Raport z badania

Postrzeganie problemu niedożywienia
dzieci w Polsce przez pracowników szkół i
ośrodków pomocy społecznej
raport z badania ilościowego
dla
Warszawa, 23.01.2013
Cele i metodologia
Cele badania
GŁÓWNY CEL PROJEKTU
Zebranie informacji na temat problemu niedożywienia dzieci w percepcji
pracowników instytucji zajmujących się dziećmi i ich sytuacją. Informacje te mają
na celu przygotowanie strategii działań w zakresie dożywiania dzieci.
SZCZEGÓŁOWE OBSZARY BADANIA
Badanie miało na celu poznanie opinii pracowników instytucji zajmujących
się dziećmi (szkoły i ośrodki pomocy społecznej) w następujących
obszarach:
•
Postrzeganie wagi problemu niedożywienia dzieci w Polsce
•
Postrzeganie wielkości problemu
•
Ocena dotychczasowych działań – jakie działania pomocowe są
prowadzone w szkołach, czy działania te są wystarczające?
•
Jak duża jest grupa objęta wsparciem?
•
Jaka jest forma tego wsparcia?
3
Metodologia badania i próba badawcza
METODA BADANIA
 Badanie zostało przeprowadzone przy zastosowaniu metodologii CATI (Computer Assisted
Telephone Interview)
PRÓBA BADAWCZA
 SZKOŁY – próba do badania została wylosowana z operatu, który stanowiła baza szkół w
Polsce Ministerstwa Edukacji Narodowej (http://www.cie.men.gov.pl). Przy realizacji badania
kontrolowano kwoty, dotyczące województw i wielkości miejscowości, tak aby były zgodne z
proporcjami w populacji.
 ORGANIZACJE POMOCOWE - próba organizacji pomocowych (OPS/PCPR) została
wylosowana z bazy wyczerpującej wszystkie organizacje pomocowe w Polsce stworzonej na
podstawie następujących źródeł:
http://www.pcpr.info
http://www.politykaspoleczna.gov.pl
http://www.pcpr24.pl
OSOBY BADANE
Osobami badanymi byli przedstawiciele instytucji, zajmujących się dziećmi i ich sytuacją życiową:
 Szkoły podstawowe – respondent: pedagog, psycholog szkolny, dyrektor lub wicedyrektor
szkoły (N=500)
 Ośrodki Pomocy Społecznej i Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie – respondent: pracownik,
który jest w stanie udzielić informacji na temat problemu niedożywienia (N=300)
4
Struktura próby
OPS/PCPR (N=300)
6,0%
dolnośląskie
2,3%
kujawsko-pomorskie
5,2%
kujawsko-pomorskie
8,3%
lubelskie
7,4%
lubelskie
3,0%
lubuskie
2,2%
lubuskie
2,0%
łódzkie
6,2%
łódzkie
8,0%
małopolskie
10,8%
małopolskie
7,7%
mazowieckie
12,8%
mazowieckie
14,0%
opolskie
2,8%
opolskie
3,7%
podkarpackie
8,2%
podkarpackie
8,3%
podlaskie
3,2%
podlaskie
5,0%
pomorskie
5,4%
pomorskie
5,3%
śląskie
9,2%
śląskie
6,3%
świętokrzyskie
4,2%
świętokrzyskie
5,0%
warmińsko-mazurskie
3,8%
warmińsko-mazurskie
5,7%
wielkopolskie
9,0%
wielkopolskie
10,0%
zachodnio-pomorskie
wieś
3,6%
5,3%
66,8%
zachodnio-pomorskie
wieś
53,0%
do 50 tys. mieszkańców
16,0%
do 50 tys. mieszkańców
40,3%
od 50tys. do 200tys. mieszkańców
5,3%
powyżej 200tys. mieszkańców
1,3%
od 50tys. do 200tys. mieszkańców
9,2%
powyżej 200tys. mieszkańców
8,0%
województwo
dolnośląskie
Wielkość
miejscowości
Wielkość
miejscowości
województwo
Szkoły (N=500)
5
Podsumowanie wyników
6
Podsumowanie wyników
Postrzeganie problemu niedożywienia
 Problem niedożywienia jest uznawany za jeden z ważniejszych problemów dotyczących dzieci (tak
uważa 67% pracowników szkół i 64% pracowników ośrodków pomocowych OPS/PCPR).
 Mimo istnienia różnych programów pomocowych podejmowane obecnie działania są w wielu
przypadkach oceniane jako niewystarczające (opinia 47% pracowników szkół i 27% pracowników
ośrodków pomocowych OPS/PCPR).
Zasięg programów pomocowych
 Zdaniem pracowników organizacji pomocowych (OPS/PCPR) programami mającymi na celu
przeciwdziałanie niedożywieniu są objęte niemalże wszystkie gminy w Polsce (96,3%) i w tym
przypadku najbardziej powszechnymi programami są: ciepłe posiłki w szkołach (91,1%) oraz wydawanie
mleka (82,3%).
 Zdaniem pracowników szkół zasięg programów pomocowych wdrażanych w szkołach jest nieco
mniejszy (90,2%) oraz w ich opinii nieco inne działania dominują. Najczęściej spotykane są: program
wydawania mleka w szkołach (96,9%) owoców i warzyw (88,1%) oraz ciepłych posiłków (87,4%). Warto
podkreślić, że dwa pierwsze działania są skierowane do wszystkich dzieci, a tylko trzeci program jest
nastawiony specyficznie na przeciwdziałanie niedożywieniu.
7
Wyniki
8
Postrzeganie problemu niedożywienia
Pyt. Na ile zgadza się Pan/Pani z poniższymi stwierdzeniami?
30%
Problem niedożywienia dzieci w Polsce jest
coraz mniejszy głównie dzięki działaniom
różnych organizacji
47%
37%
49%
32%
Niedożywienie dzieci jest jednym z
ważniejszych problemów dotyczących
dzieci w Polsce
35%
31%
31%
8%
6%
Problem niedożywienia dzieci w Polsce jest
coraz mniejszy głównie dzięki lepszej
sytuacji gospodarczej kraju
0%
Zdecydowanie się zgadzam
19%
Raczej się zgadzam
30%
OPS/PCPR
(N=300)
5% 7%
Szkoły
(N=500)
5% 6%
31%
42%
20%
8% 1% 4%
29%
37%
40%
Raczej się nie zgadzam
25%
50%
60%
70%
80%
Zdecydowanie się nie zgadzam
Szkoły
(N=500)
4% 8%
20%
38%
14%
10%
25%
27%
19%
5%
20%
33%
16%
Podejmowane obecnie działania na rzecz
zwalczania problemu niedożywienia dzieci
są niewystarczające
10%
90%
OPS/PCPR
(N=300)
7%
Szkoły
(N=500)
6%
OPS/PCPR
(N=300)
12%
Szkoły
(N=500)
10%
OPS/PCPR
(N=300)
100%
Trudno powiedzieć
9
Zasięg programów pomocowych dotyczących
niedożywienia dzieci
Pyt. [szkoły] Czy w Pana/Pani szkole są wdrożone programy,
mające na celu pomoc niedożywionym dzieciom?
Pyt. [OPS / PCPR] Czy w Pana/Pani gminie są wdrożone
programy, mające na celu pomoc niedożywionym dzieciom?
nie
9,8%
nie
3,7%
tak
96,3%
tak
90,2%
N=500
N=300
W CAŁEJ PRÓBIE
nie
7,5%
tak
92,5%
N=800
10
nie
7,5%
Rodzaje programów dożywiania dzieci
tak
92,5%
Tylko te szkoły/gminy, w których
wdrożone są programy pomocy
Pyt. Które z poniższych sposobów pomocy są wdrożone w Pana/Pani szkole/gminie?
Ciepłe posiłki wydawane w szkole
91,1%
Mleko wydawane w szkole
82,3%
Owoce i warzywa wydawane w szkole
73,4%
Soki / napoje wydawane w szkole
52,7%
Paczki żywnościowe wydawane w szkole
35,4%
Żywność wydawana w miarę potrzeb (kanapki, pieczywo)
w szkole
31,1%
Inne
18,5%
0%
10%
20%
30%
N=729
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
11
nie
7,5%
Rodzaje programów dożywiania dzieci – w
podziale na szkoły i ośrodki pomocy
tak
92,5%
Tylko te szkoły/gminy, w których
wdrożone są programy pomocy
Pyt. [OPS / PCPR] Które z poniższych sposobów pomocy są
wdrożone w Pana/Pani szkole/gminie?
Pyt. [szkoły] Które z poniższych sposobów pomocy są
wdrożone w Pana/Pani szkole/gminie?
Mleko wydawane w szkole
96,9%
Owoce i warzywa wydawane w szkole
88,1%
Ciepłe posiłki wydawane w szkole
87,4%
Soki / napoje wydawane w szkole
Ciepłe posiłki wydawane w szkole
96,8%
Zasiłek celowy na zakup żywności
96,1%
Świadczenia pieniężne na rzecz ubogich
rodzin
90,8%
Stypendia socjalne
90,5%
64,7%
Mleko wydawane w szkole
Paczki żywnościowe wydawane w szkole
59,5%
43,5%
Owoce i warzywa wydawane w szkole
Żywność wydawana w miarę potrzeb
(kanapki, pieczywo) w szkole
29,4%
Inne
N=445
50,4%
18,7%
0%
25%
50%
75%
Soki / napoje wydawane w szkole
33,8%
Żywność wydawana w miarę potrzeb
(kanapki, pieczywo) w szkole
33,8%
100%
Paczki żywnościowe wydawane w szkole
22,5%
Bony żywnościowe
22,5%
N=284
Inne
18,3%
0%
25%
50%
75%
100%
12
Szacowany procent dzieci objętych programami
dożywiania
Pyt. [OPS / PCPR] Ile dzieci w Pana/Pani gminie jest objętych
powyższymi programami?
Pyt. [szkoły] Ile dzieci w Pana/Pani szkole jest objętych
powyższymi programami?
N=404
Średnia: 78,1
%
N=131
Średnia: 47,6
%
Pyt. Jaka część dzieci, potrzebujących wsparcia w zakresie żywienia, w Pana/Pani gminie, jest objęta powyższymi programami?
szkoły
87,2%
OPS / PCPR
6,1% 4,0% 2,2%
84,9%
0%
10%
20%
Wszystkie lub prawie wszystkie
dzieci potrzebujące
30%
40%
Zdecydowanie ponad połowa
dzieci potrzebujących
7,4% 3,5% 4,2%
50%
60%
Około połowy
dzieci potrzebujących
70%
80%
Zdecydowanie mniej
niż połowa dzieci
90%
N=404
N=131
100%
Żadne lub prawie żadne
dziecko potrzebujące
13
Procent szkół/gmin, w których nie są wdrożone żadne
programy pomocy niedożywionym dzieciom
Pyt. Czy w Pana / Pani szkole / gminie są wdrożone programy, mające na celu pomoc
niedożywionym dzieciom?
% odpowiedzi NIE
powyżej 200tys. mieszkańców
8,3%
od 50tys. do 200tys. mieszkańców
5,0%
do 50tys. mieszkańców
8,1%
wieś
N=800
9,1%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
14
Przekazywanie informacji o niedożywieniu dzieci przez
szkoły do OPS/PCPR
Pyt. [OPS / PCPR] Czy Pani OPS/PCPR otrzymuje informacje ze szkół na
temat niedożywionych dzieci?
nie
14,3%
Pyt. [OPS / PCPR] W jaki sposób szkoła przekazuje te informacje?
przez pedagoga
tak
85,7%
23,0%
przez dyrektora
19,8%
przez wychowawcę / nauczyciela
7,0%
N=300
przez pracownika socjalnego
0,8%
telefonicznie
52,1%
pisemnie
46,3%
ustnie / osobiście
25,7%
e-mail
1,9%
N=257
0,0%
10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
15
Szacowany procent niedożywionych dzieci w klasach 1-3
Pyt. [OPS / PCPR] Proszę powiedzieć, jak się Pani/Panu wydaje,
jakiego procenta dzieci w klasach 1-3 w Pana/Pani gminie może
dotyczyć problem niedożywienia?
Pyt. [szkoły] Proszę powiedzieć, jak się Pani/Panu wydaje,
jakiego procenta dzieci w klasach 1-3 w Pana/Pani szkole może
dotyczyć problem niedożywienia?
N=500
Średnia: 7,7
%
Średnia: 8,0
N=300
%
W CAŁEJ PRÓBIE
Średnia: 7,81
%
N=800
Pyt. [szkoły] Przeczytam Pani/Panu listę różnych sytuacji, które mogą dotyczyć dzieci. Proszę wskazać, jakiego
procenta dzieci z klas 1-3 w Pana/Pani szkole, takie sytuacje mogą dotyczyć:
Przychodzenie do szkoły bez zjedzenia
śniadania w domu
8,5%
Nie przynoszenie drugiego śniadania do
szkoły
8,2%
Brak podstawowych przyrządów szkolnych
6,1%
Trudności w skupieniu się, obniżenie
dyspozycji do nauki w wyniku niedożywienia
4,7%
Wychudzenie
1,8%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
N=500
16
Szacowany procent niedożywionych dzieci w klasach 1-3
w zależności od wielkości miejscowości zamieszkania
Pyt. Proszę powiedzieć, jak się Pani/Panu wydaje, jakiego procenta dzieci w klasach 1-3 w
Pana/Pani szkole może dotyczyć problem niedożywienia?
powyżej 200tys. mieszkańców
10,7%
od 50tys. do 200tys. mieszkańców
9,5%
do 50tys. mieszkańców
8,1%
wieś
7,2%
N=800
0%
5%
10%
15%
20%
17
Dom Badawczy Maison
ul. Narbutta 78A/1
02-529 Warszawa
tel. 022 828-28-85 ; fax 022 621-26-67
e-mail: [email protected]
www.maison.pl