Odpowiedzi na zagadnienia zawarte w recenzji – prof

Łódź, dnia 23.06.2014 r.
PROTOKÓŁ
Z posiedzenia III Wydziałowej Komisji ds. Przeprowadzania Przewodów Doktorskich
z dnia 23.06.2014 r. poświęconego publicznej obronie rozprawy doktorskiej
mgra Witolda Śmigielskiego
pt. Modele życia rodzinnego młodzieży akademickiej
Promotor: dr hab. Agnieszka Rossa, prof. nadzw. UŁ
Recenzenci:
prof. dr hab. Andrzej Ochocki – Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
dr hab. Jerzy T. Kowaleski, prof. nadzw. UŁ
Obecni na posiedzeniu:
Przewodniczący:
prof. zw. dr hab. Władysław Milo
Zastępca przewodniczącego: prof. zw. dr hab. Łucja Tomaszewicz
Członkowie:
prof. zw. dr hab. Czesław Domański
prof. dr hab. Marian Niedźwiedziński
prof. zw. dr hab. Jan Jacek Sztaudynger
prof. dr hab. Jan Gajda
dr hab. Agnieszka Rossa, prof. nadzw. UŁ - promotor
dr hab. Jerzy T. Kowaleski, prof. nadzw. UŁ - recenzent
prof. dr hab. Andrzej Ochocki - recenzent
dr hab. Piotr Wdowiński, prof. nadzw. UŁ
dr hab. Alina Jędrzejczak, prof. nadzw. UŁ
dr hab. Mariusz Plich, prof. nadzw. UŁ
dr hab. Grażyna Juszczak-Szumacher, prof. nadzw. UŁ
dr hab. Anna Malarska, prof. nadzw. UŁ
I.
Część jawna obrad
W dniu 23.06.2014 r. o godzinie 13.00, w obecności III Wydziałowej Komisji ds.
Przeprowadzania Przewodów Doktorskich, rozpoczęła się publiczna obrona rozprawy
doktorskiej mgra Witolda Śmigielskiego pt. Modele życia rodzinnego młodzieży akademickiej.
.
1
Posiedzenie otworzył Przewodniczący Komisji, prof. zw. dr hab. Władysław Milo, po
czym powitał recenzentów - prof. dra hab. Andrzeja Ochockiego i dra hab. Jerzego
T. Kowaleskiego, prof. nadzw. UŁ, promotora - dr hab. Agnieszkę Rossę, prof. nadzw. UŁ
oraz obecnych na sali.
Następnie, Przewodniczący Komisji przedstawił życiorys oraz dorobek naukowy mgra
Witolda Śmigielskiego. Doktorant brał udział w wielu konferencjach naukowych, a efektem
jego pracy naukowej jest 11 publikacji. Poinformował także, iż doktorant z wynikiem
pozytywnym złożył egzaminy doktorskie. Następnie, prof. Władysław Milo poprosił mgra
Witolda Śmigielskiego o przedstawienie autoreferatu (tekst w załączniku), a po zakończeniu
prezentacji zwrócił się do recenzentów o przedstawienie recenzji (teksty recenzji
w załączniku).
Prezentując autoreferat, Doktorant odniósł się w swojej wypowiedzi także do pytań
i uwag sformułowanych w obu recenzjach:
1. Na uwagę prof. Andrzeja Ochockiego, zawartą w recenzji, dotyczącą braku wyników
odpowiedniego testu statystycznego potwierdzającego reprezentatywność wyłonionej
próby, Doktorant - uznając słuszność tej uwagi - uzupełnił ten fragment analizy.
Uzyskane wyniki potwierdziły reprezentatywność próby.
2. Na uwagę w recenzji prof. Jerzego T. Kowaleskiego, wskazującą, iż w historii
powszechnej za początek okresu nowożytnego przyjmuje się zakończenie tzw. wojny
trzydziestoletniej, czyli połowę XVII wieku, Doktorant zaznaczył, że granice
poszczególnych okresów, w tym początek okresu nowożytnego od XVI w., określił
w swojej pracy, opierając się na publikacji Marka Barańskiego pt. „Rodzina od
czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku”, zamieszczonej w monografii
„Przemiany rodziny polskiej” pod redakcją Jadwigi Komorowskiej.
3. Doktorant ustosunkował się także do uwagi prof. J. T. Kowaleskiego w kwestii
wyjaśnienia incydentalnego wzrostu liczby zawartych małżeństw na Cyprze
w pierwszych latach XXI wieku. Zaznaczył, że obserwowany nietypowy przyrost był
efektem wzrostu liczby małżeństw cywilnych, podczas gdy liczba małżeństw
wyznaniowych pozostawała w tym okresie na Cyprze na stabilnym poziomie. W roku
2001 ponad 80% zawartych na Cyprze małżeństw cywilnych stanowiły śluby
z udziałem obcokrajowców, co wskazuje na turystyczny charakter owych związków
i może świadczyć o okresowej modzie na zawieranie małżeństw na Cyprze. Doktorant
2
dodał także, że na Cyprze (podobnie, jak w Grecji) ciągle żywy jest przesąd, iż
zawieranie małżeństw w roku przestępnym przynosi pecha.
4. Odnosząc się do spostrzeżenie prof. J. T. Kowaleskiego, że prawidłowość wysokiej
dzietności krajów muzułmańskich zakłóca przykład Bośni i Hercegowiny, gdzie
dzietność wynosi 1,1, Doktorant zaznaczył, iż w literaturze przedmiotu można znaleźć
analizy, w świetle których kobiety muzułmańskie mieszkające w krajach byłego Bloku
Wschodniego cechują się niższą dzietnością niż muzułmanki np. w krajach Europy
zachodniej.
5. Na uwagę z recenzji prof. J. T. Kowaleskiego dotyczącą wyjaśnienia, na czym miało
polegać tzw. otwarcie na nowe prądy kulturowe w Polsce po 1989 roku, Doktorant
wyjaśnił, że opierało się ono m.in. na rosnącej akceptacji związków kohabitacyjnych,
stosowania antykoncepcji, utrzymywania przedmałżeńskich stosunków seksualnych i
dopuszczalności rozwodów.
6. Na sformułowane w recenzji prof. J. T. Kowaleskiego pytanie, dlaczego rozpoczął
drugi rozdział dysertacji od przedstawienia teorii przejścia demograficznego,
Doktorant powiedział, iż teoria ta wyjaśnia obserwowane współcześnie przemiany
zachowań prokreacyjnych i rodzinnych (np. opóźnianie decyzji matrymonialnych). To
było powodem przybliżenia wspomnianej teorii na początku rozdziału drugiego.
Doktorant zgodził się z pozostałymi uwagami recenzentów.
W części obrad poświęconej dyskusji i zadawaniu pytań przez osoby obecne na sali,
pytania sformułowali:
1. Prof. dr hab. Andrzej Ochocki, poprosił o udzielenie odpowiedzi na dwa pytania:
- Czy wśród studentów zauważa się zniecierpliwienie wobec faktu częstego
przypominania młodemu pokoleniu o ich powinnościach prokreacyjnych?
- Jak można ocenić inicjatywę „Karty Wielkiej Rodziny”?
2. Prof. dr hab. Jan Gajda, sformułował pytanie:
- Czy Doktorant dostrzegł zróżnicowanie preferencji według typu uczelni?
3. Dr hab. Mariusz Plich, prof. nadzw. UŁ, poprosił o odniesienie się do następujących
dwóch kwestii:
- Ocena wartości badań z punktu widzenia możliwości uogólnienia na całą zbiorowość
młodych ludzi w Polsce.
- Jak liczna była reprezentacja osób w przedziale powyżej 35 roku życia?
3
4. Prof. zw. dr hab. Czesław Domański, poprosił o ustosunkowanie się do następujących
kwestii:
- Proszę o uzasadnienie wielkości próby.
- Proszę o komentarz dotyczący schematu losowania.
- Proszę o uzasadnienie stosowanych testów dla prób nieprostych.
Ponadto, dr Jarosław Marczak podzielił się refleksją dotyczącą istoty tematu podjętego
przez Doktoranta w dysertacji z punktu widzenia finansów publicznych.
Doktorant przystąpił do udzielania odpowiedzi na sformułowane pytania:
1. Na pytanie prof. A. Ochockiego, czy Doktorant zauważył zniecierpliwienie młodych
ludzi ciągłym przypominaniem im o ich obowiązkach prokreacyjnych, Doktorant
odpowiedział, że badanie było oparte na ankiecie wypełnianej samodzielnie przez
respondentów. Przed rozdaniem kwestionariuszy był prezentowany cel i przedmiot
badania oraz wyjaśniane były kwestie, które mogły być dla respondentów
niezrozumiałe. Forma badania jednakże nie przewidywała bezpośrednich rozmów
z osobami badanymi, co nie dało możliwości poznania spontanicznych reakcji
respondentów na poruszane kwestie. Doktorant wskazał, iż odnotowanie tego rodzaju
reakcji
byłoby
możliwe
przy
zastosowaniu
innej
formy,
np.
wywiadu
kwestionariuszowego.
2. Na pytanie prof. A. Ochockiego, jak Doktorant ocenia wprowadzanie tzw. „Karty
Dużej Rodziny”, Doktorant powiedział, że w jego przekonaniu wprowadzanie takiego
rozwiązania nie wpłynie zbytnio na zwiększenie skłonności do posiadania rodziny
wielodzietnej, bowiem na poziom dzietności największy wpływ wywierają takie
czynniki, jak stabilność na rynku pracy, dostępność mieszkań, żłobków czy
przedszkoli. Doktorant, powołując się na literaturę przedmiotu, argumentował, że
skłonność kobiet do urodzenia kolejnego dziecka zwiększa się w sposób istotny, gdy
odczuwają one silne wsparcie swoich mężów lub partnerów, np.
gdy ojcowie
realizują tzw. „model nowego ojcostwa”, pomagając matkom w czynnościach
związanych z pielęgnacją i opieką nad dziećmi. Niemniej jednak, w ocenie
Doktoranta, „Kartę Dużej Rodziny” należy traktować jako krok w dobrym kierunku,
mając szczególnie na uwadze fakt, że rodziny wielodzietne są często zagrożone
ubóstwem.
4
3. Na pytanie prof. M. Plicha, jak Doktorant ocenia wartość przeprowadzonych badań
z punktu widzenia możliwości uogólnienia wyników na całą zbiorowość ludzi
młodych w Polsce, Doktorant odpowiedział, że wybór młodzieży akademickiej jako
grupy docelowej badania wiązała się z tym, iż studenci wyższych uczelni są dla
młodego pokolenia grupą normotwórczą i jej zachowania są często powielane przez
inne młode osoby, niekoniecznie studiujące. Powołał się przy tym na podobną
wypowiedź znanego socjologa, prof. Krystyny Slany. Wyniki jego badań można
odnieść do łódzkiej młodzieży akademickiej. Jednak, aby można było podjąć się
uogólnień na całą zbiorowość młodych dorosłych w Polsce, badanie winno mieć
zasięg ogólnokrajowy.
4. Na pytanie prof. M. Plicha, jak liczna była w próbie reprezentacja osób po 35 roku
życia Doktorant odpowiedział, że podgrupa ta liczyła w przybliżeniu 70-80 osób.
5. Na pytanie prof. J. Gajdy, czy Doktorant dostrzegł zróżnicowanie preferencji
studentów według typu uczelni, Doktorant odpowiedział, że nie zaobserwował
wyraźnych różnic w preferencjach dotyczących modelu życia rodzinnego wśród
studentów różnych typów uczelni. Nieznacznie bardziej konserwatywni w swoich
postawach i poglądach na temat rodziny byli studenci Uniwersytetu Medycznego
w Łodzi.
6. Na pytanie prof. Cz. Domańskiego, dlaczego liczebność próby ustalono na 1000
respondentów, Doktorant odpowiedział, iż założeniem badania było, aby maksymalny
błąd szacunku w przypadku estymacji frakcji kształtował się na poziomie ok. 3%.
7. Na prośbę prof. Cz. Domańskiego o komentarz dotyczący schematu losowania do
próby, Doktorant odpowiedział, że losowanie było czterostopniowe, bowiem na
wybranej uczelni najpierw losowano wydział, następnie kierunek, na wylosowanym
kierunku rok studiów, a na wylosowanym roku grupę dziekańską, w której
przeprowadzano badanie pełne na wybranych zajęciach ćwiczeniowych. Doktorant
przyznał, iż taki dobór jednostek do próby należy określić bardziej precyzyjnie
mianem losowania czterostopniowego, zespołowego.
8. Na prośbę prof. Cz. Domańskiego o ustosunkowanie się do stosowanych testów dla
prób nieprostych, Doktorant przyznał, iż w chwili obecnej nie potrafi odnieść się w
sposób wyczerpujący do tego zagadnienia.
5
Część tajna obrad
II.
Rozpoczynając obrady części tajnej, Przewodniczący prof. zw. dr hab. Władysław Milo
oddał w pierwszej kolejności głos promotorowi rozprawy. Dr hab. Agnieszka Rossa,
prof. nadzw. UŁ w krótkim wystąpieniu przybliżyła osobowość Doktoranta, podkreślając
w szczególności jego dużą aktywność społeczną. Następnie prof. Milo poprosił o wypowiedzi
recenzentów i osoby zadające pytania. Recenzenci pozytywnie ocenili odpowiedzi
Doktoranta i przebieg obrony. Również pozostałe osoby, które sformułowały pytania, były
usatysfakcjonowane. Prof. Domański zaznaczył w swojej wypowiedzi, iż jego ostatnie
pytanie było trudne, więc nie dziwi się udzielonej odpowiedzi.
Po zakończeniu tej części dyskusji Przewodniczący Komisji zarządził głosowanie
dotyczące przyjęcia obrony rozprawy doktorskiej i wystąpienia do Rady Wydziału
z wnioskiem o nadanie mgr. Witoldowi Śmigielskiemu stopnia doktora nauk ekonomicznych
w zakresie ekonomii. W głosowaniu wzięło udział 14 osób. Liczba głosów popierających
obydwa wnioski wyniosła 14, a zatem wnioski zostały przyjęte jednomyślnie.
III.
Zamknięcie posiedzenia
Po wznowieniu otwartego posiedzenia i zaproszeniu pozostałych osób na salę,
Przewodniczący Komisji, prof. Władysław Milo przedstawił wyniki głosowania i
pogratulował Doktorantowi, informując o przyjęciu przez Komisję obrony rozprawy
doktorskiej pt. Modele życia rodzinnego młodzieży akademickiej oraz o przedłożeniu na
najbliższej Radzie Wydziału wniosku o nadanie stopnia doktora nauk ekonomicznych w
zakresie ekonomii.
Doktorant podziękował wszystkim Członkom Komisji, Recenzentom, Promotorowi
oraz osobom zgromadzonym na sali.
Protokołowały
Dr Dorota Kałuża
Przewodniczył
Prof. zw. dr. hab. Władysław Milo
Mgr Anna Majdzińska
6