Pułapki podniesienia płacy minimalnej

DZIENNIK GAZETA PRAWNA
2016-06-16
BRAK MOŻLIWOŚCI ZNALEZIENIA PRACY
NIEWYSTARCZAJĄCE DOCHODY
tys. osób
PRACOWAŁO
W SZAREJ STREFIE
W 2014 R.
PRACODAWCA PROPONUJE WYŻSZE WYNAGRODZENIE
BEZ REJESTROWANIA UMOWY O PRACĘ
NAJCZĘSTSZE
PRZYCZYNY
PODEJMOWANIA
PRACY W SZAREJ
STREFIE
2000
WYSOKA SKŁADKA
UBEZPIECZENIOWA
(liczba wskazań w tys.)
95
o
PODATKI ZNIECHĘCAJĄ
DO REJESTROWANIA
DOCHODÓW
1850
MOŻLIWOŚĆ UTRATY NIEKTÓRYCH
1680
ŚWIADCZEŃ PRZY PODJĘCIU
1600
PRACY
Jak rosło
minimalne
wynagrodzenie
LATA WYBORÓW
PARLAMENTARNYCH
1750
1500
1317
1386
SHUTTERSTOCK
934
700
760
760
B
na ogół rok później płaca rosła
znacznie szybciej niż poprzednio
Wysokość pensji (zł) -
la
2000
Wzrost w porównaniu
do poprzedniego roku
(proc.)
2001
2002
2003
2004. 1005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Źródło: GUS
Pułapki podniesienia
płacy minimalnej
WYNAGRODZENIA
Najniższa pensja
rośnie do 2 tys. zł,
co zwiększy presję na
wzrost płac. I poszerzy
szarą strefę
Marek Chądzyński
Grzegorz Osiecki
[email protected]
Rząd podjął decyzję o pod­
wyżce płacy minimalnej
o 150 zł, czyli rośnie ona o po­
nad 8 proc. Pisaliśmy o tym
w DCP wczoraj. To najwyższy
wzrost od 2012 r. Z danych
GUS wynika, że do tej pory wy­
nagrodzenie minimalne od­
bierało 1,3 mln osób. Ale liczba
beneficjentów podwyżki bę­
dzie sporo wyższa, gdyż duża
pula wynagrodzeń, zwłaszcza
w regionach z wysokim bez­
robociem, niewiele odbiegała
od płacy minimalnej.
To jednak nie koniec zmian,
gdyż należy oczekiwać, że po
podwyżki zgłoszą się do pra­
codawców także osoby, któ­
rych obecne wynagrodzenie
nieco przekracza 2 tys. zł. To,
jak tłumaczy Iga Magda z In­
stytutu BadańStrukturalnych
tzw. efekt rozlewania się pod­
wyżki płacy minimalnej, któ­
ry dotyczy pracowników zara­
biających niewiele więcej, niż
ona wynosi.
Takie osoby mogą stano­
wić sporą część rynku pracy:
ostatnie dane GUS z 2014 r.
dotyczące tej kwestii mówią,
że wynagrodzenie na pozio­
mie 2400 zł jest najczęściej
wypłacanym w kraju. Choć
od tego czasu pensje rosły,
to sytuacja nie zmieniła się
w radykalny sposób. Dlatego
decyzję rządu rynek odczuje.
Jak zwraca uwagę ekspertka,
podwyżka będzie silnie dzia­
łała regionalnie. - 2 tys. zł
z perspektywy Warszawy nie
robi wrażenia, ale w małych
miejscowościach, gdzie pra­
codawcy pracują na potrzeby
2016
2017
O o o Ool| f1© 0990 0 OO
lokalne, to spora kwota - do­
daje Iga Magda.
Decyzja rządu będzie więc
oznaczała, że wzrośnie presja
płacowa na pracodawców, tym
bardziej że wspierają ją inne
zjawiska. - W tym samym kie­
runku działa niski wskaźnik
bezrobocia oraz zapowiadane
obniżenie wieku emerytalne­
go. Pytanie, czy pracodawcy
wytrzymają tę presję, czy będą
w stanie dać podwyżki, czy
zmniejszą liczbę miejsc pra­
cy albo zamkną firmy- zasta­
nawia się ekspertka.
Pracodawcy wzrost płacy
minimalnej przyjmują tak
jak zawsze: według nich ozna­
cza to wzrost kosztów pracy,
zwłaszcza pracowników nisko
wykwalifikowanych W niektó­
rych branżach, gdzie konku­
rencja cenowa jest szczegól­
nie silna,a głównym kosztem
są koszty pracy, rzeczywiście
może dojść do napięć. Przy­
kład to usługi ochrony, gdzie
od dawna trwa wojna cenowa.
Doprowadziła do tego, że ceny
są na granicy rentowności,
i każdy wzrost kosztów ozna­
cza kłopoty. Beniamin Krasicki,
prezes firmy City Security iwi­
ceprezes Polskiej Izby Ochro­
ny skupiającej większość firm
z branży, zauważa, że właści­
ciele będą mieli dwa wyjścia:
albo próbować przerzucić wyż­
szy koszt na klientów, albo do­
konać tzw. restrukturyzagi.
- Wiadomość o tak dużym
podniesieniu płacy minimal­
nej odbieram negatywnie.
Ozusowanie umów podnio­
sło koszty pracy o 28 proc.,
wprowadzenie minimalnej
stawki godzinowej na pozio­
mie 12 zł to wzrost o kolejne
30 proc. A tu rząd zapowiada,
że stawka może jeszcze wzro­
snąć do13 zł - wylicza Krasicki
Według niego wszystko
zależy od postaw odbiorców
usług. Jak mówi, sytuacja jest
napięta, bo firmy ochroniar­
skie w ostatnich miesiącach
dwukrotnie podejmowały pró­
by renegocjacji umów.
- Raz po podwyżki przycho­
dziliśmy, gdy wprowadzono
ozusowanie, teraz przychodzi­
my ze względu na planowane
wejście w życie minimalnej
stawki godzinowej. Jeśli przyj­
dziemy trzeci raz, bo stawka
ma być wyższa, to efekt może
być taki, że zamiast zgody
na wyższą cenę klienci będą
wybierać restrukturyzację.
A na czym ona polega? Na
zmniejszeniu stanu osobo­
wego i większych inwesty­
cjach w dozór elektroniczny.
Dla klientów wydatki na bez­
pieczeństwo są niżej na liście
niż wynajem firm sprzątają­
cych - ocenia Krasicki.
Według Michała Mycka, dy­
rektora Centrum Analiz Eko­
nomicznych CenEA, reakcja
pracodawców na podwyżkę
płacy minimalnej nie musi
być jednakowa w całym kraju.
- Tam, gdzie bezrobocie jest
niskie i jest deficyt rąk do pra­
cy, nie powinno być większych
problemów. Ale w regionach,
w których stopa bezrobocia jest
150 zł podwyżki
pensji może
odebrać prawo do
zasiłku z 500 plus
wyższa, a produktywność pra­
cowników niska na tle kraju,
reakcją przedsiębiorców może
być niechęć do zatrudniania
osób o najniższych kwalifika­
cjach - ocenia Michał Myck
W niektórych przypad­
kach również pracownikom
nie musi zależeć na wzroście
płacy minimalnej. Przykład to
czteroosobowa rodzina, w któ­
rej ojciec zarabia około 2,5 tys.
zł brutto, a matka dzisiejszą
płacę minimalną, czyli 1850 zł.
Przy takich zarobkach dochód
netto na osobę w tej rodzinie
to około 790 zł, a więc poniżej
progu 800 zł uprawniające­
go do dodatku 500 zł już na
@®
RM
pierwsze dziecko. Podwyżka
płacy minimalnej do 2 tys. zł
to zmienia, bo wówczas do­
chód na osobę nieznacznie
może przekroczyć 816 zŁ Czyli
przy podwyżce pensji o150 zł
traci się 500 zł dodatku.
Jednak zakładanie, że
wzrost płacy minimalnej
w połączeniu z programem
500 plus będzie masowo wy­
pychał pracowników do szarej
strefy, byłoby dużym uprosz­
czeniem. Z badań GUS wynika,
że strach przed utratą świad­
czeń jest jedną z najsłabszych
motywacji do podejmowania
pracy na czarno. Najczęstszy
powód to problem ze znalezie­
niem legalnego zatrudnienia.
Michał Myck jest przekona­
ny, że można założyć, iż tzw.
nieefektywne zachowania na
rynku pracy w związku pro­
gramem 500 plus będą jednak
miały miejsce.
- Ostrzegaliśmy przed tym,
gdy tylko ogłoszono założenia
programu. Niektórzy będą
się zastanawiać, czy w ogóle
opłaca im się pracować, sko­
ro otrzymują wysokie świad­
czenia na dzieci, albo czy ja­
koś nie zmniejszyć bądź ukryć
swojego dochodu, by nie tracić
świadczeń na pierwsze dziec­
ko - mówi. Dodaje, że takie
zachowania mają miejsce za­
zwyczaj wtedy, gdy ustala się
sztywny próg uprawniający
do świadczenia.
- Dopóki to się nie zmieni,
to zawsze przy takiej okazji,
jak zwiększenie płacy mini­
malnej albo obniżka podatku,
dla osób najmniej zarabiają­
cych „problemem" będzie
ddstosowanie wysokości za­
robków do wysokości progu.
Beneficjenci będą kalkulować,
co im się bardziej opłaca i jak
dostosować intensywność
zatrudnienia, by nie utracić
świadczeń - uważa Michał
Myck.
©©
Płaca minimalna w krajach Unii
Europejskiej - zobacz na interaktywnym
wykresie na
Dziennik.pl