Wystąpienie -

LLU – 4114-01-09/2013
I/13/001
WYSTĄPIENIE
POKONTROLNE
I. Dane identyfikacyjne kontroli
Numer i tytuł kontroli
Jednostka
przeprowadzająca
kontrolę
I/13/001 – Przekazanie przez jednostki samorządu terytorialnego w województwie
lubelskim prowadzenia małych szkół publicznych osobom prawnym w latach 20092012
Najwyższa Izba Kontroli
Delegatura w Lublinie
Kontroler
Ewa Jastrzębska, doradca ekonomiczny, upoważnienie do kontroli nr 83748
z dnia 28 stycznia 2013 r.
(dowód: akta kontroli str. 1-2)
Jednostka
kontrolowana
Kierownik jednostki
kontrolowanej
Urząd Gminy Sitno, Sitno 73, 22-424 Sitno
Kajetan Protas, Wójt Gminy Sitno
(dowód: akta kontroli str. 3)
II. Ocena kontrolowanej działalności
Ocena ogólna
Uzasadnienie
oceny ogólnej
Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie, mimo stwierdzonych nieprawidłowości1,
działalność skontrolowanej jednostki w latach 2009-2012 w zakresie przekazania
stowarzyszeniu prowadzenia dwóch publicznych szkół podstawowych.
Ocenę pozytywną uzasadnia w szczególności: prawidłowe prowadzenie Szkoły
Podstawowej w Kolonii Sitno i Szkoły Podstawowej w Cześnikach przed
przekazaniem ich prowadzenia Stowarzyszeniu Rozwoju i Promocji Gminy Sitno
i Okolic C.L. w Kornelówce oraz przekazanie tych szkół Stowarzyszeniu w trybie
zgodnym z przepisami art. 5 ust. 5g – 5h ustawy z dnia 7 września 1991 r.
o systemie oświaty2.
Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły:
1) przekazywania dotacji dla szkół prowadzonych przez Stowarzyszenie w sposób
niezgodny z art. 80 ust. 3c ustawy o systemie oświaty, tj.: na rachunek zbiorczy
Stowarzyszenia, w nieregularnych okresach i zróżnicowanych kwotach, zamiast
w 12 częściach w terminie do ostatniego dnia każdego miesiąca na rachunki
bankowe szkół,
2) niedotrzymania przez Wójta Gminy obowiązku wynikającego z art. 30 ust. 2 pkt 1
ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym3 poprzez
nieprzedstawienie Radzie Gminy projektu nowelizacji uchwały z 12 czerwca
2008 r. w sprawie zasad udzielania dotacji szkołom publicznym prowadzonym
przez osoby prawne i fizyczne, mimo niezgodności jej zapisów z art. 80 ust. 3
ustawy o systemie oświaty w wersji obowiązującej od 1 stycznia 2009 r.,
3) ustalania dotacji dla szkół podstawowych prowadzonych przez Stowarzyszenie
niezgodnie z art. 80 ust. 3 ustawy o systemie oświaty poprzez przyjmowanie za
Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości,
negatywna.
1
2
Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm. Ustawa zwana dalej: ustawą o systemie oświaty.
3
Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm. Ustawa zwana dalej: ustawą o samorządzie gminnym.
2
podstawę ich ustalenia kwoty przewidzianej na jednego ucznia w części
oświatowej subwencji ogólnej, a nie kwoty wydatków bieżących przypadających
na jednego ucznia w szkołach podstawowych prowadzonych przez Gminę.
III. Opis ustalonego stanu faktycznego
1. Zgodność z ustawą o systemie oświaty przekazania
przez gminę prowadzenia szkół osobie prawnej.
Opis stanu
faktycznego
Według stanu na dzień 1 stycznia 2009 r. na terenie Gminy Sitno (dalej: Gmina)
funkcjonowało osiem szkół publicznych liczących ogółem 804 uczniów, w tym dwa
gimnazja – 342 uczniów i sześć szkół podstawowych – 462 uczniów. Gmina była
organem prowadzącym siedmiu z tych szkół: dwóch gimnazjów i pięciu szkół
podstawowych (dalej SP) liczących łącznie 783 uczniów. Jedna SP, w Kornelówce,
licząca na 1 września 2009 r. 21 uczniów, od 1 września 2008 r. była założona
i prowadzona przez Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Gminy Sitno i Okolic C.L.
z siedzibą w Kornelówce (dalej: Stowarzyszenie).
Z dniem 1 września 2009 r. zlikwidowana została przez Gminę i równocześnie
utworzona przez Stowarzyszenie kolejna SP, w Horyszowie Polskim, a od
1 września 2011 r. – Gmina przekazała do prowadzenia przez Stowarzyszenie dwie
kolejne SP: w Cześnikach i w Kolonii Sitno. Według stanu na dzień 1 lutego 2013 r.
Gmina była organem prowadzącym czterech szkół: dwóch gimnazjów ( w Sitnie
i Jarosławcu) liczących łącznie 240 uczniów oraz dwóch szkół podstawowych
(w Sitnie i Jarosławcu) – razem 231 uczniów.
SP w Kornelówce i SP w Horyszowie Polskim były prowadzone przez
Stowarzyszenie po uzyskaniu zezwolenia Wójta Gminy, wydanego na podstawie
art. 58 ust. 3 ustawy o systemie oświaty. SP w Cześnikach i SP w Sitno Kolonii były
prowadzone przez Stowarzyszenie na podstawie umów zawartych z Gminą zgodnie
z art. 5 ust. 5g ustawy o systemie oświaty.
Stowarzyszenie było też organem prowadzącym Niepublicznego Przedszkola
w Kornelówce (oddziały w Kornelówce, Cześnikach, Horyszowie Polskim, Sitno
Kolonii). Na terenie Gminy nie funkcjonowały szkoły niepubliczne.
(dowód: akta kontroli str. 4, 6-14, 43)
W latach 2009-2012 uzyskana przez Gminę część oświatowa subwencji ogólnej
kształtowała się na poziomie ok. 5,1 – 5,2 mln zł (99,9% na zadania szkolne)
i przeciętnie stanowiła 64,6% ogółu wydatków wykonanych w działach 801 i 854
oraz 65,1% wydatków bieżących wykonanych w tych działach klasyfikacji
budżetowej.
(dowód: akta kontroli str. 5)
Uchwała Rady Gminy w sprawie likwidacji z dniem 1 września 2009 r. SP
w Horyszowie Polskim4 podjęta została na podstawie art. 59 ust. 1 ustawy
o systemie oświaty, a akt założycielski Publicznej Sześcioletniej Szkoły
Podstawowej w Horyszowie Polskim wydany na podstawie art. 5 ust. 2 i 3 oraz
art. 58 ust. 1 i 6 tej ustawy. Likwidacja szkoły prowadzonej przez Gminę i utworzenie
szkoły prowadzonej przez Stowarzyszenie poprzedzone były m.in.: spotkaniem
z rodzicami w dniu 21 stycznia 2009 r., podjęciem przez Radę Gminy uchwały z dnia
28 stycznia 2009 r. o zamiarze likwidacji SP w Horyszowie Polskim, spotkaniem
z rodzicami i nauczycielami w dniu 26 lutego 2009 r., uzyskaniem pozytywnej opinii
Lubelskiego Kuratora Oświaty, wyrażonej w postanowieniu z 10 marca 2009 r.
4
także w sprawie likwidacji od 1 września 2008 r. SP w Kornelówce
3
Przed podjęciem przez Radę Gminy uchwały z 26 marca 2009 r. o likwidacji tej
szkoły liczyła ona w roku szkolnym 2008/2009 – 38 uczniów, 2007/2008 –
50 uczniów. Według danych systemu informacji oświatowej (SIO) na dzień
30.09.2008 r. liczba uczniów wynosiła 39, a na 31.03.2009 r. – 42 uczniów.
(dowód: akta kontroli str. 6-22)
Dwie SP, w Kolonii Sitno i Cześnikach, przekazane do prowadzenia
ww. Stowarzyszeniu w 2011 r., spełniały wymóg art. 5 ust. 5g ustawy z dnia
7 września 1991 r. o systemie oświaty5, tzn. liczyły mniej niż 70 uczniów. W latach
szkolnych poprzedzających podjęcie przez Radę Gminy uchwał o przekazaniu
(20 lutego 2011 r.) szkoły te liczyły:
SP w Kolonii Sitno – w kolejnych latach szkolnych: 2008/2009 – 57 uczniów,
2009/2010 – 50 uczniów, 2010/2011 – 38 uczniów,
SP w Cześnikach – w kolejnych latach szkolnych: 2008/2009 - 62 uczniów,
2009/2010 - 58 uczniów, 2010/2011 – 52 uczniów.
Powyższe dane wynikały z informacji przekazywanych do Urzędu przez dyrektorów
szkół dla celów wprowadzenia ich do SIO, a także z opracowanych w Ministerstwie
Edukacji Narodowej (MEN), na podstawie SIO, wykazów szkół i placówek
prowadzonych/dotowanych przez gminę Sitno wg stanu na 30.09./10.10 w kolejnych
latach szkolnych. Według danych z SIO liczba uczniów w SP w Kolonii Sitno
wynosiła na dzień: 30.09.2009 r. – 57, 30.09.2010 r. – 47, 31.03.2011 r. – 47. Liczba
uczniów w SP w Cześnikach wynosiła odpowiednio: 67, 61 i 60.
(dowód: akta kontroli str. 16 i 23-42)
Przekazanie Stowarzyszeniu prowadzenia SP w Kolonii Sitno i w Cześnikach
poprzedzone było uzyskaniem pozytywnej w tej sprawie opinii Lubelskiego Kuratora
Oświaty. Pismo o wydanie opinii (wraz z uchwałami Rady Gminy w sprawie zamiaru
przekazania Stowarzyszeniu prowadzenia obu szkół) skierowano do Kuratora
28 stycznia 2011 r. Pismem z 4 lutego 2011 r. Kurator zwrócił się o dostarczenie
uzasadnienia uchwał Rady Gminy. W odpowiedzi Wójt przesłał pismo z 8 lutego
2011 r., w którym wskazał przesłanki decyzji o przekazaniu (m.in. zmniejszająca się
liczba uczniów, wzrost wynagrodzeń nauczycieli, brak wolnych środków na
dofinansowanie). Pozytywna opinia Lubelskiego Kuratora Oświaty wydana została,
w odniesieniu do obu szkół, w dniu 9 lutego 2011 r., tj. z zachowaniem 14-dniowego
terminu liczonego od dnia doręczenia uchwał o zamiarze przekazania
Stowarzyszeniu prowadzenia obu szkół. W opinii zawarto m.in. stwierdzenie, że
Stowarzyszenie posiada już doświadczenie w realizacji zadań organu
prowadzącego przedszkole i szkoły podstawowe oraz że kontrole przeprowadzone
przez organ nadzoru pedagogicznego w szkołach prowadzonych przez
Stowarzyszenie wykazały, iż placówki funkcjonują zgodnie z prawem, a organ
prowadzący należycie realizuje swoje zadania.
(dowód: akta kontroli str. 43-47)
Stowarzyszenie było jedyną osobą prawną, z którą organy Gminy współpracowały
na rzecz przejęcia od Gminy roli organu prowadzącego małych szkół.
Z dokumentacji Urzędu nie wynika, aby Gmina poszukiwała w tym celu innej osoby
prawnej lub fizycznej lub aby wolę przejęcia tej roli zgłaszały inne osoby prawne lub
fizyczne.
Stowarzyszenie utworzone zostało z inicjatywy wójta i radnych Gminy – pierwotnie
w celu prowadzenia SP w Kornelówce. W zebraniu założycielskim w dniu 1 lutego
2007 r. uczestniczyła też dyrektor tej szkoły oraz mieszkańcy wsi Kornelówka. Wójt i
5
Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.
4
sekretarz Gminy przedstawili wówczas niekorzystną sytuację Gminy w zakresie
demografii
oraz
liczby
uczniów
i kosztów utrzymania poszczególnych szkół. Stwierdzili, że Gmina nie będzie
w stanie utrzymywać nadal SP w Kornelówce. Postanowiono powołać
Stowarzyszenie do prowadzenia tej szkoły i wybrano jego władze (z udziałem m.in.
sekretarza Gminy i dyrektora szkoły). Stowarzyszenie zostało zarejestrowane 15
marca 2007 r., tj. na ponad rok przed przejęciem SP w Kornelówce (od 1 września
2008 r.). Jako cel jego działania podano: 1) wspieranie wszechstronnego
i zrównoważonego rozwoju społecznego, kulturalnego i gospodarczego gminy Sitno
i okolic, 2) wspieranie demokracji i budowanie społeczeństwa obywatelskiego
w środowisku. Jego prezesem od czasu rejestracji (i nadal) był sekretarz Gminy
Sitno Pan Marian Bernat (pełniący tę funkcję od 1 maja 2000 r.), wiceprezesem –
dyrektor Zespołu Szkół w Kornelówce. Według regulaminu organizacyjnego Urzędu
do służbowych zadań sekretarza Gminy należało m.in. kierowanie Referatem
Administracji, Oświaty i Rozwoju.
(dowód: akta kontroli str. 48-78)
Przekazanie prowadzenia przez Stowarzyszenie SP w Kolonii Sitno i SP
w Cześnikach nastąpiło z dniem 1 września 2011 r. i było poprzedzone podjęciem
przez Radę Gminy uchwał: z dnia 27 stycznia 2011 r. w sprawie zamiaru
przekazania oraz z dnia 20 lutego 2011 r. w sprawie przekazania Stowarzyszeniu
w drodze umowy prowadzenia obu szkół. Żadna z tych uchwał (także ich projekty)
nie zawierała w swej treści uzasadnienia określającego powody zmiany podmiotu
prowadzącego szkół, ani warunków umowy ze Stowarzyszeniem. Z protokołu
z obrad Rady Gminy w dniu 20 lutego 2011 r. wynika, że obie uchwały podjęte
zostały głosami sześciu radnych przy siedmiu głosach wstrzymujących i żadnym
przeciw.
W wyjaśnieniu dotyczącym przyczyn niezawarcia w uchwałach Rady Gminy ich
uzasadnienia, określającego powody zmiany organu prowadzącego obu szkół, Wójt
Gminy wyjaśnił m.in., że decyzja zapadła po wnikliwej analizie kosztów utrzymania
szkół z uwzględnieniem liczby urodzeń dzieci w obwodach tych szkół
i na dowód tego przedłożył protokół z posiedzenia Komisji Oświaty, Pomocy
Społecznej, Ochrony Zdrowia i Sportu Rady Gminy z 12 stycznia 2011 r. oraz
protokół z posiedzenia Komisji Rewizyjnej z 28 lutego 2011 r., w którym zawarto
analizę kosztów utrzymania poszczególnych szkół.
Uchwały Rady Gminy w sprawie zamiaru przekazania oraz w sprawie przekazania
Stowarzyszeniu prowadzenia obu szkół przesłane zostały do Lubelskiego Urzędu
Wojewódzkiego Delegatura w Zamościu przy piśmie z 24 lutego 2011 r. Wojewoda
nie zgłosił zastrzeżeń co do zgodności uchwał z prawem.
(dowód: akta kontroli str. 79-97)
Umowy w sprawie przekazania Stowarzyszeniu prowadzenia SP w Kolonii Sitno
i w SP w Cześnikach z 21 lutego 2011 r. określały wszystkie elementy wymienione
w art. 5 ust. 5h ustawy o systemie oświaty, tj.: informację o ustaleniu obwodu obu
szkół, tryb powrotnego przejęcia prowadzenia szkół przez Gminę w przypadkach
określonych w art. 5 ust. 5j i 5k, tryb kontroli przestrzegania warunków umowy oraz
warunki i tryb rozwiązania umowy za wypowiedzeniem. Odnośnie do warunków
korzystania przez Stowarzyszenie z mienia przejętych szkół w obu umowach
ustalono, że z dniem 1 września 2011 r. Stowarzyszenie przyjmie całość mienia
szkoły na podstawie umowy dzierżawy jaka zostanie zawarta odrębnie pomiędzy
stronami.
Umowy dzierżawy zawarte zostały 1 września 2011 r. na czas nieokreślony. Ich
przedmiotem były nieruchomości (działki) wraz z budynkiem szkoły. Czynsz
5
dzierżawny ustalono w wys. 10 zł miesięcznie, z możliwością jego zmiany.
Dzierżawca został w nich zobowiązany m.in. do użytkowania przedmiotu dzierżawy
zgodnie z przeznaczeniem i wymogami prawidłowej eksploatacji oraz dokonywania
na własny koszt jego bieżących drobnych napraw i remontów.
W zawartych umowach dzierżawy nie zawarto ustaleń dotyczących mienia
ruchomego (wyposażenia) oraz dokumentacji szkół, nie określono też zasad
ustalania i przekazywania Stowarzyszeniu oraz rozliczania przez Gminę dotacji na
prowadzenie szkół, ani zasad zatrudniania przez Stowarzyszenie nauczycieli
i stosowanych przez nie warunków pracy i płacy.
Wójt Gminy wyjaśnił, że Stowarzyszenie już prowadziło dwie szkoły na terenie
Gminy, w związku z czym nie zachodziła potrzeba uszczegółowiania zapisów
umowy o powyższe kwestie, ponieważ zasady udzielania dotacji nie zmieniły się,
a warunki pracy nauczycieli „były powszechnie znane”.
(dowód: akta kontroli str. 98-109; 91-94)
Pismami z 21 lutego 2011 r. Wójt Gminy powiadomił wszystkich pracowników
zatrudnionych na czas nieokreślony w SP w Kolonii Sitno i SP w Cześnikach
o terminie przekazania Stowarzyszeniu prowadzenia obu szkół oraz przyczynach tej
decyzji i jej skutkach dla pracowników, a także nowych warunkach pracy i płacy.
Poinformował w szczególności, że od 1 września 2011 r.: 1) do stosunku pracy będą
miały zastosowanie przepisy Kodeksu Pracy, a nie będą miały zastosowania
przepisy Karty Nauczyciela; 2) pensum obowiązkowych zajęć będzie wynosiło
27 godzin tygodniowo; 3) wynagrodzenie wypłacane będzie według taryfikatora
obowiązującego w Stowarzyszeniu, uwzględniającego stopień awansu zawodowego
nauczyciela. W piśmie zawarto też informację o prawie złożenia, w terminie trzech
miesięcy od dnia otrzymania tego pisma, oświadczenia o odmowie przejścia do
szkoły prowadzonej przez Stowarzyszenie oraz skutkach złożenia/niezłożenia
takiego oświadczenia.
Wszystkie powiadomienia zostały dostarczone do adresatów z zachowaniem
6-miesięcznego okresu określonego w art. 5 ust. 5l ustawy o systemie oświaty.
(dowód: akta kontroli str. 110-111)
Pismami z 21 lutego 2011 r. o terminie przekazania Stowarzyszeniu prowadzenia
obu szkół oraz przyczynach tej decyzji i jej skutkach dla pracowników, a także
nowych warunkach pracy i płacy, wójt Gminy powiadomił też dwie organizacje
związkowe: NSZZ „Solidarność Nauczycieli” w Zamościu oraz Ognisko Gminne ZNP
w Sitnie.
(dowód: akta kontroli str. 112-115)
Według stanu na dzień poprzedzający przekazanie Stowarzyszeniu prowadzenia SP
w Kolonii Sitno i SP w Cześnikach (31.08.2011 r.) zatrudnienie w tych szkołach
obejmowało łącznie 33 osoby, w tym:
- SP w Kolonii Sitno – 15 osób, w tym 12 nauczycieli i 3 pracowników obsługi,
- SP w Cześnikach – 18 osób, w tym 15 nauczycieli i 3 pracowników obsługi.
Spośród ogólnej liczby 27 nauczycieli osób zatrudnionych na podstawie
mianowania6 oraz umów o pracę na czas nieokreślony było:
- w SP w Kolonii Sitno – 10 osób (dwie osoby były zatrudnione na czas określony
do 31.08.2011 r.),
- w SP w Cześnikach – 10 osób (pięć osób było zatrudnionych na czas określony
do 31.08.2011 r.).
6 zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy Karta Nauczyciela stosunek pracy na podstawie mianowania nawiązuje się z nauczycielem
mianowanym i z nauczycielem dyplomowanym, jeżeli m.in. (pkt 6) istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w
pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony.
6
Wszyscy pracownicy zatrudnieni na czas nieokreślony, w obowiązującym terminie
trzech miesięcy od otrzymania ww. powiadomienia o zmianie organu prowadzącego
szkoły, złożyli oświadczenia o odmowie przejścia do pracy w szkołach
prowadzonych przez Stowarzyszenie. Według świadectw pracy, wystawionych im
przez dyrektorów szkół7, stosunek pracy został z nimi rozwiązany z dniem
31 sierpnia 2011 r. z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia
1982 r. Karta Nauczyciela8.
(dowód: akta kontroli str. 116-120)
Wszyscy nauczyciele zatrudnieni na podstawie mianowania oraz na podstawie
umów na czas nieokreślony zostali przez dyrektorów szkół poinformowani pismami
z 31 sierpnia 2011 r. o przysługującej im odprawie. W pismach określono wysokość
przysługującej odprawy – bez wskazania podstawy jej ustalenia. Odprawy zostały
naliczone w Urzędzie Gminy zgodnie z art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela, tzn.:
- dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania – w wysokości
sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego,
- dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony
– w wysokości wynikającej z art. 8 ust. 1-4 ustawy z 13 marca 2003 r.
o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy
z przyczyn niedotyczących pracowników9.
Suma naliczonych i wypłaconych odpraw dla nauczycieli obu szkół wyniosła
245.713,48 zł, w tym: dla 10 nauczycieli SP w Kolonii Sitno – 123.214,98 zł, dla
10 nauczycieli SP w Cześnikach – 122.498,50 zł.
Gmina wypłaciła odprawy w dniu 1 września 2011 r., na podstawie list podpisanych
przez dyrektorów szkół oraz zastępcę księgowego Urzędu ds. oświaty.
Stowarzyszenie zatrudniło od 1 września 2011 r. w SP w Kolonii Sitno dziewięciu
nauczycieli i w SP w Cześnikach ośmiu nauczycieli, którzy byli zatrudnieni w tych
szkołach przed 1 września 2011 r., i którym Gmina wypłaciła odprawy w związku
z ich odmową przejścia do szkoły przejmowanej przez Stowarzyszenie, złożoną
w trybie art. 5 ust. 5 m ustawy o systemie oświaty. Kwota odpraw wypłaconych tym
osobom wyniosła łącznie 236.966,12 zł (dla dziewięciu nauczycieli SP Kolonia Sitno
– 122.028,74 zł, dla ośmiu nauczycieli SP Cześniki – 114.937,38 zł).
Wójt Gminy wyjaśnił, że: Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa Karty
Nauczyciela Gmina skutecznie poinformowała nauczycieli i związki zawodowe
o zmianie organu prowadzącego od 01 września 2011 r. Nauczyciele dostarczyli
w terminie stosowne oświadczenia. Na ich podstawie nauczycielom, którzy nie
przyjęli proponowanych warunków, zostały wydane świadectwa pracy z dniem
31.08.2011 r. W związku z powyższym wypłacono również odprawy. Mając na
uwadze fakt, iż stowarzyszenie przekazało umowę dzierżawy obiektu od
01.09.2011 r. – stowarzyszenie jako nowy pracodawca rozpoczął rekrutację
pracowników podając warunki pracy i płacy. Kandydaci do pracy składali stosowne
podania i wśród nich znaczącą liczbę stanowili byli pracownicy szkoły, którzy od
czasu złożenia oświadczenia – maj 2011 r. – poszukiwali bezskutecznie do końca
sierpnia 2011 r. pracy na korzystniejszych warunkach. W związku z powyższym
złożyli stosowne podania i zostali przyjęci do pracy w stowarzyszeniu.
(dowód: akta kontroli str. 121-137)
7 Urząd Gminy nie posiadał pism w sprawie rozwiązania umów o pracę – posiadał wystawione przez dyrektorów obu szkół
świadectwa pracy oraz pisma informujące pracowników o przysługującej im odprawie
8
Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.
9
Dz. U. Nr 90, poz. 844 ze zm.
7
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie
stwierdzono nieprawidłowości.
Uwagi dotyczące
badanej działalności
Uwaga NIK dotyczy nieprzeprowadzenia przez Gminę inwentaryzacji majątku, w tym
wyposażenia, SP w Kolonii Sitno i SP w Cześnikach przed przekazaniem ich
prowadzenia Stowarzyszeniu.
Wójt Gminy wyjaśnił, że W związku z deklaracją pracy w Stowarzyszeniu, funkcję
Dyrektorów Szkół powierzono osobom zajmującym to stanowisko do końca sierpnia
2011 r. Ponosili oni w dalszym ciągu odpowiedzialność za mienie szkoły.
Szczegółową inwentaryzację z przekazaniem odpowiedzialności materialnej
dokonano w 2012 r., w związku ze zmianą Dyrektorów tych szkół.
(dowód: akta kontroli str. 91-94)
Ocena cząstkowa
Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność kontrolowanej jednostki
w zbadanym obszarze.
2. Prawidłowość prowadzenia szkół przez gminę w okresie
dwóch lat kalendarzowych przed zawarciem umowy
przekazującej ich prowadzenie osobom prawnym.
Opis stanu
faktycznego
Według danych w metryczkach subwencji oświatowej w latach poprzedzających
przekazanie Stowarzyszeniu prowadzenia SP w Kolonii Sitno i SP w Cześnikach
Gmina uzyskała subwencje oświatowe w ostatecznych kwotach: w 2009 r. –
5.211.751 zł na ogólną liczbę 804 uczniów, tj. 6.482,28 zł na jednego ucznia,
w 2010 r. – 5.182.651 zł na ogólną liczbę 732 uczniów, tj. 7.080,12 zł na jednego
ucznia.
(dowód: akta kontroli str. 138-141)
Wydatki ogółem przeznaczone na prowadzenie SP w Kolonii Sitno i SP
w Cześnikach w okresie dwóch lat przed ich przekazaniem przedstawia poniższe
zestawienie:
Wyszczególnienie
SP Kolonia Sitno
SP Cześniki
2009
2010
2009
2010
wydatki ogółem przeznaczone na
utrzymanie szkoły, w tym:
- subwencja oświatowa
732 368,52
705 926,54
681 432,57
677 991,97
626 900
603 622
566 924
583 831,90
- dotacja z budżetu państwa
przekazana przez Lubelski Urząd
Wojewódzki na pomoc materialną
dla uczniów
- środki własne gminy
920
1 690
1 430
2 560
104 548,52
101 614,54
113 078,57
91 600,07
% udział środków własnych gminy
0,7
0,6
0,7
0,5
przeznaczonych na finansowanie
szkół w wydatkach gminy ogółem*
*wydatki gminy ogółem wg sprawozdań Rb-28s: za 2009 r. – 15.345.866,04 zł, za 2010 r. –
16.979.693,97 zł
(dowód: akta kontroli str. 142-179)
Według sprawozdań Rb-28s z wykonania planu wydatków budżetowych wydatki
poniesione przez Gminę na utrzymanie szkół przekazanych w 2011 r.
Stowarzyszeniu w okresie dwóch lat przed przekazaniem wynosiły:
- w 2009 r.: SP Kolonia Sitno – 732.368,52 zł, SP Cześniki – 681.432,57 zł, razem
– 1.413.801,09 zł (9,2% wydatków Gminy ogółem)
- w 2010 r.: SP Kolonia Sitno – 705.926,54 zł, SP Cześniki – 677.991,97 zł, razem
– 1.383.918,51 zł (8,2 % wydatków Gminy ogółem),
8
- w 2011 r. (do czasu przekazania): SP Kolonia Sitno – 704.840,93 zł, SP Cześniki
– 677.774,33 zł, razem – 1.382.615,26 (7,5 % wydatków Gminy ogółem).
W strukturze wydatków największy udział miały corocznie koszty wynagrodzeń,
stanowiące:
- w SP Kolonia Sitno: w 2009 r. – 76,2%, w 2010 r. – 75,8%, w 2011 r. (do czasu
przekazania szkoły) – 84,5%,
- w SP Cześniki: w 2009 r. – 77,7%, 2010 r. – 74,7%, 2011 r. (do czasu
przekazania szkoły) – 86,5%.
O wzroście wskaźnika w 2011 r. zadecydowały wypłaty odpraw oraz dodatkowych
wynagrodzeń rocznych, które wypłacone zostały za 2010 r. i za 8 miesięcy 2011 r.
Wydatki inwestycyjne w SP Kolonia Sitno stanowiły w 2009 r. 4,7% wydatków
ogółem, w 2010 r. 5,2%, a w SP Cześniki odpowiednio: 3,1% i 2,5% wydatków
ogółem.
(dowód: akta kontroli str. 180-193)
Średnie wynagrodzenie brutto nauczycieli zatrudnionych w przekazanych
Stowarzyszeniu szkołach w okresie dwóch lat przed przekazaniem wynosiło:
- w SP Kolonia Sitno:
- na 30.09.2009 r. – 2.996,05 zł; szkoła zatrudniała 13 nauczycieli
(9,85 etatów), w tym: siedmiu nauczycieli dyplomowanych, trzech
mianowanych i trzech kontraktowych,
- na 30.09.2010 r. – 3.251,33 zł; szkoła zatrudniała 12 nauczycieli
(9,83 etatów), w tym: siedmiu nauczycieli dyplomowanych, dwóch
mianowanych i trzech kontraktowych;
- w SP Cześniki:
- na 30.09.2009 r. – 2.876,90 zł; szkoła zatrudniała 14 nauczycieli
(10,34 etatów), w tym: sześciu nauczycieli dyplomowanych, czterech
mianowanych, czterech kontraktowych,
- na 30.09.2010 r. – 2.835,31 zł; szkoła zatrudniała szesnastu nauczycieli
(11,5 etatów), w tym: siedmiu nauczycieli dyplomowanych, czterech
mianowanych, trzech kontraktowych i dwóch stażystów.
(dowód: akta kontroli str. 194)
Przed przekazaniem obu szkół Stowarzyszeniu zadania, określone w art. 5 ust. 7
ustawy o systemie oświaty, były realizowane przez Gminę jako organ prowadzący
m.in. poprzez:
- zapewnienie okresowych przeglądów sprawności technicznej i wartości
użytkowej budynków szkolnych, estetyki obiektów i ich otoczenia10 (ostatnie
protokoły z 30.09.2011 r.),
- zapewnienie corocznej kontroli instalacji elektrycznej (SP Kolonia Sitno –
czerwiec 2011 r., SP Cześniki – kwiecień 2011 r.),
- zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki i wychowania –
potwierdzone protokołami z okresowych kontroli Państwowego Powiatowego
Inspektora Sanitarnego w Zamościu (ostatnia przed przekazaniem SP Cześniki –
16.05.2011 r., dotycząca kontroli higieny pomieszczeń i higieny procesów
nauczania, zakończona bez uwag),
10
zgodnie z art. 62 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.).
9
- wykonywanie remontów, na które wydatkowano: w SP Kolonia Sitno w 2009 r.
17.324 zł (remont dachu budynku filii szkoły w Stanisławce), w SP Cześniki
w 2009 r. – 5.597,36 zł (remont w budynku szkoły), w 2010 r. – 14.945 zł
(kompletne malowanie ścian zewnętrznych);
- wykonywanie zadań inwestycyjnych, na które wydatkowano: w SP Kolonia Sitno
w 2009 r. – 24.501,50 zł (montaż okien PCV), w 2010 r. – 55.879,06 zł (remont
budynku szkoły, montaż okien PCV, projekt placu zabaw przy szkole), w SP
Cześniki w 2009 r. – 21.152,18 zł (montaż okien PCV), w 2010 r. – 16.902,19 zł
(montaż okien PCV).
Zamówienia na wykonanie ww. zadań były udzielane, rozliczane i finansowane
przez Gminę i w żadnym przypadku nie przekraczały równowartości 14 tys. euro.
(dowód: akta kontroli str. 195-215)
Obsługa finansowo-księgowa i administracyjna obu szkół prowadzona była
w Urzędzie Gminy – na podstawie umów powierzenia z 1 marca 2004 r., zawartych
na czas nieokreślony pomiędzy dyrektorami szkół oraz Urzędem. W regulaminie
organizacyjnym Urzędu zadania te przypisane były do realizacji przez stanowiska
ds. oświaty w ramach Referatu Administracji, Oświaty i Rozwoju. Obejmowały m.in.:
prowadzenie obsługi administracyjno-księgowej szkół podstawowych i gimnazjów,
zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, prowadzenie spraw
związanych z wyposażeniem szkół w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do
realizacji programów nauczania, koordynację prac związanych z zatwierdzaniem
przez Wójta arkuszy organizacyjnych szkół, opracowywanie przy udziale dyrektorów
szkół projektów budżetu i planów rzeczowo-finansowych szkół, prowadzenie pełnej
księgowości i rachunkowości placówek oświatowych oraz sprawozdawczości
finansowej w zakresie oświaty. W zakresach czynności zadania te przypisane były
do realizacji przez dwóch pracowników Referatu: zastępcy głównego księgowego11
i inspektora ds. księgowości oświatowej.
Nadzór nad wykonywaniem ww. zadań przypisany był do obowiązków kontrolnych
Skarbnika Gminy.
(dowód: akta kontroli str. 216-227;59-78)
W okresie dwóch lat poprzedzających przekazanie Stowarzyszeniu prowadzenia SP
w Kolonii Sitno i w Cześnikach Gmina nie dokonywała zmian na stanowisku
dyrektora tych szkół.
Dyrektorka SP w Kolonii Sitno zajmowała to stanowisko od 1 marca 2004 r.,
pierwotnie jako pełniąca obowiązki dyrektora do chwili wyłonienia dyrektora szkoły
w drodze konkursu (pismo Wójta Gminy z 18.02.2004 r. wydane na podstawie
art. 36 a ust. 9 ustawy o systemie oświaty), a następnie, po przeprowadzeniu
konkursu, powołana do pełnienia tej funkcji na okres od 1 września 2006 r. do 31
sierpnia 2011 r. (pismo Wójta Gminy z 10.07.2006 r. wydane na podstawie art. 36a
ust. 1 ustawy o systemie oświaty). Dyrektorka SP w Cześnikach powołana była na
stanowisko dyrektora w trybie art. 36a ust. 1 ustawy o systemie oświaty
(po przeprowadzeniu konkursu) na okres od 1 czerwca 2004 r. do 31 sierpnia
2009 r. Pismem z 4 czerwca 2009 r. Wójt Gminy przedłużył okres pełnienia tej
funkcji na okres od 1 września 2009 r. do 31 sierpnia 2011 r. Obie dyrektorki,
poinformowane o zamiarze przekazania Stowarzyszeniu prowadzenia szkoły (pismo
Wójta z 21.02.2011 r.) złożyły odmowę przejścia do pracy w szkole prowadzonej
przez Stowarzyszenie. Według zapisów w świadectwie pracy z 31.08.2011 r.
stosunek pracy został z nimi rozwiązany za wypowiedzeniem z dniem 31.08.2011 r.,
11
W strukturze organizacyjnej Urzędu stanowisko głównego księgowego nie było utworzone.
10
w trybie art. 20 ust. 1 pkt 1 ustawy Karta Nauczyciela. W dniu 1 września 2011 r.
zostały im wypłacone odprawy w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia
zasadniczego (po 16.794 zł). W tym samym dniu zostały zatrudnione przez
Stowarzyszenie jako dyrektorki SP w Kolonii Sitno i SP w Cześnikach na czas
określony do 31.08.2012 r. Z dniem wygaśnięcia umów odeszły z pracy w tych
szkołach.
(dowód: akta kontroli str. 228-241; 129-134)
W książce kontroli SP w Kolonii Sitno w latach 2010 – 2012 zarejestrowano dwie
kontrole wizytatorów Lubelskiego Kuratora Oświaty (25.05.2010 r. i 28.02.2012 r.).
Obie dotyczyły nadzoru nad wypełnianiem przez dzieci pięcio i sześcioletnie
obowiązkowego przygotowania przedszkolnego i nie wykazały nieprawidłowości.
W książce kontroli SP w Cześnikach w latach 2009 – 2012 zarejestrowano trzy
kontrole wizytatorów LKO (03.03.2009 r., 28.02.2011 r. i 19.05.2011 r.). Dotyczyły
one: edukacji informatycznej, programów nauczania oraz bezpieczeństwa uczniów
(kontrola skargowa). Do Gminy, jako organu prowadzącego, nie wpłynęły po tych
kontrolach żadne wnioski ani zalecenia.
(dowód: akta kontroli str. 195)
Ustalone
nieprawidłowości
Ocena cząstkowa
W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie
stwierdzono nieprawidłowości.
Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność kontrolowanej jednostki
w zbadanym obszarze.
3. Prawidłowość wykonywania przez gminę umowy
w sprawie przekazania prowadzenia szkół osobom
prawnym.
Opis stanu
faktycznego
W latach 2011 i 2012 Gmina uzyskała subwencje oświatową w wysokości
odpowiednio:
- 5.107.684 zł, w tym 23.901 zł z rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej na
dofinansowanie kosztów związanych z wypłatą odpraw dla nauczycieli
zwolnionych w trybie art. 20 Karty Nauczyciela, oraz 5.083.783 zł - na zadania
szkolne i pozaszkolne (w metryczce podano liczbę 678 uczniów szkół
podstawowych i gimnazjów, co dawało kwotę 7.498,20 zł w przeliczeniu na
jednego ucznia w szkołach prowadzonych przez Gminę i przez Stowarzyszenie),
- 5.282.521 zł (po uwzględnieniu zmian w ciągu 2012 r.) – w piśmie Ministra
Finansów nie podano liczby uczniów przyjętej do ustalenia części oświatowej
subwencji ogólnej.
W obu latach środki subwencji wpłynęły na rachunek Urzędu (w 12 transzach)
w wysokości przyznanej.
(dowód: akta kontroli str. 242-251)
Szczegółowe zasady udzielania przez Gminę dotacji na działalność szkół
publicznych prowadzonych prze osoby prawne i fizyczne zostały określone uchwałą
Rady Gminy w Sitnie Nr XXI/125/08 z 12 czerwca 2008 r. w sprawie ustalenia
szczegółowych zasad udzielania dotacji oddziałom klas „0” w szkołach
podstawowych oraz szkołom publicznym prowadzonym przez osoby prawne
i fizyczne na terenie Gminy Sitno12.
Uchwała zwana dalej: Uchwałą Nr XXI/125/08 z 12 czerwca 2008 r. Uchwała została podjęta przed udzieleniem
Stowarzyszeniu zezwolenia na założenie SP w Kornelówce (od 1 września 2008 r.).
12
11
Według postanowień tej uchwały szkoły publiczne prowadzone przez osoby prawne
i fizyczne otrzymują na każdego ucznia dotację z budżetu Gminy w wysokości
równej wydatkom bieżącym przewidzianym na jednego ucznia w szkołach tego
samego typu i rodzaju prowadzonych przez Gminę Sitno (§ 1). Dotacji udziela się na
wniosek osoby prawnej lub fizycznej prowadzącej szkołę, przedstawiony wójtowi
Gminy nie później niż do 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji.
Wniosek powinien zawierać m.in. określenie liczby uczniów uczęszczających do
szkoły i oddziału przedszkolnego oraz zobowiązanie do informowania o zmianach
zachodzących w tym zakresie (§ 2). Dotacje przekazuje się z góry do dnia 20
każdego miesiąca po przedłożeniu przez osobę prawną/fizyczną o faktycznej liczbie
uczniów/wychowanków uczęszczających do szkoły w danym miesiącu. Podstawę
przekazania dotacji w lipcu i sierpniu jest informacja o liczbie uczniów/wychowanków
uczęszczających do szkoły w czerwcu (§ 3). Osoba prawna/fizyczna prowadząca
szkołę i oddział przedszkolny klasy „0” przekazuje do referatu finansowego Urzędu
Gminy, nie później niż w ciągu 15 dni po upływie każdego kwartału, rozliczenie
otrzymanej dotacji za okres od początku roku kalendarzowego do końca minionego
okresu sprawozdawczego (§ 4). Wójtowi Gminy przysługuje prawo kontroli
prawidłowości wykorzystania dotacji. Czynności kontrolnych dokonuje skarbnik
gminy na mocy pisemnego upoważnienia Wójta Gminy (§ 4 uchwały).
Powyższa uchwała Rady była przekazana do Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego
przy piśmie z dnia 18 czerwca 2008 r. i – bez zastrzeżeń Wojewody – została
opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubelskiego nr 2008/89
z 5 sierpnia 2008 r.
(dowód: akta kontroli str. 259-263)
W trakcie roku budżetowego w Urzędzie nie obliczano podstawy ustalania dotacji
dla szkół prowadzonych przez Stowarzyszenie (także dla prowadzonych przez
Gminę), o której mowa w ww. uchwale Rady Gminy oraz w art. 80 ust. 3 ustawy
o systemie oświaty (tzn. kwoty wydatków bieżących przewidzianych na jednego
ucznia w szkołach tego samego typu i rodzaju prowadzonych przez Gminę oraz
kwoty przewidzianej na jednego ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej dla
Gminy). W związku z tym nie dokonywano też weryfikacji tych kwot w przypadku
zmiany ich wielkości w trakcie roku budżetowego. Rozliczenia dotacji za 2011
i 2012 r. dokonano po zakończeniu pełnego roku obrachunkowego, w oparciu
o dane faktycznie wykonane. Na okoliczność dokonania tych rozliczeń i uzgodnienia
ich ze Stowarzyszeniem sporządzone zostały notatki służbowe odpowiednio w dniu
30 stycznia 2012 r. i 30 stycznia 2013 r., w których zawarto i podpisano następujące
zapisy (jednakowe w treści obu notatek): W oparciu o wyliczenie należnych kwot
dotacji uzgodniono, że Stowarzyszenie za prowadzenie Podstawowych Szkół
Publicznych wraz z oddziałami kl. 0 w Kornelówce, Horyszowie Polskim, Sitno
Kolonia i Cześnikach otrzyma za 2011 r. (w drugiej notatce: za 2012 r.) sumę
środków równą iloczynowi liczby uczniów kl. 0, I, II, III, IV, V, VI i subwencji
oświatowej przypadającej na jednego ucznia w gminie. W związku z tym iż zaliczka
dotacji udzielona Stowarzyszeniu jest niższa niż należność – zachodzi potrzeba
rozliczenia końcowego i przekazania różnicy do końca stycznia 2012 r. (w drugiej
notatce: 2013 r.).
(dowód: akta kontroli str. 264-265)
W 2011 r. Gmina przekazała Stowarzyszeniu dotację (podmiotową) na działalność
czterech prowadzonych szkół publicznych na kwotę 834.853 zł13. W 2012 r.
przekazano wyrównanie dotacji za 2011 r. w kwocie 102.422 zł.
Dodatkowo przekazano Stowarzyszeniu dotację z budżetu państwa z Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w kwocie 4.860 zł
na dofinansowanie zakupu podręczników w ramach Rządowego programu pomocy uczniom „Wyprawka szkolna”.
13
12
W 2012 r. Gmina przekazała Stowarzyszeniu dotację na działalność prowadzonych
szkół publicznych na kwotę 1.630.902,60 zł14. Tytułem wyrównania dotacji na szkoły
za 2012 r. w dniu 15.01.2013 r. przekazano na rachunek Stowarzyszenia kwotę
84.310,90 zł.
(dowód: akta kontroli str. 252-258)
Do rozliczenia za 2011 r. w Urzędzie ustalono i przyjęto:
- stan uczniów klas 0 – VI w poszczególnych miesiącach 2011 r. w dwóch
szkołach prowadzonych przez Stowarzyszenie przez okres 12 miesięcy
(Horyszów Polski i Kornelówka) oraz w dwóch szkołach prowadzonych przez
cztery miesiące (Kolonia Sitno i Cześniki), co dało sumę 1500 uczniów;
- kwotę części oświatowej subwencji ogólnej przypadającej na jednego ucznia
miesięcznie – 624,85 zł, obliczoną jako iloraz: przyznanej kwoty subwencji
zgodnie z metryczką – 5.083.783 zł (bez kwoty zwiększenia – 23.901 zł,
otrzymanej z rezerwy subwencji oświatowej na dofinansowanie kosztów
związanych z wypłatą odpraw dla nauczycieli) oraz liczby uczniów szkół
podstawowych i gimnazjów wykazanej w metryczce – 678, co dało kwotę
7.498,20 zł rocznie, tj. 624,85 zł miesięcznie;
- należną dotację dla Stowarzyszenia, obliczoną jako iloczyn miesięcznej stawki
subwencji oświatowej przypadającej na jednego ucznia (624,85 zł) oraz sumy
uczniów w poszczególnych miesiącach w szkołach prowadzonych przez
Stowarzyszenie (1500), co dało kwotę 937.275 zł;
- należną dla Stowarzyszenia dopłatę w kwocie 102.422 zł, która przekazana
została w dniach: 13.01.2012 r. (43.855,41 zł) i 31.01.2012 r. (58.566,59 zł).
(dowód: akta kontroli str. 266-267)
Rozliczenia dotacji za 2012 r. dokonano w sposób analogiczny jak za 2011 r.,
ustalając:
- sumę uczniów w poszczególnych miesiącach w czterech szkołach prowadzonych
przez Stowarzyszenie – 2.530,
- kwotę otrzymanej subwencji oświatowej przypadającej na ucznia – 677,95 zł,
- należną dla Stowarzyszenia dotację – 1.715.213,50 zł,
- należną dla Stowarzyszenia dopłatę w kwocie 84.310 zł, która została
przekazana w dniu 15.01.2013 r.
(dowód: akta kontroli str. 268-270; 254)
W związku z tym, że rachunkowość szkół prowadzonych przez Stowarzyszenie była
(i jest nadal) prowadzona w Urzędzie Gminy przez pracowników Urzędu
(zatrudnionych równocześnie na ½ etatu przez Stowarzyszenie), ewidencja
i dokumentacja wydatków zrealizowanych ze środków dotacji znajdowała się pod
bezpośrednim bieżącym nadzorem kierownictwa Urzędu (w tym skarbnika Gminy
oraz sekretarza Gminy będącego równocześnie prezesem Zarządu
Stowarzyszenia). Ostatnia sformalizowana kontrola szkół przekazanych w 2011 r.
do prowadzenia przez Stowarzyszenie przeprowadzona była przed ich
przekazaniem i dotyczyła wydatków za 2008 i 2009 r.
(dowód: akta kontroli str. 277-287)
W latach objętych kontrolą Gmina zapewniała dowożenie dzieci do szkół – także
przekazanych do prowadzenia Stowarzyszeniu. W roku szkolnym 2010/2011
Dodatkowo przekazano Stowarzyszeniu dotację z budżetu państwa z Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w kwocie 6.120 zł
na dofinansowanie zakupu podręczników w ramach Rządowego programu pomocy uczniom „Wyprawka szkolna”.
14
13
dowożenie realizowane było na podstawie umów zawartych (w trybie przetargu)
z MZK spółka z o.o. w Zamościu oraz firmą świadczącą usługi transportowe.
Wykorzystywała też w tym celu własny autobus szkolny otrzymany w 2008 r. W lipcu
i wrześniu 2011 r. Gmina zakupiła dwa autobusy (w styczniu 2013 r. – kolejny) i od
roku szkolnego 2011/2012 dowożeniem zajmują się kierowcy zatrudnieni
w Urzędzie Gminy.
(dowód: akta kontroli str. 288-303)
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie
stwierdzono następujące nieprawidłowości:
1. Dotacje dla czterech szkół publicznych prowadzonych przez Stowarzyszenie były
przekazywane w sposób niezgodny z art. 80 ust. 3c ustawy o systemie oświaty,
tj. w kwotach zbiorczych na cztery szkoły, w nieregularnych okresach
i zróżnicowanych kwotach, zamiast w 12 częściach w terminie do ostatniego dnia
każdego miesiąca na rachunki bankowe szkół.
W 2011 r. zrealizowano 32 przelewy, w kwotach od 1500 zł do 75.000 zł, na sumę
839.713 zł, w tym dotacje na działalność szkół wynosiły 834.853 zł. W 2012 r.
zrealizowano 19 przelewów na łączną kwotę 1.739.444,60 zł, z czego: dwa przelewy
na sumę 102.422 zł stanowiły wyrównanie dotacji za 2011 r., dwa przelewy na sumę
6.120 zł – dotacje na dofinansowanie zakupu podręczników w ramach Rządowego
programu pomocy uczniom „Wyprawka szkolna”, 15 przelewów na sumę
1.630.902,60 zł (w kwotach od 35.000 zł do 133.771,40 zł) – dotacje na działalność
szkół.
Skarbnik Gminy wyjaśniła, że szkoły prowadzone przez Stowarzyszenie nie
posiadały wyodrębnionych rachunków bankowych ze względów ekonomicznych,
a przelewy dotacji na prowadzenie tych szkół były realizowane bez zachowania
12 części i określonych terminów z uwagi na duży zakres działań gospodarczych
prowadzonych przez Gminę.
(dowód: akta kontroli str. 252-258)
2. Wójt Gminy nie wykonał obowiązku wynikającego z art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy
o samorządzie gminnym poprzez nieprzedstawienie Radzie Gminy projektu
nowelizacji Uchwały Rady Gminy w Sitnie Nr XXI/125/08 z 12 czerwca 2008 r.,
mimo niezgodności jej zapisów z art. 80 ust. 3 ustawy o systemie oświaty w wersji
obowiązującej od 1 stycznia 2009 r.
Uchwała Rady Gminy Nr XXI/125/08 z 12 czerwca 2008 r. w części dotyczącej
podstawy ustalania dotacji nie uwzględniała zmian wprowadzonych po jej podjęciu
(od 1 stycznia 2009 r.) w treści art. 80 ust. 3 ustawy o systemie oświaty,
stanowiących, że szkoły publiczne otrzymują z budżetu jednostki samorządu
terytorialnego dotacje w wysokości na jednego ucznia nie niższej niż kwota
przewidziana na jednego ucznia szkoły danego typu i rodzaju w części oświatowej
subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego.
Wójt Gminy wyjaśnił, że: Gmina w tym okresie prowadziła szereg znaczących
inwestycji z udziałem między innymi środków z Unii Europejskiej i sytuacja
w zakresie płynności finansowej była i jest zmienna, ze względu na opóźnienie
w refundacji poniesionych nakładów na projekty z Unii Europejskiej i inne
niespodziewane okoliczności. Zapisy w uchwale dotacyjnej dotyczącej terminów
przekazywania i rozliczania dotacji zostaną na najbliższej Sesji rady Gminy
dostosowane do rzeczywistych potrzeb i możliwości.
W trakcie kontroli w dniu 25 lutego 2013 r. Skarbnik Gminy przedłożyła kontrolerowi
projekt Uchwały Nr XXXII/179/2013 Rady Gminy z dnia 28 lutego 2013 r.,
14
zastępującej Uchwałę Nr XXI/125/08 z 12 czerwca 2008 r., w której dostosowano
stosowne zapisy do art. 80 ust. 3 ustawy o systemie oświaty.
(dowód: akta kontroli str. 91-94, 256-260)
3. Gmina ustalała i przekazywała dotację dla szkół podstawowych prowadzonych
przez Stowarzyszenie niezgodnie z art. 80 ust. 3 ustawy o systemie oświaty,
ponieważ przyjęła za podstawę ich ustalenia kwoty przewidziane na jednego ucznia
w części oświatowej subwencji ogólnej, a nie kwoty wydatków bieżących
przypadających na jednego ucznia w szkołach podstawowych prowadzonych przez
Gminę. Dotacja przekazana była niższa od wynikającej z wysokości wydatków
bieżących w 2011 r. o kwotę 27.195 zł, a w 2012 r. – o 229.648,10 zł.
Wydatki bieżące poniesione na finansowanie dwóch szkół podstawowych
prowadzonych przez Gminę Sitno wyniosły: w 2011 r. - 7.715,76 zł (642,98 zł
miesięcznie na ucznia), w 2012 r. – 9.224,58 zł (768,72 zł miesięcznie na ucznia).
Dotacje dla szkół prowadzonych przez Stowarzyszenie ustalono i przekazano:
- w 2011 r. – według stawki 624,85 zł na jednego ucznia miesięcznie, tj. o 18,13 zł
niższej niż kwota przypadająca na ucznia w szkołach prowadzonych przez
Gminę (różnica o kwotę 27.195 zł - 2,9% kwoty przekazanej);
- w 2012 r. – według stawki 677,95 zł na jednego ucznia miesięcznie, tj. o 90,77 zł
niższej niż kwota przypadająca na ucznia w szkołach prowadzonych przez
Gminę (różnica o 229.648,10 zł - 13,4% kwoty przekazanej).
Skarbnik Gminy wyjaśniła, że dotacje były przekazywane w oparciu o uśrednioną
subwencję oświatową na jednego ucznia, ponieważ wydatki bieżące były znacząco
wyższe od subwencji oświatowej. Podkreśliła, że Stowarzyszenie nie występowało
do Gminy o należne odsetki i w związku z zawartym porozumieniem nie będzie
występować z roszczeniami.
(dowód: akta kontroli str. 271-276; 255-260)
Uwagi dotyczące
Ocena cząstkowa
badanej działalności
Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie działalność kontrolowanej jednostki
w zbadanym obszarze.
IV. Uwagi i wnioski
Wnioski pokontrolne
Przedstawiając powyższe oceny i uwagi wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa
Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r.
o Najwyższej Izbie Kontroli15, wnosi o:
1) przekazywanie dotacji dla szkół prowadzonych przez Stowarzyszenie zgodnie
z art. 80 ust. 3c ustawy o systemie oświaty, tzn. w 12 częściach w terminie do
ostatniego dnia każdego miesiąca na rachunki bankowe (lub subkonta) szkół,
2) przedstawienie Radzie Gminy projektu nowelizacji uchwały z 12 czerwca 2008 r.
w sprawie zasad udzielania dotacji szkołom publicznym prowadzonym przez
osoby prawne i fizyczne w celu dostosowania jej zapisów do obowiązującej
wersji art. 80 ust. 3 ustawy o systemie oświaty,
3) ustalanie dotacji dla szkół podstawowych prowadzonych przez Stowarzyszenie
zgodnie z art. 80 ust. 3 ustawy o systemie oświaty, tzn. w wysokości równej
wydatkom bieżącym przewidzianym na jednego ucznia w szkołach
podstawowych prowadzonych przez Gminę, nie niższej niż kwota przewidziana
na jednego ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej dla Gminy.
15
Dz. U. z 2012 r., poz.82.
15
V. Pozostałe informacje i pouczenia
Prawo zgłoszenia
zastrzeżeń
Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla
kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli.
Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje
prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia
pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się
do dyrektora Delegatury NIK w Lublinie.
Obowiązek
poinformowania
NIK o sposobie
wykorzystania uwag
i wykonania wniosków
Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli,
w terminie 14 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie
wykorzystania uwag i wykonania wniosków pokontrolnych oraz o podjętych
działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań.
W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin
przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu
zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego.
Lublin, dnia 8 kwietnia 2013 r.
Najwyższa Izba Kontroli
Delegatura w Lublinie
Kontroler
Ewa Jastrzębska
doradca ekonomiczny
Dyrektor
Adam Pęzioł
16