lokalny program rewitalizacji terenów poprzemysłowych

Transkrypt

TYTUŁ OPRACOWANIA:
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI
TERENÓW POPRZEMYSŁOWYCH
OBSZAR PO ZLIKWIDOWANEJ
KWK „MORCINEK”
ZLECENIODAWCA:
URZĄD GMINY ZEBRZYDOWICE
43-410 Zebrzydowice
ul. Ks. Antoniego Janusza 6
tel.: 032 469 33 07; Fax: 032 469 32 66
E-mail: [email protected]; www.zebrzydowice.pl
WYKONAWCA:
ul. Cieszyńska 367
43- 300 Bielsko-Biała
tel./fax 033 496 02 28, 0 606 416 128,
e-mail: [email protected]; www.ekokonsulting.pl
ZEBRZYDOWICE, LIPIEC 2007
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI TERENÓW POPRZEMYSŁOWYCH:
Obszar po byłej KWK „Morcinek” w Kaczycach
SPIS TREŚCI
1.
WPROWADZENIE ..................................................................................................................................... 4
2.
CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA TERENIE GMINY ZEBRZYDOWICE.......... 6
2.1.
TŁO HISTORYCZNE ................................................................................................................................. 6
2.1.1.
Rys historyczny gminy Zebrzydowice............................................................................................ 6
2.1.1.1.
2.1.1.2.
2.1.1.3.
2.1.1.4.
2.1.2.
Zebrzydowice ........................................................................................................................................... 6
Marklowice Górne.................................................................................................................................... 7
Kończyce Małe......................................................................................................................................... 8
Kaczyce .................................................................................................................................................... 8
Działalność KWK „Morcinek” w Kaczycach ............................................................................... 8
2.1.2.1.
2.1.2.2.
2.1.2.3.
2.1.2.4.
Powstanie kopalni..................................................................................................................................... 8
Eksploatacja.............................................................................................................................................. 9
Likwidacja .............................................................................................................................................. 12
Podjęte działania na obszarze po byłej KWK „Morcinek” ..................................................................... 12
2.2.
ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE (TECHNICZNO-MATERIALNE).................................................... 14
2.2.1.
Ogólna charakterystyka warunków naturalnych gminy Zebrzydowice....................................... 14
2.2.1.1.
2.2.1.2.
2.2.1.3.
2.2.1.4.
2.2.1.5.
2.2.1.6.
2.2.2.
2.2.3.
Środowisko przyrodnicze ....................................................................................................................... 14
Geologia ................................................................................................................................................. 15
Surowce mineralne ................................................................................................................................. 15
Gleby ...................................................................................................................................................... 16
Hydrografia ............................................................................................................................................ 16
Ukształtowanie terenu, klimat ................................................................................................................ 17
Zagospodarowanie rolnicze terenu gminy Zebrzydowice ........................................................... 18
Infrastruktura i ochrona środowiska w gminie Zebrzydowice.................................................... 19
2.2.3.1.
2.2.3.2.
2.2.3.3.
2.2.3.4.
2.2.3.5.
2.2.3.6.
2.2.3.7.
2.2.4.
Zaopatrzenie w wodę.............................................................................................................................. 19
Kanalizacja i oczyszczanie ścieków ....................................................................................................... 19
Odpady ................................................................................................................................................... 19
Infrastruktura drogowa ........................................................................................................................... 20
Zaopatrzenie w gaz................................................................................................................................. 20
Infrastruktura społeczna ......................................................................................................................... 21
Infrastruktura turystyczno-noclegowa .................................................................................................... 21
Stan istniejący zagospodarowania obszaru rewitalizowanego ................................................... 22
2.2.4.1.
2.2.4.2.
2.2.4.3.
Proces przekształceń własnościowych na terenie zlikwidowanej KWK „Morcinek”...........................22A
Własność nieruchomości na obszarze rewitalizowanym ........................................................................ 23
Stan infrastruktury technicznej, drogowej i ochrony środowiska na obszarze byłej KWK „Morcinek” 24
2.3.
GOSPODARKA I PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ ................................................................................................... 26
2.3.1.
Działalność gospodarcza na terenie gminy Zebrzydowice ......................................................... 26
2.3.2.
Zatrudnienie w gminie Zebrzydowice ......................................................................................... 27
2.4.
SFERA SPOŁECZNA ............................................................................................................................... 29
2.4.1.
Sytuacja demograficzna .............................................................................................................. 29
2.4.2.
Bezrobocie .................................................................................................................................. 30
2.4.3.
Instytucje wsparcia społeczno-gospodarczego ........................................................................... 30
2.5.
ZIDENTYFIKOWANE PROBLEMY ............................................................................................................ 32
2.6.
ANALIZA SWOT .................................................................................................................................. 34
3.
POWIĄZANIA PROGRAMU Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI 36
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
4.
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA 2000-2020 ............................................ 36
REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA 2007-2013 .................. 36
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ................................................ 37
STRATEGIA ROZWOJU GMINY ZEBRZYDOWICE .................................................................................... 37
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ZEBRZYDOWICE........................................................ 38
MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ZEBRZYDOWICE ........................ 38
ZAŁOśENIA PROGRAMU REWITALIZACJI ................................................................................... 39
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
ZASIĘG TERYTORIALNY REWITALIZOWANEGO OBSZARU ...................................................................... 39
PODZIAŁ NA PROJEKTY I ZADANIA INWESTYCYJNE ............................................................................... 43
KRYTERIA WYBORU PILOTAśU I KOLEJNOŚĆ REALIZACJI...................................................................... 44
OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ................................................................................................... 44
5.
PLAN DZIAŁAŃ PRZESTRZENNYCH (TECHNICZNO-MATERIALNYCH) ............................... 47
6.
PLAN DZIAŁAŃ GOSPODARCZYCH.................................................................................................. 50
EKOKONSULTING
ul. Cieszyńska 367, 43-300 Bielsko-Biała
tel./fax: 033 496 02 28; e-mail: [email protected]; www.ekokonsulting.pl
2
7.
PLAN DZIAŁAŃ SPOŁECZNYCH ........................................................................................................ 52
8.
PLAN FINANSOWY DLA PROGRAMU REWITALIZACJI ............................................................. 54
9.
SYSTEM WDRAśANIA PROGRAMU REWITALIZACJI................................................................. 57
10.
10.1.
10.2.
10.3.
11.
SPOSOBY MONITORINGU, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ ................................... 59
SYSTEM MONITORINGU PROGRAMU ...................................................................................................... 59
OCENA PROGRAMU ............................................................................................................................... 59
INICJOWANIE WSPÓŁPRACY POMIĘDZY PODMIOTAMI ZAANGAśOWANYMI ........................................... 60
ZAŁĄCZNIK ZDJĘCIOWY................................................................................................................ 61
SPIS TABEL
TABELA 2-1 WIELKOŚĆ WYDOBYCIA KOPALNI, KOSZT JEDNOSTKOWY PRODUKCJI ORAZ WYNIK NA SPRZEDAśY
UZYSKANE W KWK "MORCINEK" W LATACH 1987-1998. ............................................................................ 10
TABELA 2-2 WYNIKI EKONOMICZNE KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO "MORCINEK" W LATACH 1990-1997. ........ 11
TABELA 2-3 PROGNOZA WYNIKU FINANSOWEGO BRUTTO KOPALNI „MORCINEK” W LATACH 1998-2009. ............ 11
TABELA 2-4 CHARAKTERYSTYKA GŁÓWNYCH RZEK I CIEKÓW PRZEBIEGAJĄCYCH PRZEZ TEREN GMINY
ZEBRZYDOWICE ............................................................................................................................................ 16
TABELA 2-5 STAWY ZAREJESTROWANE W URZĘDZIE GMINY ZEBRZYDOWICE ...................................................... 17
TABELA 2-6 GOSPODARSTWA ROLNE NA TERENIE GMINY ZEBRZYDOWICE WEDŁUG PRZEDZIAŁÓW OBSZAROWYCH
...................................................................................................................................................................... 18
TABELA 2-7 PLACÓWKI EDUKACYJNE NA TERENIE GMINY ZEBRZYDOWICE .......................................................... 21
TABELA 2-8 BAZA TURYSTYCZNA GMINY ZEBRZYDOWICE W LATACH 2003-2005 ................................................ 21
TABELA 2-9 WŁAŚCICIELE/WŁADAJĄCY NIERUCHOMOŚCIAMI NA TERENIE REWITALIZOWANYM .......................22A
TABELA 2-10 WYKAZ MAJĄTKU - DZIAŁKI NIEZABUDOWANE ZAKŁADU „KOPALNIE WĘGLA KAMIENNEGO W
CAŁKOWITEJ LIKWIDACJI” - REJON KWK „1 MAJA - MORCINEK – MOSZCZENICA”, DAW. KWK „MORCINEK”
...................................................................................................................................................................... 23
TABELA 2-11 WYKAZ MAJĄTKU - DZIAŁKI ZABUDOWANE ZAKŁADU „KOPALNIE WĘGLA KAMIENNEGO W
CAŁKOWITEJ LIKWIDACJI” - REJON KWK „1 MAJA - MORCINEK – MOSZCZENICA”, DAW. KWK „MORCINEK”
...................................................................................................................................................................... 24
TABELA 2-12 PODMIOTY DZIAŁAJĄCE NA TERENIE GMINY ZEBRZYDOWICE ZAREJESTROWANE W SYSTEMIE
REGON W LATACH 1996-2005..................................................................................................................... 26
TABELA 2-13 ZATRUDNIENIE OGÓŁEM W GMINIE ZEBRZYDOWICE W LATACH 1996-2005.................................... 27
TABELA 2-14 LICZBA OSÓB PRACUJĄCYCH Z OBSZARU GMINY ZEBRZYDOWICE W LATACH 1996-2005 ................ 28
TABELA 2-15 ZESTAWIENIE WAśNIEJSZYCH PRACODAWCÓW Z TERENU GMINY ZEBRZYDOWICE .......................... 28
TABELA 2-16 LICZBA LUDNOŚCI WG PŁCI I EKONOMICZNYCH GRUP WIEKOWYCH. SALDO MIGRACJI I PRZYROST
NATURALNY .................................................................................................................................................. 29
TABELA 2-17 ZESTAWIENIE LICZBY BEZROBOTNYCH Z LAT 2003-2006 ................................................................ 30
TABELA 2-18 ANALIZA SWOT DLA GMINY ZEBRZYDOWICE ................................................................................ 34
TABELA 2-19 ANALIZA SWOT DLA OBSZARU REWITALIZOWANEGO .................................................................... 35
TABELA 4-1 OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ W WYNIKU REALIZACJI ZADAŃ................................................ 46
TABELA 5-1 HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY ZADAŃ OBJĘTYCH PLANEM DZIAŁAŃ PRZESTRZENNYCH .. 49
TABELA 6-1 HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY ZADAŃ OBJĘTYCH PLANEM DZIAŁAŃ GOSPODARCZYCH ... 51
TABELA 7-1 HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY ZADAŃ OBJĘTYCH PLANEM DZIAŁAŃ SPOŁECZNYCH ........ 53
TABELA 8-1 KIERUNKI WSPARCIA FINANSOWEGO ZADAŃ OBJĘTYCH PROGRAMEM ............................................... 55
TABELA 8-2 ROZKŁAD ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA PROGRAMU ................................................................................. 56
SPIS WYKRESÓW
WYKRES 2-1 ZAGOSPODAROWANIE TERENU GMINY ZEBRZYDOWICE.................................................................... 14
WYKRES 2-2 STRUKTURA UśYTKÓW ROLNYCH NA TERENIE ZEBRZYDOWIC ......................................................... 18
WYKRES 2-3 STRUKTURA BEZROBOCIA W GMINIE ZEBRZYDOWICE WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA (STAN NA
ROK 2006) ..................................................................................................................................................... 30
SPIS RYSUNKÓW
RYSUNEK 4-1 OGÓLNA LOKALIZACJA OBSZARU REWITALIZOWANEGO.................................................................. 40
RYSUNEK 4-2 ZASIĘG OBSZARU REWITALIZOWANEGO – ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE............................ 41
RYSUNEK 4-3 ZASIĘG OBSZARU REWITALIZOWANEGO – WŁASNOŚĆ NIERUCHOMOŚCI .......................................... 42
EKOKONSULTING
3
1. WPROWADZENIE
Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych – rozumiana jako przywrócenie funkcji
społecznych i gospodarczych tym obszarom – bez wątpienia jest jednym z istotniejszych
problemów regionalnych zjednoczonej Europy. Związana z restrukturyzacją upadających
sektorów redukcja zatrudnienia była znacząca (w samym górnictwie wyniosła ok. 75%
pierwotnego stanu). Zjawisko to z jednej strony doprowadziło istniejące przedsiębiorstwa do
stanu względnej rentowności, z drugiej natomiast – wytworzyło szereg problemów
społeczno-gospodarczych. Pojawianie się w obszarach poprzemysłowych nowej działalności
gospodarczej nie jest w stanie zrekompensować strat wynikających z konieczności
zamykania nierentownych zakładów przemysłowych, o ile nie zostanie skierowana tam
dodatkowa pomoc. Polegać ona musi w szczególności na odbudowie i modernizacji
infrastruktury komunalnej i transportowej oraz jej funkcjonalnej integracji, poprawie stanu
środowiska naturalnego (w tym rekultywacji odłogów poprzemysłowych, redukcja
zanieczyszczeń kierowanych do wód, powietrza i gleby), przywracaniu terenów do stanu
umoŜliwiającego ich nowe zagospodarowanie. Jednocześnie niezwykle istotne jest takŜe
rozwiązanie problemów dotyczących zjawisk patologii społecznych.
Nie ma uniwersalnej definicji pojęcia rewitalizacja. Podstawowym celem rewitalizacji jest
przywrócenie dotychczasowych funkcji zdegradowanego społecznie, ekonomicznie,
środowiskowo obszaru, bądź zamiana jego dotychczasowych funkcji na nowe.
Według definicji sformułowanej przez dr Andreasa Billerta:
k
k
o
m
p
l
s
o
w
e
g
o
p
r
o
c
e
s
u
o
d
n
o
w
y
o
b
s
z
a
r
u
z
u
r
b
a
n
i
z
o
w
a
n
e
g
o
l
e
g
ł
e
w
i
t
a
l
i
z
a
c
t
ó
r
e
g
o
y
p
r
o
c
e
s
o
w
i
s
t
r
p
r
z
e
s
t
r
z
e
ń
,
f
u
n
a
c
z
n
a
i
e
u
t
r
u
d
n
i
a
j
ą
c
c
j
d
n
e
o
i
s
s
i
u
s
b
i
s
t
ę
d
a
n
o
c
j
a
k
u
t
y
o
n
u
r
a
l
n
e
j
d
e
g
r
a
d
a
c
j
i
,
w
y
w
o
ł
u
j
ą
c
e
j
s
t
a
n
r
y
z
y
s
o
w
y
,
u
n
i
e
m
k
z
j
k
,
k
u
R
„
k
e
p
r
a
w
i
d
ł
o
w
y
r
o
z
w
ó
j
o
Ŝ
l
i
w
i
a
j
ą
c
y
l
u
b
k
e
o
n
o
m
i
c
z
n
y
i
s
p
o
ł
e
c
z
n
y
t
e
g
o
o
b
s
z
a
r
u
j
a
i
z
r
ó
w
n
o
w
a
Ŝ
o
n
y
. 1 Kluczowe w tej definicji jest stwierdzenie, Ŝe rewitalizacja to reakcja
na stan kryzysowy, który przejawia się nie tylko w degradacji substancji, ale takŜe – a nawet
przede wszystkim – w degradacji funkcji i przestrzeni. A więc, rewitalizacja to działania
o charakterze naprawczym w sferze architektoniczno-urbanistycznej (substancja),
społecznym i gospodarczym (funkcja) oraz ekologiczno-przestrzennym.
r
o
z
w
ó
j
c
a
ł
e
g
o
m
i
a
s
t
a
.
”
Z kolei definicja W. Kłosowskiego mówi:
R
e
w
i
t
a
l
i
z
a
c
j
a
o
z
n
a
c
z
a
p
o
n
o
w
n
e
o
Ŝ
y
w
i
e
n
i
e
p
r
o
c
e
s
ó
w
„
k
s
p
o
ł
e
c
z
n
o
!
g
o
s
p
o
d
a
r
c
z
y
c
h
n
a
o
b
s
z
a
r
z
e
,
w
t
ó
r
y
m
p
r
o
c
e
s
y
t
e
z
k
r
e
w
i
t
a
l
i
z
a
c
j
i
t
o
n
i
e
o
b
s
z
a
r
y
w
y
b
r
a
n
e
p
o
a
m
a
r
ł
y
.
O
b
s
z
a
r
y
w
y
m
a
g
a
j
ą
c
e
k
d
ą
t
e
m
w
a
r
t
o
ś
c
i
z
a
b
y
t
k
o
w
e
j
,
a
l
e
o
b
s
z
a
r
y
o
s
z
c
z
e
o
n
g
ó
l
o
w
n
e
j
k
u
m
u
l
a
c
j
i
p
r
o
b
l
e
m
ó
w
s
p
o
ł
e
c
z
n
o
!
g
o
s
p
o
d
a
r
c
z
y
c
h
(
w
t
y
m
t
a
Ŝ
k
a
r
c
h
i
t
e
n
k
e
t
o
n
i
c
z
n
y
c
h
)
.
R
e
w
i
t
a
l
i
z
a
c
j
a
m
u
s
i
a
n
g
a
Ŝ
o
w
a
ć
z
a
w
s
z
e
w
s
z
y
s
t
a
j
c
z
ę
ś
c
i
k
i
c
h
a
e
j
–
r
e
m
t
o
!
k
t
o
r
ó
w
l
o
a
l
n
e
j
s
c
e
n
y
:
w
ł
a
d
z
e
k
s
a
m
o
r
z
ą
d
o
w
e
i
r
ó
Ŝ
n
e
s
ł
u
Ŝ
b
y
p
u
b
l
k
a
w
r
e
s
z
c
i
e
–
s
a
m
y
c
h
m
i
e
s
z
a
ń
c
ó
w
”
i
c
2
z
n
e
,
a
z
d
r
u
g
i
e
j
s
t
r
o
n
y
–
b
i
z
n
e
s
i
o
r
g
a
n
i
z
a
c
j
e
o
b
y
w
a
t
e
l
s
i
e
,
.
Przedstawione definicje uwypuklają określone cechy rewitalizacji, które pozwalają odróŜnić
ją od innych form kompleksowej interwencji w danym obszarze:
•
1
cele rewitalizacji są usytuowane w sferze społeczno-gospodarczej i ekologicznoprzestrzennej, a działania infrastrukturalne i architektoniczno-urbanistyczne są tym
celom podporządkowane (mają charakter narzędziowy); nie więc jest rewitalizacją
działanie wyłącznie remontowo-budowlane, które nie ma wskazanego celu
społecznego, gospodarczego lub ekologiczno-przestrzennego.
Andreas Billert; Centrum staromiejskie w Zarach; problemy, metody i strategie rewitalizacji; Słubice 2004, s. 6
Wojciech Kłosowski, Metodologiczne problemy rewitalizacji obszarów miejskich w kontekście poddziałania 3.3.1. ZPORR,
Bielsko-Biała 2004, s. 2
2
EKOKONSULTING
4
•
rewitalizacja to reakcja na kryzys, który obejmuje dany obszar i przejawia się w wielu
dziedzinach na raz; nie jest więc rewitalizacją działanie podejmowane poza obszarem
kryzysowym (stąd kluczowe znaczenie trafnego wyznaczenia obszaru do
rewitalizacji);
•
rewitalizacja musi być realizowana we współpracy zróŜnicowanych partnerów
lokalnych: zarówno sektora publicznego (z reguły – gminy), jak i lokalnych
przedsiębiorców oraz sektora pozarządowego, a często takŜe innych partnerów:
miejscowych uczelni, policji itp.; nie jest więc rewitalizacją program nie
uwzględniający zaangaŜowania partnerów prywatnych: zarówno komercyjnych
i niekomercyjnych.
•
rewitalizacja ma charakter kompleksowy, jest zawsze planem wielowątkowych,
wzajemnie wzmacniających się (synergicznych) działań zmierzających do wywołania
jakościowej zmiany na całym wyznaczonym obszarze, w tym zawsze – zmiany
negatywnego wizerunku tego obszaru; nie jest więc rewitalizacją lista (choćby
obszerna) działań punktowych, nie powiązanych ze sobą i nie układających się
w spójny, całościowy program.
Celami rewitalizacji są na ogół: przezwycięŜenie kryzysu społeczno-gospodarczego na
danym obszarze i zmiana „złego wizerunku”, a co za tym idzie — uruchomienie na tym
obszarze procesów trwałego, zrównowaŜonego rozwoju społeczno-gospodarczego.
W odniesieniu do programu rewitalizacji ujętego w niniejszym opracowaniu, zasadniczym
celem jest stworzenie takich mechanizmów organizacyjnych i finansowych, które pozwolą
na kompleksową odnowę przestrzenną, gospodarczą i społeczną obszaru po zlikwidowanej
Kopalni Węgla Kamiennego „Morcinek’ w Kaczycach.
W załoŜeniu program rewitalizacji przyczyni się do wzmocnienia spójności przestrzennej
terenów poprzemysłowych z resztą terenów gminy, wpłynie na zaktywizowanie
gospodarcze terenów pokopalnianych poprzez wprowadzenie tam nowych inwestycji i tym
samym powstanie nowych miejsc pracy.
Program rewitalizacji – w wybranych aspektach – przyczyni się równieŜ do poprawy stanu
środowiska naturalnego. Ponadto zahamuje proces dalszej degradacji terenów i obiektów
przemysłowych, co przyniesie poprawę ładu przestrzennego.
Realizacja programu rewitalizacji zdynamizuje rozwój gminy Zebrzydowice.
EKOKONSULTING
5
2. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA
TERENIE GMINY ZEBRZYDOWICE
2.1. Tło historyczne
2.1.1. Rys historyczny gminy Zebrzydowice 3
Gmina Zebrzydowice leŜy na północnym krańcu Śląska Cieszyńskiego, przy granicy polskoczeskiej. NaleŜące do niej wsie przez wieki związane były z pobliskim Frysztatem (dziś
Karwina), jednak współczesny podział graniczny odciął je od ich tradycyjnego centrum
administracyjno-gospodarczego, w związku z czym Zebrzydowice zacieśniły swe związki
z Cieszynem i nowym, sąsiednim miastem - Jastrzębiem Zdrój. Nazwa Zebrzydowice
kojarzy się dziś głównie z największym kolejowym przejściem granicznym na południowej
granicy Polski. Występują tu równieŜ godne uwagi zabytków i ciekawe miejsca.
Obecnie, pod względem administracyjnym, gmina Zebrzydowice naleŜy do powiatu
cieszyńskiego, województwo śląskie. Zajmuje obszar ok. 42 km2, który zamieszkuje ok.
12 tys. mieszkańców. Do gminy naleŜą miejscowości: Zebrzydowice, Kaczyce,
Kończyce Małe, Marklowice Górne.
2.1.1.1. Zebrzydowice
Początki wsi sięgają drugiej połowy XIII w. – pierwsza wzmianka o Zebrzydowicach (pod
) pochodzi z 1305 r., ze spisu dziesięcin Biskupstwa Wrocławskiego.
nazwą
Według tego dokumentu Zebrzydowice liczyły ok. 40 łanów powierzchni (ok. 1100 ha), z ok.
350 mieszkancami. Początkowo była to wieś ksiąŜęca, a od XV w. stała się własnością
prywatną. Pierwszym znanym właścicielem Zebrzydowic był Mikesz z Jodłownika, który
w 1467 r. sprzedał część wsi Janowi Burzejowi z Knurowa. Kolejnymi właścicielami
Zebrzydowic byli Henek Bilik z Kornic oraz rodzina Liszków, której to przypisuje się
budowę miejscowego zamku. W pierwszej połowie XVII w. zbudowano murowane
prezbiterium oraz wzniesiono część ścian zebrzydowickiego kościoła. Zaznacza się równieŜ
podział Zebrzydowic na Górne i Dolne, który stał się bardzo wyraźny po 1640 r. Pod koniec
XVII w. właścicielami wsi zostali Marklowscy, którzy w 1732 r. odsprzedali swą własność
rodzinie Mattencloit. Ona to teŜ w latach 1760-1776 przebudowała dawny zamek obronny na
barokowy pałac wraz z parkiem oraz odbudowała miejscowy kościół. W 1855 r. całą okolicę
nawiedziła epidemia tyfusu, która w samych Zebrzydowicach zabiła 90 osób. Znaczny
rozwój miejscowości, przypada na drugą połowę XIX w. co związane było z uruchomieniem
w 1855 r. przewozów na trasie Kolei Północnej na odcinku Bogumin-Dziedzice. Okoliczne
dzieci uczęszczały do murowanej szkoły, która powstała w 1848 r. Niestety ostatni
przedstawiciel Mattencloitów, Emeryk roztrwonił dobra zebrzydowskie, co zmusiło jego
Ŝonę w 1888 r. do sprzedania majątku hrabiemu Larischowi. Rodzina Larisch-Monnich
pozostawała właścicielami wsi do 1939 r. Po rozpadzie monarchii austro-węgierskiej w 1918
r. oraz napaści wojsk czechosłowackich na Śląsk Cieszyński w styczniu 1919 r. podzielono
ziemie byłego Księstwa Cieszyńskiego pomiędzy Polskę i Czechosłowację. Na mocy decyzji
Rady Ambasadorów z 28 lipca 1920 r. Zebrzydowice stały się polską miejscowością
graniczną, a część dotychczasowych przysiółków, np. Mizerów, Granice i Czarny Las,
przypadły Czechosłowacji. Równocześnie wieś została odcięta od swojego dotychczasowego
i
f
f
r
i
d
i
V
i
l
l
a
S
3
Na podstawie materiału: http://www.ksiestwocieszynskie.republika.pl/zebrzydowice.html
EKOKONSULTING
miasta powiatowego, Frysztatu, który pozostał w Czechosłowacji. Przyłączono wtedy
Zebrzydowice do powiatu cieszyńskiego, ale do 1934 r. ze względu na brak połączenia
kolejowego z Cieszynem, mieszkańcy wsi musieli podróŜować przez Czechowice, Bielsko
i Skoczów, by dostać się do miasta powiatowego. W czasie II wojny światowej (od 1941 r.)
przy dworcu kolejowym w Zebrzydowicach działał obóz pracy dla śydów. Wyzwolenie wsi
spod okupacji nastąpiło dość późno, gdyŜ dopiero 7 maja 1945 r. oddziały niemieckie zostały
wyparte z Zebrzydowic. Po wojnie nastąpił rozwój miejscowości. Odbudowano zamek,
oddano do uŜytku ośrodek zdrowia oraz niewielki hotel. Rozbudowano dworzec kolejowy,
który wkrótce stał się największym kolejowym przejściem granicznym na południowej
granicy Polski. Po reformie administracyjnej w 1975 r. pozostawiono Zebrzydowice
w województwie katowickim, odcinając je od naturalnych więzi historyczno-kulturowych
z Ziemią Cieszyńską, której większość włączono do województwa bielskiego. Miało to
związek z planowanym wydobyciem węgla na terenie gminy, a tę gałąź gospodarki
próbowano podporządkować administracyjnie województwu katowickiemu. Na początku
lat 90-tych zgazyfikowano wieś, a w latach następnych wykonano szereg inwestycji
proekologicznych m.in. oczyszczalnię ścieków czy stację uzdatniania wody. Po zmianach
administracyjnych z 1999 r. Zebrzydowice ponownie weszły w skład powiatu cieszyńskiego.
2.1.1.2. Marklowice Górne
Wieś została załoŜona w drugiej połowie XIII w. – pierwsza wzmianka o niej pochodzi
z 1305 r. ze spisu dziesięcin Biskupstwa Wrocławskiego. Początkowo mogła to być osada
ksiąŜęca, ale juŜ od średniowiecza często zmieniali się jej prywatni właściciele. W połowie
XV w. był nim Mikesz z Jodłownika, który w 1467 r. sprzedał Marklowice i część
Zebrzydowic Janowi Burzejowi z Knurowa. Następnie wieś nabyli Henek Bilik z Kornic oraz
rodzina Liszków (1524 r.), która posiadała Marklowice do końca XVI w. W następnym wieku
właścicielami wsi stali się Marklowscy. W tym teŜ czasie następuje wyraźny podział na
Marklowice Dolne i Górne. Marklowice Dolne były kolejno własnością rodzin von
Grochmann, Sedlnitzkich i Mattencloitów. W XIX w. ta część wsi posiadała ok. 100 domów
i niecałe 700 mieszkańców. Marklowice Górne wymieniane są jako własność m.in. Leopolda
Centnera von Cententhal, ziemianina Guznara czy Ksawerego von Mattencloit. Znajdował
się tu zamek z folwarkiem oraz browar i cesarsko-królewski urząd celny. W XIX w.
Marklowice Górne liczyły ok. 60 gospodarstw i 400 mieszkańców. W drugiej połowie XIX w.
obie części wsi nabyła rodzina Larisch-Monnich i pozostawała ich właścicielem do końca I
Wojny Światowej. Po najeździe wojsk czechosłowackich na Śląsk Cieszyński w styczniu 1919
r. nastąpił niekorzystny dla Polski podział ziem byłego Księstwa Cieszyńskiego. Na mocy
decyzji Rady Ambasadorów z 28 lipca 1920 r. podzielono Marklowice pomiędzy Polskę
a Czechosłowację. Ostatecznie granicę ustalono w 1924 r. tak, Ŝe szkoła znalazła się po
stronie polskiej, a kościół, cmentarz i gospoda w Czechosłowacji. Utworzono jednak
4 przejścia graniczne, z których prawie swobodnie mogli korzystać mieszkańcy podzielonej
wsi. Uczęszczano do kościoła za Olzą, czy do szkoły w Polsce. Niestety stopniowo wszystkie
te udogodnienia zostały bardzo ograniczone. W październiku 1938 r., gdy wojsko polskie
wkroczyło na Zaolzie, Marklowice na prawie 10 miesięcy stały się ponownie jedną wsią. Po
II wojnie światowej granica powróciła do stanu z 1924 r., a ówczesne władze coraz bardziej
utrudniały moŜliwość przekraczania granicy mieszkańcom Marklowic. W tym zakresie
sytuacja unormowała się dopiero w latach 90-tych XX w., gdy otwarto w Marklowicach
przejście graniczne do Czech, jednak w tym czasie związki pomiędzy czeską i polską częścią
wsi zostały juŜ bardzo osłabione.
EKOKONSULTING
7
2.1.1.3. Kończyce Małe
Podobnie jak dwie poprzednie miejscowości, Kończyce Małe załoŜono pod koniec XIII w.,
a pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1305 r. ze spisu dziesięcin Biskupstwa
Wrocławskiego. Osada została wymieniona pod nazwą Kuczindorf i miała powierzchnię
29 łanów (ok. 700 ha), co dawałoby ok. 200 mieszkańców. JuŜ od połowy XIV w. znani są
pierwsi właściciele wsi, którymi w owym czasie byli ksiądz Mikołaj Milothes (proboszcz
Lubomii) oraz Jan KrzyŜanowicz. W roku 1388 Kończyce Małe kupił od nich Piotr
z Golasowic, którego syn sprzedał majątek Zygmuntowi z Kremze. Najprawdopodobniej na
przełomie XV/XVI w. powstał miejscowy zamek, który jest dzisiaj wizytówką gminy
Zebrzydowice. W 1530 r. właścicielem wsi był Piotr Karwiński z Karwiny, a następnie
rodzina Czelów i Sedlnitzkich. Ta ostatnia w 1560 r. przebudowała istniejący zamek. W 1657
r. Kończyce Małe nabył Wacław Skoczowski z Kojkowic, ale juŜ po roku sprzedał je
Wacławowi Pelce. Rodzina Pelków, z dwiema przerwami, była właścicielem wsi do 1832 r.
Za ich czasów, w 1713 r., powstała pierwsza w Kończycach Małych drewniana szkoła.
W 1832 r. wieś nabyli Kukucz i Demel z Cieszyna, a następnie sprzedali ją Andrzejowi
Grzybkowi, równieŜ z Cieszyna. PoniewaŜ nie posiadał on tytułu szlacheckiego zmienił swe
nazwisko na Folwarczny. Rodzina Folwarcznych posiadała zamek i grunty we wsi do końca
II Wojny Światowej.
2.1.1.4. Kaczyce
Wieś została załoŜona na początku XIV w. przez rycerza Włodzimierza Kacza,
a wzmiankowano ją po raz pierwszy w 1332 r. Do rodziny Kacza naleŜały Kaczyce aŜ do
początku wieku XVIII. Wtedy to wieś przeszła na własność rodziny Spens, która
odsprzedała swoją własność hrabiemu Georgowi Beesowi. On to prawdopodobnie wzniósł
w Kaczycach Górnych zamek, który rozebrano w latach 1923-24. W 1834 r. powstała we wsi
pierwsza szkoła. Od połowy XIX w. Kaczyce weszły w skład majątku rodziny Larischów
i pozostawały ich własnością do 1945 r. W 1983 r., po 6 latach budowy Kopalni Węgla
Kamiennego „Morcinek”, oficjalnie rozpoczęto eksploatację węgla. Kopalnia, w momencie
oddania do uŜytku, pod względem infrastrukturalnym, była jednym z najnowocześniejszych
obiektów tego typu w Polsce, jednak w 1997 r. – w wyniku czynników scharakteryzowanych
w dalszej części opracowania – podjęto decyzję o jej natychmiastowym zamknięciu. W 2000
r. część obiektów wyburzono, a resztę przeznaczono dla inwestorów prywatnych.
2.1.2. Działalność KWK „Morcinek” w Kaczycach
2.1.2.1. Powstanie kopalni
Budowę Kopalni Węgla Kamiennego „Morcinek” w Kaczycach rozpoczęto w roku 1978
i trwała ona do roku 1993. Decyzją Ministra Górnictwa z dnia 12 listopada 1977 r. (znak:
VCM/1133/856) obszar górniczy „Kaczyce” ustalono na 22,6 km². Decyzjami Ministra
Górnictwa z 1982 r. oraz Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów naturalnych i Leśnictwa
z 1996 r. utworzono teren górniczy „Kaczyce” o powierzchni 32,1 m2. W granicach terenu
górniczego kopalni znalazły się miejscowości: Kaczyce, Brzezówka, Pogwizdów, HaŜlach
i Kończyce Wielkie.
KWK „Morcinek” zlokalizowana została w południowo-zachodniej części Górnośląskiego
Zagłębia Węglowego. Od północy, wschodu i południa obszar górniczy „Kaczyce” graniczył
z polem rezerwowym, które nie zostało zagospodarowane górniczo. Zachodnia granica
obszaru przebiega wzdłuŜ granicy państwowej z Republiką Czech (po stronie czeskiej
połoŜony jest zagospodarowany górniczo obszar „Louky”. Teren kopalni znajduje się
w zlewni dwóch rzek: Olzy i Piotrówki.
EKOKONSULTING
8
Kopalnia posiadała: zelektryfikowaną bocznicę kolejową, towarową stację kolejową,
lokomotywownię, zakład ciepłowniczy (uruchomiony w 1984 głównie na potrzeby kopalni,
osiedla przykopalnianego oraz osiedla Pogwizdów), rozbudowaną infrastrukturę naziemną.
Dla górników powstały nowe osiedla mieszkaniowe w Kaczycach, Pogwizdowie i Cieszynie.
Przy kopalni rozwijał się klub sportowy - Morcinek Kaczyce, a od 1985 takŜe klub Ŝeglarski
Naktuz.
Zgodnie z danymi Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. (JSW S.A.) naleŜy stwierdzić,
iŜ Kopalnia Węgla Kamiennego „Morcinek” w Kaczycach zaprojektowana została jako
kopalnia dwupoziomowa o zdolności wydobywczej 12 tys. ton węgla na dobę. Budowę
kopalni „Morcinek” prowadzono w ramach inwestycji centralnej i finansowanej kredytem
bankowym. Ze względu na brak środków zrealizowano jedynie pierwszy etap
przedsięwzięcia inwestycyjnego, związany z budową kopalni o zdolności produkcyjnej do
około 6-7 tys. ton węgla na dobę netto. NaleŜy podkreślić, iŜ decyzja o budowie kopalni
Morcinek” podjęta została przy niewystarczającym rozpoznaniu budowy geologicznej złoŜa
i jak moŜna domniemywać, podyktowana została dąŜeniem do zagospodarowania zasobów
w obszarze przygranicznym, sąsiadującym z czechosłowackimi terenami górniczymi.4
ZłoŜe kopalni „Morcinek” udostępnione zostało 3 szybami, zlokalizowanymi na terenie
zakładu głównego. Udostępnienie poziome złoŜa wykonane zostało w oparciu o wyrobiska
szkieletu kamiennego na poziomach „800 m” i „950 m”. Na poziomie „1100 m” wykonano
jedynie połączenia pomiędzy szybami, wstrzymując jego dalszą budowę z powodu braku
środków finansowych.
2.1.2.2. Eksploatacja
Eksploatację zasobów węgla w granicach złoŜa KWK „Morcinek” rozpoczęto w grudniu
1986 roku, w trakcie trwającego jeszcze procesu budowy tej kopalni.
W złoŜu kopalni „Morcinek” udokumentowano węgiel koksujący typu 35.1-35.2 o średniej
zawartości popiołu ok. 14% i udziale siarki poniŜej 0,7%. Średnie parametry jakościowe
węgla w złoŜu kopalni „Morcinek” nie odbiegały od parametrów jakościowych węgla
ortokoksowego w złoŜach pozostałych kopalń JSW S.A. Według operatu ewidencyjnego
zasobów (stan na 1 stycznia 1998 r.) zasoby węgla w kopalni do głębokości 1100 m wynosiły:
•
•
•
zasoby bilansowe - 261 119 tys. ton
zasoby przemysłowe - 187 441 tys. ton
zasoby operatywne - 102 646 tys. ton
NaleŜy stwierdzić, Ŝe dokumentacje geologiczne oraz projekty zagospodarowania złoŜa
bazowały na bardzo niskim stopniu rozpoznania złoŜa (tylko 4,8% zasobów było
udokumentowanych w kategorii A+B). Baza zasobowa kopalni na udostępnionych
poziomach była jednakŜe znacznie mniejsza. Według stanu na dzień 1 stycznia 1998 r.
wielkość zasobów do głębokości 950 m wynosiła:
•
•
•
zasoby bilansowe - 89 694 tys. ton
zasoby przemysłowe - 22 000 tys. ton
zasoby operatywne - 12 100 tys. ton
Wartość złoŜa zdecydowanie obniŜały ponadto warunki geologiczno-górnicze, które na
podstawie uzyskanych doświadczeń uznano jako bardzo trudne.
Odpowiedź Ministra Gospodarki i Pracy Jerzego Hausera na na oświadczenie senatora Jerzego Markowskiego, złoŜone na 76.
posiedzeniu Senatu („Diariusz Senatu RP” nr 80):
4
W
a
r
s
z
a
w
a
,
0
8
m
a
r
c
a
2
0
0
5
r
.
EKOKONSULTING
9
Skomplikowana tektonika częstokroć wymuszała konieczność odrębnego udostępniania
poszczególnych parcel eksploatacyjnych w strefach międzyuskokowych, ograniczając ich
wymiary oraz wpływając na wydłuŜenie dróg transportowych i wentylacyjnych. Ruch
kopalni prowadzony był w warunkach IV kategorii zagroŜenia metanowego, III stopnia
zagroŜenia wodnego, zagroŜenia poŜarowego oraz zagroŜenia klimatycznego wynikającego
z wysokiej temperatury skał na głębokich poziomach. Wszystkie te czynniki wpływały
negatywnie na kształtowanie się zdolności wydobywczej kopalni oraz uzyskiwane wyniki
ekonomiczne.
Napotkane, bardzo trudne warunki górnicze oraz skomplikowana budowa geologiczna
złoŜa kopalni, znacząco odbiegająca od przewidywań, okazały się głównymi czynnikami
rzutującymi na nierentowność KWK „Morcinek”. Mimo zrealizowanych przedsięwzięć
restrukturyzacyjnych, między innymi w zakresie modernizacji wyposaŜenia technicznego
i wprowadzenia czterozmianowej organizacji pracy na dole kopalni, osiągnięte w latach
1987-1997 wyniki produkcyjne w zakresie podstawowych wskaźników technicznych
znacznie odbiegały od średnich wyników w JSW S.A. (por. dane Tabela 2-1).
Tabela 2-1 Wielkość wydobycia kopalni, koszt jednostkowy produkcji oraz wynik na sprzedaŜy
uzyskane w KWK "Morcinek" w latach 1987-1998.
Rok
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
Wydobycie netto
(ton/dobę)
(tys. ton)
1 265
383,9
2 116
649,4
2 414
669,3
2 642
683,4
3 358
839,5
3 904
956,6
3 971
1 012,5
4 752
1 225,3
5 554
1 394,0
5 104
1 281,2
5 444
1 371,9
3 800
965,3
Średnia cena
zbytu węgla (zł/t)
0,64
1,08
1,74
19,19
40,64
47,42
69,53
100,46
118,17
135,24
152,79
145,28
Koszt jedn.
sprzedaŜy (zł/t)
2,17
2,81
7,38
42,77
59,21
71,65
86,32
116,61
133,37
181,72
202,02
197,78
Wynik na
sprzedaŜy (zł/t)
-1,53
-1,73
-5,64
-23,58
-18,57
-24,23
-16,79
-16,15
-15,20
-46,48
-49,23
-52,50
Źródło: Odpowiedź Ministra Gospodarki i Pracy, op. .cit.
KWK „Morcinek” w latach 1987-1997 uzyskiwała ujemny wynik na sprzedaŜy. W 1997 roku
przy koszcie jednostkowym 202,02 zł/tonę (w JSW S.A.: 146,64 zł/tonę) oraz cenie zbytu
152,79 zł/tonę (w JSW S.A.: 146,67 zł/tonę) kopalnia osiągnęła wynik jednostkowy na
sprzedaŜy węgla -49,23 zł/tonę (w JSW S.A.: +0,03 zł/tonę). Główną przyczyną nie osiągania
satysfakcjonujących wyników techniczno-ekonomicznych były bardzo trudne warunki
górniczo-geologiczne, a w szczególności: słabe rozpoznanie złoŜa, skomplikowana tektonika,
liczne uskoki, bogata mikrotektonika, małe wymiary pól eksploatacyjnych (wybieg ścian od
200 do 700 m), długie drogi udostępniania parcel eksploatacyjnych, zmienna miąŜszość,
liczne rozwarstwienia i strefy zaniku pokładów, trudne warunki klimatyczne, wynikające
z duŜej głębokości, trudne warunki wodno-gazowe: III stopień zagroŜenia wodnego i IV
kategoria zagroŜenia metanowego, duŜe zagroŜenie poŜarowe, wynikające ze stosunkowo
krótkich okresów inkubacji poŜarów, wysokie ciśnienie górotworu, wpływające
bezpośrednio na wysokie koszty wykonania i utrzymania wyrobisk górniczych.
Choć więc o wynikowej zdolności produkcyjnej kopalni decydował front górniczy,
stanowiący wąskie ogniwo produkcyjne ze względu na niekorzystną budowę złoŜa oraz
zdolności technologiczne szybów i zakładu przeróbki mechanicznej węgla, tym niemniej na
wyniki ekonomiczne kopalni wpływała równieŜ sytuacja na rynku węgla oraz ogólna
sytuacja sektora górnictwa węgla kamiennego w tym czasie.
EKOKONSULTING
10
Tabela 2-2 Wyniki ekonomiczne Kopalni Węgla Kamiennego "Morcinek" w latach 1990-1997.
Rok
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
Strata brutto
-3 426 242,83
-9 346 671,46
-26 850 816,28
-23 855 849,27
-16 221 442,34
-33 677 989,42
-38 415 436,09
-88 252 746,33
Strata netto
-3 609 415,27
-9 869 393,00
-27 465 887,48
-30 502 546,75
-16 221 442,34
-33 677 989,42
-38 415 436,09
-88 252 746,33
Wykonane opracowania analityczno-projektowe wskazywały, iŜ moŜliwości poprawy
rentowności kopalni w drodze zwiększenia zdolności wydobywczych są znacznie
ograniczone. Główną przyczyną zaistniałej sytuacji było niedoinwestowanie przedsięwzięć
w zakresie udostępnienia zasobów, na etapie budowy tej kopalni.
Według oceny, nakłady inwestycyjne związane z realizacją przedsięwzięć dla poprawy
rentowności kopalni wielokrotnie przekraczały moŜliwości Spółki oraz moŜliwości
pozyskania przez JSW S.A. kredytu inwestycyjnego. Szacunkowe nakłady na budowę
nowego poziomu „1100 m” określano w kwocie około 250-300 mln zł (w cenach 1996 roku).
Ewentualne wydatkowanie tak znacznych środków inwestycyjnych wymuszałoby
jednocześnie znaczące ograniczenie działalności inwestycyjnej w pozostałych zakładach
Spółki. W przypadku budowy nowego, głębokiego poziomu wydobywczego naleŜało
ponadto liczyć się ze spotęgowaniem stopnia zagroŜenia bezpieczeństwa pracowników
i zakładu górniczego.
Jednocześnie rozbudowa poziomu „950 m” i budowa poziomu „1100 m”, z uwagi na
skomplikowane warunki geologiczne i słabe rozpoznanie złoŜa, byłyby przedsięwzięciami
obarczonymi duŜym ryzykiem gospodarczym, nie gwarantującym odpowiednich efektów
ekonomicznych.
Prognozy zawarte w Biznes Planie na lata 1996-2005, Strategii Rozwoju JSW S.A. na lata
1996-2010 oraz innych materiałach analitycznych wskazywały na brak moŜliwości znaczącej
poprawy jednostkowego wyniku na sprzedaŜy oraz wyniku finansowego.
Tabela 2-3 Prognoza wyniku finansowego brutto kopalni „Morcinek” w latach 1998-2009.
Rok
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Prognozowana strata brutto (zł)
-43 713 000,00
-40 462 000,00
-28 681 000,00
-23 051 000,00
-22 441 000,00
-24 931 000,00
-27 892 000,00
-25 633 000,00
-27 459 000,00
-27 977 000,00
-28 730 000,00
-25 533 000,00
W trakcie eksploatacji wystąpiły szkody górnicze na obszarze ok. 5,6 km², gdzie maksymalne
osiadania osiągają rozmiar od 2,47 - 7,5 m. Dotknęły one jednak rozproszoną zabudowę
terenów rolniczych Kaczyc i Pogwizdowa i nie spowodowały większych szkód.
EKOKONSULTING
11
2.1.2.3. Likwidacja
W świetle uwarunkowań działalności KWK „Morcinek” oraz biorąc pod uwagę istniejącą
w 1997 roku sytuację na krajowym i światowym rynku węgla koksowego stwierdzono, Ŝe
kopalnia „Morcinek” jest trwale nierentowna. Wniosek o trwałej nierentowności kopalni
„Morcinek” potwierdzały opinie i ekspertyzy wykonane między innymi przez: Państwową
Agencję Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego S.A. w Katowicach, Biuro Studiów
i Projektów Górniczych w Gliwicach, Katedrę Inwestycji Akademii Ekonomicznej im. Karola
Adamieckiego w Katowicach, Katedrę Zarządzania i Restrukturyzacji w Górnictwie
Politechniki Śląskiej w Gliwicach, Zespół Rzeczoznawców Stowarzyszenia InŜynierów
i Techników Górnictwa w Rybniku.
Z tego teŜ względu Rada Nadzorcza Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A., po zapoznaniu się
z sytuacją ekonomiczną KWK „Morcinek” oraz prognozą wyniku finansowego na lata 19982010, pozytywnie zaopiniowała wniosek Zarządu o postawienie w stan likwidacji KWK
„Morcinek” z terminem zakończenia likwidacji wynikającym z programu i planu likwidacji,
uwzględniając w tym moŜliwość sprzedaŜy Zakładu Spółki w całości.
Biorąc pod uwagę realizację załoŜeń programu restrukturyzacji górnictwa węgla
kamiennego, ówczesną sytuację na krajowym i światowym rynku węgla koksowego, która
nie wskazywała na moŜliwości pojawienia się znaczącej poprawy koniunktury, jak równieŜ:
•
zapewnienie efektywności gospodarczej w rozwoju pozostałych kopalń JSW S.A.,
w szczególności w aspekcie ograniczonych środków na finansowanie przedsięwzięć
inwestycyjnych,
•
uzyskanie moŜliwości realizacji strategii rozwoju kopalń „Borynia”, „Pniówek”
i „Zofiówka”, gwarantującej relatywnie niskie nakłady odtworzeniowe na budowę
nowych poziomów, duŜą pewność inwestycji, niskie koszty wydobycia i zapewnienie
zabezpieczenia potrzeb polskich koksowni,
naleŜy uznać, iŜ decyzja o likwidacji Kopalni Węgla Kamiennego „Morcinek” w Kaczycach
była słuszna w momencie jej podjęcia. Likwidacja KWK „Morcinek” pozwoliła poprawić
kondycję JSW S.A., w szczególności poprzez zasilenie pozostałych kopalń Spółki
wykwalifikowanymi pracownikami z KWK „Morcinek”, a takŜe poprzez wykorzystanie
maszyn i urządzeń z KWK "Morcinek" w innych kopalniach, przy braku wystarczających
środków inwestycyjnych na zakupy i modernizacje.
Wydobycie węgla przerwano 30 listopada 1998, a następnie zasypano pokłady oraz
zlikwidowano szyby i wyciągi kopalniane (co definitywnie uniemoŜliwia ponowną
eksploatację). Likwidację, zakończono ostatecznie w roku 2001 zamknięciem magazynu
przykopalnianego.
2.1.2.4. Podjęte działania na obszarze po byłej KWK „Morcinek”
Tereny i zabudowania kopalni naleŜą dziś do Skarbu Państwa i pozostają w uŜytkowaniu
wieczystym gminy Zebrzydowice, Jastrzębskiej Spółki Węglowej oraz Spółki
Restrukturyzacji Kopalń S.A. Pomimo licznych ofert inwestycyjnych ze strony tych
jednostek, tereny po KWK „Morcinek” nie są obecnie dostatecznie zagospodarowane. Ze
względu na nadgraniczne połoŜenie, ze strony czeskiej pojawiają się natomiast oferty
eksploatacji złóŜ byłej kopalni „Morcinek”. Czesi chcieliby przedłuŜyć swoje korytarze na
stronę polską i w ten sposób kontynuować wydobycie (kopalnie „ČSM” i „Darkom”).
Jedną z ciekawszych inicjatyw podjętych na terenach po zlikwidowanej KWK „Morcinek”
było przedsięwzięcie spółki
, mającej siedzibę w Kaczycach Dolnych.
Zliberalizowanie rynku energii otwarło moŜliwość działania wielu firmom w tej branŜy.
K
a
r
b
o
n
i
a
P
L
EKOKONSULTING
12
wykorzystała to, rozpoczynając sprzedaŜ prądu do Czech. Firma zdecydowała
się na budowę linii przesyłowej 110 kV łączącej dwie przygraniczne kopalnie „ČSM”
i „Darkom” z siecią naleŜącą do
. W efekcie powstał układ,
w którym firma dysponuje mostem prądowym, za pomocą którego do polskiego systemu
elektroenergetycznego dołączona jest czeska wyspa energetyczna. Jest to sytuacja wyjątkowa
w skali kraju.
K
a
r
b
o
n
i
P
a
L
K
a
r
b
o
n
i
P
i
L
Sam pomysł na polsko-czeski handel energią pojawił się w 2001 roku, a budowa linii łączącej
Czechy i Polskę poprzez rzekę Olzę rozpoczęła się w 2002 roku. Aby ten układ, pozwalający
na międzynarodową wymianę energii mógł działać bez przeszkód,
musiała
spełnić wiele wymagań technicznych i prawnych wynikających m.in. z polskiego prawa
energetycznego. Firma musiała teŜ sprostać wymaganiom stawianym przez lokalnego
dystrybutora energii elektrycznej, czyli
(VDP; wtedy był to
jeszcze
), m.in. w zakresie układów pomiarowych.
W świetle prawa
jest bowiem traktowana jako odbiorca korzystający z prawa
wyboru sprzedawcy energii (czyli zasady TPA). Trwają prace nad tym, by w przyszłości
było moŜliwe wydzielenie wyspy na terenie Polski i sprowadzanie tańszego prądu
z zagranicy
K
V
k
ó
r
n
o
ś
l
ą
s
k
Z
i
a
t
t
e
n
f
a
l
D
l
i
s
t
r
i
b
u
t
i
o
P
n
o
l
a
n
a
r
b
o
n
i
P
a
L
d
k
a
ł
a
E
d
l
e
t
r
o
e
n
e
r
g
e
t
y
c
z
n
y
G
K
a
r
b
o
n
i
a
P
L
Czeskie kopalnie nie są jedynymi odbiorcami przyłączonymi do sieci
.
Rozpoczynając działalność energetyczną firma kupiła infrastrukturę energetyczną od
Jastrzębskiej Spółki Węglowej po likwidowanej KWK „Morcinek”. Obecnie za jej
pośrednictwem dostarcza prąd odbiorcom przyłączonym do byłej kopalnianej sieci – m.in.
do osiedla mieszkaniowego oraz zakładów przemysłowym usytuowanym na terenie po
zlikwidowanej kopalni.
K
a
r
b
o
n
i
P
i
L
ma koncesję na dystrybucję i przesył energii elektrycznej, jej sprzedaŜ oraz
wymianę międzysystemową (czyli dostawy do krajów Unii Europejskiej). W czasie gdy
inicjowano projekt polsko-czeskiego mostu energetycznego oba kraje nie naleŜały jeszcze do
UE. Wtedy więc nie było mowy o dostawach wewnątrzwspólnotowych w ramach wyspy
energetycznej, ale o imporcie i eksporcie prądu. Obecnie łączne zapotrzebowanie
na energię wynosi niespełna 400 GWh rocznie. Około 1,2 GWh dociera do polskich
odbiorców za pośrednictwem sieci rozdzielczej, a ok. 385 GWh przypada na czeskie
kopalnie. Rozliczenia dostaw prądu z VDP odbywają się według stawek taryfowych przy
mocy umownej wynoszącej 66 MW. SprzedaŜ energii dla
prowadzi
(wcześniej działająca pod nazwą
). System ten funkcjonuje od
września 2003 roku.
K
a
r
b
o
n
i
P
a
L
K
K
a
r
b
o
n
i
P
i
a
r
L
V
b
o
a
n
t
t
i
e
P
i
n
f
L
a
l
l
k
a
l
e
P
s
o
l
a
n
Z
d
E
!
K
o
n
t
a
t
G
S
Klienci przyłączeni do sieci rozdzielczej naleŜącej do
kupują od niej prąd
w oparciu o taryfę zatwierdzoną przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Dzięki
aktywnemu uczestnictwu w rynku energii, stawki rozliczeniowe są niŜsze niŜ w podobnych
grupach taryfowych w VDP. Tak więc korzyści z konkurencji w energetyce osiąga nie tylko
, ale równieŜ jej odbiorcy w Polsce i Czechach.
K
K
a
r
b
o
n
i
a
P
a
r
b
o
n
i
i
P
L
L
Elektroenergetyka nie jest jedynym i wyłącznym obszarem działalności
. Od
września 2004 roku firma zajmuje się równieŜ wydobyciem metanu zalegającego
w pokładach byłej KWK Morcinek, a następnie sprzedaŜą gazu odbiorcom lokalnym
i transportem poprzez transgraniczny rurociąg odbiorcom w Czechach. Spółka posiada takŜe
koncesję na rozpoznawanie złoŜa węgla kamiennego w obszarze Morcinek 1.5
K
5
a
r
b
o
n
i
i
P
L
Barbara Wiatrowska: Czeska wyspa energetyczna w polskim systemie, gazetaprawna.pl
EKOKONSULTING
13
Działalność podjęta przez spółkę
nie rozwiązała problemu zagospodarowania
terenu po bylej KWK „Morcinek”, wobec czego Gmina Zebrzydowice podjęła działania
zmierzające do całkowitej rewitalizacji tego obszaru. W ramach I etapu tego przedsięwzięcia
zmodernizowano infrastrukturę wodociągowo-kanalizacyjną, jak równieŜ rozpoczęto
sprzedaŜ części działek inwestorom prywatnym. Lokalizację na terenie po zlikwidowanej
kopalni,
, znalazły firmy takie jak:
K
o
p
r
ó
c
z
K
a
r
b
o
n
i
i
P
a
r
b
o
n
i
a
P
L
L
•
PTS Transgór,
•
Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami KLIMOWSKI,
•
Wytwórnia kruszyw,
•
zakład produkcyjny wyrobów z drewna,
•
przedsiębiorstwo Geowiert,
•
PPHU „ARG” (tapicernia),
•
J.P.Pilch (zakład produkujący zaprawy budowlane).
Stworzenie dogodnych warunków dla przedsiębiorców chcących lokować swoje inwestycje
na obszarze po KWK „Morcinek” wymaga dalszych przedsięwzięć, przede wszystkim
w obszarze infrastruktury drogowej.
2.2. Zagospodarowanie przestrzenne (technicznomaterialne)
2.2.1. Ogólna charakterystyka warunków naturalnych gminy
Zebrzydowice 6
2.2.1.1. Środowisko przyrodnicze
Całkowita powierzchnia gminy Zebrzydowice wynosi 4 168 ha. Największą jej część zajmują
uŜytki rolne i lasy. Szczegółowy rozkład zagospodarowania terenu Gminy przedstawia
Wykres 2-1.
Luźne zadrzewienia
Grunty pod wodami 1,70%
NieuŜytki
3,40%
0,60%
Tereny zurbanizowane i
grunty pod wodami
15,10%
UŜytki rolne
57,30%
Lasy
21,90%
Wykres 2-1 Zagospodarowanie terenu gminy Zebrzydowice
Źródło: Program Ochrony Środowiska Gminy Zebrzydowice
6
Materiał opracowany na podstawie Programu Ochrony Środowiska Gminy Zebrzydowice
EKOKONSULTING
14
Wskaźnik lesistości jest niŜszy niŜ krajowy, który wynosi 28,1%. Dominującym gatunkiem
drzew we wszystkich kompleksach leśnych są: świerk, sosna, modrzew. Prowadzona jest
przebudowa drzewostanów, która ma na celu zwiększenie liczby drzew gatunków
liściastych, takich jak: buk, jawor, jesion oraz iglastych – modrzew. Materiał do zalesień
przygotowany jest w dwóch szkółkach prowadzonych w Zebrzydowicach i Kaczycach
Dolnych o łącznej powierzchni ok. 2 ha.
Wszystkie lasy na terenie gminy Zebrzydowice są lasami ochronnymi o następujących
kategoriach ochronności: glebochronne, wodochronne, wskazujące uszkodzenia na skutek
przemysłowej emisji gazów i pyłów, drzewostany przewidziane do przebudowy, lasy
stanowiące cenne fragmenty rodzimej przyrody, lasy na stałych powierzchniach
badawczych i doświadczalnych, lasy stanowiące drzewostany nasienne, lasy będące ostojami
zwierząt podlegających ochronie gatunkowej. W lasach ochronnych gospodarkę leśną
prowadzi się tylko z cięć sanitarnych.
Z roślin prawnie chronionych na terenie gminy Zebrzydowice występują: wawrzynek
wilczełyko, ciemięŜyca zielona, bluszcz pospolity, pierwiosnka wyniosła, Ŝywiec
gruczołowaty, skrzyp olbrzymi, barwinek pospolity, kopytnik pospolity, kalina koralowa.
Na obszarze Gminy znajdują się stanowiska roślin i zwierząt objętych ochroną gatunkowa.
Dąb szypułkowy w Kaczycach przy ulicy Morcinka zaliczony został do pomników
przyrody. Występują obiekty proponowane do uznania za pomniki przyrody oraz uŜytki
ekologiczne predysponowane do objęcia obszarowymi formami ochrony przyrody. Są to
uŜytki ekologiczne: „CiemięŜyca”, „Zebrzydowice Dolne – Granica”, „Gawlinice”,
„Kamienic”. Projektuje się równieŜ utworzenie leśnych rezerwatów przyrody:
Zebrzydowice, Gawliniec i Kaczyce. Sprzyjającym czynnikiem dla ochrony przyrody na tym
terenie jest wyznaczenie międzynarodowego korytarza ekologicznego.
2.2.1.2. Geologia
W budowie geologicznej obszaru Gminy biorą udział trzy formacje geologiczne. Są to
karbon – budują go głównie piaskowce, łupki ilaste i łupki z węglem. Na karbonie zalega
ciągłą warstwą trzeciorzęd – są to głównie iły mioceńskie oraz piaski i Ŝwiry oraz utwory
piaszczysto – pylaste. Na trzeciorzędzie zalegają utwory czwartorzędowe. W warstwach
przypowierzchniowych osady wodnolodowcowe jak gliny oraz piaski i Ŝwiry. Na utworach
tych sporadycznie zalegają osady pylaste klasyfikowane jako lessy oraz utwory aluwialne
(mady, piaski i Ŝwiry). Generalnie moŜna przyjąć, Ŝe część obszaru Zebrzydowic zbudowana
jest z piasków akumulacji lodowcowej. Natomiast na południe od Piotrówki charakter
osadów jest odmienny – tereny te pokryte są glinami zwietrzelinowymi i lessowymi.
MiąŜszość utworów czwartorzędowych waha się od zera do kilkudziesięciu metrów
(miejscami na powierzchni odsłania się trzeciorzęd jak w rejonie Marklowic na północ od
doliny Piotrówki, tereny Kończyc Małych na wschód od Piotrówki, czy w dolinach
erozyjnych cieków od Wymysłowa po Baraninę).
2.2.1.3. Surowce mineralne
Na terenie gminy Zebrzydowice występują następujące kopaliny uŜyteczne: surowce
krzemionkowo-okruchowe (piaski, utwory piaszczysto-Ŝwirowe), surowce ilaste, węgiel
kamienny, metan. Zarejestrowane są dwie odkrywki utworów piaszczystych,
w miejscowości Podświnioszów i w sołectwie Kaczyce Dolne przy szosie do Kończyc
Wielkich.
EKOKONSULTING
15
Odkrywka utworów piaszczysto-Ŝwirowych znajduje się w miejscowości Kończyce Małe, na
południe od osiedla mieszkaniowego Karolinka. Występuje tu piasek z domieszką Ŝwiru
drobnego, który moŜe być stosowany w budownictwie.
Bardziej na południe od wymienionego osiedla Karolinka w kierunku granicy z Gminą
HaŜlach zlokalizowana jest część udokumentowanego geologicznie złoŜa kruszywa
mineralnego „Kończyce Wielkie” na eksploatację którego zgodę posiadają Krakowskie
Zakłady Eksploatacji Kruszyw S.A. Na północ od Zebrzydowic znajduje się teren po
wyeksploatowanym
złoŜu
kruszywa
naturalnego
„Zebrzydowice”.
ZłoŜe to
3
udokumentowane w 1968 r. o ustalonych zasobach 127 tys. m było eksploatowane na
potrzeby drogownictwa.
Węgiel kamienny występuje na całym obszarze gminy Zebrzydowice. Część południowa
gminy objęta jest fragmentem obszaru górniczego „Kaczyce” ustanowionym przez
Ministerstwo Górnictwa w dniu 12 listopada 1997 r. ZłoŜa węgla występujące w obszarze
gminy naleŜą do silnie zmetanizowanych.
2.2.1.4. Gleby
Na terenie Gminy występują głównie gleby bielicowe i pseudo bielicowe, brunatne,
brunatne – wyługowane a w dolinach nad rzekami i potokami mady. Gleby te zostały
wytworzone z cząstek lessowatych, pyłów ilastych i częściowo z cząstek ilastych. Średnia
miąŜszość warstwy próchniczej wynosi 25 – 30 cm. PrzewaŜają następujące klasy
bonitacyjne: IIIa, IIIb, IVa i IVb na gruntach ornych oraz III i IV na trwałych uŜytkach
zielonych. Gleby te są zaliczane do kompleksu pszennego dobrego, są zasobne w składniki
pokarmowe, łatwe do uprawy, dobrych właściwościach wodno – powietrznych. Większość
gleb posiada odczyn kwaśny i lekko kwaśny. W 1993 roku przeprowadzono ekspertyzę gleb
uŜytkowanych rolniczo. Z przeprowadzonych badań wynika, Ŝe gleby rolnicze nadają się do
uprawy wszystkich gatunków roślin bez ograniczeń.
2.2.1.5. Hydrografia
Obszar Gminy zasobny jest w wody powierzchniowe (zajmują one 3,4% jej powierzchni
ogólnej). Stanowią je: rzeka Olza, rzeka Piotrówka, rzeka Pielgrzymówka, potoki Kaczok
i Pająkówka oraz liczne stawy, najczęściej łańcuchowe. Największą rzeką jest Olza, dopływ
Odry. Jej odcinek w granicach gminy wynosi ok. 2 km. NajdłuŜszy jest odcinek rzeki
Piotrówki, płynącej od granicy z Kończycami Wielkim do granicy z Czechami
w Marklowicach Dolnych. Jego długość wynosi ok. 15 km. Rzeka Pielgrzymówka będąca
dopływem rzeki Piotrówki na obszarze gminy na długość 2 km. Uregulowane jest koryto
rzeki Piotrówki, od ujścia rzeki Pielgrzymówki do granicy z Czechami. Początkowy odcinek
rzeki, a takŜe pozostałe wody płynące mają koryta naturalne.
Tabela 2-4 Charakterystyka głównych rzek i cieków przebiegających przez teren gminy
Zebrzydowice
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Wyszczególnienie
Całkowita długość (w granicach Polski)
Długość w granicach Gminy
Całkowita powierzchnia zlewni (w granicach Polski)
Powierzchnia zlewni w granicach Gminy
Wysokość strefy źródliskowej
Wysokość ujęcia
Średni spadek
Jedn.
miary
km
km
km2
km2
m n.p.m
m n.p.m
%
Rzeka
Olza
86,2
2,2
117,6
3,6
850
190
7,66
Rzeka
Piotrówka
31,4
15
157,2
31,6
348
211
4,36
Ciek
Pielgrzymówka
9,6
2,3
59,8
6,5
260
235
2,6
Źródło: opracowanie własne na podstawie Programu Ochrony Środowiska Gminy Zebrzydowice
EKOKONSULTING
16
Na terenie Gminy występuje duŜa liczba stawów, głównie hodowlanych. Największe
zlokalizowane są w Zebrzydowicach Dolnych (Młyńszczok, Kisielów, Ploso) mniejsze
w Zebrzydowicach Górnych, a takŜe w Kończycach Małych.
Tabela 2-5 Stawy zarejestrowane w Urzędzie Gminy Zebrzydowice
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Powierzchnia
[ha]
Gmina Zebrzydowice
„Młyńszczok” - Zebrzydowice k/Zamku
24,85
Gmina Zebrzydowice
„Zamkowy” - Kończyce Małe k/Zamku
3,39
Polski Związek Wędkarski - Okręg Katowice Kompleks stawów w Kończycach Małych
35
Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa
Komplekst stawów w Zebrzydowicach
26
Własność osób prywatnych
małe powierzchnie
7
Wody stojące innych osób
5
RAZEM:
101,24
Właściciel/Zarządca
Nazwa/Lokalizacja
Pojemność
[tys. m3]
250
34
350
260
70
50
1 014
Źródło: Program Ochrony Środowiska Gminy Zebrzydowice
Zasoby wód podziemnych ściśle wiąŜą się z geologią terenu. Wody podziemne występują
we wszystkich trzech formacjach geologicznych. W karbonie występowanie wód
podziemnych jest ograniczone. Wody te z reguły występują na znacznej głębokości i są silnie
zmineralizowane, dlatego nie mają znaczenia gospodarczego. Wody trzeciorzędowe
występują w warstwach piaszczysto-Ŝwirowych lub w przewarstwieniach i soczewkach
pylasto – piaszczystych występujących wśród utworów ilastych. Ich wydajność jest róŜna.
W soczewkach z reguły jest niska. W warstwach piaszczysto – Ŝwirowych w górnych
partiach trzeciorzędu wydajność jest większa. Z uwagi na znaczną mineralizację oraz
twardość wody generalnie nie nadają się do zaopatrzenia w wodę. Praktycznie znaczenie
uŜytkowe dla ujęć wody posiadają przede wszystkim wody czwartorzędowe. Wody te
zalegają w piaszczysto – Ŝwirowych osadach pochodzenia fluwioglacjalnego.
2.2.1.6. Ukształtowanie terenu, klimat
Obszar gminy rozpościera się na wysokości 230-310 m n.p.m. NajniŜszy teren w jednostce
znajduje się w Marklowicach Górnych – w dolinie rzeki Piotrówki – przy granicy PolskoCzeskiej, z kolei obszary połoŜone najwyŜej zlokalizowane są w centrum Kaczyc Górnych
oraz na Podświnioszowie. Kotlina Ostrawska graniczy od północy z PłaskowyŜem
Rybnickim i w części tej ma rzeźbę łagodną, falistą z licznymi wydłuŜonymi garbami
i izolowanymi pagórkami. W kierunku zachodnim Kotlina Ostrawska opada tarasowo ku
dolinie Olzy zaś w kierunku wschodnim przechodzi łagodnie w płaskie, szerokie
i sterasowane dno doliny Wisły. Obecna postać rzeźby terenu gminy jest przede wszystkim
wynikiem działalności wód płynących. Przez śladowy południowo-wschodni fragment
obszaru Kończyc Małych przebiega wododział I rzędu rzek Wisły i Odry sytuując
praktycznie cały teren jednostki po stronie dorzecza Odry. Dolina rzeki Piotrówki
o przebiegu południkowym (Kończyce Małe) oraz równoleŜnikowym (Zebrzydowice oraz
Marklowice Górne) dzieli Gminę na dwie części północno – wschodnią oraz południowo –
zachodnią. Nachylenia stoków dochodzą nierzadko do 100. Powiązanie dolin i wzniesień
tworzy układ powierzchni terenu o zróŜnicowanej ekspozycji względem słońca.
Obszary o korzystnej, południowej ekspozycji zlokalizowane są głównie w: północnej części
Marklowic Górnych, wschodniej i północnej części Zebrzydowic oraz wschodniej,
południowej i środkowej części Kaczyc. Ekspozycja północna występuje w: południowej
części Marklowic Górnych i Zebrzydowic, północnej części Kaczyc.
Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 8oC. Pokrywa śnieŜna zalega 60-70 dni;
przymrozki występują w ciągu 100-120 dni. NajwyŜsze roczne sumy opadów w wieloleciu
1961-1990 (charakterystyka klimatyczna, 1992) odnotowane są na obszarze Pogórza
Śląskiego w Kaczycach Górnych i wynoszą 809 mm. NajwyŜsze miesięczne sumy opadów
EKOKONSULTING
17
zaobserwowano takŜe w Kaczycach w miesiącach czerwiec, lipiec i sierpień na poziomie 110
mm. NajniŜsze sumy miesięczne kształtują się na poziomie 35 – 39 mm w miesiącach
styczniu i lutym. Na warunki anemologiczne obszaru gminy ma wpływ ogólna cyrkulacja
atmosferyczna modyfikowana lokalnie przez rzeźbę terenu oraz bliskość Bramy Morawskiej
sterującej ruchem mas powietrza. Najczęstsze wiatry odnotowuje się z kierunków
południowo – zachodniego (28%), południowego (14%) oraz południowo – wschodniego
(13%). Średnie prędkości wahają się w przedziale od 2,4 do 3,8 m/s.
2.2.2. Zagospodarowanie rolnicze terenu gminy Zebrzydowice
Powierzchnia uŜytków rolnych na terenie Gminy Zebrzydowice wynosi około 2 296 ha,
co stanowi 55,65% powierzchni ogólnej gminy. Natomiast 79% powierzchni uŜytków
rolnych stanowią grunty orne, a pozostałe 21% to uŜytki zielone (łąki, pastwiska, sady).
Strukturę uŜytków rolnych w gminie Zebrzydowice przedstawia Wykres 2-2.
grunty orne
79,7%
sady
2,6%
łąki
5,5%
pastwiska
12,2%
Wykres 2-2 Struktura uŜytków rolnych na terenie Zebrzydowic
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Grunty leśne i lasy zajmują powierzchnię 831 ha (20,1%), natomiast pozostałe grunty
i nieuŜytki to powierzchnia 1 041 ha (25,2%).
Na terenie gminy Zebrzydowice istnieje 1 881 gospodarstw rolnych, których udział
w ogólnej strukturze obszarowej przedstawia Tabela 2-6.
Tabela 2-6 Gospodarstwa rolne na terenie Gminy Zebrzydowice według przedziałów obszarowych
Liczba
gospodarstw ogółem
Przedziały obszarowe gospodarstw rolnych (ha)
do 1 ha
1-2 ha
2-5
5-7
7-10
10-15
15-20
20-50
1 290
425
119
22
14
4
3
4
1 881
Analizując dane przedstawione w powyŜszym zestawieniu moŜna stwierdzić, Ŝe w Gminie
Zebrzydowice przewaŜają gospodarstwa małe, tzn. te, których powierzchnia wynosi do 1 ha
(1 290 gospodarstw na 1 881 w skali gminy). Jest to sytuacja, która jest obserwowana w skali
całego kraju.
EKOKONSULTING
18
2.2.3. Infrastruktura i ochrona środowiska w gminie
Zebrzydowice
2.2.3.1. Zaopatrzenie w wodę
Zaopatrzeniem mieszkańców Gminy w wodę zajmuje się Gminny Zakład Wodociągów
i Kanalizacji w Zebrzydowicach. Aktualnie łączna długość czynnej sieci wodociągowej
rozdzielczej wraz z przyłączami wynosi ok. 182,4 km. Do sieci wodociągowej podłączonych
jest 2086 budynków. Średnie zuŜycie wody na terenie Gminy ok. 19 000 m3 miesięcznie.
2.2.3.2. Kanalizacja i oczyszczanie ścieków
Według stanu na dzień 31 grudnia 2006 r. na terenie gminy Zebrzydowice wybudowane
zostało 61,4 km kanalizacji sanitarnej. Łącznie do systemu kanalizacji sanitarnej zostało
podłączonych 1 256 budynków. Średnia ilość ścieków odprowadzanych do kanalizacji
sanitarnej wynosi około 252,2 dam3/rok. Według danych Gminnego Zakładu Wodociągów
i Kanalizacji, obecnie długość czynnej sieci sanitarnej wraz z podłączeniami wynosi ok.
79,5 km. Do sieci kanalizacyjnej podłączonych jest 1 336 budynków. Za pomocą tej sieci
odprowadzanych jest średnio ok. 16 500 m3 ścieków miesięcznie do 2 oczyszczalni na terenie
Gminy – w Zebrzydowicach i Kończycach Małych. Z usług w zakresie odprowadzania
ścieków poprzez w/w sieć korzysta obecnie ok. 70% mieszkańców. W wyniku realizacji
inwestycji
częściowo
wyeliminowane
zostało
skaŜenie
wód
podziemnych
i powierzchniowych ściekami bytowo-gospodarczymi.
2.2.3.3. Odpady
Według stanu na dzień 31 grudzień 2006 r. gminę Zebrzydowice zamieszkiwało 12 420 osób
(na obszarze Gminy znajduje się 2 680 obiektów jednorodzinnych i 35 domów
wielorodzinnych). Spośród wszystkich obiektów mieszkalnych 2 715 objęta jest
zorganizowanym wywozem odpadów komunalnych, co stanowi 100% obiektów
i mieszkańców Gminy. Ponadto, wszyscy mieszkańcy objęci są selektywną zbiórką odpadów
tj. papier, szkło i tworzywa sztuczne. Teren gminy Zebrzydowice to głównie zabudowa
niska jednorodzinna (97,8% budynków) o charakterze wiejskim.
Systematycznie wzrasta ilość pozyskiwanych surowców wtórnych. W 2004 roku ilość
selektywnie zebranych odpadów stanowiła 8,10% ogółu zebranych odpadów komunalnych,
natomiast w 2006 roku udział selektywnej zbiórki w ogólnej masie odpadów wynosił juŜ
11,30%. Na terenie Gminy funkcjonuje równieŜ system zbiórki odpadów
wielkogabarytowych (kod odpadu 20 03 07) wyodrębnionych ze strumienia odpadów
komunalnych. Akcje prowadzone są na zasadzie wystawki zgodnie z ustalonymi wcześniej
terminami i opublikowanym harmonogramem.
Wytwórcami odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych na terenie
Gminy są przede wszystkim gospodarstwa domowe. Dodatkowo zuŜyte urządzenia
elektryczne i elektroniczne oddawane są przez mieszkańców Gminy do punktów zbiórki
tego rodzaju odpadów. Okresowe akcje zbiórki odpadów niebezpiecznych z terenu Gminy
Zebrzydowice prowadzone są w wyznaczonych do tego celu punktach tj. stacja paliw
(zbiórka akumulatorów) czy sklep GS (zbiórka zuŜytych świetlówek i przeterminowanych
środków ochrony roślin). Akcji selektywnej zbiórki podlegają następujące rodzaje odpadów:
środki ochrony roślin I i II klasy toksyczności – 20 01 19*, baterie i akumulatory łącznie
z bateriami i akumulatorami wymienionymi w 16 06 01, 16 06 02 lub 16 06 03 oraz
niesortowalne baterie i akumulatory zawierające te baterie – 20 01 33*, zuŜyte urządzenia
elektryczne i elektroniczne inne niŜ wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 zawierające
niebezpieczne składniki – 20 01 35*.
EKOKONSULTING
19
2.2.3.4. Infrastruktura drogowa
Sieć drogowa na terenie Zebrzydowic jest dobrze rozwinięta i umoŜliwia dojazd do
wszystkich miejscowości. Gmina leŜy na waŜnym szlaku komunikacyjnym, posiada węzeł
kolejowy, przejście graniczne międzynarodowej linii kolejowej wiodącej na południe Europy
oraz drogowe przejście graniczne w Marklowicach Górnych. Przejście w Kaczycach
obsługuje mały ruch graniczny.
Na terenie Gminy znajdują się tereny przeznaczone zarówno pod komunikacje drogową jak
i kolejową. Klasyfikacja funkcjonalno-administracyjna układu Gminy przedstawia się
następująco:
•
droga wojewódzka nr 937 relacji Jastrzębie Zdrój – Zebrzydowice – Haźlach,
•
drogi powiatowe:
o
nr 14616 relacji: granica Państwa – Kończyce – Pruchna,
o
nr 14617 relacji granica państwa – Pogwizdów,
o
nr 14677 relacji Jastrzębie – Pielgrzymowice do DW 937,
o
nr 14682 relacji Kończyce – Kończyce Wielki,
o
nr 14683 relacji Podświnioszów – do drogi 14682,
o
nr 14684 relacji Zebrzydowice – Kończyce.
Administratorem tych dróg jest Powiatowy Zarząd Dróg Publicznych w Cieszynie. Pozostałe
ciągi kołowe na terenie Gminy to drogi gminne i wewnętrzne pełniące funkcje ciągów
lokalnych i dojazdowych. Do tego rodzaju dróg znajdujących się na terenie Zebrzydowic
naleŜą:
•
drogi gminne publiczne o nawierzchni twardej: 90,3 km;
•
drogi gminne publiczne o nawierzchni ulepszonej twardej: 62,6 km;
•
drogi gminne publiczne o nawierzchni gruntowej: 13,8 km.
Sieć dróg jest wystarczająca dla obsługi wewnętrznej Gminy oraz zapewnia dogodne
powiązania zewnętrzne we wszystkich kierunkach. Niemniej jednak cały układ
komunikacyjny ma charakter „tradycyjny” i wiąŜe się z geometryczną wadliwością. Ponadto
układu drogowy koliduje oraz z układem kolejowym. WaŜną cechą istniejącej infrastruktury
drogowej gminy Zebrzydowice są braki w zakresie zapewnienia poszczególnym odcinkom
dróg właściwych parametrów technicznych.
2.2.3.5. Zaopatrzenie w gaz
Gmina zaopatrywana jest w gaz ziemny z sieci średniopręŜnej. Sieć magistralna prowadzi
gaz z kierunku gminy HaŜlach przez sołectwo Zebrzydowice w kierunku Jastrzębia. Układ
gazociągów wzmocniony został poprzez przejęcie od górnictwa gazociągu Ø400 KWK
Kaczyce – Jastrzębie – Świerklany.
Gmina Zebrzydowice jest zgazyfikowana w około 98%. Większość gospodarstw domowych
posiada przyłącze gazu ziemnego, jednak gaz do celów grzewczych wykorzystywany jest
przede wszystkim w budynkach administrowanych przez Urząd Gminy, firmy. Kotłownie
gazowe w mieszkalnictwie indywidualnym stanowią niewielki odsetek, pomimo tego, Ŝe
wielu mieszkańców w początkowym okresie gazyfikacji Gminy decydowało się na takie
rozwiązanie. Względy ekonomiczne były przyczyną odejścia od tego typu ogrzewania
gospodarstw domowych.
EKOKONSULTING
20
2.2.3.6. Infrastruktura społeczna
Placówki edukacyjne na terenie Gminy Zebrzydowice przedstawia Tabela 2-7.
Tabela 2-7 Placówki edukacyjne na terenie Gminy Zebrzydowice
Lp.
Wyszczególnienie
Adres
P
r
z
e
s
d
z
k
o
1
2
a
l
Gminne Przedszkole Publiczne w Zebrzydowicach
GPP w Zebrzydowicach Oddział w Kaczycach
GPP w Zebrzydowicach Oddział w Kończycach
Małych
GPP w Zebrzydowicach Oddział w Marklowicach
Górnych
3
4
S
ul. Makowa 1, 43-410 Zebrzydowice
ul. Ludowa 8, 43-417 Kaczyce
ul. Jagiellońska 22 a, 43-410 Kończyce Małe
ul. Szkolna 28, 43-410 Marklowice Górne
P
z
k
o
ł
y
o
5
6
s
d
a
t
w
o
w
e
Szkoła Podstawowa w Kończycach Małych
Szkoła Podstawowa w Marklowicach Górnych
ul. Jagiellońska 56, 43-410 Kończyce Małe
ul. Szkolna 25, 43-410 Marklowice Górne
S
z
k
7
8
o
ł
y
ś
r
e
d
n
i
e
Zespół Szkół w Kaczycach
Zespół Szkół w Zebrzydowicach
ul. Harcerska 13, 43-417 Kaczyce
ul. Kochanowskiego 55, 43-410 Zebrzydowice
Źródło: UG Zebrzydowice
Zaspakajaniem potrzeb kulturalnych mieszkańców Gminy zajmuje się Gminny Ośrodek
Kultury. W zakresie oświatowo-kulturalnym na terenie Zebrzydowic funkcjonuje Gminna
Biblioteka Publiczna.
2.2.3.7. Infrastruktura turystyczno-noclegowa
Na obszarze gminy Zebrzydowice nie występuję wysokorozwinięta baza turystycznonoclegowa. Jej podstawę stanowią obiekty indywidualne mieszkańców z przeznaczeniem na
wynajem pokoi. W gminie funkcjonuje hotel kategorii *. Charakterystykę bazy turystycznej
gminy Zebrzydowicach w latach 2000-2005 przedstawia Tabela 2-8.
Tabela 2-8 Baza turystyczna gminy Zebrzydowice w latach 2003-2005
Wyszczególnienie
obiekty ogółem
miejsca noclegowe ogółem
korzystający z noclegów ogółem I-XII
korzystający z noclegów turyści zagraniczni I-XII
wynajęte pokoje w hotelach, motelach, pensjonatach ogółem I-XII
wynajęte pokoje w hotelach, motelach, pensjonatach
turystom zagranicznym I-XII
udzielone noclegi ogółem I-XII
udzielone noclegi turystom zagranicznym I-XII
J.m.
ob.
miejsce
osoba
osoba
pok.
2003
2005
1
34
507
103
406
2
51
627
105
435
54
78
71
1 531
57
877
131
1 116
107
pok.
nocleg
nocleg
2004
1
34
376
57
291
Źródło: GUS
Z przedstawionych danych wynika, iŜ z roku na rok zmniejsza się liczba wynajętych
turystom pokoi. NaleŜy równieŜ podkreślić duŜą nierównomierność w liczbie
odwiedzających gminę Zebrzydowice turystów zagranicznych. Oba te zjawiska,
w kontekście aspiracji Gminy do stworzenia na jej obszarze liczącego się centrum
turystyczno-rekreacyjnego, powodują konieczność nowych inwestycji w zakresie
infrastruktury turystyki oraz szerszą promocję Gminy w regionie.
EKOKONSULTING
21
2.2.4. Stan istniejący zagospodarowania obszaru
rewitalizowanego
2.2.4.1. Proces przekształceń własnościowych na terenie zlikwidowanej
KWK „Morcinek”
W grudniu 1999 roku Rada Ministrów RP przyjęła korektę programu rządowego p.t.
„Reforma górnictwa węgla kamiennego w Polsce w latach 1998 – 2002”. W korekcie przyjęto
nowe mechanizmy jej realizacji, odnoszące się miedzy innymi do zmian organizacyjnych w
górnictwie polegających na utworzeniu Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. (SRK S.A.).
Celem ogólnym utworzenia spółki było oddzielenie procesu likwidacji kopalń od procesów
naprawczych pozostałych kopalń, natomiast celami cząstkowymi - bardziej efektywne
prowadzenie likwidacji kopalń, głównie przez obniŜanie kosztów likwidacji i skracanie
okresu likwidacji, racjonalne wykorzystywanie środków budŜetowych przeznaczonych na
finansowanie kosztów likwidacji kopalń oraz efektywne zagospodarowywanie majątku
likwidowanych kopalń.
W lutym 2000 roku Państwowa Agencja Restrukturyzacji Kopalń S.A. opracowała wstępny
projekt koncepcji utworzenia spółki restrukturyzacji kopalń który przekazany został
Ministrowi Gospodarki , odpowiedzialnemu za wdraŜanie reformy górnictwa węgla
kamiennego. Minister Gospodarki decyzją Nr.3/w z dnia 29 lutego 2000 roku powołał
zespół przygotowawczy dla tworzenia spółki restrukturyzacji kopalń.
Majątek po byłej KWK „Morcinek” w Kaczycach stał się własnością SRK S.A. poprzez
wniesienie aportem przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego.
Zarząd Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A., uchwałą nr.944/2004/Z/z dnia 30 listopada
2004 r., postanowił utworzyć z dniem 31 grudnia 2004 roku Oddział z siedzibą
w Katowicach ul. Kopalniana 6, o nazwie „Zakład Kopalnie Węgla Kamiennego
w Całkowitej Likwidacji”, w drodze połączenia dotychczasowych Oddziałów: „Czeladź –
Sosnowiec”, „Jan Kanty –Siersza”, „1 Maja-Morcinek- Moszczenica”, „Wałbrzych-Nowa
Ruda”. W wyniku dokonanego połączenia dotychczasowe Oddziały stały się Rejonami
nowego Oddziału a dotychczasowym Dyrektorom powierzono funkcje kierowników
rejonów. Oddział ujawniony został w krajowym rejestrze sądowym przedsiębiorstw
w Katowicach pod numerem KRS 0000027497. Zarząd Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A.
na wniosek Dyrektora Oddziału uchwałą nr.210/2005/Z/II z dnia 28 lutego 2005 r.,
postanowił przenieść siedzibę Oddziału z Katowic ul. Kopalniana 6, do Sosnowca na ul.
Kosynierów 44.
2.2.4.2. Własność nieruchomości na obszarze rewitalizowanym
Zgodnie z zapisami Miejscowego Planu Zagospodarowania przestrzennego, funkcją
wiodącą obszaru rewitalizowanego są tereny wytwórczo-komercyjne.
W wyniku przeprowadzonych juŜ działań na rzecz oŜywienia obszaru po KWK „Morcinek”,
poszczególne przedsiębiorstwa objęły na własność lub we władanie poszczególne części
terenu. Szczegółowy wykaz działek dla obszaru pokopalnianego przedstawia Tabela 2-9. Ich
lokalizację na mapie przedstawiono w dalszej części opracowania (por. Rysunek 4-3).
EKOKONSULTING
22
Tabela 2-9 Właściciele/Władający nieruchomościami na terenie rewitalizowanym
l.p.
Nr działki
Właściciel/Władający
adres
1.
120/47
Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. w Jastrzębiu
Zdroju
ul. Armii Krajowej 1, 44 – 330 Jastrzębie
Zdrój
2.
120/48
Gmina Zebrzydowice
ul. ks. A. Janusza 6, 43 – 410 Zebrzydowice
3.
120/19
Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A.
ul. Kopalniana 6, Katowice
4.
120/73
5.
120/75
„J.P.Pilch” Sp.z o.o.
ul. Źródlana 25, Ustroń
6.
120/74
7.
120/76
8.
434/21
Kurkowski Marek i Joanna
ul. Poprzeczna 40, Wodzisław
9.
434/26
Kurkowski Marek i Joanna
10.
120/58
11.
434/48
Gmina Zebrzydowice
12.
120/57
Klimowski Jan i Wioletta
ul. Olszyna 2, Skoczów
13.
434/49
„FUTURO” Sp. z o.o.
14.
120/59
Klimowski Jan i Wioletta
ul. Olszyna 2, Skoczów
15.
434/30
„FUTURO” Sp. z o.o.
16.
434/36
Zdroju
Zdrój
17.
434/39
Zdroju
Zdrój
18.
434/43
Zdroju
Zdrój
19.
434/44
Zdroju
Zdrój
20.
120/86
21.
dz.131
Skarb Państwa Państwowy Zarząd Wodny RZGW
ul.Sienkiewicza 2, 44 - 100 Gliwice
22.
480/2
Skarb Państwa Państwowe Gospodarstwo Leśne
Lasy Państwowe
Nadleśnictwo Ustroń
ul. 3 Maja 108, 43 – 450 Ustroń
23.
142
24.
120/49
Zdroju
Zdrój
25.
120/50
AR TECH S.C.
ul. Milaty 5B/9 43 – 400 Cieszyn
Krehut Adam
ul. Słowicza 55, 43 – 400 Cieszyn
Sztwiertnia Ryszard
ul. Milaty 5B/9 43 – 400 Cieszyn
26.
120/53
Zdroju
Zdrój
27.
120/54
Zdroju
Zdrój
EKOKONSULTING
22A
28.
120/52
29.
120/51
30.
433/14
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
433/15
120/55
120/56
120/84
433/12
433/9
120/41
38.
39.
120/42
120/40
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
433/13
433/10
120/43
120/44
434/45
434/46
120/55
120/1
120/2
120/3
120/4
120/69
120/70
120/23
471/4
471/5
471/6
120/38
120/71
Zdroju
Zdroju
Zdroju
Skarb Państwa, „KARBONIA PL” Sp.z.o.o.
Skarb Państwa, „KARBONIA PL” Sp.z.o.o.
„KARBONIA PL” Sp.z.o.o.
Zdroju
Zdroju
Zdrój
Zdrój
Zdrój
ul. Morcinka 17, 43 – 417 Kaczyce
Zdrój
Zdrój
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
EKOKONSULTING
22B
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
120/24
120/84
120/45
120/83
120/12
471/5
120/13
120/64
120/65
471/15
471/16
471/14
471/13
120/9
471/8
120/16
471/10
120/5
120/7
120/10
120/26
120/61
120/28
120/17
120/60
120/80
120/82
331/4
Gmina Zebrzydowice
Czaja Emil i Helena
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
120/6
120/29
120/81
120/63
403/3
403/4
120/31
120/13
120/67
120/68
449/2
120/14
120/86
120/35
449/3
120/62
400/1
ul. Sobieskiego 1F, 43 – 417 Kaczyce
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
210/78
388/18
388/19
388/47
388/48
388/15
388/24
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Kukla Ryszard
Skarb Państwa Drogi Publiczne
Skarb Państwa Drogi Publiczne
Lasy Państwowe
Przedsiębiorstwo Budowlane „EKKA” Sp.z.o.o.
Przedsiębiorstwo Budowlane „EKKA” Sp.z.o.o.
Skarb Państwa KWK „Morcinek”
Skarb Państwa KWK „Morcinek”
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
ul. 3 Maja 108, 43 – 450 Ustroń
ul. Pikiety 7, 43 – 400 Cieszyn
ul. Pikiety 7, 43 – 400 Cieszyn
EKOKONSULTING
22C
111.
112.
466/9
368/1
113.
114.
115.
116.
117.
455/12
455/10
455/13
503/10
dz. 120
118.
119.
120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.
127.
501
dz.132
503/9
503/8
503/11
503/12
455/14
455/15
dz.121
356/1
128.
129.
130.
466/10
359/35
138/4
131.
132.
359/33
359/34
133.
134.
135.
136.
137.
138.
139.
140.
141.
142.
143.
144.
145.
146.
147.
359/48
359/50
359/52
359/53
359/60
359/51
359/57
359/59
359/63
359/54
359/63
359/62
359/32
359/26
359/55
Gmina Zebrzydowice
Lasy Państwowe
Skarb Państwa Zarząd Wodny - RZGW
Skarb Państwa Zarząd Wodny - RZGW
Rupiński Bogusław
Gmina Zebrzydowice
Lasy Państwowe
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Lasy Państwowe
Skarb Państwa Gmina Zebrzydowice
GEO-WIERT S.C. Gabryś Janina, Gabryś
Przemysław
Skarb Państwa Piech Wiesław
Czarnecki Zdzisław
Filek Tadeusz
Gawłowska Krystyna
Skotak Krzysztof
Wyra Alina
Szczuka Dariusz i Beata
Kałka Marcin i Halina
Kałka Halina
Wenda Jan i Jolanta
Wenda Jan i Jolanta
Wenda Jan i Jolanta
Gmina Zebrzydowice
Brzuska Roman i Helena
Skarb Państwa Piech Wiesław
ul. 3 Maja 108, 43 – 450 Ustroń
ul. 11 Listopada 38, Jastrzębie Zdrój
ul. ks. A. Janusza 6, 43 -410 Zebrzydowice
ul. 3 Maja 108, 43 – 450 Ustroń
ul. 3 Maja 108, 43 – 450 Ustroń
ul. Matejki 10/3, Jastrzębie Zdrój
ul. Wrzosowa 24/1 Jastrzębie Zdrój
ul. Morcinka 17/5c, 43 – 417 Kaczyce
ul. Morcinka 17b/10, 43 – 417 Kaczyce
ul. Morcinka 17a/210, 43 – 417 Kaczyce
ul. Morcinka 17c/412, 43 – 417 Kaczyce
ul. Morcinka 17/401C, 43 – 417 Kaczyce
ul. Wiśniowa 12, 43- 400 Cieszyn
ul. Wrzosowa 24/1 Jastrzębie Zdrój
EKOKONSULTING
22D
148.
149.
150.
466/4
359/25
359/42
151.
152.
153.
154.
155.
156.
157.
158.
159.
160.
161.
162.
163.
164.
165.
166.
167.
168.
169.
170.
171.
172.
173.
174.
175.
176.
177.
178.
179.
180.
359/23
359/21
359/20
359/17
359/18
113/2
113/1
59/3
59/4
466/4
60/10
60/19
60/8
61/1
61/2
60/16
60/14
60/17
60/18
60/15
60/6
60/4
59/10
59/8
113/3
60/12
60/13
59/7
59/9
59/6
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Zdroju
Gmina Zebrzydowice
Gremlik Kazimierz
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Milczarek Adam i Renata
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Tomosz Alina i Ryszard
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Marzoll Mirosław
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Marzoll Mirosław
Marzoll Mirosław
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Marzoll Mirosław
Marzoll Mirosław
Marzoll Mirosław
Marzoll Mirosław
Gasiak Arkadiusz
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Marzoll Mirosław
Kaplita Kazimierz i Emilia
Borski Bronisław i Maria
Skarb Państwa Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Zdrój
ul. Sienkiewicza 4, 43 – 400 Cieszyn
ul. Pocztowa 3, 43 – 417 Kaczyce
ul. Stalmacha 2m 43 – 417 Kaczyce
ul. ks. A. Janusza 6 , 43 – 410 Zebrzydowice
EKOKONSULTING
22E
181.
359/46
182.
183.
184.
359/47
359/41
359/45
185.
359/43
186.
359/44
187.
188.
189.
190.
191.
487
488
489
490
491
192.
193.
194.
195.
196.
197.
492
493
494
495
496
497
198.
199.
200.
201.
202.
203.
204.
205.
206.
207.
208.
427/18
427/21
427/23
428/32
427/19
427/20
101/5
428/46
428/35
427/11
428/48
InŜynieria Maszyn Klimatycznych i Urządzeń
Specjalnych Sp. z o.o.
Gmina Zebrzydowice
Skarb Państwa – PPUH „ARG” Sp. z o.o.
„GEO-WIERT” S.C. Gabryś Janina, Gabryś
Przemysław
Przemysław
Przemysław
Bury Jan i Maria
Pawlik Karol
Siuda Anna
Gamrot Józef
Chlebikova Maria
Machu Lucie
Szotkowski Edward
Siuda Paweł
Siuda Paweł
Ocisk Edward, Ździebło ElŜbieta
Gajda Jan i Joanna
Hanzel Paweł
Lasy Państwowe
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
Gmina Zebrzydowice
ul. Morcinka 7c, 43 – 417 Kaczyce
ul. Węgielna 3A/8, 43 – 400 Cieszyn
Łąki
Łąki
Łąki
Łąki
Karvina – Hranice CSA 2957
ul. OkruŜni 1184/6, Havirov 73601
ul. Darkovska 792, Albrechtice
Łąki
Łąki
Łąki
Łąki
Łąki 12
ul. 3 Maja 108, 43 – 450 Ustroń
Znaczące tereny naleŜą do SRK S.A. w Katowicach i podmiotów zaleŜnych. Obecne
działania Spółki koncentrują się na sprzedaŜy poszczególnych nieruchomości inwestorom
prywatnym. W Tabela 2-10 i Tabela 2-11 przedstawiono aktualną ofertę inwestycyjną SRK
S.A. skierowaną do tych podmiotów.
Tabela 2-10 Wykaz majątku - działki niezabudowane Zakładu „Kopalnie Węgla Kamiennego w
całkowitej likwidacji” - Rejon KWK „1 Maja - Morcinek – Moszczenica”, daw. KWK „Morcinek”
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Obiekt (adres)
Kaczyce ul.Morcinka 17
Sąd
Rejonowy
Nr działki obręb,
AM
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
120/12
120/13
120/23
120/35
120/36
120/37
120/58
Powierzchnia
(m2)
EKOKONSULTING
28 761
13 510
13 944
1 095
4 810
8 264
2 721
23
Lp.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
Obiekt (adres)
Sąd
Rejonowy
Nr działki obręb,
AM
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
Cieszyn
120/61
120/62
120/63
120/65
120/66
120/67
120/68
120/69
120/70
120/72
120/73
120/74
120/76
120/78
Powierzchnia
(m2)
1 242
1 597
3 975
1 775
2 532
3 796
123
390
3 599
2 029
11 265
16 148
1 343
15 733
138 652
RAZEM:
Źródło: Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A. – lipiec 2007 r.
Tabela 2-11 Wykaz majątku - działki zabudowane Zakładu „Kopalnie Węgla Kamiennego w
całkowitej likwidacji” - Rejon KWK „1 Maja - Morcinek – Moszczenica”, daw. KWK „Morcinek”
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Obiekt
Działki
Powierzchnia
Nr
Rok
Kubatura
Nr
Powierzchnia
obiektu
inwent. budowy
(m3)
działki
(m2)
(m2)
Plac składowy
220 / 426
1986
16 800,00
120 / 14
17 995
Budynek punktu opatrunkowego
106 / 2319
1989
295
1 384
120 / 64
1 297
Budynek portierni głównej
109 / 2320
1984
24,3
199
120 / 77
145 340
Kolejowa stacja kopalniana
221 / 2340
1986
120 / 77
145 340
Tor normalny do obiektów gospod. 221 / 2341
1986
dł. 982m
120 / 77
145 340
Budynek łaźni
109 / 424
1986
16 196,00
68 816 120/71, 120/26
8 321
Tor kolejowy normalny
221 / 2339
1983
455/10
6 371
33 315,3 m2
+ 982 m toru
Razem:
70 399
470 004
Obiekt (adres)
Źródło: Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A. – lipiec 2007 r.
2.2.4.3. Stan infrastruktury technicznej, drogow ej i ochrony środow iska na
obszarze byłej KWK „Morcinek”
Gospodarka ściekowa. Budowę systemu kanalizacji sanitarnej na terenie Kaczyc rozpoczęto
pod koniec lat 80-tych. Budowa kanalizacji związana była z oddaniem do uŜytku
oczyszczalni ścieków obsługującej KWK „Morcinek” Ciągi kanalizacyjne wykonano z rur
betonowych, których stan techniczny jest obecnie niezadowalający. Szkody górnicze
występujące na tym terenie oraz jakość materiału są powodem ponadnormatywnej infiltracji
wód. Długość rurociągów kanalizacyjnych (betonowych) wynosi ok. 15 km.
W Kaczycach funkcjonuje mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków, która została
wybudowana na potrzeby KWK „Morcinek” oraz dla obsługi osiedla Pogwizdów i części
sołectwa Kaczyce. Od 1 stycznia 2002 roku jej eksploatację prowadziło PPUH ARKOM na
podstawie umowy dzierŜawy zawartej pomiędzy JSW S.A. ZLM a gminą Zebrzydowice.
Przepustowość projektowa oczyszczalni wynosi 2 800 m3/d w dwóch ciągach
technologicznych 2x1400 m3/d. Stopień obciąŜenia ściekami wynosi ok. 4,8%, tj. ok. 134
m3/d z sołectwa Kaczyce. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Olza. Pozwolenie
wodnoprawne wydane jest na okres do 31 grudnia 2009 roku. Oczyszczalnia ścieków
w Kaczycach przeznaczona jest do likwidacji ze względu na zły stan techniczny.
W celu zapewnienia odbioru ścieków z terenów po zlikwidowanej KWK „Morcinek”,
w roku 2005 gmina Zebrzydowice zrealizowała projekt p.n.
k
u
„
d
o
w
a
a
n
a
l
i
z
a
c
j
i
s
a
n
i
t
a
r
n
e
j
B
EKOKONSULTING
24
k
i
p
o
m
p
o
w
n
i
ś
c
i
e
k
ó
w
K
w
a
c
z
y
c
a
c
h
w
c
e
l
u
z
a
p
e
w
n
i
e
n
i
a
o
d
b
i
o
r
u
ś
c
i
e
ó
w
,
w
t
y
m
z
t
e
r
e
n
ó
w
p
o
k
k
W wyniku realizacji projektu (wartość: ok. 145,7 tys. zł)
wybudowano pompownię ścieków wraz z wyposaŜeniem oraz sieć kanalizacji sanitarnej
(ciśnieniowa, ok. 1,5 km). Inwestycja ta była przedsięwzięciem komplementarnym do:
z
l
i
w
i
d
o
w
a
n
e
j
K
W
K
o
„
r
c
i
n
e
”
.
M
•
zrealizowanego w 2002 r. projektu p.n. Kanalizacja sanitarna w Kaczycach – etap III
a, współfinansowanego ze środków WFOŚiGW w Katowicach; wartość tego projektu
wynosiła 456 tys. zł (w tym udział WFOŚiGW: 229 tys. zł); efektem realizacji projektu
było wybudowanie ok. 0,8 km sieci kanalizacji grawitacyjno-ciśnieniowej;
•
zrealizowanego w 2005 r. projektu p.n. Kanalizacja sanitarna w Kaczycach – etap III
b, współfinansowanego ze środków WFOŚiGW w Katowicach; wartość tego projektu
wynosiła 1 031,5 tys. zł (w tym udział WFOŚiGW: 722,5 tys. zł); efektem realizacji
projektu było wybudowanie ok. 7 km sieci kanalizacji grawitacyjno-ciśnieniowej
i podłączenie 95 odbiorców;
•
zrealizowanego w 2006 r. projektu p.n. Kanalizacja sanitarna w Kaczycach – etap III c,
współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach programu INTERREG III A Polska-Czechy; wartość tego projektu wynosiła
1 194,5 tys. zł (w tym udział EFRR: 865,3 tys. zł); efektem realizacji projektu było
wybudowanie ok. 6 km sieci kanalizacji grawitacyjno-ciśnieniowej i podłączenie 59
odbiorców.
Z powstałej infrastruktury korzystają odbiorcy ul.: Matejki, Tuwima, Konopnickiej,
Średnicowej, Dworkowej, Krótkiej, Czereśniowej i Świtezianki.
Do wykonania w zakresie gospodarki ściekowej pozostało:
•
•
modernizacja istniejących w wewnętrznym obszarze terenu po KWK „Morcinek”
odcinków sieci kanalizacji (betonowej) – długość sieci: ok. 15 km
zakończenie procesu eksploatacji istniejącej oczyszczalni ścieków na terenie po KWK
„Morcinek” – zadanie realizowane będzie przez Zakład „Kopalnie Węgla
Kamiennego w całkowitej likwidacji”.
Gospodarka wodna. Ujęcie wody pitnej dla obszaru przewidzianego do rewitalizacji
zlokalizowane jest w Kaczycach Dolnych (Studnia głębinowa „Urząd Celny”). Wydajność
nominalna wynosi Q=1,5 m3/h. Ujęcie wymaga tylko strefy sanitarnej bezpośredniej (10 m).
Jakość wody spełnia wymogi wody pitnej.
Stan techniczny sieci wodociągowej, zarówno na obszarze rewitalizowanym, jak i całego
sołectwa Kaczyce jest niezadowalający. Zgodnie z danymi zawartymi w Programie Ochrony
Środowiska Gminy Zebrzydowice przez teren Kaczyc przebiegają sieci wodociągowe
stalowe o długości ok. 40 km. Konieczna jest zatem ich modernizacja w celu ograniczenia
strat związanych z wysoką awaryjnością. W ramach pierwszego etapu procesu rewitalizacji
terenów po KWK „Morcinek” (por. pkt 2.1.2.4) podjęto działania modernizacyjne na
odcinkach o największej awaryjności.
W zakresie ochrony przeciwpowodziowej, przeprowadzono ocenę moŜliwości zalania
poszczególnych obszarów zlewni Olzy. Wynika z niej, Ŝe doliny rzeczne na obszarze gminy
Zebrzydowice mogą być zagroŜone falą wezbraniową, związaną przede wszystkim
z naturalnymi warunkami obiegu wody, jaki spowodowane na skutek działalności
człowieka. Obszar po byłej KWK „Morcinek” zaliczono do Strefy I, obejmującej tereny
połoŜone w obrębie doliny rzeki Olzy i zlewni niewielkich cieków bezpośrednio do niej
uchodzących. WzdłuŜ doliny Olzy wybudowano obwałowania chroniące kopalnię
„Morcinek” przed falą powodziową.
EKOKONSULTING
25
Zaopatrzenie w gaz. Teren po byłej KWK „Morcinek” jest w pełni zgazyfikowany, przede
wszystkim dzięki wybudowanego dla kopalni gazociągu φ 400 KWK Kaczyce –
Jastrzębie – Świerklany.
Gospodarka odpadami. Gmina Zebrzydowice opiera swój system unieszkodliwiania
odpadów komunalnych na składowaniu ich na składowiskach odpadów komunalnych.
Odpady komunalne zmieszane są wywoŜone na następujące składowiska odpadów
komunalnych : „Confico-Poland” Sp. z o.o. Jastrzębie Zdrój, „Komart” Sp. z o.o. Knurów,
„Sater Kamieńsk” Sp. z o.o. Kamieńsk, ul. Wieluńska 50
Odpady odbierane są na podstawie zawartych umów indywidualnych. NaleŜy dodać, iŜ na
obszarze przewidzianym do rewitalizacji funkcjonuje przedsiębiorstwo odzysku odpadów
„Klimowski” Gospodarka Odpadami Jan Klimowski. Firma zajmuje się przyjmowaniem
odpady komunalnych i przemysłowych, a następnie ich sortowaniem i sprzedaŜą.
Infrastruktura drogowa
Obszar po byłej KWK „Morcinek” wyposaŜony jest w wewnętrzną sieć dróg asfaltowych.
Łączna długość dróg wewnętrznych na terenie byłej kopalni wynosi ok. 3,15 km. Stan dróg
naleŜy ocenić jako średni, wymagający w perspektywie czasu modernizacji. Konieczne jest
jednak w pierwszej kolejności udroŜnienie połączeń komunikacyjnych terenu
pokopalnianego z resztą miejscowości Kaczyce.
2.3. Gospodarka i przedsiębiorczość
2.3.1. Działalność gospodarcza na terenie gminy Zebrzydowice
Aktualnie głównym kierunkiem działalności gospodarczej prowadzonej na terenie Gminy,
jest działalność usługowo-handlowa, świadczona przez małe i średnie przedsiębiorstwa
(głównie prywatne).
Tabela 2-12 Podmioty działające na terenie gminy Zebrzydowice zarejestrowane w systemie
REGON w latach 1996-2005
Lp.
1.
1.1
1.2
1.3
2.
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
2.7
2.8
3.
Wyszczególnienie
Sektor publiczny ogółem, w tym:
jednostki prawa budŜetowego
państwowe i komunalne ogółem
państwowe i samorządowe
jednostki prawa budŜetowego
ogółem
przedsiębiorstwa państwowe
Sektor prywatny ogółem, w tym:
zakłady osób fizycznych
prowadzących działalność
gospodarczą
osoby fizyczne prowadzące
działalność gospodarczą
spółki prawa handlowego
spółki handlowe
spółki prawa handlowego z
udziałem kapitału zagranicznego
spółki handlowe z udziałem
kapitału zagranicznego
spółdzielnie
stowarzyszenia i organizacje
społeczne
Jednostki zarejestrowane ogółem
1996
15
1997
14
1998
16
1999
20
2000
22
2001
20
2002
19
2003
19
2004
16
2005
18
10
9
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
14
16
18
18
15
15
12
13
1
366
1
419
1
505
1
589
1
671
1
669
1
708
1
706
1
697
1
695
298
345
427
507
575
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
575
615
615
603
597
15
-
17
-
17
-
17
-
18
-
17
18
15
18
21
4
5
5
5
6
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
5
6
5
7
7
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
7
12
14
14
14
13
13
381
433
521
609
693
689
727
725
713
713
Źródło: GUS
EKOKONSULTING
26
Na terenie gminy Zebrzydowice zarejestrowanych jest około 1 233 podmiotów
gospodarczych (dane GUS za rok 2005), w tym 1 219 w sektorze prywatnym, a tylko
14 w sektorze publicznym.
W przewaŜającej części są to małe jednoosobowe podmioty gospodarcze, zatrudniające od
kilku do kilkunastu osób, oraz tzw. „firmy rodzinne”. PrzewaŜają podmioty gospodarcze
świadczące szeroko rozumiane usługi oraz podmioty działające w sferze handlowej.
Najwięcej podmiotów zarejestrowanych na terenie gminy Zebrzydowice działało w sektorze
prywatnym, z czego najliczniejszą grupą były zakłady osób fizycznych bądź osoby fizyczne
prowadzące działalność gospodarczą.
Największy udział w budowaniu potencjału gospodarczego gminy miała zlikwidowana
kopalnia węgla kamiennego „Morcinek” w Kaczycach oraz przedsiębiorstwo Polskie Koleje
Państwowe. Aktualnie znaczenie PKP znacznie zmalało, zarówno w zakresie świadczonych
usług w przewozach pasaŜerskich, jaki i towarowych. Restrukturyzacja sektora kolejowego
doprowadziła do powstania kilku przedsiębiorstw, których oddziały nadal funkcjonują na
terenie Gminy.
Głównym kierunkiem działalności gospodarczej od momentu likwidacji kopalni „Morcinek”
oraz przekształceń w PKP jest szeroko rozumiana działalność usługowa, świadczona przez
małe przedsiębiorstwa. DuŜe znaczenie dla gospodarki gminy ma równieŜ handel
przygraniczny, który zawsze wpływał stymulująco na pobudzenie koniunktury
gospodarczej w tym rejonie.
2.3.2. Zatrudnienie w gminie Zebrzydowice
Liczba pracujących mieszkańców gminy Zebrzydowice na przełomie lat 1996-2005 ulegała
zmianom. Najwięcej osób zatrudnionych w całym badanym okresie było w sektorze usług
przemysłowych. Zatrudnienie wg sektorów gospodarki w gminie Zebrzydowice
przedstawia Tabela 2-13.
Tabela 2-13 Zatrudnienie ogółem w Gminie Zebrzydowice w latach 1996-2005
Lp.
1
2
3
Wyszczególnienie
Ogółem
Sektor rolny
Sektor przemysłowy
Sektor usług
4
rynkowych
Sektor usług
5
nierynkowych
* brak danych
1996
5 276
65
3 738
1997
5 120
80
3 594
1998
4 486
62
2 788
1999
1 972
52
463
2000
1 754
41
236
2001
1 573
24
269
2002
1 312
26
182
2003
1 374
28
123
2004
936
b.d*
b.d
2005
1 036
b.d
b.d
955
978
1 100
972
997
756
614
645
b.d
b.d
518
468
536
485
480
524
490
580
b.d
b.d
Źródło: PUP
NaleŜy zaznaczyć, iŜ do połowy lat 90. największym pracodawcą na obszarze gminy
Zebrzydowice była kopalnia „Morcinek” w Kaczycach. Proces jej likwidacji pokrywa się
z istotnym ograniczeniem zatrudnienia, a co za tym idzie – narastającymi problemami
związanymi z dochodami mieszkańców.
Porównanie liczby pracujących kobiet do ogólnej liczby osób zatrudnionych we wszystkich
sektorach przedstawia Tabela 2-14.
EKOKONSULTING
27
Tabela 2-14 Liczba osób pracujących z obszaru gminy Zebrzydowice w latach 1996-2005
Liczba osób pracujących [osoby]
Rok
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Ogółem
Kobiety
5 276
5 120
4 486
1 972
1 754
1 573
1 312
1 374
936
1 036
1 391
1 289
1 375
1 026
945
856
775
774
620
595
Dynamika
zatrudnienia
(rok 1996 = 100)
100,0
97,0
85,0
37,4
33,2
29,8
24,9
26,0
17,7
19,6
Udział kobiet w ogólnej liczbie
pracujących [%]
26,4
25,2
30,7
52,0
53,9
54,4
59,1
56,3
66,2
57,4
W grupie pracujących nie zawsze mniejszą część stanowiły kobiety. Z punktu widzenia
sektorów gospodarki, więcej kobiet w porównaniu z męŜczyznami zatrudnianych było
w sektorze usługowym, zarówno rynkowym jak i nierynkowym. Zasadniczy wpływ na
relację liczby pracujących kobiet w połowie lat 90. miał wysoki poziom zatrudnienia
męŜczyzn w KWK „Morcinek”.
Tabela 2-15 Zestawienie waŜniejszych pracodawców z terenu gminy Zebrzydowice
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Sektor
Forma
działalności
państwowy
spółdzielczy
spółki prawa
handlowego
12.
13.
podmioty,
świadczące
usługi
zdrowotne
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
sektor
prywatny
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
osoby
fizyczne
Nazwa podmiotu
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo Ustroń
Przedsiębiorstwo Usługowo Spedycyjne „Agrosped” Zebrzydowice
Śląski Oddział StraŜy Granicznej w Raciborzu
Urząd Celny w Cieszynie
PPUP "Poczta Polska" Urząd Poczty w Zebrzydowicach
Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" Zebrzydowice
Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Kończycach Małych
Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Zebrzydowice z/s w Marklowicach Górnych
Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Simoradzu
Bank Spółdzielczy Jastrzębie Zdrój
Karbonia PL Sp. z o.o. Kaczyce
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe „ARKOM” Sp. z o.o.
Kończyce Małe
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Obwód Lecznictwa
Kolejowego S.P.Z.O.Z. Bielsko - Biała
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Serce" Spółka Cywilna w
Zebrzydowicach
Praktyka Grupowa Lekarzy "Zdrowie" Spółka Cywilna w Kaczycach
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Poradnia dla Kobiet w Zebrzydowicach
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Poradnia Dentystyczna w
Zebrzydowicach
Wytwórnia Wody Mineralnej „KONCZANKA” w Kończycach Małych
Firma Handlowa "ROLEX" Kończyce Małe
Przedsiębiorstwo Handlowe "AN - MAR" w Zebrzydowicach
Firma Handlowo - Usługowa "M. Bury" Kończyce Małe
Przedsiębiorstwo Transportowo -Handlowo-Usługowe „BIELASZKA” w
Kończycach Małych
Firma Usługowo – Handlowa „ELIOT” w Zebrzydowicach
PPH "WARPOL" w Marklowicach Górnych
Hurtownia Papiernicza „CORRADO” w Zebrzydowicach
Zakład Elektro – Instalacyjny w Kaczycach
Zakład Produkcyjno - Handlowy "DAN - TOF" w Zebrzydowicach
Zakład Optyczny w Zebrzydowicach
Piekarnia „Zebrzydowice“
Firma Handlowo - Usługowa "STANCZYK" w Zebrzydowicach
Firma Handlowa "KRYSBUD" w Kaczycach
Firma Handlowo - Usługowa "EKO - GAZ" w Marklowicach Górnych
Źródło: Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Zebrzydowice
EKOKONSULTING
28
Znaczący jest udział w rynku pracy obszarów zewnętrznych – są to ciągle kopalnie, jak równieŜ
zakłady produkcyjne i usługowe usytuowane poza terenem gminy. Część górników w wyniku
restrukturyzacji polskiego górnictwa oraz ze względów ekonomicznych znalazła pracę
w przygranicznych kopalniach w Republice Czeskiej.
2.4. Sfera społeczna
2.4.1. Sytuacja demograficzna
Na przestrzeni ostatnich 10 lat liczba ludności w gminie Zebrzydowice charakteryzowała się
systematycznym wzrostem. W 1996 roku Gminę Zebrzydowice zamieszkiwało 11 578
mieszkańców. Do roku 2005 liczba ludności wzrosła do 12 465 osób, tj. o 7,7%. Średnia
gęstość zaludnienia gminy Zebrzydowice wynosiła w 2005 roku 297 osób na 1 km2.
Tabela 2-16 Liczba ludności wg płci i ekonomicznych grup wiekowych. Saldo migracji i przyrost
naturalny
Rok
Ogółem
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
11 578
11 769
11 843
12 028
12 102
12 169
12 282
12 321
12 384
12 465
kobiety
5 958
6 023
6092
6 178
6 194
6 220
6 284
6 307
6 331
6 377
Liczba ludności
w wieku
męŜczyźni
przedprod.
5 620
2 525
5 746
2 532
5 751
2 470
5 850
2 457
5 908
2 432
5 949
2 390
5 998
2 899
6 014
2 858
6 053
2 799
6 088
2 742
w wieku
prod.
7 248
7 419
7 514
7 676
7 749
7 802
7 627
7 676
7 752
7 878
w wieku
poprod.
1 805
1 818
1 859
1 895
1 921
1 977
1 744
1 787
1 820
1 845
Saldo
migracji
Przyrost
naturalny
73
181
90
210
100
63
31
37
54
49
9
23
23
28
27
29
39
39
11
39
Źródło: GUS
Struktura ludności według płci wskazuje na większy udział kobiet w ogólnej liczbie
mieszkańców
Na terenie gminy Zebrzydowice obserwowany jest zmienny przyrost naturalny. NajniŜszą
wartość przyrostu naturalnego zanotowano w roku 1996, jednakŜe zadawalający jest fakt, Ŝe
w latach 1996-2005 wartość przyrostu naturalnego miała zawsze wartość dodatnią, co
świadczy o większej liczbie urodzeń aniŜeli zgonów. Saldo migracji mieszkańców Gminy
Zebrzydowice charakteryzowało się wartościami zmiennymi, co uwarunkowane jest
głównie zmieniającą się sytuacją na rynku pracy.
Struktura wiekowa ludności w analizowanych latach ulegała zmianom. Udział ludności
w wieku poprodukcyjnym i przedprodukcyjnym kształtował się w sposób nieregularny,
jednak generalnie liczba osób w tym dwóch grupach wiekowych malał na korzyść ludności
w wieku produkcyjnym.
Na ogólną liczbę 12 465 w roku 2005 mieszkańców przypadało:
•
odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym: 22,0%,
•
odsetek ludności w wieku produkcyjnym: 63,2%,
•
odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym: 14,8%.
Taka struktura wskazuje na wysoki poziom zasobów pracy.
EKOKONSULTING
29
2.4.2. Bezrobocie
Na terenie Zebrzydowic w roku 2006r. liczba bezrobotnych wynosiła 694 osoby, w tym 427
kobiet. W porównaniu z rokiem poprzednim liczba bezrobotnych wzrosła o 64 osoby.
W zestawieniu (Tabela 2-17) przedstawiono porównanie danych dotyczących bezrobocia
z lat 2003-2006.
Tabela 2-17 Zestawienie liczby bezrobotnych z lat 2003-2006
Rok
Bezrobocie
Kobiety
412
441
415
427
Ogółem
684
711
630
694
2003
2004
2005
2006
MęŜczyźni
272
270
215
267
Źródło: WUP Katowice
Struktura bezrobocia charakteryzuje się duŜym udziałem kobiet bez pracy (kobiety
stanowiły na koniec roku 2006 ponad 61,5% ogółu bezrobotnych). Największą grupę
zarejestrowanych bezrobotnych stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym
zawodowym oraz policealnym i średnim zawodowym. Najmniej osób bezrobotnych jest
w grupie z wykształceniem wyŜszym. Wykres 2-3 przedstawia strukturę bezrobocia
mieszkańców Zebrzydowic ze względu na poziom wykształcenia.
zasadnicze zawodowe
38,8%
gimnazjalne i poniŜej
25,9%
średnie ogólnokształcące
6,8%
wyŜsze
4,9%
policealne i średnie
zawodowe
23,6%
Wykres 2-3 Struktura bezrobocia w Gminie Zebrzydowice według poziomu wykształcenia (stan
na rok 2006)
Źródło: WUP Katowice
Wśród zarejestrowanych w roku 2006 osób bezrobotnych 154 osób było się w wieku do 24
lat, natomiast 350 osób pozostawało bez pracy powyŜej 24 miesięcy.
2.4.3. Instytucje wsparcia społeczno-gospodarczego
Jedną z najwaŜniejszych instytucji wsparcia społeczno-gospodarczego na terenie gminy
Jest to inicjatywą wspierającą dąŜenia
Zebrzydowice jest
absolwentów szkół na rzecz podjęcia pracy i podnoszenia posiadanych kwalifikacji.
Placówka ukierunkowana jest na aktywizację ludzi młodych oraz społeczności lokalnej
a takŜe oŜywienie lokalnego rynku poprzez zapewnienie łatwego dostępu do nowoczesnych
technologii przekazu informacji. Utworzenie GCI umoŜliwia kontakt z Powiatowym
Urzędem Pracy, stałą współpracę i pomoc merytoryczną przekazywanych ofert, szkoleń.
BliŜszy kontakt ze społecznością lokalną spowoduje skrócenie drogi klienta (bezrobotnego,
poszukującego pracy) do Urzędu Pracy.
m
i
n
n
e
C
e
n
t
r
u
m
I
n
f
o
r
m
a
c
j
i
.
G
EKOKONSULTING
30
Zaawansowane technologie a szczególnie ich zastosowanie w kaŜdej dziedzinie Ŝycia
w istotny sposób wpływa na przemiany rynku pracy. Zaawansowane technologie stają się
podstawą pracy w handlu, komunikacji, produkcji. Wspomagają procesy decyzyjne
i zarządzanie. Pozwalają na przepływy osób i dóbr w bardzo krótkim czasie oraz
błyskawiczną komunikację z dowolnym zakątkiem naszego globu. Barierą wykorzystania
tych moŜliwości jest sprzęt i oprogramowanie oraz umiejętności jego wykorzystania.
Celem powstania GCI w Zebrzydowicach jest m.in. wyrównanie owych moŜliwości dostępu
do nowoczesnych technologii oraz kształcenie i dokształcanie mieszkańców (z szczególnym
uwzględniłem ludzi młodych) naszej lokalnej społeczności.
Głównym celem projektu jest wyrównywanie dysproporcji w dostępie do nowych
technologii i zapewnienie mieszkańcom Gminy Zebrzydowice dostępu poprzez Internet do
wszechstronnej wiedzy i informacji obejmującej przede wszystkim zagadnienia rynku pracy,
szkoleń a takŜe zasady podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto
projekt zapewni dostęp mieszkańców do pełnej gamy usług teleinformatycznych poprzez
praktyczne wykorzystanie nowoczesnego sprzętu naleŜącego do GCI. Cele realizowane będą
poprzez:
•
zapewnienie bezrobotnym, młodzieŜy i reszcie mieszkańców dostępu do informacji
o rynku pracy, szkoleniach oraz o zasadach podejmowania i prowadzenia
działalności gospodarczej.
•
organizowanie wspólnie z Powiatowym Urzędem Pracy w Cieszynie i Gminnym
Ośrodkiem Opieki Społecznej kursów i szkoleń z zakresu poradnictwa zawodowego
oraz aktywizowanie środowisk osób bezrobotnych do podnoszenia kwalifikacji
zawodowych i lepszego przygotowania absolwentów róŜnych szkół do aktywnego
poszukiwania pracy.
•
udzielanie podstawowej pomocy prawnej poprzez dostęp do obowiązujących
przepisów prawa ze szczególnym uwzględnieniem przepisów z zakresu prawa
pracy.
•
ścisłe współdziałanie z dyrekcjami gimnazjów, z biblioteką oraz świetlicami
w kształceniu młodzieŜy z terenu gminy
•
oŜywienie lokalnego rynku pracy poprzez zapewnienie osobom bezrobotnym
wielogodzinnego dostępu do stałego łącza internetowego.
•
organizowanie bezpłatnych kursów komputerowych oraz szkoleń z zakresu obsługi
nowoczesnego sprzętu biurowego poprzez praktyczne wykorzystanie sprzętu GCI
•
szkolenie pracowników GCI i wolontariuszy zajmujących się obsługą
i prowadzeniem placówki oraz współdziałanie w tym zakresie z Powiatowym
Urzędem Pracy i innymi wyspecjalizowanymi instytucjami,
•
stworzenie bazy danych o osobach z bezrobotnych, absolwentach i pracodawcach
z terenu gminy oraz współdziałanie w tym zakresie z GCI działającymi na terenie
sąsiednich gmin,
•
druk folderów oraz ulotek informacyjnych w lokalnej prasie (Wiadomości znad
Piotrówki – Gminny Biuletyn Informacyjny)
•
propagowanie idei wolontariatu wśród młodych osób gminy jako pierwszego
kontaktu z pracą i zdobywania doświadczenia zawodowego.
• angaŜowanie staŜystów w pracę GCI
GCI jest inicjatywą samorządu terytorialnego.
EKOKONSULTING
31
2.5. Zidentyfikowane problemy
Gmina Zebrzydowice posiada liczne walory stanowiące fundament jej rozwoju społecznogospodarczego. Wynikają one przede wszystkim z:
•
atrakcyjnego połoŜenia geograficznego, w sąsiedztwie przejść granicznych
z Republiką Czech,
bogatych walorów przyrodniczo-krajobrazowych,
dobrego (ulegającego ciągłym procesom modernizacyjnym) stanu infrastruktury
technicznej,
duŜej dostępności terenów przeznaczonych pod inwestycje komercyjne.
•
•
•
Czynniki te decydują przede wszystkim o wysokiej atrakcyjności turystycznej i gospodarczej
Gminy, a tym samym wskazują kierunek działań na rzecz poprawy warunków Ŝycia jej
mieszkańców. Niemniej jednak, jak wykazuje analiza SWOT zawarta w
, jest ona zagroŜona marginalizacją społeczno-ekonomiczną
o ile nie zdynamizowane zostaną wysiłki na rzecz uczynienia z Gminy liczącego się centrum
turystyczno-rekreacyjnego w regionie, jak równieŜ ośrodka wsparcia przedsiębiorczości.
P
r
o
g
r
a
m
i
e
R
o
z
w
o
j
u
k
L
o
a
l
n
e
g
o
m
i
n
y
Z
e
b
r
z
y
d
o
w
i
c
e
G
Władze gminy Zebrzydowice podjęły działania ukierunkowane w pierwszej kolejności na
budowę i modernizację infrastruktury technicznej, ochrony środowiska i drogowej. Przy
wydatnej pomocy finansowej w ramach programów wsparcia preferencyjnego,
wybudowano i zmodernizowano infrastrukturę zaopatrzenia w wodę pitną, odprowadzania
i oczyszczania ścieków oraz drogową. Podjęto równieŜ działania na rzecz zoptymalizowania
zuŜycia energii na cele grzewcze w obiektach komunalnych oraz poprawie dostępności do
obiektów infrastruktury turystycznej, kulturalniej społecznej. Długofalowym efektem
podjętych przedsięwzięć ma być w szczególności wzrost atrakcyjności inwestycyjnej
i turystycznej obszaru Gminy.
W dalszym ciągu jednak występuje szereg problemów, które rzutują na tempo zmian
prorozwojowych Gminy. Analiza otoczenia społeczno-gospodarczego wskazuje m.in. na:
•
rosnący odsetek ludzi w wieku produkcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców Gminy
•
brak większych zakładów przemysłowych,
•
znaczne ograniczenie poziomu zatrudnienia (obserwowane od końca lat 90.) na
terenie Gminy, wynikające przede wszystkim z likwidacji KWK „Morcinek”
w Kaczycach
•
„tradycyjny” układ komunikacyjny z licznymi wadami geometrycznymi
ograniczającymi moŜliwości funkcjonalne, jak równieŜ złe parametry techniczne na
określonych odcinkach dróg.
Pierwszy z wymienionych czynników jest w duŜej mierze efektem pełnionej przez gminę
Zebrzydowice funkcji mieszkalnej dla okolicznych aglomeracji, a nie korzystnych tendencji
rozwojowych w samej gminie. Wskazuje na to w szczególności czynnik drugi – brak
większych zakładów przemysłowych.
Trzeci z wskazanych elementów jest skutkiem restrukturyzacji górnictwa węgla
kamiennego, w następstwie której zlikwidowana została Kopalnia Węgla Kamiennego
„Morcinek” w Kaczycach. Część zwalnianej załogi kopalni znalazła zatrudnienie poza
obszarem gminy (głównie w innych kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.).
Niemniej jednak proces likwidacji KWK „Morcinek” pozostaje w dalszym ciągu waŜnym
wyzwaniem społeczno-gospodarczym. Szansą na wzrost zatrudnienia na terenie gminy
Zebrzydowice jest skuteczne wdroŜenie programu rewitalizacji obszaru poprzemysłowego
EKOKONSULTING
32
w Kaczycach. Wzrost zatrudnienia będzie wynikiem przede wszystkim ulokowania na
obszarze jeszcze nie zagospodarowanym byłej kopalni przedsiębiorstw z sektora MSP.
Ostatni czynnik nawiązuje do poprzedniego. Niedoskonałości sieci drogowej na obszarze
Zebrzydowic stanowią znaczącą barierę dla właściwego wykorzystania funkcjonalnego bazy
gospodarczej i przestrzennej Gminy.
Rewitalizacja obszaru po byłej KWK „Morcinek” wychodzi naprzeciw występującym
problemom. Jest kompleksowym działaniem w sferze przestrzennej, gospodarczej
i społecznej, którego efektem będzie jakościowa zmiana charakterystyki funkcjonalnej
obszaru poprzemysłowego. Poprzez modernizację infrastruktury drogowej, wodnokanalizacyjnej stworzone zostaną dogodne warunki techniczno-materialne do prowadzenia
działalności gospodarczej. Z kolei zadania programu dotyczące modernizacji istniejących
obiektów poprzemysłowych pozwolą m.in. na:
•
lepsze dopasowanie funkcjonalne,
•
przyczynią się do ograniczenia oddziaływania na środowisko naturalne poprzez
redukcję emisji zanieczyszczeń do atmosfery w procesie spalania paliw na cele
grzewcze,
•
poprawią stan środowiska przyrodniczego (obszary zieleni urządzonej),
Działania w obszarze społecznej prowadzić będą do ograniczenia występujących patologii –
duŜego ryzyka przestępczości. Pyzatym pozwolą na lepszy przepływ informacji
i koordynację działań na rzecz przezwycięŜenia stanu kryzysu na obszarze
poprzemysłowym.
Szczególne problemy obszaru rewitalizowanego dotyczą:
•
droŜności komunikacyjnej i naleŜytych warunków technicznych dla transportu,
•
awaryjności systemu wodno-kanalizacyjnego,
•
nieefektywnej gospodarki energią cieplną w obiektach
•
postępującej degradacji substancji budowlanej,
•
róŜnych (często sprzecznych) celów działania podmiotów juŜ funkcjonujących,
•
względnie niskiej (w porównaniu do moŜliwości) aktywności inwestycyjnej,
•
narastaniu zjawiska przestępczości.
Rozwiązaniu przedstawionych problemów słuŜyć będzie wdroŜenie przewidzianych
w programie zadań inwestycyjnych w obszarze przestrzennym, gospodarczym
i społecznym.
EKOKONSULTING
33
2.6. Analiza SWOT
Tabela 2-18 Analiza SWOT dla Gminy Zebrzydowice
Mocne strony
Słabe strony
• występowanie duŜych obszarów o wysokich walorach
przyrodniczych mogących stanowić uŜytki ekologiczne i
obszary chronionego krajobrazu.
• bogaty układ hydrograficzny pozwalający kształtować
sztuczne zbiorniki.
• zachowane obiekty historyczne i załoŜenia dworskie objęte
ochroną konserwatorską.
• silne poczucie przynaleŜności do kultury Ziemi
Cieszyńskiej i otwartość na kulturę europejską.
• wysoka dostępność do obszarów o wysokich wartościach
krajobrazowych i kulturowych (szlaki turystyczne:
rowerowe i piesze).
• proedukacyjne postawy mieszkańców gminy (szczególnie
młodzieŜy).
• wysoka atrakcyjność rezydencjalna gminy.
• wysoka dostępność do podstawowych usług publicznych i
komunalnych (kultura, edukacja, zdrowie, łączność,
wywóz odpadów).
• dostępność terenów uzbrojonych w podstawowe media
techniczne.
• logistyczna atrakcyjność gminy związana z kolejowym i
drogowym węzłem granicznym.
• dostępność do rozbudowanej sieci gazo-ciągów
rozdzielczych oraz sieci elektro-energetycznej o róŜnej
mocy i napięciu.
• wysoki potencjał oczyszczania ścieków
• rozbudowany układ drogowy.
• wysoki poziom zanieczyszczenia atmosfery, (których
źródłem są: komunikacja, niska emisja i zanieczyszczenia
transgraniczne).
• zanieczyszczenie wód powierzchniowych ściekami.
• przeciętny poziom aktywności środowisk lokalnych na
rzecz rozwoju gminy.
• degradacja przestrzeni i załoŜeń parkowych wokół
obiektów pałacowych i dworskich oraz pogarszanie się ich
stanu technicznego.
• utrzymywanie się niskiego poziomu wykształcenia
ludności.
• postępująca dekapitalizacja gospodarstw rolnych i siedlisk
ludności dwuzawodowej.
• „przestarzały” układ komunikacyjny, geometryczna
wadliwość układu drogowego oraz jego kolizyjność z
układem kolejowym.
• wadliwe prowadzenie sieci magistralnych skutkujące
degradacją krajobrazu i koniecznością utrzymywania
duŜych stref ochronnych.
Szanse
ZagroŜenia
• połoŜenie gminy w korytarzu ekologicznym rzek: Olzy i
Piotrówki oraz cieku Pielgrzymówki.
• połoŜenie gminy w kompleksie leśnym o znaczeniu
transgranicznym (Przedgórze Cieszyńskie – Karwina).
• wzrastająca świadomość ekologiczna w skali globalnej.
• zwiększająca się moŜliwość uzyskania środków
finansowych ze źródeł zewnętrznych (przede wszystkim
UE)
• wzrastające zainteresowanie podmiotów gospodarczych
lokowaniem siedzib firm w obiektach historycznych.
• wzrost popytu na usługi turystyczne i rekreacyjne
połączony ze zwiększoną mobilnością ludzi.
• rozwój współpracy polsko – czeskiej w ramach
euroregionu.
• rozwój klasy średniej w okolicznych miastach poszukującej
duŜych obiektów i przestrzeni rezydencjalnych.
• uniezaleŜnianie się budownictwa mieszkaniowego od
zorganizowanych systemów infrastruktury komunalnej.
• połoŜenie w sąsiedztwie przejść granicznych.
• wzrastające znaczenie powiązania kolejowego EC-65:
Warszawa – Wiedeń.
• wzrastające znaczenie drogi wojewódzkiej nr 937.
• wzrastające znaczenie ciągów komunikacyjnych w ujęciu
transgranicznym.
• zwiększanie poziomu zanieczyszczeń transgranicznych
związane z lokalizacją uciąŜliwych ekologicznie zakładów
przemysłowych po stronie czeskiej.
• wzrost rozmiaru ruchu tranzytowego przyśpieszany
otwartością granic.
• utrzymywanie się wysokiego poziomu ryzyka
powodziowego.
• Atrakcyjność (rezydencjalna i turystyczna) Beskidu
Śląskiego.
• generalny brak społecznej akceptacji dla komercjalizacji
działalności prowadzonej w obiektach dziedzictwa
kulturowego.
• upowszechnianie się stylu Ŝycia cechującego się małym
stopniem otwartości na zewnątrz i niechęcią do
uczestnictwa w Ŝyciu zbiorowym.
• rosnąca siła ciąŜenia do wielkich ośrodków miejskich, jako
skupisk atrakcyjnych miejsc pracy.
• relatywnie wyŜsza atrakcyjność innych ośrodków jako
potencjalnych miejsc zamieszkania z racji wyŜszej
dostępności do usług publicznych i rynkowych.
• odkładanie w czasie modernizacji krajowych i
regionalnych sieci transportowych (kolejowych i
drogowych).
• ograniczony dostęp gminy do trans-europejskich
systemów komunikacyjnych.
Źródło: Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Zebrzydowice
EKOKONSULTING
34
Tabela 2-19 Analiza SWOT dla obszaru rewitalizowanego
Mocne strony
• uregulowana prawnie kwestia zagospodarowanie
przestrzennego obszaru
• wysoka dostępność terenów uzbrojonych w podstawowe
media techniczne.
• logistyczna atrakcyjność obszaru związana granicznym
węzłem komunikacyjnym
• rozwijająca się juŜ przedsiębiorczość, w tym z udziałem
kapitału zagranicznego
• rozbudowany układ drogowy
• dostępność obiektów do wykorzystania na cele
gospodarcze
Szanse
• moŜliwość uzyskania preferencyjnego wsparcia ze środków
funduszy strukturalnych UE
• moŜliwość uzyskania preferencyjnego wsparcia ze środków
o krajowych funduszy ochrony środowiska i gospodarki
wodnej
• podejmowane wysiłki administracji publicznej na rzecz
zaktywizowania obszaru poprzemysłowego (poprzez
kompleksowe rozwiązanie istniejących problemów)
Słabe strony
• niski poziom innowacyjności większości zlokalizowanych
przedsiębiorstw
• niedokpaitalizowanie przedsiębiorstw
• nieracjonalna gospodarka energetyczna w obiektach
• wysoka awaryjność sieci wod.-kan.
• rosnące ryzyko przestępczości
• postępująca degradacja techniczna istniejącego systemu
komunikacyjnego,
• niewystarczające dopasowanie funkcjonalne istniejących
obiektów i otoczenia do specyfiki prowadzonej przez
przedsiębiorstwa działalności
• brak znaczących inicjatyw w zakresie szerokiej promocji
obszaru w regionie
ZagroŜenia
• ograniczone moŜliwości organizacyjne i finansowe
kreowania zmian na obszarze rewitalizowanym przez
gminę Zebrzydowice,
• rozbieŜność celów działań podmiotów zaangaŜowanych
(brak spójnej polityki funkcjonowania obszaru
pokopalnianego).
• atrakcyjność inwestycyjna sąsiadujących aglomeracji
miejskich
Źródło: opracowanie własne
EKOKONSULTING
35
3. POWIĄZANIA PROGRAMU Z DOKUMENTAMI
STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI
3.1. Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego na lata
2000-2020
k
obowiązująca od chwili przyjęcia
jej treści przez Sejmik Województwa Śląskiego uchwałą z dnia 4 lipca 2005 r., to jeden
z najwaŜniejszych dokumentów przygotowanych przez samorząd województwa, który
poprzez swoje organy podejmuje działania na rzecz zaspokajania potrzeb mieszkańców
regionu, stałego podnoszenia jakości Ŝycia i utrzymania regionu na ścieŜce trwałego
i zrównowaŜonego rozwoju.
obrazuje m.in. długofalową koncepcję rozwoju,
zorientowaną na rozwiązywanie kluczowych problemów i wykorzystywanie pojawiających
się szans.
jest aktualizacją
.
t
r
a
t
e
g
i
a
R
o
z
w
o
j
W
u
o
j
e
w
ó
d
z
t
w
Ś
a
l
ą
s
i
e
g
o
n
a
l
a
t
2
a
0
0
0
2
!
0
2
0
”
,
„
S
t
r
a
t
e
g
i
a
S
k
t
r
a
t
e
g
i
a
R
o
z
w
o
j
W
u
o
j
e
w
ó
d
z
t
w
Ś
a
l
ą
s
i
e
g
o
n
a
l
a
t
2
a
0
0
0
2
!
0
2
0
t
S
r
a
t
e
g
i
i
S
k
R
o
z
w
o
j
W
u
o
j
e
w
ó
d
z
t
w
Ś
a
l
ą
s
i
e
g
o
n
a
l
a
t
2
a
0
0
0
2
!
0
1
5
k
P
r
i
o
r
y
t
e
t
:
O
c
h
r
o
n
a
k
i
s
z
t
a
ł
t
o
w
a
n
i
e
ś
r
o
d
o
w
i
s
a
k
E
A
R
S
T
I
Z
C
N
I
Y
V
P
:
o
p
r
a
w
a
j
o
r
a
z
p
r
z
e
s
t
r
z
e
k
a
o
ś
c
i
ś
r
o
d
o
w
i
n
wyznacza m.in.
i
k
s
a
n
a
t
u
r
a
l
n
e
g
o
E
C
L
k
i
u
l
t
u
r
o
w
e
g
o
o
r
a
z
z
w
i
ę
s
z
e
n
i
e
G
T
k
k
Głównym
celem działań będzie przystosowanie zdegradowanych terenów do pełnienia nowych
funkcji, m.in.: gospodarczych, społecznych, rekreacyjnych, edukacyjnych, w konsekwencji
ich rewaloryzacja i poprawa warunków Ŝycia mieszkańców.
a
t
r
a
c
y
j
n
o
ś
c
i
p
r
z
e
s
t
r
z
e
n
i
K
,
i
e
r
u
n
e
d
z
i
a
ł
a
3
ń
:
R
e
w
i
t
a
l
i
z
a
c
j
a
t
e
r
e
n
ó
w
z
d
e
g
r
a
d
o
w
a
n
y
c
h
.
3.2. Regionalny Program Operacyjny Województwa
Śląskiego na lata 2007-2013
k
Celem głównym
jest stymulowanie dynamicznego rozwoju, przy wzmocnieniu spójności społecznej,
gospodarczej i przestrzennej regionu. Rozwój naleŜy tu rozumieć bardzo szeroko, jako
proces zachodzący na wielu komplementarnych płaszczyznach, w tym:
R
e
g
i
o
n
a
l
n
e
g
P
o
r
o
g
r
a
m
u
O
p
e
r
a
c
y
j
n
e
g
o
W
o
j
e
w
ó
d
z
t
w
Ś
a
l
ą
s
i
e
g
o
n
a
l
a
t
2
a
0
0
7
–
„
2
0
1
3
”
•
gospodarczej: wzrost gospodarczy i zwiększenie zatrudnienia, rozwój technologiczny
i innowacje, restrukturyzacja i dywersyfikacja działalności gospodarczej,
•
społecznej: poprawa jakości Ŝycia mieszkańców, wzbogacenie toŜsamości kulturowej
i procesy integracyjne, rozwój usług i zasobów społecznych, wzrost mobilności
zawodowej i społecznej,
•
środowiskowej: zmniejszenie obciąŜeń i polepszenie
przyrodniczego, zachowanie bioróŜnorodności,
•
infra-techniczej: podnoszenie jakości, rozbudowa i racjonalne gospodarowanie
zasobami infrastruktury technicznej.
jakości
środowiska
Zadania objęte programem rewitalizacji wpisują się w
W ramach priorytetu będą wspierane m.in.
działania w zakresie infrastruktury rozwoju gospodarczego, promocji inwestycyjnej,
rewitalizacji obszarów zdegradowanych.
P
r
i
o
r
y
t
e
t
I
a
d
a
n
i
a
i
r
o
z
w
ó
j
B
t
e
c
h
n
o
l
o
g
i
c
z
n
y
,
i
n
n
o
w
a
c
j
e
i
p
r
z
e
d
s
i
ę
b
i
o
r
c
z
o
ś
ć
.
EKOKONSULTING
36
3.3. Program Ochrony Środowiska dla Województwa
Śląskiego
WdroŜenie wyznaczonych kierunków działań programu rewitalizacji wpisuje się
w załoŜenia Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Śląskiego poprzez ogólny cel
długoterminowy: Podniesienie jakości Ŝycia mieszkańców miast, poprawa estetyki obszarów
zurbanizowanych poprzez przebudowę starych dzielnic zdegradowanych oraz rewitalizację
terenów poprzemysłowych i pogórniczych.
Podniesienie jakości Ŝycia mieszkańców jest jednym z głównych kierunków działań
zaproponowanych w strategii rozwoju województwa w ramach 3 celów strategicznych:
rewitalizacja terenów poprzemysłowych oraz pogórniczych, zagospodarowanie centrów
miast, przebudowa starych dzielnic zdegradowanych i przeludnionych.
WaŜnym aspektem rewitalizacji terenów poprzemysłowych jest ocena ich potencjalnych
moŜliwości dla przyjęcia nowych funkcji. Wykorzystanie gospodarcze tych terenów
(lokalizacja nowych elementów infrastruktury technicznej, magazynowanie, lokalizacja
centrów logistycznych i funkcji edukacyjnych), powinno uwzględniać poprawę warunków
środowiskowych poprzez zmniejszanie ryzyka środowiskowego, rozbudowę systemu
obszarów chronionych, tworzenie terenów o znaczeniu rekreacyjnym.
3.4. Strategia Rozwoju Gminy Zebrzydowice
Lista strategicznych kierunków rozwoju gminy obejmuje cztery kierunki podstawowe. Są
nimi: Kierunek I: Wzmacnianie endogenicznego potencjału gminy, Kierunek II:
Wzmacnianie procesów adaptacji kapitału ludzkiego do warunków konkurencyjnej
gospodarki rynkowej, Kierunek III: Wzmacnianie uczestnictwa mieszkańców w
społeczeństwie zinformatyzowanym, Kierunek IV: Reurbanizacja wedle zasad
zrównowaŜonego rozwoju
Treścią kierunku I („Wzmacnianie endogenicznego potencjału gminy”) jest m.in.:
dostosowanie mikroprzedsiębiorstw do warunków lokalnego rynku usług, obejmujące:
dostęp do infrastruktury technicznej, dostęp do szkoleń w zakresie innowacji produktowych
i usługowych, przygotowanie terenów pod rozbudowę sektora małych i średnich firm.
Generalnym celem działań podejmowanych w ramach tego kierunku jest utworzenie do
2010 roku 1200 - 1300 nowych miejsc pracy, w sposób kompensujący negatywne skutki
utraty miejsc pracy w wyniku likwidacji KWK „Morcinek”.
Treścią kierunku II („Wzmacnianie procesów adaptacji kapitału ludzkiego do warunków
konkurencyjnej gospodarki rynkowej”) jest m.in.: kreowanie zachowań przedsiębiorczych
w społeczności lokalnej. Generalnym celem działania podejmowanego w ramach tego
kierunku jest osiągnięcie wskaźnika 1200 osób fizycznych prowadzących działalność na
własny rachunek na 10000 mieszkańców w horyzoncie 2010 roku.
Treścią kierunku III („Wzmacnianie uczestnictwa mieszkańców w społeczeństwie
zinformatyzowanym”) jest m.in.: uruchomienie telematycznej współpracy między
przedsiębiorstwami sektorów szans rozwojowych. Generalnym celem działania
podejmowanego w ramach tego kierunku jest podwojenie liczby podmiotów gospodarczych
działających w sektorach szans rozwojowych oraz utworzenie informatycznej sieci
współpracy podmiotów wspierających rozwój przedsiębiorczości w gminie.
Treścią kierunku IV („Reurbanizacja wedle zasad zrównowaŜonego rozwoju”) jest m.in.:
przebudowa lokalnego układu komunikacyjnego ograniczająca stopień rozproszenia
zabudowy i poprawiająca funkcjonowanie przejść granicznych, objęcie ochroną wód
EKOKONSULTING
37
powierzchniowych i zbiorników, ochrona zasobów leśnych, rewitalizacja obszarów,
relokalizacja działalności ekologicznie uciąŜliwych do stref aktywności gospodarczej.
Przedstawione cele i kierunki działań ujęte w Strategii Rozwoju Gminy Zebrzydowice są
zbieŜne w sposób bezpośredni i pośredni z załoŜeniami programu rewitalizacji
3.5. Program Ochrony Środowiska dla Gminy
Zebrzydowice
Ze względu na duŜy zasięg terenów pogórniczych istotnym jest, aby przywracać do
uŜytkowania te tereny, a dalsze uŜytkowanie i eksploatację kopalin przeprowadzać z jak
najmniejszymi skutkami dla środowiska naturalnego.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Zebrzydowice w ramach poprawy ochrony
powierzchni ziemi przewidział do realizacji następujące cele:
•
Cel długoterminowy TP ZK 1: Racjonale uŜytkowanie zasobów naturalnych
•
Cel krótkoterminowy TPZK1C1: Rekultywacja
i rewitalizacja terenów poprzemysłowych.
terenów
zdegradowanych
Oprócz tego poszczególne kierunki działań w ramach programu rewitalizacji przyczyniają
się do osiągnięcia celów POŚ w zakresie ochrony powietrza:
•
Cel długoterminowyP1: Poprawa jakości powietrza oraz obniŜenie poziomu
substancji szkodliwych w powietrzu,
•
Cel krótkookresowy P1C1: Poprawa jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji
z procesu spalania paliw do celów grzewczych, ograniczenie niskiej emisji,
zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną.
3.6. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego
Gminy Zebrzydowice
UCHWAŁA NR XXII/233/04 RADY GMINY ZEBRZYDOWICE z dnia 26 sierpnia 2004r. w
sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy
Zebrzydowice. Kwestie zagospodarowania obszaru po byłej KWK „Morcinek” uregulowano
w Rozdziale 4. Ustalenia dotyczące kształtowania i ochrony środowiska. Zgodnie z § 12 pkt.
2, w odniesieniu do środowiska naturalnego ustala się:
•
zakaz lokalizacji na całym obszarze objętym planem (za wyjątkiem terenów po
zlikwidowanej KWK „Morcinek”) przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko, wymagających (obligatoryjnie) sporządzenia raportu o oddziaływaniu
na środowisko,
•
dopuszcza się na terenach po zlikwidowanej KWK „Morcinek” realizację zakładów
produkcyjnych i przemysłu cięŜkiego (za wyjątkiem spalarni, kompostowni
i składowisk śmieci oraz materiałów niebezpiecznych),
•
dopuszcza się na terenach byłego obszaru górniczego zlikwidowanej KWK
„Morcinek” rozpoznanie złóŜ metanu i jego wydobycie,
•
wszelka działalność górnicza wykraczająca poza ramy rozpoznawania i wydobycia
metanu, wymaga zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
gminy, w części która jest bezpośrednią konsekwencją zamiaru prowadzenia
działalności górniczej a koszty sporządzenia jego zmiany i skutków jego uchwalenia
poniesie przedsiębiorca.
EKOKONSULTING
38
4. ZAŁOśENIA PROGRAMU REWITALIZACJI
4.1. Zasięg terytorialny rewitalizowanego obszaru
Obszar rewitalizowany obejmuje tereny byłej Kopalni Węgla Kamiennego „Morcinek”
w Kaczycach o powierzchni ok. 100 000 m2. Szczegółowy zakres terenu zaznaczono na mapie
zagospodarowania przestrzennego linią przerywaną (por. Rysunek 4-2).
Obszar objęty programem rewitalizacji jest terenem o względnie jednolitym przeznaczeniu
funkcjonalnym – zasadnicza część działek stanowi obszar wytwórczo-komercyjny oraz drogi
lokalne. Z obszaru rewitalizowanego wyłączono tereny zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej.
Uzasadnieniem dla wyboru obszaru podlegającego rewitalizacji jest wciąŜ obecny na tym
terenie „stan kryzysowy” wywołany skutkami restrukturyzacji górnictwa węgla
kamiennego – likwidacją KWK „Morcinek”. Zlokalizowane tam przedsiębiorstwa nie
zrekompensowały skutków społecznych związanych z zwolnieniami pracowników.
Konieczne jest zatem podjęcie działań, które prowadziłyby do zdynamizowania aktywności
gospodarczej na tym terenie.
Teren objęty programem rewitalizacji nie jest jednolity pod względem własności
nieruchomości. Dla skutecznej realizacji załoŜonych zadań inwestycyjnych konieczna jest
zatem współpraca wszystkich zainteresowanych podmiotów.
EKOKONSULTING
39
Rysunek 4-1 Ogólna lokalizacja obszaru rewitalizowanego
EKOKONSULTING
40
Rysunek 4-2 Zasięg obszaru rewitalizowanego – zagospodarowanie przestrzenne
EKOKONSULTING
41
Rysunek 4-3 Zasięg obszaru rewitalizowanego – własność nieruchomości
EKOKONSULTING
42
4.2. Podział na projekty i zadania inwestycyjne
Projekty związane z rewitalizacją zostały podzielone według następujących kryteriów:
1. Kryterium podmiotu podejmującego działania:
•
projekty realizowane przez gminę Zebrzydowice,
•
projekty realizowane przez Spółkę Restrukturyzacji Kopalń S.A. i podmioty
od niej zaleŜne,
•
projekty realizowane przez juŜ funkcjonujące na obszarze rewitalizowanym
podmioty gospodarcze.
2. Kryterium przedmiotu podejmowanych działań:
•
projekty związane z infrastrukturą obszaru rewitalizowanego,
•
projekty o charakterze organizacyjnym,
•
projekty związane z przekształceniami własnościowymi.
3. Kryterium sfery działań:
•
projekty w sferze przestrzennej (techniczno-materialnej),
•
projekty w sferze gospodarczej,
•
projekty w sferze społecznej.
4. Kryterium horyzontu czasowego podejmowanych działań:
•
projekty realizowane w latach 2007-2010,
•
projekty realizowane w latach 2011-2015,
•
Projekty realizowane w całym okresie programowania.
Określonym rodzajom projektów przyporządkowane zostaną zadania inwestycyjne
warunkujące osiągniecie celów programu rewitalizacji. W szczególności będą to:
1. Modernizacja odcinka drogi dojazdowej do terenów byłej kopalni od ul. Stalmacha
do ul. Morcinka
2. Remont sieci dróg wewnętrznego obszaru byłej kopalni (nawierzchnie)
3. Budowa i modernizacja infrastruktury wodno-kanalizacyjnej
4. Przebudowa i remont obiektów poprzemysłowych na cele działalności gospodarczej
(w tym termomodernizacja budynków), a takŜe zagospodarowanie przyległego
otoczenia poprzez budowę/modernizację infrastruktury towarzyszącej (np. parkingi)
oraz opracowanie i wdroŜenie koncepcji zieleni urządzonej na obszarze
rewitalizowanym
5. Stworzenie systemu monitoringowego dla obszaru rewitalizowanego
6. Stworzenie internetowego systemu danych o obszarze rewitalizowanym
Szczegółowa charakterystyka i uzasadnienie dla podejmowanych zadań przedstawione
zostaną w dalszej części opracowania.
EKOKONSULTING
43
4.3. Kryteria wyboru pilotaŜu i kolejność realizacji
W pierwszej kolejności przewiduje się realizację zadań, za które odpowiedzialnym (lub
współodpowiedzialnym) podmiotem będzie gmina Zebrzydowice.
NaleŜą do nich
w szczególności:
•
Zadanie nr 1: Modernizacja odcinka drogi dojazdowej do terenów byłej kopalni od
ul. Stalmacha do ul. Morcinka
•
Zadanie nr 6:
rewitalizowanym
Stworzenie
internetowego
systemu
danych
o
obszarze
Zadaniem priorytetowym do realizacji jest zadanie nr 1. Wynika to z faktu, iŜ zostało ono
zaakceptowane jako projekt wdraŜany w systemie pozakonkursowym w ramach Programu
Rozwoju Subregionu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata
2007-2013. Zadanie to ma szczególne znaczenie – wpływa istotnie na poprawę dostępności
terenów poprzemysłowych. Projekt wdraŜany będzie w latach 2007-2009, przy czym
rzeczowa realizacja inwestycji przewidziana jest na rok 2009.
RównieŜ zadanie nr 6 przewidziane jest do realizacji w pierwszej kolejności. Wynika to m.in.
ze stosunkowo niskich nakładów inwestycyjnych a jednocześnie szerokiego zakresu
oddziaływania.
Zadanie nr 5: Stworzenie systemu monitoringowego dla obszaru rewitalizowanego planuje
się do realizacji w latach 2011-2015. Wynika to w szczególności z wypracowania
odpowiednich rozwiązań organizacyjnych.
Pozostałe zadania (za które odpowiedzialne będą podmioty prywatne mogą być realizowane
w całym okresie programowania.
4.4. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć.
Celem ogólnym programu rewitalizacji jest wielofunkcyjne wykorzystanie obszaru po byłej
KWK „Morcinek” w Kaczycach, zapewniające rozwój przedsiębiorczości i tworzenie nowych
miejsc pracy rekompensujących skutki likwidacji kopalni. W szczególności realizacja celu
ogólnego dotyczyć będzie:
•
oŜywienia ekonomicznego obszaru pokopalnianego poprzez wprowadzenie tam
nowych inwestycji,
•
wsparcia rozwoju podmiotów juŜ funkcjonujących na terenie objętym programem,
•
wsparcia dla inicjatyw pozwalających na tworzenie miejsc pracy oraz dywersyfikację
lokalnego rynku pracy,
•
poprawy stanu środowiska naturalnego oraz ładu przestrzennego,
•
przeciwdziałania wykluczeniu z Ŝycia gospodarczego zagroŜonych grup społecznych
(kobiet, osób niepełnosprawnych),
•
podniesienia poziomu bezpieczeństwa na obszarze rewitalizowanym,
•
stwarzania warunków do zrównowaŜonego rozwoju obszaru poprzemysłowego,
•
wzmocnienia spójności obszaru jako terenu wsparcia przedsiębiorczości,
•
promocji obszaru rewitalizowanego w regionie.
EKOKONSULTING
44
Cel programu rewitalizacji moŜe zostać osiągnięty jedynie w przypadku współdziałania
gminy Zebrzydowice, przedsiębiorstw i innych podmiotów instytucjonalnych. Jest to
szczególnie waŜne z uwagi na następujące czynniki:
•
obszar objęty rewitalizacją nie jest jednolity pod względem własności nieruchomości,
•
poszczególne podmioty realizują własne cele, które – w przypadku braku ich
korelacji – hamować będą proces rewitalizacji,
•
od zakończenia likwidacji KWK „Morcinek” minęło juŜ osiem lat; w tym czasie
podjęto szereg działań, które w sposób pośredni wpływają na zakres inicjatyw
podejmowanych w przyszłości,
•
realizacja programu rewitalizacji wymagać będzie poniesienia istotnych wydatków
inwestycyjnych, zatem od stopnia wykorzystania dostępnych źródeł finansowania
zaleŜeć będą efekty podjętych działań; jedynie skoordynowane wysiłki w tej
dziedzinie zapewniać będą poŜądane rezultaty.
Od gotowości podjęcia współpracy pomiędzy wszystkimi podmiotami zaangaŜowanymi
zaleŜeć będzie wypracowanie odpowiedniego modelu organizacyjnego programu
rewitalizacji.
Określony cel ogólny realizowany będzie poprzez cele cząstkowe w sferze materialnej,
gospodarczej i społecznej. Te z kolei osiągnięte będą dzięki skutecznemu wdroŜeniu zadań.
Przewidywane dla nich wskaźniki produktów i rezultatów przedstawia Tabela 4-1. Ich
wartości wymierne określone będą w części opracowania dotyczącej planu działań.
EKOKONSULTING
45
Tabela 4-1 Oczekiwane wskaźniki osiągnięć w wyniku realizacji zadań
Nr
zadania
Nazwa zadania
Wskaźniki produktów
Wskaźniki rezultatów
liczba nowych przedsiębiorstw [szt.]
liczba nowych punktów usługowych na terenach
zrewitalizowanych [szt.]
1.
Modernizacja odcinka drogi dojazdowej do terenów byłej kopalni
od ul. Stalmacha do ul. Morcinka
długość zmodernizowanego odcinka drogi [km]
2.
Remont sieci dróg wewnętrznego obszaru byłej kopalni
(nawierzchnie)
długość zdmodernizowanych odcinków dróg [km]
3.
Budowa i modernizacja infrastruktury wodno-kanalizacyjnej
długość wybudowanej/zmodernizowanej sieci
wod.kan. [km]
4.
Przebudowa i remont obiektów poprzemysłowych na cele
działalności gospodarczej (w tym termomodernizacja budynków),
a takŜe zagospodarowanie przyległego otoczenia poprzez
budowę/modernizację infrastruktury towarzyszącej (np.
parkingi) oraz opracowanie i wdroŜenie koncepcji zieleni
urządzonej na obszarze rewitalizowanym
5.
Stworzenie systemu monitoringowego dla obszaru
rewitalizowanego
6.
Stworzenie internetowego systemu danych o obszarze
rewitalizowanym
liczba budynków poprzemysłowych poddanych
przebudowie/remontowi na potrzeby działalności
gospodarczej [szt.]
powierzchnia budynków poprzemysłowych
zmodernizowanych na potrzeby działalności
gospodarczej [m2]
powierzchnia zdegradowanych obszarów
poprzemysłowych poddanych rehabilitacji [m2]
liczba sprzętu zainstalowanego na potrzeby systemu
monitoringu [szt.]
liczba systemów monitoringu zainstalowanych na
terenie objętym rewitalizacją[szt.]
liczba kampanii promocyjnych w kraju
(i/lub zagranicą) [szt.]
liczba nowych miejsc pracy powstała w wyniku
realizacji projektu [szt.]
powierzchnia terenów, które stały się dostępne w
wyniku realizacji projektuj [m2]
średni czas przejazdu [min.]
nośność drogi [kN/oś]
liczba nowych miejsc pracy utworzonych w strefie
poprzemysłowej (pośrednio) [szt.]
liczba przedsiębiorstw zlokalizowanych na
uzbrojonym terenie [szt.]
liczba przedsiębiorstw zlokalizowanych na terenie
zrewitalizowanym [szt.]
liczba obiektów poprzemysłowych zabezpieczonych
przed zagroŜeniami [szt.]
liczba nowych punktów usługowych na terenach
zrewitalizowanych [szt.]
wskaźnik wykrywalności przestępstw [%]
liczba wypromowanych ofert inwestycyjnych [szt.]
EKOKONSULTING
46
5. PLAN DZIAŁAŃ PRZESTRZENNYCH
(TECHNICZNO-MATERIALNYCH)
Celem szczegółowym w obszarze działań przestrzennych (techniczno-materialnych) jest
stworzenie dogodnych warunków do rozwoju przedsiębiorczości na obszarze
rewitalizowanym poprzez budowę/modernizację infrastruktury technicznej.
Tak określony cel wyznacza następujące kierunki działań:
•
stworzenie dogodnych połączeń komunikacyjnych
poprzemysłowym a głównym układem drogowym
miejscowość Kaczyce
•
stworzenie dogodnych warunków transportowych na obszarze pokopalnianym
(remont/przebudowa dróg)
•
dostosowanie sieci wodno-kanalizacyjnej do potrzeb prowadzenia działalności
gospodarczej
pomiędzy obszarem
przebiegającym przez
W ramach pierwszego z wymienionych kierunków działań przewidziano zadanie
inwestycyjne polegające na modernizacji odcinka drogi dojazdowej do terenów byłej kopalni
od ul. Stalmacha do ul. Morcinka. Przedsięwzięcie to realizowane będzie w ramach
(Subregion Południowy: Miasto Bielsko-Biała, powiat bielski,
powiat cieszyński, powiat Ŝywiecki) w systemie pozakonkursowym
Projekt w załoŜeniu ma zapewnić
dogodne warunki dla obsługi funkcjonujących obecnie na terenach byłej KWK „Morcinek”
podmiotów gospodarczych, a takŜe umoŜliwienie dojazdu i stworzenie dostępu do
infrastruktury na terenach przeznaczonych pod działalność gospodarczą. Zadanie
ukierunkowane jest na zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej obszaru poprzemysłowego,
a przez to przyciągnięcie nowych przedsiębiorców chcących lokować inwestycje na tym
terenie. Poprawa infrastruktury drogowej przyczyni się do rozwoju gospodarczego, wzrostu
wartości bezpośrednich inwestycji w gminie Zebrzydowice. Ponadto wpłynie na rozwój
, Przedsiębiorstwo
istniejących juŜ przedsiębiorstw takich jak: Transgór, Karbonia
gospodarki odpadami, wytwórni kruszyw i innych.
P
r
o
g
r
a
m
u
R
o
z
w
o
j
u
u
b
r
e
g
i
o
n
u
S
R
e
g
i
o
n
a
l
n
e
g
o
P
r
o
g
r
a
m
u
k
O
p
e
r
a
c
y
j
n
e
g
o
W
o
j
e
w
ó
d
z
t
w
a
Ś
l
ą
s
i
e
g
o
n
a
l
a
t
a
2
0
0
7
!
2
0
0
1
3
.
P
L
Przebudowa układu komunikacyjnego obejmować będzie:
•
remont oraz wykonanie nawierzchni jezdni z mieszanki mineralno-bitumicznej na
podbudowie z kruszywa kamiennego,
•
okrawęŜnikowanie drogi,
•
ujednolicenie szerokości odcinka drogi w granicach własności,
•
włączenie odcinka drogi do ul. Stalmacha i Morcinka (por. mapa – rozdział 4.1. )
•
odwodnienie drogi,
•
wykonanie oświetlenia (z wykorzystaniem istniejących słupów oświetleniowych lub
projekt nowej sieci).
Rzeczowa realizacja projektu przewidziana jest w okresie marzec-grudzień 2009 r. Całkowita
wartość nakładów inwestycyjnych projektu wynosi 1 600 000 zł brutto (tj. 400 000 €), w tym
rzeczowa realizacja projektu: 1 543 100 zł brutto (tj. 385 775 €).
EKOKONSULTING
47
Drugi z wymienionych kierunków działań jest komplementarny do pierwszego. Przewiduje
się, iŜ – poprzez modernizację (remont, przebudowę) dróg na wewnętrznym obszarze po
byłej kopalni – stworzone zostaną dogodne warunki dla transportu, w tym dla cięŜkich
pojazdów.
Obecnie drogi te w wielu miejscach mają istotnie zniszczone nawierzchnie. Ich intensywna
eksploatacja bez odpowiednich działań inwestycyjnych grozi po pewnym czasie znaczną
dewastacją i tym samym prowadzić moŜe do spadku droŜności wewnętrznego systemu
komunikacyjnego na obszarze pokopalnianym.
W większości grunty pod drogami na wewnętrznym obszarze pokopalnianym naleŜą do
Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. Dotychczas nie wykonano szczegółowych ekspertyz
wskazujących na zakres zadań warunkujących zapewnienie odpowiedniego standardu
komunikacyjnego. Ponadto waŜnym jest jasne określenie planu działań właścicieli działek
drogowych. Przed przystąpieniem do realizacji zadania niezbędne jest zatem
przeprowadzenie konsultacji pomiędzy gminą Zebrzydowice a zarządcą dróg celem
wypracowania odpowiedniego schematu organizacyjno-instytucjonalnego umoŜliwiającego
skuteczną aplikację o środki preferencyjne dostępne w ramach Regionalnego Programu
Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013.
Na wewnętrznym obszarze pokopalnianym zlokalizowanych jest ok. 3 km dróg.
W programie przewidziano szacunkowy, jednostkowy koszt ich modernizacji na poziomie
1 350 zł/mb.
Trzeci kierunek jest kontynuacją działań podjętych juŜ – w ramach pierwszego etapu
rewitalizacji – przez gminę Zebrzydowice. Dotyczy on w szczególności modernizacji sieci
wodno-kanalizacyjnych w miejscach gdzie występuje największy współczynnik awaryjności.
Przyjęto, iŜ budowie/modernizacji podlegać będzie ok. 2 km sieci wod.-kan. Szacunkowy,
jednostkowy koszt inwestycji przyjęto na poziomie 1 100 zł/mb.
EKOKONSULTING
48
Tabela 5-1 Harmonogram rzeczowo-finansowy zadań objętych planem działań przestrzennych
Nr
zadania
1.
2.
3.
Opis
Modernizacja odcinka drogi
dojazdowej do terenów byłej kopalni
od ul. Stalmacha do ul. Morcinka
Remont sieci dróg wewnętrznego
obszaru byłej kopalni (nawierzchnie)
Budowa i modernizacja
infrastruktury wodno-kanalizacyjnej
Spodziewane efekty
produkty
rezultaty
Jedn.
Jedn.
Parametr
Ilość
Parametr
Ilość
miary
miary
liczba nowych
szt.
2
przedsiębiorstw
liczba nowych
punktów
szt.
2
usługowych na
terenach
zrewitalizowanych
długość
liczba nowych
zmodernizowanego
km
0,6
miejsc pracy
odcinka drogi
powstała w
szt.
4
wyniku realizacji
projektu
powierzchnia
terenów, które
m2
100000
stały się dostępne
w wyniku
realizacji projektuj
średni czas
min.
5,1
przejazdu
długość
zmodernizowanych
km
3
odcinków dróg
Nośność drogi
kN/oś
80
długość
wybudowanej/
zmodernizowanej
sieci wod-kan
km
2,5
liczba
przedsiębiorstw
zlokalizowanych
na terenie
zrewitalizowanym
szt.
8
Etapy
realizacji
Czas
realizacji
przygotowanie
dokumentacji
V.2007XII.2007
procedura
przetargowa
XII.2008II.2009
realizacja inwestycji
III.2009XII.2009
rozliczenie
XII.2009
przygotowanie
dokumentacji,
wyłonienie
wykonawcy*,
realizacja inwestycji,
rozliczenie
przygotowanie
dokumentacji,
wyłonienie
wykonawcy*,
rozliczenie
Nakłady
do
poniesienia
Podmioty
zaangaŜowane
1 600,0
Gmina
Zebrzydowice
20082015
4 050,0
Właściciele
działek
drogowych
20082015
900,0
RAZEM:
Właściciele,
administratorzy
sieci
6 550,0
EKOKONSULTING
49
6. PLAN DZIAŁAŃ GOSPODARCZYCH
Celem szczegółowym w obszarze działań gospodarczych jest wzmocnienie potencjału
ekonomicznego przedsiębiorstw funkcjonujących na obszarze pokopalnianym oraz
stworzenie warunków zapewniających ich zrównowaŜony rozwój.
Dla realizacji określonego celu, przewiduje się działania w następujących kierunkach:
•
dostosowanie obiektów poprzemysłowych do specyfiki prowadzenia działalności
gospodarczej przez konkretne podmioty oraz ich zabezpieczenie przed degradacją,
•
zoptymalizowanie zuŜycia energii na cele grzewcze w obiektach poprzez działania
termomodernizacyjne,
•
stworzenie zaplecza na terenach przyległych
prowadzenia działalności gospodarczej,
•
stworzenie obszarów zieleni urządzonej na terenach przyległych do obiektów.
do
obiektów,
ułatwiającego
W ramach wymienionych kierunków działań zdefiniowano zadanie inwestycyjne p.n.
k
P
r
z
e
b
u
d
o
w
a
i
r
e
m
o
n
t
o
b
i
e
t
ó
w
p
o
p
r
z
e
m
y
s
ł
o
w
y
c
h
n
a
c
e
l
e
d
z
i
a
ł
a
l
n
o
ś
c
i
g
o
s
p
o
d
a
r
c
z
e
j
(
w
t
y
m
„
k
t
e
r
m
o
m
o
d
e
r
n
i
z
a
c
j
a
b
u
d
y
k
n
ó
w
)
,
a
t
a
Ŝ
e
z
a
g
o
s
p
o
d
a
r
o
w
a
n
k
b
u
d
o
w
ę
m
/
o
d
e
r
n
i
z
a
c
j
ę
i
n
f
r
a
s
t
r
i
e
p
r
z
y
l
e
g
ł
e
g
o
o
t
o
c
z
e
n
i
a
p
o
p
r
z
e
z
k
u
t
u
r
y
t
o
w
a
r
z
y
s
z
ą
c
e
j
(
n
p
.
p
a
r
i
n
g
i
)
o
r
a
z
o
p
r
a
c
o
w
a
n
i
e
i
w
d
r
o
Ŝ
e
n
i
e
k
o
n
c
e
p
c
j
i
z
i
e
l
e
n
i
u
r
z
ą
d
z
o
n
e
j
n
a
o
b
s
z
a
r
z
e
r
e
w
i
t
a
l
i
z
o
w
a
n
y
m
”
.
Realizacja tego przedsięwzięcia
obejmować będzie w szczególności
•
przebudowę i
funkcjonalnych,
•
termoizolację przegród zewnętrznych (ścian, dachów, stropodachów, stolarki
okiennej i drzwiowej),
•
modernizację źródeł ciepła w obiektach wraz z instalacją c.o. i c.w.u oraz
zastosowanie odnawialnych źródeł energii na potrzeby budynków,
•
modernizację wewnętrznych instalacji wodno-kanalizacyjnych i teletechnicznych,
•
budowę, przebudowę parkingów, placów składowych itp. na terenach przyległych
do modernizowanych obiektów,
•
opracowanie i wdroŜenie koncepcji zieleni urządzonej poprawiającej wizerunek
obszaru poprzemysłowego (efekt promocyjny).
remont
obiektów
dla
lepszego
dopasowania
do
potrzeb
Zadanie realizowane będzie przez podmioty gospodarcze – właścicieli obiektów. Z uwagi na
brak szczegółowych danych odnośnie zakresu niezbędnych robót, w harmonogramie
rzeczowo-finansowym dla zadania przyjęto szacunkowo, iŜ modernizacji podlegać będzie
ok. 6 budynków o średniej powierzchni uŜytkowej 5,5 tys. m2. Jednostkowy koszt określono
na poziomie ok. 2,5 mln zł/obiekt.
Wsparcie gminy Zebrzydowice dla realizacji zadania obejmować będzie w szczególności
pomoc w zakresie doboru preferencyjnych źródeł finansowania inwestycji.
EKOKONSULTING
50
Tabela 6-1 Harmonogram rzeczowo-finansowy zadań objętych planem działań gospodarczych
Spodziewane efekty
Nr
zadania
4.
Opis
produkty
Parametr
Przebudowa i remont obiektów
poprzemysłowych na cele
działalności gospodarczej (w tym
termomodernizacja budynków), a
takŜe zagospodarowanie
przyległego otoczenia poprzez
budowę/modernizację
infrastruktury towarzyszącej (np.
parkingi) oraz opracowanie i
wdroŜenie koncepcji zieleni
urządzonej na obszarze
rewitalizowanym
Liczba budynków
poprzemysłowych
poddanych
przebudowie/remontowi
na potrzeby działalności
gospodarczej
Powierzchnia budynków
poprzemysłowych
zmodernizowanych na
potrzeby działalności
gospodarczej
powierzchnia
zdegradowanych
obszarów
poprzemysłowych
poddanych rehabilitacji
Jedn.
miary
szt.
Ilość
6
rezultaty
Jedn.
Parametr
Ilość
miary
liczba
przedsiębiorstw
zlokalizowanych
na terenie
zrewitalizowanym
szt.
Nakłady
do
poniesienia
[tys. zł]
Etapy
realizacji
Czas
realizacji
przygotowanie
dokumentacji,
wyłonienie
wykonawcy*,
rozliczenie
20082015
15 000,0
RAZEM:
15 000,0
Podmioty
zaangaŜowane
6
m2
liczba obiektów
poprzemysłowych
33000 zabezpieczonych
przed
zagroŜeniami
szt.
6
m2
liczba nowych
punktów
100000
usługowych na
terenach
zrewitalizowanych
szt.
2
Właściciele
obiektów
przemysłowych
EKOKONSULTING
51
7. PLAN DZIAŁAŃ SPOŁECZNYCH
Celem szczegółowym w zakresie działań społecznych na obszarze rewitalizowanym jest
poprawa bezpieczeństwa oraz zwiększenie dostępności do informacji o terenach
poprzemysłowych podmiotów zainteresowanych.
Cel szczegółowy wyznacza następujące kierunki działań:
•
ograniczenie ryzyka przestępczości na obszarze poprzemysłowym,
•
stworzenie jednolitego źródła danych o obszarze poprzemysłowym.
W kontekście określonych kierunków działań w obszarze społecznym, przewiduje się
realizację dwóch zadań:
•
stworzenie systemu monitoringowego (wizyjnego) dla obszaru rewitalizowanego,
•
stworzenie internetowego systemu danych o obszarze rewitalizowanym.
W ramach pierwszego z wymienionych zadań przewiduje się współdziałanie Urzędu Gminy
Zebrzydowice i Komendy Policji w Zebrzydowicach, którego efektem będzie instalacja
systemu wizyjnego na obszarze pokopalnianym, pozwalającego na wczesne reagowanie
Policji na ewentualne zjawiska przestępcze. Realizacja tego zadania zwiększy
bezpieczeństwo funkcjonowania podmiotów gospodarczych. Przyjęto, iŜ wdroŜony zostanie
jeden system monitoringu, wykorzystujący odpowiedni rodzaj kamer. Niemniej jednak
konieczne są w tym zakresie prace koncepcyjne umoŜliwiające właściwe dostosowanie
systemu do specyfiki obszaru poprzemysłowego. Całkowity koszt zadania oszacowano
(w oparciu podobne przedsięwzięcia) na kwotę ok. 120 tys. zł.
Z kolei stworzenie internetowego systemu danych o obszarze rewitalizowanym zmierzać
będzie do „zebrania w jedno miejsce” ogólnych i szczegółowych informacji dla wszystkich
podmiotów zainteresowanych. W szczególności projekt skierowany będzie do nowych
przedsiębiorstw chcących lokować swoje inwestycje na terenie pokopalnianym. WaŜnym
będzie równieŜ przekazanie aktualnych danych na temat moŜliwości preferencyjnego
wsparcia inwestycji. Przewiduje się, iŜ zadanie realizowane będzie we współpracy
z Gminnym Centrum Informacji. Przyjęto, iŜ organizacja zadania leŜeć będzie w gestii gminy
Zebrzydowice, która – rozbudowując własną stronę internetową – będzie odpowiedzialna za
aktualizację i usystematyzowanie danych. Koszt zadania oszacowano na kwotę ok. 20 tys. zł.
EKOKONSULTING
52
Tabela 7-1 Harmonogram rzeczowo-finansowy zadań objętych planem działań społecznych
Nr
zadania
Opis
5.
Stworzenie systemu
monitoringowego dla obszaru
rewitalizowanego
6.
Stworzenie internetowego systemu
danych o obszarze rewitalizowanym
Spodziewane efekty
produkty
rezultaty
Jedn.
Jedn.
Parametr
Ilość
Parametr
miary
miary
liczba sprzętu
zainstalowanego na
szt.
6
potrzeby systemu
Wskaźnik
monitoringu
wykrywalności
%
liczba systemów
przestępstw
monitoringu
szt.
1
zainstalowanych na
terenie objętym
rewitalizacją
liczba kampanii
liczba
promocyjnych w
wypromowanych
szt.
1
szt.
kraju (i/lub
ofert
inwestycyjnych
zagranicą)
Nakłady
do
poniesienia
Etapy
realizacji
Czas
realizacji
75
przygotowanie
dokumentacji,
wyłonienie
wykonawcy*,
rozliczenie
20112015
120,0
Gmina
Zebrzydowice,
Komenda Policji
4
przygotowanie
koncepcji systemu,
wybór wykonawcy,
realizacja
20072010
20,0
Gmina
Zebrzydowice,
GCI
RAZEM:
140,0
Ilość
Podmioty
zaangaŜowane
EKOKONSULTING
53
8. PLAN FINANSOWY DLA PROGRAMU
REWITALIZACJI
Realizacja programu rewitalizacji wymaga konieczności przeznaczenia znaczących
nakładów inwestycyjnych. Ich finansowanie jedynie w oparciu moŜliwości budŜetu gminy
Zebrzydowice oraz budŜety innych podmiotów i instytucji zaangaŜowanych w sposób
znaczący obniŜenie skali oczekiwanego oddziaływania. Niezbędne jest zatem stworzenie
odpowiednich montaŜu finansowego, uwzględniającego preferencyjny kapitał zewnętrzny.
Specyfika proponowanych do realizacji projektu wskazuje na następujące moŜliwości
dofinansowania:
•
środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) dostępne w ramach
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013,
•
środki krajowych funduszy ochrony środowiska, w szczególności Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
Wszystkie planowane do realizacji zadania będą przedmiotem aplikacji o środki EFRR.
W odniesieniu do przedsięwzięć termomodernizacyjnych oraz wykorzystania odnawialnych
źródeł energii istnieje moŜliwość uzupełnienia montaŜu finansowego o środki WFOŚiGW
w Katowicach. NaleŜy równieŜ zaznaczyć, iŜ poszczególne zadania – oprócz zadania nr 1 –
realizowane będą w systemie konkursowym RPO. W Tabela 8-1 przedstawiono propozycję
rozwiązań w odniesieniu do ich przyporządkowania kategoriom określonym w
W
k
P
r
o
j
s
k
e
c
i
P
e
o
d
r
ę
c
z
n
t
ę
p
n
y
m
k
i
W
a
d
r
a
Ŝ
a
n
i
a
R
e
g
i
o
n
a
l
n
e
g
o
P
r
o
g
r
a
m
u
O
p
e
r
a
c
y
j
n
e
g
o
W
o
j
e
w
ó
d
z
t
w
a
Ś
l
ą
s
i
e
g
o
n
a
Warto nadmienić, iŜ zaproponowane dla zadań realizowanych
przez podmioty prywatne kierunki wsparcia mogą być wdraŜane jedynie w formule
Partnerstwa Publiczno-Prywatnego. Inne rozwiązania w tym względzie skutkować będą
koniecznością aplikacji w ramach priorytetów
dotyczących przedsiębiorstw.
l
a
t
a
2
0
0
7
!
2
0
1
3
(
w
e
r
s
j
a
I
I
I
)
.
s
t
r
i
c
t
e
Opracowując plan finansowy dla programu rewitalizacji naleŜy uwzględnić aspekty pomocy
publicznej. W chwili obecnej jedynym obowiązującym aktem prawa polskiego w zakresie
pomocy publicznej udzielanej w ramach programów na lata 2007-2013 jest Rozporządzenie
Rady Ministrów z dnia 13 października 2006 r. w sprawie ustalenia mapy pomocy
regionalnej (Dz.U.06. nr 190, poz. 1402). Instytucje Zarządzające wdraŜaniem
16 Regionalnych Programów Operacyjnych otrzymały w dniu 16 kwietnia 2007 r.
z Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwa Rozwoju Regionalnego
pierwsze projekty dotyczące przygotowywanych rozporządzeń w zakresie pomocy
publicznej. Projekty te będą przedmiotem konsultacji dla sformułowania ostatecznych
projektów rozporządzeń w sprawie poszczególnych zakresów pomocy publicznej. Oprócz
tego przewiduje się publikację tzw. „fiszek negatywnych”, których celem jest szczegółowe
wyjaśnienie aspektów występowania pomocy publicznej dla danego rodzaju projektów.
Dostępna obecnie ekspertyza Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w odniesieniu do
pomocy publicznej wskazująca, iŜ dla projektów dedykowanych i generujących przychody
poziom dofinansowania ulega zmniejszeniu do 40%.
Zadania programu rewitalizacji, za które odpowiadać będzie gmina Zebrzydowice nie
generują przychodów i będą udostępniane wszystkim
przychodów o charakterze
finansowym, stąd teŜ wnioskowana wartość wsparcia wyniesie 85% kosztów
kwalifikowanych. W pozostałych przypadkach wsparcie będzie pomocą publiczną.
EKOKONSULTING
54
Tabela 8-1 Kierunki wsparcia finansowego zadań objętych programem
Nr
zadania
1.
2.
Nazwa zadania
Priorytet, działanie, poddziałanie, typ projektu RPO
Modernizacja odcinka drogi dojazdowej do
terenów byłej kopalni od ul. Stalmacha do ul.
Morcinka
Remont sieci dróg wewnętrznego obszaru byłej
kopalni (nawierzchnie)
Uwagi
•
•
•
•
Priorytet I. Badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość
Działanie 1.1. Wzmocnienie atrakcyjności inwestycyjnej regionu
Poddziałanie 1.1.3. Rewitalizacja terenów zdegradowanych
Typ 5. Kompleksowe przygotowanie terenu przeznaczonego pod działalność gospodarczą z
wyłączeniem infrastruktury słuŜącej mieszkańcom.
Portek realizowany będzie w
ramach Programu Rozwoju
Subregionu
•
•
•
•
Projekt moŜe być realizowany
w tym wariancie w formule
PPP
•
•
•
•
Projekt dotyczy zewnętrznych
sieci naleŜących do JST
•
•
•
•
Typ 1. Przebudowa i remont obiektów poprzemysłowych, łącznie z adaptacją na cele :
gospodarcze, edukacyjne, turystyczne, rekreacyjne, społeczne i kulturalne, wraz z
zagospodarowaniem przyległego otoczenia, przyczyniające się do likwidacji istotnych
problemów gospodarczych lub społecznych na obszarze rewitalizowanym,
Projekt moŜe być realizowany
w tym wariancie w formule
PPP; uzupełnieniem montaŜu
finansowego mogą być środki
WFOŚiGW w Katowicach (w
zakresie prac termomod. i
instalacji OZE)
3.
Budowa i modernizacja infrastruktury wodnokanalizacyjnej
4.
poprzemysłowych na cele działalności
gospodarczej (w tym termomodernizacja
budynków), a takŜe zagospodarowanie
budowę/modernizację infrastruktury
towarzyszącej (np. parkingi) oraz opracowanie i
wdroŜenie koncepcji zielieni urządzonej na
obszarze rewitalizowanym
5.
Stworzenie systemu monitoringowego dla
obszaru rewitalizowanego
•
•
•
•
Typ 7. Tworzenie i rozbudowa systemów monitoringu w celu podniesienia bezpieczeństwa.
Zadanie realizowane we
współpracy z Komendą Policji
6.
Stworzenie internetowego systemu danych o
obszarze rewitalizowanym
•
•
•
•
Poddziałanie 1.1.2 Promocja inwestycyjna
Typ 2. Kampanie promocyjne w kraju i zagranicą,
Zadanie realizowane we
współpracy z GCI
EKOKONSULTING
55
Tabela 8-2 Rozkład źródeł finansowania programu
Źródła finansowania
Nr
zadania
Nazwa zadania
RPO
Koszt całkowity*
tys. zł
WFOŚiGW
Udział
tys. zł
Środki własne
Udział
BudŜet gminy
tys. zł
Podmioty gospodarcze
Udział
1.
Modernizacja odcinka drogi dojazdowej
do terenów byłej kopalni od ul. Stalmacha
do ul. Morcinka
1 600,0
1 131,52
70,72%
2.
Remont sieci dróg wewnętrznego obszaru
byłej kopalni (nawierzchnie)
4 050,0
3 442,5
85,00%
3.
Budowa i modernizacja infrastruktury
wodno-kanalizacyjnej
900,0
636,48
70,72%
4.
poprzemysłowych na cele działalności
gospodarczej (w tym termomodernizacja
budynków), a takŜe zagospodarowanie
budowę/modernizację infrastruktury
towarzyszącej (np. parkingi) oraz
opracowanie i wdroŜenie koncepcji
zielieni urządzonej na obszarze
rewitalizowanym**
15 000,0
6000,0
40,00%
5.
Stworzenie systemu monitoringowego dla
obszaru rewitalizowanego
120,0
102,0
85,00%
18,0
15,00%
6.
Stworzenie internetowego systemu
danych o obszarze rewitalizowanym
20,0
17,0
85,00%
3,0
15,00%
753,0
3,47%
21 690,0
11 329,5
52,23%
RAZEM:
*w przypadku zadań realizowanych przez podmioty prywatne koszt całkowity stanowi kwotę netto
468,48
263,52
3 750,0
3 750,0
Udział
29,28%
607,5
15,00%
5 250,0
35,00%
5 857,5
27,01%
29,28%
25,00%
17,29
tys. zł
**przyjęto zakres wsparcia WFOŚiGW na poziomie 25%; szczegółowe rozwiązania znane będą po ustaleniu zakresu prac inwestycyjnych
EKOKONSULTING
56
9. SYSTEM WDRAśANIA PROGRAMU
REWITALIZACJI
Jednostką odpowiedzialną za kwestie związane z wdraŜaniem programu będzie Urząd
Gminy Zebrzydowice, który w swojej strukturze organizacyjnej posiada Referat Strategii,
Rozwoju i Inwestycji Gminnych. Do zakresu działania referatu naleŜy:
•
•
w zakresie planowania inwestycyjnego i strategii:
o
opracowywanie projektów planów inwestycyjnych rocznych i wieloletnich,
o
opracowywanie projektów budŜetu z uwzględnieniem zadań inwestycyjnych
wynikających z w/w planów,
o
planowanie rozwoju architektoniczno- budowlanego gminy w zakresie
planów wieloletnich,
o
opracowywanie danych oraz planowanie strategiczne w zakresie rozwoju
architektoniczno-budowlanego gminy.
w zakresie obsługi inwestycyjnej:
o
przygotowywanie dokumentacji formalnoprawnej zadań inwestycyjnych
gminy,
o
przygotowywanie dokumentacji budowlanej oraz całości spraw związanych
z realizacją inwestycji gminnych,
o
przygotowywanie umów na prace projektowe oraz realizacje gminnych zadań
inwestycyjnych,
o
prowadzenie bieŜącego nadzoru inwestycyjnego nad
zadaniami ( kontrola budów, częściowe odbiory robót),
o
rozliczenia bieŜące i końcowe inwestycji,
o
odbiory końcowe i przekazanie inwestycji gminnych do uŜytkowania,
o
prowadzenie dokumentacji kancelaryjnej inwestycji,
o
stała współpraca z instytucjami zewnętrznymi w zakresie uzgodnień oraz
sposobów zaopatrywania gminy w media (energia elektryczna, gaz, woda,
ciepło) a takŜe stałe współdziałanie z tymi jednostkami w zakresie
planowanych i realizowanych inwestycji.
realizowanymi
•
w zakresie zamówień na dostawy, wykonywanie usług i robót budowlanych
opłacanych ze środków budŜetowych: prowadzenie procedur przetargowych obsługa wszystkich referatów w zakresie pełnej procedury przetargowej w trybie
ustawy o zamówieniach publicznych.
•
w zakresie techniczno- ekonomicznej obsługi inwestycji:
o
popularyzacja i wdraŜanie nowych technologii i technik budowlanych,
o
współpraca przy opracowywaniu rocznych planów budŜetowych w zakresie
planowanych inwestycji,
o
stała współpraca z pozostałymi referatami Urzędu w zakresie spraw
związanych ze specyfiką działalności referatów.
EKOKONSULTING
57
•
w zakresie administracji i zarządu dróg gminnych: prowadzenie
formalnoprawnych związanych z budową, rozbudową i modernizacją.
•
w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej: prowadzenie spraw formalnoprawnych związanych z zapewnieniem mieszkańcom Gminy dostawy wody,
oczyszczaniem ścieków, (umowa, aktualizacja) stała współpraca z eksploatatorem
sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w zakresie bieŜącej eksploatacji, utrzymania oraz
remontów bieŜących i kapitalnych.
spraw
W związku z przedstawionym zakresem kompetencji Referatu Strategii, Rozwoju
i Inwestycji Gminnych, komórka ta pełnić będzie rolę koordynatora całości działań
związanych z wdraŜaniem programu rewitalizacji, w szczególności pomiędzy instytucjami
finansującymi, podmiotami gospodarczymi, właścicielami nieruchomości na obszarze
rewitalizowanym.
Z uwagi na zakres zadań objętych programem nie jest konieczne powoływanie
wyodrębnionego prawnie, organizacyjnie i finansowo podmiotu zajmującego się systemem
jego wdraŜania.
EKOKONSULTING
58
10. SPOSOBY MONITORINGU, OCENY I
KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ
10.1.
System monitoringu programu
Program rewitalizacji terenów po byłej KWK „Morcinek” w Kaczycach jest dokumentem
otwartym. Mając na uwadze wielość moŜliwych rozwiązań prowadzących do załoŜonych
w programie celów dopuszcza się moŜliwość wprowadzenia nowych kierunków działań
i związanych z tym zadań. Z uwagi na długi okres planowania oraz wielość podmiotów
zaangaŜowanych w realizację jego zadań, występuje konieczność przeprowadzenia
systematycznej analizy i oceny skutków jego realizacji. Ponadto zmieniające się
uwarunkowania mikro- i makroekonomiczne, jak równieŜ ramy prawne, wskazują na
potrzebę okresowej aktualizacji jego treści. Nie wskazuje się przy tym określonych ram
czasowych. Powinna ona jednak odbywać się w momentach istotnych zmian w otoczeniu
programu, w szczególności w obszarze zagadnień instytucjonalno-organizacyjnych
realizowanych zadań.
Jednostką odpowiedzialną za kwestie monitoringu programu będzie Urząd Gminy
Zebrzydowice – Referat Strategii, Rozwoju i Inwestycji Gminnych.
System monitoringu oparty będzie na przepływie danych pomiędzy jednostkami
odpowiedzialnymi za realizację zadań wynikających z programu rewitalizacji, jak równieŜ
jednostkami otoczenia instytucjonalnego (m.in. Urzędem Marszałkowskim Województwa
Śląskiego, Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Katowicach, Powiatowym Urzędem Pracy w Cieszynie, Urzędem Statystycznym).
Osoby odpowiedzialne z ramienia Referatu za system monitoringu na bieŜącą będą zbierać
i analizować dostępne informacje. Ich konsultowanie odbywać się moŜe za pomocą Internetu
bądź prasy lokalnej, a takŜe w trakcie bezpośrednich spotkań roboczych z podmiotami
zaangaŜowanymi. Zaleca się, by spotkania te organizowane były nie rzadziej niŜ dwa razy
w roku.
Zebrane w róŜnej formie dane poddawane będą usystematyzowaniu i stanowić będą
podstawę do sporządzenia raportu z realizacji programu. Raport ten w szczególności
uwzględniać będzie stan zaawansowania wdraŜanych zadań, syntezę dokonanych zmian
oraz stopień zaangaŜowania finansowego poszczególnych podmiotów.
Skuteczny monitoring programu opierać się musi na współpracy wszystkich podmiotów
zaangaŜowanych. Rolą koordynatora będzie wybór jej formy.
10.2.
Ocena programu
Podstawą do oceny osiągnięć związanych z realizacją programu rewitalizacji będą
odpowiednie wskaźniki produktów i rezultatów w odniesieniu do konkretnych zadań.
Dopuszcza się moŜliwość modyfikacji określonych wskaźników w sytuacji, gdy modyfikacja
ta lepiej odzwierciedlać będzie stopień rozwiązania problemów.
Okresowo – nie rzadziej jednak niŜ raz na kwartał – analizie poddany zostanie stan
zaawansowania wdraŜania programu. W przypadku istotnych odchyleń od załoŜonego
planu naleŜy wskazać przyczyny tego stanu oraz określić wpływ na stopień realizacji celów
programu rewitalizacji. Ponadto – w ramach współpracy pomiędzy podmiotami
zaangaŜowanymi – konieczne będzie wypracowanie metod rozwiązania zaistniałych
EKOKONSULTING
59
problemów i ewentualne zmodyfikowanie programu w sposób, który nie stwarzałby ryzyka
zagroŜenia realizacji jego podstawowych celów.
W oparciu o uzyskane dane oraz na podstawie opracowywanych okresowo raportów, raz
w roku sporządzane będzie syntetyczne sprawozdanie z realizacji programu rewitalizacji.
Sprawozdanie to formułować musi w szczególności wnioski i zalecenia dla instytucji
i podmiotów zaangaŜowanych.
10.3.
Inicjowanie współpracy pomiędzy podmiotami
zaangaŜowanymi
Z uwagi na moŜliwą wielość podmiotów zaangaŜowanych w realizację programu,
niezbędne jest zainicjowanie i ustalenia zasad współpracy. W niezbędne zatem będzie
zorganizowanie
spotkania
roboczego
pomiędzy
zainteresowanymi
stronami,
w szczególności z podmiotami juŜ funkcjonującymi na obszarze rewitalizowanym.
Spotkanie to będzie miało na celu wyjaśnienie załoŜonych celów programu oraz
zaproponowanych kierunków działań. Efektem spotkania będzie wypracowanie
optymalnego sposobu współpracy, komunikacji i wymiany informacji.
W pierwszej kolejności jednak proces wdroŜenia programu poprzedzi kampania promocyjna
prowadzona za pośrednictwem lokalnych mediów – prasy, stron internetowych. Informacje
tam zawarte wskazywać będą w szczególności na moŜliwość pozyskiwania środków
preferencyjnych UE.
EKOKONSULTING
60
11. ZAŁĄCZNIK ZDJĘCIOWY
Źródło: wikipedia.pl
EKOKONSULTING
61
EKOKONSULTING
62
EKOKONSULTING
63

lokalny program rewitalizacji terenów poprzemysłowych

Transkrypt

Podobne dokumenty

wniosek o rozwiązanie umowy na dostawę wody i odprowadzanie

L.p. Nazwa stowarzyszenia Kod Miejscowość Ulica, numer 1

Regulamin Konkursu Potraw

Sprawozdanie z działalności Wójta Gminy w okresie

Sprawozdanie z działalności Wójta Gminy w okresie

kliknij - GOK Zebrzydowice

pobierz PDF - Dom

Microsoft Word Viewer - PROGRAM

Projekt programu bezdomności zwierząt 48 kB

Lista sprzedawców, którzy mają zawarta umową