naliczanie i dokumentowanie – rozliczenia podatkowe i

Katarzyna Cisowska-Mleczek, Agnieszka Jacewicz
Agata Klimek, Stanisława Szlachta
Wynagrodzenia nauczycieli 2014
4 naliczanie i dokumentowanie
4 rozliczenia podatkowe i ZUS
4 ewidencja ksiêgowa i klasyfikacja bud¿etowa
Stan prawny: styczeń 2014 r.
ODDK Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k.
Gdańsk 2014
Spis treści
Wykaz skrótów i pojęć stosowanych w publikacji . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Rozdział 1. Zagadnienia wprowadzające . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Zatrudnianie nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Stosunek pracy z nauczycielem – istota, zasady nawiązywania .
1.2. Stopnie awansu zawodowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Czas pracy nauczyciela – pensum . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4. Ogólne zasady wynagradzania nauczycieli . . . . . . . . . . . .
1.4.1. Zmiana wysokości wynagrodzenia . . . . . . . . . . . .
1.4.2. Ograniczenie lub brak prawa do wynagrodzenia . . . . .
1.4.3. Zrzeczenie się wynagrodzenia . . . . . . . . . . . . . . .
2. Uregulowania prawne normujące kwestie wynagrodzeń osobowych
nauczycieli oraz dodatkowych świadczeń wypłacanych na ich rzecz
2.1. Przepisy powszechnie obowiązujące . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Przepisy szczebla samorządowego . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
13
13
13
20
21
25
28
30
32
. . . . . 33
. . . . . 33
. . . . . 35
Rozdział 2. Składniki wynagrodzenia osobowego nauczycieli
za świadczoną pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Wynagrodzenie zasadnicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Ogólne zasady ustalania wynagrodzenia zasadniczego . . . . . .
1.2. Szczegółowe zasady ustalania i obliczania wynagrodzeń
zasadniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.1. Wynagrodzenie zasadnicze przy róŜnym pensum . . . . .
1.2.2. Wynagrodzenie za jedną godzinę przeliczeniową . . . . .
1.3. Zmiana wysokości wynagrodzenia zasadniczego . . . . . . . . .
1.4. Rozliczanie wysokości wynagrodzenia zasadniczego
za czas niezdolności do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Dodatek za wysługę lat, tzw. dodatek staŜowy . . . . . . . . . . . . .
2.1. Wysokość dodatku za wysługę lat dla nauczyciela zatrudnionego
w dodatkowym miejscu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.1. Zatrudnienie łączne powyŜej jednego etatu . . . . . . . . .
2.1.2. Zatrudnienie łącznie nieprzekraczające etatu . . . . . . .
2.2. Rozliczanie wysokości dodatku za wysługę lat
za czas niezdolności do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Dodatek funkcyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1. Zasady ustalania i obliczania dodatku funkcyjnego . . . . . . . .
3.2. Zasady wypłacania dodatku funkcyjnego . . . . . . . . . . . . .
3.3. Rozliczanie wysokości dodatku funkcyjnego
za czas niezdolności do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Dodatek motywacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1. Zasady ustalania i obliczania dodatku motywacyjnego . . . . . .
4.2. Zasady wypłacania dodatku motywacyjnego . . . . . . . . . . . .
4.3. Rozliczanie wysokości dodatku motywacyjnego
za czas niezdolności do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 41
. . . . 41
. . . . 41
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
43
44
46
47
. . . . 50
. . . . 50
. . . . 51
. . . . 51
. . . . 52
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
53
54
56
62
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
63
64
67
68
. . . . 69
3
Spis treści
5. Dodatek specjalistyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
5.1. Zasady ustalania, obliczania oraz wypłacania dodatku
specjalistycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
5.2. Rozliczanie wysokości dodatku specjalistycznego
za czas niezdolności do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
6. Dodatki za warunki pracy (trudne i uciąŜliwe) . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
6.1. Zasady przyznawania dodatku za trudne warunki pracy . . . . . . . . . 73
6.2. Zasady przyznawania dodatku za uciąŜliwe warunki pracy . . . . . . . . 75
6.3. Zasady ustalania i obliczania dodatku za warunki pracy . . . . . . . . . 76
6.4. Zasady wypłacania dodatku za warunki pracy . . . . . . . . . . . . . . . 79
6.5. Rozliczanie wysokości dodatku za warunki pracy
za czas niezdolności do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
7. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych
zastępstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
7.1. Ogólne zasady obliczania wynagrodzenia za godziny
ponadwymiarowe i doraźnych zastępstw . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
7.2. Szczególne przypadki obliczania wynagrodzenia za godziny
ponadwymiarowe i doraźnych zastępstw . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
7.2.1. RóŜne pensa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
7.2.2. ZróŜnicowana liczba godzin w ciągu roku szkolnego . . . . . . . 91
7.2.3. PodwyŜszone pensum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
7.2.4. Pomniejszanie liczby godzin ponadwymiarowych . . . . . . . . . 93
7.3. Zasady wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe
i doraźnych zastępstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
8. Dodatkowe wynagrodzenie za godziny nocne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
9. Wynagrodzenie w dniu wolnym od pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
10. Wynagrodzenie za pracę w święta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
11. Wynagrodzenie dla egzaminatorów za udział w przeprowadzaniu
sprawdzianu i egzaminów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
11.1. Podstawa ustalania wynagrodzenia egzaminatora . . . . . . . . . . . . 99
11.2. Wynagrodzenie egzaminatorów przeprowadzających egzamin
potwierdzający kwalifikacje w zawodzie . . . . . . . . . . . . . . . . 101
11.3. Wynagrodzenie za przeniesienie odpowiedzi . . . . . . . . . . . . . . 102
11.4. Wynagrodzenie przewodniczących zespołów egzaminatorów . . . . . 103
Rozdział 3. Wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy
1. Oddelegowanie do związków zawodowych . . . . . . . .
1.1. Zasady ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Oddelegowanie do pracy w związkach zawodowych
a urlop wypoczynkowy . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Wynagrodzenie za oddelegowanie do pracy
w związkach zawodowych . . . . . . . . . . . . . . .
2. Urlop dla poratowania zdrowia . . . . . . . . . . . . . . .
2.1. Zasady ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Urlop dla poratowania zdrowia a prawo do emerytury
2.3. Wynagrodzenie za urlop dla poratowania zdrowia . .
3. Stan nieczynny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1. Zasady ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. Wynagrodzenie nauczyciela w stanie nieczynnym . .
3.2.1. Dodatkowe zatrudnienie w stanie nieczynnym
4
. . . . . . . . . . 105
. . . . . . . . . . 105
. . . . . . . . . . 105
. . . . . . . . . . 108
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
109
112
112
114
115
116
116
117
118
Spis treści
4.
5.
6.
7.
8.
3.2.2. Wygaśnięcie stosunku pracy oraz obowiązku wypłaty
wynagrodzenia w trakcie stanu nieczynnego . . . . . . . .
Opieka nad zdrowym dzieckiem, urlop okolicznościowy . . . . . . . .
4.1. Opieka nad zdrowym dzieckiem . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2. Zwolnienia okolicznościowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Urlop wypoczynkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1. Prawo do urlopu wypoczynkowego i ustalenie wymiaru urlopu . .
5.1.1. Placówki feryjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1.2. Placówki nieferyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2. Wymiar urlopu po urlopie dla poratowania zdrowia . . . . . . . .
5.3. Wymiar urlopu po urlopie wychowawczym . . . . . . . . . . . .
5.4. Urlop uzupełniający . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wynagrodzenie za urlop (stałe składniki, średnia urlopowa) . . . . . .
6.1. Ogólne zasady wyliczenia wynagrodzenia za urlop . . . . . . . .
6.1.1. Placówki feryjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1.2. Placówki nieferyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2. Wynagrodzenie urlopowe przy zmianie wymiaru zajęć
w trakcie roku szkolnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ekwiwalent za niewykorzystany urlop . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.1. Zasady ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy
dla nauczyciela przebywającego w stanie nieczynnym . . . . . . .
7.2.1. Wyliczenie wynagrodzenia za ekwiwalent
w placówkach feryjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.2. Wyliczenie wynagrodzenia za ekwiwalent
w placówkach nieferyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy
(wynagrodzenie chorobowe) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1. Czas otrzymywania wynagrodzenia chorobowego . . . . . . . . .
8.2. Wynagrodzenie i zasiłek chorobowy na przełomie roku . . . . . .
8.3. Zasady obliczania wynagrodzenia chorobowego . . . . . . . . . .
8.4. Uzupełnienie wysokości składnika wynagrodzenia w podstawie
wymiaru zasiłku chorobowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.5. Potrącenie wypłaconego wynagrodzenia w związku z pobieraniem
wynagrodzenia chorobowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 4. Pozostałe składniki wynagrodzenia nauczycieli . . . . .
1. Dodatkowe wynagrodzenie roczne . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Zasady przyznawania dodatkowego wynagrodzenia rocznego .
1.2. Zasady ustalania dodatkowego wynagrodzenia rocznego . . .
1.3. Zasady wypłacania dodatkowego wynagrodzenia rocznego . .
2. Zasiłek na pierwsze zagospodarowanie . . . . . . . . . . . . . . .
3. Odprawy emerytalno-rentowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Odprawa dla zwalnianych nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1. Odprawa w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w trybie
art. 20 Karty Nauczyciela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2. Rozwiązanie stosunku pracy w wyniku niezdolności
do wykonywania przez nauczyciela dotychczasowej pracy . .
4.3. Odprawa po upływie urlopu bezpłatnego . . . . . . . . . . . .
4.4. Odprawa po cofnięciu skierowania do nauczania religii . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
119
120
121
121
122
122
122
124
129
131
132
133
133
135
140
. . . 142
. . . 143
. . . 143
. . . 146
. . . 147
. . . 149
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
153
155
156
157
. . . 161
. . . 162
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
169
169
169
173
177
178
180
183
. . . . . 183
. . . . . 185
. . . . . 187
. . . . . 187
5
Spis treści
5. Odprawa pośmiertna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia umowy o pracę
7. Nagroda jubileuszowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.1. Wysokość nagrody jubileuszowej . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Nagroda ze specjalnego funduszu nagród . . . . . . . . . . . . . .
8.1. Nagrody organu prowadzącego – JST . . . . . . . . . . . . . .
8.2. Nagroda kuratora oświaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3. Nagroda Ministra Edukacji Narodowej . . . . . . . . . . . . .
9. Jednorazowa gratyfikacja pienięŜna dla profesora oświaty . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
188
190
192
195
201
202
206
207
209
Rozdział 5. Średnie wynagrodzenia nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Średnie wynagrodzenia nauczycieli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Średnioroczna struktura zatrudnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1. Średniomiesięczny etat nauczyciela . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.1. Średniomiesięczny etat według współczynnika 1/30 . . . . . .
2.1.2. Średniomiesięczny etat nauczyciela według dni roboczych . .
3. Wymagany poziom wydatków na wynagrodzenia nauczycieli . . . . . . .
4. Wydatki faktycznie poniesione na wynagrodzenia nauczycieli . . . . . . .
5. RóŜnica między wynagrodzeniem faktycznie wypłaconym
a wynagrodzeniem wymaganym (w myśl art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela) .
6. Wysokość i podział dodatku uzupełniającego . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1. Ustalanie osobistej stawki wynagrodzenia zasadniczego
z uwzględnieniem okresu zatrudnienia . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2. Ustalanie kwoty dodatku uzupełniającego dla szkoły . . . . . . . . .
6.3. Ustalanie wysokości dodatku uzupełniającego
dla danego nauczyciela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
211
212
213
217
217
218
221
223
Rozdział 6. Inne świadczenia przysługujące nauczycielom . . . .
1. Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (dla czynnych
i byłych pracowników) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Zasady ustalania wysokości odpisów, przekazywanie
środków finansowych na fundusz . . . . . . . . . . . . . .
1.1.1. Ustalanie przeciętnej liczby zatrudnionych . . . . .
1.2. Świadczenia wypłacane z funduszu . . . . . . . . . . . . .
1.3. Świadczenia urlopowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4. Opodatkowanie i oskładkowanie świadczeń wypłacanych
z funduszu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5. Wspólna działalność socjalna . . . . . . . . . . . . . . . .
1.6. Ewidencja księgowa ZFŚS . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Dodatki socjalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1. Dodatek mieszkaniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Dodatek tzw. wiejski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3. Pomoc zdrowotna dla nauczycieli . . . . . . . . . . . . . .
2.4. Doskonalenie zawodowe nauczycieli . . . . . . . . . . . .
Rozdział 7. ObciąŜenia wynagrodzeń i związane z nimi
obowiązki pracodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Obowiązkowe obciąŜenia wynagrodzeń . . . . . . .
1.1. Podatek dochodowy od osób fizycznych . . . .
1.2. Ubezpieczenia społeczne . . . . . . . . . . . .
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. 229
. 230
. 231
. 235
. 236
. . . . . . . 239
. . . . . . . 239
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
240
241
245
246
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
248
250
251
258
258
262
264
265
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
273
273
273
279
Spis treści
1.3. Ubezpieczenie zdrowotne . . . . . . . . . . .
1.4. Fundusze pozaubezpieczeniowe . . . . . . .
2. Inne potrącenia z wynagrodzenia . . . . . . . . . .
2.1. Potrącenia niewymagające zgody pracownika
2.2. Potrącenia wymagające zgody pracownika . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
289
291
298
300
306
Rozdział 8. Świadczenia z ubezpieczeń społecznych
przysługujące nauczycielom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Zasiłki z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
1.1. Zasiłek chorobowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Świadczenie rehabilitacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Urlopy związane z rodzicielstwem i zasiłek macierzyński . . . . .
1.4. Zasiłek opiekuńczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego . . . . . . . . . . . . . . .
3. Zasiłek pogrzebowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
309
309
311
315
317
330
333
335
Rozdział 9. Ewidencja wynagrodzeń nauczycieli . . . . . . . . . . . . .
1. Dokumenty będące podstawą sporządzenia listy płac . . . . . . . . .
2. Zakładowy plan kont dotyczący wynagrodzeń nauczycieli . . . . . .
2.1. Konta bilansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Konta pozabilansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Klasyfikacja budŜetowa wynagrodzeń i pochodnych od wynagrodzeń
4. Przykładowe naliczenia list płac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
339
339
344
345
353
354
356
.
.
.
.
.
.
.
Załączniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
Wykaz tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
7