Nie chcemy zmieniać adresu
Transkrypt
Nie chcemy zmieniać adresu
DOM EKSPERTA Nie chcemy zmieniaÊ adresu – Tuĝ po Ălubie doszliĂmy z mÚĝem do wniosku, ĝe warto byïoby wyprowadziÊ siÚ z Warszawy i zamieszkaÊ w jakimĂ ïadnym miejscu – wspomina Dorota. – Dziaïka w miejscowoĂci Czarnów naleĝÈcej do gminy Konstancin Jeziorna byïa pierwszÈ jakÈ oglÈdaliĂmy. Zawiózï nas tam pewnego zimowego dnia kuzyn i to miejsce od razu nam siÚ spodobaïo. 32 BD_Reportaz.indd 32 BUDUJEMY DOM Eksperci budowlani i instalacyjni teĝ budujÈ domy dla siebie. W formie reportaĝu przedstawiamy ich wybory, przeĝycia i historie zwiÈzane z budowÈ. W tym numerze BD o swoich doĂwiadczeniach opowiadajÈ – Krzysztof Bratosiewicz i jego ĝona Dorota. Marek ¿elkowski – Juĝ sam dojazd byï niezwykïy – dodaje Krzysztof. – Droga z obu stron obsadzona brzozami wyglÈdaïa bajkowo. A potem naszym oczom ukazaï siÚ duĝy teren otoczony drzewami. WïaĂciwie leĂna polana zasypana Ăniegiem. Miejsce byïo tak urokliwe, ĝe nawet nie próbowaliĂmy szukaÊ innego i niemal od razu podjÚliĂmy decyzjÚ, ĝe wïaĂnie tu zbudujemy nasz dom. Domownicy Krzysztof Bratosiewicz jest prezesem firmy Arkada Budownictwo sp. z o.o., która zajmuje siÚ budowaniem domów jednorodzinnych w technologii tradycyjnej (murowanie, klejenie). – Ukoñczyïem PolitechnikÚ ódzkÈ z tytuïem magistra inĝyniera – stwierdza. – Póěniej byïy jeszcze studia biznesowe, a od roku 2002 prowadzÚ firmÚ. – Ja z kolei skoñczyïam polonistykÚ – mówi Dorota Poniñska-Bratosiewicz. – Przez wiele lat zajmowaïam siÚ PR-em w róĝnych korporacjach. Kiedy dzieci poszïy juĝ do szkoïy, postanowiïam nieco zwolniÊ tempo ĝycia. Wybraïam wolny zawód, który pozwala mi przebywaÊ w domu, zajmowaÊ siÚ nim, a przy okazji realizowaÊ marzenie o pisaniu. PracujÚ nad powieĂciÈ. Dorota i Krzysztof majÈ dwóch synów – dwunastoletniego MaÊka uprawiajÈcego z pasjÈ karate oraz dziewiÚcioletniego Wojtka, który zaraziï siÚ sportowÈ pasjÈ od brata. Mniej wiÚcej od roku dom w Czarnowie ma jeszcze jednego lokatora – psa rasy golden retriever o imieniu Pirat. Dom szkieletowy (po raz pierwszy) – Dom zaczÚliĂmy budowaÊ w 1997 roku, a poniewaĝ wszystko poszïo dosyÊ sprawnie, wprowadzaliĂmy siÚ w 1998 – wspomina Krzysztof. – Budynek powstaï wedïug projektu katalogowego, architekta Jerzego 7–8/2010 2010-06-27 15:30:23 Altana w ogrodzie to miejsce, w którym lubiÈ spÚdzaÊ czas domownicy oraz ich goĂcie Berezowskiego z firmy „Domek”, który znaleěliĂmy w katalogu domów energooszczÚdnych. Budynek o konstrukcji szkieletowej skïada siÚ z parteru oraz poddasza uĝytkowego. Na poczÈtku ocieplony byï wyïÈcznie weïnÈ mineralnÈ w gruboĂci Ăciany (20 cm). Dach pokryty zostaï gontem bitumicznym i równieĝ ocieplony weïnÈ. Ten sam materiaï zastosowano do termoizolacji podïogi parteru (strop belkowy), która znajduje siÚ nad przestrzeniÈ instalacyjnÈ o wysokoĂci okoïo 70 cm. Takie rozwiÈzanie sprawdza siÚ doskonale. Kaĝda nowa instalacja, chociaĝby zaïoĝone niedawno rury centralnego odkurzacza, moĝe byÊ bez problemu poprowadzona wïaĂnie w tej przestrzeni. – To nie jest duĝy dom, poniewaĝ budowaliĂmy go, nie majÈc jeszcze wiÚkszych oszczÚdnoĂci – mówi pani domu. – A dla typowych mieszkañców bloku, jakimi wówczas byliĂmy, jego powierzchnia i tak wydawaïa siÚ ogromna. Na parterze znajduje siÚ salon z jadalniÈ, kuchnia, trzy niewielkie sypialnie, ïazienka oraz pomieszczenie techniczne. W sumie 102 metry kwadratowe plus wiata samochodowa. PiÚtro to pokój-pracownia, w której piszÚ, pokoik goĂcinny oraz ïazienka z saunÈ. Razem 58 metrów. – Polana w Czarnowie jest spora – podkreĂla wïaĂciciel spóïki Arkada Budownictwo. – Stwarzaïa zatem róĝne moĝliwoĂci lokalizacji budynku. ZdecydowaliĂmy siÚ na takÈ, która pozwalaïa postawiÊ dom blisko Ăciany lasu. DziÚki temu przez okna w kuchni i jadalni widaÊ go doskonale. A kiedy czasami spomiÚdzy drzew wychodzÈ sarny... robi siÚ naprawdÚ magicznie. PiÚkne poïoĝenie to jeden z najwiÚkszych atutów naszego domu. W obecnej pracowni mojej ĝony mieĂciïo siÚ poczÈtkowo biuro firmy, w którym pracowaïy trzy osoby. PamiÚtam, ĝe w gorÈce dni do moich obowiÈzków naleĝaïo polewanie dachu wodÈ z wÚĝa, aby obniĝyÊ nieco temperaturÚ w pomieszczeniach poddasza. Ocieplenie, chociaĝ caïkiem solidne (ïÈcznie 20 cm w dwóch warstwach – przyp. red.), tak naprawdÚ niewiele daje. W domach wzniesionych w sposób tradycyjny, na przykïad z cegïy lub silikatów, akumulacja ciepïa jest nieporównanie wiÚksza niĝ w przypadku konstrukcji szkieletowej. To dlatego te pierwsze wolniej tracÈ ciepïo i wolniej siÚ nagrzewajÈ. Instalacje Dom jest ogrzewany gazowym kotïem jednofunkcyjnym z zasobnikiem ciepïej wody, który ma pojemnoĂÊ 120 litrów. Instalacja wykorzystuje grzejniki panelowe firmy Purmo. – To jest podstawowe ěródïo ogrzewania, ale poniewaĝ oboje z ĝonÈ lubimy ciepïo naturalne, dlatego w naszym domu pojawiï siÚ kominek, a póěniej piec kaflowy wolno stojÈcy. Mamy wraĝenie, ĝe ciepïo bijÈce od glinianych kafli jest szczególne, znacznie przyjemniejsze od tego z grzejników. Zdarza siÚ, ĝe przez dïuĝsze okresy ogrzewamy dom, palÈc wyïÈcznie drewnem. I tak wspomagajÈce ěródïo ciepïa zamienia siÚ w gïówne. Szczególnie jeĂli mrozy nie sÈ zbyt tÚgie. Ciepïo rozchodzi siÚ po domu bez problemów. OczywiĂcie prawa fizyki sprawiajÈ, ĝe znacznie ïatwiej dociera na piÚtro niĝ do oddalonych sypialni parteru. Mamy teĝ w planach zbudowanie ïadnego, duĝego pieca kaflowego, który bÚdzie odzyskiwaï ciepïo ze spalin, znad czopucha i przekazywaï je do systemu centralnego ogrzewania. Nie bÚdzie to zatem typowe rozwiÈzanie oparte o pïaszcz wodny. InnÈ bardzo waĝnÈ instalacjÈ w domu jest wentylacja z rekuperacjÈ. Odkurzacz centralny typu split zamontowany zostaï w pomieszczeniu technicznym na parterze Centrala wentylacyjna znajduje siÚ w pomieszczeniu na poddaszu Pojawiïa siÚ ona caïkiem niedawno, kiedy podjÚliĂmy decyzjÚ, ĝe czas najwyĝszy wykorzystaÊ moje doĂwiadczenia zawodowe i wykonaÊ duĝy remont. ZresztÈ wentylacja staje siÚ powoli instalacjÈ standardowÈ. Firma, którÈ prowadzÚ montuje jÈ mniej wiÚcej w dziewiÚciu na dziesiÚÊ nowo budowanych BUDUJEMY DOM BD_Reportaz.indd 33 7–8/2010 33 2010-06-27 11:04:01 domów. Klienci czÚsto nie zdajÈ sobie sprawy, jak waĝna jest rekuperacja. – Przez wiele lat ĝyliĂmy bez wentylacji mechanicznej – mówi Dorota. – Kiedy zostaïa zamontowana, to bardzo szybko okazaïo siÚ, ĝe róĝnica jest naprawdÚ olbrzymia! JakoĂÊ powietrza trudno nawet porównywaÊ. Przy zamkniÚtych oknach ma siÚ wraĝenie ĂwieĝoĂci. W ïazienkach zmniejszyïa siÚ wilgoÊ. No i jeszcze kuchnia... Okap kuchenny daje tak naprawdÚ tylko uïamek tego, co moĝna osiÈgnÈÊ dziÚki wentylacji. Zapachy nie roznoszÈ siÚ po domu. To ostatnie zjawisko jest bardzo waĝne w przypadku zwierzÈt. Kiedy w domu pojawiï siÚ pies, jego zapach byï dosyÊ agresywny i czasami przeszkadzaï. Problem zniknÈï, kiedy uruchomiona zostaïa wentylacja. KolejnÈ inwestycjÈ remontowÈ byïo docieplenie domu. – Waĝne zmiany, jakie obserwujÚ, dziaïajÈc na rynku budowlanym, polegajÈ na zmieniajÈcym siÚ podejĂciu do energooszczÚdnoĂci – mówi Krzysztof. – I nie mam tu na myĂli uregulowañ normowych, ale oczekiwania inwestorów. My zdecydowaliĂmy siÚ na radykalny krok, polegajÈcy na dociepleniu wszystkich moĝliwych przegród. ¥ciany domu zostaïy obïoĝone dodatkowÈ warstwÈ styropianu. Poza tym ociepliliĂmy równieĝ strop belkowy nad przestrzeniÈ instalacyjnÈ. Zastosowany zostaï tam bardzo ciekawy materiaï izolacyjny skïadajÈcy siÚ z warstw folii, pomiÚdzy którymi zamkniÚte jest powietrze oraz powïoki aluminiowej. SkutecznoĂÊ takiego ocieplenia jest trzykrotnie lepsza niĝ materiaïów wykorzystywanych tradycyjnie. SzeĂciocentymetrowa warstwa podczepiona do stropu, daïa efekt, jaki byïby moĝliwy przy piÚtnastu centymetrach styropianu. – WielkÈ wygodÈ jest zamontowany niedawno centralny odkurzacz – dodaje Dorota. – Okazaïo siÚ to juĝ podczas sprzÈtania po remoncie. Zalet jest naprawdÚ sporo. Nie trzeba wÚdrowaÊ po domu, ciÈgnÈc za sobÈ ciÚĝki odkurzacz. Znika problem wtórnego pylenia, Salon poïÈczony jest z jadalniÈ i kuchniÈ który w przypadku wiÚkszoĂci tradycyjnych, przenoĂnych urzÈdzeñ jest po prostu normÈ. To stosunkowo nowy produkt firmy Vacu Maid, typu split, w którym silnik jest oddzielony od separatora cyklonicznego. DziÚki temu nawet jeĂli w zbiorniku jest juĝ sporo kurzu, sprawnoĂÊ odkurzacza nie spada. Naleĝy jednak pamiÚtaÊ, aby regularnie oczyszczaÊ zbiornik. W naszym przypadku mniej wiÚcej raz na dwa miesiÈce. Czyli wcale nie tak czÚsto, jak na rodzinÚ z dwójkÈ dzieci i psem. – JednÈ z moich najbardziej ulubionych instalacji jest system gïoĂnikowy – podkreĂla pan domu. – Sïuĝy on gïównie do sïuchania wiadomoĂci oraz ciekawych audycji radiowych. Dlaczego siÚ pojawiï? Zdarzaïo siÚ na przykïad, ĝe wstawaïem rano, wïÈczaïem radio w kuchni, a potem szedïem budziÊ synka lub do ïazienki. Wówczas czÚĂÊ informacji po prostu mi uciekaïa. Przy okazji remontu postanowiïem to zmieniÊ. W róĝnych pomieszczeniach zostaïo zamontowanych ïÈcznie osiem gïoĂników. Kaĝdy z nich wïÈczany jest pilotem. DziÚki temu, nawet krÈĝÈc po domu, Rada dla inwestorów – Dom nie jest dla kaĝdego! – podkreĂla Krzysztof Bratosiewicz. – Nie kaĝdy, kto ma pieniÈdze i uwaĝa, ĝe mógïby wybudowaÊ dom, powinien porywaÊ siÚ na takÈ inwestycjÚ. Dom to przygoda dla ludzi z pewnÈ pasjÈ, energiÈ. I dlatego warto zadaÊ sobie pytanie: czy naprawdÚ chcÚ go mieÊ? Dom daje duĝo radoĂci i niebywaïe moĝliwoĂci rozwoju rodziny. Z drugiej strony... trzeba mieÊ chÚÊ i odwagÚ zajÚcia siÚ technicznÈ stronÈ eksploatacji budynku, od naprawienia kranu do odĂnieĝenia posesji. Jeĝeli popatrzeÊ z tego punktu widzenia, to nie kaĝdy, kogo staÊ na dom, powinien go budowaÊ lub kupowaÊ. Moĝe czasami lepiej zainwestowaÊ w apartament? 34 BD_Reportaz.indd 34 BUDUJEMY DOM Kuchnia w stylu angielskim. Na suficie, w naroĝniku widoczny jest jeden z gïoĂników wchodzÈcych w skïad systemu audio, z którego dumny jest pan domu mogÚ bez ĝadnych przeszkód sïuchaÊ wybranych audycji. W domu w Czarnowie zamontowana zostanie równieĝ instalacja solarna oraz obsïugujÈcy jÈ dodatkowy dwuwÚĝownicowy zasobnik ciepïej wody uĝytkowej (380 + 120 litrów), ustawiony w pomieszczeniu technicznym. DziÚki temu c.w.u. bÚdzie moĝna uzyskiwaÊ z trzech ěródeï: kotïa gazowego, instalacji solarnej oraz pieca kaflowego. Dorota i Krzysztof planujÈ równieĝ, aby solary podgrzewaïy wodÚ w przydomowym basenie rozstawianym na okres letni. Wystrój domu... ...to przede wszystkim zasïuga mojej ĝony – podkreĂla Krzysztof. – Tak naprawdÚ o wielu sprawach decydowaliĂmy wspólnie. Wiele przedyskutowaliĂmy – stwierdza Dorota. – Dom poïoĝony jest w sielskim otoczeniu. DoszliĂmy wiÚc do wniosku, ĝe nie ma w nim miejsca na jakiĂ supernowoczesny design. ChcieliĂmy, ĝeby to byï typowy wiejski, przytulny i ciepïy dom. PoczÈtkowo urzÈdzony byï dosyÊ skromnie z wykorzystaniem sporej iloĂci ciemnego drewna. Przy okazji remontu zapragnÚliĂmy nieco rozjaĂniÊ wnÚtrza. Budynek nie jest duĝy, ale dziÚki temu zabiegowi wydaje siÚ przestronniejszy. JednÈ z najwaĝniejszych zmian byïo uïoĝenie na podïodze parteru dÚbowych desek. Nie zdecydowaliĂmy siÚ jednak na lakierowanie. Za znacznie lepsze rozwiÈzanie uznaliĂmy olejowanie. Z lakierowanym parkietem, który leĝaï na podïogach wczeĂniej, mieliĂmy 7–8/2010 2010-06-27 11:04:46 Sypialnia wïaĂcicieli domu nie najlepsze doĂwiadczenia. Warstwa lakieru wycieraïa siÚ, pomimo iĝ kupowaliĂmy najtwardszy jaki mogliĂmy znaleěÊ. W przypadku drewna olejowanego jest inaczej i na razie jesteĂmy zadowoleni. Podoba nam siÚ uzyskany efekt. DziÚki temu, ĝe deski na podïodze sÈ dosyÊ szerokie, podïoga wyglÈda bardzo naturalnie i przypomina te ze starych polskich domów. Kuchnia po remoncie ma charakter angielski. Meble zaprojektowane i wykonane przez konstanciñskÈ firmÚ „Mebatek” zachowaïy oryginalny wyspiarski styl. Wykonano je z litego drewna lakierowanego na jasny kolor. ¥ciany utrzymane sÈ natomiast w ciemniejszej tonacji. Efekt bardzo nam siÚ podoba. Czujemy siÚ w tej kuchni bardzo dobrze. Do tego stopnia, ĝe mÈĝ zainstalowaï dodatkowe gniazdko elektryczne i czÚsto pracuje w niej z laptopem. Dom szkieletowy (po raz drugi) – Co bym zmieniï, budujÈc dom kolejny raz? – zastanawia siÚ Krzysztof. – MyĂlÚ, ĝe przede wszystkim nigdy juĝ nie zdecydowaïbym siÚ na technologiÚ szkieletowÈ! I jest ku temu przynajmniej kilka waĝnych powodów. Domy tego rodzaju nie majÈ prawie ĝadnej akumulacji ciepïa. A w zwiÈzku z tym, w zaleĝnoĂci od pory roku, zdecydowanie szybciej siÚ wyziÚbiajÈ lub nagrzewajÈ. Taka technologia jest moĝe dobra na domek kempingowy, rekreacyjny, ale nie na budynek mieszkalny. Drugi powód mojej niechÚci do konstrukcji szkieletowej... Taki budynek jest niezwykle akustyczny. CzÚsto ĝartujÚ, ĝe jest to dom najbardziej rodzinny, jaki moĝe byÊ. Ot, banalna, ale uciÈĝliwa sprawa: jeĂli rano wstaje jedna Pokój starszego syna. Na suficie uïoĝona jest fototapeta osoba... to nie ma siïy, muszÈ wstaÊ wszystkie. Na dalsze spanie nie ma szans. KolejnÈ wadÈ konstrukcji szkieletowej jest jej podatnoĂÊ na wszelkie awarie. Zapomnimy na przykïad zamknÈÊ okno poïaciowe. Napada nam do Ărodka... Duĝy problem i przecieki, aĝ do parteru, zawilgocone pïyty gipsowo-kartonowe... Sïowem mnóstwo zniszczeñ oraz wielki remont! A w domu z tradycyjnych materiaïów? Suszymy po prostu podïogÚ, wymieniamy wykïadzinÚ i po sprawie. Kolejna kwestia wiÈĝe siÚ z finansami. Dom szkieletowy jest z punktu widzenia obrotu nieruchomoĂciami... niezbywalny, albo bardzo trudno zbywalny. Znam historiÚ czïowieka, który usiïowaï sprzedaÊ dom szkieletowy. Póki dom obïoĝony byï sidingiem i kaĝdy widziaï z jakim rodzajem konstrukcji ma do czynienia, tak dïugo nie moĝna byïo znaleěÊ kupca. Trwaïo to dwa lata! Potem wïaĂciciel ociepliï Ăciany styropianem i otynkowaï. ChÚtny znalazï siÚ niemal natychmiast! Kolejny problem: dom szkieleto- W salonie znajdujÈ siÚ schody prowadzÈce na poddasze Rada dla inwestorów – Warto budowaÊ dom, kiedy jest siÚ mïodym czïowiekiem, aby nasze dzieci mogïy wychowywaÊ siÚ juĝ w nowym Ărodowisku, aby zdobywaïy pierwszych przyjacióï i nie byïy naraĝone na traumÚ, jakÈ jest przeprowadzka w nowe miejsce i zerwanie poprzednich wiÚzi – stwierdza Dorota Poniñska-Bratosiewicz. – Dzieci „przeszczepione” bardzo trudno siÚ adaptujÈ i przewaĝnie nie traktujÈ nowego miejsca zamieszkania jako naprawdÚ swojego. Dlatego nie zamierzaliĂmy i nie zamierzamy zmieniaÊ adresu, nawet jeĂli uznajemy, ĝe technologia domu, w którym mieszkamy, jest niedoskonaïa. DoszliĂmy do wniosku, ĝe wolimy przeprowadziÊ duĝy remont i modernizacjÚ niĝ opuszczaÊ to miejsce. Miejsce, które przecieĝ wybraliĂmy przed laty ze wzglÚdu na jego urodÚ. ZresztÈ my podobnie jak dzieci nawiÈzaliĂmy wiele przyjaěni w okolicy. A to jest czasami waĝniejsze niĝ rzeczy materialne. BUDUJEMY DOM BD_Reportaz.indd 35 7–8/2010 35 2010-06-27 11:05:11 Reportaĝ wy moĝe byÊ zniszczony przez wiatr juĝ przy prÚdkoĂci 160–180 kilometrów na godzinÚ. Przy wystÚpujÈcych ostatnio anomaliach pogodowych... trzeba nieco odwagi, aby zdecydowaÊ siÚ na tego rodzaju konstrukcjÚ. Po tak powaĝnej kwestii problem zawieszania póïek oraz elementów wystroju na Ăcianach moĝe wydaÊ siÚ banalny, ale dla urzÈdzania domu jest kluczowy! WiÈĝe siÚ z tym równieĝ ïatwoĂÊ uszkodzenia pïyt gipsowo-kartonowych. Wystarczy zbyt energicznie otworzyÊ drzwi. Dom szkieletowy jest bardzo podatny na bïÚdy i maïo odporny na korozjÚ biologicznÈ. Nawet drobny, niezauwaĝalny przeciek moĝe sprawiÊ, ĝe po czasie pojawi siÚ spory kïopot. To tylko kilka problemów z jakimi spotkaliĂmy siÚ przez lata eksploatacji. Dlatego teĝ moja firma nie buduje juĝ domów szkieletowych. Na poddaszu znajduje siÚ niewielka sauna przylegajÈca do ïazienki WïaĂciciele domu ze starszym synem MaÊkiem oraz mïodszy Wojtek i pies Pirat. Dorota i Krzysztof uwaĝajÈ, ĝe lepiej jest zmodernizowaÊ stary dom, niĝ naraĝaÊ dzieci na konsekwencje przeprowadzki To przeszïoĂÊ. Teraz mamy w ofercie wyïÈcznie konstrukcje tradycyjne: murowane z ceramiki lub silikatów. Ten ostatni materiaï bardzo doceniam. Znakomicie akumuluje ciepïo i ma doskonaïÈ izolacyjnoĂÊ akustycznÈ. Ogród i pasje Dziaïka, na której stoi dom ma 834 metry kwadratowe. Dla Doroty i Krzysztofa bardzo waĝne byïo zachowanie jej leĂnego charakteru. – Nie marzyïam o ogrodzie peïnym rabatek, na które trzeba ciÈgle uwaĝaÊ – mówi pani domu. – Chciaïam, aby nasi chïopcy czuli siÚ tam swobodnie. Dlatego pojawiï siÚ duĝy trawnik do biegania i grania w piïkÚ. DosadziliĂmy teĝ sporo drzew, które razem z pobliskim lasem dajÈ nam wraĝenie, iĝ naprawdÚ mieszkamy na leĂnej polanie. WybieraliĂmy gatunki rodzime, naturalne dla tego terenu: sosny, brzozy, Ăwierki, jarzÚbiny. ChcieliĂmy, aby wyglÈdaïo to jak najbardziej naturalnie. Naszym marzeniem byïa teĝ uprawa zióï, których moĝna póěniej uĝyÊ w kuchni. Pojawiïo siÚ zatem miejsce, gdzie rosnÈ: bazylia, lubczyk, ore- Rada dla inwestorów – Warto teĝ pomyĂleÊ, czy zamiast wanny z hydromasaĝem, wielkiego garaĝu lub domu inteligentnego nie zafundowaÊ sobie domu naprawdÚ energooszczÚdnego – mówi Krzysztof. – Jestem przekonany, ĝe to bÚdÈ dobrze wydane pieniÈdze. Wystarczy zdaÊ sobie sprawÚ, ĝe inwestycja w budowÚ to zaledwie 20% wydatków, jakie ponosi siÚ przez caïy okres jego uĝytkowania. Modernizacje, eksploatacja... wszystko to kosztuje. Warto zatem zainwestowaÊ w takie rozwiÈzania, które sprawiÈ, ĝe codzienne wydatki na dom bÚdÈ moĝliwie jak najniĝsze! Nasi sÈsiedzi Niemcy doszli do tego juĝ dawno. UĝywajÈ dobrych, nowoczesnych materiaïów, stosujÈ energooszczÚdne rozwiÈzania techniczne. DziÚki temu ponoszÈ niskie koszty eksploatacyjne. 36 BD_Reportaz.indd 36 BUDUJEMY DOM gano, pietruszka, szczypiorek, macierzanka, tymianek, melisa, szaïwia, miÚta z jabïkowÈ nutÈ pochodzÈca z Anglii. W ogrodzie znajduje siÚ drewniany taras oraz altanka z czÚĂciÈ magazynowÈ. – W altance znakomicie udajÈ siÚ letnie przyjÚcia rodzinne – Ămieje siÚ Krzysztof. – Z lat mïodzieñczych pozostaï mi sentyment do Ăpiewania przy ognisku Nic wiÚc dziwnego, ĝe w ogrodzie pojawiïo siÚ miejsce przystosowane do takiego spÚdzania wolnego czasu. – Z ogrodem jest teĝ poĂrednio zwiÈzana moja pasja literacka – stwierdza Dorota. – Pisanie i czytanie wymaga wewnÚtrznego wyciszenia. Dlatego tak bardzo doceniam poïoĝenie naszego domu. Nie docierajÈ tu haïasy, zgieïk... Moĝna siÚ skupiÊ, zadumaÊ. PiszÚ najczÚĂciej w swojej pracowni, ale latem lubiÚ wychodziÊ do ogrodu. Do altanki doprowadzony jest prÈd, nie ma wiÚc kïopotu z podïÈczeniem komputera. Lubimy podróĝowaÊ, ale w przeciwieñstwie do wielu ludzi, nie przywozimy do domu kilogramów pamiÈtek. TrochÚ oczywiĂcie ich jest, ale naszymi najlepszymi pamiÈtkami sÈ przeĝycia i wspomnienia. LubiÚ Orient, interesujÚ siÚ tamtejszÈ kulturÈ. MojÈ pracowniÚ wzbogaciïam wiÚc w akcenty orientalne. Pojawiï siÚ zatem turecki dywan, arabskie obrazki... ale wnÚtrze nie ma charakteru muzealnego i nie jest przeïadowane bibelotami oraz pamiÈtkami. – MojÈ pasjÈ jest ponadto ballada, poezja Ăpiewana – podkreĂla Krzysztof. – Dlatego teĝ moja firma od lat jest sponsorem miÚdzynarodowego festiwalu ballad w Niepoïomicach. 7–8/2010 2010-06-29 14:19:20