Standardy kształcenia dla kierunku studiów: Prawo JEDNOLITE

Załącznik nr 85
Standardy kształcenia dla kierunku studiów:
Prawo
JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE
I. WYMAGANIA OGÓLNE
Jednolite studia magisterskie trwają nie krócej niŜ 10 semestrów. Liczba godzin zajęć nie
powinna być mniejsza niŜ 2400. Liczba punktów ECTS (European Credit Transfer System) nie
powinna być mniejsza niŜ 300.
II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA
Absolwent studiów posiada umiejętności posługiwania się ogólną wiedzą z zakresu
dogmatycznych dyscyplin prawa oraz teorii i filozofii prawa, a takŜe wiedzę specjalistyczną z
zakresu nauk społecznych i ekonomicznych. Posiada umiejętności korzystania z wiedzy w pracy
zawodowej z zachowaniem zasad etycznych. Posiada umiejętności rozumienia tekstów prawnych,
posługiwania się regułami logicznego rozumowania oraz interpretowania przepisów. Ma
moŜliwości dalszego specjalizowania się w dowolnej dziedzinie prawa polskiego lub obcego. Zna
język obcy na poziomie biegłości B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego
Rady Europy oraz umie posługiwać się językiem specjalistycznym z zakresu prawa, administracji
i ekonomii, w stopniu koniecznym do wykonywania zawodu. Absolwent jest przygotowany do
podjęcia róŜnych rodzajów aplikacji koniecznych do wykonywania zawodów prawniczych, a
takŜe do pełnienia funkcji we wszystkich instytucjach lub organizacjach publicznych i
niepublicznych wymagających posiadania wiedzy prawniczej. Absolwent umie komunikować się
interpersonalnie oraz porozumiewać się w procesie podejmowania decyzji prawnych oraz
występowania w roli negocjatora albo mediatora w sytuacjach, w których prawo obowiązujące
wskazuje mediację jako zalecany sposób rozstrzygania sporów prawnych. Absolwent jest
przygotowany do podjęcia studiów trzeciego stopnia (doktoranckich).
III. RAMOWE TREŚCI KSZTAŁCENIA
III.1 GRUPY TREŚCI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ
ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS
A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH
B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH
Razem
godziny
ECTS
450
300
750
68
45
113
III.2 SKŁADNIKI TREŚCI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA
GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA
PUNKTÓW ECTS
A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH
Treści kształcenia w zakresie:
1. Prawoznawstwa
2. Logiki prawniczej
3. Prawa konstytucyjnego
4. Prawa karnego
5. Prawa administracyjnego
6. Prawa cywilnego
7. Postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego
8. Postępowania karnego
9. Postępowania cywilnego
B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH
Treści kształcenia w zakresie:
godziny
ECTS
450
68
45
45
45
45
45
90
45
45
45
300
45
1. Teorii i filozofii prawa
2. Prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
3. Prawa finansów publicznych
4. Prawa międzynarodowego publicznego
5. Prawa Unii Europejskiej
6. Prawa gospodarczego publicznego
7. Historii prawa polskiego
8. Powszechnej historii prawa
9. Prawa rzymskiego
10. Prawa handlowego
III. 3 WYSZCZEGÓLNIENIE TREŚCI I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH
1. Kształcenie w zakresie prawoznawstwa
Treści kształcenia: Przedmiot prawoznawstwa. Podstawowe działy i dyscypliny naukowe
prawoznawstwa. Poglądy na istotę prawa i jego społeczne funkcje. Prawo a inne porządki
normatywne. Rola prawa w organizacji państwowej.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia i posługiwania się podstawowymi
pojęciami prawnymi umoŜliwiającymi analizowanie i rozumienie zjawisk prawnych.
2. Kształcenie w zakresie logiki prawniczej
Treści kształcenia: Znak, język, kategorie syntaktyczne. Nazwa, podziały i stosunki zakresowe
nazw, terminy prawne. Zdania w sensie logicznym, rodzaje i struktura zdań, wypowiedzi
niezupełne. Podstawowe pojęcia teorii relacji, relacje porządkujące, relacje równościowe. Podział
logiczny, klasyfikacja, typologia, partycja. Funkcja zdaniowa, funkcja logiczna, tautologia.
Funktory prawdziwościowe. Rachunek zdań. Prawa logiczne. Zdania kategoryczne. Kwadrat
2
logiczny. Przekształcenia zdań kategorycznych. Sylogizm kategoryczny, budowa i zasady
poprawności trybów. Sylogizm prawniczy.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: zrozumienia podstawowych pojęć i kategorii z
dziedziny logiki prawniczej i zdolności posługiwania się nimi w praktyce; logicznej analizy
zdarzeń i procesów; posługiwania się podstawowymi typami wykładni i wnioskowań
prawniczych; uzasadniania twierdzeń; wynajdywania niezgodności norm i korzystania z reguł
kolizyjnych.
3. Kształcenie w zakresie prawa konstytucyjnego
Treści kształcenia: Historia, pojęcie i cechy konstytucji. Gwarancje przestrzegania konstytucji.
Inne źródła prawa konstytucyjnego. Podstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej (RP).
Konstytucyjny status jednostki. System źródeł prawa. Prawo i systemy wyborcze. Referendum.
Parlament – struktura, organizacja, funkcje i tryb działania. Prezydent RP – wybory, pozycja
ustrojowa, kompetencje. Rada Ministrów – powoływanie i odpowiedzialność, skład i organizacja
rządu. Prezes Rady Ministrów. Minister. Samorząd terytorialny – istota i ustrój, zakres działania,
nadzór nad samorządem terytorialnym. Finanse publiczne. BudŜet. Kontrola państwowa.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozpoznawania modeli ustrojowych
współczesnego świata i kwalifikacji na tym tle ustroju Rzeczypospolitej Polskiej; opisu genezy
ustrojów we współczesnym świecie; opisu organizacji i funkcjonowania aparatu państwa;
poruszania się w sferze wzajemnych relacji między głównymi organami państwa; rozumienia
zasadniczych instytucjonalnych i materialnych gwarancji konstytucji, praw i wolności oraz
obowiązków obywatelskich; rozumienia roli poszczególnych organów ustrojowych i instytucji w
organizacji państwa i współczesnego społeczeństwa; stosowania terminologii prawnokonstytucyjnej; podnoszenia kultury politycznej.
4. Kształcenie w zakresie prawa karnego
Treści kształcenia: Prawo karne na tle innych gałęzi prawa i dyscyplin naukowych. Funkcje
prawa karnego. Szkoły i kierunki w nauce prawa karnego. Zagadnienia kryminalizacji. Ustawa
karna i jej stosowanie. Ogólne pojęcie przestępstwa. Struktura przestępstwa. Formy popełniania
przestępstwa. Wyłączenie odpowiedzialności karnej. Kontratypy. Wyłączenie winy. Znikoma
szkodliwość społeczna. Zbieg przestępstw i przepisów ustawy. Nauka o karze. System kar.
Środki karne. Zaniechanie ukarania sprawcy. Sądowy wymiar kary. Zmiana kary orzeczonej.
Środki zabezpieczające. Przedawnienie. Zatarcie skazania.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: zrozumienia ogólnych zasad polskiego prawa
karnego; zrozumienia i stosowania siatki pojęciowej prawa karnego.
5. Kształcenie w zakresie prawa administracyjnego
Treści kształcenia: Pojęcie i podział prawa administracyjnego. Zasady prawa administracyjnego.
Stosunek administracyjno-prawny a sytuacja administracyjna. Źródła prawa administracyjnego –
ich promulgacja. Prawne formy działania administracji publicznej. Podział terytorialny dla celów
administracji publicznej. Podmioty realizujące zadania administracji publicznej. Pojęcie części
szczegółowej w prawie administracyjnym. Systematyka części szczegółowej. Działy
administracji rządowej a część szczegółowa w prawie administracyjnym.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia podstawowych pojęć teorii prawa
administracyjnego oraz z zakresu ustrojowego prawa administracyjnego; zrozumienia form
aktywności administracji publicznej państwa; klasyfikowania źródeł prawa administracyjnego
oraz sposobów ich promulgacji; rozumienia charakteru części szczegółowej prawa
administracyjnego; stosowania wykładni części szczegółowej w prawie administracyjnym;
poruszania się po zasadniczych aktach prawnych charakterystycznych dla części szczegółowej
3
prawa administracyjnego z uwzględnieniem siatki pojęciowej; rozumienia podmiotowych i
przedmiotowych zakresów kompetencji organów administracji państwa.
6. Kształcenie w zakresie prawa cywilnego
Treści kształcenia: Część ogólna prawa cywilnego – pojęcie prawa cywilnego, jego miejsce w
systemie prawa. Prawo cywilne jako część prawa prywatnego. Źródła prawa cywilnego, historia
źródeł prawa. Zdarzenia cywilnoprawne, stosunek cywilnoprawny. Prawo podmiotowe,
naduŜycie prawa. Zasady prawa cywilnego. Prawo zobowiązań – pojęcie zobowiązania długu i
odpowiedzialności. Ogólne przepisy o zobowiązaniach, w tym o zobowiązaniach umownych.
Bezpodstawne wzbogacenie. Czyny niedozwolone. Wykonanie zobowiązań, skutki niewykonania
zobowiązań.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: posługiwania się podstawowymi pojęciami
cywilnoprawnymi w toku wykładni i stosowania prawa prywatnego i publicznego oraz
dokonywania podstawowych czynności prawnych w tym zwłaszcza polegających na zawieraniu
umów; zrozumienia roli prawa cywilnego w obrocie prawnym.
7. Kształcenie w zakresie postępowania administracyjnego i sądowo-administracyjnego
Treści kształcenia: Istota i rozwój postępowania administracyjnego. Zakres obowiązywania
kodeksu postępowania administracyjnego (kpa). Zasady ogólne kpa. Organy administracji – ich
właściwości. Wyłączenie pracownika lub organu. Strony lub podmioty na prawach strony.
Doręczenia, wezwania, terminy. Wszczęcie postępowania. Przerwanie toku postępowania.
Decyzja, postanowienie, ugoda administracyjna. Kontrola instancyjna.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia procedur właściwych działaniu
administracji publicznej; stosowania w praktyce przepisów kpa.
8. Kształcenie w zakresie postępowania karnego
Treści kształcenia: Przedmiot procesu karnego. Zasady procesu karnego. Przesłanki procesu
karnego. Organy procesowe postępowania przygotowawczego i jurysdykcyjnego. Strony
procesowe postępowania przygotowawczego i jurysdykcyjnego. Czynności procesowe – pojęcie,
rodzaje, wadliwość, skutki. Forma i tryb podejmowania i zaznajamiania z treścią czynności
procesowych. Prawomocność decyzji procesowych. Pojęcie i rodzaje dowodów.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia zasad prowadzenia procesu karnego
i funkcjonowania organów procesowych; rozumienia podstawowej siatki pojęciowej
postępowania karnego dla umiejętnego posługiwania się nią podczas aplikacji prawniczych.
9. Kształcenie w zakresie postępowania cywilnego
Treści kształcenia: Pojęcie, rodzaje i funkcje postępowania cywilnego. Przesłanki procesowe.
Źródła prawa procesowego cywilnego. Przesłanki procesowe. Zakres ochrony prawnej w
sądowym postępowaniu cywilnym – dopuszczalność drogi sądowej i stosunek do innych
postępowań przed organami państwa. Zasady naczelne postępowania cywilnego.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: stosowania wiedzy z zakresu organizacji i
prowadzenia postępowania cywilnego; rozumienia siatki pojęciowej z zakresu procedury
cywilnej; posługiwania się wiedzą z zakresu procedury cywilnej.
B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH
1. Kształcenie w zakresie teorii i filozofii prawa
Treści kształcenia: Kierunki filozofii prawa w relacji do głównych szkół myślenia filozoficznego.
Problematyka aksjologiczna, epistemologiczna i ontologiczna prawa i prawoznawstwa. Związek
zjawisk prawnych z innymi zjawiskami kulturowymi i społecznymi. Aksjologiczne i ontologiczne
problemy państwa i organizacji integracji kontynentalnej. Ogólna refleksja o prawie i jego roli w
dziejach państw i społeczeństw. Znaczenie prawa dla obywatela i jednostki ludzkiej. Prawo w
4
ujęciu ontologicznym, teoriopoznawczym, fenomenologiczno-egzystencjalnym, dziejowohistorycznym, argumantacyjno-dyskursywnym. Prawo jako zjawisko językowe. Prawo wobec
wartości.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia podstaw teoretyczno-filozoficznych
prawa; zrozumienia siatki pojęciowej teorii i filozofii prawa; pogłębiania refleksji nad
zjawiskiem prawa.
2. Kształcenie w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Treści kształcenia: Zakres podmiotowy i przedmiotowy oraz funkcje prawa pracy. Zasady prawa
pracy. Specyfika źródeł prawa pracy. Stosunek pracy – pojęcie, podmioty, przedmiot. Umowa o
pracę jako podstawa nawiązania stosunku pracy. Rodzaje umowy o pracę. Ustanie umownego
stosunku pracy – wygaśnięcie, rozwiązanie za porozumieniem stron, wypowiedzenie,
rozwiązanie bez wypowiedzenia. Zmiana umownego stosunku pracy – porozumienie zmieniające
i wypowiedzenie zmieniające. Katalog obowiązków pracownika i pracodawcy. Czas pracy –
pojęcie, systemy czasu pracy, praca w godzinach nadliczbowych, praca w dniach ustawowo
wolnych od pracy. Wynagrodzenie za pracę – pojęcie, zasady kształtowania wynagrodzeń.
Szczególna prawna ochrona wynagrodzenia za pracę. System ubezpieczeń społecznych.
Ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Ubezpieczenia chorobowe. Ubezpieczenie wypadków przy
pracy i chorób zawodowych. Ubezpieczenie zdrowotne.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia ogólnych zasad systemu prawa pracy
i ubezpieczeń społecznych; posługiwania się przepisami prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
oraz ich interpretowania w praktyce; rozumienia zasad systemu ubezpieczeń społecznych oraz
jego organizacji i funkcjonowania.
3. Kształcenie w zakresie prawa finansów publicznych
Treści kształcenia: Pojęcie publicznej gospodarki finansowej, finansów publicznych, publicznej
działalności finansowej. Definicja prawa finansowego. Poszczególne działy prawa finansowego –
zakres i specyfika. Miejsce prawa finansowego w systemie prawa.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia procesów zachodzących w
gospodarce finansowej państwa i samorządu; zrozumienia specyfiki gospodarki finansowej i
regulującego ją prawa finansowego; rozumienia siatki pojęciowej prawa finansowego;
wykorzystywania konstrukcji właściwych prawu finansowemu w praktyce.
4. Kształcenie w zakresie prawa międzynarodowego publicznego
Treści kształcenia: Pojęcie i cechy prawa międzynarodowego. Hierarchia norm prawa
międzynarodowego. Prawo międzynarodowe a prawo wewnętrzne. Źródła prawa
międzynarodowego a źródła wyrokowania Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.
Umowy międzynarodowe. Zwyczaj międzynarodowy. Uchwały prawotwórcze organizacji
międzynarodowych. Podmioty prawa międzynarodowego – państwo i podmioty prawa
międzynarodowego inne niŜ państwo. Uznanie międzynarodowe. Odpowiedzialność
międzynarodowa państwa. Odpowiedzialność międzynarodowa jednostek.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: posługiwania się pojęciami z zakresu prawa
międzynarodowego publicznego; rozumienia roli prawa międzynarodowego we współczesnym
świecie; rozumienia roli organizacji międzynarodowych i umów międzynarodowych w obrocie
międzynarodowym;
rozumienia
odpowiedzialności
za
niedotrzymywanie
umów
międzynarodowych.
5. Kształcenie w zakresie prawa Unii Europejskiej
Treści kształcenia: Prawo instytucjonalne. Miejsce prawa europejskiego wśród innych dziedzin
prawa (krajowego i międzynarodowego publicznego). Unia Europejska (UE) i Wspólnoty
Europejskie. System instytucjonalny UE. System źródeł prawa europejskiego pierwotnego i
5
pochodnego. Procedura tworzenia prawa europejskiego. Kontrola przestrzegania prawa.
Współpraca państw członkowskich i instytucji europejskich przy tworzeniu i egzekwowaniu
prawa europejskiego.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia instytucjonalnych podstaw
funkcjonowania UE; rozumienia specyfiki prawa wspólnotowego; rozumienia relacji między
prawem wspólnotowym a prawem krajowym; rozpoznawania zaleŜności istniejących między
prawem europejskim a prawem międzynarodowym publicznym oraz krajowym.
6. Kształcenie w zakresie prawa gospodarczego publicznego
Treści kształcenia: Działalność gospodarcza – pojęcia podstawowe. Istotne wyznaczniki ładu
gospodarczego. Zasada wolności gospodarczej. Nowe prawo rejestrowe. Prowadzenie
działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne. Oddziały i przedstawicielstwa
przedsiębiorców zagranicznych. Samorząd gospodarczy. Reglamentacja działalności
gospodarczej w Polsce. Zakres koncesjonowania i zezwoleń. Postępowanie w sprawach zezwoleń
i koncesji.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia publicznoprawnych
(administracyjno-prawnych) normatywnych i praktycznych aspektów podejmowania oraz
prowadzenia działalności gospodarczej w kraju – w kontaktach gospodarczych z zagranicą.
7. Kształcenie w zakresie historii prawa polskiego
Treści kształcenia: Wielość źródeł i systemów prawnych – wpływ prawa zachodnioeuropejskiego
i kanonicznego. Doktryny prawne rodzime i zapoŜyczone (Corona Regni). Ewolucja władzy
królewskiej i zarządu państwa. System parlamentarny – specyfika Rzeczypospolitej. Samorząd:
szlachecki, miejski, wiejski. Ustrój sądów. Postępowanie sądowe. Prawo prywatne i karne.
Wielonarodowość i wielowyznaniowość dawnej Rzeczypospolitej. Lenna, inkorporacje, Unia z
Litwą.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: posługiwania się podstawowymi pojęciami z
zakresu historii prawa polskiego; rozumienia i analizy wydarzeń i procesów historycznych.
8. Kształcenie w zakresie powszechnej historii prawa
Treści kształcenia: Ideologiczne podstawy nowoczesnego konstytucjonalizmu. Teorie umowy
społecznej, suwerenności ludu, podziału władz. Konstytucja w znaczeniu formalnym i
materialnym. Konstytucyjne gwarancje praw obywatelskich. Pojęcie „państwa prawa”.
Kształtowanie się zasad prawa wyborczego. Władza ustawodawcza – skład i kompetencje
parlamentu. Dwuizbowość państw typu federalnego. Władza wykonawcza – głowa państwa w
systemie monarchicznym i republikańskim. Organa centralne – rząd, ministrowie.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: posługiwania się podstawowymi pojęciami z
zakresu historii oraz analizy wydarzeń i procesów historycznych na zasadzie porównawczej oraz
na tle dziejów powszechnych.
9. Kształcenie w zakresie prawa rzymskiego
Treści kształcenia: Rzymskie definicje prawa. Systematyzacja prawa. Źródła prawa. Prawo
osobowe (status libertatis, civitatis, familae). Zdolność prawna. Osoby prawne. Czynności
prawne. Zdolność do czynności prawnych. Prawo rodzinne – prawo małŜeńskie, władza
ojcowska, opieka i kuratela. Pojęcie rzeczy i ich podziały. Posiadanie – pojęcie, rodzaje. Nabycie
i utrata posiadania. Ochrona posesoryjna. Własność – pojęcie, sposoby nabycia prawa własności.
Ochrona petytoryjna. Prawa do rzeczy cudzej.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia zasad, instytucji i podstawowych
pojęć prawa rzymskiego; rozumienia oddziaływania prawa rzymskiego na współczesne systemy
prawa.
6
10. Kształcenie w zakresie prawa handlowego
Treści kształcenia: Prawo handlowe i jego miejsce w systemie obowiązującego prawa.
Charakterystyczne cechy obrotu handlowego. Prawne metody regulacji obrotu gospodarczego.
Międzynarodowe prawo handlowe. Źródła prawa handlowego. Zasady podejmowania i
prowadzenia działalności gospodarczej. Prowadzenie działalności gospodarczej przez podmioty
zagraniczne. Oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych. Ewidencja
działalności gospodarczej. Reglamentacja publicznoprawna działalności gospodarczej.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia i stosowania siatki pojęciowej i
przepisów z zakresu prawa handlowego.
IV. PRAKTYKI
Praktyki powinny trwać nie krócej niŜ 3 tygodnie.
Zasady i formę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie.
V. INNE WYMAGANIA
1. Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu wychowania fizycznego – w
wymiarze 60 godzin, którym moŜna przypisać do 2 punktów ECTS; języków obcych – w
wymiarze 120 godzin, którym naleŜy przypisać 5 punktów ECTS; technologii
informacyjnej – w wymiarze 30 godzin, którym naleŜy przypisać 2 punkty ECTS. Treści
kształcenia w zakresie technologii informacyjnej: podstawy technik informatycznych,
przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika menedŜerska i/lub
prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i przetwarzanie
informacji – powinny stanowić co najmniej odpowiednio dobrany podzbiór informacji
zawartych w modułach wymaganych do uzyskania Europejskiego Certyfikatu
Umiejętności Komputerowych (ECDL – European Computer Driving Licence).
2. Programy nauczania powinny zawierać treści poszerzające wiedzę humanistyczną
(szczególnie z zakresu filozofii, etyki prawniczej, podstaw psychologii, socjologii) w
wymiarze nie mniejszym niŜ 30 godzin, którym naleŜy przypisać nie mniej niŜ 3 punkty
ECTS.
3. Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu prawa ochrony środowiska,
prawa wyznaniowego, ochrony własności intelektualnej, ochrony konkurencji oraz
łacińskiej terminologii prawniczej.
4. Przynajmniej 30% zajęć powinno być prowadzone w formie innej niŜ wykład –
seminariów, ćwiczeń lub konwersatoriów.
5. Za przygotowanie do egzaminu dyplomowego (w tym za przygotowanie pracy
magisterskiej, jeśli przewiduje ją program nauczania) student otrzymuje 20 punktów
ECTS.
ZALECENIA
1. Wskazana jest znajomość języka obcego z grupy języków europejskich.
7