Wielkie Projekty Kulturalne jako narzędzie rozwoju

Transkrypt

Wielkie Projekty Kulturalne jako narzędzie rozwoju
Anna Maria Biedermann
Politechnika Poznańska / Wydział Architektury
Stypendystka projektu pt. „Wsparcie stypendialne dla doktorantów na kierunkach uznanych
za strategiczne z punktu widzenia rozwoju Wielkopolski”, Poddziałanie 8.2.2 Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki
Wielkie Projekty Kulturalne
jako narzędzie rozwoju współczesnych miast
Przedmiotem badań są Wielkie Projekty Kulturalne (WPK) – wielkie wydarzenia, typu
EXPO, mistrzostwa sportowe, europejskie stolice kultury, które przyczyniają się do
przekształceń współczesnych miast na wielu płaszczyznach i bywają z różnym skutkiem
wykorzystywane przez miasta-organizatorów do osiągnięcia zamierzonych celów.
Różnią się procedurami, nakładami finansowymi, czasem realizacji i tematyką, łączy je to, że
adresowane są do szerokiej publiczności i zawierają w sobie z zasady zalążek zmian, które
dokonać się mogą na najróżniejszych poziomach, począwszy od tych związanych z
budowaniem tożsamości kulturowej i marki miasta, aż po głębokie przemiany ekonomiczne i
przestrzenne.
Możliwość organizacji któregoś z Wielkich Projektów Kulturalnych jest przywilejem,
wyróżnieniem, ale łączy się również z wielką odpowiedzialnością i znacznymi nakładami
finansowymi. Świadome wykorzystanie tych instrumentów o wielkiej sile sprawczej, może
wspomagać rozwój przestrzenny, gospodarczy, demograficzny i kulturalny współczesnych
miast. Istotny problem naukowy stanowi możliwość zbadania potencjału takich wydarzeń dla
wielopłaszczyznowego
rozwoju
miast.
Ich
klasyfikacja
i
rozpoznanie
specyfiki
poszczególnych typów WPK, a także analiza skali i efektów tych wydarzeń organizowanych
w różnych miastach daje szansę stworzenia narzędzi ułatwiających miastom-organizatorom
podejmowanie decyzji, uwzględniających potencjalne zagrożenia, korzyści i szanse
rozwojowe płynące z organizacji różnego typu WPK.
Organizacji Wielkich Wydarzeń Międzynarodowych przyświecają zwykle cele kulturalne
i humanistyczne o znaczeniu globalnym. Jednak widocznymi i mierzalnymi skutkami
organizacji tego typu wydarzeń, jest oddziaływanie medialne, wymierne skutki gospodarcze i
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
zmiany w strukturze funkcjonalno-przestrzennej miasta, które mają znaczący wpływ na
budowę jego wizerunku i możliwości rozwoju.
W dobie globalizacji, dynamicznej międzynarodowej wymiany handlowej i coraz
większej specjalizacji wszystkich dziedzin, wielkie projekty należy pewnie przedefiniować,
odnaleźć ich nową tożsamość i misję. Analiza, która jest tematem pracy doktorskiej, ma
właśnie na celu wyciągnięcie wniosków z wydarzeń minionych, po to by przy planowaniu
przyszłych projektów można było jeszcze lepiej wykorzystać możliwości jakie taka
organizacja ze sobą niesie i jednocześnie uniknąć błędów, które popełnili poprzedni
organizatorzy.
Wielkie Projekty Kulturalne angażują ogromne nakłady finansowe, często niemożliwe
do uzyskania w innych okolicznościach.
Pozwalają administracji na bardziej efektywne
działanie często w ramach specjalnie ustalonych procedur. Wzbudzają zainteresowanie
mediów pozwalając tym samym na pozycjonowanie miasta i całego regionu na mentalnej
mapie świata. Przy okazji ich organizacji powstają nowe miejsca pracy, dochodzi do wymiany
doświadczeń i technologii na arenie międzynarodowej. Wyzwalana jest ogromna energia
społeczna pozwalająca na urzeczywistnienie projektów, planów, przedsięwzięć czekających
często latami na swą realizację.
Jednocześnie niezmiernie istotne jest rozpoznanie rzeczywistych potrzeb miasta i
regionu, tak by przygotowując program projektu, czy nawet podejmując decyzję o tym jaki
projekt realizować, dostosować go tematem, zasięgiem i skalą. W przeciwnym wypadku
trudno liczyć na długotrwałe i pozytywne przeobrażenie.
W przedstawionych w publikacji "Diagnoza. Innowacyjność i konkurencyjność
Wielkopolski. Ujęcie systemowe" scenariuszach dla Wielkopolski, przygotowanych przez
Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im.
Adama Mickiewicza w Poznaniu, zaobserwować możemy fakt, iż kultura i rozwój miast to
dwie z sześciu kluczowych dziedzin rozwoju Wielkopolski w przyszłości.
Niezmiernie
ważne
jest
również
przeciwdziałanie
marginalizacji
Poznania
i
Wielkopolski w europejskiej sieci osadniczej. Wielkie Projekty Kulturalne charakteryzują się
tym, że tworzą one okazję do przeprowadzenia intensywnej i spójnej kampanii informacyjnej i
wizerunkowej dotyczącej miasta i regionu. Charakteryzuje je także wydźwięk dyplomatyczny
imprezy: udział osobistości, głów państw i ambasadorów, a więc osób mających realny
wpływ na sieć powiązań Wielkopolski z resztą Europy i świata.
Na przykładzie Euro2012 możemy bez trudu zaobserwować przekształcenia w
infrastrukturze naszego miasta, efekty które to kilkutygodniowe wydarzenie wywarło na
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego
tkance miasta, a które w swym oddziaływaniu są przecież niezmiernie długotrwałe.
Oczywiście by przeanalizować efektywność tych zmian należy zestawić ze sobą bilanse strat
i zysków, niemniej jednak nietrudno zauważyć, że Wielkopolska, Poznań uczestniczy już w
wydarzeniach tego typu, a także jako kandydat staje w szranki się z innymi miastami
konkurując o możliwość organizacji przedsięwzięć typu Europejska Stolica Kultury i innych.
Ponieważ potencjał Wielkopolski, jej położenie geograficzne jak i zachodzące zmiany
rozwojowe i tradycje organizacyjne (wspomnijmy choćby na Międzynarodowe Targi
Poznańskie) wskazują na ten region jako na potencjalnego organizatora jestem przekonana,
że rezultaty mojej pracy doktorskiej będą charakteryzowały się możliwością praktycznego
wykorzystania przez instytucje organizacyjne, a przedstawione w pracy wnioski będą miały
realny wpływ na wybór i kształt planowanej imprezy.
Praca doktorska współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego