Polityka spójności 2014-20
Transkrypt
Polityka spójności 2014-20
Programowanie polityki spójności na lata 2014-20 w Polsce Spotkanie z przedstawicielami województwa Kujawsko-Pomorskiego Magdalena Załęska Joanna Held Wydział Polityki Regionalnej i Spójności Stałe Przedstawicielstwo PL przy UE Bruksela, 15 maja 2014 r. Polityka Spójności w Polsce 2014-20 Plan prezentacji I. II. III. IV. V. Zadania Wydziału polityki regionalnej i spójności w SP RP Negocjacje pakietu legislacyjnego dla polityki spójności 2014-2020 Przygotowanie i negocjacje UP i programów z KE Instrumenty terytorialne w nowej perspektywie Polityka miejska i rewitalizacja w Polsce 2 Polityka spójności 2014-20 Zadania Wydziału Polityki Regionalnej i Spójności 1. Koordynator z zespołem 3 osobowym 2. Główne obszary tematyczne: polityka spójności (w tym EWT), polityka miejska, strategie makroregionalne. 3. Główne zadanie: kontakt pomiędzy instytucjami UE (Rada UE, KE, Komitet Regionów, etc.) a Ministerstwem Rozwoju Regionalnego 4. Prezentowanie stanowiska Polski (MRR) w Radzie UE (grupy robocze) – system instrukcji i sprawozdao z posiedzeo vs. rozmowy kuluarowe 5. Konsultacje robocze z kolegami z innych Przedstawicielstw – szukanie sojuszników, koalicji do proponowanych zapisów legislacyjnych (np. silna współpraca z grupa V4+SI+HR) 6. Kontakty z Przedstawicielstwami/Biurami Regionów PL w Brukseli 7. Pozyskiwanie informacji ze spotkao, konferencji i przekaz do Polski. 3 Polityka spójności 2014-20 Negocjacje pakietu legislacyjnego dla polityki spójności (1) Negocjacje pakietu trwały ponad 2 lata: 1. Publikacja projektów rozporządzeo przez KE w X 2011 r. : 6 rozporządzeo • • • • • • rozp. ramowe, tzw CPR (1303/2013); rozp. ws. EFRR (1301/2013); rozp ws. EFS (1304/2013); roz. Ws. Fundusz Spójności (1300/2013); Rozp. ws EWT (1299/2013); nowelizacja rozp. ws. EUWT (1302/2013); 2. Negocjacje projektów pomiędzy paostwami członkowskimi a KE i PE (w tzw. trilogu) do XI 2013 3. Praca prawników–lingwistów Rady i PE – IX 2013 4. Publikacja rozporządzeo – 20/12/2013 i wejście w życie – 21/12/2013 4 Polityka spójności 2014-2020 Negocjacje pakietu legislacyjnego dla polityki spójności (2) Dalsze kroki: przyjęcie aktów wykonawczych i delegowanych – cały 2014 rok 1. Łącznie ok. 10 rozporządzeo delegowanych (przyjęcie lub veto przez Radę UE i PE, w ciągu 2 miesięcy od publikacji przez KE); przyjęte 3 rozporządzenia delegowane (w tym nr 240/2014 z 7/1/1014) ws. kodeksu postępowania w sprawie partnerstwa; maj br. - oczekiwane przyjęcie kolejnego rozporządzenia delegowanego ws. działao innowacyjnych KE na obszarach miejskich; 2. Łącznie ok. 10 rozporządzeo i decyzji wykonawczych (tryb komitologii – COESIF) przyjęte 3 rozporządzenia wykonawcze (w tym modele dla programów); maj br. - oczekiwane przyjęcie 2 kolejnych (środki finansowe dla Celu EWT oraz podział geograficzny dla Celu EWT) ; 3. Przyjęte dwie decyzje wykonawcze KE poza komitolgią (lista regionów i paostw kwalifikujących się do wsparcia oraz alokacje w podziale na poszczególne fundusze, Cele, paostwa) 4. Szereg wytycznych KE 5 Polityka spójności 2014-2020 Negocjacje pakietu legislacyjnego dla polityki spójności nowości (1) Minimalne udziały EFS: 23,1% (poziom UE) całości alokacji polityki spójności (PL: 24,05% w UP z 8/1/2014 i będzie wyższy w wyniku negocjacji z KE) Typy regionów: słabiej rozwinięte (15 regionów w PL), lepiej rozwinięte (Mazowsze) i przejściowe (brak w PL) Poziom wspófinansowania: dla Polski bez zmian - 85% dla 15 regionów i 80% dla Mazowsza na poziomie osi priorytetowej; koniecznośd zachowania zgodności z mapą pomocy regionalnej lub innymi zasadami pomocy publicznej (CT3) Ramy wykonania i rezerwa wykonania: 6% alokacji paostwa; pre-alokacja na poszczególne osie priorytetowe; automatyzm w przypadku osiągnięcia założonego poziomu celów pośrednich; akt wykonawczy określa, kiedy można uznad, że cel został osiągnięty Warunkowośd makroekonomiczna: – – – 2007-2013 – tylko F. Spójności; 2014-2013 - wszystkie fundusze; ryzyko zawieszenia zobowiązao (w pierwszej kolejności) i płatności (pierwszy raz tylko 50% płatności dla danego PO); zmiany w programach; 6 Polityka spójności 2014-2020 Negocjacje pakietu legislacyjnego dla polityki spójności nowości (2) Cele tematyczne : – – – – – – – – – – – Cel 1: Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji (EFRR); Cel 2: Zwiększanie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjnokomunikacyjnych (EFRR); Cel 3:Wzmacnianie konkurencyjności MŚP (EFRR); Cel 4: Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach (EFRR, FS); Cel 5: Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem (EFRR, FS); Cel 6: zachowanie i ochrona środowiska oraz promowanie efektywnego gospodarowania zasobami (EFRR, FS); Cel 7: Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszej infrastruktury sieciowej (EFRR, FS); cel 8: Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników (EFRR, ESF) cel 9: Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem i dyskryminacją (EFRR, ESF) cel 10: Inwestowanie w kształcenie, umiejętności i uczenie się przez całe życie (EFRR, ESF) cel 11: Wzmacnianie zdolności instytucjonalnych i sprawności administracji publicznej (EFRR, FS, ESF) a w ich ramach realizacja tzw. priorytetów inwestycyjnych 7 Polityka spójności 2014-2020 Negocjacje pakietu legislacyjnego dla polityki spójności nowości (3) Koncentracja tematyczna: EFRR: 80% (lepiej rozwinięte)/ 60% (przejściowe)/ 50% (słabiej rozwinięte) na cele tematyczne 1-4 (PL: 15 województw blisko 60% , Mazowsze blisko 70%) – w tym 20% / 15 % / 12% lub 15 % włączając FS na cel tematyczny 4 (gospodarka niskoemisyjna) (PL: powyżej 23%) EFS: 20% środków EFS w każdym paostwie członkowskim przeznaczone na cel tematyczny 9 (włączenie społeczne i walka z ubóstwem i dyskryminacją0 (PL: powyżej 20%); 8 Polityka spójności 2014-2020 Negocjacje pakietu legislacyjnego dla polityki spójności nowości (4) Youth Employment Initiative (YEI) – Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (19 PCz; 6 mld euro na poziomie UE): – – – – – – nowy instrument o wysokiej wadze politycznej (FR, ES) – 3 mld euro na poziomie UE z EFS + 3 mld euro dodatkowych alokacji na lata 2014 -2015; PCz może zwiększyd alokację z EFS na Inicjatywę; (PL: 252 milionów EUR (UP z 8/1/2014); spodziewany wzrost); regiony NUTS II, gdzie poziom bezrobocia wśród młodzieży (15-24 lata) powyżej 25% w 2012 r., alokacja proporcjonalna do liczby bezrobotnych w regionach (PL: 10 regionów, w tym kujawsko-pomorskie); osoby poniżej 25 roku życia (możliwośd podwyższenia wieku do 30 roku życia), niezatrudnione, nie uczestniczące w kształceniu lub szkoleniu (NEET), w tym długotrwale bezrobotne; możliwośd oddzielnego programu operacyjnego lub dedykowanej osi priorytetowej w ramach danego OP finansowanego z EFS (PL: PO WER) kwalifikowalnośd wydatków od września 2013 r. realizowany poprzez tzw. Gwarancje dla młodzieży (Youth Guarantees); 9 Polityka spójności 2014-2020 Programowanie w Polsce (1) UMOWA PARTERSTWA (UP): — — — — — — — Założenia UP - prace od połowy 2012; przyjęcie przez Radę Ministrów - 15 stycznia 2013 r. Projekt UP: prace do lipca 2013 r. nieformalne przekazanie do KE – 15 lipca 2013 r.); nieformalne uwagi z KE przekazane do PL na początku listopada 2013 r. Nieformalne spotkania z KE ws. UP i krajowych PO – IV kw. 2012 - I poł. 2013 r. (łącznie 13 spotkao); spotkanie podsumowujące w Warszawie 4/06/2013 Przyjęcie UP przez Radę Ministrów – 8/01/2014; Formalne przekazanie UP do KE: 10/01/2014 (spełniony warunek formalny - przyjęcie pakietu legislacyjnego 2014-2020); Rozpoczęcie negocjacji UP z KE – 5/03/2013 Negocjacje: 17-21 marca 2014 r. - I runda negocjacji w Warszawie, 7-10 kwietnia 2014 r. - II runda negocjacji w Brukseli, 10 – 30 kwietnia 2014 r. – dodatkowe uzgodnienia z KE, 6 maja – przekazanie ostatecznego projektu UP do KE, maj – konsultacje wewnętrzne w KE Przewidywane przyjęcie UP przez KE – maj 2014 10 Polityka spójności 2014-2020 Programowanie w Polsce (2) PROGRAMY KRAJOWE (PO): — — — — — Opracowywanie projektów programów operacyjnych (PO) i nieformalne dyskusje z KE: poł. 2012– jesieo/zima 2013; Przyjęcie krajowych PO przez Radę Ministrów – 8/01/2014; Oficjalne przekazanie projektów PO do KE – marzec 2014; Uwagi KE – sukcesywnie (dotychczas przekazano uwagi do POPT i POPW, kolejne w maju); Przewidywane zakooczenie negocjacji – lipiec 2014 PROGRAMY REGIONALNE (RPO: — — — — Przekazanie projektów RPO do KE: 10/11 kwietnia (RPO WKP: 10/04/2014); Uwagi KE – najpóźniej w ciągu 3 miesięcy od otrzymania RPO Koniecznośd dostosowania projektów do ostatecznej wersji UP, Przewidywane zakooczenie negocjacji – październik/listopad 2014 Polska na tle innych paostw oceniana jako lider w tempie i jakości przygotowywania dokumentów programowych - PL jako 1 paostwo, które przekazało formalnie UP i może byd na drugim miejscu (po Danii) pod kątem akceptacji UP przez KE ! 11 Polityka spójności 2014-2020 Programowanie w Polsce (3) Projekt umowy partnerstwa : 1. 6 programów krajowych (w tym 1 ponadregionalny) i 16 programów regionalnych: • • • • • • • Infrastruktura i Środowisko (EFRR/FS) Inteligentny Rozwój (EFRR) Wiedza, Edukacja, Rozwój (EFS) Polska Cyfrowa (EFRR) Polska Wschodnia (EFRR) Pomoc Techniczna (FS) 16 RPO (EFRR/EFS) PO i RPO łącznie: 82,5 mln euro (ceny bieżące) 2. Silna decentralizacja: 60% środków EFRR+EFS dla 15 RPO; 60% środków 3. z puli dla Mazowsza w RPO i 40% w programach krajowych Przyjęcie podejścia pro-rata dla finansowania programów krajowych 12 Polityka spójności 2014-20 Wymiar miejski na poziomie UE (1) Wzrost znaczenia polityki miejskiej w okresie 2014-20 – głównie w odniesieniu do polityki spójności: - dedykowane instrumenty terytorialne – największy fokus na obszary miejskie (ITI, RLKS, zrównoważony rozwój miejski, miejskie działania innowacyjne, siec rozwoju miast) - szeroki wybór celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych w rozp. ERDF 1301/2013 adekwatnych dla wyzwao miejskich (zrównoważony transport miejski, stymulowanie innowacji, promocja efektywności energetycznej, zwalczanie ubóstwa w miastach na rzecz włączenia społecznego, wzrost zatrudnienia wśród młodzieży). 13 Polityka spójności 2014-20 Wymiar miejski na poziomie UE (2) Wzrost znaczenia polityki miejskiej w okresie 2014-20 cd.: - wzrost alokacji budżetowej na Program URBACT 2014-20 (54 mln na 65 mln euro) - dostosowania instytucjonalne w DG REGIO - wysiłki na rzecz powołania Agendy Miejskiej (Urban Agenda) - sygnały z KE na rzecz częstszych spotkao Urban Forum w Brukseli. 14 Polityka spójności 2014-20 Wymiar miejski w Polsce Polska aktywnośd w obszarze przestrzeni, terytoriów i miast: - dokumenty strategiczne z wymiarem terytorialnym: KPZK 2030, NSRR 2010-20 - Krajowe Forum Terytorialne – debaty strategiczne z wymiarem terytorialnym z aktorami wszystkich szczebli - PL PREZ – międzynarodowe konferencje: Miejski Wymiar Polityki Spójności, Efektywne Instrumenty Rozwoju Terytorialnego - Mapa Drogowa dla Agendy Terytorialnej 2020 – raport nt. podejścia opartego o miejsce w politykach publicznych (2013) - „Krajowy Przegląd Polityki Miejskiej w Polsce 2011” – raport OECD na zlecenie MIR - koncepcje obszarów funkcjonalnych, metropolitalnych oraz powiazao miejskowiejskich. 15 Polityka spójności 2014-20 Wymiar miejski w Umowie Partnerstwa (1) 5 obszarów strategicznej interwencji – potencjały i wyzwania dla rozwoju, w tym: - miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne - miasta i dzielnice miast wymagające rewitalizacji. Inne kluczowe elementy wymiaru miejskiego w UP: - typy wspieranych miast: wojewódzkie, regionalne i lokalne - wsparcie na poziomie krajowym (PO IS) oraz regionalnym (16 ROP) - podejście funkcjonalne (miasta wraz z obszarami funkcjonalnymi oraz dzielnice miast bądź obszary zdegradowane). 16 Polityka spójności 2014-20 Wymiar miejski w Umowie Partnerstwa (2) Obszar strategicznej interwencji: miasta i dzielnice miast wymagające rewitalizacji - diagnoza: - negatywne konsekwencje procesów zmian gospodarczych: długoletnia industrializacja, eliminacja sektorów gospodarki, restrukturyzacja - w efekcie: utrata dotychcz. funkcji społ-gosp; pogorszenie jakości życia, spadek atrakcyjności dla inwestorów - problemy: fizyczna degradacja infrastruktury, spadek przedsiębiorczości, wzrost bezrobocia, depopulacja, koncentracja ubóstwa, wyłączenie społeczne - typy obszarów w PL wymagających funkcjonalnej zmiany: postindustrialne, powojskowe, kolejowe, obszary dawnych PGR. 17 Polityka spójności 2014-20 Wymiar miejski w Umowie Partnerstwa (3) Obszar strategicznej interwencji: miasta i dzielnice miast wymagające rewitalizacji – przykłady wpisane do UP: Bytom (Śląskie) oraz Wałbrzych (dolnośląskie): społeczna i gospodarcza degradacja w wyniku ekstensywnego górnictwa, jego likwidacji jako źródła zatrudnienia oraz szkód środowiskowych i dekapitalizacji budynków mieszkalnych Łódź (Łódzkie): problemy społeczne i gospodarcze w wyniku likwidacji przemysłu włókienniczego, redukcji zatrudnienia, odpływu mieszkaoców i degradacji infrastruktury. Wyzwanie: zapewnienie kompleksowego i systemowego podejścia poprzez instrumenty zintegrowane oraz partycypacje społeczna. 18 Polityka spójności 2014-20 Wymiar miejski w Umowie Partnerstwa (4) Obszar strategicznej interwencji: miasta i dzielnice miast wymagające rewitalizacji – działania proponowane do realizacji: identyfikacja miast wymagających rewitalizacji przez władze regionalne dedykowane alokacje w RPO dla miast wymagających rewitalizacji projekty wspierające 3 rodzaje rewitalizacji: - społeczna: aktywizacja wykluczonych społecznie i w ubóstwie, dostęp do usług, - gospodarcza: przedsiębiorczośd, wsparcie samozatrudnienia, promocja ekonomii społecznej, mobilnośd pracowników, - przestrzenna: zrównoważone użycie zasobów naturalnych, priorytet wobec inwestycji ‚brownfield’ (tereny uprzednio zagospodarowane), adaptacja infrastruktury do nowych funkcji, rekultywacja trenerów na nowe cele. 19 Polityka spójności 2014-20 Wymiar miejski w Umowie Partnerstwa (5) Instrumenty terytorialne jako wsparcie procesów rewitalizacji: ZIT w RPO – w odniesieniu do miast wojewódzkich i obszarów funkcjonalnych - finansowane przez EFRR i EFS – ustanowione pułapy minimalne - zintegrowany charakter – adekwatny dla podejścia funkcjonalnego - główna zasada: 1 strategia ZIT i 1 związek ZIT na miasto wojewódzkie. CLLD w RPO – głownie na terenach mniejszych miast: - nieobligatoryjne zastosowanie w polityce spójności - przydatne na obszarach miejsko-wiejskich ale także w dzielnicach miast i grupach dzielnic - wymóg współuczestnictwa (samorządy, przedsiębiorcy i ngos) - oparte na lokalnych strategiach rozwoju opracowanych przez lokalne grupy działania - mono bądź wielofunduszowe – do decyzji samorządów. 20 Polityka spójności 2014-20 Wymiar miejski w Umowie Partnerstwa (6) Cel tematyczny 9 rozporządzenia ERDF – najbardziej adekwatny dla rewitalizacji: - ukierunkowany na poprawę jakości życia na obszarach zdegradowanych - kompleksowa rewitalizacja, wzrost szans rozwojowych i spójności społecznej na obszarach peryferyjnych - inwestycje długofalowe, zindywidualizowane i często zdeinstytucjonalizowane (o charakterze wspólnotowym i rodzinnym) - zaangażowanie ekonomii społecznej pożądane - cel 9 najbardziej adekwatny dla wzmocnienia kapitału społecznego - realizacja RLKS, ale kontrybucja także do innych celów. 21 Polityka spójności 2014-20 Rewitalizacja w RPO WKP 2014-2020 (1) Oś priorytetowa 6: Solidarne społeczeostwo i konkurencyjne kadry PI 9.2 Wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczności na obszarach miejskich i wiejskich (3% środków RPO) - Inwestycje infrastrukturalne będące uzupełnieniem planowanych lub zrealizowanych interwencji EFS i mające zarazem na celu wywołanie określonego efektu społecznego na zidentyfikowanym obszarze problemowym - Realizacja wyłącznie poprzez ZIT dla obszarów miejskich oraz instrumentu podobnego do ZIT na poziomie powiatowym 22 Polityka spójności 2014-20 Rewitalizacja w RPO WKP 2014-2020 (2) Oś priorytetowa 7: Rozwój lokalny kierowany przez społecznośd PI 9.10 Inwestycje dokonywane w kontekście strategii na rzecz rozwoju lokalnego kierowanego przez społecznośd (2,1 % środków RPO) - działania rewitalizacyjne na obszarach miejscowości wiejskich (odnowa społecznogospodarcza wsi) o charakterze kompleksowym i wynikające z krajowych, regionalnych i lokalnych programów/planów lub dokumentów im równoważnych. - przedsięwzięcia rozwojowe realizowane przez mikro i małe przedsiębiorstwa reprezentujące, określone w LSR, branże charakterystyczne dla danego obszaru. Przewiduje się wspieranie tworzenia i rozwoju małych inkubatorów przedsiębiorczości, wspomagających przedsiębiorstwa z branży nierolniczej. Działania te będą realizowane na obszarach miejscowości wiejskich oraz miast do 20 000 mieszkaoców - realizacja priorytetu poprzez zastosowanie instrumentu RLKS 23 Polityka spójności 2014-20 Krajowa Polityka Miejska (1) „Krajowa Polityka Miejska do 2020” – projekt kwiecieo 2014 r.: - zharmonizowana z innymi dokumentami strategicznymi - bierze pod uwagę wzmocniony wymiar miejski UE (instrumenty oraz Europa 2020) oraz dotychczasowe doświadczenia krajowe - wprowadza definicje, cele, wyzwania oraz system wdrażania - silny nacisk na podejście funkcjonalne odzwierciedlone także w układzie aktorów: - województwa, powiaty i miasta na prawach powiatu, gminy miejskie oraz: - gminy miejsko-wiejskie na obszarach zurbanizowanych w obrębie obszaru funkcjonalnego miasta - gminy wiejskie na terenach miejskich w obrębie funkcjonalnego obszaru miejskiego 24 Polityka spójności 2014-20 Krajowa Polityka Miejska (2) „Krajowa Polityka Miejska do 2020” – projekt kwiecieo 2014 r.: 1 z 5 kluczowych celów to rewitalizacja: 1) Konkurencyjnośd potencjału kluczowych miast dla wzrostu i zatrudnienia 2) Wzmocnienie miast lokalnych i podregionalnych na obszarach problemowych 3) Potencjał rozwojowy poprzez rewitalizację zdegradowanych obszarów miejskich 4) Zrównoważony rozwój przeciwko niekontrolowanemu zagospodarowywaniu miast 5) Efektywne i partnerskie zarzadzanie na obszarach miejskich. Publikacja finalnego dokumentu: III kwartał 2014 r. 25 Polityka spójności 2014-20 Krajowa Polityka Miejska (3) Wyzwania dot. systemu wdrażania i prawne: Monitoring na poziomie lokalnym: - brak kompleksowego systemu - braki w danych dot. różnic w obrębie danego miasta (pomiędzy dzielnicami) - brak systemowego podejścia do okresowych raportów i ewaluacji - bank danych lokalnych w GUS – poszerzanie zakresu. Ramy prawne: - ustawa nt. zasad prowadzenia polityki rozwoju (główna akt); ustawa nt. planowania i zagospodarowania przestrzennego (uzupełniający) - ustawa nt. rewitalizacji – prace nt. koncepcji (grupa robocza). 26 Polityka spójności 2014-20 Przedsięwzięcia rewitalizacyjne (1) Ramy: - rozp. ogólne, EFRR, EFS oraz FS odwołują się do rewitalizacji - „Narodowy Plan Rewitalizacji” – MIR prace do kooca czerwca br. - wytyczne dla IZ nt. rewitalizacji finansowanej przez EFIS - grupa robocza w MIR nt. rewitalizacji (definicja, kryteria, koordynacja pomiędzy szczeblami, wsparcie administracyjne, etc.) - poziom regionalny jako główne źródło finansowania - lokalne programy rewitalizacji samorządów (spójne ze strategią rozwoju miast). 27 Polityka spójności 2014-20 Przedsięwzięcia rewitalizacyjne (2) Konkluzje z dotychczasowych działao rewitalizacyjnych: - wyraźna potrzeba wobec bardziej systemowego i funkcjonalnego podejścia zamiast fragmentarycznego myślenia o rewitalizacji - inwestycje szerszego znaczenia o zintegrowanym charakterze z wiodącym wątkiem na danym obszarze zamiast pojedynczych nie powiązanych inicjatyw - rzeczywiste potrzeby i cechy szczególne miast musza byd umiejętnie wzięte pod uwagę. 28 Dziękujemy za uwagę [email protected] [email protected] 29