Szkolna edukacja historyczna. Historia ludzi. Historia dla ludzi

Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Szkolna edukacja historyczna. Historia ludzi. Historia dla ludzi” 25-26 października 2012, Poznań
TEMATYKA PANELU
OSOBY PROWADZĄCE PANEL
1. HISTORIOGRAFIA/HISTORIOGRAFIE – SZKOLNE
NARRACJE HISTORYCZNE PO 1999 ROKU. INSPIRACJE.
TRANSMISJE. POSTULATY.
Zakładanym celem panelu ma być przedstawienie warunków oraz
kierunków w jakich tworzona była szkolna narracja historyczna .po 1999
roku, zakładając wpływała na nie po pierwsze: nową podstawą
programową (zmiana celów i treści nauczania) a po drugie: pluralizacją
podmiotów tworzących narracje (zespoły autorskie) i odpowiedzialnych za
ich dystrybucję (wydawnictwa).
Ponadto istotnym problemem poddanym pod rozwagę będzie proces
ciągłego przetwarzania narracji w latach 1999-2012 na różnych poziomach
kształcenia i jego różne konsekwencje.
Z punktu widzenia inspiracji historiograficznych ciekawym problemem
może stać się ponadto analiza ukształtowanych modeli szkolnej narracji
historycznej oraz transmisja elementów i trendów z nowych kierunków
historiograficznych do szkolnej edukacji historycznej.
Oczekujemy refleksji ogólnej budowanej na analizach różnych materiałów
głównie podręcznikowych. Forma panelu wyklucza prezentację
szczegółowych analiz przypadków.
Dr hab. Violetta Margaret Julkowska: historyk historiografii i dydaktyk historii,
autorka i współautorka programów, podręczników i materiałów edukacyjnych. Absolwentka
polonistyki(1985) i historii(1987) na UAM w Poznaniu; doktorat w zakresie historii (1996) i habilitacja
z historii historiografii (2010) na UAM. Zatrudniona w Instytut Historii UAM, kieruje Zakładem
Dydaktyki Historii, w latach 2003-2011 kierownik Studiów Podyplomowych Historii, a w 2011-2012
wicedyrektor Instytutu Historii ds. dydaktycznych. Współorganizatorka i uczestniczka
międzynarodowych projektów naukowo- badawczych i edukacyjnych (2004-2006, Międzynarodowy
Zespół Badawczy: Wielokulturowe Środowisko Historyczne Lwowa w XIX i XX wieku; 2007-2011
Międzynarodowy Zespół Badawczy: Historia – Mentalność- Tożsamość. Miejsce i rola historii oraz
historyków w życiu narodu polskiego i ukraińskiego w XIX i XX wieku; od 2011 w Radzie Naukowej
projektu CBH PAN w Berlinie: Modi memorandii Interdyscyplinarny leksykon pojęć pamięci
zbiorowej. W latach 2008-2010 ekspert w Radzie Ekspertów Wspólnego polsko-niemieckiego
podręcznika do historii, a od 2011 roku we Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej.
Opublikowała książki: Retoryka narracji historycznej Joachima Lelewela, Poznań (1998) Między
historią a edukacją historyczną (red.), Poznań (2003); Europejski wymiar edukacji a chrześcijaństwo,
Poznań (2006) Historia dla wyobraźni. Recepcja i interpretacja pisarstwa historycznego Karola
Szajnochy, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań (2010)
Kontakt: [email protected]
2. HISTORICAL EDUCATION. EMANCIPATORY MEMORY.
Education together with family, social and religious milieus shapes
individuals and society. Historical education used to play an important role
in the creation of the national identity and collective memory. In our postnational Western type societies, the past is (dis)regarded through a lens,
which magnifies sufferings and trauma. Memory is summoned to tell us
stories about painful historical contexts, and repressive societies and
regimes.
A philosopher of Frankfurt School, Marcuse, privileges another aspect of
memory by stressing the potentiality of this, not only in domesticating
traumas, but also in building lesser oppressive societies. Remembering
those experiences embedded in a happier past and better historical
Dr Claudia-Florentina Dobre: a research assistant and postdoctoral fellow at the
University of Bucharest, editor of Memoria magazine, majored in Historiography and history of culture
at the University of Bucharest. She held a Master of Arts in Social Sciences from Ecole doctorale
francophone en sciences sociales, Europe centrale et orientale. In June 2007, she defended her thesis on
Women’s, former political detainees, testimonies on communism and political persecutions at Laval
University of Québec. Subsequently, she was awarded « Robert Schuman scholarship of the European
1
Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Szkolna edukacja historyczna. Historia ludzi. Historia dla ludzi” 25-26 października 2012, Poznań
conditions can construct future images of freedom and happiness. Memory
can contain images of gratification and harmony, which should be
emphasized. Historical education can be grounded in these emancipatory
dimensions of memory mobilized against suffering and oppression, and
thus becoming an important component of transformative social change.
(Marcuse, Eros and Civilization, 1955)
Parliament», in 2008, the « Junior Research Fellowship » of St. Kliment Ohrdiski University of Sofia,
in 2009. She was a research fellow at Institute for the studies of the recent past, Sofia, Bulgaria, in 2010.
She is a Junior Visiting Scholar at Central European University, School of Historical and
Interdisciplinary Studies. She is currently involved in realizing one documentary film and a fictional
one on women, former political prisoners and on deportees in Baragan during communism. Fields of
research: the memory of communism and political persecutions in post-communist Romania - special
focus on women’s memory; memory and history, memory of deportation; young persons’ perceptions
about their post-communist society, research on museums and monuments, and women in politics.
Kontakt: [email protected]
Dr hab. Izabela Skórzyńska: absolwentka Uniwersytetu im. A Mickiewicza w
Poznaniu, gdzie otrzymała: w roku 1991 tytuł magistra, w roku 2000 tytuł doktora, a w roku 2011 tytuł
doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii. Adiunkt w Zakładzie Dydaktyki
Historii IH UAM. Otrzymała stypendium Młodych Twórców Prezydenta Miasta Poznania oraz roczne
stypendium postdoktoranckie w Chaire de recherche du Canada en Histoire comparée de la mémoire
(Université Laval, Quebéc, Kanada). Problematyka badawcza: (1) kultura historyczna, w tym (a)
inscenizacje historii; (b) widowiskowe formy pamięci przeszłości; (2) edukacja historyczna i
obywatelska w kontekście praktyk emancypacyjnych (wielokulturowość i dialog międzykulturowy).
Uczestniczka licznych krajowych i zagranicznych konferencji i seminariów m.in.: w Brnie,
Bukareszcie, Paryżu, w London (Kanada), Quèbec, Moskwie, Tel Aviwie, Montrealu. Opublikowała
m.in.: Teatry poznańskich studentów (1953-1989). Historie. Konteksty. Interpretacje. Wydawnictwo
Poznańskie, Poznań 2002; Widowiska przeszłości. Alternatywne polityki pamięci (1989-2009),
Wydawnictwo IH UAM, Poznań 2010; The Staging of Memory: Mystery Plays of Absence in Lublin,
w: Böhn A, Mielke Ch., Die Zestörte Stadt. Mediale Reprasantationen urbaner Räume von Troja
bisSim City, Verlag - Bielefeld 2007; współredagowała: z Ch. Lavrence, C. Pépin, Inscenizacje pamięci
(Mettre en scene la mémoire. Staging Memory), Wydawnictwo Poznańskie we współpracy z Chaire de
recherche du Canada en histoire comparée de la mémoire, Université Laval Québec oraz Instytut
Historii UAM, Poznań 2007 + CD; z M. Bugajewskim numer tematyczny „Sensus Historiae”. Studia
interdyscyplinarne, O pamięci historycznej, 2011/4; z W. Olejniczakiem, Do zobaczenia za rok w
Jerozolimie. Deportacje polskich Żydów w 1938 roku z Niemiec do Zbąszynia, See Sou Next Year in
Jeruzalem. Deportations of Polish Jews from Germany to Zbąszyń in 1938, Wydawnictwo Fundacji
Tres, Zbąszyń - Poznań 2012. Kontakt: [email protected]
2
Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Szkolna edukacja historyczna. Historia ludzi. Historia dla ludzi” 25-26 października 2012, Poznań
3. ŻYCIE PRYWATNE – RODZINA - DZIECKO. PERSPEKTYWA
HISTORYCZNO-SOCJOLOGICZNA
W panelu tym zamierzamy skupić się na panoramicznym obrazie
małżeństwa i rodziny, powstającym w wyniku łączenia perspektywy
historycznej, jak i socjologicznej. Zatem chcemy przyjrzeć się zarówno
historycznym formom małżeństwa i rodziny - czyli rodzinom
instytucjonalno- fasadowym, jak i tym współczesnym , egalitarnym, oraz
ich spluralizowanym formom, jakie ma jednostka obecnie do wyboru,
wolna od aksjonormatywnego przymusu. Jednocześnie istotnym będzie
pokazanie, jak historycznie zmieniało się osadzenie jednostki w szerszym
kontekście społecznym. Nie miała ona bowiem długo innej możliwości- jak
funkcjonowanie prawie wyłącznie w podstawowej jednostce społecznej,
jaką była rodzina, pod groźba społecznej ekskluzji. Rodzina, zrazu
spełniająca przede wszystkim funkcje gospodarcze i reprodukcyjne, powoli
zaczyna stawać się również centrum emocjonalnym, a dom refugium (
miejscem, gdzie można się schronić po trudach i kłopotach życia ).
Ciepło rodzinne i uczucie zaczyna być cenione jako samoistna wartość.
Stopniowej afirmacji indywidualizmu w kulturze zachodniej towarzyszyło
też odkrycie dziecka. Zrazu widziane jako pomniejszony dorosły, staje się
ono, jak i dzieciństwo, stopniowo postrzegane w całej odrębności i
złożoności tej doniosłej fazy życia. Tak powoli dochodzimy do
współczesnego etapu : couple with baby the king, oraz do etapu the king
couple with a baby. Jak również do sporu o dzieci wysokiej jakości.
Naszym pytaniom o kierunki przemian małżeństwa i rodziny , od
tradycyjnej jedności do współczesnej wielości towarzyszyć będzie
historyczno- socjologiczna refleksja, odwołująca się tak do wyników badań
mających charakter statyczny, umiejscowiony w konkretnym punkcie, jak i
tych dynamicznych, podłużnych, w długiej perspektywie zmian.
Prof. dr hab. Dorota Żołądż-Strzelczyk: historyczka, autorka i współautorka kilku
książek i kilkudziesięciu artykułów z zakresu dziejów oświaty i wychowania. Pracownik Zakładu
Historii Wychowania WSE Uniwersytetu im. A. Mickiewicza oraz Zakładu Edukacji Uniwersytetu
Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu. Najważniejsze publikacje: Ideały edukacyjne doby
staropolskie, Warszawa-Poznań 1990, Peregrinatio academica. Studia młodzieży polskiej z Korony i
Litwy na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, Poznań
1996, Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2002, 2006, Dawne zabawy dziecięce, Warszawa-Kielce 2008
(współred.) Dawne i współczesne zabawki dziecięce, Poznań 2010 (współred.), Szkoły w Wielkopolsce.
Od średniowiecznych początków do reform Komisji Edukacji narodowej, Poznań 2010, Codzienność
dziecięca opisana słowem i obrazem (współautorstwo K. Kabacińska,) Warszawa 2012. Uczestniczyła w
wielu konferencjach naukowych polskich i międzynarodowych.
Zainteresowania naukowe: dzieje wychowania epoki staropolskiej, dzieje dzieciństwa, opieki nad
dzieckiem, kobieta w dawnej Polsce, dzieje szkolnictwa wielkopolskiego epoki staropolskiej, podróże
edukacyjne XVI-XVII wieku, dzieje zabaw i zabawek dziecięcych.
Kontakt: [email protected]
Prof. dr hab. Anna Wachowiak: profesor Wyższej Szkoły Humanistycznej
TWP w Szczecinie, kierownik Zakładu Metodologii Badań Społecznych. Zainteresowania naukowe
koncentruje wokół zagadnień metodologii badań społecznych, socjologii rodziny, studiów
feministycznych, socjologii pamięci. Przez kilkanaście lat wspólpracowała z prof. Zbigniewem Tyszką
w ramach Poznańskiej Szkoły Socjologii Rodziny, czego wyrazem są liczne artykuły wydane w ramach
Roczników Socjologii Rodziny.
Opublikowała ok. 150 artykułów naukowych i kilka książek autorskich i jako redaktor , m.in.:
Transgraniczność wobec perspektyw socjologicznych teorii komunikacji społecznej, w:
Transgraniczność w perspektywie socjologicznej - kontynuacje, red. L. Gołdyka, (Zielona Góra 1999);
3
Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Szkolna edukacja historyczna. Historia ludzi. Historia dla ludzi” 25-26 października 2012, Poznań
The quality of behavioral culture of the ihabitants of the countryside in the face of prospects of change
in rural areas, in: Proceedings of the Polish-German Symposium on Science Research Education SRE'
2000, 28-29 September 2000, ed. by E. Hajduk, T. Rongińska, (Zielona Góra 2000);
A. Wachowiak, Współczesne problemy socjologii rodziny. Poznań 2000;
A. Wachowiak( red.) Jak żyć, Humaniora 2001. A. Wachowiak( red.), Przemiany orientacji życiowych
kobiet zamężnych , Zielona Góra 2002
A. Wachowiak (red.) Mikrostruktury społeczne w socjologicznym lustrze. (Zielona Góra 2007)
A. Wachowiak (red.) Socjologia jako terapia. Oficyna Wydawnicza U.Z., 2008.
A. Wachowiak ( współred.) Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Pogranicza kultur i
narodów. (Zielona Góra 2010).
Ostatnio zajmuje się również badaniem problematyki regionów otwartych i sporów o pamięć polskich
Ziem Zachodnich i Północnych.
Kontakt: [email protected]
4. PERSPEKTYWA „GENDER” W NAUCZANIU HISTORII - CELE
I METODY
Problematyka panelu obejmuje trzy złożone zagadnienia
1.Badanie obecności kategorii płci kulturowej w podręcznikach historii
pod względem treści, formy oraz oczekiwanych rezultatów;
2.Interpretacje nieobecności lub niezauważonej roli kobiet w związku z
metodologią badań historycznych oraz procesu nauczania
3.Ocena źródeł stereotypów i zmiany sposobów prezentowania historii
męskocentrycznej/patriarchalnej.
Prof. dr hab. Elżbieta Pakszys, prof. UAM dr hab. w Instytucie Filozofii Uniwersytetu
im. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od kilkunastu lat wykłada interdyscyplinarną
problematykę studiów płci /rodzaju (gender), szczególnie poświęconą filozofii i myśli politycznej
kobiet. Uczestniczy w wielu krajowych i zagranicznych przedsięwzięciach badawczych dotyczących
współczesnej kondycji kobiet. Jest autorką i wydawczynią licznych publikacji polskich i zagranicznych
z zakresu filozofii nauki i epistemologii feministycznej, m.in. serii Humanistyka i Płeć I-III (19951999), Między naturą a kulturą: kategoria płci/ rodzaju w poznaniu (2000), Międzykulturowe i
interdyscyplinarne badania feministyczne (2005).
Kontakt: [email protected]
Dr Dobrochna Kałwa, historyczka, adiunkt w Instytucie Historycznym Uniwersytetu
Warszawskiego, w latach 2001-2012 pracowniczka Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
4
Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Szkolna edukacja historyczna. Historia ludzi. Historia dla ludzi” 25-26 października 2012, Poznań
Badaczka historii gender i historii kobiet (Polska i Europa Środkowo-Wschodnia XIX i XX w.),
historii mówionej w kontekście pamięci o PRL. Autorka artykułów poświęconych historii kobiet
w Polsce w XIX i XX w., metodologii badań historii społecznej i kulturowej, autorka książek Kobieta
aktywna w Polsce międzywojennej. Dylematy środowisk kobiecych (2001), współautorka
książek: Obyczaje w Polsce (2004), Migration als Ressource. Zur Pendelmigration polnischer Frauen in
Privathaushalte der Bundesrepublik (2009), Historia mówiona. Źródło – metoda – interpretacje (w
druku). Współredaktorka książek: Rodzina – prywatność – intymność. Dzieje rodziny polskiej
w kontekście europejskim (2006), Historia zwyczajnych kobiet i zwyczajnych mężczyzn. Dzieje
społeczne w perspektywie gender (2007).
Kontakt: [email protected]
5. UKRYTY PROGRAM NAUCZANIA HISTORII, NAUCZANIE
HISTORII JAKO PRZEMOC SYMBOLICZNA, HISTORIA
SZKOLNA (WOBEC) GRUP DYSKRYMINOWANYCH,
MARGINALIZOWANYCH I WYKLUCZONYCH.
Tematykę panelu wyznacza z jednej strony koncept „ukrytego programu”
jako projektu badawczego nakierowanego na diagnozowanie stanu
aktualnych szkolnych (a szerzej - edukacyjnych) narracji historycznych, z
drugiej zaś świadomość konieczności „zmiany dyskursu” – przebudowy
treści programowych i podręcznikowych szkolnej (edukacyjnej) historii w
kierunku otwartości, emancypacji i inkluzji.
Interesuje nas dekonstrukcja i rekonstrukcja dyskursów historycznych:
– sposób pozycjonowania podmiotów dotychczas w historii szkolnej
marginalizowanych, wykluczanych, piętnowanych bądź przemilczanych;
- sposób opowiadania o wydarzeniach przeszłych – zwłaszcza tych
budujących bądź burzących mitologie narodowe;
- oraz język używany w narracji historycznej – obejmuje on szerokie
kontinuum od języka dominacji/dyskryminacji do języka dowartościowania
i emancypacji!
W przekonaniu, że „historia niczego nie odzwierciedla, lecz buduje forum,
na którym dochodzi do legitymizacji władzy i interesów” (J. Appleby, L.
Hunt, M. Jacob: Powiedzieć prawdę o historii, Poznań, 2000, s. 302)
będziemy się zastanawiać nad problemem, jak „opowiadać” historię w
szkole, by mitologizujący patriarchalny i narodowy dyskurs otworzyć na
inną perspektywę - perspektywę innych.
Dr hab. Eva Zamojska – pracuje w Zakładzie Pedagogicznych Problemów
Młodzieży na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu; zajmuje się problematyką równości
w edukacji, analizą jakościową tekstów szkolnych i medialnych oraz edukacją równościową, inkluzyjną
i antydyskryminacyjną.
Ostatnio opublikowała m.in.:
- Równość w kontekstach edukacyjnych. Wybrane aspekty równości w czeskich i polskich podręcznikach
szkolnych. Poznań, UAM, 2010.
- Ideologie edukacyjne a konstruowanie podręczników szkolnych, [w:] Podręczniki i poradniki.
Konteksty. Dyskursy. Perspektywy, red. M. Chomczyńska-Rubacha, Oficyna Wydawnicza „Impuls”,
Kraków 2011.
- Szkoła w filmie. Czy tylko fikcja? Analiza obrazu rzeczywistości szkolnej w filmie Klasa (Entre les
murs), [w:] Kultura mediów, ciało i tożsamość – konteksty socjalizacyjne i edukacyjne, red. W.
Jakubowski, S. Jaskulska, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2011.
- Dzieci – dorośli. Obraz relacji w podręcznikach szkolnych, [w:] Studia z pedagogiki i nauk
pogranicza, red. A. Cybal-Michalska, W. Segiet, D. Kopeć, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań,
2011.
Kontakt: [email protected]
5
Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Szkolna edukacja historyczna. Historia ludzi. Historia dla ludzi” 25-26 października 2012, Poznań
Dr Iwona Chmura-Rutkowska - pedagożka i socjolożka. Pracuje na
stanowisku adiunkta w Zakładzie Socjologii Edukacji na Wydziale Studiów Edukacyjnych
Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Członkini Rady Programowej Interdyscyplinarnego
Centrum Badań nad Płcią i Tożsamością Kulturową UAM oraz wykładowczyni Gender Studies na
UAM (www.gender.amu.edu.pl). Autorka publikacji dotyczących kulturowych i społecznych
uwarunkowań kształtowania(się) tożsamości rodzajowej oraz krytycznych analiz dyskursu kobiecości i
męskości w popularnych czasopismach wydawanych w Polsce. Współautorka (wraz z dr Joanną
Ostrouch-Kamińską) książki Mężczyźni na przełęczy życia. Studium socjopedagogiczne (Kraków 2007).
Jej zainteresowania naukowe oraz praca badawcza koncentrują się wokół problemu psychologicznych i
społecznych mechanizmów treningu socjalizacyjnego oraz (jawnych i ukrytych) praktyk edukacyjnych
reprodukujących androcentryzm i stereotypy związane z płcią. W latach 2004-2008 pracowała na rzecz
projektów w ramach Programu Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL dla Polski finansowanego z
Europejskiego Funduszu Społecznego UE w obszarze tematycznym dotyczącym godzenia życia
rodzinnego i zawodowego. Obecnie realizuje dwa projekty badawcze, finansowane przez Ministerstwo
Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Narodowe Centrum Nauki): na temat rówieśniczej przemocy
motywowanej stereotypami i uprzedzeniami związanymi z płcią w codziennych doświadczeniach
polskich gimnazjalistów oraz (razem z dr Edytą Głowacką-Sobiech oraz dr Izabelą Skórzyńską) na
temat nieobecności i stereotypowych wizerunków kobiet w dziejach, w świetle analizy polskich
podręczników do nauki historii na poziomie gimnazjalnym.
Kontakt: [email protected]
6. WSPÓŁCZESNA EDUKACJA HISTORYCZNA. ROZWIĄZANIA
FORMALNO-PRAWNE. POLSKA-EUROPA – ŚWIAT
Panel obejmuje następujące zagadnienia:
- edukacja historyczna w wybranych krajach w Europie i na świecie,
- formalno – prawne uwarunkowania nauczania historii w wybranych
krajach w Europie i na świecie
- podstawy programowe do historii realizowane w szkołach w Polsce i w
innych krajach europejskich i pozaeuropejskich;
- podstawy programowe z historii dla szkół a programy studiów
historycznych;
- dyskurs wokół edukacji historycznej (grupy interesów, język, formy
wypowiedzi);
- koncepcje dotyczące patriotyzmu i wychowania narodowego;
- idea historii globalnej i ponadnarodowej;
Dr Edyta Głowacka Sobiech, pedagożka i historyczka pracująca w Zakładzie Historii
Wychowania WSE UAM. Jej zainteresowania naukowe ogniskują się wokół metodologii historii,
historii wychowania XIX i XX wieku i charyzmatycznych wychowawców oraz pedagogów, dziejów
organizacji dziecięco – młodzieżowych z szczególnym uwzględnieniem historii polskiego skautingu,
dziejów i edukacji kobiet i szeroko pojętej tematyce genderowej w historii.
Autorka wielu publikacji, między innymi: Twórcy polskiego skautingu – Olga i Andrzej Małkowscy
(Poznań 2003) oraz redaktorka (wspólnie z J. Gulczyńską) tomu Mężczyzna w rodzinie i społeczeństwie
6
Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Szkolna edukacja historyczna. Historia ludzi. Historia dla ludzi” 25-26 października 2012, Poznań
- inicjatywy budowania wspólnej ponadnarodowej edukacji historycznej i
toczony wokół nich dyskurs.
– ewolucja ról w kulturze polskiej i europejskiej (Poznań 2010). Członkini Rady Programowej
Interdyscyplinarnego Centrum Badań nad Płcią i Tożsamością Kulturową UAM oraz wykładowczyni
Gender Studies na UAM (www.gender.amu.edu.pl).
Kontakt: [email protected]
Dr Agnieszka Janiak-Jasińska, historyczka z Instytutu Historycznego UW, badaczka
historii społecznej XIX I XX wieku, członkini Komisji Historii Kobiet PAN, ekspertka Instytutu Badań
Edukacyjnych, organizatorka społecznej akcji poparcia dla nowej podstawy programowej z historii.
Zaangażowana w proces dostosowywania uczelni wyższych do wymogów Krajowych Ram
Kwalifikacji. W dorobku publikacje naukowe o historii kobiet w XIX i w pocz. XX wieku, dziejach
środków masowego przekazu i reklamy, kształtowaniu się na ziemiach polskich wielkomiejskiego stylu
życia. Współredaktorka tomów Działaczki społeczne, feministki obywatelki… Samoorganizowanie się
kobiet na ziemiach polskich do 1918 r. /po 1918 r. (na tle porównawczym), Warszawa 2008 i 2009.
Kontakt: [email protected]
7. ŚWIADOMOŚĆ I WRAŻLIWOŚĆ EMANCYPACYJNA W
KSZTAŁCENIU NAUCZYCIELI HISTORII. KONCEPCJE –
PROGRAMY – ROZWIĄZANIA PRAKTYCZNE.
Głównym celem naszego panelu jest dyskusja nad koncepcjami,
programami i rozwiązaniami praktycznymi kształcenia nauczycieli historii
w wymiarze historycznym, współczesnym i przyszłościowym. Problem
kształcenia nauczycielskiego rozumiemy przede wszystkim jako przestrzeń
współdecydującą o rozwoju człowieka – pedagoga - kompetentnego
specjalisty, odpowiadającą na wyzwania otaczającego świata.
Chcielibyśmy szczególnie zwrócić uwagę na potrzebę dostosowania
różnych form kształcenia nauczycieli historii do nowych kierunków myśli
pedeutologicznej (w tym zwłaszcza inspirowanych pedagogiką
emancypacyjną). Zapraszamy do udziału nie tylko przedstawicieli
środowiska akademickiego, ale także osoby zajmujące się zawodowo
Dr hab. Danuta Konieczka-Śliwińska: historyk, regionalista, dydaktyk historii;
pracownik naukowy w Zakładzie Dydaktyki Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w
Poznaniu, członek redakcji „Wiadomości Historycznych” (czasopisma dla nauczycieli historii i wiedzy
o społeczeństwie) oraz „Przeglądu Wielkopolskiego” (kwartalnika ruchu regionalnego w
Wielkopolsce), rzeczoznawca MEN ds. podręczników historii. Specjalizuje się w problematyce
edukacji regionalnej, współczesnej edukacji historycznej oraz popularyzacji wiedzy historycznej;
prowadzi także badania nad dziejami regionalizmu polskiego oraz historią Wielkopolski i Kujaw.
Współautorka podręcznika akademickiego Edukacja historyczna w szkole. Teoria i praktyka (Warszawa
2008). Samodzielnie opublikowała m.in.: Retoryka we współczesnych szkolnych podręcznikach historii
7
Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Szkolna edukacja historyczna. Historia ludzi. Historia dla ludzi” 25-26 października 2012, Poznań
doskonaleniem zawodowym nauczycieli, dyrektorów szkół, nauczycieli
historii wszystkich poziomów edukacyjnych.
Proponowany zakres problemowy panelu:
1. Czynniki warunkujące kształcenie nauczycieli historii w przeszłości i
współcześnie.
2. Akademickie i pozaakademickie formy kształcenia nauczycieli.
3. Koncepcje i programy kształcenia nauczycielskiego – stare i nowe
orientacje.
4. Rozwiązania praktyczne: Polska – Europa – świat.
5. Rozwój badań pedeutologicznych w odniesieniu do nauczycieli historii.
(Poznań 2001); Benedyktyni mogileńscy. Zarys dziejów, życie codzienne, duchowość i kultura (Poznań
2004); Ks. Stanisław Kozierowski – proboszcz parafii skórzewskiej (1910-1929) (Skórzewo 2010) oraz
Edukacyjny nurt regionalizmu historycznego w Polsce po 1918 roku. Konteksty – koncepcje
programowe – realia. (Poznań 2011).
Kontakt: [email protected]
Prof. UAM dr hab. Wiesław Jamrożek ur. w Żarach w 1954 r., prof.
UAM dr hab., kierownik Zakładu Historii Wychowania Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu;
prof. Łużyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej im. J.B.Solfy w Żarach, rektor tej uczelni w latach
2004-2009, prorektor - od 1.09.2009; członek Prezydium Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN (od
2011), prezes Towarzystwa Historii Edukacji; redaktor naczelny Biuletynu Historii Wychowania i
Łużyckich Zeszytów Naukowych, uczestnik rad redakcyjnych wielu wydawnictw (pism) pedagogicznych
(„Przeglądu Historyczno – Oświatowego”, „Ars Educandi”, „Rozpraw z Dziejów Oświaty”, „Studiów
Pedagogicznych” UH-P w Kielcach). Członek Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Zainteresowania naukowe dotyczą myśli i praktyki edukacyjnej na ziemiach polskich w XIX i XX
wieku, zwłaszcza ideologii wychowawczych ugrupowań społecznych i politycznych, dziejów polskiej
oświaty pozaszkolnej. Autor blisko trzystu publikacji, w tym ok. dwustu publikacji z zakresu historii
wychowania, m.in. autor lub redaktor 12 książek [m.in.: Idee edukacyjne polskiej socjalnej demokracji
w Galicji do 1918 roku, Poznań 1994 (aut.); Z prac poznańskich historyków wychowania, Poznań
1994 (współaut.); Stan i perspektywy historii wychowania, Poznań 1995 (red.); Studia z dziejów
edukacji kobiet na ziemiach polskich, Poznań 2001 (współaut.); W dialogu z przeszłością, Poznań
2003 (współred.), Powiązania rodzinne wśród twórców polskiej teorii i praktyki edukacyjnej, Poznań
2007 (współred.); Łużyce po obu stronach Nysy (Die Laustz auf beiden seiten der Neibe), Żary 2011
(współred.) ].
Kontakt: [email protected]
8
Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Szkolna edukacja historyczna. Historia ludzi. Historia dla ludzi” 25-26 października 2012, Poznań
8. POZASZKOLNA EDUKACJA HISTORYCZNA,
ODZYSKIWANIE PAMIĘCI, HISTORII GRUP
MARGINALIZOWANYCH, DYSKRYMINOWANYCH.
Panel ma za zadanie zebrać odczyty, referaty i prezentacje multimedialne
dotyczące nauczania historii poza murami szkół. Interesuje nas, w jaki
sposób przedstawia się wiedzę o przeszłości i odzyskuje pamięć o grupach
marginalizowanych, wykluczonych z oficjalnych programów szkolnych i
podręczników historii w instytucjach nieobjętych kuratelą Ministerstwa
Edukacji Narodowej, zarówno formalnych, jak i nieformalnych, mających
różnorodnych odbiorców i odbiorczynie. Przy okazji chciałybyśmy zadać
pytanie o nauczanie historii idei, instytucji i rzeczy oraz zwierząt, np.
historię cyrku czy kosmetyków, dla których brakuje miejsca zarówno w
programach nauczania, jak i popularnych rekonstrukcjach historycznych.
Mamy nadzieję, że swoimi doświadczeniami oraz projektami zamkniętych,
wciąż trwających i planowanych działań oraz akcji edukacyjnych podzielą
się z nami osoby, które reprezentują m.in. uniwersytety trzeciego wieku,
organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia, kolektywy), muzea
(miejsca pamięci) i galerie sztuki, a także niezwiązani z organizacjami
autorzy i autorki blogów internetowych, twórczynie i twórcy gier
miejskich, wycieczek edukacyjnych, forów/platform internetowych,
projektów filmowych i teatralnych.
Dr Lucyna Marzec – pracę doktorską o gatunkach pisarstwa historycznego
Jadwigi Żylińskiej napisała pod kierunkiem prof. dr hab. Ewy Kraskowskiej (grant promotorski KBN N
N103 441140). Za pracę magisterską, poświęconą twórczości Zofii Nałkowskiej, otrzymała
wyróżnienie w konkursie im. J.J. Lipskiego i nagrodę w konkursie na najlepszą pracę magisterską z
zakresu gender studies Podyplomowych Gender Studies IBL PAN. Stypendystka Ministra Edukacji
(2006/2007), Fundacji Rodziny Kulczyków (2007/2008), Fundacji Uniwersytetu im. Adama
Mickiewicza (na rok 2011). Redaguje czasopismo „uniGENDER” (www.unigender.org) i Wielkopolski
Słownik Pisarek (www.pisarki.wikia.com). Współtworzy PRO ARTE (www.proarte.net.pl). Od kilku
lat organizuje wycieczki po Poznaniu śladami kobiet związanych z regionem, m.in. w ramach Festiwalu
No Women No Art i Malta Festival Poznań.
Kontakt: [email protected]
Mgr Alicja Podbielska - absolwentka MISH UAM i Akademii Artes Liberales,
doktorantka w Instytucie Slawistyki PAN, współorganizatorka projektu edukacyjnego "Pojzn, tej! Gra
miejska śladami poznańskich Żydów".
Kontakt: [email protected]
9. S/PRZECIW-HISTORIA. O CZYM NIE NAUCZA HISTORIA?
Tematem panelu jest refleksja nad funkcjonowaniem historii jako
opowieści upowszechniającej określone wizje społeczeństwa, ról i
tożsamości jednostek. Przyjrzenie się mechanizmowi wspierania lub
kontestowania porządku społecznego przez dyskurs historyczny może
przyjąć formę pytania o czym nie naucza historia (określana czasem jako
„nauczycielka życia”) i dlaczego? Kwestiami, którymi warto zainteresować
się w tym kontekście, są m.in.:
Dr hab. Maria Solarska – adiunkt w Zakładzie Metodologii Historii i Historii
1) porównanie różnych tradycji historiograficznych pod względem
Historiografii (IH UAM); prowadzi badania z zakresu historii, metodologii i teorii historiografii, ze
9
Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Szkolna edukacja historyczna. Historia ludzi. Historia dla ludzi” 25-26 października 2012, Poznań
włączania lub wyłączania określonych tematów i problemów badawczych
(np.: historia kobiet w Polsce wobec frankofońskiej, angloamerykańskiej,
niemieckiej historiografii poświęconej relacjom płci);
2) normatywność tożsamości płciowych w historiografii (np.: jakie kobiety
są możliwym a jakie niemożliwym przedmiotem badania historycznego);
3) legitymizacja historycznej opowieści o społeczeństwie poprzez
odwołanie do natury (np.: jak społeczne relacje władzy przedstawiane są
jako odbicie porządku naturalnego). Motywem głównym tych trzech
wątków jest zastanowienie się jakie wartości stanowią punkt odniesienia i
jak są realizowane w dyskursie historycznym.
szczególnym uwzględnieniem historii jako zjawiska kulturowego, historii płci oraz francuskiego
feminizmu materialistycznego.
Autorka i współautorka: Historia zrewoltowana. Pisarstwo historyczne Michela Foucaulta jako
diagnoza teraźniejszości i projekt przyszłości (Poznań 2006); (z Maciejem Bugajewskim) Współczesna
francuska historia kobiet. Dokonania – perspektywy – krytyka (Bydgoszcz 2009); S/przeciw-historia.
Wymiar krytyczny historii kobiet (Bydgoszcz 2011). Współtłumaczka i współ/redaktorka: (z Martyną
Borowicz) Francuski feminizm materialistyczny. Wybór tekstów Colette Guillaumin, Christine Delphy,
Monique Wittig (Poznań 2007); (z Karoliną Polasik-Wrzosek) Ilana Löwy, Okowy rodzaju. Męskość,
kobiecość, nierówność (w druku).
Kontakt: [email protected]
10. BLISKIE SPOTKANIA HISTORII I SZTUKI W EDUKACJI
SZKOLNEJ.
Od kilkunastu lat zadaję studentom i studentkom I roku historii sztuki i
kulturoznawstwa pytanie, o to czy znają kobiety artystki. W ostatnim czasie
wymieniają oni najczęściej jedną: Fridę Kahlo. Wskazuje to na brak
uwzględnienia perspektywy feministycznej historii sztuki w szkolnych
programach nauczania o sztuce. Nieobecność kobiet artystek to w zasadzie
wierzchołek góry lodowej, gdyż z pewnością brakuje również w tych
programach elementów wskazujących na sposoby reprezentacji płci w
dawnej sztuce, które wywodziły się z odmiennych ról oraz z cech, które
przez społeczeństwo były przypisywane kobietom oraz mężczyznom.
Brakuje również w edukacji miejsca dla sztuki współczesnej, która
problematyzuje tożsamość płciową, ale może być również przyczynkiem
do dyskusji na temat kwestii równości. Z tym wiąże się następna kwestia,
jaką jest brak umiejętności krytycznego odczytywania całej współczesnej
kultury wizualnej, np. w kontekście powielania czy zmieniania stereotypów
płciowych przez reklamy. Chciałabym, abyśmy podczas tego panelu
zastanowili i zastanowiły się, w jaki sposób można wprowadzić
perspektywę płci do szkolnych programów nauczania o sztuce
Prof. WSNHiD dr hab. Izabela Kowalczyk – badaczka sztuki i kultury
wizualnej, krytyczka i kuratorka wystaw. Pracuje na kulturoznawstwie w Wyższej Szkole Nauk
Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu. Autorka książek: Niebezpieczne związki sztuki z ciałem
(2002), Ciało i władza. Sztuka krytyczna w Polsce w latach 90. (2002), Matki-Polki, Chłopcy i Cyborgi.
Sztuka i feminizm w Polsce (2010), Podróż do przeszłości. Interpretacje najnowszej historii w polskiej
sztuce krytycznej (2010). Kuratorka wystaw (m.in. Niebezpieczne związki sztuki z ciałem (Galeria
Miejska Arsenał, 2002), Uroki władzy (o władzy rozproszonej, ideologii i o widzeniu) (Arsenał, 2009).
W latach 2003-2006 była doradczynią Biura Kopernikus - polsko-niemieckiego projektu kulturowego
przy Kulturstiftung des Bundes. Doradzała też przy projekcie wystawy Gender Check / Sprawdzam płeć
(MUMOK, Wiedeń, 2009 oraz Zachęta, Warszawa, 2010). Redaguje pismo internetowe Artmix (sztuka
– feminizm – kultura wizualna) oraz prowadzi blog http://strasznasztuka.blox.pl
Kontakt: [email protected]
Proponowane zagadnienia:
1) (nie)obecność kobiet artystek w naukach o sztuce
2) wprowadzenie perspektywy płci do nauczania o sztuce
3) jak mówić o artystycznych sposobach przedstawiania kobiet i
mężczyzn?
10
Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Szkolna edukacja historyczna. Historia ludzi. Historia dla ludzi” 25-26 października 2012, Poznań
4) sztuka współczesna wobec wykluczeń - pytanie o jej miejsce w
programach nauczania
5) czy sztuka może służyć edukacji do równości?
6) umiejętność odczytywania kultury wizualnej - kultura popularna (np.
reklamy) oraz powielanie, zaprzeczanie i zmienianie stereotypów
płciowych
11