Fundusze strukturalne UE jako źródło finansowania inwestycji w

FUNDUSZE STRUKTURALNE UE JAKO RÓDŁO FINANSOWANIA INWESTYCJI
W OCHRONIE ZDROWIA – OCENA DOTYCHCZASOWYCH DOWIADCZE
ANNA HNATYSZYN-DZIKOWSKA
Collegium Medicum UMK
Streszczenie
Ekonomiczny problem rzadkoĞci niewątpliwie dotyka sektor, jakim jest ochrona
zdrowia. Nieograniczone potrzeby zdrowotne, rosnące ceny i coraz bardziej zaawansowane technologie medyczne zmuszają menedĪerów opieki zdrowotnej do
aktywnego poszukiwania nowych Ĩródeł finansowania. Jednym z nich są fundusze
strukturalne Unii Europejskiej. Podmioty funkcjonujące w polskim systemie ochrony
zdrowia mogą od 2004 roku wykorzystywaü finansowanie ze Ğrodków unijnych dla
poprawy konkurencyjnoĞci polskiego sektora zdrowotnego, co wpływa na jego wiĊkszą skutecznoĞü w leczeniu i poprawĊ jakoĞci Īycia mieszkaĔców. Celem artykułu jest
analiza wykorzystania i przeznaczenia funduszy UE w Polsce w sektorze ochrony
zdrowia. Szczególnie analizie poddano programy pomocowe na lata 2007-2013, wykorzystując do tego celu listĊ beneficjentów programów operacyjnych na lata 20072013 (stan na 30 czerwca 2009 roku). Zakres przestrzenny badaĔ obejmuje 16 województw. Przeprowadzono analizĊ porównawczą miĊdzy województwami, co
pozwoliło na wyciągniĊcie wniosków co do dotychczasowego pozyskiwania zewnĊtrznych Ĩródeł finansowania systemu ochrony zdrowia przez województwa
w Polsce. AnalizĊ przeprowadzono ponadto pod kątem przeznaczenia funduszy UE.
W tym celu wyodrĊbniono dwie kategorie bezpoĞrednio związane z rynkiem opieki
zdrowotnej: inwestycje w infrastrukturĊ oraz inwestycje w kapitał ludzki.
Słowa kluczowe: fundusze strukturalne, inwestycje w ochronie zdrowia, zrónicowanie
regionalne
1. Moliwoci finansowania sektora ochrony zdrowia z funduszy UE
W okresie programowania 2007-2013 Komisja Europejska zaklasyfikowała opiek zdrowotn
do priorytetowych obszarów wsparcia, wskazujc na znaczenie inwestycji w zdrowie dla poprawy
społeczno-gospodarczej i wzrostu konkurencyjnoci gospodarek Unii Europejskiej, poprzez obnienie strat ekonomicznych zwizanych ze stanem zdrowia społeczestwa i podniesienie jakoci
ycia obywateli. Według Komisji Europejskiej opieka zdrowotna znajduje si w dwóch celach polityki regionalnej UE: celu konwergencji (art. 4) i celu europejskiej współpracy terytorialnej (art.
6)1. W tym aspekcie celem funduszy strukturalnych w sektorze ochrony zdrowia jest dofinansowanie inwestycji majcych na celu podniesienie jakoci wiadcze zdrowotnych na rzecz rozwoju
regionalnego i jakoci ycia mieszkaców poszczególnych regionów, a take wspomaganie inwe-
1
Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999.
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010
111
stycji uwzgldniajcych rozwój współpracy ponadnarodowej, moliwoci i wspólnego korzystania
z infrastruktury w sektorze ochrony zdrowia.
W Polsce dotacje na realizacj projektów w szeroko rozumianym sektorze ochrony zdrowia
uzyska mona zarówno z programów centralnych, jak i regionalnych. Przeprowadzona analiza
wskazała na kluczowe znaczenie programów: PO Innowacyjna Gospodarka, PO Kapitał Ludzki,
PO Infrastruktura i rodowisko, PO Rozwoju Polski Wschodniej oraz 16 Regionalnych Programów Operacyjnych. Według dokumentacji programowej, jak i na bazie uzyskanych wyników
mona wskaza, i główni beneficjenci wsparcia inwestycji z funduszy strukturalnych UE nale
zarówno do sektora publicznego, jak i prywatnego. W artykule przyjto do badania – oprócz instytucji bezporednio wiadczcych usługi zdrowotne (szpitale, zakłady opieki zdrowotnej, gabinety
lekarskie, dentystyczne itp.) – instytucje szkoleniowe i naukowo-edukacyjne oraz przedstawicieli
rynkowego otoczenia, w tym:
− wytwórców sprztu stosowanego w ochronie zdrowia, w tym aparatury medycznej,
− przemysł farmaceutyczny,
− dostawców i dystrybutorów sprztu i leków,
− zaplecze naukowo-rozwojowe przemysłu wytwarzajcego sprzt i leki2.
Tabela 1 wskazuje na działania wraz z kwotami dofinansowania, jakie dotychczas uzyskano
w sektorze ochrony zdrowia z centralnych programów operacyjnych, a tabela 2 z regionalnych
programów operacyjnych. Biorc pod uwag dane zawarte w tabeli 1 i tabeli 2, naley zwróci
uwag, i aplikowano nie tylko na działania bezporednio adresowane do sektora ochrony zdrowia. Znaczny udział stanowi działania majce na celu rozwój kadr, edukacj i rozwój instytucji
naukowo-badawczych, co wiadczy o wzrocie potencjału zasobu kapitału ludzkiego zatrudnionego w badanym sektorze. Ponadto, w badanym okresie aplikowano i uzyskano wsparcie w ramach
działa adresowanych na rozwój i wzrost konkurencyjnoci sektora MSP, co unaocznia postaw
przedsibiorcz podmiotów na polskim rynku ochrony zdrowia, która jest podstaw do racjonalizacji zasobów w systemie.
Tabela 1. Sektor ochrony zdrowia w programach centralnych
Program
Operacyjny
Infrastruktura i
rodowisko
Kapitał
Ludzki
Działania
Działanie 12.1. Rozwój systemu ratownictwa medycznego
Działanie 12.2. Inwestycje w infrastruktur ochrony zdrowia o znaczeniu ponadregionalnym
Działanie 13.1 Infrastruktura szkolnictwa wyszego
Działanie 2.1. Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki
Działanie 2.3. Wzmocnienie potencjału osób pracujcych oraz poprawa jakoci funkcjonowania systemu ochrony zdrowia
Działanie 4.1. Wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego
uczelni oraz zwikszenie liczby absolwentów kierunków o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy
Kwota dofinansowania na dzie
30.06.2009 r.
Nie podpisano
umów
Nie podpisano
umów
195 483 000,00 zł
3 929 986,67 zł
286 195 767,75 zł
43 174 097,59 zł
2
W.C. Włodarczyk, Polityka zdrowotna w społeczeĔstwie demokratycznym, Uniwersyteckie Wyd. Med. „Vesalius”, Warszawa 1996, s. 81.
112
Program
Operacyjny
Innowacyjna
Gospodarka
Rozwoju
Polski
Wschodniej
Anna Hnatyszyn-Dzikowska
Fundusze strukturalne UE jako Ĩródło finansowania inwestycji
w ochronie zdrowia – ocena dotychczasowych doĞwiadczeĔ
Działania
Działanie 4.2. Rozwój kwalifikacji kadr systemu B+R i wzrost wiadomoci roli nauki w rozwoju gospodarczym
Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora
Działanie 6.1. Poprawa dostpu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywnoci zawodowej w regionie
Działanie 8.1. Rozwój pracowników i przedsibiorstw w regionie
Działanie 9.2. Podniesienie atrakcyjnoci i jakoci szkolnictwa zawodowego
Działanie 9.3. Upowszechnienie formalnego kształcenia ustawicznego
Działanie 9.4. Wysoko wykwalifikowane kadry systemu owiaty
Działanie 9.5. Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich
Działanie 1.1. Wsparcie bada naukowych dla budowy gospodarki
opartej na wiedzy
Działanie 1.3. Wsparcie projektów B+R na rzecz przedsibiorców
realizowanych przez jednostki naukowe
Działanie 1.4. Wsparcie projektów celowych
Działanie 2.1. Rozwój orodków o wysokim potencjale badawczym
Działanie 2.2. Wsparcie tworzenia wspólnej infrastruktury badawczej
jednostek naukowych
Działanie 2.3. Inwestycje zwizane z tworzeniem infrastruktury informatycznej nauki
Działanie 4.1. Wsparcie wdroe wyników prac B+R
Działanie 4.2. Stymulowanie działalnoci B+R przedsibiorstw oraz
wsparcie w zakresie wzornictwa przemysłowego
Działanie 4.4. Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym
Działanie 5.4. Zarzdzanie własnoci intelektualn
Działanie 7. Społeczestwo informacyjne – budowa elektronicznej
administracji
Działanie 8.1. Wspieranie działalnoci gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej
Działanie 8.2. Wspieranie wdraania elektronicznego biznesu typu
B2B
Działanie 1.3. Wspieranie innowacji
Kwota dofinansowania na dzie
30.06.2009 r.
1 594 077,89 zł
765 404,60 zł
2 578 478,76 zł
41 974 028,44 zł
505 040,85 zł
996 209,35 zł
99 319,50 zł
1 620 628,20 zł
385 397 733,34 zł
123 507 170,62 zł
7 187 061,17 zł
63 109 287,85 zł
38 645 145,06 zł
23 597 077,58 zł
2 182 043,92 zł
2 095 935,53 zł
37 429 750,00 zł
4 743,00 zł
618 462 550,00 zł
774 946,27 zł
3 316 626,76 zł
141 742 329,80 zł
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych na stronie: http://www.mapa. funduszestrukturalne.gov.pl/ (dostp 20.07.2009 r.).
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010
113
Tabela 2. Sektor ochrony zdrowia w Regionalnych Programach Operacyjnych
Województwo
Dolnolskie
Kujawsko-pomorskie
Lubelskie
Lubuskie
Łódzkie
Małopolskie
Mazowieckie
Opolskie
Podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
Działanie
1.1. Inwestycje dla przedsibiorstw
7.1. Rozwój infrastruktury szkolnictwa wyszego
8.1. Poprawa jakoci opieki zdrowotnej
3.2. Rozwój infrastruktury ochrony zdrowia i pomocy
społecznej
5.2. Wsparcie inwestycji przedsibiorstw
5.5. Promocja i rozwój markowych produktów
1.1. Dotacje dla nowopowstałych mikroprzedsibiorstw
1.2. Dotacje inwestycyjne dla mikroprzedsibiorstw
1.3. Dotacje inwestycyjne dla MSP
1.7. Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw przez
doradztwo
8.3. Ochrona zdrowia
2.1. Mikroprzedsibiorstwa
2.2. Poprawa konkurencyjnoci MSP poprzez inwestycje
4.1. Rozwój i modernizacja infrastruktury ochrony
zdrowia
3.2. Podnoszenie innowacyjnoci i konkurencyjnoci
przedsibiorstw
4.1. Infrastruktura społeczestwa informacyjnego
4.2. E-usługi publiczne
4.3. E-technologie dla przedsibiorstw
5.1. Infrastruktura ochrony zdrowia
2.1. Rozwój i podniesienie konkurencyjnoci przedsibiorstw
5.2. Rozwój funkcji metropolitarnych Krakowskiego
Obszaru Metropolitarnego
6.3. Poprawa bezpieczestwa mieszkaców, w tym socjalnego i zdrowotnego
1.5. Rozwój przedsibiorczoci
7.1. Infrastruktura słuca ochronie ycia i zdrowia
1.1 Rozwój przedsibiorczoci
5.2. Rozwój bazy medycznej w regionie
5.2. Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej
1.4. Wsparcie inwestycyjne przedsibiorstw
3.2. Wsparcie inwestycyjne przedsibiorstw z brany
turystycznej
6.2. Infrastruktura w zakresie opieki zdrowotnej
1.1. Mikro, małe i rednie przedsibiorstwa
2.1. Infrastruktura edukacyjna i naukowo-dydaktyczna
7.1. Infrastruktura ochrony zdrowia
Kwota dofinansowania
na dzie 30.06.2009 r.
6 759 973,24 zł
34 675 706,60 zł
192 258 577,05 zł
75 254 672,19 zł
1 784 736,98 zł
38 539,00 zł
1 584 239,61 zł
8 562 732,33 zł
5 108 502,12 zł
17 110,50 zł
18 903 299,97 zł
1 131 046,50 zł
8 888 932,46 zł
20 662 574,35 zł
2 914 820,00 zł
16 760 604,00 zł
13 238 586,00 zł
40 817,00 zł
29 239 560,00 zł
6 789 996,85 zł
24 268 935,00 zł
101 120 486,81 zł
1 465 708,31 zł
nie podpisano umów
1 521 568,63 zł
37 235 263,67 zł
nie podpisano umów
4 229 944,57 zł
3 394 220,00 zł
28 301 568,19 zł
5 321 253,60 zł
2 068 902,44 zł
31 634 452,36 zł
114
Anna Hnatyszyn-Dzikowska
Fundusze strukturalne UE jako Ĩródło finansowania inwestycji
w ochronie zdrowia – ocena dotychczasowych doĞwiadczeĔ
Województwo
lskie
witokrzyskie
WarmiskoMazurskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
Działanie
1.2. Mikroprzedsibiorstwa i MSP
2.2. Rozwój elektronicznych usług publicznych
9.1. Infrastruktura lecznictwa zamknitego
9.2. Infrastruktura lecznictwa otwartego
1.1. Bezporednie wsparcie sektora mikro, MSP
5.1. Inwestycje w infrastruktur ochrony zdrowia
1.1. Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw
3.2. Wysoki poziom zabezpieczenia i dostpnoci medycznej i opiekuczej
1.1. Rozwój mikroprzedsibiorstw
1.2. Wsparcie rozwoju MSP
5.3. Poprawa warunków funkcjonowania systemu
ochrony zdrowia w województwie
1.1. Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw poprzez
inwestycje
7.3. Infrastruktura ochrony zdrowia
Kwota dofinansowania
na dzie 30.06.2009 r.
1 699 515,88 zł
1 236 680,57 zł
nie podpisano umów
34 092 148,55 zł
2 039 526,50 zł
49 129 169,69 zł
4 854 386,84 zł
16 375 117,06 zł
956 575,01 zł
6 562 952,65 zł
118 411 616,90 zł
4 864 423,08 zł
57 583 688,00 zł
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych na stronie: http://www.mapa. funduszestrukturalne.gov.pl/ (dostp 20.07.2009 r.).
Przeprowadzona analiza dotychczasowego wykorzystania funduszy w sektorze ochrony
zdrowia ma charakter pogldowy i nie ma na celu oceny i wydawania sdów co do skutecznoci
poszczególnych województw w pozyskiwaniu rodków zewntrznych, co wynika chociaby
z faktu, i w momencie przeprowadzania bada nie we wszystkich regionach ogłoszono konkursy,
lub dokonano oceny wniosków aplikacyjnych. Badanie miało na celu wskazanie moliwoci inwestycyjnych, jakie daj fundusze strukturalne w poszczególnych województwach na rynku ochrony
zdrowia oraz unaocznienie, jaki zasób pienidza wpłynł dotychczas do polskiego systemu ochrony zdrowia w okresie budetowania 2007-2013. W artykule dokonano analizy porównawczej
midzy województwami, w tym celu przyjto wska
niki: warto inwestycji ogółem na mieszkaca oraz warto dofinansowania na mieszkaca projektów ogółem, warto projektów
finansujcych infrastruktur w opiece zdrowotnej na mieszkaca (i warto ich dofinansowania)
oraz warto projektów w kapitał ludzki na mieszkaca (i warto ich dofinansowania).
2. Wykorzystanie funduszy strukturalnych w polskim sektorze ochrony zdrowia w wymiarze
regionalnym
Głównym celem inwestowania funduszy strukturalnych na rynku ochrony zdrowia jest poprawa jakoci opieki zdrowotnej poprzez podniesienie standardu usług medycznych oraz
zwikszenie dostpnoci do usług wiadczonych przez zakłady opieki zdrowotnej. Podniesienie
jakoci wiadczonych usług medycznych wymaga jednoczenie nakładów finansowych na nowoczesny sprzt i aparatur medyczn, a podjte działania prowadzi maj do racjonalizacji
placówek ochrony zdrowia.
Przeprowadzone badania objły projekty dofinansowane z funduszy strukturalnych w dziedzinie inwestycji w infrastruktur i kapitał ludzki. Do 30 czerwca 2009 r. podpisano umowy
łcznie na 780 projektów (z czego 633 były projektami o rezultatach „twardych”, unowoczeniaj-
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010
115
cych infrastruktur ochrony zdrowia), na łczn kwot 4 156 402 179,77 zł (przy czym kwota dofinansowania – 3 009 336 673,64 zł, stanowiła rednio około 72% wartoci inwestycji).
Najwiksza liczba umów o dofinansowanie projektów została podpisana w województwie wielkopolskim (112) i dolnolskim (104), najmniejsza za w województwie podkarpackim (8)
i witokrzyskim (7). W ramach wsparcia sektora ochrony zdrowia wyróniono take projekty
o charakterze ogólnokrajowym: 18 dotyczcych infrastruktury i 27 inwestycji w kapitał ludzki.
Biorc pod uwag porównanie łcznej wartoci projektów oraz kwoty dofinansowania tyche projektów na 1 mieszkaca, przedstawiony powyej ranking województw kształtuje si wyra
nie
odmiennie. rednia warto dotychczasowych projektów dofinansowanych z funduszy strukturalnych na jednego mieszkaca wynosiła 66,59 zł. Powyej tej redniej uplasowało si sze
województw: dolnolskie (199,89 zł), lubelskie (94,14 zł), podlaskie (98,69 zł), małopolskie
(89,19 zł), opolskie (85,37 zł) oraz zachodniopomorskie (84,18 zł). Najnisza warto była dotychczas w województwie podkarpackim (0,57 zł). rednia kwota dofinansowania projektów na
1 mieszkaca wyniosła 42,87 zł, przy czym najwysz charakteryzowało si równie województwo dolnolskie (140,19 zł), a najnisz podkarpackie (0,46 zł).
200
wartoĞü projektów ogółem (na 1 mieszkaĔca)
kwota dofinansowania projektów (na 1 mieszkaĔca)
150
100
50
0
Łódz
Maz
Mał
ĝląsk
Lube
Podk
Podl
ĝwiĊt
Lubu
Wielk
Zpom
Doln
Opol
Kpom
Pom
Wmaz
Wykres 1. Porównanie miĊdzy województwami łącznej wartoĞci projektów
(w zł, na dzieĔ 30.06.2009 r.)
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych na stronie: http://www.mapa. funduszestrukturalne.gov.pl/ (dostp 20.07.2009 r.).
Ogólne porównanie midzy województwami iloci i wartoci dofinansowania projektów na
1 mieszkaca, biorc pod uwag poszczególne programy centralne i Regionalne Programy Operacyjne, zostało przedstawione w tabeli 3. Dane zawarte w tabeli wskazuj, i najwiksza ilo
projektów – łcznie 554 – została złoona przez poszczególne województwa w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. Województwo w którym dotychczas najwicej projektów
z sektora ochrony zdrowia otrzymało dofinansowanie w ramach RPO to województwo wielkopolskie (93 projekty), jedynie w województwie podkarpackim w badanym czasie aden projekt
w ramach RPO nie otrzymał dofinansowania. rednia kwota dofinansowania wyniosła 28,10 zł na
1 mieszkaca, w tym najwysza warto ukształtowała si w województwie dolnolskim 81,22 zł.
116
Anna Hnatyszyn-Dzikowska
Fundusze strukturalne UE jako Ĩródło finansowania inwestycji
w ochronie zdrowia – ocena dotychczasowych doĞwiadczeĔ
Kolejnym programem cieszcym si dotychczas najwiksz iloci wspartych projektów w sektorze ochrony zdrowia, to PO Kapitał Ludzki – łcznie 145 projektów. Równie w ramach tego
programu najwiksz aktywnoci charakteryzowało si do tej pory województwo wielkopolskie,
a najwysz warto dofinansowania przypadajc na 1 projekt odnotowano w województwie
opolskim 4,15 zł. W ramach PO Innowacyjna Gospodarka złoono łcznie 72 projekty. Główna
koncentracja projektów przypada na województwa z rozwinitym zapleczem naukowobadawczym – mazowieckie (24 projekty) i dolnolskie (14 projektów). Ponadto, trzy województwa: lubelskie, warmisko-mazurskie i podlaskie aplikowało w ramach PO Rozwój Polski
Wschodniej. Powysz analiz naley uzupełni o 45 projektów obejmujcych swoim zasigiem
cały kraj. Najwicej ogólnopolskich projektów otrzymało wsparcie w ramach PO Kapitał Ludzki –
27 projektów na łczn kwot wsparcia 335 659 334,50 zł; nastpne w kolejnoci s PO Innowacyjna Gospodarka – 15 projektów na łczn kwot wsparcia 876 543 765,35 zł oraz PO
Infrastruktura i rodowisko – 3 projekty dofinansowane w łcznej wartoci kwot 255 592 828,34
zł.
Tabela 3. WartoĞü dofinansowania na 1 mieszkaĔca w zł (i iloĞü projektów) dofinansowanych
w ramach poszczególnych Programów (stan na dzieĔ 30.06.2009 r.)
Dolnolskie
Kujawsko-pomorskie
2,35 (10)
0,40 (4)
63,90 (14)
-
-
Regionalny
Program
Operacyjny
81,22 (80)
37,27 (34)
Lubelskie
Lubuskie
Łódzkie
Małopolskie
Mazowieckie
Opolskie
Podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
lskie
witokrzyskie
WarmiskoMazurskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
2,53 (11)
0,39 (1)
0,34 (3)
2,29 (11)
1,00 (7)
4,15 (10)
0,43 (6)
2,66 (9)
1,71 (4)
0,18 (1)
0,39 (1)
0,70 (13)
0,26 (1)
18,10 (1)
10,11 (4)
29,19 (24)
0,03 (2)
19,08 (3)
1,11 (2)
0,06 (2)
-
51,08 (4)
8,99 (1)
14,43 (1)
15,81 (70)
0,08 (18)
24,40 (7)
40,21 (64)
0,28 (3)
37,52 (17)
30,15 (19)
17,58 (28)
7,97 (64)
40,20 (6)
14,88 (43)
0,73 (16)
2,18 (11)
2,61 (4)
-
-
37,06 (93)
36,89 (14)
PO Kapitał
Ludzki
PO Rozwój
Polski
Wschodniej
PO Innowacyjna
Gospodarka
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych na stronie: http://www.mapa. funduszestrukturalne.gov.pl/ (dostp 20.07.2009 r.).
Przeprowadzona analiza wskazuje na wysok aktywno województw w pozyskiwaniu zewntrznych ródeł finansowania dla sektora ochrony zdrowia. Aby otrzyma bardziej
kompleksowy obraz dotychczasowej sytuacji, przeprowadzono analiz otrzymanego wsparcia pod
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010
117
ktem przeznaczenia inwestycji: finansowanie infrastruktury w opiece zdrowotnej oraz finansowanie inwestycji w kapitał ludzki.
3. Inwestycje w popraw infrastruktury w opiece zdrowotnej
Infrastruktura społeczna, a w szczególnoci infrastruktura ochrony zdrowia, jest podstawowym elementem wpływajcym na jako ycia mieszkaców, dlatego powinna by odpowiednio
rozwinita i dostosowana do ich potrzeb. Opieka zdrowotna wymaga nowoczesnej infrastruktury,
pozwalajcej zarówno naleycie zadba o zdrowie i ycie osób aktywnych na rynku pracy, jak
i zapewniajcej opiek starszym i przewlekle chorym. Szeroko rozumiana ochrona zdrowia i ycia
jest kluczowym elementem przy tworzeniu potencjału społeczno-gospodarczego kraju i jego poszczególnych regionów. Inwestycje w popraw infrastruktury w opiece zdrowotnej
współfinansowane z funduszy strukturalnych maj na celu popraw dostpu do zakładów podstawowej opieki zdrowotnej, upowszechnienie technologii informatycznych (telemedycyna)
i uwolnienie potencjału oszczdnoci w zwizku ze wiadczeniem usług przez Internet, a ponadto
promowanie dostpnoci i optymalnego poziomu wiadcze zdrowotnych.
Na dzie 30.06.2009 r. wartoci projektów infrastrukturalnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych w ramach programów operacyjnych w sektorze ochrony zdrowia wynosiła
ogółem dla wszystkich województw (bez projektów ogólnopolskich) 2 312 163 543,91 zł, w tym
warto dofinansowania 1 527 955 116,34 zł, co daje redni kwot na województwo
95 497 194,77 zł (w tym najwysz warto dofinansowania odnotowano w województwie dolnolskim 369 559 923,25 zł, a najnisz warto w województwie podkarpackim 64 465,86 zł).
Wykres 3 wskazuje na porównanie finansowania infrastruktury w opiece zdrowotnej w przeliczeniu na 1 mieszkaca (prawa o) oraz porównuje ilo dofinansowanych projektów (lewa o).
rednia warto dofinansowania projektów infrastrukturalnych przypadajca na 1 mieszkaca wyniosła w badanym okresie 39,90 zł (w tym najwysz odnotowano do tej pory w województwie
dolnolskim 58,22 zł, a najnisz w województwie podkarpackim – zaledwie 0,03 zł). W badanym okresie dofinansowano w sumie w województwach 615 projektów inwestycyjnych (18 miało
charakter ogólnopolski), co daje rednio ok. 38 projektów na województwo. Dotychczas zdecydowanymi liderami i przy tym wzorem dobrych praktyk s dwa województwa: wielkopolskie
(dofinansowanych 96 projektów) i dolnolskie (dofinansowane 94 projekty). Najmniejsza ilo
została odnotowana w województwie podkarpackim – zaledwie 2 projekty.
Naley zwróci uwag na rónorodny charakter projektów, a do najbardziej istotnych naley
wsparcie projektów zwizanych z budow, remontem oraz doposaeniem w specjalistyczny sprzt
szpitali, przychodni, oddziałów ratunkowych, prywatnych gabinetów oraz firm otoczenia rynkowego sektora ochrony zdrowia. Kolejn grup stanowi projekty w nowe technologie, rozwijajce
e-usługi, telemedycyn, wspierajce rozwój strategicznych dziedzin dla nauki (biotechnologi).
Akcentuje si ponadto rol projektów w zakresie inwestycji w infrastruktur ochrony zdrowia
o znaczeniu ponadregionalnym (kwota dofinansowania jest wysza ni łczna kwota dofinansowania dla wszystkich województw i wyniosła 1 072 026 765,35 zł, co stanowi ok. 41% całkowitej
kwoty dofinansowania inwestycji infrastrukturalnych). Fakt ten jest kluczowy dla zapewnienia
specjalistycznych i wysokospecjalistycznych wiadcze zdrowotnych, w tym diagnostyki i wczesnej wykrywalnoci chorób, zarówno tych stanowicych główne przyczyny zgonów, jak i chorób
zawodowych.
118
Anna Hnatyszyn-Dzikowska
Fundusze strukturalne UE jako Ĩródło finansowania inwestycji
w ochronie zdrowia – ocena dotychczasowych doĞwiadczeĔ
Wykres 2. Porównanie finansowania infrastruktury w opiece zdrowotnej
(w zł, na dzieĔ 30.06.2009 r.)
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych na stronie: http://www.mapa. funduszestrukturalne.gov.pl/ (dostp 20.07.2009 r.).
4. Finansowanie inwestycji w kapitał ludzki
Obok inwestycji w popraw infrastruktury w opiece zdrowotnej wan pozycj zajmuj inwestycje w kapitał ludzki, jako kluczowego zasobu zapewniajcego wysoki poziom i skuteczno
wiadczonych usług. W badanym okresie projekty majce na celu inwestycje w kapitał ludzki stanowiły około 19% iloci i 13,6% wartoci wsparcia wszystkich projektów dofinansowanych
z funduszy strukturalnych w ramach programów operacyjnych w sektorze ochrony zdrowia. Naley zaznaczy, i inwestycje w kapitał ludzki obejmuj szeroki zakres, do którego zalicza si m. in.
finansowanie edukacji i kampanii podnoszcych wiadomo społeczestwa, ogólnych kampanii
informacyjnych na temat opieki zdrowotnej, transfery wiedzy i technologii oraz rozwoju kwalifikacji niezbdnych do wiadczenia usług zdrowotnych. W tym celu w ramach funduszy
strukturalnych zarezerwowano przede wszystkim rodki na podnoszenie kwalifikacji personelu
medycznego, w szczególnoci pielgniarek i połonych oraz lekarzy deficytowych specjalnoci.
Na dzie 30. 06. 2009 r. łczna warto projektów w poszczególnych województwach ukierunkowanych na rozwój kapitału ludzkiego w sektorze ochrony zdrowia, współfinansowanych w ramach
badanych programów operacyjnych wynosiła 113 650 488,39 zł, w tym warto dofinansowania
wynosiła 73 695 457,45 zł, co daje redni kwot 4 605 966,09 zł (w tym najwysz warto odnotowano w województwie opolskim 30 218 836,06 zł, a najnisz w województwie
witokrzyskim 494 717,68 zł).
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010
119
Wykres 3. Porównanie finansowania inwestycji w kapitał ludzki (w zł, na dzieĔ 30. 06.2009 r.)
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych na stronie: http://www.mapa. funduszestrukturalne.gov.pl/ (dostp 20.07.2009 r.).
Wykres 4 przedstawia porównanie finansowania inwestycji w kapitał ludzki midzy województwami. Na lewej osi zostały przedstawione wartoci całkowite projektów i wartoci
dofinansowania (na 1 mieszkaca), na lewej osi zobrazowana jest ilo projektów, jaka otrzymała
dofinansowanie. rednia warto dofinansowania inwestycji w kapitał ludzki przypadajca na
1 mieszkaca wyniosła w badanym okresie 2,97 zł (w tym najwysz odnotowano do tej pory
w województwie opolskim 29,25 zł, a najnisz w województwie lskim 0,18 zł). W badanym
okresie dofinansowano w sumie w województwach 120 projektów (27 miało charakter ogólnopolski), co daje rednio ok. 8 projektów na województwo. Dotychczas najwicej dofinansowano
w województwie wielkopolskim (16 projektów), najmniejsza ilo przedsiwzi otrzymała
wsparcie w województwach: lskim, witokrzyskim, lubuskim (po 1 projekcie).
Naley zaakcentowa, i w ramach inwestycji w kapitał ludzki w sektorze ochrony zdrowia,
kluczow rol odgrywaj projekty centralne. Szczególn uwag zwraca si na Działanie 2.3. PO
Kapitał Ludzki, w skład którego wchodz trzy poddziałania tematyczne i realizowanych jest 6 projektów o zasigu ogólnopolskim, w których beneficjentami systemowymi zostali: Instytut
Medycyny Pracy im. J. Nofera w Łodzi, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego
w Warszawie, Departament Pielgniarek i Połonych – Ministerstwo Zdrowia, Centrum Monitorowania Jakoci w Ochronie Zdrowia w Krakowie, Narodowy Fundusz Zdrowia.
120
Anna Hnatyszyn-Dzikowska
Fundusze strukturalne UE jako Ĩródło finansowania inwestycji
w ochronie zdrowia – ocena dotychczasowych doĞwiadczeĔ
Dokumentacja programu wyrónia nastpujce projekty3:
1.
Opracowanie kompleksowych programów profilaktycznych przystosowanych do potrzeb
poszczególnych grup pracowników/grup zawodowych, w szczególnoci ukierunkowanych na redukcj wystpowania chorób zawodowych.
2. Opracowanie kompleksowych programów ukierunkowanych na powrót do pracy okrelonych grup pracowników/grup zawodowych ze stwierdzonymi chorobami
zawodowymi, oraz/ lub osób po długotrwałej niezdolnoci do pracy spowodowanej chorobami porednio zwizanymi z warunkami pracy.
3. Kształcenie zawodowe pielgniarek i połonych w ramach studiów pomostowych.
4. Kształcenie w ramach procesu specjalizacji lekarzy deficytowych specjalnoci, tj. onkologów, kardiologów, lekarzy medycyny pracy.
5. Wsparcie procesu akredytacji zakładów opieki zdrowotnej.
6. Szkolenia kadry zarzdzajcej szpitali, posiadajcych umow o udzielenie wiadcze
opieki zdrowotnej zawart z oddziałem wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia
albo udzielajce wiadcze zdrowotnych finansowanych ze rodków publicznych na podstawie innych tytułów oraz dysponentów rodków publicznych w sektorze ochrony
zdrowia tj. kadry zarzdzajcej NFZ.
Diagnoza sytuacji polskiego systemu ochrony zdrowia niewtpliwie wskazuje na zasadno
proponowanych projektów, które poprzez opracowanie kompleksowych programów zdrowotnych,
doskonalenie zawodowe kadr medycznych, czy podniesienie jakoci zarzdzania w ochronie
zdrowia, wraz z komplementarnymi programami infrastrukturalnymi przyczyni si do wzrostu
konkurencyjnoci polskiego systemu opieki zdrowotnej.
5. Wnioski
Podsumowujc powysze rozwaania i przeprowadzon analiz, naley uzna za pozytywny
fakt, i zarówno publiczne, jak i prywatne podmioty funkcjonujce w systemie ochrony zdrowia
charakteryzuj si przedsibiorczoci i skutecznoci w pozyskiwaniu zewntrznych ródeł finansowania inwestycji. Wiksze inwestycje w opiek zdrowotn pozwalaj zmniejszy obcienie
zdrowotne, zwikszy korzyci ekonomiczne i zapewni wsparcie dla Strategii Lizboskiej na
Rzecz Wzrostu Konkurencyjnoci i Zatrudnienia. Artykuł stanowi głos w dyskusji nad rol szczebla europejskiego w kształtowaniu narodowej polityki i rynku zdrowia. Jest on przyczynkiem do
pogłbionych bada nad wpływem funduszy strukturalnych na zmniejszenie nierównoci
w zdrowiu, zwikszenie dostpnoci do opieki zdrowotnej i skutecznoci systemu ochrony zdrowia dziki wsparciu Unii Europejskiej.
3
Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007–2013, Narodowa Strategii SpójnoĞci, Warszawa czerwiec 2009, s. 70–75.
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 25, 2010
121
Bibliografia
1.
2.
3.
4.
5.
Mapa
Funduszy
Strukturalnych,
baza
danych
dostpna
na
stronie:
http://www.mapa.funduszestrukturalne.gov.pl/ (dostp 20.07.2009 r.).
Przygotowanie sektora ochrony zdrowia do pozyskania rodków finansowych z Unii Europejskiej w latach 2007-2013, red. Zespół Kancelarii Doradztwa Gospodarczego
Cielak&Kordasiewicz, Materiały seminaryjne 2008 r.
Rozporzdzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r.
w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylajce rozporzdzenie
(WE) nr 1783/1999.
Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Narodowa Strategii Spójnoci, Warszawa czerwiec 2009.
Włodarczyk W.C., Polityka zdrowotna w społeczestwie demokratycznym, Uniwersyteckie
Wyd. Med. „Vesalius”, Warszawa 1996.
122
Anna Hnatyszyn-Dzikowska
Fundusze strukturalne UE jako Ĩródło finansowania inwestycji
w ochronie zdrowia – ocena dotychczasowych doĞwiadczeĔ
EU STRUCTURAL FUNDS AS A SOURCE OF FINANCING INVESTMENTS
IN HEALTH SECTOR – AN ASSESSMENT OF PREVIOUS EXPERIENCE
Summary
There is no doubt that the economic problem of scarcity also touches the health
sector. Unlimited health needs, growing prices of more and more sophisticated
medical technologies make health managers actively look for new sources of finance.
One of those is the EU structural funds. Since 2004, subjects operating within Polish
health protection system have been able to use the EU funds in order to improve
competitiveness of the Polish health sector. That affects higher treatment effectiveness and improves citizens’ quality of life.
The aim of this article is to analyze the EU funds use and assignment in Polish
health sector. Support programs for 2007-2013 have been analyzed thoroughly and
a list of operational program beneficiaries for 2007-2013 (as of June 30th 2009) was
used for that purpose. The range of the research covers 16 voivodeships. A comparative analysis conducted between voivodeships allowed to draw conclusions
concerning the hitherto gaining of external sources of health protection system finance by voivodeships in Poland. What is more, the analysis has also been
conducted from the point of view of the EU funds assignment. For that purpose, two
categories, directly related to the health market, have been singled out: investments
into infrastructure and investments into human capital.
Keywords: structural funds, investment in health sector, regional disproportions
Anna Hnatyszyn-Dzikowska
Zakład Ekonomiki Zdrowia
Collegium Medicum UMK
ul. Sandomierska 16
e-mail: [email protected]