Mleko matki w domu i w szpitalu

Mleko matki
w domu
i w szpitalu
Twój pokarm, takőe odciãgni÷ty
jest najlepszy dla Twojego dziecka.
Nie zastãpi go őadna sztuczna mieszanka!
Mleko matki jest najlepszym pokarmem dla dziecka zarówno zdrowego
jak i chorego. Dla dzieci urodzonych przedwczeijnie pokarm mamy ma
znaczenie terapeutyczne, wspiera ich rozwój i powrót do zdrowia.
Karmienie piersiã buduje intymnã wi÷ŏ mi÷dzy matkã a nowonarodzonym
dzieckiem. Jeőeli jednak nie jest moőliwe karmienie dziecka z piersi, konieczne
jest utrzymanie laktacji, aby dostarczyå dziecku odciãgni÷ty pokarm.
Prawidğowo odciãgni÷te i przechowywane mleko pozostaje optymalnym
poőywieniem zarówno dla noworodka, niemowl÷cia, jak i mağego dziecka.
Jak odciãgaå mleko matki
Zostağaij tak stworzona, aby wykarmiå swoje dziecko. Twój organizm produkuje pierwszy pokarm - siar÷ - juő w szesnastym
tygodniu ciãőy! Dlatego nawet jeijli urodziğaij przedwczeijnie i dziecko jest bardzo maleġkie – moőesz podjãå karmienie. Potrzebujesz
jednak czasu i stymulacji, aby pojawiğ si÷ pokarm. Poczãtkowo b÷dzie go bardzo niewiele. Nie szkodzi! Wczeijniakowi na poczãtku wystarczã 1-2 ml pokarmu (10-20 kropel). Donoszonemu noworodkowi potrzeba okoğo 3 ml – to mniej niő ğyőeczka
do herbaty! Kontakt z dzieckiem i jak najcz÷stsze przystawianie do piersi lub odciãganie sprawiã, őe pokarmu nie zabraknie.
Karmienie piersiã lub odciãganie pokarmu naleőy rozpoczãå od razu lub tak szybko, jak jest to moőliwe, najlepiej nie póŏniej niő
pomi÷dzy 6 a 24 godzinã po porodzie. Wypğyw mleka uğatwia wygodna pozycja, ciepğy okğad na piersi. Jeijli musisz odciãgaå pokarm,
pomoőe Ci w tym obecnoijå dziecka lub widok jego zdj÷cia, albo jakiegoij przedmiotu, który je przypomina.
To od Ciebie zaleőy jaki pokarm otrzyma Twoje dziecko.
Jeijli tego zapragniesz - mleko pojawi si÷ w Twoich piersiach…
Jeijli nie moőesz karmiå piersiã, pierwszy pokarm - siar÷ - najlepiej odciãgnãå r÷kã do niewielkiego pojemnika lub, jeijli pojawiajã si÷
jedynie pojedyncze krople, zbieraå je strzykawkã bezpoijrednio z brodawki. Pami÷taj, őe liczy si÷ kaőda kropla!
Stymulacja laktacji powinna przebiegaå w sposób naijladujãcy rytm i dğugoijå karmienia noworodka najlepiej z uőyciem laktatora
elektrycznego klasy szpitalnej - 8 razy na dob÷ co najmniej 100 minut na dob÷, takőe w nocy. 15 minutowe sesje mogã byå
podzielone na krótsze odcinki czasu. IJciãganie jednoczeijnie z obu piersi zwi÷ksza efektywnoijå stymulacji i oszcz÷dza czas.
ODCIâGANIE POKARMU
8 razy na dob÷
Kaőda pierij - 15 minut podczas sesji
Najlepiej z obu piersi jednoczeijnie lub naprzemiennie ijciãganie
z obu piersi, na przykğad wedğug schematu:
5 – 7 min. z jednej piersi, 5 – 7 min. z drugiej
3 – 5 min. z pierwszej, 3 – 5 min. z drugiej
2 – 3 min. z pierwszej,
2 – 3 min. z drugiej
Jak przechowywaå mleko matki
Naczynie, do którego ijciãgany jest pokarm, powinno byå wykonane z tworzywa dopuszczonego do kontaktu z őywnoijciã i umoőliwiaå bezpieczne przechowywanie zamroőonego pokarmu. Pojemnik powinien byå szczelnie zamykany, ğatwy w transporcie.
Optymalnie, gdy sã to plastikowe butelki wykonane z polipropylenu. Po sterylizacji moőna je ponownie uőywaå.
Torebki jednorazowe nie sã polecane do przechowywania pokarmu przeznaczonego dla wczeijniaków ze wzgl÷du na
ryzyko rozszczelnienia i osadzania skğadników mleka na powierzchni torebki.
Pojemniki do przechowywania pokarmu powinny byå w warunkach szpitalnych sterylizowane kaődorazowo po uőyciu.
Po odciãgni÷ciu porcji mleka pojemnik naleőy podpisaå danymi dziecka (imi÷/pğeå i nazwisko) wraz z datã i godzinã zbierania
pokarmu, szczelnie zamknãå i schğodziå.
Jeőeli w ciãgu najbliőszych 24 godzin planuje si÷ uzupeğnianie pojemnika kolejnymi porcjami mleka, naleőy kaődorazowo dopisaå
informacje dotyczãce pory odciãgania na etykiecie i przechowywaå go w lodówce (4ºC). Ğãczone porcje mleka powinny byå
wczeijniej schğodzone, ale w przypadkach, gdy dodawane obj÷toijci mleka sã bardzo mağe (np. poniőej 10 ml) dopuszcza si÷
odciãganie pokarmu do tego samego pojemnika, co wczeijniej zebrane i schğodzone mleko. Jeőeli jest taka moőliwoijå, najlepiej
gromadziå pokarm w porcjach przeznaczonych na jeden posiğek dziecka.
Mleko przeznaczone do zamroőenia naleőy wstawiå do zamraőalnika o temperaturze -20ºC. Czas przechowywania odciãgni÷tego
mleka zaleőy od warunków przechowywania pokarmu (patrz Tabela pt. Warunki przechowywania pokarmu).
Pokarmu rozmroőonego nie powinno si÷ zamraőaå powtórnie.
Pami÷taj o dokğadnym
opisaniu pojemnika,
w którym przechowujesz
pokarm!
Transportujãc zamroőone mleko, które nie jest przeznaczone do bieőãcego őywienia dziecka, naleőy doğoőyå wszelkich staraġ,
aby nie ulegğo ono choåby cz÷ijciowemu rozmroőeniu. W tym celu naleőy uőywaå termotorby z wkğadami z őelem chğodzãcym lub
suchym lodem. Wolne przestrzenie naleőy zapeğniå np. czystymi r÷cznikami. Nie naleőy stosowaå typowych termosów z lodem
spoőywczym. Przy dğuőej trwajãcym transporcie warto uőyå elektrycznej chğodziarki transportowej.
Dopuszczalne jest rozmroőenie mleka w czasie transportu, ale tylko w poğowie obj÷toijci gdyő to gwarantuje utrzymanie temperatury pokarmu 4ºC lub niőszej. Mleko takie powinno byå zuőyte w stosownym czasie od rozmroőenia (patrz Tabela).
Pokarmu rozmroőonego nie naleőy zamraőaå powtórnie.
Nie wolno mieszaå pokarmu rozmroőonego
z pokarmem ijwieőym w jednym pojemniku.
Jak rozmraőaå mleko matki
Rozmraőanie pokarmu powinno odbywaå si÷ moőliwie szybko, najlepiej w przeznaczonych do tego celu podgrzewaczach
z zastosowaniem ciepğego powietrza lub w ğaŏni wodnej o temperaturze nie przekraczajãcej 37° C. W trakcie rozmraőania pojemnik z mlekiem powinien byå szczelnie zamkni÷ty. Mleko rozmroőone, nieogrzane moőe byå przechowywane
przez 24 godziny w lodówce (+4°C). Podgrzewaå naleőy takie porcje pokarmu, które noworodek zjada na raz,
a karmienie nie powinno trwaå dğuőej niő 4 godziny. Pozostağe po karmieniu resztki mleka naleőy usunãå.
Noworodek moőe jeijå mleko o temperaturze pokojowej, ale nie chğodniejsze. Pokarm najlepiej podgrzewaå w podgrzewaczu lub wodzie do temperatury okoğo 37 ºC.
Nigdy nie gotuj, ani nie podgrzewaj bezpoijrednio
na palniku kuchenki lub w kuchence mikrofalowej
pokarmu kobiecego!
Higiena sprz÷tu laktacyjnego i procesu odciãgania
Profesjonalny laktator jako wyrób medyczny powinien mieå moőliwoijå:
• separacji mediów (mechanizm laktatora odseparowany od cz÷ijci pozostajãcych w kontakcie z mlekiem matki),
• sterylizowania koġcówek osobistych lub stosowania koġcówek jednorazowych(koġcówki lub akcesoria kontaktujãce si÷
z mlekiem powinny byå wykonane z polipropylenu),
• regulacji siğy ssania,
• naijladowania rytmu ssania dziecka.
Przed rozpocz÷ciem odciãgania mleka z piersi naleőy umyå r÷ce wodã z mydğem (energiczne mycie przez 15 sek.),
a nast÷pnie wytrzeå czystym, najlepiej jednorazowym r÷cznikiem. Warto zadbaå, aby paznokcie byğy krótko obci÷te
i czyste.
Nie ma potrzeby mycia piersi przed rozpocz÷ciem odciãgania mleka. Wystarczajãca jest codzienna typowa higiena osobista
uwzgl÷dniajãca mycie cağego ciağa. Cz÷ste stosowanie ijrodków myjãcych lub odkaőajãcych moőe prowadziå do podraőnienia
i uszkodzenia brodawek.
Umyte i wysuszone, po dezynfekcji lub sterylizacji, cz÷ijci laktatora naleőy zmontowaå wg instrukcji dostarczonej przez producenta.
Rozpoczynajãc odciãganie naleőy ustawiå laktator w pozycji minimalnego podciijnienia, a póŏniej dostosowaå podciijnienie tak,
by byğo moőliwie najwi÷ksze, jednak ciãgle odczuwalne przez matk÷ jako komfortowe.
W przypadku uczucia dyskomfortu naleőy zmniejszyå siğ÷ ssania laktatora.
Umiej÷tne odciãganie nie boli. Na poczãtku moőesz
mieå problemy, ale nie zniech÷caj si÷. Twoje dziecko
czeka na Twój pokarm.
Po kaődym uőyciu laktator trzeba rozğoőyå i wszystkie cz÷ijci stykajãce si÷ z mlekiem umyå ciepğã wodã z dodatkiem ijrodka
do mycia naczyġ, najlepiej przeznaczonã tylko do tego szczoteczkã. Moőna dodaå 1-3% roztwór sody, aby uniknãå zasychania kropel mleka na powierzchni elementów laktatora. Nast÷pnie naleőy pozostawiå do wyschni÷cia na czystej, baweğnianej
ijciereczce. Dopuszczalne jest teő mycie w zmywarce w temperaturze nie niőszej, niő 60 °C.
Sprz÷t uőywany przez matk÷ noworodka przedwczeijnie urodzonego wymaga dezynfekcji przed kaődym uőyciem,
dla noworodka donoszonego – przynajmniej 2 razy na dob÷.
Dezynfekcja jest moőliwa poprzez zanurzenie akcesoriów we wrzãtku (90-100°C) na 5-10 minut lub poprzez
umieszczenie w torebkach typu „Quick Clean” umoőliwiajãcych dezynfekcj÷ w kuchence mikrofalowej (zgodnie z zağãczonã do
torebki instrukcjã producenta).
Wyparzanie lub dezynfekcja w kuchence mikrofalowej zmniejsza iloijå drobnoustrojów, ale nie niszczy form
przetrwalnikowych.
Sprz÷t laktacyjny (w tym osobiste koġcówki wielorazowego uőytku) b÷dãcy wğasnoijciã szpitala musi zostaå poddany dezynfekcji
i sterylizacji, zanim zostanie przekazany kolejnej matce.
Akcesoria do karmienia po sterylizacji sã jağowe – wolne od wszelkich form mikroorganizmów .
Nasze dziağania wspierajã:
Sequoia Sp. z o.o.
Medela Polska
TZMO
Fundacja Bank Mleka Kobiecego
powstağa, aby promowaå w ijrodowisku medycznym oraz wijród rodziców ide÷ dzielenia si÷ naturalnym, przebadanym pokarmem
kobiecym zgodnie z zaleceniami WHO/UNICEF. Banki mleka kobiecego to placówki umoőliwiajãce karmienie naturalnym pokarmem
dzieci, które z przyczyn medycznych lub losowych nie mogã byå karmione mlekiem wğasnej mamy. Dziağalnoijå banków mleka trzeba
traktowaå jako stwarzanie równych szans wszystkim dzieciom w dost÷pie do naturalnego pokarmu mamy, choåby niespokrewnionej.
Dziağania istniejãcego przez kilka lat Stowarzyszenia na rzecz Banku Mleka Kobiecego skupiağy si÷ na edukacji personelu medycznego,
wsparciu matek i dziağaniach lobbujãcych na rzecz reaktywacji banków mleka w Polsce.
W grudniu 2011 r. dorobek Stowarzyszenia przej÷ğa Fundacja Bank Mleka Kobiecego.
Fundacja jest podmiotem wdraőajãcym w szpitalach Program „Mamy Mleko dla wczeijniaka”, który ma na celu zwi÷kszenie
dost÷pu do mleka kobiecego dzieciom chorym i dğugo hospitalizowanym poprzez reaktywacj÷ banków mleka w Polsce.
Fundacja Bank Mleka Kobiecego jest koordynatorem reaktywacji banków mleka w Polsce z ramienia Europejskiego
Stowarzyszenia Banków Mleka (ang. EMBA).
Wi÷cej informacji na www.bankmleka.pl.
Dziağania Fundacji zwiãzane z powoğaniem banku mleka kobiecego w SPSK im. W. Orğowskiego w Warszawie zostağy nagrodzone
w konkursie S3KTOR na najlepszã warszawskã inicjatyw÷ organizacji pozarzãdowych w kategorii ZDROWIE.
Informacje: e-mail: [email protected]; telefon 605 85 66 22
Konto bankowe:
Bank BGŐ S.A., 10 2030 0045 1110 0000 0345 7490
WSKAZÓWKI DOTYCZâCE WZBOGACANIA POKARMU MATKI
Pokarm kobiecy to najlepszy prezent jaki moőesz daå swojemu dziecku, aby wspieraå jego prawidğowy rozwój, zdrowie i odpornoijå.
Dokonağaij sğusznego wyboru decydujãc si÷ na karmienie naturalne. Jest to zğoty standard őywienia niemowlãt. Moőesz ijwiadomie wpğywaå na jeszcze lepszã jakoijå pokarmu,
wzbogacajãc go w cenne skğadniki odőywcze.
DHA
to, co najlepsze z Omega-3 – jest waőnym skğadnikiem komórek nerwowych i siatkówki oka, wspomaga prawidğowy rozwój mózgu i wzroku oraz odpornoijå
dziecka. W Polsce zawartoijå DHA w mleku kobiecym jest bardzo niska, dlatego aby zapewniå dziecku dziennã porcj÷ DHA zaleca si÷ dodatkowe przyjmowanie
tego skğadnika przez matk÷ karmiãcã lub bezpoijrednie podawanie DHA dziecku.
Witaminy D i K witamina D wspomaga prawidğowy wzrost i rozwój koijci, zapobiegajãc krzywicy; witaminaa K sprzyja
prawidğowemu krzepni÷ciu krwi. Witaminy te w niewielkim stopniu przenikajã do pokarmu matki,
ki, dlatego
naleőy dodatkowo podawaå je dziecku.
Őelazo
jest waőnym skğadnikiem krwi oraz wspomaga rozwój poznawczy dziecka. Niemowl÷ta
wl÷ta urodzone przedwczeijnie, z ciãő mnogich, z mağã masã urodzeniowã (<2500g) oraz dzieci
eci matek
z niedokrwistoijciã podczas ciãőy powinny dodatkowo przyjmowaå őelazo, gdyő nie posiadajãã zapasów
tego skğadnika z okresu őycia pğodowego. Bardzo waőny jest wybór ğagodnego i skutecznego preparatu,
przeznaczonego do dğugotrwağego stosowania. Przyjmowanie preparatów őelaza naleőy zawsze
ze prowadziå pod nadzorem lekarza.
WZBOGACANIE POKARMU W PRAKTYCE
YCE
DHA
x przyjmuj sama 1-2 kapsuğki Omegamed Pregna® codziennie przez
cağy okres karmienia piersiã
x podawaj dziecku zawartoijå 1 kapsuğki twist-off VitaDerol® baby+K
codziennie od 8. doby őycia do ukoġczenia 3. miesiãca őycia
x podawaj dziecku zawartoijå 1 kapsuğki VitaDerol® baby
codziennie od 4. miesiãca őycia; dzieci urodzone przedwczeijnie:
2 kapsuğki VitaDerol® baby codziennie do osiãgni÷cia 40. tygodnia wieku
korygowanego. Nast÷pnie 1 kapsuğk÷ dziennie.
x dodawaj zawartoijå 1 kapsuğki twist-off Omegamed® baby
bezpoijrednio do pokarmu dziecka
Jeijli dokarmiasz dziecko w inny sposób
Witaminy
DiK
x podawaj dziecku zawartoijå 1 kapsuğki twist-off VitaDerol® baby+K
codziennie od 8. doby őycia do ukoġczenia 3. miesiãca őycia
x podawaj dziecku zawartoijå 1 kapsuğki VitaDerol® baby
codziennie od 4. miesiãca őycia; dzieci urodzone przedwczeijnie:
2 kapsuğki VitaDerol® baby codziennie do osiãgni÷cia 40. tygodnia wieku
korygowanego. Nast÷pnie 1 kapsuğk÷ dziennie.
x podawaj dziecku Actiferol Fe®, w przypadku stwierdzenia
niedoborów őelaza. Terapia pod nadzorem lekarza.
x dzieci urodzone przedwczeijnie:
podawaj Actiferol Fe®, pod nadzorem lekarza, do ukoġczenia przez
dziecko 12. miesiãca őycia.
Jeijli karmisz dziecko wyğãcznie wğasnym pokarmem
Őelazo
x podawaj dziecku Actiferol Fe®, w przypadku stwierdzenia
niedoborów őelaza. Terapia pod nadzorem lekarza.
x dzieci urodzone przedwczeijnie:
podawaj Actiferol Fe®, pod nadzorem lekarza, do ukoġczenia przez
dziecko 12. miesiãca őycia.
od +25 do +37
Mleko rozmroőone
ze wzmacniaczem
www.bankmleka.pl
Őródğo: Wesoğowska A, Bernatowicz-Ğojko U, Standardy Medyczne/Pediatria 2014;11(2):14-22.
od +25 do +37
jak najkrócej, zgodnie
z zaleceniami producenta
jak najkrócej, zgodnie
z zaleceniami producenta
do 24 h (od cağkowitego rozmroőenia)
+4
Mleko ijwieőe ze wzmacniaczem
jak najkrócej, maksymalnie
do 4 h
od +25 do +37
Mleko rozmroőone
jak najkrócej, maksymalnie
do 24 h
od +4 do +15
(transport w chğodziarce transportowej)
optymalnie 3-6 miesi÷cy
do 96 h
+4
-20
jak najkrócej, maksymalnie do 4 h
od +25 do +37
Mleko zamroőone
optymalnie do 4 h
maksymalnie do 6-8 h
od +19 do +25
(tzw. temperatura pokojowa)
Mleko ijwieőe
Rekomendowany czas
przechowywania
Temperatura (°C)
Status mleka
WARUNKI PRZECHOWYWANIA POKARMU KOBIECEGO