Stanisław Mazur

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 1
W LUBARTOWIE
NOWOCZESNE METODY I TECHNIKI KSZTAŁCENIA W SP1
MATEMATYKA
STANISŁAW MAZUR
(1905-1981)
Urodził się 1 stycznia 1905 roku we Lwowie w rodzinie
Tomasza i Anieli z Zawrotniaków. Ukończył gimnazjum we
Lwowie. W 1923 roku rozpoczął studia na Wydziale
Filozoficznym.
Po
trzech
semestrach
wybitnie
utalentowanemu matematycznie Mazurowi nie wystarczyła
wiedza zdobywana we Lwowie. Pragnął dotrzeć do źródła,
którym wówczas była Getynga i ParyŜ. Wyjechał na własny
koszt na studia do Getyngi, gdzie słuchał wykładów E. Borela,
J. Hadamarda, H. L. Lebesgue’a. Po powrocie został
asystentem II Katedry Analizy Matematycznej Uniwersytetu
Lwowskiego załoŜonego przez Jana Kazimierza stąd skrót
Stanisław Mazur
UJK,
następnie
został
starszym asystentem Pierwszej
Katedry Analizy Matematycznej.
W 1932 roku doktoryzował się w UJK na podstawie tezy O szeregach warunkowo sumowalnych.
Promotorem (opiekunem) tej pracy był Stefan Banach. W 1935 roku przeniósł się na Politechnikę
Lwowską do katedry Łomnickiego. Do 1939 roku wykładał w II Katedrze Matematyki Politechniki
Lwowskiej. Był profesorem i kierownikiem Katedry Geometrii Uniwersytetu im. Franki we Lwowie i
równocześnie starszym pracownikiem Instytutu Matematyki Ukraińskiej Akademii Nauk. W 1941
otrzymał tytuł doktora nauk fizyczno-matematycznych tegoŜ uniwersytetu. Lwów opuścił w 1946 i
otrzymał nominację na profesora zwyczajnego na Uniwersytecie Łódzkim, w którym zorganizował
ośrodek matematyczny. W 1948 objął II Katedrę Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego, potem
Katedrę Analizy Matematycznej. Był równieŜ dyrektorem Instytutu Matematyki Uniwersytetu
Warszawskiego. Współorganizował Instytut Matematyczny Polskiej Akademii Nauk (PAN), pełnił tam
kilka funkcji organizacyjnych i naukowych. Od 1946 był przez dwie kadencje posłem na Sejm. Był
członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, członkiem rzeczywistym PAN od jej
powstania, członkiem zagranicznym Węgierskiej Akademii Nauk, członkiem honorowym Polskiego
Towarzystwa Matematycznego, doktorem honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. Główną dziedziną
jego zainteresowań była analiza funkcjonalna.
SZKOŁA PODSTAWOWA NR 1
W LUBARTOWIE
NOWOCZESNE METODY I TECHNIKI KSZTAŁCENIA W SP1
MATEMATYKA
Miał wiele wspólnych osiągnięć ze Stefanem Banachem,
którego był uczniem. Wspólnie przesiadywali w Kawiarni
Szkockiej we Lwowie. Posiedzenia matematyczne we Lwowie
odbywały
się
w
kawiarniach
połoŜonych
w
pobliŜu
Uniwersytetu, początkowo w „Romie” a później w „Kawiarni
Szkockiej”. W Kawiarni Szkockiej przesiadywali najwy bitniejsi polscy matematycy tamtych czasów: Stefan Banach,
Stanisław Mazur i Stanisław Ulam. Do licznych zalet tej
kawiarni
naleŜało
serwowanie
wyśmienitych
ciastek
(właściciel mówił, Ŝe codziennie sporą porcję tych ciastek
samolotem ekspediował do Warszawy) oraz… marmurowe
Kawiarnia Szkocka we Lwowie
blaty stolików, na których moŜna było pisać i szybko wytrzeć to co się napisało. To na tych blatach,
czasami papierowych chusteczkach zapisywane były bardzo waŜne matematyczne wywody. Następnego
dnia, matematycy przychodzili z karteczkami i spisywali swoje wywody z blatu, o ile ich wcześniej nie
wytarła sprzątaczka. Przy takim stoliku Trzeba stwierdzić z Ŝalem, Ŝe wiele cennych osiągnięć Stefana
Banacha i jego uczniów: Stanisława Mazura i Stanisława Ulama przepadło, z wielką szkodą dla nauki
polskiej, wskutek braku staranności samego Stefana Banacha. ToteŜ wielką zasługą Ŝony Stefana Banacha
było zakupienie zeszytu w twardych okładkach i powierzenie go pracownikowi Kawiarni Szkockiej, by ten
wydawał go kaŜdemu matematykowi, który będąc w kawiarni o niego poprosi. W ciągu kilku lat powstała
z niego tzw. „Księga Szkocka” zawierająca problemy jakie stawiali sobie nawzajem (a zarazem całemu
światu) wraz z ich rozwiązaniami matematycy przebywający we Lwowie. KaŜdy kto stawiał problem
fundował nagrodę dla tego kto go rozwiązał. Nagrody były róŜne: mała kawa, butelka wina czy Ŝywa gęś.
Księga Szkocka przetrwała szczęśliwie wojnę i obecnie znajduje się w rękach prywatnych.
Prace z lat 1928-1930 zawierały prekursorskie w
skali
światowej
wyniki.
Stanisław
Mazur
publikował mało - ukazało się zaledwie 40 prac w
polskich (głównie w "Studia Mathematica") i
obcych czasopismach. Był współtwórcą lwowskiej
szkoły matematycznej i jej kontynuatorem w
okresie powojennym. Do emerytury pracował w
Uniwersytecie Warszawskim. Przywiązywał duŜą
wagę do pracy z młodzieŜą. Pisano o nim –
„Profesor Mazur jest wspaniałym wykładowcą .
Niezwykle starannie prowadzi wykłady, które są
szkołą klarowności i precyzji. Profesor Mazur cenił –
co często podkreślał - wyniki, które się prosto
formułują a trudno dowodzą. Profesor Mazur zmarł
5 listopada 1981 w Warszawie.
Fragment Księgi Szkockiej