docStabilność każdego budynku jednorodzinnego jest uzależniona od
download 
Reklamacja Transkrypt
Stabilność każdego budynku jednorodzinnego jest uzależniona od
Fundamentalna domu sprawa podpiwniczonego © ATLAS Hydroizolacje nakłada się: 20 KREATOR–PROJEKTY • 2/2008 — poziomo na ławie fundamentowej — pionowo na ścianach fundamentowych i piwnicznych od strony zewnętrznej Wiele osób decyduje się na budowę domu bez podpiwniczenia. Istnieje bowiem przekonanie, że realizacja piwnicy jest bardzo droga. Stereotyp ten umocnił się jeszcze w ostatnich latach, kiedy to rozwój rynku budowlanego spowodował podwyżki cen materiałów. Niechęć do podpiwniczenia jest ciągle umacniana na skutek zmiany naszego stylu życia. Coraz więcej osób opuszcza tereny wiejskie i osiedla się na przedmieściach większych miast. Jest to związane przede wszystkim z większą dostępnością wolnych miejsc pracy i dóbr kulturalnych. Osoby te podejmują pracę w miejskich korporacjach i nie potrzebują w domu obszernych pomieszczeń technicznych do prowadzenia swojego gospodarstwa. Ponadto działki wokół miast są zazwyczaj bardzo dobrze zaopatrzone w media, a dostępność np. sieci gazowej, eliminuje potrzebę posiadania sporych rozmiarów kotłowni, która wraz z pomieszczeniami gospodarczymi była umieszczana w podpiwniczeniu. Sytuacja przedstawia się zupełnie inaczej, jeżeli chodzi o tereny wiejskie. Większość osób nadal korzysta tam z ogrzewania na paliwo stałe (węgiel lub drewno), co pociąga za sobą konieczność wybudowania kotłowni o powierzchni powyżej 6 m kw. i z osobnym wyjściem na zewnątrz. Jest to minimalna powierzchnia wymagana, jednak nie wystarczająca. Pozostaje bowiem problem pomieszczeń na składowanie materiału opałowego. Idealnym rozwiązaniem jest tu podpiwniczenie, w którym możemy umieścić duże ilości węgla lub drewna. Ponadto prowadzenie gospodarstwa wiejskiego wymaga posiadania dużych pomieszczeń gospodarczych, w których można przechowywać narzędzia ogrodnicze, skrzynki na owoce lub warzywa albo kosiarkę do trawy. Są również przypadki, kiedy nie mamy wyboru i realizacja piwnicy jest wręcz konieczna. Po pierwsze, podpiwniczenie może być receptą na zwiększenie powierzchni budynku przy małej powierzchni działki, kiedy nie możemy rozbudować się w poziomie. Możemy wówczas zyskać dodatkową powierzchnię, nie zmniejszając rozmiarów ogrodu. Ciężko na przykład zdecydować się na dobudowanie garażu obok budynku, kiedy wiemy, że zajmie on nam ostatnie metry wolnej przestrzeni wokół domu. W takiej sytuacji umieszczenie wszystkich stanowisk garażowych w piwnicy jest wyjściem idealnym – jeśli nie jedynym – przy działce o małych rozmiarach. Generalnie charakter terenu ma olbrzymi wpływ na decyzję o podpiwniczeniu domu. Na przykład, kiedy teren jest nachylony, mamy dwie możliwości. Możemy zniwelować różnicę terenu, robiąc wykop lub nasyp na działce lub wybudować dom podpiwniczony. W zależności od stopnia nachylenia może być to podpiwniczenie całkowite lub częściowe. Dzięki temu zyskujemy cenną dodatkową powierzchnię użytkową przy samym gruncie, która może nie jest atrakcyjna jako część mieszkalna, ale z powodzeniem sprawdza się jako pomieszczenie gospodarcze lub garaż. Najważniejszą jednak kwestią przy nachylonym terenie jest to, że wzrost kosztów realizacji piwnicy jest stosunkowo niewielki w porównaniu z trudnościami związanymi z zaprojektowaniem i wykonaniem wzmocnionych ław i ścian fundamentowych dla domu bez podpiwniczenia. Gdy teren działki jest nachylony, wówczas podpiwniczenie będzie najlepszym kompromisem pomiędzy kosztami a osiągniętymi korzyściami. Do niewątpliwych korzyści w tej sytuacji możemy zaliczyć zwiększenie powierzchni domu, łatwiejszy dostęp do ogrodu lub ulicy, lepsze oświetlenie niektórych pomieszczeń (zwłaszcza tych położonych ponad piwnicą), ciekawszą architekturę budynku. Dodatkowo piwnica na pochyłym terenie zabezpiecza nas przed spływającymi wodami opadowymi. © DEITERMANN Stabilność każdego budynku jednorodzinnego jest uzależniona od prawidłowego wykonania fundamentów. Jest to szczególnie ważne przy budowie obiektu podpiwniczonego. Zanim jednak zdecydujemy się na realizację podpiwniczenia, musimy to bardzo dokładnie przemyśleć i wziąć pod uwagę parę ważnych kwestii. Jedną z bardzo istotnych spraw jest odpowiednie zabezpieczenie pomieszczeń piwnicznych przed wpływami otaczających warunków gruntowych. © DEITERMANN Dawid Tamás Masy i membrany hydroizolacyjne nakłada się na powierzchnie przy pomocy pędzla, wałka lub pacy. Poziom usadowienia fundamentów Większość projektów gotowych zakłada fundamenty obliczone dla najbardziej optymalnych warunków gruntowo-wodnych. Przyjmuje się, że rodzaj gruntu stanowi piasek lub żwir, a poziom wody gruntowej znajduje się KREATOR–PROJEKTY • 2/2008 21 nachylenia terenu — wysokość pojedynczego uskoku nie może być większa niż podwójna wysokość ławy fundamentowej przynajmniej 1 m poniżej poziomu fundamentów. W rzeczywistości warunki te mogą być zupełnie inne. Tak więc fundamenty w każdym projekcie gotowym muszą być dostosowane do warunków panujących na naszej działce. Oprócz tego na zmianę rodzaju fundamentów i konieczność ich adaptacji będą miały wpływ bardzo powszechne zmiany, które inwestor zażyczy sobie w projekcie gotowym, np. zmiana konstrukcji więźby dachowej, zmiana konstrukcji lub rozpiętości stropu, adaptacja poddasza na cele użytkowe, podniesienie ścianki kolankowej itp. Wszystko to ma znaczny wpływ na obciążenie fundamentów. Główną zasadą przy ustalaniu głębokości fundamentów jest to, że fundament powinien być posadowiony poniżej granicy przemarzania gruntu. Zamarzanie gruntu pod fundamentami mogłoby spowodować bowiem wysadzenie budynku w górę, a następnie jego nierównomierne osiadanie. Mogłoby to doprowadzić do uszkodzenia konstrukcji. Granica przemarzania gruntu jest usytuowana na różnych poziomach – w zależności od regionu Polski (od 0,8 m w Polsce zachodniej po 1,4 m na Suwalszczyźnie) i mierzy się ją od poziomu terenu lub poziomu posadzki w budynkach podpiwniczonych. Im większa głębokość granicy przemarzania gruntu, tym bardziej zalecana jest realizacja podpiwniczenia. Specyficznym regionem, który rządzi się własnymi, odrębnymi prawami geotechnicznymi, jest Śląsk. Na tym terenie, ze względu na występowanie szkód górniczych, fundamenty projektowane są według odrębnych wymagań. Wyznaczenie głębokości przemarzania jest szczególnie istotne, jeżeli dom ma stanąć na gruncie spoistym, który podciąga wodę gruntową. W przypadku gruntów piaszczystych, fundamenty mogą być zagłębione płycej, ponieważ nie mają takiej tendencji i nie zwiększają swojej objętości wskutek zamarzania. Z tego względu grunty piaszczyste nazywane są niewysadzinowymi. Fundamenty muszą być również dostosowane do nośności gruntu, którą można określić w wyniku badań geotechnicznych. Z reguły 22 KREATOR–PROJEKTY • 2/2008 przyjmuje się, że dobra nośność gruntu to co najmniej 150 kPa. Jeżeli grunt o dobrej nośności (warstwa nośna) zalega niezbyt głęboko, fundamenty możemy posadowić bezpośrednio na niej i podpiwniczenie nie jest tu potrzebne. Jeżeli natomiast warstwa nośna znajduje się głęboko (poniżej 3-4 m), możemy usytuować fundament pośrednio na palach lub tak zwanej studni. Drugim wariantem jest realizacja podpiwniczenia. Wariant ten może okazać się niewiele droższy, a korzyści z podpiwniczenia będą niewspółmiernie duże. Dom podpiwniczony posadawiany jest zazwyczaj na głębokości 2,5–3,0 m. Oczywiście, zależy to też od poziomu wód gruntowych, ale przy płytkim posadowieniu wystające wysoko ponad teren podpiwniczenie wygląda nieestetycznie. Wszystko zależy od potrzeb inwestora i przeznaczenia funkcjonalnego pomieszczeń piwnicznych. Wszystkie roboty fundamentowe powinny być wykonane zgodnie z zaadaptowanym projektem i to dopiero po odbiorze podłoża gruntowego, czyli formalnym stwierdzeniu jego przygotowania i przydatności do prowadzenia robót betonowych (potwierdzonym wpisem w dzienniku budowy). Jest to szczególnie ważne przy gruntach spoistych (wymagających drenażu) lub przy budynkach podpiwniczonych, gdzie fundamenty muszą przenosić duże obciążenia. Ławy i stopy fundamentowe najlepiej zrobić wówczas w sposób tradycyjny, czyli na deskowaniu (szalunku). Ławy i stopy fundamentowe domu podpiwniczonego Ławy są podstawą większości konstrukcji fundamentowych. Ich wykonanie jest niezbędne, zwłaszcza w przypadku budynku podpiwniczonego. Są to zbrojone stalowymi prętami betonowe belki ciągłe. Otrzymuje się je poprzez zalanie betonem zbrojenia stalowego, które układa się w deskowaniu lub bezpośrednio na gruncie. Sam beton przenosi bardzo duże siły ściskające, ale nie jest odporny na zginanie, rozciąganie i ścinanie. Dla przeniesienia tych właśnie sił dodawane jest zbrojenie. Ławy można realizować bezpośrednio na gruncie lub (częściej) w tzw. deskowaniu. Deskowanie stanowi szereg usytuowanych na sztorc desek, ułożonych wzdłuż krawędzi zaprojektowanych fundamentów na wysokość ok. 50 cm. W powstałej w ten sposób rynnie układa się stalowe zbrojenie i zalewa betonem (zazwyczaj B15). Dzięki deskowaniu otrzymujemy gładką i prostą powierzchnię oraz równe krawędzie fundamentu. Zbrojenie ław fundamentowych to szkielet składający się z 4 prętów o średnicy 12 mm połączonych 6–8 mm strzemionami. Zadaniem czterech prętów głównych (tzw. zbrojenia zasadniczego) jest przenoszenie sił głównych działających na ławy. Natomiast strzemiona nie są po to, aby trzymać w konstrukcji zbrojenie zasadnicze, ale mają za zadanie przede wszystkim przenieść siły poprzeczne, jakie wystąpią w elemencie. Oczywiście ławy mogą być również zaprojektowane ze zbrojeniem głównym poprzecznym. Jednak stosuje się je przy większych szerokościach ław i przy większych naciskach na grunt. W domach jednorodzinnych przekrój ław fundamentowych najczęściej ma kształt prostokąta o wysokości 40 cm i szerokości ok. 40–80 cm (a nie trapezu lub schodków). Jest to bowiem najbardziej ekonomiczne rozwiązanie. Rzadko występują tu bowiem tak duże obciążenia, żeby stosować fundamenty o dużych wymiarach i kształtach rozszerzających się ku dołowi (zapewniających większą stabilność i przenoszenie obciążeń). W przypadku domu podpiwniczonego, możemy spotkać się z tzw. ławami schodkowymi. Jest to rodzaj ław fundamentowych, które stosuje się w domach częściowo podpiwniczonych lub w tych budowanych na pochylonych działkach. Łączą one w sposób uskokowy ławy pod niepodpiwniczoną częścią budynku z fundamentami piwnic. Wykonuje się je odcinkami nie krótszymi niż 1,5 m, a ich pochylenie nie może być większe niż 30°. Ponadto prawidłowo zaprojektowane ławy schodkowe powinny spełniać dwa istotne warunki: z tego, że przy nawet niewielkim nachyleniu terenu, różnica poziomów pomiędzy przeciwległymi ścianami budynku może być bardzo duża. Zwłaszcza jeżeli budynek jest szeroki. Więc wykorzystanie tej różnicy poziomów z jednej i drugiej strony na częściowe podpiwniczenie będzie optymalnym wyjściem z sytuacji, a pomogą nam w tym ławy schodkowe. Z drugiej jednak strony musimy sobie uzmysłowić, że realizacja tego typu ław w dużym stopniu zwiększy koszty inwestycji. Ulega tu bowiem zmianie zakres robót ziemnych, pojawia się konieczność zaprojektowania i wykonania schodów terenowych oraz drenażu wówczas konieczności realizacji fundamentów schodkowych i nierównomiernego osiadania ścian. W budynku częściowo podpiwniczonym, usytuowanym na płaskim terenie, prowadzenie prac fundamentowych jest dużo bardziej skomplikowane od fundamentów domu z podpiwniczeniem całkowitym. Lepiej więc zabezpieczyć się przed niebezpieczeństwem nierównomiernego osiadania ścian. Zwłaszcza że nigdy nie będziemy mieli 100-procentowej pewności, że dylatacja obiektu jest zrobiona w sposób idealny i budynek będzie osiadał równomiernie. Każdy projekt gotowy należy zaadaptować do warunków gruntowych i terenowych panujących na działce. Wykonanie ław schodkowych w budynku częściowo podpiwniczonym lub na pochylonym terenie jest wręcz konieczne. © SMART — kąt nachylenia schodków nie może być większy niz kąt © ARCH. REDAKCJI spełniać dwa istotne warunki: (odwodnienia) opaskowego całego budynku i to niezależnie od rodzaju gruntu. Zbrojenie ław schodkowych wykonuje się identycznie jak w ławach zwykłych. Składają się na nie również cztery pręty o średnicy 12 mm, połączone strzemionami o średnicy 6 mm. Ważne jest tylko, żeby zapewnić odpowiednie zakotwienie poszczególnych odcinków zbrojenia podłużnego na schodkach. Jeżeli zdecydujemy się na dom podpiwniczony na terenie płaskim, lepiej zaprojektować piwnice pod całym budynkiem, a nie tylko pod jego częścią. Unikniemy © BEAM © ARCH. REDAKCJI Prawidłowo zaprojektowane ławy schodkowe powinny • kąt nachylenia schodków nie może być większy niż kąt nachylenia terenu; • wysokość pojedynczego uskoku nie może być większa niż podwójna wysokość ławy fundamentowej. W przypadku działki z nachyleniem realizacja tego typu ław jest wręcz konieczna i stanowi wspaniałe rozwiązanie. Po pierwsze jest to zabezpieczenie naszego domu przed nierównomiernym osadzaniem ścian na pochylonym terenie. Po drugie pozwala wykorzystać przestrzeń wynikającą z różnicy poziomów pod podłogą parteru. Musimy zdać sobie sprawę KREATOR–PROJEKTY • 2/2008 23 po lewej: Większość hydroizolacyjnych mas bitumicznych działa destrukcyjnie na materiały izolacyjne, np. na styropian. W związku z tym rodzaj masy powinien być dobrany do rodzaju termoizolacji fundamentów lub ścian piwnicznych. powyzej: W pionowych izolacjach przeciwwilgociowych folia hydroizolacyjna moze swobodnie zwisać ze ściany Tam, gdzie istnieje potrzeba podtrzymania obciążeń punktowych budynku potrzebne są stopy fundamentowe. Zarówno w domach podpiwniczonych, jak i niepodpiwniczonych wykonuje się je w taki sam sposób. Mają one za zadanie podtrzymać obciążenia wolnostojących słupów, narożników, pionów kominowych i wentylacyjnych itp. Ich minimalna wysokość to 30 cm, a szerokość zależy od rozmiarów elementu podtrzymywanego i jest większa zazwyczaj o 15 cm z każdej strony. fundamentowej lub piwnicznej. Zostanie ona później przyciśnięta gruntem lub materiałem termoizolacyjnym. Przed nałożeniem hydroizolacyjnych mas bitumicznych należy zredukować chłonność powierzchni, nakładając © ATLAS emulsje gruntujące. Materiały konstrukcyjne na ściany fundamentowe i ściany piwniczne Ściany fundamentowe i piwniczne są to konstrukcyjne elementy domu podpiwniczonego, które przekazują obciążenia ścian zewnętrznych, stropów i dachu na ławy lub stopy fundamentowe. Od ich prawidłowego zaprojektowania i wykonania zależy wytrzymałość i trwałość całej budowli. Istotę sprawy pogłębia fakt, że są one zagłębione w gruncie, który nie jest sprzyjającym środowiskiem dla jakichkolwiek elementów konstrukcyjnych. Wspólną cechą ścian fundamentowych i piwnicznych jest to, że są one zazwyczaj zagłębione w ziemi. Istnieją jednak pewne różnice. Po pierwsze ściany fundamentowe są obciążone tylko siłami pionowymi pochodzącymi z obciążenia ścian i reszty budynku. Natomiast na ściany piwniczne działają dodatkowo siły poziome pochodzące od parcia gruntu z kierunków bocznych. Drugą różnicą jest to, że ściany piwniczne są zdecydowanie wyższe od ścian fundamentowych. Materiały stosowane do budowy ścian fundamentowych lub piwnicznych będą miały cały czas do czynienia z wilgocią pochodzącą z gruntu. Muszą więc to być materiały o małej nasiąkliwości, odporne na zawilgocenie, zmiany temperatury, mróz i substancje chemiczne. Do takich materiałów z pewnością można zaliczyć beton, kamień lub pełną cegłę ceramiczną. Rzadziej 24 KREATOR–PROJEKTY • 2/2008 stosuje się materiały drążone lub porowate (pustaki ceramiczne, beton komórkowy lub silikaty), które wymagają bardzo szczelnej izolacji przeciwwilgociowej. Jest to po prostu stosunkowo drogie, a tradycyjne materiały zapewniają łatwiejsze i tańsze wykonanie fundamentów domu jednorodzinnego. Plus i minus Generalnie ściany fundamentowe lub piwniczne dzielimy na murowane i monolityczne. Murowane lepiej sprawdzają się przy gruntach spoistych lub niespoistych, gdzie poziom wody gruntowej jest niski. Są tańsze oraz wykonuje się je szybciej i wygodniej od ścian monolitycznych. Bez problemu nadają się do wszystkich konstrukcji typowych domów jednorodzinnych. Ściany monolityczne z kolei, sprawdzają się lepiej w miejscach, gdzie wymagana jest duża odporność na zawilgocenie oraz w przypadku gruntów niejednorodnych i przy wysokim poziomie wód gruntowych. Zdecydowaną przewagą ścian monolitycznych jest możliwość zbrojenia na różne sposoby i w różnym kierunku. Zbrojenie można prowadzić w konstrukcji tam, gdzie tylko istnieje potrzeba. Minusem jest pracochłonność wykonania. Wymagają one bowiem ustawienia nieraz wysokiego deskowania (zwłaszcza przy domach podpiwniczonych), a następnie jego rozbiórki. Wpływa to oczywiście również na zwiększenie kosztu robocizny. Ponadto nie można ich wykonywać w bardzo niskiej lub bardzo wysokiej temperaturze. Świeży beton wymaga bowiem zraszania wodą w lecie, a zimą poprawiania jego konsystencji przy użyciu specjalnych domieszek. Najbardziej popularnym rozwiązaniem są ściany fundamentowe i piwniczne murowane z bloczków betonowych lub cegieł pełnych. Wykonanie konstrukcji z tych materiałów jest mniej problemowe niż wylewanie monolitycznych ścian piwnicznych lub fundamentowych z betonu. Ściany murowane nie wymagają problematycznego układania © OPTIROC © ATLAS © GUTTA © OPTIROC po prawej: bloczek do budowy ścian fundamentowych lub piwnicznych. deskowania. Ponadto bloczki betonowe i cegły pełne są to materiały powszechnie dostępne, stosunkowo tanie, charakteryzujące się dużą wytrzymałością, mrozoodpornością i niewielką nasiąkliwością. Ściany z cegieł ceramicznych Cegła to materiał znany od bardzo dawna. Najlepszym rodzajem cegły do murowania ścian fundamentowych i piwnicznych są klinkierowe cegły kanalizacyjne, które odznaczają się bardzo niską nasiąkliwością. Dzięki swoim niewielkim rozmiarom (6,5x12x25 cm) oraz niewielkiemu ciężarowi (ok. 3,7 kg) są to materiały bardzo poręczne przy murowaniu. Ściany z cegieł zwykle muruje się na niepełne spoiny, co ułatwia nałożenie cienkiego tynku wyrównującego powierzchnię ściany piwnic i wykonanie szczelnej izolacji przeciwwilgociowej. Do murowania używa się zazwyczaj zaprawy cementowo-wapiennej M3 lub M5, a wielkość spoin powinna wynosić od 1 do 1,5 cm (w przypadku spoin poziomych) lub od 0,5 do 1,5 cm (w przypadku spoin pionowych). Większe spoiny spowodować zmniejszenie zakładanej wytrzymałości ściany fundamentowej lub piwnicznej. Ściany z bloczków betonowych Cegła ceramiczna była i jest stosowana bardzo często, chociaż w ostatnich latach wypiera ją skutecznie bloczek betonowy. Jest on dużo większy (12x25x38 cm), co wpływa na zwiększenie szybkości murowania ścian fundamentów i piwnic. Jednak ze względu na swój duży ciężar (30,6 kg), murowanie fundamentów lub piwnic z bloczka betonowego jest nieco trudniejsze, ale może to mieć znaczenie wyłącznie przy skomplikowanych układach ścian. Elementami uzupełniającymi do tego typu ścian murowanych są mniejsze cegły betonowe o wymiarach 6,4x12x24 cm. Mają one zastosowanie przy budowie pogrubionych ścian fundamentowych i piwnicznych oraz przy wzmacnianiu cienkich konstrukcji. Przy pracach murarskich z użyciem bloczka betonowego należy unikać zapraw cementowo-wapiennych. O wiele lepiej sprawdzają się w tym przypadku zaprawy cementowe M3, M5 lub M8. Najlepszym sposobem murowania tego typu konstrukcji jest wiązanie pospolite, co oznacza, że bloczki w poszczególnych warstwach są wobec siebie przesunięte przynajmniej o 1/4 długości, a najlepiej o 1/2. Takie wiązanie zapewnia równomierne rozłożenie obciążeń pionowych na mur. Bloczki betonowe powinny być murowane na pełne spoiny o szerokości od 1 do 1,5 cm (w przypadku poziomych) i od 1 do 2 cm (w przypadku pionowych). W razie chęci tynkowania tych ścian należy pozostawić spoiny niewypełnione do końca na głębokość ok. 1 cm. Nierówna ściana polepsza bowiem przyczepność tynku do podłoża. Ściany z pustaków zasypowych Pustaki zasypowe są to elementy wykonane z betonu lub keramzytobetonu. Mają w środku duże otwory, które podczas budowy wypełnia się betonem klasy B15 lub B20. Pełnią więc one funkcje tradycyjnego deskowania. Jest to jednak szalunek tracony. W ich otworach można umieszczać zbrojenie, stanowiące dodatkowe wzmocnienie konstrukcji ściany. Stanowią one wspaniałe rozwiązanie dla inwestorów budujących dom sposobem gospodarczym. Układa się je bowiem jak klocki, z których otrzymujemy w pełni funkcjonalną ścianę fundamentową lub piwniczną o szerokości 20, 25 lub 30 cm. Część łączy się ze sobą za pomocą zaprawy cementowej. Są również takie, które nie wymagają do układania zaprawy murarskiej (oprócz pierwszej warstwy położonej na ławie fundamentowej i dokładnie poziomowanej). Mają bowiem specjalnie wyprofilowane krawędzie, które umożliwiają ich łączenie na sucho. Ściany piwniczne lub fundamentowe z pustaków zasypowych mają dużą wytrzymałość na ściskanie obciążenia boczne. Odznaczają się dobrą mrozoodpornością i nasiąkliwością podobną do bloczków betonowych. KREATOR–PROJEKTY • 2/2008 25 poszczególne pasy folii hydroizolacyjnej wystarczy połączyć na zakład 30 cm lub skleić taśmą samoprzyleną © GUTTA albo klejem (na zakład 10 cm). Materiały hydroizolacyjne i termoizolacyjne w fundamentach Ściany fundamentowe i piwniczne zawsze mają bezpośredni kontakt z wilgocią pochodzącą z gruntu. Trzeba więc je zabezpieczyć odpowiednimi materiałami, które zapobiegają przenikaniu wilgoci lub wód gruntowych do ścian fundamentów i piwnic. O rodzaju zastosowanej hydroizolacji decydują warunki wodno-gruntowe, na którym podejmujemy budowę. W przypadku gruntu przepuszczalnego na wysokości przynajmniej 1 m nad poziomem wody gruntowej – wystarczy izolacja przeciwwilgociowa. W przypadku gruntu spoistego lub poniżej poziomu wód gruntowych, konieczne będzie wykonanie izolacji przeciwwodnej. Hydroizolację można wykonać z papy, folii hydroizolacyjnych lub mas izolacyjnych. Szczegółowe informacje o sposobie prawidłowym wykonaniu izolacji na danym terenie musi zawierać projekt już zaadaptowany do konkretnej działki. Projektant określa w nim sposób prawidłowego wykonania i ułożenia poszczególnych warstw, ich grubości i szerokości zakładów. Generalnie hydroizolacje układa się: • poziomo na ławie fundamentowej, • pionowo na ścianach fundamentowych i piwnicznych (od strony zewnętrznej), • poziomo na styku ściany fundamentowej ze ścianą parteru lub piwnicy, 26 KREATOR–PROJEKTY • 2/2008 folia hydroizolacyjna do poziomej izolacji fundamentów © FOLIAREX • poziomo na st yku ścian i stropu piwnicy. Papy asfaltowe – nadają się do robienia izolacji pionowych i poziomych. Charakteryzują się elastycznością i odpornością na uszkodzenia mechaniczne. Trudno więc je uszkodzić podczas układania i użytkowania. Są odporne na wiele substancji chemicznych, a nawet na promieniowanie UV. Mają złożoną budowę, od której zależy cena i właściwości powłoki. Najważniejszymi cechami pap jest rodzaj osnowy, ilość zastosowanego asfaltu oraz sposób jego modyfikacji. Osnowa to rdzeń papy, odpowiedzialny za jej wytrzymałość na rozciąganie. Najtańsza i najsłabsza jest osnowa tekturowa. Nieco mocniejsza i bardziej elastyczna jest osnowa z tkaniny poliestrowej, ale najwytrzymalsza jest osnowa z włókna szklanego. Papy są klejone do podłoża lepikiem asfaltowym lub specjalnymi klejami. Można też przyklejać je do powierzchni izolowanej „na gorąco”, czyli rozgrzewając palnikiem i dociskając do podłoża. Najprostsze w wykonaniu, ale też najdroższe są papy samoprzylepne. Folie hydroizolacyjne – stanowią nowsze, alternatywne rozwiązanie dla pap. Odznaczają się równie dobrą wytrzymałością, jak i elastycznością. Nie trzeba ich przyklejać do podłoża i można je układać niezależnie od warunków pogodowych. W poziomych izolacjach przeciwwilgociowych, poszczególne pasy folii wystarczy połączyć na zakład szerokości 30 cm lub skleić taśmą samoprzylepną lub klejem (na zakład 10 cm). W izolacjach pionowych folia może tylko zwisać ze ściany, jeżeli później zostanie przyciśnięta np. gruntem. W izolacjach przeciwwodnych zwykle stosuje się folie samoprzylepne lub zgrzewane. Mocuje się je mechanicznie, a zakłady łączy klejem lub taśmą samoprzylepną. Masy i membrany – są to najczęściej półpłynne masy bitumiczne lub mineralne, które nakłada się na powierzchnię przy pomocy pędzla, wałka lub pacy. Po wyschnięciu tworzą one trwałą, elastyczną i wodoszczelną powłokę. Najbardziej rozpowszechnione są materiały na bazie asfaltu. Należą do nich roztwory, lepiki i masy asfaltowe. Jest jednak wiele innych preparatów opartych na materiałach mineralnych. Zaliczyć można do nich wodoszczelne zaprawy cementowe modyfikowane odpowiednimi substancjami. Do modyfikatorów należą żywice syntetyczne, substancje akrylowe, emulsje silikonowe lub kauczukowo-bitumiczne. Zwiększają one wodoszczelność oraz elastyczność materiału mineralnego. Dawid Tamás © IZOHAN Przy poziomych izolacjach przeciwwilgociowych Jak już było wspomniane wcześniej, ściany monolityczne realizuje się przy użyciu deskowania, które nadaje ostateczny kształt konstrukcji. Ich wykonanie charakteryzuje się dość małym prawdopodobieństwem popełnienia błędu. Ściany fundamentowe zwykle wykonuje się jako betonowe, natomiast ściany piwniczne jako żelbetowe. Grubość ścian, klasę betonu i rodzaj zbrojenia dobiera projektant. Najczęściej są to konstrukcje o szerokości 20–40 cm wykonane z betonu B15 lub B20. Jako zbrojenie główne, w domach jednorodzinnych stosuje się najczęściej żebrowane pręty ze stali klasy AIII (34GS) o średnicy 12 mm, a na strzemiona pręty stalowe o średnicy 6 mm i klasie A0 (St0) lub AI (St3). Ustawienie tradycyjnego szalunku z desek jest pracochłonne i czasochłonne. Trzeba również liczyć się z dużym kosztem zakupu drewna na szalunek. Pewnym rozwiązaniem mogą być systemy szalunkowe wielokrotnego użycia. Można tego uniknąć, stosując szalunek tracony, np. opisane powyżej pustaki zasypowe. Przyspiesza to w sposób znaczący tempo robót. Nie trzeba wówczas zatrudniać cieśli do realizacji deskowania, a samo zalanie kształtek betonem nie wymaga specjalnych umiejętności. przykłady hydroizolacji fundamentów w budynku podpiwniczonym (powyżej) i niepodpiwniczonym (poniżej) © IZOHAN Ściany monolityczne KREATOR–PROJEKTY • 2/2008 27
