąca załącznik do pisma. Program utrzymania bezpieczeństwa na mieszkaniowych osiedlach spółdzielczych. Zidentyfikowane na terenie osiedli przewidzianych do objęcia Programem Rewitalizacji negatywne zjawiska społeczne pokrywają się z analizami przeprowadzonymi na terenie miasta przez inne podmioty. Wynika z nich konieczność poprawy bezpieczeństwa na terenie miasta a także zapobiegania narastającym zjawiskom dewastacji wyniku trudnej sytuacji na terenach mieszkalnych miasta. W materialnej i społecznej osiedla występują niekorzystne zjawiska w zakresie porządku i bezpieczeństwa. Zarząd Spółdzielni wielokrotnie występował do Policji z prośbą o wzmożone patrole Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 102 terenu osiedla oraz podjęcie innych działań, które doprowadziłyby do zaprowadzenia spokoju na terenie osiedla.. Program działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa na osiedlach spółdzielczych obejmuje: • W przypadkach ustalonych sprawców zniszczeń lub niewłaściwego zachowania typu picie alkoholu przez niepełnoletnich mieszkańców wymaganie odpowiedzialności od rodziców i wpływania na zmianę zachowań • Działania likwidacji skutków zniszczeń chuligańskich „Wstawione szyby”, zamalowywanie napisów w klatkach schodowych, • Informowanie mieszkańców o występujących zagrożeniach: ulotki ostrzegające przed kradzieżami • Zapobieganie poprzez stałe imprezy integracyjne, w tym organizowany od 5 lat w dniu 1 czerwca Osiedlowy dzień dziecka, nagrody w konkursach i mini zawodach, turniejach pochodzą w dużej części od mieszkańców oraz wykonywana jest praca społeczna mieszkańców przy ich organizacji, wspieranie drużyn osiedlowych w miejskich zespołowych turniejach piłkarskich poprzez zakup strojów sportowych lub nagrody za udział • Program „Zielone osiedle” obejmujący urządzanie placu zabaw dla małych dzieci i zagospodarowanie osiedlowych terenów zieleni. Wokół placu zabaw drzewa i krzewy. Zestawy zabawowe drewniane i plastikowe posiadające atest, piaskownice osłonięte płotkami uniemożliwiającymi wchodzenie zwierząt. Powyższe zadania obejmujące swym zakresem poprawę bezpieczeństwa na terenach rewitalizowanych osiedli korespondują z programem monitoringu miasta przewidzianym do realizacji w pierwszym etapie rewitalizacji miasta. W opracowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji miasta Pułtusk wkład wniosło też miejscowe Towarzystwo Budownictwa Społecznego. Priorytetowe zadania zidentyfikowane przez TBS a mające istotny wpływa na proces rewitalizacji obszaru funkcjonowania TBS obejmują: Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 103 • Remont obiektów mieszkalnych zlokalizowanych przy ul. 17 Sierpnia 58, ul. 17 Sierpnia 60, ul. Traugutta 23, ul. Traugutta 26. w ramach tego działania przewidziano: wymianę pokryć dachowych, instalacji wod-kan., wymiana stolarki drzwiowej i okiennej oraz remont elewacji budynku. Uzupełnieniem działania będzie zagospodarowanie terenu osiedla i uzupełnienie go o chodniki i zieleńce. • Modernizację budynków Wspólnot Mieszkaniowych zlokalizowanych przy ul.Mickiewicza 24, ul. Mickiewicza 28, ul. Mickiewicza 30, ul. Mickiewicza 32, ul. Kombatantów 1, Kombatantów 5, ul. Kombatantów 7, ul. ul. Kombatantów 3, ul. Kombatantów 10, ul. Tysiąclecia 31, ul. Aleja Wojska Polskiego 38A, ul. Aleja Wojska Polskiego 38B, ul. Aleja Wojska Polskiego 38C obejmująca: termomodernizację obiektów, ocieplenie ścian, wymianę okien i drzwi w częściach wspólnych nieruchomości. Inwestycje te wynikają z faktu, że budynki około 50-cio letnie nie spełniają norm cieplnych a także konieczności oszczędności oleju i gazu na ogrzewanie. • Remont budynków „KOSZAROWYCH” zlokalizowanych przy ul. Aleja Wojska Polskiego 36, ul. Aleja Wojska Polskiego 36A, ul. Aleja Wojska Polskiego 36B poprzez: wykonanie izolacji pionowych, osuszenie ścian, wymianę instalacji wod-kan., wymianę stolarki okiennej i drzwiowej z uwzględnieniem działań mających na celu zachowanie zabytkowego charakteru tej dzielnicy miasta. • Budowa obiektów mieszkalnych zlokalizowanych przy ul. Jana Pawła II, co podyktowane jest potrzebą rewitalizacji pełnionych przez ten obszar funkcji mieszkalnych. W chwili obecnej dzielnice tą cechuje brak odpowiedniej bazy mieszkaniowej zwłaszcza dla klasy średniej. Wszystkie przedstawione działania mające na celu rewitalizację poszczególnych część miasta łącznie z przywróceniem ich dawnych funkcji, obejmują swym zakresem nie tylko modernizację i poprawę infrastruktury technicznej objętych Programem obszarów, ale też aktywizację zmian w sferze społecznej, tak aby zapewnić trwałość osiągniętym rezultatom. Uzupełnieniem strategii podnoszenia standardu życia mieszkańców na terenie miasta jest także szereg inwestycji i modernizacji w zakresie dostarczania energii cieplnej. Tego typu działania mają znaczenie także pod Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 104 względem ekologicznym oraz technologicznym w zakresie stosowania nowych technologii. Projekty wnioskowane do realizacji w dziedzinie ciepłownictwa przez PEC PUŁTUSK sp. z o.o. w Pułtusku: • Budowa przyłącza do Zespołu Szkół Nr.4 w Pułtusku- Nowobudowane przyłącze z rur preizolowanych 2xDN80 o długości 261mb.Planowane przyłącze ma za zadanie zasilanie w co i cw Zespół Szkół Nr.4. Zostanie zlikwidowana kotłownia węglowa o niskiej emisji i bardzo małej sprawności, opalana węglem grubym. • Budowa kotłowni gazowej zastępującej kotłownię węglową ul. Panny Marii – Stare Miasto.- Ze względu na zły stan techniczny tymczasowej kotłowni kontenerowj ( 18 letnia ). Planuje się likwidację w/w kotłowni zlokalizowanej w zabytkowej części miasta. Kotłownia ta jest obiektem o niskiej sprawności, a wysokich kosztach eksploatacji. Wybudowanie zamiennej kotłowni gazowej o mocy 2 MW usprawni i zmniejszy koszty eksploatacji oraz będzie miało pozytywny wpływ na realizację polityki ochrony środowiska poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych. • Likwidacja niskoparametrowej kotłowni węglowej i budowa kotłowni gazowej wraz z przyłączem gazowym.- Niskoparametrowa kotłownia węglowa, opalana węglem grubym istnieje ok. 15 lat, o bardzo niskiej sprawności i wysokich kosztach eksploatacji, awaryjna, bez żadnych urządzeń redukujących emisję zanieczyszczeń. Planuje się wybudowanie kotłowni gazowej automatycznej. Realizacja projektu poprawi standardy jakościowe obsługi odbiorców. Zmniejszy koszty wytwarzania energii cieplnej, a także będzie miała pozytywny wpływ na politykę ochrony środowiska poprzez znaczne ograniczenie emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych o około 90%. • Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do środowiska, poprawa procesu spalania i modernizacja kotłów oraz układów odpylających.- Remont kapitalny kotła WLM 5.1/KW3 połączony z modernizacją ( zwiększenie mocy o 2,1 MW ). Modernizacja polega na zwiększeniu powierzchni grzewczej kotła, wymianie skrzyni powietrznej i optymalizacji procesu spalania. Montaż odpylania odśrodkowego MOSS przy kotle KW1. • Rozbudowa komory rozdzielczej i wykonanie przyłącza cieplnego do nowobudowanego budynku wielorodzinnego przy ul. Traugutta 10- Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 105 Wymiana istniejącej sieci cieplnej tradycyjnej DN 80 na preizolowaną 2xDN125 – 86mb. Rozbudowa istniejącej komory ciepłowniczej Traugutta 12 z rozgałęzieniem trójstronnym. Wykonanie przyłącza cieplnego 2xDN59 – 18mb do nowoprojektowanego budynku. Projektowane inwestycje w zakresie usług wodno- kanalizacyjnych Proces rewitalizacji w zakresie infrastruktury wodno – kanalizacyjnej w Pułtusku został już zapoczątkowany. Zadaniem takim w 2004r. było wykonanie sieci kanalizacji sanitarnej w obrębie centrum miasta podlegającego ochronie konserwatorskiej w ul. Świętojańskiej, Staszica, Al. Polonii i ul. Kotlarskiej. Opracowana Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Pułtusk zawiera projekty i zadania związane z rewitalizacją i rozwojem infrastruktury technicznej w tym i wodno – kanalizacyjnej. Spośród wymienionych tam zamierzeń można wyodrębnić III grupy zadań: I Grupa zadań związanych z modernizacją i przebudową już istniejącej sieci wodociągowo – kanalizacyjnej: 1. Przebudowa sieci wodo-ciągowej w ul. Nasielskiej 2. Rozdział kanalizacji ogólnospławnej w Al. Wojska Polskiego 3. Przebudowa sieci wodociągowej 2500 m ,w poszczególnych ulicach II Grupa zadań związanych z modernizacją istniejących obiektów gospodarki wodno – ściekowej 1. Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody 2. Remont budynku pompowni przy ulicy Benedyktyńskiej 3. Rozwiązanie gospodarki osadowej w ramach funkcjonującej oczyszczalni ścieków i hermetyzacja punktu zlewnego III Grupa zadań - rozbudowa infrastruktury 1. Budowa kanalizacji dla dzielnicy Popławy w Pułtusku 2. Budowa kanalizacji sanitarnej os. Pisarzy 560 mb Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 106 3. Budowa kanalizacji sanitarnej 1000 mb ul. Warszawska 4. Budowa kanalizacji sanitarnej os. Nowaka, G. Maczka, ul. Solidarności 290 mb 4. Budowa kanalizacji sanitarnej 290 mb ul. Brzoskwiniowa 5. Budowa wodociągu rozdzielczego ul. Chabrowa, Jaśminowa 355 mb 6. Rozbudowa wodociągu dz. Popławy (łącznik ul. Wyszkowska –Polna) 600 mb 7. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej w dz. Popławy 8. Kanalizacja w pozostałych nieskanalizowanych ulicach prawobrzeżnej części miasta ok. 4 km 9.Rozbudowa wodociągów ok. 10 km. Analiza zagrożeń bezpieczeństwa publicznego w kontekście planowanej instalacji systemu monitoringu w mieście Pułtusk: Dokumentem szczegółowo określającym zadania i problematykę na rzecz bezpieczeństwa stanowią wytyczne Starosty Pułtuskiego Szefa Obrony Cywilnej Powiatu oraz plan zasadniczych przedsięwzięć do działalności w dziedzinie ochrony ludności i zarządzania kryzysowego, które zostały przekazane do realizacji pismem WOL5224-1/05 z dnia 20 stycznia br. Ponadto swoistą strategię bezpieczeństwa m.in. dla Miasta Pułtuska stanowi „Program bezpieczeństwa zapobiegania obywateli i przestępczości porządku publicznego oraz dla ochrony powiatu pułtuskiego do roku 2007”, wprowadzony uchwałą Rady Powiatu nr 16/122/04 z dnia 28 czerwca 2004 r., przekazany pismem WOL 5120/61/04 z dnia 6 lipca 2004 r., również na nośniku informatycznym. W 2004 roku według danych Komendy Powiatowej Policji w Pułtusku na terenie całego powiatu pułtuskiego zanotowano ogółem 889 przestępstw o charakterze kryminalnym, co w porównaniu z rokiem 2003 – 887 przestępstw – oznacza dynamikę na poziomie 100,2%. Dominujące kategorie przestępstw w roku 2004 według danych Komendy Powiatowej Policji w Pułtusku przedstawiają się następująco: kradzież z włamaniem /bez pojazdów/ - 263 przestępstwa kradzież cudzej rzeczy – 250 przestępstw rozboje - 42 przestępstwa włamania do pojazdu – 39 przestępstw bójki i pobicia – 22 przestępstwa Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 107 Struktura przestępstw na terenie powiatu pułtuskiego w 2004 roku 22 39 42 263 kradzież z włamaniem /bez pojazdów/ kradzież cudzej rzeczy rozboje włamania do pojazdu bójki i pobicia 250 Na terenie powiatu dominuje tzw. przestępczość pospolita. Wśród kradzieży przeciw mieniu dominują kradzieże telefonów komórkowych, torebek. W 2004 roku zatrzymano 240 nietrzeźwych kierowców. Według szacunków Komendy Powiatowej aż 90% przestępstw narkotykowych i 70% kryminalnych w powiecie przypada na miasto Pułtusk. Problem narkomanii na terenie miasta Pułtusk jest o tyle trudny do jednoznacznego zidentyfikowania gdyż dotyczy nie tylko dzieci i młodzieży z tzw. marginesu społecznego, lec również osób pochodzących z tzw. dobrych domów. Blisko 80% przypadków niszczenia i dewastacji mienia zaistniało w 2004 roku na terenie miasta Pułtuska. Z obserwacji Komendy Powiatowej wynika, iż z roku na rok rośnie ilość wybryków chuligańskich w postaci zakłóceń porządku publicznego oraz ciszy nocnej. Rośnie również ilość wszelkiego rodzaju dewastacji mieszkalnych, mienia. piwnice, znaki Niszczone są drogowe, klatki punkty schodowe bloków oświetleniowe, budki telefoniczne i inne mienie. Często wywracane są kosze na śmieci, a ich zawartość wyrzucana na jezdnię. Wybijane są szyby w obiektach handlowych i mieszkalnych. Tego typu przestępstw i wykroczeń o charakterze chuligańskim dokonują najczęściej młodzi mieszkańcy miasta, będący pod wpływem alkoholu lub środków odurzających. Wśród założeń naprawczych Komendy Powiatowej Policji w Pułtusku na pierwszy plan monitorującego wysuwany miasto. jest Monitoring postulat przyczyni Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk zainstalowania się do systemu zdecydowanego 108 zmniejszenia liczby popełnianych przestępstw i wykroczeń, nie tylko na terenie objętym pracą kamer. Rejestr kamer monitoringu przyczyni się w szczególności do: • zatrzymania sprawców łamania prawa na tzw. gorącym uczynku • podejmowania szybkich interwencji przez służby porządkowe • wykrycia sprawców przestępstw i wykroczeń zaistniałych poza obszarem pracy kamer /droga oddalenia się sprawcy z miejsca przestępstwa/ • zwiększenia poczucia bezpieczeństwa mieszkańców Aktualna sytuacja w zakresie bezpieczeństwa publicznego w mieście stanowi podstawę do zakwalifikowania przez władze miasta instalacji systemu monitoringu do zadań priorytetowych w najbliższym okresie. Projektowana inwestycja wyposażenia miasta w system monitoringowy obejmuje: system 23 kamer, linie transmisyjne, urządzenia centrum obsługi monitoringu. Monitoring umożliwi obserwacje wyznaczonych rejonów miasta w szerokim zakresie warunków oświetlenia oraz zapewni obraz telewizyjny o parametrach niezbędnych do jego analizy, obróbki i rejestracji. Projekt techniczny systemu zakłada takie rozmieszczenie kamer, które zapewni szerokie pole widzenia i istotnie pozwoli na kontrolę i szybkie reagowanie w obszarach gdzie nasilają się przestępstwa i wykroczenia. Rewitalizacja obszaru miasta Pułtusk poprzez rozwiązanie problemów komunikacyjnych. Istotny wpływ na rozwój społeczno-ekonomiczny miasta ma stan i rozmieszczenie infrastruktury drogowej. Na terenie osiedli będących przedmiotem projektowanej rewitalizacji, ale też w pozostałych częściach miasta występują liczne niedogodności oraz bariery rozwojowe w zakresie funkcjonowania lokalnych układów transportowych. Istotne wydaje się wiec ujęcia zadań mających na celu poprawę obecnej sytuacji w opracowanym Lokalnym Programie Rewitalizacji. Szkoła Podstawowa Nr 3 w Pułtusku Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 109 Wykaz zadań realizacyjnych postulowanych do uwzględnienia w Programie Rewitalizacji Pułtuska przez dyrekcję SP nr 3 w Pułtusku przedstawia się następująco: • wymiana instalacji grzewczej, elektrycznej i kanalizacyjnej, które nie były wymieniane od początku istnienia szkoły, • wymiana wyposażenia klas (ławki, krzesła, meble) oraz polepszenie bazy dydaktycznej, • przebudowa węzła kuchennego, w celu poprawy warunków do przygotowywania posiłków dla dzieci, • wymiana stolarki okiennej dla lepszej termoizolacji budynku, • wymiana wyposażenia biblioteki szkolnej celem łatwiejszego dostępu do księgozbiorów dla uczniów i nauczycieli, • naprawa ogrodzenia wokół szkoły co poprawi poziom bezpieczeństwa dzieci na ternie szkoły oraz korzystnie wpłynie na estetykę obszaru, • spowodowanie ograniczenia ruchu co wpłynie na rozwiązanie problemu bezpiecznego dojścia uczniów do szkoły Zespół Szkół Nr 2 w Pułtusku Zespół Szkół nr 2 jest jedyna placówką edukacyjną kształcącą na poziomie podstawowym i gimnazjalnym w dzielnicy Popławy. Jest oddalona od centrum miasta, jednakże poprzez oczekiwany napływ ludności do tej części miasta przewiduje się znaczne zwiększenie ilości uczniów w najbliższych latach. W sąsiedztwie szkoły znajduje się duży (24 ha) teren przeznaczony pod budownictwo jednorodzinne. Dlatego też koniecznym wydaje się być natychmiastowe rozbudowanie bazy dydaktycznej szkoły, a także jej zaplecza (obiektów sportowych, kół zainteresowań, świetlic, klubów młodzieżowych). Obecny brak infrastruktury sportowej na terenie Popław niekorzystnie wpływa na aktywizację społeczną oraz nasila zjawiska patologii społecznych (alkoholizm, narkomania, wandalizm) wśród młodzieży szkolnej. Na terenie Popław występuje wysokie bezrobocie. Ponadto znaczny odsetek rodzin wymaga stałego wsparcia socjalnego. Duże oddalenie od centrum oraz słabo rozwinięta infrastruktura ograniczają możliwości aktywnego organizowania czasu dzieciom i młodzieży, a także w znacznym stopniu osłabiają wsparcie programów walki z bezrobociem i patologiami społecznymi. Dzielnica Popławy nie posiada także komunikacji podmiejskiej, co utrudnia korzystanie z oferty kulturalnej, edukacyjnej i sportowej miasta. W zasadzie nie posiada także ośrodka sportowego kulturalnego oraz Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 110 kawiarni, gdzie mogłaby spędzać czas młodzież i osoby dorosłe. Budowa sali sportowej rozwiąże dużą część problemów dzielnicy oraz uniezależniłaby Popławy od ośrodków w centrum miasta. Sala gimnastyczna służyłaby promowaniu sportu, zdrowego stylu życia nie tylko wśród uczniów, ale i całej społeczności Popław. Będzie także miejscem integracji środowiska lokalnego oraz służyć będzie rozwojowi pozalekcyjnych form kultury fizycznej. Na potrzeby opracowania Lokalnego Programu rewitalizacji placówka dokonała analizy słabych i silnych stron szkoły. Wynikające z analizy potrzeby szkoły oraz jej potencjał są podstawą do określenia dalszego kierunku rozwoju w trosce o zapewnienie młodzieży wysokiego poziomu edukacji. Wśród silnych stron szkoły znalazły się między innymi cechy: Jest to jedyna szkoła znajdująca się w rozbudowanej części miasta. Istnieje szansa na zwiększenie liczby uczniów poprzez migracje do cichej i spokojnej dzielnicy Teren wokół szkoły gwarantuje szansę aktywnego wypoczynku Ze względu na mały ruch istnieje małe zagrożenie zdrowia i bezpieczeństwa dzieci Szkołą posiada wykwalifikowaną kadrę pedagogiczną Placówkę cechują wysokie wyniki nauczania Jest to jedyna w powiecie placówka z klasami integracyjnymi Wśród słabych stron szkoły ujęte zostały między innymi: Brak hali i bazy sportowej Boiska wymagające modernizacji Niewystarczająca baza lokalowa Wysoki procent patologii i bezrobocia w rodzinach uczniów Duże oddalenie szkoły od centrum miasta i liczne utrudnienia z tego tytułu Na tej podstawie Dyrekcja Zespołu Szkół nr 2 w Pułtusku określiła orientacyjny wykaz zadań realizacyjnych postulowanych do uwzględnienia w Programie Rewitalizacji Pułtuska. Zadania te stanowią program przeciwdziałania marginalizacji obszaru, który zamieszkują uczniowie szkoły. Poprzez uatrakcyjnienie bazy sportowej i lokalowej a także poszerzenie oferty zajęć o zajęcia sportowe uczniowie będą mieli możliwość aktywnego spędzania czasu. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 111 • Budowa sali sportowej – poza wyżej wymienionymi czynnikami budowa przyczyni się do ruchowego rozwoju uczniów niepełnosprawnych uczących się w klasach integracyjnych (brak takich klas w cały powiecie pułtuskim),realizacja zajęć wf odbywać się będzie w warunkach służących bezpiecznej i higienicznej pracy uczniów i pracowników. Sala sportowa służyłaby promowaniu sportu nie tylko wśród uczniów ale też całego społeczeństwa stanowiąc tym samym miejsce integracji mieszkańców. • Zagospodarowanie terenu wokół szkoły – modernizacja boisk do piłki nożnej i ręcznej, budowa boiska lekkoatletycznego, modernizacja przyszkolnego placu zabaw. Potrzeby te wynikają z faktu, iż boisko i wjazd do szkoły nie są utwardzone, co zagraża bezpieczeństwu uczniów w myśl Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. W sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. W wyniku realizacji inwestycji spadnie wypadkowość wśród uczniów. Boiska sportowe byłyby miejscem służącym krzewieniu sportu i rekreacji dla całego osiedla, co przyczyni się do walki z szerzeniem się patologii i przestępczości. • Modernizacja przestarzałego 50 letniego dachu szkolnego w celu poprawienia bezpieczeństwa i higieny pracy uczniów. W chwili obecnej dach pokryty jest papą kładzioną 50 lat temu. Powstają przecieki na część kuchenną a także klasy. Wymiana dachu poprawi bezpieczeństwo i higienę pracy, estetykę budynku a także pozwoli oszczędzić finanse przeznaczone na malowanie klas i pomieszczeń. Zespół Szkół Nr 4 w Pułtusku Dyrekcja Zespołu Szkół nr 4 w Pułtusku określiła orientacyjny wykaz zadań realizacyjnych postulowanych do uwzględnienia w Programie Rewitalizacji Pułtuska: • Termomodernizacja budynku (wymiana stolarki okiennej docieplenie), • Monitoring zewnętrzny wszystkich obiektów, szczególnie przed budynkiem szkoły i w obrębie boiska oraz monitoring wewnętrzny, • Oświetlenie nowo wybudowanych boisk przyszkolnych i doświetlenie terenu przed budynkiem szkoły, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 112 • Z uwagi na zwiększającą się liczbę dzieci w obwodzie szkoły w perspektywie przebudowa części obiektu pod kątem rozwoju bazy turystycznej dla młodzieży, • Wybudowanie Skate Parku przy boisku szkolnym, • Zadaszenie patio, • Dostosowanie budynku do potrzeb osób niepełnosprawnych (łazienki, podjazdy, windy), • Zbudowanie ścianki wspinaczkowej przy hali sportowej. • Wyrównanie braków uczniów pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych (zajęcia dodatkowe i specjalistyczne), • Zajęcia rozwijające szczególne zdolności u dzieci, np. sportowe, informatyczne, językowe, koła zainteresowań i inne, • Zatrudnienie psychologa i kwalifikatora w celu rozwiązywania sytuacji trudnych włącznie ze zorganizowaniem „szkoły dla rodziców”, • Pozyskiwanie rodziców mających status trwale bezrobotnych do realizacji zadań wynikających ze specyficznych potrzeb szkoły, • Uruchomienie zajęć podnoszących kwalifikacje rodziców wykorzystując bazę techniczną i merytoryczną szkoły (kursy komputerowe, językowe i inne). Przedszkole Miejskie nr 4 w Pułtusku: Obecnie przedszkole funkcjonuje w dwóch budynkach - przy ul. Krajewskiego 3, do którego uczęszcza 121 dzieci - przy ul. Konopnickiej 7 uczęszcza 40 dzieci. Dzieci uczęszczające do przedszkola pochodzą najczęściej z rodzin pełnych o średnim statusie materialnym. Niewielki procent dzieci pochodzi z rodzin biednych, dotkniętych problemem alkoholowym czy inną patologią. Są to dzieci głównie z obszaru Rynku. W związku z zapotrzebowaniem na edukację przedszkolną dzieci niepełnosprawnych, planuje się utworzenie oddziału integracyjnego. Inne problemy przedszkola to: ubogie wyposażenie placów zabaw w ekologiczny sprzęt terenowy, oraz stale zmniejszająca się liczba dzieci (zwłaszcza w Rynku) ze względu na niż demograficzny, ubożenie rodzin wychowanków, tworzenie oddziałów „0” w szkołach podstawowych, co może spowodować, Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 113 iż wystarczy jeden budynek, aby spełnić zapotrzebowanie rodziców na opiekę przedszkolną. Ze względu na wysokie opłaty za ogrzewanie budynku (elektryczne) konieczna jest zmiana sposobu ogrzewania tj. wymiana instalacji i grzejników wewnątrz budynku oraz podłączenia do ciepłowni miejskiej. Na tej podstawie Dyrekcja Przedszkola Miejskiego Nr 4 w Pułtusku określiła orientacyjny wykaz zadań realizacyjnych postulowanych do uwzględnienia w Programie Rewitalizacji Pułtuska: • Adaptacja pomieszczeń przedszkola nr 4 na potrzeby dzieci niepełnosprawnych (utworzenie oddziału integracyjnego) • Wymiana instalacji i grzejników wewnątrz budynku oraz podłączenia do ciepłowni miejskiej • Remont elewacji zewnętrznej, wymiana stolarki okiennej oraz odnowienie dachu budynku przedszkola przy ul. Konopnickiej Przedszkole Miejskie nr 3 w Pułtusku Przedszkole Miejskie Nr 3 w Pułtusku, jest usytuowane w dzielnicy Popławy, oddalonej od centrum miasta o około 3 km. Siedzibą przedszkola jest budynek jednorodzinny wraz z przyległym terenem, który znajduje się przy ul. Uzdrowiskowej 17. Przedszkole obejmuje opieką dzieci w wieku od 3 do 6 lat, w uzasadnionych przypadkach dzieci 2,5 letnie. Ze względu na warunki lokalowe i organizacyjne funkcjonuje jedna grupa mieszana, która liczy 28 dzieci. Zaproponowana oferta opieki przedszkolnej w tym rejonie miasta, w niedługim mieszkańców na czasie tego typu może nie usługę, zaspokajać ponieważ zapotrzebowania przybywa domów jednorodzinnych zaś w sąsiedztwie jest budowany szpital. W związku z powyższym rozwiązaniem mogłoby być przyłączenie przedszkola do struktur organizacyjnych Zespołu Szkół Nr 2 przedszkolnego. Aby powyższy projekt, i stworzenie zespołu szkolno- przyniósł oczekiwany rezultat, należałoby w Zespole Szkół Nr 2 dobudować zaplecze przedszkolne i stworzyć docelową siedzibę przedszkola. Biorąc pod uwagę taką możliwość, trzeba również wyznaczyć i wyposażyć teren rekreacyjny dla najmłodszych mieszkańców, tej części miasta. Usytuowanie siedziby przedszkola przy ul. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 114 Polnej 7 być może pozwoli również mieszkańcom osiedla Wyszkowska i Grabówiec na pełniejszej korzystanie z opieki przedszkolnej bliżej miejsca zamieszkania. Na tej podstawie dyrektor Przedszkola nr 3 w Pułtusku określił orientacyjny wykaz zadań realizacyjnych postulowanych do uwzględnienia w Programie Rewitalizacji Pułtuska: • Utworzenie zespołu szkolno-przedszkolnego z Zespołem Szkół nr 2, • Dobudowa i wyposażenie skrzydła przedszkolnego, • Zagospodarowanie terenu rekreacyjnego dla dzieci w wieku przedszkolnym. Przedszkole Miejskie nr 5 w Pułtusku Przedszkole Miejskie nr 5 w Pułtusku zlokalizowane przy ulicy 17 Stycznia znajduje się w centrum osiedla zamieszkałego przez młode pokolenie pułtuszczan. Dyrektor Przedszkola nr 5 w Pułtusku określił orientacyjny wykaz zadań realizacyjnych postulowanych do uwzględnienia w Programie Rewitalizacji Pułtuska: a. Wymiana otworów okiennych (38 okien o wymiarach 2x2 m) i drzwi wejściowych, b. Renowacja elewacji – około 625 m2 c. Przebudowa instalacji grzewczej i kanalizacyjnej, d. Zagospodarowanie placu zabaw w urządzenia ekologiczne. Pułtuska Biblioteka Publiczna im. J. Lelewela Priorytetowym celem Pułtuskiej Biblioteki Publicznej na najbliższe lata jest stworzenie nowoczesnego ośrodka multimedialnego skorelowanego z potrzebami środowiska lokalnego ze szczególnym uwzględnieniem takich grup społecznych jak dzieci i młodzież, przedsiębiorcy, rolnicy, bezrobotni i osoby niepełnosprawne. Misją biblioteki jest ochrona dziedzictwa narodowego oraz nieustanne upowszechnianie kultury i edukacji poprzez organizowanie atrakcyjnych zajęć i imprez, będących alternatywną ofertą spędzania wolnego czasu. Proponowane działania odnoszą się w szczególności do poprawy bazy Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 115 lokalowej biblioteki, jej wyposażenia, rozszerzenia usług i poprawy jakościowej księgozbioru. Działania te przyczynią się nie tylko do poprawy warunków funkcjonowania samej biblioteki, ale w znacznym stopniu ułatwią i urozmaicą korzystanie z niej czytelnikom. • Renowacja zabytkowego budynku biblioteki poprzez remont elewacji, dachu, wymianę okien. • Stworzenie wizerunku biblioteki przyjaznej osobom niepełnosprawnym poprzez dostosowanie budynku dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. • Zagospodarowanie terenu przyległego na zewnątrz biblioteki poprzez zorganizowanie „Letniej czytelni”, z której mogliby korzystać również turyści i osoby niepełnosprawne. • Poprawa warunków lokalowych Filii Bibliotecznej Nr 1 na Popławach w związku z rozwojem tamtejszego osiedla mieszkaniowego Duża odległość dzieci i młodzieży uczęszczającej do Zespołu Szkół nr 2 od najbliższej biblioteki. • Zorganizowanie komputerowego ośrodka informacji w bibliotece poprzez zakup odpowiedniej ilości komputerów i opracowanie baz danych. Stworzenie przy współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy banku informacji o lokalnym rynku pracy na potrzeby osób bezrobotnych. Pomoc małym uzyskiwaniu i średnim danych na przedsiębiorcom temat norm, w komputerowym przepisów, standardów niezbędnych w prowadzeniu biznesu. Promocji turystyki służyłoby stworzenie bazy adresowej atrakcyjnych miejsc wypoczynku na terenie powiatu pułtuskiego i okolic oraz informacji o walorach turystycznych tychże miejsc. • Przeciwdziałanie materiałów patologiom audiowizualnych społecznym z dziedziny poprzez zakup profilaktyki książek, uzależnień, udostępnienie czytelni na organizowane odczyty, prelekcje, warsztaty dla młodzieży, organizowanie konkursów ( plastycznych i wiedzy) dla dzieci i młodzieży z zakresu profilaktyki uzależnień. • Poprawa stanu księgozbioru poprzez zakup literatury popularnonaukowej i beletrystycznej w celu zaspokojenia potrzeb czytelniczych środowiska lokalnego. • Organizowanie cyklicznych, kwartalnych spotkań z kreatorami kultury w ramach cyklu „Pułtuskie Spotkania Kulturalne”. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 116 Z analiz przekazanych przez Muzeum Regionalne w Pułtusku wynika kilka priorytetów inwestycyjnych, których realizacja przyczyni się w istotny sposób do rewitalizacji zwłaszcza zabytkowej części miasta. • Piwnice dawnego ratusza- zachowana część zabytkowych piwnic dostępna jest od wieży ratuszowej, pozostała część została zasypana i zabudowana od wnętrza użytkowego. Niszczejące piwnice pod zasypem tracą spójność i mogą utracić funkcję stabilizacji posadowienia wieży. Odbudowa piwnic ma trojaki cel: przywrócenie mieszkańcom Pułtuska i turystom dobra kultury, jakim są gotycko-renesansowe piwnice ratusza, konstrukcyjne usztywnienie i ustabilizowanie strefy przyziemia i posadowienie zagrożonej wyboczeniem wieży ratusza, oddanie dla potrzeb muzeum regionalnego dodatkowej przestrzeni ekspozycyjnej • Jezuickie składy magazynowe na Wzgórzu Abrahama. W XVI w Jezuici rozpoczęli budowę piwnic do przechowywania żywności. Piwnice zachowane są w dobrym stanie. Stanowią je trzy korytarze, obmurowane, przykryte sklepieniem kolebkowym, z posadzką cegłową lub glinianą. Piwnice ze względu na niepowtarzalność i atrakcyjność powinny być udostępnione publiczności. • Relikty murów obronnych- odsłonięcie murów w partiach ziemnych i wyeksponowanie ich jako ruiny trwałej w sąsiedztwie baszty obronnej pokaże fragment umocowań niespotykanych na Mazowszu, poza rekonstrukcją murów w Warszawie. • Inwentaryzacja piwnic pod kamienicami w Rynku- piwnice po wykonaniu prac remontowych mogą być użytkowane jako kawiarnie i winiarnie. Wykonanie inwentaryzacji będzie propozycją ich wykorzystania przez właścicieli czy przyszłych inwestorów. • Skansen archeologiczny- największym i najciekawszym zbiorem zgromadzonym w muzeum są zabytki archeologiczne pozyskane w trakcie prac wykopaliskowych w grodzie na Wzgórzu Zamkowym. Kolekcja liczy ok. 6000 obiektów datowanych na lata 1232-1368. W magazynach przechowywane są również elementy chat XIII/XIV wiecznych, z których można zrekonstruować dwie chaty z okresu funkcjonowania pułtuskiego grodu. Na dzień dzisiejszy Muzeum Regionalne w Pułtusku dysponuje opracowaniami i projektami dotyczącymi poszczególnych koncepcji odnowy Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 117 zabytkowych obiektów miasta. W posiadaniu Muzeum jest między innymi projekt architektoniczno-konserwatorski adaptacji i odbudowy piwnic dawnego ratusza na cele muzealno-wystawnicze, wizualizacja graficzna do projektu, badania wraz z oceną możliwości adaptacyjnych i opracowaniem koncepcji zabezpieczenia podziemnej części dawnego ratusza. Muzeum posiada także wstępny projekt skansenu archeologicznego w Pułtusku. Skansen Archeologiczny zaprojektowany jest jako pełna rekonstrukcja części zabudowań badań na wczesnośredniowiecznego dziedzińcu Zamku grodu, Pułtuskiego. odkrytego Doskonałe podczas zachowanie się znacznych części drewnianej zabudowy oraz moszczonych drewnem ulic pozwala na odtworzenie zabudowy mieszkaniowej z dużą dozą precyzji naukowej. Służyć temu będą dotychczasowe opracowania naukowe, a w szczególności rekonstrukcja kierownictwem mgr Doroty komputerowa Stabrowskiej. dokonana przez Rekonstrukcja zespół pod powinna być zlokalizowana jak najbliżej Wzgórza Zamkowego, w pobliżu Narwi. Grozi to, co prawda zlokalizowaniem jej na terenie zagrożonym powodziami, ale na obszarze Starego Miasta niewiele jest miejsc wolnych od takiego zagrożenia. W wersji minimalnej powinna ona prezentować zrekonstruowaną ulicę, moszczoną drewnem, przy której zlokalizowane byłoby kilka chat drewnianych o różnym przeznaczeniu. Jedna z chat winna być czynna jako karczma, w której byłyby serwowane typowe potrawy i smakołyki kurpiowskie. Ewentualny wyszynk powinien być ograniczony do miodów i piw własnego wyrobu według tradycyjnych przepisów. Karczma wymieniona jest jako ważny element samofinansowania się akcji. Projekty wnioskowane przez Miejskie Centrum Kultury i Sztuki: Głównym problemem jest zły stan techniczny wewnątrz budynku Miejskiego Centrum Kultury i Sztuki w Pułtusku. Do pilnych potrzeb należą: • Remont i przebudowa instalacji grzewczych i wodno-kanalizacyjnych, • Remont wewnętrzny budynku (ściany, posadzki, drzwi, klatki schodowe, kapitalny remont sceny w sali kina), • Adaptacja pomieszczeń związanych z rozwojem pracowni. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 118 Odnośnie działań sprzyjających poprawie sytuacji i rozwojowi miasta w dziedzinie kultury obok potrzeb remontowych budynku niezbędna jest regeneracja i odbudowa amfiteatru miejskiego. Kolejnym elementem wchodzącym w skład Programu Rewitalizacji jest proponowana przez Urząd Miejski inwestycja polegająca na budowie krytej pływalni. Bezpośrednim materialnym efektem realizowanej inwestycji będzie budynek krytej pływalni z zapleczem o powierzchni całkowitej 4 845,58 m2 i kubaturze 20 350,00 m3) Nowy obiekt – basen powstały wskutek realizacji inwestycji umożliwi realizację stawianych przez inwestora – Miasto Pułtusk - celów: Umożliwienie nauki pływania młodzieży szkolnej i akademickiej z terenu gminy Pułtusk oraz gmin sąsiednich Rehabilitacja osób niepełnosprawnych Aktywne spędzanie wolnego czasu przez młodzież i dorosłych Podniesienie atrakcyjności turystycznej (pobytowej) Pułtuska Spełnienie oczekiwań społeczności lokalnej i władz gmin sąsiednich związanych z funkcjonowaniem obiektu tego typu w Pułtusku (ok. 55 tyś mieszkańców) Możliwość poszerzenia wachlarza dyscyplin sportowych uprawianych w ramach zajęć szkolnych (szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły średnie, studenci Wyższej Szkoły Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku) Wypełnienie luki w infrastrukturze sportowej województwa mazowieckiego Organizacja imprez sportowych na szczeblu międzyszkolnym, gminnym, powiatowym, wojewódzkim Z analizy oceny zagrożenia można wywnioskować, że negatywny wpływ na rewitalizację ziemi pułtuskiej mają następujące czynniki: • Bezrobocie, które obniża poczucie bezpieczeństwa oraz powoduje różnice w poziomach życia mieszkańców, a tym samym wzrost przestępczości. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 119 • Kryzys rodziny i wzrost agresji w społeczeństwie; • Szerząca się narkomania i alkoholizm wśród młodego pokolenia mieszkańców, które nie widząc perspektyw i swojego miejsca w społeczności lokalnej coraz częściej sięga po środki odurzające, • Brak możliwość spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież, • Brak nowoczesnej, kreującej atrakcyjność miasta, bazy sportoworekreacyjnej, basenu, wypożyczalni sprzętu sportowego, motorowodnego i turystycznego, pozwalających na integrację młodzieży ze sportem i odciągnięcie nieletnich od zachowań przestępczych i demoralizacji. • Brak monitoringu wizyjnego miasta oraz profesjonalnego, spełniającego określone standardy, wyposażenia centrów reagowania (miasta i powiatu) w systemy koordynacji służb interwencyjnych oraz lokalizacji i naprowadzania pojazdów ratowniczych(GPS) na miejsce zdarzenia, jako skutecznych narzędzi do przeciwdziałania zagrożeniom, udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych oraz walki z przestępczością. Funkcjonowanie nowoczesnych systemów łączności i koordynacji służb jest nieodzownym czynnikiem rozwoju i konkurencyjności Pułtuska w przyciąganiu inwestycji i lokalizacji instytucji publicznych, jak również elementem wspierającym sprawne zarządzanie miastem. • Niedobór środków finansowych na dokończenie budowy szpitala, a w szczególności szpitalnego oddziału ratunkowego jako czynnika mającego istotne znaczenie dla rangi i rozwoju lokalnego miasta i powiatu pułtuskiego w sferze bezpieczeństwa publicznego. • Niedostateczne rozwiązania w inżynierii drogowej tj. brak parkingów, odpowiedniej ilości sygnalizacji świetlnej, rond oraz obwodnicy, która w znacznym stopniu odciążyłaby miasto od ruchu samochodów ciężarowych (a w szczególności przewożących materiały niebezpieczne i ropopochodne) powodując wzrost bezpieczeństwa oraz walorów turystycznych i środowiskowych miasta Pułtuska. • Brak środków finansowych na wzmocnienie budowli technicznych chroniących niedostateczne tereny miasta wyposażenie przeciwpowodziowego ratowniczych oraz w Pułtuska miejskiego sprzęt i przed i środki niesienia pomocy powodzią powiatowego do magazynu prowadzenia poszkodowanym oraz akcji w wyniku katastrof naturalnych. Jest to zadanie priorytetowe, gdyż zagrożenie Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 120 powodziowe dla miasta Pułtuska w dobie anomalii pogodowych jest realne. • Nieuwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego, przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy, zakazu budowy obiektów na terenach przewidywanego zatopienia powodziowego. Sytuacja ta potęguje skalę zniszczeń wywołanych przez powódź i naraża system ratowniczy na koszty związane z prowadzeniem akcji w rejonach gdzie nie powinno się budować. • Niedobór środków przestrzennego finansowych m.in. w na zakresie kreowanie tworzenia stref bezpieczeństwa zapobiegania przestępczości w zagrożonych patologiami społecznymi obszarami wspólnoty samorządowej. Istnieje konieczność projektowania bezpiecznych przestrzeni i ich oświetlenia, w tym uwzględnienia w planach zagospodarowania przestrzennego problematyki zapobiegania przestępczości oraz ochrony przeciwpożarowej. • Niedostateczne wyposażenie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w środki dydaktyczne do edukacji na rzecz bezpieczeństwa, profilaktyki prozdrowotnej tj. fantomów do nauki resuscytacji krążeniowo oddechowej, środków audiowizualnych i informatycznych. Braki w tym zakresie powodują obniżają poziomu kształcenia i świadomości w sferze bezpieczeństwa. • Zanik świadomości społecznej na rzecz konieczności przygotowania się do klęsk żywiołowych, które po zaistnieniu uczą człowieka pokory wobec sił natury i czynników, które je wywołują oraz wymuszają na organach władzy publicznej, a przede wszystkim samorządowej, podejmowanie działań związanych z zapobieganiem i usuwaniem ich skutków. Każde zdarzenie kryzysowe, w tym powódź, przynosi niepowetowane straty, które są niewspółmierne do tych, jakie dana społeczność poniesie z tytułu kosztów przygotowania się do przeciwdziałania im. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 121 IX. PLAN FINANSOWY REALIZACJI REWITALIZACJI NA LATA 2005- 2013 Poz. Zadanie Lata Nakłady [zł] 1. Rewitalizacja terenu zabytkowej „Wyspy” oraz 2005terenu Starego Miasta 2013 1.1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury ciepłowniczej 2005- 1.1.1 Budowa kotłowni gazowej zastępującej kotłownię węglową ul. Panny Marii – Stare Miasto. 2005 2006 400.000 1.2 Budowa systemu monitoringu wizyjnego w Pułtusku 2005 2007 1.076.491 1.3 Przebudowa i modernizacja infrastruktury wodno - 2005 kanalizacyjnej 2010 1.3.1 Remont budynku pompowni przy ul. Benedyktyńskiej 2007 100.000 1.4 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury społecznej, w tym przedszkoli, bibliotek, szkół, muzeów oraz infrastruktury sportowej Pułtuska Biblioteka Publiczna im. J. Lelewela 1.Renowacja zabytkowego budynku biblioteki 20052010 400.000 20052006 6.000 1.4.1 2.Dostosowanie budynku dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich 3.Zorganizowanie „Letniej czytelni” 4.Poprawa warunków lokalowych Filii Bibliotecznej Nr 1 na Popławach 2006 20052008 50.000 2005 5.000 5.Zorganizowanie komputerowego ośrodka informacji 20052006 15.000 6.Wzbogacenie księgozbioru 20052006 30.000 20052006 5.000 7.Organizowanie cyklicznych, kwartalnych spotkań z kreatorami kultury w ramach cyklu „Pułtuskie Spotkania Kulturalne” 1.4.2 400.000 2005Rozbudowa i modernizacja stanicy wodnej PTTK 2013 (realizacja w dwóch etapach – I etap budynek stanicy, II etap urządzenie nabrzeży). Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 800 000 (I etap) 600 000 (II etap) 122 1.4.3 1.5 1.5.1. 1.5.2 1.5.3 1.5.4 1.5.5 1.5.6 1.5.7 Urządzenie szlaku wodnego „Narew Pułtusk i starorzecza”. Zagospodarowanie Parku Solna. Rozwijanie funkcji miasta – Pułtusk Wenecją Mazowsza Północnego. 20052013 2004- Program zachowania dziedzictwa kulturowego 2006 Pułtuska Renowacja obiektów związanych z historią miasta. Zmiana zagospodarowania terenu Rynku przed Kaplicą Św. Marii Magdaleny i wjazdem do Zamku z modernizacją fontanny miejskiej. Odrestaurowanie reliktów XVI w. murów obronnych oraz baszty Rewaloryzacja podziemi składów jezuickich (magazynowych) z XVI wieku, pod parkiem G. Narutowicza. Odrestaurowanie zabytkowych gotycko – renesansowych piwnic pod budynkiem Ratusza i kamienicami w Rynku Budowa skansenu archeologicznego. Utworzenie wschodnio – europejskiej sieci i szlaku twierdz realizacja w ramach programu BSR INTERREG 20052013 50 000 (rocznie) 20052013 100 000 20052006 20 000 dokumenta cja techniczna 20052013 30 000 dokumenta cja techniczna 20052013 50 000 dokumenta cja techniczna 20052006 20 000 koncepcja 20052007 172 000, w tym 129 000 Program BSR INTERREG III B 2005 2013 200.000 III B 1.5.8 1.6 500 000 Waloryzacja konserwatorska staromiejskiej zabudowy przyrynkowej z renowacją, odtworzeniem detali architektonicznych oraz przebudową budynków współczesnych o obcych stylistycznie elewacjach prace projektowe, realizacja przez właścicieli budynków Promocja i zwiększenie atrakcyjności turystycznej miasta Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 2005 2013 123 1.6.1 Rozbudowa tras rowerowych i szlaków turystycznych 2005 2013 100.000 1.7 Renowacja kanałów B i C 2005 – 2013 300.000 2. Rewitalizacja terenów prawobrzeżnej części miasta położonych na zachód od zabytkowej „Wyspy” oraz Starego Miasta 2005- 2.1. Budowa systemu monitoringu wizyjnego w Pułtusku 2005 2007 1.076.491 2.2 Rewitalizacja osiedla mieszkaniowego KEN 2005- 1.090.931 2013 2013 2.2.1 Termomodernizacja 3 budynków Międzyzakładowej 2005Spółdzielni Mieszkaniowej L-W wraz z odnową układu 2013 komunikacyjnego 1.042.931 2.2.2 Program „Wstawione szyby” i ostrzeganie o zagrożeniach 2005- 40.800 Program „Zielone Osiedle” 2005- 2.2.3 2013 7.200 2013 2.3 Rewitalizacja osiedla mieszkaniowego przy ul. Warszawskiej 2005- 328.617 2013 2.3.1 Termomodernizacja 3 budynków Międzyzakładowej 2005Spółdzielni Mieszkaniowej L-W wraz z odnową układu 2013 komunikacyjnego 321.217 2.3.2 Program „Wstawione szyby” wraz z ostrzeganiem o zagrożeniach 2005- 4.700 Program „Zielone Osiedle” 2005- 2.3.3 2013 2.700 2013 2.4 Rewitalizacja osiedla mieszkaniowego przy ul. Wojska Polskiego 2005- 61.048 2013 2.4.1 Termomodernizacja budynku przy ulicy Al. Wojska 2005Polskiego 13 należącego do Międzyzakładowej 2013 Spółdzielni Mieszkaniowej L-W wraz z odnową układu komunikacyjnego 60.048 2.4.2 Program „Zielone Osiedle” wraz z ostrzeganiem o zagrożeniach 2005- 1.000 Rewitalizacja terenów osiedli Tysiąclecia oraz osiedla Traugutta należących do Spółdzielni Mieszkaniowej 2005- 2.5 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 2013 9.250.000 2013 124 2.5.1 2.5.2 2.5.3 2.5.4 1. Docieplenie ścian budynków 2. Wymiana okien 3. Naprawa pokryć dachowych wraz z obróbkami blacharskimi 4. Przebudowa nawierzchni drogowych i chodników Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 2005 200.000 2006 280.000 2007 280.000 2008 280.000 2009 280.000 2010 280.000 2011 280.000 2012 280.000 2013 340.000 2005 600.000 2006 700.000 2007 700.000 2008 700.000 2009 700.000 2010 700.000 2011 700.000 2012 700.000 2013 500.000 2005 70.000 2006 70.000 2007 70.000 2008 70.000 2009 70.000 2010 70.000 2011 70.000 2012 70.000 2013 90.000 2005 11.000 2006 11.000 2007 11.000 2008 11.000 2009 11.000 2010 11.000 2011 11.000 2012 11.000 2013 12.000 125 2.6 Rewitalizacja osiedli zarządzanych przez Towarzystwo Budownictwa Społecznego w Pułtusku 2.6.1 Remont obiektów mieszkalnych ul. 17 Sierpnia 58 ul. 17 Sierpnia 60 ul. Traugutta 23 ul. Traugutta 26 - wymiana pokryć dachowych, - wymiana instalacji wod-kan. - wymiana stolarki drzwiowej i okiennej, remont elewacji budynku. 2006 2010 5.500.000 2006 2010 3.000.000 2006 2010 1.500.000 2006 2010 1.000.000 2005- 9.463.488 Zagospodarowanie terenu osiedla - chodnika, - zieleń 2.6.2 2.6.3 2.7 2.7.1 Modernizacja budynków Wspólnot Mieszkaniowych ul. Mickiewicza 24 ul. Mickiewicza 28 ul. Mickiewicza 30 ul. Mickiewicza 32 ul. Kombatantów 1 ul. Kombatantów 3 ul. Kombatantów 5 ul. Kombatantów 7 ul. Kombatantów 10 ul. Tysiąclecia 31 ul. Aleja Wojska Polskiego 38A ul. Aleja Wojska Polskiego 38B ul. Aleja Wojska Polskiego 38C - termomodernizacja obiektów, - ocieplenie ścian, - wymiana okien i drzwi w częściach wspólnych nieruchomości Remont budynków „KOSZAROWYCH” ul. Aleja Wojska Polskiego 36 ul. Aleja Wojska Polskiego 36A ul. Aleja Wojska Polskiego 36B - wykonanie izolacji pionowych, - osuszenie ścian, - wymiana instalacji wod-kan., - wymiana stolarki okiennej i drzwiowej. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury sportowo-rekreacyjnej 2013 Budowa krytej pływalni wraz z zapleczem o 2005 2 powierzchni całkowitej 4 845,58 m jako adaptacja 2006 hali sportowej istniejącej w stanie surowym przy ulicy Harcerskiej Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 2.462.500 7.000.988 126 2.8 Modernizacja i rozbudowa infrastruktury drogowej 2005 2013 3.771.123 2.8.1 Modernizacja ulicy Harcerskiej / od strony Szkoły Podst. Nr 3 / - 388,5 mb oraz / od strony koszar / 320 mb 394.000 2.8.2 Modernizacja ulicy Strzeleckiej – dł. 373 mb 179.000 2.8.3 Modernizacja ulic: Podkomorzego, Horeszki, Zosi,Telimeny na osiedlu Pana Tadeusza - 385 mb 176.000 2.8.4 Modernizacja ulic os. Nowaka: Al. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 502 m Al. Solidarności 660 m Al. Marszałka Rydza – Śmigłego 300 m Ul. gen. Tadeusza Kutrzeby 138 m Ul. gen. Władysława Andersa 161 m Ul. gen. Stanisława Maczka 161 m Ul. gen. Kazimierza Sosnkowskiego 258 m Ul. gen. Józefa Hallera 85 m Ul. gen. Franciszka Kleeberga 93 m Ul. gen. Bohusza – Szyszko 124 m 2.9 Przebudowa i modernizacja infrastruktury wodno - 2005 kanalizacyjnej 2010 2.9.1 Przebudowa sieci wodociągowej ul. Nasielska 2005 80.000 2.9.2 Rozdział kanalizacji ogólnospławnej w Al. Wojska Polskiego 20072008 546.000 2.9.3 Przebudowa sieci wodociągowej 2500 w poszczególnych ulicach 20072010 500.000 2.9.4 Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody 2006 – 2010 900.000 2.9.5 Rozwiązanie gospodarki osadowej w ramach funkcjonującej oczyszczalni ścieków. i hermetyzacja punktu zlewnego Budowa kanalizacji sanitarnej os. Pisarzy 560 mb 2006 – 2010 620.000 2005 300.000 2005 800.000 2005 105.000 2005 73.000 Po 2006 2.500.000 Po 2006 988.000 2.9.6 2.9.7 2.9.8 2.9.9 2.9.10 2.9.11 2.10 Budowa kanalizacji sanitarnej 1000 mb ul. Warszawska Budowa kanalizacji sanitarnej os. Nowaka, G. Maczka, ul. Solidarności 290 mb Budowa kanalizacji sanitarnej 290 mb ul. Brzoskwiniowa Kanalizacja w pozostałych nieskanalizowanych ulicach prawobrzeżnej części miasta ok. 4 km Rozbudowa wodociągów ok. 10 km 2006 2007 3.023.000 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury ciepłowniczej Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 127 2.10.1 Budowa przyłącza do Zespołu Szkół Nr.4 w Pułtusku od ul. Traugutta 12 do ul. New Britain 1 2005 130.000 2.10.2 Likwidacja niskoparametrowej kotłowni węglowej i budowa kotłowni gazowej wraz z przyłączem gazowym. Lokalizacja: Pułtusk oś. KEN, przyłącze od ul. Wojska Polskiego do ul. KEN1 2006 300.000 2.10.3 Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do środowiska, 2007 poprawa procesu spalania i modernizacja kotłów oraz układów odpylających w Ciepłowni Miejskiej w Pułtusku ul. Kolejowa 8 500.000 2.10.4 Rozbudowa komory rozdzielczej i wykonanie przyłącza cieplnego do nowobudowanego budynku wielorodzinnego przy ul. Traugutta 10. 2005 2006 38.000 2.11 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury społecznej, w tym przedszkoli, bibliotek, szkół, muzeów. Przedszkole Miejskie Nr 5 w Pułtusku 1. Termomodernizacja budynku: docieplenie ścian budynku i wymiana okien i drzwi zewnętrznych 2006 2007 110.500 2. Wymiana instalacji grzewczej c.o. 2008 55.000 3. Zagospodarowanie placu zabaw w sprzęt ekologiczny 2009 19.000 4. Wyposażenie pomieszczeń – sal zabaw, szatni, sali gimnastycznej 2010 65.000 1. Wymiana instalacji grzewczej, elektrycznej i kanalizacyjnej 20052007 150.000 2. Wymiana wyposażenia klas 20052007 30.000 3. Przebudowa węzła kuchennego 20052007 100.000 4. Wymiana stolarki okiennej 20052006 100.000 5. Wymiana wyposażenia biblioteki szkolnej 20052006 20.000 6. Naprawa ogrodzenia wokół szkoły 20052006 15.000 20052006 700.000 2.11.1 2.11.2 2.11.3 Szkoła Podstawowa Nr 3 w Pułtusku Zespół Szkół nr 4 Termomodernizacja budynku Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 128 Monitoring zewnętrzny i wewnętrzny 2005 12.000 Oświetlenie nowo wybudowanych boisk przyszkolnych i terenu przed budynkiem szkoły 2005 15.000 Przebudowa części budynku szkoły pod kątem rozwoju bazy turystycznej dla młodzieży 2008 40.000 Wybudowanie Skate Parku przy boisku szkolnym 2005 80.000 Zadaszenie patio 2009 300.000 Dostosowanie budynku dla potrzeb osób niepełnosprawnych 2008 80.000 Budowa ścianki wspinaczkowej przy hali sportowej 2009 100.000 Zajęcia dodatkowe dla uczniów z rodzin dysfunkcyjnych oraz zajęcia rozwijające szczególne zdolności u dzieci od 2005 50.000/rok Zorganizowanie „szkoły dla rodziców” oraz kursów i szkoleń dla rodziców od 2005 38.000/rok Wymiana stolarki okiennej (42 okna) oraz instalacji grzewczej w budynku przy ul. Krajewskiego 3 2006 – 2009 51.000 Wymiana stolarki okiennej (30 okien) oraz tynków zewnętrznych (249m2) w budynku przy ul. M. Konopnickiej 7 2006 – 2009 40.000 Wyposażenie placów zabaw w ekologiczny sprzęt terenowy 2005 – 2007 15.000 Utworzenie oddziału integracyjnego – przystosowanie pomieszczeń przedszkolnych 2006 2007 10.000 2.12 Rewitalizacja poprzez wyrównywanie szans zagrożonych wykluczeniem grup społecznych 20052013 2.12.1 Likwidacja barier architektonicznych Przystosowanie budynków MOPS dla potrzeb osób niepełnosprawnych Pomoc dla osób dotkniętych ubóstwem Zakup opału, Paczki świąteczne dla 300 rodzin 100.000 Prewencja skierowana na likwidację patologii i uzależnień u osób dorosłych Uczestnictwo w spotkaniach grup wsparcia 648.000 Humanizacja życia w środowiskach zagrożonych patologią poprzez organizowanie i uczestnictwo w imprezach kulturalno-oświatowych 648.000,00 2.11.4 2.12.2 2.12.3 Przedszkole Miejskie Nr 4 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 1.620.000 810.000,00 810.000,00 0 129 2.12.4 Świetlice środowiskowe dla dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych jako alternatywa spędzania czasu wolnego Komputeryzacja świetlic, 1.308.000 30.000,00 Tworzenie podręcznego księgozbioru, 10.000,00 Zapewnienie gorącego posiłku, 891.000,00 Rozwijanie zainteresowań, 100.000,00 Organizacja i uczestnictwo w imprezach kulturalnooświatowych, 100.000,00 Prenumerata tematycznych, czasopism młodzieżowych i 9.000,00 Wspieranie i pomoc w trudnościach szkolnych 0 (korepetycje), 50.000,00 Prowadzenie programów motywujących do niwelacji zachowań negatywnych społecznie(paczki świąteczne, wyprawki, nagrody) Podnoszenie kwalifikacji wychowawców uczestnictwo w konferencjach i kursach poprzez 18.000,00 Zapobieganie wykluczeniom i marginalizacji grup społecznych nakłady 100.000 3. Rewitalizacja terenu dzielnicy Popławy oraz osiedla Wyszkowska 3.1 Przebudowa i modernizacja infrastruktury wodno - 2005 kanalizacyjnej 2010 3.1.1 Budowa kanalizacji dla dzielnicy Popławy 2005 2.800.000 3.1.2 Budowa wodociągu rozdzielczego ul. Chabrowa, Jaśminowa 355 mb 2005 25.000 3.1.3 Rozbudowa wodociągu dz. Popławy (łącznik ul. Wyszkowska –Polna) 600 mb 2006 54.000 3.1.4 Rozbudowa kanalizacji sanitarnej w dz. Popławy Od 2006 4.000.000 3.2 Modernizacja i rozbudowa infrastruktury drogowej 2005 2013 3.2.1 Osiedle Popławy Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 2005 2013 3.712.000 130 3.2.2 Modernizacja ulicy Brzozowej – dł. 306 mb 165.200 Modernizacja ulicy Uzdrowiskowej – dł. 434 mb 155.000 Modernizacja ulicy Spacerowej – dł. 481 mb 132.000 Modernizacja ulicy Wrzosowej – dł. 224 mb 166.000 Modernizacja ulicy Konwaliowej – dł. 160 mb 103.000 Modernizacja ulicy Poziomkowej – dł.190 mb 102.000 Modernizacja ulicy Letniskowej – dł. 271 mb 156.000 Modernizacja ulicy Leśnej – dł. 160 mb 88.000 Modernizacja ulicy Sosnowej – dł. 436,5mb 204.000 Modernizacja ulicy Modrzewiowej – dł.160 mb 91.000 Modernizacja ulicy Nadnarwiańskiej – dł.643 mb 471.000 Modernizacja ulicy Traczy – dł.105 mb 71.000 Modernizacja ulicy Wędkarskiej – dł.403 mb 269.000 Modernizacja ulicy Wiklinowej – dł.161 mb 88.000 Modernizacja ulicy Łąkowej – dł.235 mb 131.000 Modernizacja ulicy Zalewowej – dł. 220 mb 130.000 Modernizacja ulicy Łabędziej – dł.80 mb 52.000 Modernizacja ulicy Wąskiej –dł.525 mb 495.000 Modernizacja ulicy Żabiej – dł.336 mb 393.000 Modernizacja ulicy Kryształowej – dł.127 mb 73.000 Modernizacja ulicy Ustronnej – dł.153 mb 125.000 Modernizacja ulicy Wesołej – dł. 57 mb 49.000 Osiedle Wyszkowska 2005 2013 4.940.000 Modernizacja ulicy K. Sarbiewskiego – dł. 350 mb 425.000 Modernizacja ulicy Batorego – dł. 530 mb 510.000 Modernizacja ulicy Butrymowicza – dł. 120 mb 99.000 Modernizacja ulicy Hornowskiego – dł. 210 mb 119.000 Modernizacja ulicy Sikorskiego – dł. 140 mb 71.000 Modernizacja ulicy Wujka – dł. 754 mb 802.000 Modernizacja ulicy Erazma Ciołka – dł. 252 mb 147.000 Modernizacja ulicy J. Tarnowskiego – dł. 883 mb 957.000 Modernizacja ulicy Piotra Koczary – dł. 202 mb 112.000 Modernizacja ulicy Pawła Giżyckiego – dł. 255 mb 276.000 Modernizacja ulicy Józefa Ossolińskiego – dł. 331 mb 215.000 Modernizacja ulicy Andrzeja Noskowskiego 411 mb 234.000 Modernizacja ulicy Andrzeja Madalińskiego 141 mb 81.000 Modernizacja ulicy Stanisława Suleja dł. 176 mb 114.000 Modernizacja ulicy Aleksandra Konopki – dł. 71 mb 51.000 Modernizacja ulicy Granicznej – dł. 960 mb 729.000 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 131 3.3 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury społecznej, w tym przedszkoli, bibliotek, szkół, muzeów. 3.3.1 Zespół Szkół Nr 2 w Pułtusku 1. Budowa hali sportowej 20052007 1.600.00 2. Zagospodarowanie terenu przyległego do szkoły 20052006 300.000 3. Modernizacja dachu budynku szkoły 20052006 250.000 Dobudowa i wyposażenie skrzydła przedszkolnego 20072010 200.000 Zagospodarowanie terenu rekreacyjnego dla dzieci w wieku przedszkolnym 20072010 20.000 3.4 Rekultywacja wyrobiska pożwirowego na osiedlu Wyszkowska 2005 – 2013 500.000 3.5 Rewitalizacja terenów powojsokowych w tym terenu byłej strzelnicy wojskowej z kierunkiem zagospodarowania na osiedle domów jedno i wielorodzinnych wraz z obiektami handlowousługowymi. 2005 2013 5.000. 000 3.3.2 Przedszkole Miejskie Nr 3 X. SYSTEM WDRAŻANIA System wdrażania Programu rewitalizacji oparty jest o terytorialny zasięg i lokalizacje planowanych działań a przede wszystkim o ich znaczenie i lokalny charakter. W zależności od tego, w jakiej sferze, społecznej, gospodarczej czy infrastrukturalnej planowane są poszczególne działania odpowiedzialne za ich wdrożenie będą kompetentne i uprawnione organy. Obok udziału Urzędu Miejskiego w Pułtusku przewiduje się więc także aktywne włączenie w proces rewitalizacji instytucji związanych z poszczególnymi usługami publicznymi świadczonymi na terenie miasta. Będą to także podmioty działające w sferze mieszkaniowej, oświatowej, odpowiedzialne za realizację zadań z zakresu gospodarki wodno-ściekowej Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 132 oraz energetycznej i cieplnej. Przewiduje się powierzenie wdrożenia części działań objętych Programem Rewitalizacji jednostkom takim jak spółdzielnie mieszkaniowe, TBS, szkoły, przedszkola, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej oraz Powiatowy Urząd Pracy. Wdrażanie zadań związanych z życiem kulturalnym miasta również objęte będzie nadzorem odpowiednich placówek, takich jak funkcjonujące na terenie miasta muzea i biblioteki. XI. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY, AKTUALIZACJI I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Zadania przewidziane do realizacji w Lokalnym Programie Rewitalizacji objęte zostaną nadzorem Urzędu Miejskiego w Pułtusku a ponadto nad ich wykonaniem czuwać będą stale jednostki wdrażające poszczególne działania. Monitorowanie zadań i ocena stopnia ich wykonania możliwe będzie na bazie porównania stanu faktycznego po zakończeniu prac z założeniami zawartymi w Lokalnym Programie Rewitalizacji. Przedmiotem monitoringu będzie zarówno sposób techniczny wykonania inwestycji oraz ich jakość, ale też ponoszone w fazie realizacji nakłady inwestycyjne. Kontrola obejmować będzie też ramy czasowe nakreślone w Programie, z założeniem bieżącej aktualizacji i urealnienia poszczególnych, szacowanych w chwili obecnej terminów. Realizację zadań rewitalizacyjnych ocenia Rada Miejska. W dostępny zakresie dla komunikacji mieszkańców społecznej wraz ze opracowany wszystkimi dokument jest uaktualnieniami wprowadzanymi w przyszłym okresie. Ponadto wykonane zadania ujęte są w pozostałych dokumentach planistycznych miasta, co ułatwia przekazanie społeczności lokalnej pełnego obrazu planowanych działań. Bieżące informacje dotyczące inwestycji i stopnia jej realizacji publikowane będą w lokalnej prasie oraz na internetowych stronach informacyjnych miasta i gminy. O nakładach poniesionych na realizację Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 133 kolejnych punktów Lokalnego Programu Rewitalizacji informację zawiera również sprawozdanie z wykonania budżetu publikowane po upływie każdego roku budżetowego. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pułtusk 134