adekwatność kapitałowa i zarządzanie ryzykiem (filar iii

Transkrypt

adekwatność kapitałowa i zarządzanie ryzykiem (filar iii
Duma Przedsiębiorcy
1/13
ADEKWATNOŚĆ KAPITAŁOWA I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM (FILAR III) W IDEA BANK SA
WG STANU NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2013 ROKU
SPIS TREŚCI
1.WSTĘP................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2
1.1
INFORMACJE WPROWADZAJĄCE .................................................................................................................................................................................................................. 2
1.2
DANE IDENTYFIKUJĄCE BANK ....................................................................................................................................................................................................................... 2
1.3
PODSTAWY PRAWNE SPORZĄDZENIA INFORMACJI .............................................................................................................................................................................. 2
1.4
OKRES OBJĘTY UJAWNIENIEM ....................................................................................................................................................................................................................... 2
2. CELE, ZASADY I METODY ZARZĄDZANIA POSZCZEGÓLNYMI RODZAJAMI RYZYKA ............................................................................................................................. 2
2.1
PRZYJĘTE METODY I CELE ZARZĄDZANIA RYZYKIEM FINANSOWYM ............................................................................................................................................ 2
2.2 RYZYKO KREDYTOWE ........................................................................................................................................................................................................................................ 2
2.3 DEFINICJA NALEŻNOŚCI PODLEGAJĄCYCH UTRACIE WARTOŚCI .................................................................................................................................................... 3
2.4 RYZYKO RYNKOWE ............................................................................................................................................................................................................................................. 3
2.5 RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ ..................................................................................................................................................................................................................... 3
2.6 RYZYKO WALUTOWE .......................................................................................................................................................................................................................................... 4
2.7
RYZYKO PŁYNNOŚCI ........................................................................................................................................................................................................................................... 4
2.8 RYZYKO OPERACYJNE ........................................................................................................................................................................................................................................ 5
3. NORMY OSTROŻNOŚCIOWE ....................................................................................................................................................................................................................................... 6
3.1
KRÓTKI OPIS JEDNOSTEK ZALEŻNYCH I POWIĄZANYCH .................................................................................................................................................................... 6
3.2 JEDNOSTKI POMNIEJSZAJĄCE FUNDUSZE WŁASNE .............................................................................................................................................................................. 7
3.3 INFORMACJE O ISTNIEJĄCYCH LUB PRZEWIDYWANYCH PRZESZKODACH W SZYBKIM PRZEKAZANIU FUNDUSZY WŁASNYCH LUB SPŁACIE
ZOBOWIĄZAŃ POMIĘDZY BANKIEM A PODMIOTEM DOMINUJĄCYM LUB PODMIOTAMI ZALEŻNYMI............................................................................... 7
3.4 ŁĄCZNA KWOTA NIEDOBORÓW KAPITAŁU WE WSZYSTKICH PODMIOTACH ZALEŻNYCH NIE OBJĘTYCH KONSOLIDACJĄ
ORAZ IMIENNA LISTA TYCH PODMIOTÓW .................................................................................................................................................................................................. 7
4. POZYCJE I SKŁADNIKI FUNDUSZY WŁASNYCH ..................................................................................................................................................................................................... 7
5. ADEKWATNOŚĆ KAPITAŁOWA ................................................................................................................................................................................................................................... 8
5.1
WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU RYZYKA KREDYTOWEGO ............................................................................................................................................................... 8
5.2 WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU RYZYKA OPERACYJNEGO ............................................................................................................................................................... 9
5.3 WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU RYZYKA RYNKOWEGO ................................................................................................................................................................... 10
5.4 WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU PRZEKROCZENIA LIMITU KONCENTRACJI ZAANGAŻOWAŃ
I LIMITU DUŻYCH ZAANGAŻOWAŃ ............................................................................................................................................................................................................ 10
5.5 WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU PRZEKROCZENIA PROGU KONCENTRACJI KAPITAŁOWEJ............................................................................................... 12
5.6 WEWNĘTRZNA OCENA KAPITAŁU ............................................................................................................................................................................................................. 12
5.7
WSPÓŁCZYNNIK WYPŁACALNOŚCI ............................................................................................................................................................................................................. 13
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).
Duma Przedsiębiorcy
2/13
1. WSTĘP
1.1 INFORMACJE WPROWADZAJĄCE
Celem niniejszego dokumentu jest przekazanie informacji dotyczących adekwatności kapitałowej oraz systemu zarządzania ryzykiem w Idea Bank S.A. zgodnie z aktualnie obowiązującym stanem prawnym.
Stan ten został wyznaczony przez obowiązujące od 2007 r. Uchwały Komisji Nadzoru Finansowego (wówczas Komisji Nadzoru Bankowego), które wprowadzały na
polski grunt postanowienia Dyrektywy Unii Europejskiej (Capital Requirement Directive, CRD).
1.2 DANE IDENTYFIKUJĄCE BANK
Idea Bank Spółka Akcyjna („Bank”, „Spółka”, „Idea Bank”) z siedzibą w Polsce, w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000026052,
NIP 5260307560, REGON 011063638, której kapitał zakładowy wynosi 96 936 060 zł (opłacony w całości).
1.3 PODSTAWY PRAWNE SPORZĄDZENIA INFORMACJI
Informacje przekazywane w niniejszym dokumencie oparte są o:
• Uchwałę Nr 385/2008 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i sposobu ogłaszania przez banki informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji podlegających ogłaszaniu (zwaną w dalszej części Uchwałą), oraz
uchwały zmieniające uchwałę nr 385/2008 KNF
• Uchwałę Nr 368/2010 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 12 października 2010 r. zmieniającą uchwałę Komisji Nadzoru Finansowego sprawie w sprawie szczegółowych zasad i sposobu ogłaszania przez banki informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji
podlegających ogłaszaniu, oraz
• Uchwałę Nr 81/2011 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 22 marca 2011 r. w sprawie banków objętych obowiązkiem ogłaszania informacji w zakresie określonym
uchwała nr 385/2008 KNF z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i sposobu ogłaszania przez banki informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczącym adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji podlegających ogłaszaniu (Dz. Urz. KNF Nr 8, poz. 39 z późn. zm.), oraz
• Uchwałę nr 259/2011 zmieniająca uchwałę KNF nr 385/2008 w sprawie szczegółowych zasad i sposobu ogłaszania przez banki informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji podlegających ogłaszaniu, oraz
• Uchwałę Nr 326/2011 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 20 grudnia 2011 r. zmieniająca uchwałę w sprawie szczegółowych zasad i sposobu ogłaszania przez
banki informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji podlegających ogłaszaniu, oraz
• Politykę informacyjną Banku zawartą w dokumencie „Zasady i sposoby ujawniania przez Idea Bank S.A. informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji podlegających ujawnieniu w ramach III Filaru Nowej Umowy Kapitałowej”
1.4 OKRES OBJĘTY UJAWNIENIEM
Informacje ujęte w niniejszym dokumencie prezentowane są za okres od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. (według stanu na koniec 2013 r.)
2. CELE, ZASADY I METODY ZARZĄDZANIA POSZCZEGÓLNYMI RODZAJAMI RYZYKA
2.1 PRZYJĘTE METODY I CELE ZARZĄDZANIA RYZYKIEM FINANSOWYM
W procesie zarządzania ryzykiem najważniejszą rolę pełnią naczelne organa Banku, to jest Zarząd Banku i Rada Nadzorcza.
Celem polityki zarządzania aktywami i pasywami jest optymalizacja struktury bilansu i pozycji pozabilansowych dla zachowania założonej relacji dochodu do ponoszonego ryzyka. Odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem, na poziomie strategicznym, jest Zarząd Banku który dla celów zarządzania operacyjnego, powołał dwa komitety:
Komitet Kredytowy Banku oraz Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami. Komitety te odpowiedzialne są za zarządzanie podległymi im obszarami ryzyka na poziomie
operacyjnym, monitorowanie poziomu ryzyka, a także wytyczanie bieżącej polityki w ramach przyjętej przez Zarząd Banku strategii oraz w ramach limitów wewnętrznych
i regulacji nadzorczych.
Istniejące regulacje w zakresie zarządzania ryzykami rynkowymi uwzględniają wymogi ujęte w Rekomendacjach Nadzorczych KNF. W prowadzonej działalności Bank
jest narażony na wiele ryzyk jednak najistotniejsze są ryzyka kredytowe, płynności, rynkowe i operacyjne. Zgodnie z uchwałami Komisji Nadzoru Finansowego Bank jest
zobowiązany do obliczania wymogów kapitałowych na pokrycie poszczególnych rodzajów ryzyka, a tym samym posiadania funduszy własnych na poziomie adekwatnym
do wielkości ponoszonego ryzyka. Uchwała KNF reguluje sposób wyliczania współczynnika wypłacalności, włączając do rachunku adekwatności kapitałowej, oprócz
ryzyka kredytowego, także wymogi kapitałowe z tytułu pozostałych rodzajów ryzyka.
2.2 RYZYKO KREDYTOWE
Zarządzanie ryzykiem kredytowym w Idea Bank S.A. ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa prowadzonej działalności kredytowej, przy zachowaniu racjonalnego podejścia do ryzyka. Bank kontroluje ryzyko kredytowe poprzez wprowadzanie i przestrzeganie wewnętrznych procedur monitorowania udzielonych kredytów oraz bieżące
analizowanie sytuacji finansowej kredytobiorców i spłat udzielonych kredytów.
Przy prowadzeniu działalności kredytowej Bank kieruje się niżej wymienionymi zasadami:
• pozyskuje i utrzymuje w swoim portfelu zaangażowania kredytowe, które zapewniają bezpieczeństwo depozytów i kapitału Banku poprzez osiąganie stabilnych
dochodów;
• Bank podejmując decyzje kredytowe bada ryzyka wynikające z konkretnej transakcji w kontekście ogólnego ryzyka kredytowego klienta i branży oraz splotu innych
zdarzeń, które mogą mieć wpływ na spłacalność zadłużenia;
• Kredyt lub inne zaangażowanie udzielane są, gdy klient spełnia warunki określone w wewnętrznych instrukcjach Banku.
Działalność kredytowa Banku realizowana jest w obszarze obsługi przedsiębiorstw, w tym bankowość hipoteczna oraz finansowaniu zakupu samochodów.
Bank posiada procedury dla poszczególnych produktów kredytowych w obszarach biznesowych. W celu zapewnienia obiektywności ocen ryzyka kredytowego w strukturach obszarów handlowych oddzielono proces sprzedaży (pozyskiwania klientów) od procesu oceny i akceptacji ryzyka kredytowego klientów. Każdy obszar posiada
wyodrębnioną jednostkę, która jest odpowiedzialna za ocenę i akceptację poszczególnych wniosków kredytowych. Tryb podejmowania decyzji kredytowych zatwierdzany jest przez Zarząd Banku. Kompetencje kredytowe nadawane są pracownikom Banku w sposób indywidualny, w zależności od ich umiejętności, doświadczenia
i pełnionych funkcji.
W Banku funkcjonuje Komitet Kredytowy Banku, który podejmuje decyzje powyżej uprawnień przyznanych jednostkom podejmującym decyzje kredytowe. Decyzje kredytowe powyżej uprawnień Komitetu Kredytowego Banku podejmuje Zarząd Banku. Zmiany obowiązującego trybu decyzyjnego akceptowane są przez Zarząd Banku.
Idea Bank stosuje wewnętrzne regulacje pozwalające określić poziom ryzyka kredytowego wiążącego się z przyznaniem danemu klientowi kredytu lub innych usług
obciążonych ryzykiem kredytowym oraz stopień akceptowalności tego ryzyka. Wiarygodność kredytowa zarówno na etapie udzielania, jak i późniejszego monitorowania
kredytu oceniana jest w oparciu o zapisy proceduralne w zakresie poziomu wymaganej zdolności kredytowej.
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).
Duma Przedsiębiorcy
3/13
Idea Bank S.A. w swoich działaniach kieruje się zapisami Rekomendacji S dotyczącej dobrych praktyk w zakresie ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie.
Bank stosuje system monitorowania ryzyka, który obejmuje monitoring ryzyka indywidualnego (związanego z danym klientem) oraz całościowy monitoring portfela kredytowego Banku. W ramach całościowego monitoringu ryzyka indywidualnego okresowej ocenie podlega sytuacja ekonomiczno-finansowa kredytobiorcy, terminowość
regulowania zobowiązań wobec Banku oraz stan i wartość przyjętych zabezpieczeń prawnych. Zakres, jak i częstotliwość dokonywanych przeglądów zależy w szczególności od rodzaju kredytowanego podmiotu, kwoty zaangażowania kredytowego oraz formy przyjętych zabezpieczeń prawnych. W ramach całościowego monitoringu
portfela kredytowego Departament Ryzyka Kredytowego m.in.:
• Monitoruje jakość portfela kredytowego Banku w przekroju produktowym,
• Bieżąco monitoruje duże zaangażowania kredytowe,
• Weryfikuje prawidłowość i adekwatność tworzonych w Banku odpisów aktualizujących.
Bank stosuje szeroka gamę zabezpieczeń prawnie dozwolonych, stosownie do charakterystyki produktu i obszaru działania. Szczegółowe zasady doboru, stosowania
i ustanawiania zabezpieczeń zawarte są w regulacjach wewnętrznych i procedurach produktowych poszczególnych obszarów handlowych. Podstawowym zabezpieczeniem ograniczającym ryzyko Banku, a szczególnie ryzyko kredytowe, jest dobra kondycja finansowa kredytobiorcy i posiadana przez niego zdolność kredytowa. Przy
wyborze zabezpieczeń Bank kieruje się rodzajem i wielkością kredytu, okresem kredytowania, statusem prawnym i kondycją finansową podmiotu, jak również ryzykiem
Banku i innymi zagrożeniami. Preferowane są zabezpieczenia w formach gwarantujących pełne i szybkie odzyskanie należności w drodze windykacji. Bank monitoruje
zabezpieczenia w terminach przeprowadzania okresowych przeglądów ekspozycji kredytowych (kwartalnych lub rocznych).
Informacja zarządcza w formie raportów okresowych przekazywana jest dla Zarządu Banku i Rady Nadzorczej.
2.3 DEFINICJA NALEŻNOŚCI PODLEGAJĄCYCH UTRACIE WARTOŚCI
Bank zgodnie z wewnętrzną Procedurą kalkulacji odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości wg MSR/MSSF stosuje następujące definicje związane z należnościami podlegającymi utracie wartości:
Niewypłacalność (default) – wystąpienie obiektywnej przesłanki utraty wartości. Za sytuację niewypłacalności przyjmuje się w szczególności przekraczające 90 dni
opóźnienie w płatności kapitału, odsetek lub innych płatności, jakie powinny być dokonane zgodnie z warunkami umowy lub inne informacje o kontrahencie, które
świadczą o wysokim prawdopodobieństwie wystąpienia braku obsługi ekspozycji kredytowej, zgodnie z warunkami umownymi.
Przesłanka utraty wartości – rodzaj zdarzenia, którego wystąpienie ma wpływ na wartość oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych, a tym samym na utratę
wartości przez ekspozycję.
2.4 RYZYKO RYNKOWE
Ryzyko rynkowe definiowane jest jako niepewność, iż stopy procentowe, kursy walut lub ceny papierów wartościowych oraz innych instrumentów finansowych posiadanych przez Spółkę przyjmą wartości różniące się od pierwotnie zakładanych, powodując powstawanie nieoczekiwanych zysków lub strat z tytułu utrzymywanych pozycji.
2.5 RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ
Celem pomiaru i zarządzania ryzykiem powstającym na skutek utrzymywania przez Spółkę otwartych pozycji wynikających z niedopasowania aktywów/pasywów pod
względem terminów związania stopą procentową jest minimalizacja ryzyka wynikającego z faktu utrzymywania tych pozycji. Zmiany stóp procentowych na rynku w sytuacji posiadania otwartych pozycji powodują, że powstaje ryzyko poniesienia zarówno strat jak i osiągnięcia zysków. Otwarte pozycje wrażliwe na zmianę stóp procentowych powstają, ponieważ sytuacja, w której dopasowanie aktywów przynoszących przychody odsetkowe do generujących koszty odsetkowe równocześnie co do kwot
jak i terminów przeszacowania jest w praktyce niespotykana. Głównym źródłem ryzyka stopy procentowej są operacje dokonywane w Banku w odniesieniu do portfela
kredytów i depozytów oraz transakcje zawierane na rynku pieniężnym przez Departament Skarbu. Podstawowym źródłem dochodu Banku jest marża, dlatego przyjęty
przez Bank limit ograniczający ryzyko stopy procentowej można uznać za ostrożnościowy. Zgodnie z instrukcją „Zasady polityki oraz metody zarządzania ryzykiem stopy procentowej w Idea Banku S.A.” Komitet ALCO zatwierdza konstrukcję wewnętrznego limitu na dopuszczalną ekspozycję Banku na ryzyko stopy procentowej oraz
zatwierdza wielkość tego limitu. Konstrukcja limitu bazuje na dwóch elementach:
• skumulowanej zmianie marż pod względem zmian rynkowych stóp procentowych o 2 pkt. procentowy. Zmiany te są ustalane w oparciu o Model Przeceny (Repricing
Model). Model ten polega na grupowaniu aktywów i pasywów wrażliwych na zmiany stopy procentowej w odpowiednie przedziały czasowe odpowiadające terminom przeszacowania poszczególnych pozycji a następnie na wyznaczaniu marż oraz ich zmian w warunkach zmiany stóp procentowych o 2 pkt. proc. (wyliczenia są
dokonywane również dla zmiany o 1 pkt. proc.),
• wielkość funduszy własnych Banku w okresie sprawozdawczym. Limit stanowi wyrażony w procentach udział zmiany marż (pod wpływem zmiany stóp procentowych
o 2 pkt.) w funduszach własnych Banku.
Poza powyższym badaniem Bank dokonuje również analizy ryzyk:
• opcji klienta,
• bazowego,
• krzywej dochodowości.
Ryzyko opcji klienta
Instrumenty zawierające opcje klienta obejmują kredyty i pożyczki pieniężne dające kredytobiorcy (pożyczkobiorcy) prawo spłaty przed terminem pozostałej części kredytu (pożyczki) oraz niektóre rodzaje depozytów pozwalające deponentom wycofać swoje środki w dowolnym momencie, bez żadnych sankcji dla klienta Banku. Istota
metody analizy ryzyka opcji polega na badaniu wpływu zmian rynkowych stóp procentowych na skłonność klientów do wycofywania się z umów zawartych z Bankiem.
Badaniem objęty jest osobno portfel depozytów bieżących, portfel depozytów terminowych oraz portfel kredytowy. Analiza opiera się na metodzie wartości zagrożonej VaR.
Ryzyko bazowe wynika z niedoskonałego powiązania (korelacji) stóp procentowych instrumentów (mających te same okresy przeszacowania) generujących przychody
i koszty odsetkowe. Kiedy stopy procentowe ulegają zmianie, takie niedopasowanie stóp procentowych może wywołać zmiany w przepływach środków pieniężnych
pomiędzy aktywami a pasywami o podobnych terminach płatności lub częstotliwości przeszacowania.
Bank sporządza analizę ryzyka bazowego, obrazującą stopień niedopasowania aktywów i pasywów oraz pozycji pozabilansowych, których ewentualna zmiana oprocentowania uzależniona jest od zaistnienia określonych czynników rynkowych. Analiza ryzyka bazowego sporządzana jest przy wykorzystaniu luk przeszacowań oraz
współczynników korelacji liniowej Pearson’a na bazie stanów dziennych pozycji aktywów i pasywów, których ewentualna zmiana oprocentowania uzależniona jest od
zaistnienia określonych czynników rynkowych.
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).
Duma Przedsiębiorcy
4/13
Ryzyko krzywej dochodowości polega na zmianie relacji pomiędzy stopami procentowymi odnoszącymi się do różnych terminów, a dotyczącymi tego samego indeksu
lub rynku. Relacja ta zmienia się, kiedy kształt krzywej dochodowości dla danego rynku ulega spłaszczeniu, staje się stromy lub ulega odwróceniu, w cyklu stopy procentowej. Metoda analizy ryzyka krzywej dochodowości polega na badaniu wrażliwości wyniku odsetkowego Banku na zmiany w relacji pomiędzy stopami procentowymi
dla różnych okresów. Analiza przeprowadzana jest łącznie dla wszystkich walut w oparciu o całkowite luki przeszacowań Banku.
Analiza wrażliwości
W Banku dokonuje się analizy wrażliwości na zmiany rynkowych stóp procentowych w oparciu o metodę zarządzania luką funduszy (ang. funds gap management,
funding gap model). Aktywa i pasywa dzielone są na wrażliwe bądź niewrażliwe ze względu na możliwość zmian stóp umownych w określonym przyszłym okresie.
W przypadku omawianej metody, „pozycja wrażliwa” oznacza, że w określonym przyszłym okresie strumienie pieniężne (odsetki) zmienią się pod wpływem zmian stóp
umownych (w tym samym kierunku i tym samym stopniu). Wszystkie pozycje bilansowe, dla których nie liczy się odsetek zalicza się do niewrażliwych. Aktywa i pasywa
(wartości księgowe) są rozdzielane na przyszłe okresy w zależności od terminów przeceny, a nie od terminów zapadalności czy wymagalności. Terminy zmian stóp umownych są nazywane terminami przeceny (ang. repricing dates). Głównym źródłem ryzyka stopy procentowej są operacje dokonywane na rzecz klientów oraz transakcje
zawierane na rynku pieniężnym.
Zmiana marż dla pozycji generujących odsetki pod wpływem zmian stóp procentowych umownych wg stanu na 31 grudnia 2013 r. (wpływ na zysk netto i kapitał własny):
31.12.2013
tys. PLN
Zmiana marż
spadek stóp o 2 pkt %
-2.672
wzrost stóp o 2 pkt %
2.672
Bank dokonuje pomiaru ryzyka stopy procentowej z częstotliwością nie mniejszą niż miesięczna.
2.6 RYZYKO WALUTOWE
Podstawowym celem zarządzania ryzykiem walutowym jest kształtowanie struktury walutowych aktywów i pasywów, a także składników pozabilansowych, w ramach
obowiązujących norm ostrożnościowych - określonych przez prawo bankowe - oraz przyjętych limitów wewnętrznych.
Zarządzanie operacyjne ryzykiem walutowym należy do kompetencji Departamentu Skarbu, natomiast nadzór nad przestrzeganiem limitów i norm ostrożnościowych
sprawuje Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami. Obliczanie ekspozycji Banku na ryzyko walutowe oraz obliczanie wymogu kapitałowego niezbędnego do pokrycia
ryzyka dokonywane jest codziennie.
Bank w ramach prowadzonej działalność operacyjnej dąży do minimalizacji ryzyka walutowego poprzez utrzymywanie wartości pozycji walutowej całkowitej na poziomie
niższym od limitu przyjętego w Instrukcji służbowej „Zarządzanie ryzykiem walutowym w Idea Banku S.A.” . Wartość pozycji walutowej całkowitej nie może być wyższa
niż 2% funduszy własnych Banku. Przyjęty limit obowiązuje w każdym dniu roboczym. Wartość pozycji walutowych wyrażonych w złotych przeliczana jest przy zastosowaniu średniego kursu NBP obowiązującego na dzień sprawozdawczy. Departament Ryzyka Rynkowego monitoruje wykonanie wyznaczonego przez Zarząd limitu.
Obliczanie ekspozycji Banku na ryzyko walutowe oraz obliczanie wymogu kapitałowego niezbędnego do pokrycia ryzyka dokonywane jest codziennie. Bank przyjął tzw.
metodę podstawową obliczania wymogu kapitałowego z tyt. ekspozycji na ryzyko walutowe. Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego jest obliczany jako iloczyn
8% oraz wartości bezwzględnej pozycji walutowej całkowitej jeżeli pozycja walutowa całkowita przewyższa 2% funduszy własnych Banku.
Bank według stanu na 31 grudnia 2013 r. posiadał w swoim portfelu kredyt walutowy udzielony w walucie USD dla spółki z Grupy Getin Holding. Kredyt jest zabezpieczony transakcją przeciwstawną na rynku międzybankowym. Kredyt został zawarty na okres 6 lat do stycznia 2019 r.
Bank na 31 grudnia 2013 r. posiadał dodatkowo przyjęte trzy depozyt w dolarach amerykańskich w kwocie 8 900 tys. USD, które został częściowo zdeponowane na
lokatach w innym banku (w kwocie 6 000 tys. USD).
Analiza wrażliwości
Analiza wrażliwości dla ryzyka walutowego przeprowadzona została jako analiza wpływu na wynik finansowy Banku zmian średnich kursów walutowych NBP. Analiza ta
wykonana została w oparciu o model VaR (Value at Risk), który polega na wyznaczeniu maksymalnej straty jaką Bank może ponieść w ramach posiadanej otwartej pozycji walutowej z tytułu zmian kursów walutowych w normalnych warunkach rynkowych oraz przy założeniu okresu utrzymywania pozycji i określonym poziomie ufności.
Pozycja walutowa na 31.12.2013
[tys. PLN]
VaR – 1 dzień
Poziom
ufności 99,9%
VaR – 10 dni
Poziom
ufności 99,0%
Poziom
ufności 99,9%
Poziom
ufności 99,0%
USD
280,8
4,0
3,0
12,7
9,5
EUR
98,6
0,7
0,5
2,2
1,7
CHF
5,4
0,0
0,0
0,1
0,1
GBP
9,9
0,1
0,1
0,4
0,3
RUB
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
4,6
3,5
14,5
10,9
VaR
2.7 RYZYKO PŁYNNOŚCI Nadrzędnym celem zarządzania płynnością jest minimalizowanie ryzyka utraty płynności Banku bieżącej, krótko-, średnio- i długoterminowej poprzez zapewnienie
zdolności do wywiązywania się w sposób optymalny z bieżących i przyszłych zobowiązań.
Zarządzanie płynnością średnioterminową i długoterminową należy do kompetencji Zarządu Banku, natomiast za zarządzanie płynnością bieżącą i krótkoterminową
odpowiedzialny jest Departament Skarbu. Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami sprawuje w procesie zarządzania płynnością rolę opiniodawczo-doradczą Komitet
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).
Duma Przedsiębiorcy
5/13
Zarządzania Aktywami i Pasywami monitoruje w okresach miesięcznych poziom ryzyka płynności na podstawie informacji sporządzanej przez Departament Ryzyka
Rynkowego, przy czym do oceny ryzyka płynności stosowana jest analiza:
• nadzorczych norm płynności,
• luki, tj. niedopasowania zapadalności aktywów i wymagalności pasywów, uwzględniająca wszystkie pozycje bilansu oraz pozycje pozabilansowe wg terminów zapadalności/ wymagalności, w ujęciu kontraktowym oraz urealnionym,
• wskaźników płynności w wyznaczonych pasmach czasowych wg terminów zapadalności/ wymagalności, w ujęciu kontraktowym oraz urealnionym.
Zarządzanie płynnością opiera się na zestawieniu aktywów i pasywów Banku według urealnionych terminów zapadalności / wymagalności (metoda luki). Pozwala ono na
analizę i kontrolę pozycji płynności w skali całego Banku w ujęciu krótko-, średnio- i długoterminowym. Metoda luki ma za zadanie ostrzegać z wyprzedzeniem o pojawieniu się niebezpiecznego dla Banku niedopasowania aktywów i pasywów. Funkcja ostrzegawcza pozwala na zareagowanie z wyprzedzeniem lub zaplanowanie użycia
odpowiedniego instrumentu finansowego w celu pokrycia ujemnej luki. Na podstawie zestawienia aktywów i pasywów oraz zestawienia pozycji pozabilansowych Banku,
ALCO ustala limity płynności, które na bieżąco są monitorowane i mają na celu ograniczyć w stopniu maksymalnym ryzyko utraty płynności przez Bank.
Głównymi źródłami informacji o poziomie ryzyka płynności w Banku są: dzienne zestawienie danych oraz miesięczne zestawienia niedopasowania aktywów i pasywów
wraz z pozycjami pozabilansowymi wg rzeczywistych oraz urealnionych terminów zapadalności i wymagalności oraz obliczane na ich podstawie wskaźniki płynności.
Aby w sposób jak najlepszy zarządzać płynnością, Bank posiada w swoim portfelu aktywa płynne, do których zaliczają się: gotówka na rachunku w Departamencie
Systemu Płatniczego NBP, depozyty międzybankowe (ON,TN), płynne papiery wartościowe.
Podstawowymi miernikami służącymi do oceny stanu płynności płatniczej Banku w 2013 r. były:
• wskaźnik płynności krótkoterminowej – dla przedziału czasowego od a’vista do 1 miesiąca,
• wskaźnik płynności średnioterminowej – dla przedziału czasowego powyżej 1 miesiąca do 12 miesięcy,
• wskaźnik płynności długoterminowej – dla przedziału czasowego powyżej 12 miesięcy.
Prognozowanie realnych przepływów pieniężnych polega na szacowaniu okresów pozostałych do zapadalności aktywów i wymagalności pasywów poprzez zestawienie
tych aktywów i pasywów w poszczególnych przedziałach czasowych licząc od daty takiego zestawienia.
Oprócz pozycji bilansowych w zestawieniu tym ujmuje się wybrane pozycje pozabilansowe powodujące ewentualny wpływ lub wypływ środków (poręczenia i gwarancje
oraz niewykorzystane limity kredytowe).
Idea Bank S.A. dokonuje pomiaru oraz zarządza ryzykiem płynności w oparciu o przyjęte wewnętrzne procedury, jak również w oparciu o zapisy uchwały 386/2008
Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie ustalenia wiążących banki norm płynności. W ramach kalkulacji nadzorczych miar płynności banki zobowiązane są do utrzymywania, w każdym dniu roboczym, czterech miar płynności na poziomie wyższym niż wartości zalimitowane przez KNF. Na dzień 31.12.2013 r. Idea Bank S.A. spełniał
zarówno wszystkie miary płynności określone uchwałą 386/2008 KNF, jak również nie wykazywał przekroczeń wewnętrznych limitów na ryzyko płynności. W trakcie
2013 roku Idea Bank S.A. ani razu nie przekroczył nadzorczych miar płynności. Na dzień 31.12.2013 r. oraz do dnia sporządzenia niniejszego sprawozdania Idea Bank
S.A. nie zanotował żadnego przekroczenia zarówno nadzorczych miar płynności, jak i wewnętrznych limitów ograniczających ryzyko płynności.
Nadzorcze miary płynności
Wartość minimalna
Wartość wg stanu na 31-12-2013
M1 Luka płynności krótkoterminowej
0,00
+344 677 (tys. PLN)
M2 Współczynnik płynności krótkoterminowej
1,00
1,56
M3 Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi
1,00
1,52
M4 Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i aktywów o ograniczonej płynności
funduszami własnymi i środkami obcymi stabilnymi
1,00
1,10
2.8 RYZYKO OPERACYJNE
W celu efektywnego zarządzania ryzykiem operacyjnym (ZRO) wdrożona została Strategia oraz Polityka Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym. W systemie ZRO aktywnie uczestniczą wszystkie komórki Banku.
Jako jednostka koordynująca ZRO w Banku jest Departament Ryzyka Operacyjnego, podlegający Członkowi Zarządu Banku.
Ryzyko operacyjne to możliwość wystąpienia strat będących wynikiem niekorzystnego dla Spółki działania następujących czynników (stymulujących istnienie ryzyka
operacyjnego): pracownicy, technologia IT, relacje z klientami i osobami trzecimi, procesy wewnętrzne. Aby w odpowiedni sposób móc kategoryzować zdarzenia związane z ryzykiem operacyjnym, zatwierdzone zostały typy zdarzeń z zakresu ryzyka operacyjnego, określone przez Komitet Bazylejski oraz sektor Bankowy, jako mające
potencjalny wpływ na rzeczywiste straty w banku, a mianowicie:
• Oszustwo wewnętrzne,
• Oszustwo zewnętrzne,
• Zasady dotyczące zatrudnienia oraz bezpieczeństwo w miejscu pracy,
• Klienci, produkty i praktyki operacyjne,
• Szkody związane z aktywami rzeczowymi,
• Zakłócenia działalności banku i awarie systemów,
• Wykonywanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami operacyjnymi.
W celu efektywnego zarządzania ryzykiem operacyjnym wdrożony został proces zarządzania ryzykiem obejmujący:
• Identyfikację oraz oszacowanie ryzyka operacyjnego we wszystkich produktach, czynnościach bankowych, procesach oraz systemach. Upewnienie się, że zanim
nowe produkty, procesy oraz systemy zostaną przedstawione lub wdrożone w struktury Spółki, wynikające z nich ryzyko operacyjne jest odpowiednio ocenione.
• Ocenę poprzez wdrożenie odpowiednich narzędzi obejmujących okresową samoocenę ryzyka i kontroli, zaś na bieżąco poprzez system wskaźników ryzyka (w tym
apetyt na ryzyko operacyjne) pokazujących i szacujących wpływ ryzyka operacyjnego na straty banku na podstawie informacji historycznych o stratach z tego tytułu
(śledzenie i rejestrowanie istotnych informacji na temat pojedynczych zdarzeń skutkujących stratami). Informacje historyczne obejmują okres od momentu wejścia
w życie wewnętrznych regulacji dot. ryzyka operacyjnego. Proces oceny spełnia funkcję pomocniczą przy:
- przydzielaniu priorytetów zagrożeniom,
- określaniu odpowiednich poziomów dostępu,
- ocenie luk w zabezpieczeniach.
• Tworzenie Bazy Danych o stratach zawierającej zarejestrowane zdarzenia i incydenty. Każde zdarzenie wprowadzone do bazy zostaje opisane odpowiednio parametrami pozwalającymi na analizę profilu ryzyka Banku.
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).
Duma Przedsiębiorcy
6/13
• Monitoring poprzez system regularnych raportów z odpowiednich jednostek, departamentów oraz audytu wewnętrznego dokonującego okresowych kontroli dot.
ryzyka operacyjnego (między innymi: ustalania kryteriów identyfikacji poszczególnych typów zdarzeń a także incydentów, zapewnienia dostępu do wiedzy oraz
szkoleń dla pracowników).
• Raportowanie dotyczące stopnia narażenia Spółki na straty z tytułu ryzyka operacyjnego oraz mających miejsce zdarzeniach. Raporty są generowane w okresach
kwartalnych i kierowane do Rady Nadzorczej, Zarządu Banku oraz Audytu Wewnętrznego.
Ponadto w Banku funkcjonuje Komitet Ryzyka Operacyjnego, którego głównym celem jest tworzenie warunków do podejmowania racjonalnych decyzji w zakresie
zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku, uwzględniających praktyczne czynniki identyfikowane w obszarach biznesowych. Uwzględnienie podejścia biznesowego
w systemie zarządzania ryzykiem sprzyja optymalizacji decyzji, racjonalizacji kosztów zarządzania ryzykiem jak również zwiększa szybkości i adekwatności reakcji Banku
na pojawiąjące się zagrożenia.
W kwestiach zarządzania ryzykiem operacyjnym Idea Bank S.A. stosuje się do regulacji zawartych w Rekomendacji M - dotyczącej zarządzania ryzykiem operacyjnym
w bankach.
3. NORMY OSTROŻNOŚCIOWE
3.1 KRÓTKI OPIS JEDNOSTEK ZALEŻNYCH I POWIĄZANYCH
Od dnia 21 września 2011 roku podmiotem dominującym Banku jest Getin Holding S.A, z siedzibą we Wrocławiu (Polska) przy ul. Gwieździstej 66. Podmiotem dominującym najwyższego szczebla Getin Holding S.A. jest Pan Leszek Czarnecki.
Rok 2013 był dla Banku rokiem dynamicznego rozwoju jak również zmian w Grupie Kapitałowej Idea Bank S.A. W dniu 8 lutego 2013 roku Bank podpisał akt założycielski spółki Lion’s House Sp. z o.o. obejmując tym samym 100% udziałów w liczbie 100 (stu) sztuk o wartości nominalnej 1000 zł każda. Spółka została wpisana do
rejestru KRS pod numerem KRS 0000451822. Dnia 28 lutego 2013 roku Bank objął 13.992 (trzynaście tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt dwa) udziały o wartości
1000 zł każdy które zostały pokryte wkładem niepieniężnym. Bank pozostał jedynym właścicielem spółki.
Bank posiada 100% certyfikatów inwestycyjnych wyemitowanych przez Debito Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą
w Warszawie, zarządzany przez Noble Funds Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. W 2013 roku Bank dokonał sześciu umorzeń certyfikatów inwestycyjnych
serii C i D w łącznej liczbie 87.499.856 sztuk oraz wykupił 100% certyfikatów serii G w liczbie 67.142.858 sztuk. Bank pozostaje jedynym inwestorem Funduszu.
Dnia 2 sierpnia 2012 roku Bank nabył 100% certyfikatów inwestycyjnych serii A w ilości 500 (pięciuset) sztuk wyemitowanych przez Property Solutions Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych z siedzibą w Warszawie zarządzany przez Noble Funds Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. wpisany do rejestru
funduszy inwestycyjnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Warszawie, VII Wydział Cywilny, Rejestrowy pod numerem RFi 782. Dnia 21 sierpnia Bank nabył 99,61%
certyfikatów inwestycyjnych serii B w ilości 154.398 (stu pięćdziesięciu czterech tysięcy trzystu dziewięćdziesięciu ośmiu) oraz dnia 21 grudnia 2012 roku 100% emisji
serii C w ilości 24.469 (dwadzieścia cztery tysiące czterysta sześćdziesiąt dziewięć). W 2013 roku Bank objął 100% emisji certyfikatów serii E i G w łącznej liczbie
78.434 sztuk oraz umorzył 9.997 sztuk certyfikatów serii B. Bank jest obecnie jedynym inwestorem Funduszu.
Dnia 31 grudnia 2012 roku Bank nabył 100% akcji spółki Idea Leasing S.A. wpisanej w KRS pod numerem KRS 0000307665 za cenę 100.000 (stu tysięcy) złotych.
Dnia 25 stycznia 2013 roku Bank objął 100% emisji akcji serii E w liczbie 3.500 sztuk i o wartości nominalnej równej cenie emisyjnej w kwocie 1000 zł. Bank pozostał
jedynym właścicielem spółki.
Dnia 28 lutego 2013 roku bank nabył 100% udziałów spółek Carlise Investments Sp. z o.o. oraz Elise Investments Sp. z o.o. o wartości 16 tys. zł każda. Spółki są wpisane
do rejestru KRS pod numerem kolejno: KRS 0000446229 oraz KRS 0000446512.
W dniu 2 kwietnia 2013 roku Bank objął 7.600 akcji serii B spółki Idea Box S.A. za łączną cenę 76.000 (siedemdziesięciu sześciu tysięcy) złotych co stanowi 15,2%
emisji. Bank pozostał jednocześnie mniejszościowym udziałowcem spółki.
Dnia 17 maja 2013 roku Bank dokonał emisji obligacji podporządkowanych serii C o wartości nominalnej 30 milionów złotych. Zobowiązanie z tytułu ich emisji na
podstawie decyzji Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 13 czerwca 2013 roku zostały zaliczone do funduszy uzupełniających Banku (zgodnie z art. 127.3.2).b) Ustawy
Prawo Bankowe).
W dniu 26 lipca 2013 r. Bank nabył 484.462 (czterysta osiemdziesiąt cztery czterysta sześćdziesiąt dwa) udziały (tj. 100%) w spółce LC Corp Sky Tower sp. z o.o.
Cena nabycia spółki wynosiła 58.580 tys. zł i płatna była w dwóch ratach, odpowiednio 35.580 tys. zł oraz 23.000 tys. zł. Bank pozostaje jedynym właścicielem spółki.
Dnia 20 września 2013 roku Bank dokonał emisji obligacji podporządkowanych serii D o wartości nominalnej 35 milionów złotych. Zobowiązanie z tytułu ich emisji
na podstawie decyzji Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 9 października 2013 roku zostało zaliczone do funduszy uzupełniających Banku (zgodnie z art. 127.3.2).b)
Ustawy Prawo Bankowe).
Łącznie Bank posiadał udziały w następujących jednostkach gospodarczych:
Udziały w jednostkach
zależnych na dzień 31.12.2013
Data nabycia
Udział w liczbie
głosów
Cena przejęcia
w tys. zł
Idea Expert S.A.
01.12.2011
100%
221 025
221 025
Debito NSFIZ
22.06.2011
100%
30 078
30 078
Property Solutions FIZAN
06.08.2012
100%
288 394
288 394
Tax Care S.A.
03.10.2012
100%
370 370
370 370
Idea Leasing S.A.
31.12.2012
100%
3 600
3 600
Idea Box S.A.
19.03.2012
19%
170
170
LC Corp Sky Tower sp. z o.o.
26.07.2013
100%
58 580
58 580
Lion’s House sp. z o.o.
08.02.2013
100%
14 092
100
Carlise Investments sp. z o.o.
28.02.2013
100%
16
16
Elise Investments sp. z o.o.
28.02.2013
100%
Razem
W tym opłacona
środkami pieniężnymi
16
16
986 341
972 349
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).
Duma Przedsiębiorcy
7/13
Bank na bieżąco analizuje sytuacje finansową nabytych jednostek gospodarczych. Mając na uwadze bieżące dodatnie wyniki finansowe za 2013 rok podmiotów: Idea
Expert S.A. Debito NSFIZ, Property Solutions FIZAN, Tax Care S.A., Idea Leasing S.A. oraz dodatnie prognozowane wyniki finansowe na rok 2014 spółek Lion’s House
Sp. z o.o. i LC Corp Sky Tower Sp. z o.o. nie stwierdzono wystąpienia utraty wartości udziałów w wyżej wymienionych podmiotach.
3.2JEDNOSTKI POMNIEJSZAJĄCE FUNDUSZE WŁASNE
Zgodnie z Uchwała Nr 325/2011 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 20 grudnia 2011 r. „w sprawie innych pomniejszeń funduszy podstawowych, ich wysokości,
zakresu i warunków pomniejszania o nie funduszy podstawowych banku, innych pozycji bilansu banku zaliczanych do funduszy uzupełniających, ich wysokości, zakresu
i warunków ich zaliczania do funduszy uzupełniających banku, pomniejszeń funduszy uzupełniających, ich wysokości, zakresu i warunków pomniejszania o nie funduszy
uzupełniających banku oraz zakresu i sposobu uwzględniania działania banków w holdingach w obliczaniu funduszy własnych” innymi pomniejszeniami funduszy podstawowych, o których mowa w art. 127 ust. 2 pkt 3 lit. F ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. Ustaw Nr 72 z 2002 r., poz 665 z późn. zmianami) jest
zaangażowanie kapitałowe w instytucje finansowe wyrażone w postaci posiadanych akcji i udziałów.
Idea Bank pomniejsza fundusze podstawowe i uzupełniające o udziały posiadane w spółkach zależnych Idea Expert S.A. , Idea Leasing S.A. oraz Tax Care S.A.
3.3INFORMACJE O ISTNIEJĄCYCH LUB PRZEWIDYWANYCH PRZESZKODACH W SZYBKIM PRZEKAZANIU FUNDUSZY WŁASNYCH LUB SPŁACIE ZOBOWIĄZAŃ POMIĘDZY BANKIEM A PODMIOTEM DOMINUJĄCYM LUB PODMIOTAMI ZALEŻNYMI.
Bank nie posiada informacji o istniejących lub przewidywanych przeszkodach w szybkim przekazaniu funduszy własnych lub spłacie zobowiązań w relacjach pomiędzy
bankiem a podmiotem zależnym lub podmiotem dominującym.
3.4ŁĄCZNA KWOTA NIEDOBORÓW KAPITAŁU WE WSZYSTKICH PODMIOTACH ZALEŻNYCH NIE OBJĘTYCH KONSOLIDACJĄ ORAZ IMIENNA LISTA TYCH
PODMIOTÓW
Na dzień 31 grudnia 2013 r. nie stwierdzono niedoborów kapitałów w podmiotach zależnych.
4. POZYCJE I SKŁADNIKI FUNDUSZY WŁASNYCH
Kapitał zakładowy Banku składa się z 48.468.030 akcji zwykłych, imiennych serii od A do J, o wartości nominalnej wynoszącej 2 zł. Struktura akcjonariatu na dzień
31.12.2013 przedstawiała się następująco:
Akcjonariat
Liczba akcji [szt.]
Udział w całkowitej liczbie głosów [%]
Getin Holding S.A.
38 673 158
80,22
LC CORP B.V.
4 846 799
9,79
Valoro Investments Ltd.
2 435 897
4,92
Yarus Investments Ltd.
2 435 897
4,92
Merlya Holding Limited
51 283
0,10
dr Leszek Czarnecki
Razem
24 996
0,05
48 468 030
100,00
Fundusze własne Banku na dzień 31.12.2013 r. prezentowały się następująco:
Treść
Wartość w tys. PLN
1. Kapitał podstawowy
96.936
2. Kapitał zapasowy
755.562
3. Fundusz ogólnego ryzyka bankowego
9.080
4. Kapitał z aktualizacji wyceny
0
37.050
5. Zweryfikowany wynik za I półrocze 2013 r.*
6. Korekta o wartości niematerialne i prawne
-38.300
7. Korekta o udziały w instytucjach finansowych
-594.995
8. Korekta funduszy o niezrealizowane straty na instrumentach dłużnych zaklasyfikowanych jako dostępne
do sprzedaży - 100%
-9 059
9. Zysk (strata) z lat ubiegłych
0
10. Zobowiązania podporządkowane
200.210
Razem fundusze własne do współczynnika wypłacalności
456.484
Idea Bank S.A. osiągnął w roku 2013 zysk netto w kwocie 63.338.571,61 zł, który został zweryfikowany przez biegłego rewidenta i uchwałą Walnego Zgromadzenia Idea
Bank S.A. z dnia 3 kwietnia 2013r.przeznaczony w całości na podwyższenie kapitału zapasowego Banku.
*
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).
Duma Przedsiębiorcy
8/13
5. ADEKWATNOŚĆ KAPITAŁOWA
Miernikiem adekwatności kapitałowej jest współczynnik wypłacalności Banku, który wyraża stosunek funduszy własnych (po obligatoryjnych pomniejszeniach) do sumy
aktywów i pozycji pozabilansowych ważonych ryzykiem.
Współczynnik wypłacalności Banku oblicza się jako ułamek, którego licznikiem jest wartość funduszy własnych powiększonych o kapitał krótkoterminowy, a mianownikiem jest pomnożony przez 12,5 całkowity wymóg kapitałowy.
Na dzień 31.12.2013 r. skala działalności handlowej Banku nie była znacząca, dlatego też Bank w procesie wyliczania wymogów kapitałowych uwzględniał następujące
pozycje:
• łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego,
• łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego,
• łączny wymóg kapitałowy z tytułu przekroczenia limitu koncentracji zaangażowań,
• łączny wymóg kapitałowy z tytułu przekroczenia progu koncentracji kapitałowej,
• łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego.
Bank jest zobligowany do utrzymywania funduszy własnych adekwatnych do poziomu ponoszonego ryzyka, zgodnie z regulacjami prawnymi. Minimalny poziom współczynnika wypłacalności określony przez polskie regulacje bankowe wynosi 8%.
5.1 WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU RYZYKA KREDYTOWEGO
Na dzień 31 grudnia 2013 r. Bank wyliczał całkowity wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe według metody standardowej, opisanej w Załączniku nr 4 do uchwały nr
76/2010 KNF w sprawie adekwatności kapitałowej.
Bank nie uwzględniał w procesie liczenia wymogów kapitałowych zewnętrznych ocen wiarygodności kredytowej, saldowania ekspozycji bilansowych i pozabilansowych,
a także, w ramach technik redukcji ryzyka, rzeczywistej i nierzeczywistej ochrony kredytowej.
Stan aktywów i zobowiązań pozabilansowych Idea Bank S.A. w podziale na rodzaj pozycji przedstawiony został w poniższej tabeli (dane na 31.12.2013 r. , w PLN).
Ekspozycja
pierwotna
Pozycja
Korekty wartości
i rezerwy
Ekspozycje
netto
Wartości ważone
ryzykiem
Wymogi
kapitałowe
Pozycje bilansowe
7 700 107 111
-273 333 785
7 426 773 326
3 620 456 853
289 636 548
Pozycje pozabilansowe
194 507 637
0
194 507 637
42 102 912
3 368 233
Instrumenty pochodne
3 147 833
0
3 147 833
1 573 916
125 913
7 897 762 581
-273 333 785
7 624 428 796
3 664 133 681
293 130 694
Razem
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).
Duma Przedsiębiorcy
9/13
Stan aktywów i zobowiązań pozabilansowych Idea Bank S.A. w podziale na klasy ekspozycji przedstawiony został w poniższej tabeli (dane na
31.12.2013 r., w PLN).
Klasa ekspozycji
Ekspozycja pierwotna
Rządy i banki centralne
Korekty wartości
i rezerwy
Wartości ważone
ryzykiem
Wymogi
kapitałowe
1 109 267 589
0
0
0
0
0
0
0
126 599 544
-391 405
126 208 139
10 096 651
Banki wielostronnego rozwoju
0
0
0
0
Organizacje międzynarodowe
0
0
0
0
32 439 327
0
14 493 226
1 159 458
Samorządy terytorialne i władze
lokalne
Organy administracji i podmioty
nieprowadzące działalności gospodarczej
Instytucje - banki
Przedsiębiorstwa
123 558 564
-143 038
120 514 333
9 641 147
Detaliczne
1 958 190 364
-159 176 403
1 300 040 746
104 003 260
Zabezpieczenie na nieruchomościach
2 816 893 355
-10 485 746
1 168 907 159
93 512 573
360 842 338
-103 137 004
225 931 242
18 074 499
Ekspozycje należące do nadzorczych
kategorii wysokiego ryzyka
0
0
0
0
Obligacje zabezpieczone
0
0
0
0
Ekspozycje krótkoterminowe wobec
banków i przedsiębiorstw
0
0
0
0
Z tytułu uczestnictwa w instytucjach
zbiorowego inwestowania
0
0
0
0
Pozostałe
1 369 971 499
0
708 038 835
56 643 107
Razem
7 897 762 581
-273 333 785
3 664 133 681
293 130 694
Przeterminowane
Podział całkowitego wymogu kapitałowego Idea Bank ze względu na wielkość wag ryzyka pokazano w poniższej tabeli (dane na 31.12.2013r. , w PLN).
Przypisana ekspozycji waga ryzyka
Ekspozycja pierwotna
Suma wymogów kapitałowych
0%
1 771 200 253
0
20 %
20 465 183
327 440
35 %
1 975 949 207
54 036 509
50 %
588 379 531
23 163 663
75%
2 299 067 800
122 904 436
100 %
1 240 997 003
92 496 195
150 %
1 703 604
202 451
Razem
7 897 762 581
293 130 694
5.2 WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU RYZYKA OPERACYJNEGO
Zgodnie z podejściem KNF, ryzyko operacyjne definiowane jest jako możliwość wystąpienia straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności procesów wewnętrznych, ludzi i systemów lub ze zdarzeń zewnętrznych, obejmując również ryzyko prawne.
Idea Bank wylicza wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka operacyjnego metodą standardową, o której mowa w Załączniku nr 14 do Uchwały 76/2010 KNF w sprawie adekwatności kapitałowej. Na dzień 31 grudnia 2013 r. wymóg z tego tytułu wyniósł 13.136.294 PLN.
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).
Duma Przedsiębiorcy
10/13
5.3 WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU RYZYKA RYNKOWEGO
W zakresie ryzyk rynkowych Idea Bank S.A. wylicza wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka walutowego według metody podstawowej, zgodnie z Załącznikiem nr 6 Uchwały
nr 76/2010 KNF w sprawie adekwatności kapitałowej.
Na dzień 31 grudnia 2013 r. limit pozycji walutowej wynosił 9.129.689 PLN, podczas gdy pozycja całkowita kształtowała się poniżej limitu i wyglądała następująco:
Waluta
CHF
31.12.2013 [ w PLN]
5 411
EUR
98 564
USD
280 800
GBP
9 905
RUB
0
Pozycja globalna
394 679
Pozycja całkowita
394 679
Limit pozycji walutowej nie został przekroczony, nie został więc utworzony wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego.
5.4 WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU PRZEKROCZENIA LIMITU KONCENTRACJI ZAANGAŻOWAŃ.
Proces zarządzania i monitorowania ryzyka koncentracji w Idea Banku S.A. odbywa się zgodnie z zapisami Uchwały 76/2010 KNF w sprawie adekwatności kapitałowej.
Bank monitoruje ryzyko koncentracji, a w przypadku jego wystąpienia tworzy wymóg kapitałowy w wartości zgodnej z brzmieniem Załącznika nr 12 do ww. uchwały.
Zarząd Banku przyjął zgodnie z wymogami KNF i ustawy Prawo Bankowe graniczną wielkość dużego zaangażowania w Idea Banku S.A. na poziomie 10% funduszy
własnych Banku i wprowadził obowiązek monitorowania: dużych zaangażowań oraz limitów koncentracji zaangażowań.
Na dzień 31 grudnia 2013 r. nie występowały przesłanki do uwzględniania ryzyka koncentracji zaangażowań gdyż żaden z limitów nie został przekroczony. W związku
z powyższym Idea Bank S.A. nie tworzył wymogu kapitałowego z tego tytułu.
Zestawienie limitów koncentracji zaangażowań wraz z ich wykorzystaniem na dzień 31 grudnia 2013 r. przedstawiono w poniższej tabeli.
Limity koncentracji zaangażowań i ich wykorzystanie: Prawo Bankowe art. 71.1
31.12.2013 [tys. PLN]
wierzytelności banku, udzielone zobowiązania pozabilansowe oraz posiadane udziały i akcje obciążone ryzykiem podmiotu
lub podmiotów powiązanych, które nie są powiązane z bankiem nie może przekraczać 25% funduszy własnych
114.121
Największe zaangażowanie wobec jednego klienta
% funduszy własnych
12,83%
% portfela kredytowego
1,18%
Zaangażowanie wobec 10 największych klientów
% funduszy własnych
21,84%
% portfela kredytowego
2%
Największe zaangażowanie wobec jednej grupy kapitałowej
% funduszy własnych
12,83%
% portfela kredytowego
1,18%
wierzytelności banku, udzielone zobowiązania pozabilansowe oraz posiadane udziały i akcje obciążone ryzykiem podmiotu
lub podmiotów powiązanych, które są powiązane z bankiem nie może przekraczać 20% funduszy własnych
91.297
Zaangażowanie wobec grupy podmiotów powiązanych z Bankiem
% funduszy własnych
21,87%
% portfela kredytowego
2%
suma zaangażowań banku równych lub przekraczających 10% funduszy własnych banku (duże zaangażowanie) obciążonych
ryzykiem jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie, nie może być wyższa niż 800% tych
funduszy
45.648
Pojedyncze zaangażowania
% funduszy własnych
3,69%
% portfela kredytowego
0,34%
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).
Duma Przedsiębiorcy
11/13
Na dzień 31 grudnia 2013 r. zaangażowanie Banku było głównie skoncentrowane wokół osób fizycznych zamieszkujących województwo mazowieckie. Segmentację
geograficzną i branżową na koniec 2013 r. przedstawiono poniżej.
Według podziału administracyjnego Polski
Mazowieckie
31.12.2013
23,1%
Dolnośląskie
11,4%
Śląskie
10,6%
Wielkopolskie
8,8%
Małopolskie
8,4%
Pomorskie
7,9%
Łódzkie
5,2%
Zachodniopomorskie
4,8%
Kujawsko-Pomorskie
4,3%
Lubelskie
3,2%
Warmińsko-Mazurskie
2,7%
Podkarpackie
2,3%
Lubuskie
2,2%
Opolskie
1,8%
Świętokrzyskie
1,6%
Podlaskie
1,5%
Siedziba poza obszarem Polski
0,2%
Razem
100%
Branża gospodarki
31.12.2013
Handel hurtowy i detaliczny
25%
Budownictwo
11%
Działalność produkcyjna
10%
Transport, gospodarka magazynowa i łączność
8%
Produkcja gdzie indziej nie sklasyfikowana
5%
Osoby fizyczne
5%
Obsługa nieruchomości
4%
Rolnictwo i łowiectwo
4%
Pośrednictwo finansowe
4%
Pozostałe sekcje
25%
Razem
100%
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).
Duma Przedsiębiorcy
12/13
5.5 WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU PRZEKROCZENIA PROGU KONCENTRACJI KAPITAŁOWEJ.
Na dzień 31 grudnia 2013 r. żadne zaangażowanie kapitałowe Banku, obliczone zgodnie z załącznikiem nr 13 do uchwały KNF nr 76/2010, nie wymagało tworzenia
wymogu kapitałowego z tego tytułu.
Żaden z nabytych przez Bank udziałów i akcji nie jest notowany na giełdzie papierów wartościowych. Zestawienie akcji i udziałów Idea Bank S.A. według stanu na
31 grudnia 2013 r. zostało przedstawione poniżej.
Rodzaj
działalności
Podmiot
Udział
w kapitale
Wartość
akcji/udziałów
w cenie nabycia
[w PLN]
Odpis aktualizujący
1. Idea Expert S.A.
Pośrednictwo finansowe
100%
221 025 000
0
2. Tax Care S.A.
Rachunkowo-księgowa, doradztwo
podatkowe
100%
370 370 000
0
3. Idea Leasing
Wspomagająca usługi finansowe
100%
3 600 000
0
4. Idea Box S.A.
Holding finansowy
19%
171 000
0
5. Debito NSFIZ
Trusty, fundusze i podobne instytucje finansowe
100%
30 078 628
0
6. Property Solutions FIZAN
Trusty, fundusze i podobne instytucje finansowe
100%
288 393 926
0
7. LC CORP Sky Tower sp. z o.o.
Realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem
budynków
100%
58 579 789
0
8. Lion’s House sp. z o.o.
Działalność związana z oprogramowaniem
100%
14 092 000
0
9. Carlise Investments sp. z o.o.
Pozostałe doradztwo w zakresie
prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania
100%
15 569
0
10. Ellise Investments sp. z o.o.
Pozostałe doradztwo w zakresie
prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania
100%
15 569
0
5.6 WEWNĘTRZNA OCENA KAPITAŁU
W wyniku oceny kapitału wewnętrznego Idea Bank S.A. w ramach II Filaru Nowej Umowy Kapitałowej wyliczona została wartość kapitału ekonomicznego na dzień
31 grudnia 2013 r. Kształtowanie się wewnętrznych wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych ryzyk przedstawiono w poniższej tabeli.
Nazwa ryzyka
Kapitałowy ekonomiczny [w PLN]
ryzyko kredytowe
187 430 571
ryzyko operacyjne
2 500 000
ryzyko koncentracji
0
ryzyko stopy procentowej
67 975
ryzyko płynności
3 901 558
ryzyko walutowe
60
Razem
193 900 164
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).
Duma Przedsiębiorcy
13/13
5.7 WSPÓŁCZYNNIK WYPŁACALNOŚCI
Na dzień 31 grudnia 2013 r. współczynnik wypłacalności Banku, obliczony jako wynikowa opisanych powyżej wymogów z tytułu poszczególnych ryzyk, ukształtował się
na bezpiecznym poziomie wynoszącym 11,92 %, a więc znacznie powyżej minimalnej wielkości równej 8%.
Wyliczenie współczynnika wypłacalności dla Idea Bank S.A. zostało przedstawione w poniższej tabeli (dane w PLN).
Treść
Wartość w PLN
1. Fundusze własne podstawowe
851 269 874
Fundusze zasadnicze banku
790 868 013
• Wpłacony kapitał
96 936 060
• (-) Akcje własne
0
• Premia emisyjna
645 508 361
• Pozostałe składniki kapitału zapasowego
48 423 592
Kapitały/fundusze rezerwowe
89 621 500
• Kapitał rezerwowy łącznie z niepodzielonym zyskiem z lat ubiegłych
61 630 345
• Kapitały mniejszości
0
• Zysk netto bieżącego okresu oraz zysk w trakcie zatwierdzania po uwzględnieniu filtrów ostrożnościowych
63 338 572
• (-) Korekty zysku netto bieżącego oraz zysku w trakcie zatwierdzania
-26 288 631
• Fundusze własne podstawowe z aktualizacji wyceny
-9 058 786
Fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej
9 080 239
(-) Pozycje pomniejszające fundusze podstawowe
-38 299 878
2. Fundusze własne uzupełniające
200 209 600
(-) Zmniejszenia podstawowych i uzupełniających funduszy własnych
-594 995 000
3. Fundusze własne ogółem do obliczania współczynnika wypłacalności
456 484 474
4. Wymogi kapitałowe
306 266 989
• Ryzyko kredytowe
293 130 695
• Ryzyko rynkowe (walutowe)
0
• Ryzyko przekroczenia limitu koncentracji zaangażowań i limitu dużych zaangażowań
0
• Ryzyko przekroczenia progu koncentracji kapitałowej
0
• Ryzyko operacyjne
13 136 294
5. Wewnętrzna ocena nadwyżki (+) / niedoboru (-) kapitału wewnętrznego
+262 584 091
6. Współczynnik wypłacalności
11,92
Data modyfikacji: 19 września 2014, 17:37
Idea Bank SA
ul. Przyokopowa 33
01-208 Warszawa
www.ideabank.pl
801 999 111
+48 22 101 10 10
[email protected]
T:
Idea Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Przyokopowa 33, 01-208 Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez
Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026052,
REGON 011063638, NIP 5260307560, której kapitał zakładowy wynosi 135 622 194 zł (opłacony w całości).

Podobne dokumenty