Komentarz Copa-Cogeca w sprawie sektora hodowli owiec i

O(11)10:6
Bruksela, 30 maja 2011
Komentarz Copa-Cogeca w sprawie sektora hodowli owiec i przyszłości
WPR po roku 2013
GŁÓWNE OBAWY SEKTORA NA PRZYSZŁOŚĆ
1.
Dochody utrzymujące się na niskim poziomie w wyniku ciągłych spadków cen rynkowych do
wartości niższych kosztów produkcji, które stale rosną, co pogarsza sytuację;
2.
Spadająca konsumpcja produktów z baraniny i mięsa koziego (z 2,89 kg/mieszkańca/rok w
2005 do 2,08 kg/mieszkańca/rok w 2010; konsumpcja w UE zmniejszyła się o 1,5% w roku
2006, o 3% w roku 2007, o 5,7% w roku 2008, o 17,6% w roku 2009 i szacuje się, że w roku
2010 spadła o 2,8%);
3.
Spadek produkcji baraniny (w latach 2000 - 2009 produkcja spadła o 21%). Zmiany te nie
były jednolite w różnych krajach: 24% we Francji, 15% w Wielkiej Brytanii, 34% w Irlandii,
48% w Hiszpanii, 17,4% w Niemczech w latach 2003-2009). Ten spadek produkcji
odpowiada zmniejszeniu rozmiarów stad;
4.
Trudności z zachęcaniem młodych do szkolenia się i prowadzenia działalności. Spadek
liczby nowych uczniów w sektorze owiec prowadzi do starzenie się rolników w sektorze.
I. REKOMENDACJE W RAMACH WPR
Wsparcie hodowli owiec
6.
Oprócz dostarczania żywności i wełny, owce stanowią kulturowe dziedzictwo Europy, a
jednocześnie są głównym źródłem zatrudnienia na wielu terenach o trudnych warunkach
gospodarowania.
7.
Redyk, pastwiska i naturalne utrzymanie mniej żyznych terenów, które trudno jest
wykorzystać do innych typów rolnictwa - są to główne dziedziny, w których hodowla owiec
przyczynia się do równowagi środowiskowej (utrzymanie bioróżnorodności i jakości wody,
walka z erozją, powodziami, lawinami i pożarami, zatrzymanie dwutlenku węgla w materii
organicznej gleby), społeczna spójność na terenach wiejskich oraz zapewnienie atrakcji
turystycznych na terenach o trudnych warunkach gospodarowania. Hodowla owiec i kóz
odgrywa istotną rolę w ochronie środowiska naturalnego, między innymi poprzez ochronę
wrażliwych ekosystemów; obszary naturalnych pastwisk zachowały się przez wieki dzięki
hodowli owiec i kóz; mając Na 70% ONW pasą się owce. Zwyczaje żywieniowe tych zwierząt
pomagają w utrzymaniu różnorodności biologicznej flory, chronią dziką faunę i oczyszczają
obszary naturalne poprzez usuwanie suchej materii roślinnej.
8.
Oprócz kosztów produkcji, koszty administracji (w tym koszty wynikające z przepisów
środowiskowych i certyfikacji gospodarstw hodowlanych) oraz koszty transportu i
dystrybucji produktu (np. zwiększone zapotrzebowanie na opakowania) są szczególnie
uciążliwe dla działania tego sektora. Nawet wysoce techniczne gospodarstwa nie są
właściwie wynagradzane za swoje inwestycje. Sektor owiec jest nieopłacalny od długiego
czasu i to najbardziej zagraża jego przyszłości. Bez odpowiedniego wsparcia wielu
hodowców byłoby zmuszonych do zaniechania produkcji. W takim wypadku nastąpiłyby
poważne skutki dotyczące zatrudnienia i dynamiki społecznej na terenach wiejskich, a także
Copa - Cogeca | European Farmers European Agri-Cooperatives
61, Rue de Trèves | B - 1040 Bruxelles | www.copa-cogeca.eu
EC Register Number | Copa 44856881231-49 | Cogeca 09586631237-74
środowiska i dziedzictwa kulturowego. Hodowcy owiec mogą być uznani za dostarczycieli
niehandlowych usług publicznych, za sprawą zrównoważonej produkcji, zapobiegania
opuszczaniu ziemi i utrzymywania działalności na trudnych w gospodarowaniu terenach i
powinni być za to odpowiednio wynagradzani.
9.
Możliwość przyznawania wsparcia połączonego z produkcją (na liczebności stada, na
przykład na podstawie powierzchni itd.) po roku 2013 oraz przeanalizowania innych
mechanizmów wsparcia możliwych do zastosowania w przyszłości w celu lepszej ochrony
sektora owiec będzie kluczowa dla jego przyszłości. Hodowla owiec i kóz z
przemieszczaniem stad, gdzie mało ziemi jest w posiadaniu/dzierżawie wymaga specjalnego
traktowania i jest szczególnie zależna od płatności połączonych z liczbą zwierząt.
10. Wsparcie dla hodowli owiec powinno trafiać do aktywnych rolników.
11. W kwestii cross-compliance, aby doprowadzić do proporcjonalnej i jednolitej implementacji
kontroli i sankcji we wszystkich państwach członkowskich, powinien istnieć poziom
tolerancji w przypadku braku odczytu i niezamierzonej utraty kolczyków/niezamierzonego
złamania zasad. Ponadto, kontrole powinny być zapowiedziane z dużym wyprzedzeniem i
powinno się synchronizować kontrole rządowe z kontrolami urzędników UE. Zasada crosscompliance powinna dotyczyć kluczowych aspektów ryzyka. Problem ten powinien też być
rozważony w rozumieniu ryzyka dla zdrowia zwierząt: infekcji uszu, co jest
charakterystyczne dla owiec i kóz.
12. Tam, gdzie jest to niezbędne, należy zachęcać do przeprowadzania restrukturyzacji.
Organizacje producentów mogłyby być wspierane w celu wspólnej koncentracji podaży,
redukcji kosztów przetwórstwa i marketingu oraz dodania wartości dla producentów.
Wspieranie lokalnych rynków jest również jedną z możliwości.
Przejrzystość łańcucha żywnościowego
13. W celu ulepszenia podziału marż w łańcuchu żywnościowym, dla mięsa czy dla innych
produktów sektora owiec, główni gracze oraz opinia publiczna muszą być informowani w
całkowicie przejrzysty sposób na temat ceny baraniny w stadium produkcji, przetwórstwa,
dystrybucji i konsumpcji. Przejrzyste informacje na temat ustalania cen są koniecznym
działaniem, którego celem jest wyrównanie sił w łańcuchu żywnościowym lub
monitorowanie nieuczciwych marż stosowanych przez niektórych detalistów ze szkodą dla
innych partnerów i konsumentów. Powinno to też zapobiec zbytniemu obniżaniu cen.
14. Hodowcy owiec muszą zmagać się z większymi kosztami produkcji, ale ceny produkcyjne i
marże nie rosną. Dlatego potrzebne jest europejskie obserwatorium kosztów produkcji, cen i
marż. Pozwoli to operatorom w sektorze lepiej zrozumieć rynki i różnice regionalne i da im
większą siłę negocjacji.
Promocja europejskich produktów
15. Baranina produkowana lokalnie, zgodnie ze standardami UE pozostanie atutem
europejskiego społeczeństwa. Utrzymanie i zwiększenie zainteresowania baraniną u
konsumentów, a zwłaszcza u młodych ludzi jest dobrym powodem do umocnienia promocji
na unijnym rynku, szczególnie poprzez dostarczanie informacji na temat pochodzenia i zalet
produktu, a więc zachęcanie do konsumpcji lokalnych produktów.
16. Pomysły Komitetów Copa i Cogeca w sprawie promocji produktów rolnych1 muszą zostać
poważnie potraktowane przez Komisję, zwłaszcza instrumenty dla całej Europy, a także te
służące przejrzystości i uproszczeniu procedur administracyjnych związanych z programami
promocji. W tym celu UE musi zwiększyć budżet na promocję.
17. Konsumpcja baraniny w UE nie odzwierciedla wystarczająco charakterystyki tego produktu
(produkcja rolna respektująca środowisko i dobrostan zwierząt oraz restrykcyjne unijne
standardy higieny i zdrowia, ekstensywna). Dlatego, możliwość promocji baraniny
1 PPA(07)17 oświadczenie COPA-COGECA, CIAA i CELCAA w sprawie promocji produktów rolnych
wyprodukowanej w UE z budżetu UE powinna zostać rozważona gdyż niektóre państwa
członkowskie (nowe) nie mają unijnych oznaczeń jakości (CHNP i CHOG). Można rozważyć
także zorganizowanie kampanii promocyjnych (rozdawanie przepisów kulinarnych, różne
kawałki mięsa takie jak "agneau presto").
INSTRUMENTY ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
18. Aby umocnić pozycję rolników w łańcuchu żywnościowym trzeba zapewnić narzędzia do
tworzenia krótkich i skutecznych łańcuchów, które powinny gwarantować mały wpływ na
środowisko, jakość, odpowiednie informowanie konsumentów, redukcję pośredników spoza
sektora rolnictwa oraz sprawiedliwe i przejrzyste mechanizmy.
19. Płatności kompensacyjne dla terenów o naturalnych utrudnieniach (LFA) powinny być
utrzymane w drugim filarze przy strategii uwzględniającej różnorodność sytuacji w UE-27.
20. Instrumenty rolno-środowiskowe są bardzo ważne dla sektora owiec i powinny być
rozwijane bez oglądania się na koszty i straty dochodów. Dzięki nim produkcja stanie sie
bardziej zrównoważona z punktu widzenia ekonomicznego i ekologicznego. Można rozważyć
zastosowanie szczególnych środków mających na celu utrzymanie pastwisk i walkę ze
zmianami klimatu w celu zmniejszenia śladu węglowego.
21. Rekompensata za wysokie standardy dobrostanu zwierząt wykraczające poza unijne
przepisy powinna być przyznana w ramach programu rozwoju obszarów wiejskich.
22. Młodzi rolnicy nie uważają tego zawodu za atrakcyjny w związku z marnymi perspektywami
ekonomicznymi i dużymi kosztami administracji. Należy zachęcać ich do tej działalności
poprzez odpowiednie wsparcie szkoleń i zakładania gospodarstw, tak aby zapobiec
opuszczaniu ziemi i utrzymać zrównoważoną hodowle owiec w Europie. Ponadto,
gospodarstwa szkoleniowe powinny mieć zachęty do szkolenia młodych. Jest to również
korzystne dla społeczeństwa.
23. Innowacje i szerzenie wiedzy technicznej jest bardzo ważne w optymalizacji kosztów
produkcji i zwiększania konkurencyjności hodowców.
24. UE musi wspierać rozwój badań stosowanych w tej dziedzinie, szczególnie dla poprawy
jakości mięsa, zdrowia zwierząt i pasz. Badania powinny zawierać również koordynację
jednostek odpowiedzialnych za ulepszanie genetyczne.
25. Promocja edukacji i komunikacji na temat zawodu. Promocja hodowli/wypasu okazała się
bardzo ważna, gdyż potrzebni są młodzi ludzi do zapewnienia przyszłości tego sektora.
Ponadto, pozytywny przekaz na temat korzyści publicznych wynikających z wypasu owiec i z
produktów pomoże producentom odzyskać zainteresowanie opinii publicznej. Dlatego
należy podjąć działania umożliwiające komunikację i wymianę opinii pomiędzy
zawodowcami z sektora i opinią publiczną oraz szkołami. Należy wspierać programy
wymiany zawodowców i studentów rolnictwa pomiędzy krajami. Ponadto, należy wspierać
szkolenia hodowców, aby mogli oni zdobywać więcej wiedzy pochodzącej z badań, którą
można wykorzystać w gospodarstwie.
26. W niektórych okresach roku (rozród, strzyżenie) hodowla owiec wymaga większej pracy.
Należy rozwijać i wspierać finansowo programy/narzędzia służące znalezieniu pracowników
sezonowych i zachęcających do współpracy pomiędzy rolnikami, aby rolnicy mogli łatwiej
dotrzeć do pracowników spoza gospodarstwa. Takie programy/narzędzia pomocy powinny
być dostępne dla wszystkich gospodarstw hodowlanych w sektorze owiec, również dla
małych.
II. INNE KWESTIE POŚREDNIO ZWIĄZANE Z WPR PO 2013
Jakość
Oznakowanie baraniny - podkreślenie pochodzenia produktu
27. W obecnej sytuacji, kiedy sektor ma trudności, istnieje potrzeba zwiększenia
konkurencyjności europejskich producentów, aby mogli oni otrzymywać większe dochody z
rynku i tym samym zwiększyć opłacalność swojej produkcji.
28. Europejscy konsumenci powinni wiedzieć, skąd pochodzi baranina, którą kupują. Aby
odróżnić mięso produkowane lokalnie od importowanego, europejscy producenci i ich
spółdzielnie żądają obowiązkowego oznakowania pochodzenia baraniny (również
importowanej) aż do miejsca sprzedaży. Oznakowanie to musi zawierać kraj pochodzenia
(nazwę kraju trzeciego dla importu) i znak pochodzenia “Unia Europejska” oraz, jeśli
operatorzy będą chcieli, dodatkowe informacje takie jak warunki produkcji. Komisja
Europejska powinna jednak zasięgnąć konsultacji zainteresowanych stron i przeprowadzić
ocenę skutków. Badanie powinno zawierać szczegółową analizę spodziewanych korzyści dla
producentów oraz konsumentów końcowych, jak również kalkulację obciążeń finansowych
i administracyjnych dla operatorów.
29. Wszystkie te instrumenty powinny pomóc w dodawaniu wartości europejskiej produkcji, a
jednocześnie zapewnić dostępność cen mięsa dla europejskich konsumentów. Unijne
oznakowanie tego typu nie powinno jednak zagrażać oznaczeniom geograficznym i innym
istniejącym w różnych krajach, ale które często są uważane za złożone etykiety, systemy
certyfikacji, regionalne systemy jakości).
Handel międzynarodowy i import
30. Mrożone lub schłodzone mięso owcze importowane z państw trzecich pokonuje tysiące
kilometrów i często dociera do Europy w kluczowym momencie dla uzyskania jak
największej wartości z produkcji europejskiej (Wielkanoc i inne święta). Produkty te
powodują presję na obniżanie cen produktów europejskich. Komitety Copa i Cogeca
stanowczo sprzeciwiają się jakiemukolwiek wzrostowi tego importu.
31. Jako część umów i negocjacji dwustronnych obniżka ceł mogłaby znacznie wpłynąć na
stabilność i trwałość sektora owiec w Europie. Komitety Copa-Cogeca sprzeciwiają się
dalszym obniżkom ceł, które mogłyby zaszkodzić konkurencyjności sektora i proponują
możliwość określenia pewnych wrażliwych kategorii celnych dla jagnięciny.
32. Ponadto, ważne jest, aby wszystkie produkty importowane lub zwierzęta wykorzystane do
produkcji spełniały jednakowe standardy dotyczące bezpieczeństwa, śledzenia, środowiska,
identyfikacji, zdrowia i dobrostanu zwierząt, jak te wymagane od producentów
europejskich.
Ryzyko dla produkcji w sektorze owiec
33. Oprócz ryzyka zdrowotnego produkcja baraniny w wielu regionach musi zmagać się ze
stałym ryzykiem ataków dużych drapieżników (szczególnie niedźwiedzi, wilków, lisów, rysi i
innych). Ataki te generują dodatkowe stałe koszty dla gospodarstw, np. specjalne
ogrodzenia i utrzymanie ochrony, takiej jak psy pasterskie. Ponadto, bezpośrednie (w
zwierzętach) i pośrednie starty (np. utrata płodu, mleka, wartości genetycznej) dotykają
gospodarstwa. Straty pośrednie związane np. z atakiem wilków mogą być następujące: owce
płoszą się i uciekają, a następnie są przejechane przez samochody. Ataki i straty muszą być
uznane za ryzyko w rolnictwie i z tego tytułu musza być wystarczająco rekompensowane.
Odpowiednie wsparcie musi być dane wszystkim gospodarstwom, których dotyczy problem.
34. Ważne jest też opracowanie odpowiednich programów zarządzania i wdrożenie ich oraz
badania zapewniające, że działania te są korzystne dla gospodarstw.
Promocja wartości wełny i współproduktów innych niż wełna
35. Pomimo wielu korzyści, wełna jest obecnie niedocenianym produktem naturalnym,
zazwyczaj wykorzystywanym jako współprodukt, którego cena ledwo pokrywa koszty
strzyżenia.
36. Handel wełną wykorzystywaną do celów technicznych nie powinien powodować w praktyce
wyższych obciążeń administracyjnych wiążących się ze zbyt dużymi kosztami i kontrolami
dla rolników. Taka sama sytuacja występuje w wypadku zbyt ostrych wymogów dotyczących
transportu surowej wełny do przetwórstwa, dotyczy to zwłaszcza wymogów dla pojazdów.
37. Należy przyspieszyć badania nad nowymi zastosowaniami dla wełny i podrobów. Należy
wspierać (np. dzięki zachętom podatkowym) rozwój takiej działalności jak przetwórstwo na
małą skalę lub przemysłowe przetwórstwo wełny (np. izolacja termiczna lub dźwiękowa,
pochłaniacze zanieczyszczeń).
38. Projekt pilotażowe promujące alternatywne stosowanie wełny owczej powinny mieć
wsparcie UE, aby stymulować innowacje w tej dziedzinie.
Promocja wartości wełny i współproduktów innych niż wełna
35. Pomimo wielu korzyści, wełna jest obecnie niedocenianym produktem naturalnym,
zazwyczaj wykorzystywanym jako współprodukt, którego cena ledwo pokrywa koszty
strzyżenia.
36. Handel wełną wykorzystywaną do celów technicznych nie powinien powodować w praktyce
wyższych obciążeń administracyjnych wiążących się ze zbyt dużymi kosztami i kontrolami
dla rolników. Taka sama sytuacja występuje w wypadku zbyt ostrych wymogów dotyczących
transportu surowej wełny do przetwórstwa, dotyczy to zwłaszcza wymogów dla pojazdów.
37. Należy przyspieszyć badania nad nowymi zastosowaniami dla wełny i podrobów. Należy
wspierać (np. dzięki zachętom podatkowym) rozwój takiej działalności jak przetwórstwo na
małą skalę lub przemysłowe przetwórstwo wełny (np. izolacja termiczna lub dźwiękowa,
pochłaniacze zanieczyszczeń).
38. Projekt pilotażowe promujące alternatywne stosowanie wełny owczej powinny mieć
wsparcie UE, aby stymulować innowacje w tej dziedzinie.