Zleceniodawca - Urząd Gminy Osiek

OPRACOWANIE:
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
DLA WSI OSIEK”
Zleceniodawca:
Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne „DOM” Sp. z o.o.
83-200 Starogard Gdański
ul. Kościuszki 34G
Umowa
z dnia 05.08.2010
Zespół autorski:
Mgr Łukasz Kowalski
mgr Marcin Kulik
mgr Ewa Sawon
mgr Andrzej Winiarski
mgr inŜ. Kinga Ziętek
Weryfikacja
dr hab. Maciej Przewoźniak
Gdańsk, 19 stycznia 2011 r.
Egz. nr 4
2
proeko
Spis treści:
1. PODSTAWY PRAWNE PROGNOZY I METODY PROGNOZOWANIA................. 4
1.1. Podstawy prawne ............................................................................................. 4
1.2. Metody prognozowania..................................................................................... 6
2. CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ PROJEKTU PLANU I JEGO
POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI............................................................. 7
2.1. Charakterystyka ustaleń projektu „Planu ...”..................................................... 7
2.2. Powiązania projektu zmiany „Planu ...” z innymi dokumentami ...................... 11
3. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I JEGO POTENCJALNE
ZMIANY ................................................................................................................ 13
3.1. PołoŜenie regionalne ...................................................................................... 13
3.2. Struktura środowiska przyrodniczego ............................................................. 13
3.2.1. Środowisko abiotyczne ...................................................................... 13
3.2.2. Środowisko biotyczne ........................................................................ 15
3.3. Diagnoza stanu antropizacji środowiska......................................................... 16
3.4. Walory ekologiczne i zasobowo-uŜytkowe środowiska przyrodniczego ......... 21
3.4.1. Waloryzacja ekologiczna ................................................................... 21
3.4.2. Walory zasobowo-uŜytkowe .............................................................. 21
3.5. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu
„Planu ...” ........................................................................................................ 24
3.6. ZagroŜenia przyrodnicze ................................................................................ 25
4. ANALIZA ISTNIEJĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA
ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W
SZCZEGÓLNOŚCI NA OBSZARACH FORM OCHRONY PRZYRODY .............. 27
4.1. Ogólne problemy ochrony środowiska............................................................ 27
4.2. Problemy ochrony przyrody ............................................................................ 27
4.2.1.
Ochrona przyrody na obszarze projektu planu ............................. 27
4.2.2.
Formy ochrony przyrody w otoczeniu obszaru planu.................... 29
4.3. Rezerwat biosfery Bory Tucholskie................................................................ 30
5. DZIEDZICTWO KULTUROWE............................................................................. 33
6. ANALIZA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA
SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM, KRAJOWYM I
REGIONALNYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU
PLANU.................................................................................................................. 36
6.1. Poziom międzynarodowy i krajowy ................................................................ 36
6.2. Poziom regionalny ......................................................................................... 37
7. ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH, ZNACZĄCYCH
ODDZIAŁYWAŃ USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO................. 39
7.1. Wprowadzenie................................................................................................ 39
7.2. Powierzchnia ziemi ......................................................................................... 39
7.3. Wody powierzchniowe i podziemne ............................................................... 40
3
proeko
7.4. Powietrze atmosferyczne i klimat ................................................................... 42
7.5. Roślinność, fauna i róŜnorodność biologiczna................................................ 44
7.6. Formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000.................................... 49
7.7. Zasoby naturalne............................................................................................ 54
7.8. Krajobraz ........................................................................................................ 55
7.9. Zabytki i dobra materialne .............................................................................. 56
7.10.
Ludzie...................................................................................................... 56
7.11.
Ocena kompleksowa oddziaływania ustaleń projektu zmiany „Planów
...” na środowisko - synteza ............................................................................ 57
7.11.1. Oddziaływania skumulowane ....................................................... 57
7.11.2. Klasyfikacja oddziaływań .............................................................. 59
7.11.3. Procedura ocen oddziaływania na środowisko............................. 63
8. INFORMACJE O MOśLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU
USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO ............................................ 64
9. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE
LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH
ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM
REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI ODDZIAŁYWAŃ
NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ
INTEGRALNOŚĆ TYCH OBSZARÓW ................................................................. 65
10.
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH
W PROJEKCIE PLANU ........................................................................................ 67
11.
PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD
ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU PLANU
ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA....................................... 68
12.
WSKAZANIE NAPOTKANYCH W PROGNOZIE TRUDNOŚCI
WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE
WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY ................................................................................. 69
13.
WNIOSKI........................................................................................................ 70
14.
STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ............................. 76
15. WYKAZ ŹRÓDEŁ INFORMACJI UWZGLĘDNIONYCH W PROGNOZIE .......... 81
Załączniki tekstowe:
1. Uzgodnienie zakresu prognozy przez Regionalnego Dyrektora Ochrony
Środowiska w Gdańsku.
2. Uzgodnienie zakresu prognozy przez Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarnego w Starogardzie Gdańskim.
Załącznik graficzny:
1. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Miejscowego
zagospodarowania przestrzennego dla wsi Osiek” (1:3.000).
planu
4
proeko
1. PODSTAWY PRAWNE PROGNOZY I METODY PROGNOZOWANIA
1.1. Podstawy prawne
Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu
„Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Osiek”, który
opracowany został przez Pracownię Projektowo-Realizacyjną „Dom” spółka z o.o.
z siedzibą w Starogardzie Gdańskim.
Prognoza wykonana została na podstawie przepisów:
•
Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80,
poz. 717 ze zm.);
•
Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
Ww. ustawa w art. 173. utrzymała waŜność niektórych przepisów wykonawczych
wydanych na podstawie ustawy z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony
środowiska” (tekst jednolity z 2008 Dz. U. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami).
Nie ma wśród nich Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2002 r.
w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinna odpowiadać prognoza
oddziaływania na środowisko dotycząca projektów miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 197, poz. 1667).
Zgodnie z art. 17. Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.) projekt planu
miejscowego sporządza się wraz z prognozą oddziaływania na środowisko
przyrodnicze. Celem prognozy jest określenie i ocena skutków dla środowiska
przyrodniczego, które mogą wyniknąć z realizacji projektowanej funkcji terenu oraz
przedstawienie rozwiązań eliminujących lub ograniczających potencjalne negatywne
wpływy na środowisko.
Wg art. 51 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.):
51.2. Prognoza oddziaływania na środowisko:
1) zawiera:
a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami,
b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy,
c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji
postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania,
d) informacje o moŜliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,
e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym;
2) określa, analizuje i ocenia:
a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku
realizacji projektowanego dokumentu,
b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym
oddziaływaniem,
c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających
ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,
d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym,
5
proeko
wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu,
oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione
podczas opracowywania dokumentu,
e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie,
pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnio-terminowe i
długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i
przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a takŜe
na środowisko, a w szczególności na:
– róŜnorodność biologiczną,
– ludzi,
– zwierzęta,
– rośliny,
– wodę,
– powietrze,
– powierzchnię ziemi,
– krajobraz,
– klimat,
– zasoby naturalne,
– zabytki,
– dobra materialne
– z uwzględnieniem zaleŜności między tymi elementami środowiska i między
oddziaływaniami na te elementy;
3) przedstawia:
a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem
realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot
ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru,
b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot
ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru - rozwiązania
alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z
uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do
tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania
napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we
współczesnej wiedzy.
Zgodnie z art. 52.3. ww. ustawy: Minister właściwy do spraw budownictwa,
gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
środowiska oraz ministrem właściwym do spraw zdrowia moŜe określić, w drodze
rozporządzenia, dodatkowe wymagania, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania
na
środowisko
dotycząca
projektów
miejscowych
planów
zagospodarowania
przestrzennego, kierując się szczególnymi potrzebami planowania przestrzennego na
szczeblu gminy oraz uwzględniając:
1) formę sporządzenia prognozy;
2) zakres zagadnień, które powinny zostać określone i ocenione w prognozie;
3) zakres terytorialny prognozy;
4) rodzaje dokumentów zawierających informacje, które powinny być uwzględnione w
prognozie.
Uzgodnienia dotyczące stopnia i zakresu szczegółowości informacji wymaganych
w prognozie oddziaływania na środowisko projektu „Planu...” wydane zostały na
wniosek Wójta Gminy Osiek przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska
w Gdańsku (załączniki 1) oraz przez Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarnego w Starogardzie Gdańskim (załącznik 2).
6
proeko
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu...” obejmuje następujące,
podstawowe zagadnienia:
•
charakterystykę ustaleń projektu „Planu ...”;
•
diagnozę stanu środowiska przyrodniczego obszaru projektu „Planu...” i jego
otoczenia;
•
analizę istniejących problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia
realizacji projektu „Planu ...”, w szczególności na obszarach form ochrony
przyrody;
•
analizę
celów
ochrony
środowiska
ustanowionych
na
szczeblu
międzynarodowym, wspólnotowym, krajowym i regionalnym istotnych z punktu
widzenia projektu „Planu ...”;
•
określenie i ocenę skutków wpływu realizacji ustaleń projektu „Planu...” na
poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego we wzajemnym ich
powiązaniu oraz na jakość Ŝycia i zdrowie ludzi na etapach realizacji i
funkcjonowania;
•
określenie i ocenę skutków wpływu realizacji ustaleń projektu „Planu ...” w ujęciu
według charakteru ich oddziaływania na środowisko;
•
rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko;
•
propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji
postanowień projektu „Planu ...” oraz częstotliwości jej przeprowadzania;
•
wnioski;
•
streszczenie w języku niespecjalistycznym.
Integralną częścią prognozy jest załącznik kartograficzny - Prognoza
oddziaływania na środowisko projektu „Miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego dla wsi Osiek”, opracowany w skali 1:3.000.
1.2. Metody prognozowania
W
prognozie
oddziaływania
na
środowisko
„Miejscowego
planu
zagospodarowania przestrzennego dla wsi Osiek” zastosowano następujące metody
prognozowania:
•
indukcyjno-opisową (od szczegółowych analiz po uogólniającą syntezę);
•
analogii środowiskowych (na podstawie załoŜenia o stałości praw przyrody);
•
modelowania matematycznego (prognoza rozkładu poziomu hałasu);
•
diagnozy stanu środowiska na podstawie jego monitoringu jako punktu wyjścia
ekstrapolacji w przyszłość - wyniki przedstawiono w „Opracowaniu
ekofizjograficznym…” (2006);
•
wizualizacji fotograficznej (w odniesieniu do zagadnień krajobrazowych);
•
analiz kartograficznych (rys 1 - 2 i zał. kartogr.).
Ww. metody opisane są m.in. w pracach Przewoźniaka (1987,1995, 1997) oraz
w „Problemach Ocen Środowiskowych” (Nr 1-48).
7
proeko
2. CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ PROJEKTU PLANU I JEGO POWIĄZANIA Z
INNYMI DOKUMENTAMI
2.1. Charakterystyka ustaleń projektu „Planu ...”
Projekt „Planu…” obejmuje całą wieś Osiek o powierzchni 298 ha.
Dotychczasowy plan miejscowy tzw. szczegółowy dla wsi Osiek stracił waŜność z
mocy prawa (na podstawie ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym), jako plan sporządzony przed dniem 01.01.1995
r.
Przedmiotem projektu „Planu…” jest ustalenie przeznaczenia terenu, określenie
zasad zabudowy i zagospodarowania terenu oraz zasad obsługi komunikacyjnej i
inŜynieryjnej obszaru projektu „Planu…”, z uwzględnieniem zakresu ustaleń
określonych w art. 15 ust. 2 ustawy z 27 marca 2003r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80 poz. 717, ze zm.).
Na obszarze projektu „Planu …”, obowiązywać mają następujące funkcje:
MN - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
funkcjonowania istniejącej zabudowy zagrodowej;
z
dopuszczeniem
MW - tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej;
ML - tereny zabudowy letniskowej, rekreacyjnej;
RM - tereny zabudowy zagrodowej;
RM,UT - tereny zabudowy zagrodowej z agroturystyką;
MN/U - tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej;
U-
tereny zabudowy usługowej, w tym np. biura, obsługa firm, finanse, usługi
drobne; w obrębie wydzielenia 13.U tereny zabudowy usługowej, w
szczególności z zakresu usług turystyki – pensjonaty, motele, pole
campingowe, pole namiotowe; w obrębie wydzielenia 71.U – tereny zabudowy
usługowej z zakresu usług gastronomii, handlu, obsługi turystyki (gospoda,
hotel itp.), kultury;
UR - tereny zabudowy usługowej z zakresu rzemiosła, drobnej produkcji, handlu
hurtowego;
UH - tereny zabudowy usługowej z zakresu handlu detalicznego;
UG - tereny zabudowy usługowej z zakresu usług gastronomii i rozrywki;
UZ - tereny zabudowy usługowej z zakresu usług ochrony zdrowia i opieki
społecznej;
UO - tereny zabudowy usługowej z zakresu usług oświaty i wychowania, edukacji;
UA - tereny zabudowy
publicznego;
usługowej
z
zakresu
administracji,
bezpieczeństwa
UK - tereny zabudowy usługowej z zakresu kultury, kultu religijnego;
US - tereny zabudowy usługowej, usług z zakresu sportu i rekreacji, terenowe
urządzenia sportowo-rekreacyjne;
UT - tereny zabudowy usługowej z zakresu turystyki, wypoczynku, obsługi turystyki,
campingi, plaŜe i kąpieliska;
P-
tereny techniczno-produkcyjne, w tym przemysł, drobna produkcja, składy,
magazyny, bazy budowlane i sprzętowe, handel hurtowy; dopuszczone
8
proeko
warsztaty stolarskie, samochodowe i inne związane z obsługą transportu
samochodowego o maksymalnie dwóch stanowiskach; w zasięgu wydzielenia
11P dopuszczono lokalizację stacji paliw;
ZP -
tereny zieleni urządzonej, parki, ogrody, skwery, zieleńce, place zabaw; zakaz
sytuowania budynków;
ZC -
tereny zieleni - cmentarz;
ZL -
tereny zieleni - lasy;
ZP,ZL -tereny zieleni parkowo-leśnej;
R-
tereny rolnicze - łąki, uprawy polowe, sady; dopuszczalne zalesienia za
wyjątkiem terenów usytuowanych w strefie ochrony ekspozycji układu
ruralistycznego wsi;
W-
wody powierzchniowe śródlądowe (cieki i zbiorniki wodne);
KDP - tereny obsługi komunikacji, logistyki, obsługi transportu;
IK -
tereny infrastruktury technicznej związanej z kanalizacją;
IW - tereny infrastruktury technicznej związanej z zaopatrzeniem w wodę.
tereny komunikacji, w tym:
KDG -drogi publiczne klasy głównej;
KDL - drogi publiczne klasy lokalnej;
KDD -
drogi publiczne klasy dojazdowej;
KDW - drogi wewnętrzne;
KDX - wydzielone ciągi pieszo-jezdne lub piesze, pieszo-rowerowe.
W zakresie ochrony środowiska i przyrody projekt „Planu …” zawiera następujące
ustalenia:
•
obowiązuje ochrona i zachowanie elementów lokalnej osnowy ekologicznej wsi
(lasy, parki, zieleń cmentarna, łąki i pastwiska oraz pozostałe zbiorowiska
roślinne równieŜ seminaturalne, a takŜe cieki i rowy melioracyjne, w
szczególności ekosystemy hydrogeniczne typu: szuwary i torfowiska);
•
ewentualna wycinka wartościowego drzewostanu dopuszczona wyłącznie na
zasadach przepisów ustawy o ochronie przyrody;
•
nakaz lokalizacji zieleni towarzyszącej dla nowopowstałej zabudowy w ramach
powierzchni biologicznie czynnej w formie zwartych biogrup zieleni - w tym drzew
i krzewów, gdzie nowo wprowadzane gatunki winny być zgodne z miejscowymi
warunkami siedliskowymi;
•
zakaz kanalizacji otwartych cieków naturalnych i rowów melioracyjnych (o ile w
ustaleniach
szczegółowych
nie
dopuszczono
takiego
sposobu
zagospodarowania) i nakaz zapewnienia zachowania istniejących elementów
sieci hydrograficznej;
•
zasięg uciąŜliwości dla środowiska prowadzonej działalności gospodarczej winien
być ograniczony do granic terenu, do którego inwestor posiada tytuł prawny, a
znajdujące się w nim pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi, winny być
wyposaŜone w techniczne środki ochrony przed tymi uciąŜliwościami;
•
na granicy terenów o funkcjach chronionych spełnione muszą być wszystkie
określone przepisami normy dotyczące środowiska;
9
proeko
•
zmiana stosunków wodnych nie moŜe negatywnie oddziaływać na tereny
sąsiednie, a sposób odprowadzenia wód opadowych winien uwzględniać
uwarunkowania terenów sąsiednich i nie moŜe powodować na nich szkód;
•
obowiązek włączenia docelowo istniejącej i projektowanej zabudowy do sieci
inŜynieryjnych wodociągowych oraz kanalizacji sanitarnej;
•
obowiązek zastosowania niskoemisyjnych lub bezemisyjnych źródeł ciepła;
•
zakaz sytuowania inwestycji znacząco oddziałujących na środowisko
w rozumieniu przepisów szczególnych, przy czym zakaz ten nie dotyczy
inwestycji związanych z budową dróg oraz infrastrukturą techniczną;
•
zakaz magazynowania, składowania odpadów i substancji niebezpiecznych bez
utwardzonego podłoŜa i izolacji wykluczającej moŜliwość przenikania
zanieczyszczeń do gruntu;
•
przy wdraŜaniu ustaleń projektu „Planu…” naleŜy zapewnić uwzględnienie
przepisów dotyczących ochrony gatunkowej roślin, zwierząt, grzybów (stosownie
do odpowiednich rozporządzeń Ministra Środowiska w tym zakresie)1.
W projekcie „Planu …” ustalono zasady ochrony i kształtowania ładu
przestrzennego. NaleŜą do nich przede wszystkim:
•
wyznaczenie granic tzw. obszaru zwartej zabudowy wsi, w obrębie którego nie
obowiązują zakazy lokalizowania obiektów budowlanych w pasie 100 m od linii
brzegowej rzek, jezior i gdzie dopuszcza się uzupełnianie zabudowy
mieszkaniowej i usługowej;
•
zachowanie w maksymalnym stopniu istniejącego ukształtowania powierzchni
terenu, zapewnienie oszczędnego korzystania z terenu, a takŜe zachowanie
istniejących zadrzewień, zakrzaczeń, zieleni naturalnej a takŜe śródpolnych
torfowisk, bagien i podmokłości;
•
dopuszczenie rozbudowy, nadbudowy i przebudowy istniejących budynków pod
warunkiem spełnienia wymagań określonych dla danego terenu w ustaleniach
szczegółowych, nowa zabudowa uzupełniająca zespół zabudowy, dobudowa,
rozbudowa, nadbudowa powinna harmonijnie wpisywać się w istniejące
zagospodarowanie;
•
dopuszczenie wyburzenia obiektów nie zakwalifikowanych do ochrony oraz
oznaczonych jako obiekty szpecące, wskazane do likwidacji lub estetyzacji bądź
dekompozycji.
Zgodnie z ustaleniami projektu „Planu …” powiązania obszaru z zewnętrznym
układem komunikacyjnym zapewniają drogi: wojewódzka nr 214, droga powiatowa
ul. Partyzantów Kociewskich oraz drogi gminne ul. Wyzwolenia, ul. Za Jeziorem w
kierunku Wycinek i droga w kierunku Wierzbin.
W zakresie modernizacji i rozbudowy infrastruktury technicznej projekt „Planu …”
zakłada realizację następujących, podstawowych ustaleń:
•
1
zaopatrzenie w wodę: docelowo z istniejącego wodociągu wiejskiego po jego
rozbudowie; aktualnie w obrębie zwartej zabudowy wsi tereny zaopatrywane są w
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lica 2004r w sprawie gatunków dziko występujących
roślin objętych ochroną (Dz. U. Nr 168, poz. 1764), Rozporządzenie. Ministra Środowiska z dnia 9
lica 2004r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. Nr168, poz.
1765) i Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004r. w sprawie gatunków dziko
występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 220, poz. 2237).
10
proeko
wodę z wodociągu wiejskiego z ujęciem wody w Osieku (wraz ze strefą ochrony
bezpośredniej), pozostała część istniejącej zabudowy jednorodzinnej, zagrodowej
i rekreacyjnej, a takŜe zabudowa w Dobrym Bracie oraz południowa część wsi
Osiek w kierunku wsi Wycinki jest zaopatrywana z indywidualnych studni wody
oraz własnych ujęć;
•
odprowadzanie ścieków sanitarnych:
- do istniejącej i planowanej sieci kanalizacji sanitarnej, z odprowadzeniem do
oczyszczalni mechaniczno-biologiczno-chemicznej Osiek (zlokalizowanej poza
granicami obszaru projektu „Planu …” na działce geodezyjnej nr 40);
- do czasu wybudowania kanalizacji sanitarnej dopuszczono jako rozwiązanie
tymczasowe
odprowadzanie
ścieków
sanitarnych
do
zbiorników
bezodpływowych, pod warunkiem udokumentowania wywozu ścieków do
oczyszczalni, potwierdzonej szczelności zbiornika oraz zapewniania
okresowego odbioru i wywozu ścieków do oczyszczalni poprzez
specjalistyczne przedsiębiorstwo; z chwilą wybudowania odcinka sieci
umoŜliwiającego realizację przyłącza obowiązuje bezwzględne podłączenie
się do sieci;
- dopuszczono zastosowanie zbiorników bezodpływowych na ścieki lub
przydomowych oczyszczalni ścieków jako rozwiązań docelowych wyłącznie
dla terenów, dla których realizacja sieci kanalizacyjnej jest technicznie i
ekonomicznie nieuzasadniona;
•
odprowadzenie wód opadowych: odprowadzenie wód deszczowych z dachów i
powierzchni nieutwardzonych do gruntu, wody opadowe z terenów utwardzonych
– dróg, placów, odrębnych parkingów nie powiązanych z inną funkcją,
powierzchni składowych i terenów przemysłowych naleŜy podczyścić przed
odprowadzeniem do wód lub gruntu zgodnie z przepisami prawa;
•
zaopatrzenie w energię elektryczną: poprzez istniejące i projektowane sieci SN
15 kV zasilane z istniejących stacji transformatorowych na podstawie warunków
technicznych przyłączenia określonych przez zarządcę sieci; dopuszczona
modernizacja istniejących stacji transformatorowych i sytuowanie nowych; w
liniach rozgraniczających dróg publicznych oraz ogólnodostępnych ciągów
pieszo-jezdnych i pieszych; dopuszczone sytuowanie linii energetycznych oraz
urządzeń związanych z potrzebami oświetlenia terenu; dopuszczone sytuowanie
instalacji i sieci energetycznych, kablowych na terenach wszystkich dróg/ulic i
ciągów pieszych oraz w niezbędnym zakresie takŜe na pozostałych terenach, dla
których w ustaleniach szczegółowych nie ustalono zakazu ich sytuowania;
•
zaopatrzenie w ciepło: z lokalnych niskoemisyjnych lub nieemisyjnych źródeł;
•
zaopatrzenie w gaz: nie przewiduje się realizacji sieci gazowej;
•
gospodarka odpadami: wywóz na składowisko odpadów (poza granicami
obszaru projektu „Planu…”) zgodnie z obowiązującymi przepisami ustaw oraz
uchwalonymi przepisami lokalnymi; na działkach budowlanych naleŜy przewidzieć
miejsca na pojemniki słuŜące do czasowego gromadzenia odpadów stałych, z
uwzględnieniem moŜliwości ich segregacji, zgodnie z przepisami technicznobudowlanymi; wskazane osłonięcie placów pod śmietniki odpowiednią zielenią
izolacyjną; na obszarze projektu „Planu…” nie dopuszcza się lokalizacji funkcji
związanych ze składowaniem lub przetwarzaniem odpadów;
•
infrastruktura telekomunikacyjna:
11
proeko
- podłączenie do istniejących i projektowanych sieci telekomunikacyjnych;
- dopuszczone lokalizacje stacji bazowych telefonii komórkowej na terenach
zabudowy wielorodzinnej, usługowej, techniczno-produkcyjnej oraz na
gruntach rolnych i leśnych, dla których ustalenia szczegółowe nie zawierają
zakazu ich sytuowania; na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
dopuszczono
sytuowanie
inwestycji
z zakresu
infrastruktury
telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu; sytuowanie urządzeń
telekomunikacyjnych na obszarach, na budynkach i budowlach wpisanych do
rejestru zabytków oraz innych obiektach zabytkowych chronionych ustaleniami
projektu „Planu…”, a takŜe na obszarach stref ochrony konserwatorskiej, jest
moŜliwe pod warunkiem uzgodnienia ich lokalizacji i formy z właściwym
konserwatorem zabytków.
2.2. Powiązania projektu zmiany „Planu ...” z innymi dokumentami 2
Projekt zmiany „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa
pomorskiego” (2009)
Aktualnie (wrzesień 2010) obowiązuje „Plan zagospodarowania przestrzennego
województwa pomorskiego” uchwalony uchwałą Sejmiku Województwa Pomorskiego
nr 1004/XXXIX/09 z dnia 26 października 2009 roku.
Generalny cel polityki przestrzennej wg projektu „Planu zagospodarowania
przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) to: Kształtowanie harmonijnej
struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa sprzyjającej równowaŜeniu
wykorzystywania cech, zasobów i walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym,
wzrostem poziomu i jakości Ŝycia oraz trwałym zachowaniem wartości środowiska
dla potrzeb obecnego i przyszłych pokoleń.
Cele główne polityki przestrzennej:
1. Powiązanie województwa z Europą, w tym przede wszystkim z regionem bałtyckim.
2. Wzrost konkurencyjności i efektywności gospodarowania przestrzenią.
3. Osiągniecie średniego europejskiego poziomu rozwoju i jakości Ŝycia porównywalnej z
krajami europejskimi..
4. Zahamowanie dewaloryzacji środowiska oraz ochrona jego struktur i wartości.
5. PodwyŜszenie walorów bezpieczeństwa i odporności na skutki awarii i klęsk
Ŝywiołowych.
Na obszarze gminy Osiek istotne są zadania polityki przestrzennej dotyczące:
DąŜenia do poprawy ciągłości przestrzennej systemu obszarów chronionych i powiązań
ekologicznych, zapewniających trwałość i róŜnorodność gatunkową zasobów biosfery oraz
stabilność procesów przyrodniczych.
Zasady polityki przestrzennej w tym zakresie obejmują:
Kształtowanie spójności systemu obszarów chronionych i powiązań ekologicznych
województwa winno odbywać się, w postaci dwóch komplementarnych podsystemów
przestrzennych:
•
2
przyrodniczych obszarów chronionych – ustanowionych prawnie i zapewniających
trwałość najcenniejszych wartości naturalnych;
Dokumenty związane z ochroną środowiska na poziomie międzynarodowym, krajowym i
regionalnym omówiono w rozdziale 6.
12
proeko
•
powiązań ekologicznych – płatów i korytarzy ekologicznych, gwarantujących spójność
terytorialną i tworzących podstawę funkcjonowania środowiska.
Wieś Osiek połoŜona jest w zasięgu płata ekologicznego Borów Tucholskich
rangi ponadregionalnej.
W zakresie kształtowania lokalnych elementów systemu osadniczego kierunki
zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego obejmują:
1. WdraŜanie zdefiniowanego przestrzennie i prawnie systemu wykluczeń i ograniczeń
rozwoju osadnictwa i zainwestowania, w celu ochrony cennych zasobów przestrzennych
– we wsi Osiek szczególne znaczenie ma ochrona walorów przyrodniczych i
kulturowych.
2. Podniesienie gospodarczej atrakcyjności przestrzeni przez planistyczne i infrastrukturalne
przygotowanie przez gminy terenów inwestycyjnych.
3. Tworzenie przez gminy atrakcyjnych warunków osiedlania się.
4. Stanowienie aktów prawa miejscowego zapewniających: odpowiedni dla rangi ośrodków
zestaw funkcji, warunki zachowania ładu przestrzennego oraz zrównowaŜony rozwój.
W świetle powyŜszych uwarunkowań na obszarze wsi Osiek szczególnie istotne
jest zrównowaŜenie naporu inwestycyjnego związanego z turystyką i ochrona
walorów środowiska przyrodniczego oraz uwzględnienie uwarunkowań formalnoprawnych związanych z połoŜeniem w zasięgu prawnych form ochrony przyrody
(obszar Natura 2000 i OCHK) – zob. rozdz. 7.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Według Ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym z dnia 10 maja 2003 r. (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.):
Art. 9. 1. W celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad
zagospodarowania przestrzennego, rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do
sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
zwanego dalej "studium".
2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza studium zawierające część tekstową
i graficzną, uwzględniając zasady określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania
kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa
oraz strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem.
3. Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy.
4.Ustalenia studium są wiąŜące dla organów gminy przy sporządzaniu planów
miejscowych.
5. Studium nie jest aktem prawa miejscowego.
„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Osiek” uchwalone
zostało uchwałą nr VI/146/2003 Rady Gminy Osiek z dnia12.06.2003 r.
Ustalenia projektu „Planu ...” są zgodne z ustaleniami „Studium...” (2003).
13
proeko
3. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I JEGO POTENCJALNE ZMIANY3
3.1. PołoŜenie regionalne
Obszar projektu „Planu…” (wieś Osiek) połoŜony jest w południowo-wschodniej
części gminy wiejskiej Osiek, w powiecie starogardzkim, w południowej części
województwa pomorskiego (rys. 1).
W ujęciu regionalnym, pod względem przyrodniczym obszar projektu „Planu…”
wyróŜniają:
• połoŜenie w obrębie Borów Tucholskich;
• dominacja powierzchniowa typu środowiska przyrodniczego - pojeziernego
sandrowego;
• usytuowanie w zlewni Wdy będącej lewym dopływem dolnej Wisły.
Według regionalizacji fizyczno-geograficznej woj. pomorskiego Przewoźniaka
(2002) obszar projektu „Planu…” połoŜony jest w mezoregionie Bory Tucholskie
Wschodnie, w bliskiej odległości (ok. 4 km) od granicy z Pojezierzem Starogardzkim.
Bory Tucholskie stanowią rozległe pola sandrowe, częściowo wykształcone w
postaci poziomów terasowych, zbudowane głównie z piasków warstwowanych,
czasem przewarstwionych utworami gliniastymi. Deniwelacje w obrębie równiny są
niewielkie, powierzchnia terenu w rejonie wsi Osiek układa się na wysokości od
ok. 88 do ok. 110 m n.p.m. Ukształtowanie powierzchni równinnych sandrów
urozmaicają rynny subglacjalne, doliny rzeczne, liczne wytopiska i wyspy morenowe.
3.2. Struktura środowiska przyrodniczego
3.2.1. Środowisko abiotyczne
Strukturę środowiska przyrodniczego obszaru projektu „Planu…” (wieś Osiek)
tworzą trzy podstawowe typy, nawiązujące do zróŜnicowania geomorfologicznego.
Są to:
• typ środowiska przyrodniczego sandrów;
• typ środowiska przyrodniczego wysp morenowych;
• typ środowiska przyrodniczego równin hydrogenicznych i zagłębień
wytopiskowych.
Sandry w rejonie wsi Osiek stanowią rozległe równiny o deniwelacjach w
granicach kilku metrów. Rzędne terenu wynoszą od 88 m n.p.m. do 99 m n.p.m.
Sandry zbudowane są głównie z materiału Ŝwirowo-piaszczystego pochodzenia
wodno-lodowcowego, słabo segregowanego. Są to przede wszystkim piaski luźne i
piaski słabogliniaste na piaskach luźnych.
Specyfiką sandrów jest słabe wykształcenie odpływu powierzchniowego i duŜy
udział obszarów bezodpływowych.
Rzeźbę sandrów urozmaicają zagłębienia związane z wytapianiem martwego
lodu. Zagłębienia te posiadają róŜne kształty i wymiary. Wytopiska większe są
przewaŜnie płytkie, często wypełnione osadami (torfami i utworami mułowotorfowymi) i charakteryzują się płaskimi zboczami. Mniejsze wytopiska są najczęściej
3
Na podstawie „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Osiek w
zakresie problematyki ochrony Środowiska” (2003) i „Opracowania ekofizjograficznego
podstawowego wsi Osiek dla potrzeb miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego” (2006).
14
proeko
głębsze, o regularnym kształcie i wyraźnych zboczach. Na obszarze wsi Osiek
obejmują one znaczą część strefy nadbrzeŜnej Jezior Kałębie i Czarne Południowe
oraz ciągną się szerokim pasem przez centralną część wsi. Rzędne w obrębie den
obniŜeń wynoszą ok. 88 m n.p.m.
Niewielkie płaty wysoczyzn morenowych (wyspy morenowe) występują w
centralnej i południowo-wschodniej wsi Osiek. Rzędne terenu wynoszą od 88 m
n.p.m. do 106 m n.p.m. W podłoŜu obszarów morenowych występują przede
wszystkim piaski gliniaste, rzadziej piaski luźne na glinach i gliny. W obrębie utworów
piaszczysto-gliniastych, w związku ze zmienną budową geologiczną i róŜną
przepuszczalnością, woda gruntowa występuje na zróŜnicowanej głębokości, tworząc
pierwszy poziom nieciągły. Na terenach piaszczystych przewaŜa infiltracyjny typ
stosunków wodnych, a na terenach z glinami w podłoŜu przepływowo- i spływowoewapotranspiracyjny.
Rzędne terenu obszaru projektu „Planu…” wynoszą od 88 m n.p.m. w części
południowej nad Jeziorem Kałębie i w dnach rozległych obniŜeń terenu do 106 m
n.p.m. w południowo-wschodniej część obszaru projektu „Planu…”. Powierzchnia
terenu wznosi się od najniŜej połoŜonej strefy brzegowej Kałębie do ok. 93 m n.p.m.
w części północno-zachodniej, 97 m n.p.m. w centralnej i północnej, 99 m n.p.m. w
części wschodniej i 106 m n.p.m. w części południowo-wschodniej.
Na obszarze projektu „Planu…” przewaŜają tereny nieznacznie nachylone od 0
do 5 %. Tereny o spadkach z zakresu 5-12% występują w rozproszonych płatach,
zwłaszcza w strefach zboczowych zagłębień wytopiskowych oraz w obrębie wysp
morenowych. Małe powierzchnie terenu, głównie w południowo-wschodniej i
centralnej części wsi, zawierają się w przedziale spadków od 12 do 20 %.
Sporadycznie występują spadki terenu powyŜej 20%.
Wieś Osiek płoŜona jest w zlewni Wdy (rzeka przepływa w minimalnej odległości
ok. 3,8 km na zachód od obszaru projektu „Planu…”), w bezpośrednim sąsiedztwie
Jezior Kałębie (zwanego Morzem Kociewskim) i Czarne Południowe.
Powierzchniowo teren wsi odwadniany jest przez niewielkie cieki uchodzące do
Jezior Kałębie i Czarne Południowe oraz sieć rowów i kanałów melioracyjnych. Na
obszarze projektu „Planu…” występują małe zbiorniki wodne, głównie
antropogenicznego pochodzenia.
Tabela 1. Dane morfometryczne jezior w sąsiedztwie obszaru projektu „Planu…”
Jezioro
Powierzchnia [ha] Głębokość Długość max [m] Szerokość max [m]
max [m]
Kałębie
466,3
6,4
4500
2000
Czarne
Południowe
98,2
7,6
2725
800
Źródło: IRŚ w Olsztynie
Klimat w rejonie wsi Osiek ma charakter przejściowy między klimatem pojezierzy
(chłodniejszym, o większej liczbie opadów) a klimatem terenów równinnych
rozciągających się na południe. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (18°),
najchłodniejszym luty (–3°). Sumy opadów rocznych wynoszą 500-560 mm.
Największe opady występują w miesiącach letnich. Rozkład głównych kierunków
wiatrów jest zdominowany przez wiatry z sektora zachodniego (SW, W i NW) prawie 45% występowań.
15
proeko
Pokrywa glebowa obszaru projektu „Planu…” reprezentowana jest głównie przez
gleby brunatne wyługowane i kwaśne wykształcone na słabogliniastych piaskach i
piaskach luźnych i miejscami na glinach. Niewielkimi powierzchniowo płatami
występują gleby brunatne właściwe. Specyficzną grupę stanowią gleby
hydrogeniczne: torfowe, murszowo-torfowe oraz murszowo-mineralne i murszowate
występujące w rozległych zagłębieniach terenu i obniŜeniach wzdłuŜ brzegów jezior.
W zagłębieniach terenu występują teŜ czarne ziemie zdegradowane.
•
•
•
3.2.2. Środowisko biotyczne
4
W zasięgu obszaru projektu „Planu…” występują trzy grupy ekosystemów :
zbiorowiska nawiązujące do naturalnych, jak torfowiskowe, szuwarowe, niektóre
łąkowe, wrzosowiskowe i zróŜnicowane ekosystemy leśne;
ekosystemy związane z krajobrazem wiejskim, tj. pola i ugory, łąki i pastwiska,
otoczenie zabudowań - przydomowe ogrody i sady;
ekosystemy terenów silnie przekształconych antropogenicznie, koncentracji
zainwestowania wiejskiego i rekreacyjnego.
Występowanie ww. typów ekosystemów związane jest przede wszystkim ze
zróŜnicowaniem środowiska abiotycznego, do którego cech nawiązują układy
biotyczne. Najwartościowszą przyrodniczo grupę ekosystemów tworzą ekosystemy
leśne, wodne i nadwodne (hydrogeniczne).
Podstawowe kompleksy roślinne obszaru projektu „Planu …” tworzą:
•
lasy - występują głównie na glebach mineralnych na sandrze, są to lasy sosnowe
na siedliskach boru świeŜego i suchego; drzewostany borów buduje głównie
sosna, czasem z domieszką brzozy, w podszycie występuje niekiedy kruszyna
pospolita, jarzębina, dąb szypułkowy oraz jałowiec; stan zachowania borów jest
zły, wiele ich płatów porasta grunty porolne; lokalnie, w obniŜeniu terenu wzdłuŜ
cieku uchodzącego do Jeziora Kałębie występuje kompleks lasów łęgowych z
olszą czarną w drzewostanie;
•
zadrzewienia – na terenach litogenicznych, głównie na gruntach porolnych,
występują samosiewy sosny i brzozy, a w obrębie obniŜeń hydrogenicznych
występują zadrzewienia z udziałem olszy czarnej, osiki i innych gatunków
liściastych;
•
torfowiska, szuwary i inne ekosystemy hydrogeniczne – występują głównie w
rozległych obniŜeniach w centralnej części wsi Osiek oraz w strefach
nadbrzeŜnych jezior;
szuwary przybrzeŜne (zarówno szuwary właściwe jak i turzycowe) występują
pasami o róŜne szerokości wzdłuŜ brzegów jezior, budują je najczęściej
jednogatunkowe zespoły trzciny, pałki szerokolistnej lub wysokich turzyc;
największe powierzchnie w rejonie Osieka zajmują szuwary trzcinowe (właściwe);
łąki i pastwiska reprezentowane są przez zbiorowiska roślinne łąk mokrych,
wilgotnych i świeŜych, zajmują z reguły powierzchnie wzdłuŜ jezior lub lokalne
zagłębienia, część z nich ma charakter nieuŜytków;
•
•
4
Na podstawie „Inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczej gminy Osiek” (1995).
16
proeko
•
•
uprawy rolne zajmują stosunkowo niewielką część powierzchni; ograniczanie w
ostatnich latach upraw sprawiło, Ŝe niektóre powierzchnie są aktualnie
ugorowane;
wieloletnie ugory pokrywa mieszana roślinność z gatunkami segetalnymi,
ruderalnymi, a takŜe wkraczającymi szybko przedstawicielami muraw
napiaskowych; miejscami pojawiają się samosiewy krzewów i drzew, głównie
sosny, osiki i brzozy.
Zabudowie wiejskiej towarzyszą ogrody, sady i podwórka, z racji ubogich gleb ze
stosunkowo ubogą roślinnością. Są to zarówno typowe zbiorowiska ruderalne,
z częstym w tej okolicy udziałem m.in. bylicy piołunu, jak teŜ rośliny hodowane –
ogrodowe.
3.3. Diagnoza stanu antropizacji środowiska
Oddziaływanie człowieka na środowisko przyrodnicze powoduje róŜnorodne
przekształcenia jego materialnej i funkcjonalnej struktury. Ingerencja ta prowadzi do
antropizacji środowiska przyrodniczego w wyniku jego modyfikacji lub całkowitego
przekształcenia. Zantropizowane środowisko przyrodnicze moŜe być stworzone i
podtrzymywane celowo, dla wypełnienia określonych funkcji społecznogospodarczych, jak i moŜe być następstwem zmian nie zamierzonych,
zaktywizowanych lub wywołanych nieracjonalną działalnością człowieka.
Obszar projektu „Planu…” obejmuje całą wieś Osiek, czyli miejsce ciągłych
przekształceń antropogenicznych spowodowanych przede wszystkim modernizacją
oraz rozwojem przestrzennym wsi.
Warunki aerosanitarne
W „Raportach o stanie środowiska w województwie pomorskim” (ostatni z 2008
r.) jak i w innych materiałach dokumentujących stan środowiska brak jest danych na
temat stanu powietrza atmosferycznego na terenie gminy Osiek, w tym na terenie
projektu „Planu…”. Na terenie gminy Osiek brak sieci monitoringu zanieczyszczeń
powietrza atmosferycznego.
Ogółem roczna ocena jakości środowiska w województwie pomorskim za lata
2007 i 2008 r. w strefie kwidzyńsko-tczewskiej, w której połoŜona jest wieś i gmina
Osiek prezentuje się następująco:
•
klasyfikacja stref z uwzględnieniem parametrów kryterialnych pod kątem ochrony
zdrowia – klasy A dla poszczególnych zanieczyszczeń na obszarze strefy, poza:
− PM10 – klasa C (niedotrzymane poziomy dla pyłu PM10 stacja POLPHARMY
w Starogardzie Gdańskim);
− NO2 – klasa B (2007 r.) poziom stęŜeń mieścił się pomiędzy poziomem
dopuszczalnym a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines
tolerancji (stacja SANEPID w Tczewie), w 2008 r. klasa A;
− zagroŜone jest osiągnięcie poziomu docelowego benzo(a)pirenu z terminem
jego osiągnięcia w 2013 r. (stacja WIOŚ w Tczewie);
− O3 – zachowane są poziomy docelowe dla ozonu załoŜone do osiągnięcia w
roku 2010 w całym województwie pomorskim i zagroŜone są poziomy celów
długoterminowych dla ozonu ustalonych na rok 2020.
17
proeko
•
•
•
•
•
•
•
klasyfikacja stref z uwzględnieniem parametrów kryterialnych pod kątem ochrony
roślin – klasa A i zagroŜone poziomy celów długoterminowych dla ozonu
ustalonych na rok 2020.
Główne źródła zanieczyszczeń do atmosfery w rejonie wsi Osiek stanowią:
źródła ciepła zabudowy mieszkaniowej (przewaga ogrzewania drewnem);
źródła ciepła obiektów rekreacji zbiorowej;
źródła ciepła i emisja technologiczna obiektów produkcyjnych i usługowych,
w tym obiektów obsługi i produkcji rolniczej;
zanieczyszczenia komunikacyjne (emisja liniowa, wzdłuŜ ciągów komunikacji
samochodowej), a w szczególności z drogi wojewódzkiej nr 214 (Skórcz –
Warlubie);
emisja niezorganizowana pyłu z terenów pozbawionych roślinności i z terenów o
nieutwardzonej nawierzchni, w tym terenów komunikacyjnych;
napływ zanieczyszczeń dalekiego zasięgu.
Główne źródła emisji to indywidualne źródła energii cieplnej związane z
zabudową mieszkaniową i rekreacyjną, o zróŜnicowanych technologicznie i paliwowo
„paleniskach”, jednak w znacznym stopniu tradycyjnie wykorzystujących drewno.
Sumaryczna wielkość emitowanych zanieczyszczeń moŜe stanowić istotne źródło
lokalnej uciąŜliwości (sezon grzewczy - zimowy), głównie w formach ukształtowania
terenu sprzyjających stagnacji zanieczyszczeń (zagłębienia terenu) oraz w niektórych
sytuacjach pogodowych (np. mgły).
W ostatnich latach źródłem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego o
wzrastającym znaczeniu jest komunikacja samochodowa. Rozkład i natęŜenie
zanieczyszczeń związany jest przede wszystkim z przebiegiem tras
komunikacyjnych. Wielkość wpływu na środowisko komunikacji samochodowej w
zakresie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego uwarunkowana jest
natęŜeniem ruchu pojazdów. Przez wschodnią część obszaru projektu „Planu…”
przebiega droga wojewódzka nr 214 Skórcz–Osiek–Warlubie, o istotnym znaczeniu
regionalnym i znacznym natęŜeniu ruchu. W 2000 r. na wymienionej drodze
wykonane został pomiar natęŜenia ruchu przez „Transprojekt” Warszawa.
Średniodobowe natęŜenie ruchu drogowego wyniosło wówczas 1914 pojazdów
samochodowych ogółem na dobę.
Źródła ciepła rekreacji zbiorowej oraz emisja z obiektów produkcyjnych i
usługowych ma niewielkie znaczenie wobec ich małej liczby i parametrów.
Hałas i wibracje stanowią specyficzne formy uciąŜliwości antropogenicznych dla
środowiska, wpływając przede wszystkim na warunki Ŝycia ludności i funkcjonowanie
organizmów zwierzęcych. Źródła hałasu związane są przede wszystkim ze
skupiskami ludności i formami jej działalności gospodarczej.
Na obszarze projektu „Planu….” głównymi źródłami uciąŜliwości pogarszającymi
warunki akustyczne w skali lokalnej są:
•
hałas związany z wszelkimi formami rekreacji indywidualnej i zbiorowej (głównie
otoczenie jez. Kałębie i Czarne), równieŜ okresowo związany z funkcjonowaniem
lokalnego amfiteatru;
18
proeko
•
ruch kołowy odbywający się po drodze wojewódzkiej przecinającej obszar
projektu „Planu…”; szczególnie uciąŜliwość ta przejawia się w rejonach przebiegu
przy terenach zabudowy wiejskiej; poziom hałasu tu występujący uzaleŜniony jest
od wielkości ruchu na drogach kołowych, przy intensywności 100-400 pojazdów
na godzinę hałas osiąga 75-95 dB (Maciak 1996);
•
obiekty produkcyjno-usługowe stanowiące zagroŜenie o charakterze lokalnym;
•
wolnostojące, nieposiadające zabezpieczeń akustycznych maszyny i urządzenia,
w przypadku których emisja hałasu ma znaczenie lokalne.
Dla całego terenu gminy Osiek brak jest pomiarów dokumentujących poziom
natęŜenia hałasu, zarówno „punktowych”, jak i tras komunikacyjnych.
Stan zanieczyszczenia wód i przekształcenia jej obiegu
Przez obszar projektu „Planu…” przepływają drobne cieki uchodzące do Jezior
Kałębie i Czarnego. Brak danych dotyczących jakości wód cieków.
Stan czystości jezior w rejonie wsi Osiek badany jest okresowo przez WIOŚ w
Gdańsku, ostatnio w 2005 r.
Tabela 2
Jakość wód w jeziorach na terenie gminy Osiek
Jezioro
Kałębie
Czarne Południowe
Źródła:
Klasa czystości
Kategoria podatności na
degradację
2005
III/I (stan sanitarny)
III
2005
II/I (stan sanitarny)
III
Rok badań
Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2005 r. WIOŚ w Gdańsku
Jezioro Kałębie to płytki zbiornik o dogodnych warunkach do recyrkulacji
substancji biogennych, w znacznym stopniu podatny na wpływy z przylegających do
niego terenów. Wpływ zlewni na jezioro jest jednak umiarkowany, a sposób jej
zagospodarowania korzystny z punktu widzenia ochrony jeziora (niewielka przewaga
lasów). Dopływy zawierały znaczne ilości trudniej rozkładalnych substancji
organicznych. Wody Strugi Karszanek i dopływu spod Osieka były ponadto wysoko
obciąŜone rozpuszczonymi substancjami nieorganicznymi oraz związkami fosforu i
azotu mineralnego. Zabudowa rekreacyjna zajmuje znaczną część linii brzegowej.
Wody jeziora zaliczone zostały do III klasy czystości. Stan sanitarny wód
zbiornika był bardzo dobry i odpowiadał I klasie czystości. Jakość wód od 1986 roku
nie uległa zmianie i nadal odpowiadała III klasie. RóŜnice w jakości wody wynikały z
intensywniejszej produkcji biologicznej notowanej w 2005 r. („Raport o stanie
środowiska w województwie pomorskim w 2005 r.”).
Jezioro Czarne Południowe. Mimo wysokiej podatności na degradację sposób
zagospodarowania bezpośredniego otoczenia akwenu (znaczny udział lasów i brak
zagospodarowania brzegów) oraz umiarkowany procent wymiany jego wód sprzyjają
utrzymaniu ich dobrej jakości. Wody spływające okresowo z pobliskich podmokłych
terenów są w naturalny sposób wysoko obciąŜone trudniej rozkładalnymi
substancjami organicznymi, fosforem i azotem. Jezioro nie jest zagospodarowane
turystycznie. Znajduje się tu jedynie kąpielisko. Akwen chętnie odwiedzany jest teŜ
przez rybaków.
Wody zbiornika zaliczone zostały do II klasy czystości. Stan sanitarny wód
odpowiadał I klasie czystości. Poprawa jakości wód jeziora z III klasy w 1986 r. na II
19
proeko
klasę w 2005 r. wynikała z mniejszego ich obciąŜenia fosforem i azotem, niŜszego
poziomu substancji organicznych rozkładalnych biologicznie oraz z ich większej
przejrzystości. Stan sanitarny wód w obu okresach badań był bardzo dobry. („Raport
o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2005 r.”).
Wody kąpieliskowe Jeziora Kałębie (2 punkty pomiarowe) i Jeziora Czarnego (1
punkt pomiarowy) w Osieku badane są systematycznie (kilkukrotnie w ciągu sezonu)
przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Starogardzie Gdańskim.
Wody jezior obu jezior wg orzeczenia Państwowego Powiatowego Inspektoratu
Sanitarnego o przydatności wody do kąpieli w kąpieliskach województwa
pomorskiego (stan na 19.08.2010 r.) zakwalifikowane zostały jako „wody przydatne
do kąpieli (jezioro Czarne Południowe i jezioro Kałębie przy ośrodku Rehabilitacyjnowypoczynkowym „Dobry Brat”).
Obecny stan zanieczyszczenia wód powierzchniowych w rejonie obszaru projektu
„Planu…” warunkują głównie:
•
nie w pełni uregulowana gospodarka wodno-ściekowa - we wsi Osiek (Osiedle
Polne – poza obszarem projektu „Planu …”) funkcjonuje mechenicznobiologiczna/chemiczna oczyszczalnia ścieków – sieć kanalizacji sanitarnej dla wsi
jest w trakcie realizacji;
•
stosowanie przyobiektowych, bezodpływowych zbiorników na ścieki (tzw. szamb)
i wywoŜenie wozami asenizacyjnymi do oczyszczalni; „technologia” ta w praktyce
jest nieefektywna, z racji deklaratywnej „bezodpływowości” zbiorników, które
często funkcjonują jako doły chłonne;
•
rozwój indywidualnego zainwestowania
bezpieczeństwa sanitarnego jezior.
rekreacyjnego
nie
zapewniający
Dla Oczyszczalni ścieków w Osieku obowiązuje pozwolenie wodnoprawne
wydane przez Starostwo Powiatowe w Stargardzie Gdańskim Decyzja Nr Os. 62233/06 z dnia 1 sierpnia 2006 r. na odprowadzenie ścieków w fazie eksploatacji
(planowane obciąŜenie oczyszczalni: 2167 RLM) w ilości:
•
Q śr h= 30,0 m /h
•
Q śr d= 300 m3/d
3
• Q max dob= 330 m3/d
Planowana wg dokumentacji technicznej docelowa przepustowość oczyszczalni
wynosi:
Q śr dob= 600 m3/d
Q h d= 40 m3/h
Q h max= 60 m3/h
W dniu 05.02.2007r. została wydana Decyzja Nr 6/2006/07 o ustaleniu lokalizacji
inwestycji celu publicznego pn. „Budowa kanalizacji sanitarnej ciśnieniowograwitacyjnej wraz z przepompownią (z ośrodka wypoczynkowego na oczyszczalnię
ścieków w Osieku)”. Budowa sieci kanalizacji we wsi jest sukcesywnie realizowana.
Największe źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych na obszarze projektu
„Planu…” to:
•
zabudowa wiejska mieszkaniowa i gospodarcza;
20
proeko
•
zwarte skupiska domków rekreacyjnych, rozmieszczone często w bezpośrednim
otoczeniu jezior;
•
spływ zanieczyszczeń z dróg, zwłaszcza przylegających do rzek i jezior - w
obrębie wsi Osiek nie ma kanalizacji deszczowej, w centralnej części wsi istnieje
kilka indywidualnych wpustów ulicznych z pojedynczymi wylotami poza obręb
drogi.
Antropogeniczne przekształcenia obiegu wody obejmują szereg gospodarczych
działań mających na celu uregulowanie stosunków wodnych oraz wykorzystania
zasobów wodnych na potrzeby społeczno-gospodarcze. Do podstawowych
przekształceń obiegu wody naleŜą:
• melioracje na gruntach rolnych w rejonach duŜych wytopisk;
• eksploatacja wód podziemnych – głównie na potrzeby komunalne (wodociąg
wiejski w Osieku).
Przekształcenia litosfery
Do podstawowych przekształceń litosfery na obszarze projektu „Planu…” naleŜą:
•
przekształcenia związane z lokalizacją nowego zainwestowania mieszkaniowego,
usługowego, rekreacyjnego, produkcyjnego i komunikacyjnego, a takŜe
infrastruktury technicznej tj. wodociągów, kanalizacji sanitarnej, budowy
przepompowni i in.;
•
geomechaniczne zniszczenia terenów przyjeziornych w rejonach intensywnego
zagospodarowania rekreacyjnego w wyniku nadmiernej penetracji - wydeptywanie
(rośliny) i zmiana właściwości fizycznych (gleby); przekształcenie fizycznych
właściwości gleb powoduje zmniejszenie infiltracji wód opadowych, rozwijają się
procesy spłukiwania, zapoczątkowujące procesy erozyjne; największe
przekształcenia litosfery związane z intensywnym rozwojem indywidualnego
zainwestowania rekreacyjnego oraz obiektami i terenami obsługi rekreacji
występują w strefie nadbrzeŜnej jeziora Kałębie;
•
przekształcenia właściwości fizykochemicznych gleb na terenach uŜytkowanych
rolniczo i potencjalna moŜliwość uruchomienia procesów erozyjnych, związane
przede wszystkim z zabiegami agrotechnicznymi.
Gospodarka odpadami
Na obszarze gminy Osiek istnieje zorganizowane w 1994 r. składowisko
odpadów komunalnych. Odpady składowane na północ od wsi Osiek na podłoŜu
uszczelnionym, z dala od zabudowy mieszkaniowej i zainwestowania rekreacyjnego
(poza obszarem projektu „Planu …”).
Według aktualizacji „Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa
Pomorskiego 2010” uchwalonego uchwałą nr 1006/XXXIX/09 Sejmiku województwa
pomorskiego z dnia 26 października 2009 r. składowisko w Osieku będzie
funkcjonowało do momentu wybudowania regionalnego zakładu zagospodarowania
odpadów ZZO Stary Las. Realizacja tej inwestycji ma być zakończona z końcem
2013 roku.
21
proeko
3.4. Walory ekologiczne i zasobowo-uŜytkowe środowiska przyrodniczego
3.4.1.
Waloryzacja ekologiczna
Obszar projektu „Planu…” (wieś Osiek) połoŜony jest w całości w obrębie płata
ekologicznego rangi ponadregionalnej Bory Tucholskie.
Płat ekologiczny Bory Tucholskie pełni istotną rolę w funkcjonowaniu środowiska
przyrodniczego, głównie z powodu wielkości i zwartości kompleksów leśnych oraz ze
względu na liczne ekologiczne połączenia z otoczeniem. Poza przyrodniczymi
funkcjami jak: ekologiczna, hydrologiczna, klimatyczna i pedologiczna, płat
ekologiczny Borów Tucholskich odznacza się duŜymi walorami fizjonomicznymi.
Osnowę ekologiczną w rejonie wsi Osiek na poziomie lokalnym stanowią:
•
korytarze ekologiczne drobnych cieków i form dolinnych: doliny zalesione i
uŜytkowane rolniczo (uŜytki zielone), często z ciekami (naturalnymi lub rowami
melioracyjnymi), częściowo hydrogeniczne, stymulujące powiązania ekologiczne,
wzmacniające ciągłość przestrzenną osnowy;
•
płaty ekologiczne drobnych kompleksów
śródpolnych i kompleksy leśne nie
przyrodniczych, stanowiące enklawy
róŜnicujące jego strukturę biotyczną
przyrodniczych, charakteryzujące się
krajobrazie rolniczym;
•
płaty ekologiczne hydrogenicznych zagłębień terenu: tereny hydrogeniczne z
zaroślami i szuwarami (tereny podmokłe i bagienne, jak wilgotne łąki, torfowiska,
trzcinowiska itp. o duŜej roli w zróŜnicowaniu nisz ekologicznych i w całościowo
ujmowanym funkcjonowaniu środowiska przyrodniczego, a zwłaszcza w zakresie
regulacji bilansu wodnego);
•
płaty ekologiczne zbiorników wodnych - jeziora i drobne oczka wodne wraz z
porastającą ich brzegi roślinnością.
3.4.2.
leśnych i zadrzewień: kępy zadrzewień
posiadające regionalnych połączeń
w krajobrazie rolniczym/wiejskim,
i modyfikujące przebieg procesów
duŜymi walorami fizjonomicznymi w
Walory zasobowo-uŜytkowe
Potencjał agroekologiczny
Najlepszym
wyznacznikiem
potencjału
agroekologicznego
środowiska
przyrodniczego są kompleksy rolniczej przydatności gleb, stanowiące „zbiorcze typy
siedliskowe rolniczej przestrzeni produkcyjnej” (Przydatność rolnicza gleb Polski,
1973). Obejmują one tereny o podobnych właściwościach rolniczych, najbardziej
odpowiednie dla rozwoju i plonowania poszczególnych roślin uprawnych. Kompleksy
wyznacza się z uwzględnieniem charakteru i właściwości gleb (typ, rodzaj, gatunek,
właściwości fizyczne i chemiczne, stopień kultury) oraz lokalnych warunków
klimatycznych, geomorfologicznych i wilgotnościowych.
Na obszarze projektu „Planu…” występują kompleksy rolniczej przydatności gleb
od 4. - Ŝytniego bardzo dobrego do 9. - zboŜowo-pastewnego słabego oraz
kompleksy uŜytków zielonych 2z. średnie (większe powierzchnie tylko w północnej
części obszaru projektu „Planu…”) i 3z - słabe i bardzo słabe.
Zdecydowanie wśród gruntów ornych przewaŜają gleby słabe kompleksów 7. i 6.
Kompleks o umiarkowanej przydatności rolniczej: 5. - Ŝytni dobry, występuje w
postaci większych płatów w centralnej części wsi, a kompleks 4. tylko lokalnie w
obrębie jednej enklawy.
22
proeko
W ogólnej ocenie potencjał agroekologiczny wsi Osiek jest mały.
Potencjał leśny
Lesistość wsi Osiek jest znaczna. Większe płaty występują w jej zachodniej
części, w Dobrym Bracie, natomiast w części północno-wschodniej oraz południowowschodniej występują lokalnie drobne kompleksy leśne.
Wg nieobowiązujących planów miejscowych wsi Osiek (Mpzp szczegółowy wsi
osiek z 1992 r. oraz Mpzp ogólny gminy Osiek z 1991 r.) w m. Dobry Brat większość
gruntów leśnych przeznaczona była na cele zieleni leśnej o charakterze parkowym i
rekreacyjno-wypoczynkowym. Obecny plan sankcjonuje wcześniej istniejące (zgodne
z dotychczasowymi planami) tereny o funkcjach nieleśnych.
Projekt „Planu …” porządkuje kwestie zagospodarowania terenów rekreacyjnych
dawna funkcjonujących na gruntach leśnych i kwestie ich dostępności
komunikacyjnej oraz ich status formalny, co skutkować będzie zmniejszeniem
powierzchni gruntów leśnych we wsi Osiek (zob. rozdz. 7.5. i 7.7.).
Równolegle w projekcie „Planu …” wskazane zostały tereny rolne
predysponowane do zalesień poza obszarami stanowiącymi ciągi i korytarze
widokowe oraz strefami ochrony konserwatorskiej i strefami ochrony ekspozycji.
Potencjał wodny
Obszar projektu „Planu…” połoŜony jest nad Jeziorem Kałębie (o powierzchni
452 ha) oraz Jeziorem Czarne Południowe (o powierzchni 98,2 ha).
DuŜy jest potencjał wodny rejonu obszaru projektu „Planu…” w zakresie wód
podziemnych. Wpływają na to zasoby wód czwartorzędowych w osadach
fluwioglacjalnych. Jest to główny poziom eksploatowany przez ujęcia
obsługujące wieś Osiek.
Ujęcie wody dla wsi Osiek zlokalizowane jest w centralnej części wsi na działce
geodezyjnej nr 440/1. Ujęcie składa się z 2 studni głębinowych i stacji wodociągowej
z uzdatnianiem:
•
•
studnia Nr 1- gł. 46,0 m, wydajność eksploatacyjna Q= 27,3 m3/h przy depresji
s=7,8m, rok budowy 1966;
Studnia Nr 2- gł. 45,0 m, wydajność eksploatacyjna Q= 45,0m3/h przy depresji
s=8,36m, rok budowy 1972.
Ujęcie posiada zatwierdzone zasoby eksploatacyjne w kat. „B” w wysokości
Q=45,00m3/h przy depresji s=8,36m. (Decyzja Prezydium Wojewódzkiej Rady
Narodowej w Gdańsku Nr G-423/5452/73 z dnia 2 marca 1973 r.
Pozwolenie wodnoprawne wydane przez Starostwo Powiatowe w Stargardzie
Gdańskim Decyzja Nr Os-6223-17/2/W/2003 z dnia 15.09.2003r. ustala pobór wody
z wyŜej opisanego ujęcia w ilości:
Qdse= 248,7m3/d
Qhmax= 20,6m3/h
Strefę ochrony ujęcia - teren ochrony bezpośredniej stanowi wydzielona i
ogrodzona parcela na działce 440/1- własność Urzędu Gminy.
3
Pobór wody z ujęcia w Osieku w 2006 r. wyniósł ~90,0 m /d (Qdob. śr.). Po
skanalizowaniu wsi prawdopodobnie zuŜycie znacznie wzrośnie.
23
proeko
Obszar projektu „Planu…” połoŜony jest poza głównymi zbiornikami wód
podziemnych (GZWP) wyznaczonymi na obszarze całego kraju.
W generalnej ocenie potencjał wodny wsi i jej otoczenia jest duŜy.
Potencjał rekreacyjny
Przyrodnicze uwarunkowania rozwoju funkcji rekreacyjnej interpretowane mogą
być jako (Przewoźniak 1999):
•
istnienie walorów środowiska przyrodniczego stwarzających podstawę
wykształcenia i rozwoju rekreacji; inaczej uwarunkowanie to moŜna określić jako
stopień atrakcyjności rekreacyjnej środowiska przyrodniczego;
•
przydatność środowiska przyrodniczego dla rozwoju róŜnych form rekreacji;
•
ograniczenia rekreacyjnego wykorzystania środowiska przyrodniczego wynikające
z jego naturalnej chłonności rekreacyjnej i stopnia antropogenicznego
przekształcenia;
•
wymogi w zakresie zagospodarowania środowiska przyrodniczego w celu
przystosowania go dla funkcji rekreacyjnej, w aspekcie dostępności i ochrony
walorów przyrodniczych.
Ponadto pośrednie, przyrodnicze uwarunkowania rekreacji wynikają z istnienia
przestrzennych form ochrony przyrody oraz z pełnienia lub moŜliwości pełnienia
przez środowisko równolegle z funkcją rekreacyjną innych, przyrodniczo
uwarunkowanych funkcji społeczno-gospodarczych.
Znaczna lesistość rejonu wsi Osiek, połoŜenie nad duŜymi jeziorami,
urozmaicone ukształtowanie terenu oraz będące wypadkową współwystępowania
ww. komponentów środowiska walory krajobrazowe, stwarzają warunki dla rozwoju
funkcji rekreacyjnej. Występują tu warunki dla rozwoju wszystkich typów turystyki
pobytowej i kwalifikowanej, w tym kajakarstwa, turystyki pieszej, rowerowej, konnej,
narciarstwa biegowego itp.
Najsilniejszym czynnikiem lokalizacyjnym obiektów rekreacyjnych jest bliskość
duŜych jezior, w szczególności dotyczy to strefy przyjeziornej, w otoczeniu jeziora
Kałębie (Osiek – Dobry Brat).
W ogólnej ocenie potencjał rekreacyjny obszaru projektu „Planu…” jest duŜy.
Ograniczenia zagospodarowania rekreacyjnego obszaru stwarzają:
•
w przewadze mała chłonność rekreacyjna środowiska przyrodniczego;
•
uwarunkowania prawne wynikające z połoŜenia w obrębie OCHK Borów
Tucholskich i obszaru specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie” PLB220009.
(zob. rozdz. 4. i 7.6.).
Potencjał transurbacyjny (warunki ekofizjograficzne dla zabudowy)
Na przewaŜającym obszarze projektu „Planu…” - tereny zainwestowania
osadniczego wsi i tereny rozwojowe - występują korzystne warunki dla
zainwestowania (dobre warunki gruntowo-wodne, w tym nośne grunty w podłoŜu,
pierwszy poziom wód podziemnych na ogół występuje głęboko (w obrębie terenów
morenowych moŜliwe są płytsze sączenia).
Niekorzystne warunki fizjograficzne występują lokalnie w północno-zachodniej i
24
proeko
południowo-wschodniej części terenów rozwojowych wsi ze względu na wysokie
nachylenia terenu (spadki terenu lokalnie powyŜej 20%) oraz w zachodniej części
terenów przybrzeŜnych ze względu na słabe warunki gruntowo wodne (nienośne
grunty w podłoŜu i płytkie występowanie pierwszego poziomu wody podziemnej).
W ogólnej ocenie potencjał transurbacyjny obszaru projektu „Planu…” w zakresie
warunków fizjograficznych jest duŜy.
Dodatkowe ograniczenia poza uwarunkowaniami fizjograficznymi w zakresie
moŜliwości zainwestowania wprowadzają m.in.:
•
charakter sąsiedztwa;
•
występowanie ustanowionych form ochrony przyrody (OCHK i obszar Natura
2000) – zob. rozdz. 4 i 7.6.;
•
występowanie struktur przyrodniczych tworzących osnowę ekologiczną obszaru;
•
występowanie terenów predysponowanych do wzmocnienia osnowy ekologicznej;
obecność obiektów uciąŜliwych dla środowiska i zdrowia ludzi, jak obiekty
produkcyjne, drogi o duŜej intensywności ruchu, itp. – w projekcie „Planu …”
wprowadzono ograniczenia dla lokalizacji zainwestowania:
- w sąsiedztwie istniejących linii napowietrznych średniego napięcia 15kV
ograniczenia dla wysokości zagospodarowania oraz lokalizacji obiektów na
stały pobyt ludzi - strefa ograniczenia obejmuje pas szerokości 14m tj.po 7m
od osi słupów, ograniczenia obowiązują do czasu skablowania linii lub jej
przebudowy związanej ze zmianą usytuowania linii;
- w sąsiedztwie cmentarza oznaczonego jako 54.ZC szerokości 50 m od granic
cmentarza - w obrębie strefy obowiązują zasady zagospodarowania zgodne z
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 25sierpnia 1959 r.,
w tym: zakaz lokalizacji zabudowy mieszkaniowej, zakładów produkujących
Ŝywność, zakładów Ŝywienia zbiorowego lub zakładów przechowujących
artykuły spoŜywcze oraz studzien, źródeł i strumieni, słuŜących do czerpania
wody dopicia potrzeb gospodarczych;
- w sąsiedztwie drogi wojewódzkiej - budynki mieszkalne, hotele, pensjonaty
oraz budynki uŜyteczności publicznej naleŜy sytuować w odległościach
zapewniających dopuszczalne poziomy hałasu i wibracji określone w
przepisach o ochronie środowiska; jeŜeli nie jest moŜliwe zapewnienie
odpowiedniej wymaganej odległości nakaz stosowania rozwiązań
technicznych (ściany i stolarka o odpowiedniej izolacyjności akustycznej) oraz
zieleni izolacyjnej.
•
Potencjał surowcowy.
Na obszarze projektu „Planu…”, nie występują udokumentowane złoŜa kopalin.
3.5. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji
projektu „Planu ...”
Zmiany środowiska przyrodniczego w rejonie wsi Osiek mają generalnie dwojaką
genezę. Są to:
•
•
zmiany naturalne, będące efektem procesów przyrodniczych;
zmiany antropogeniczne wynikające z oddziaływania człowieka.
25
proeko
Zmiany naturalne
Zmiany naturalne (seminaturalne) mają miejsce przede wszystkim w
kompleksach leśnych, gdzie w warunkach umiarkowanie intensywnej gospodarki
leśnej lub zrównowaŜonej gospodarki leśnej, dynamika i ewolucja środowiska w
większym stopniu podporządkowane są prawom przyrodniczym niŜ bodźcom
antropogenicznym.
Przejawy naturalnych zmian przyrodniczych występują takŜe na niektórych
terenach hydrogenicznych oraz w ciekach i jeziorach.
W przypadku braku realizacji projektu „Planu...” ww. naturalne zmiany byłyby
kontynuowane w warunkach niezwiększonego obciąŜenia antropogenicznego.
Zmiany antropogeniczne
Zmiany antropogeniczne wynikają przede wszystkim z zajmowania nowych
terenów pod zainwestowanie, co wiąŜe się na ogół z daleko posuniętą ingerencją w
środowisko, związaną z przystosowaniem terenu od zabudowę oraz dopuszczenie
nowych terenów eksploatacji kopalin. Są to przede wszystkim:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
zmiany lokalnego ukształtowania terenu w wyniku robót ziemnych;
przekształcenia w przypowierzchniowych strukturach geologicznych w związku z
robotami ziemnymi;
likwidacja pokrywy glebowej;
zmiany aktualnego uŜytkowania gruntów;
likwidacja istniejącej roślinności i wprowadzanie nowej;
zmiany w lokalnym obiegu wody przez ograniczenie infiltracji i wzrost parowania
(wprowadzenie sztucznych nawierzchni);
obniŜenie pierwszego poziomu wody podziemnej;
modyfikacje topoklimatu w wyniku oddziaływania zabudowy;
zmiany fizjonomii krajobrazu przez wprowadzenie obiektów kubaturowych na
terenie dotychczas wolnym od zabudowy;
emisja
zanieczyszczeń
do
atmosfery,
hałasu,
promieniowania
elektromagnetycznego, zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych
oraz odpadów.
W przypadku braku realizacji projektu „Planu...” ww. przekształcenia wystąpiłyby
w mniejszym zakresie przestrzennym i jakościowym na terenach lokalizacji
zabudowy, ale jednocześnie istniałoby zagroŜenie ich intensyfikacji w wyniku
wzmoŜenia procesów inwestycyjnych nielegalnych. Projekt „Planu …” generalnie
sankcjonuje stan istniejący tj. dopuszcza pozostawienie istniejących obiektów nie
będących samowolami budowlanymi (posiadających pozwolenia na budowę), w tym
równieŜ w strefie nadbrzeŜnej Jeziora Kałębie oraz umoŜliwia dalszy rozwój
przestrzenny wsi Osiek.
3.6. ZagroŜenia przyrodnicze
W warunkach środowiska przyrodniczego Polski do podstawowych zagroŜeń
przyrodniczych naleŜą zagroŜenie powodziowe, ruchy masowe (zagroŜenie
morfodynamiczne) i ekstremalne stany pogodowe.
26
proeko
ZagroŜenie powodzią
Na obszarze projektu „Planu…” nie występuje zagroŜenia powodziowe. Jedynie
strefy brzegowe jezior oraz dna hydrogenicznych obniŜeń terenu mogą lokalnie ulęgać
podtopieniem w wyniku wahań pierwszego poziomu wód podziemnych.
Osuwanie się mas ziemnych.
Na obszarze projektu „Planu…” nie występuje zagroŜenie osuwaniem się mas
ziemnych i nie występują zarejestrowane tereny zagroŜone ruchami masowymi ziemi
(wg "Rejestracji i inwentaryzacji naturalnych zagroŜeń geologicznych na terenie
całego kraju (ze szczególnym uwzględnieniem osuwisk oraz innych zjawisk
geodynamicznych").
Morfometria terenu i charakter przypowierzchniowej budowy geologicznej
powodują, Ŝe zagroŜenie morfodynamiczne w rejonie wsi Osiek jest znikome.
Potencjalne zagroŜenie osuwaniem się mas ziemnych moŜe dotyczyć niewielkich
powierzchni silnie nachylonych zboczy w obrębie kęp morenowych. Mogą je
potęgować niewłaściwe lokalizacje obiektów, brak roślinności na zboczach i
występowanie sztucznych podcięć zboczy (skarp).
Powszechnym zagroŜeniem w warunkach środowiska przyrodniczego Polski są
ekstremalne stany pogodowe, jak bardzo silne wiatry, długotrwałe, intensywne
opady deszczu lub śniegu. Zapobieganie ekstremalnym stanom pogodowym jest
niemoŜliwe a likwidacja skutków jest kwestią organizacyjną.
27
proeko
4. ANALIZA ISTNIEJĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA
ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W
SZCZEGÓLNOŚCI NA OBSZARACH FORM OCHRONY PRZYRODY
4.1.
Ogólne problemy ochrony środowiska
Do podstawowych problemów ochrony środowiska w rejonie obszaru projektu
„Planu…” naleŜą przede wszystkim:
•
geomechaniczne zniszczenia terenów przyjeziornych w rejonach intensywnego
zagospodarowania rekreacyjnego w wyniku nadmiernej penetracji; silnie
degradowanymi elementami środowiska są szata roślinna i gleba, które naraŜone
są przez wydeptywanie na niszczenie (rośliny) i zmianę właściwości fizycznych
(gleby) - największe przekształcenia litosfery związane z intensywnym rozwojem
indywidualnego zainwestowania rekreacyjnego oraz obiektami i terenami obsługi
rekreacji występują w otoczeniu jez. Kałębie;
•
niedostateczny rozwój zbiorczych urządzeń kanalizacji sanitarnej i urządzeń do
odprowadzania i podczyszczania wód opadowych – sieć kanalizacji sanitarnej w
trakcie realizacji;
•
zanieczyszczenia atmosferyczne powodowane głównie przez komunikację
samochodową, lokalne kotłownie, domowe paleniska w zabudowie zagrodowej
oraz jedno- i wielorodzinnej oraz emisję technologiczną.
4.2. Problemy ochrony przyrody
4.2.1. Ochrona przyrody na obszarze projektu planu
Wieś Osiek połoŜona jest w całości w zasięgu następujących form ochrony
przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (tekst
jednolity Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm.) (rys. 2):
•
Obszar Chronionego Krajobrazu Borów Tucholskich;
•
obszar Natura 2000 - obszar specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie”
PLB220009.
Obszar Chronionego Krajobrazu Borów Tucholskich utworzony na mocy
Rozporządzenia Woj. Gdańskiego Nr 5/94 z dnia 08.11.1994 r. o powierzchni
całkowitej 65.780 ha, stanowi w większości równinę sandrową urozmaiconą przez
liczne zagłębienia wytopiskowe. Oś hydrograficzną obszaru stanowi Wda, płynąca
wąską doliną, silnie meandrująca. Obszar porośnięty przez bory sosnowe z
zachowanymi fragmentami starodrzewu objęty został ochroną ze względu na rozległy
i zwarty kompleks borów sosnowych, na właściwych im siedliskach i występowanie
licznych reliktów z okresu borealnego oraz bogatą faunę i walory krajobrazowe.
Wpływ na walory przyrodnicze OCHK Borów Tucholskich moŜe mieć rozwój
przestrzenny wsi na gruntach porolnych z duŜym udziałem zadrzewień oraz wzrost
obciąŜenia rekreacyjnego w strefie brzegowej jez. Kałębie i Czarnego co
dopuszczają ustalenia projektu „Studium …”.
Obszar specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie” PLB220009
ustanowiony Rozporządzeniem Ministra Środowiska zmieniającym rozporządzenie w
sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 z dnia 27.10.2008 r.
(Dz. U. Nr 198, poz. 1226) obejmuje obszar 322535,8 ha, połoŜony w
województwach kujawsko-pomorskim i pomorskim, w tym całą gminę Osiek.
28
proeko
W obrębie obszaru występuje, co najmniej 28 gatunków ptaków z Załącznika I
Dyrektywy Ptasiej, 6 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi. Gniazduje tu 107
gatunków ptaków. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji
krajowej następujących gatunków ptaków: bielik, kania czarna, kania ruda,
podgorzałka, puchacz, rybitwa czarna, rybitwa rzeczna, zimorodek, Ŝuraw, gągoł,
nurogęś, tracz długodzioby; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje błotniak
stawowy. W okresie wędrówek występuje, co najmniej 1% populacji szlaku
wędrówkowego łabędzia krzykliwego (do 400 osobników) i Ŝurawia (do 1800
osobników na noclegowisku).
Ponadto o walorach przyrodniczych obszaru stanowią największe w skali regionu
skupienie jezior lobeliowych, bogata lichenoflora, dobrze zachowane torfowiska i
zbiorowiska leśne oraz występowanie stanowisk licznych gatunków rzadkich i
zagroŜonych, w tym gatunków reliktowych. Poza awifauną, bogata jest
chiropterofauna obszaru.
ZagroŜenie dla obszaru stanowią: eksploatacja torfu, kredy, piasku; zmiany
stosunków wodnych, zagroŜenie eutrofizacją siedlisk oligotroficznych; presja
turystyczna, zabudowa letniskowa, zabudowa rozproszona, kłusownictwo,
drapieŜnictwo ze strony norki amerykańskiej, odpady, ścieki, zanieczyszczenie wód,
zakładanie upraw plantacyjnych (borówka amerykańska).
W zasięgu obszaru projektu „Planu …” znajduje się pomnik przyrody – drzewo
lipa drobnolistna - nr 688 w Rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody (zał.
kartogr. 3), ustanowiony Zarządzeniem Wojewody Gdańskiego nr 11/89 z dnia
29.03.1989 r. (tab. 3).
Tabela 3 Pomnik przyrody we wsi Osiek
Wyso
Numer
Obwód
-kość
w rej. obiekt chroniony
[m]
WKP
[m]
1.
2.
3.
4.
688
lipa drobnolistna
4,28
22
Wiek
PołoŜenie
5.
6.
200
Osiek
Akty prawne
ustanawiające
pomniki przyrody
7.
Zarządzenie woj.
gdańskiego 11/89 z
dn. 29.03.1989 r.
Źródło: Rejestr województwa pomorskiego.
Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
W gminie Osiek, w trakcie szczegółowych prac inwentaryzacyjnych
(„Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza gminy Osiek”, 1995) stwierdzono:
• interesujący skład gatunkowy ryb w rzece Wdzie (pstrąg potokowy, lipień),
typową ichtiofaunę dla Ŝyznych jezior (sąsiedztwo obszaru projektu „Planu …”);
• 5 gatunków chronionych płazów (traszka zwyczajna, kumak nizinny, rzekotka
drzewna, grzebiuszka ziemna, ropucha szara; oraz licznie występujące Ŝaby –
trawna, moczarowa, wodna i jeziorkowa;
• 4 gatunki chronione gadów - liczne występowanie padalca i jaszczurki zwinki,
notowane występowanie Ŝmii zygzakowatej i zaskrońca;
• liczne gatunki ptaków leśnych, zadrzewienia nadwodne są ostoją takich gatunków
jak kwiczoł, wilga, zaganiacz, pokrzewka ogrodowa i czarnołbista, słowik szary i
remiz; nad Wdą występuje bocian czarny, zimorodek i orlik krzykliwy; na
śródleśnych torfowiskach występuje Ŝuraw i słonka; z ptaków wodnych występują
łabędź niemy, perkoz dwuczuby, łyska, perkozek, kokoszka wodna, kaczki;
nielicznie występują rybitwa zwyczajna, gągoł, krakwa, rybitwa czarna.
29
proeko
•
typowy dla obszarów Pojezierza Pomorskiego skład gatunkowy ssaków. Do
najwartościowszych ssaków naleŜy wydra i bóbr europejski. Osiedlone nad Jez.
Brzezianek w 1979 r. bobry rozprzestrzeniły się na rzekę Wdę i jej dopływy i
pobliskie jeziora.
Występowanie chronionych gatunków roślin i zwierząt w rejonie wsi Osiek jest
moŜliwe głównie w obrębie terenów leśnych, zadrzewień śródpolnych oraz
ekstensywnie uŜytkowanych łąk na terenach podmokłych i torfowisk, w tym w
strefach przybrzeŜnych zbiorników wodnych.
Planowane formy ochrony
W bezpośrednim sąsiedztwie obszaru projektu „Planu …” (od północnegozachodu) projektowane jest utworzenie Parku Krajobrazowego Doliny Wdy. Dolina
Wdy stanowi strukturę o wyjątkowych walorach przyrodniczych i krajobrazowych.
Rzeka, zalewowe, szerokie dno doliny, liczne śródleśne torfowiska i niewielkie
jeziora, rozległe płaty borów sosnowych na urozmaiconym morfologicznie sandrze to
podstawowe typy siedlisk roślinnych i ostoi zwierzyny. Jest to m. in. rejon
koncentracji populacji bobra, rzadkiej awifauny i ichtiofauny rzecznej. Wybitne walory
krajobrazowe doliny Wdy wynikają z jej morfologii (głębokie, szerokie wcięcie w
sandr) i z seminaturalnego charakteru (małe zainwestowanie kubaturowe i
infrastrukturowe oraz utrzymywanie tradycyjnej gospodarki rolnej - łąkowopastwiskowej). Od południa projektowany park prawie w całości przylega do
istniejącego w woj. kujawsko-pomorskim Wdeckiego Parku Krajobrazowego, z
którym stanowi jedność przyrodniczą. Optymalnym rozwiązaniem, ponad podziałami
administracyjnymi, byłoby ich połączenie w jeden park krajobrazowy.
Park Krajobrazowy Doliny Wdy (PKDW) ma objąć dolinę rzeki i jej sandrowe
otoczenie na odcinku od miasteczka Czarna Woda do granicy woj. pomorskiego, na
styku z Wdeckim Parkiem Krajobrazowym w woj. kujawsko-pomorskim (Kostarczyk,
Przewoźniak – red. 2002, Plan zagospodarowania przestrzennego woj. pomorskiego,
2009).
4.2.2. Formy ochrony przyrody w otoczeniu obszaru planu
W otoczeniu obszaru projektu„Planu …” występują następujące, przestrzenne
formy ochrony przyrody (rys. 2):
•
rezerwaty przyrody:
− „Czapli Wierch” – połoŜony w minimalnej odległości 1,5 km na zachód;
− „Krzywe Koło w pętli Wdy” – połoŜony w minimalnej odległości ok. 6,5 km na
zachód;
− „Zdrojno” – połoŜony w minimalnej odległości ok. 7,7 km na zachód;
− „Jezioro Udzierz” – połoŜony w minimalnej odległości ok. 4,9 km na
południowy-wschód;
•
obszary Natura 2000:
− obszary Natura 2000 mające znaczenie dla Wspólnoty5 (specjalne obszary
5
Projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk, zatwierdzony przez Komisję Europejską w drodze
decyzji, który w regionie biogeograficznym, do którego naleŜy, w znaczący sposób przyczynia się do
zachowania lub odtworzenia stanu właściwej ochrony siedliska przyrodniczego lub gatunku będącego
30
proeko
ochrony siedlisk):
o „Sandr Wdy” PLH040017 – połoŜony w odległości ok. 3,4 km na zachód
od obszaru projektu „Planu…”;
o „Krzewiny PLH040022 – połoŜony w odległości ok. 4,8 km na południowywschód od obszaru projektu „Planu…”.
NajbliŜsze spośród ww. form ochrony przyrody to rezerwat przyrody „Czapli
Wierch” i Obszar Natura 2000 mający znaczenie dla Wspólnoty (specjalne obszary
ochrony siedlisk ) „Sandr Brdy” PLH220026.
Rezerwat przyrody „Czapli Wierch”
Rezerwat utworzono w 1960 r. (Zarządzenie MLiPD z dnia 01.02.1960 r. MP Nr
31 poz.150). Rezerwat, połoŜony nad wschodnim brzegiem Jeziora Słonego, chroni
kolonię czapli siwej oraz fragment boru mieszanego z ok. dwustuletnim
drzewostanem sosnowym o powierzchni 5,26 ha. Nad jeziorem ciągnie się pas
brzegowy olchy. W podszycie występuje w drobnych kępach brzoza i jałowiec.
Obszar Natura 2000 mający znaczenie dla Wspólnoty - „Sandr Brdy”
PLH220026 obejmuje największe w skali regionu skupienie jezior lobeliowych z
charakterystyczną florą. Dobrze zachowały się tu wilgotne łąki, torfowiska i
zbiorowiska leśne w tym cenny zespół boru chrobotkowego, a takŜe torfowisko
soligeniczne z charakterystyczną florą i roślinnością (w tym bardzo dobrze
wykształcone mechowiska - torfowiska alkaliczne). W obrębie obszaru
zidentyfikowano 25 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG
(ok.30% obszaru). Występuje tu największa populacja obuwika Cypripedium
calceolus na Pomorzu. Stwierdzono tu stanowiska licznych rzadkich i zagroŜonych, w
tym reliktowych, gatunków roślin naczyniowych - pięć z nich wymienionych jest w
Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, podobnie jak stwierdzone na tym
obszarze: 4 gatunki ssaków, 2 gatunki płazów i 3 gatunki ryb - łącznie 14 gatunków z
Załącznika II. Bogata jest lichenoflora. Obszar charakteryzuje się bogatą
chiropterofauna oraz ornitofauną. Jest to fragment waŜnej ostoi ptasiej o randze
europejskiej E011. Gniazduje tu 107 gatunków ptaków.
Główne zagroŜenia stanowią: eksploatacja torfu, kredy i piasku, zmiany
stosunków wodnych, eutrofizacja siedlisk oligotroficznych i zalesianie muraw
napiaskowych.
4.3. Rezerwat biosfery Bory Tucholskie
Obszar projektu „Planu ...” sąsiaduje od południa i południowego-zachodu z
Rezerwatem Biosfery „Bory Tucholskie”.
Rezerwaty biosfery to obszary obejmujące unikalne, szczególnie wartościowe
ekosystemy lądowe i wodne, które posiadają znaczenie międzynarodowe i są
wyznaczane jako główny element realizacji programu „Człowiek i Biosfera” w ramach
funkcjonowania UNESCO. Rezerwaty biosfery mają zapewnić realizację
następujących funkcji („Rezerwaty biosfery – warunki tworzenia i funkcjonowania”,
przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a takŜe moŜe znacząco przyczynić się do spójności sieci
obszarów Natura 2000 i zachowania róŜnorodności biologicznej w obrębie danego regionu
biogeograficznego; w przypadku gatunków zwierząt występujących na duŜych obszarach obszarem
mającym znaczenie dla Wspólnoty jest obszar w obrębie naturalnego zasięgu takich gatunków,
charakteryzujący się fizycznymi lub biologicznymi czynnikami istotnymi dla ich Ŝycia lub rozmnaŜania.
31
proeko
2000):
•
konserwatorskiej – ochrona krajobrazów, ekosystemów, gatunków, róŜnorodności
genetycznej;
•
ekonomicznej – promocja rozwoju ekonomicznego zrównowaŜonego pod
względem ekologicznym, kulturowym i społecznym.
Rezerwaty biosfery nie są kolejną formą ochrony przyrody. Tworzy się je w celu
promocji i wdraŜania zrównowaŜonego rozwoju obszarów o wybitnych walorach
przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych, co stanowi nawiązanie do koncepcji
trójochrony (Pankau, Przewoźniak, 1996, 1998).
Rezerwat Biosfery „Bory Tucholskie” został utworzony decyzją obradującej w
ParyŜu w dniach 31 maja - 4 czerwca 2010 r. Międzynarodowej Rady Koordynacyjnej
programu Człowiek i Biosfera.
Rezerwat Biosfery „Bory Tucholskie”… jest 10 rezerwatem utworzonym w
Polsce, największym tego typu obiektem w Polsce. Łączna powierzchnia jego trzech
stref (rdzennej, buforowej i tranzytowej) wynosi 3195 km².
Strefę rdzenną tworzą: Park Narodowy “Bory Tucholskie” oraz 25 następujących
rezerwatów: Dolina Rzeki Brdy, Bagna nad StąŜką, Źródła StąŜki, Jezioro Piaseczno,
Brzęki im. Zygmunta Czubińskiego, Miedzno, Cisy Staropolskie im. Leona
Wyczółkowskiego, Jezioro Laska, Mętne, Bór Chrobotkowi, Bagno Stawek, Jezioro
Ciche, Jezioro Małe Łowne, Piecki, Cisy nad Czersk Strug, Kręgi Kamienne, Jezioro
Zdręczno, Krwawe Doły, Dury, Jeziorka Kozie, Nasionek, Ustronie, Bagno Grzybna,
Jelenia Góra, Martwe. Łączna powierzchnia strefy rdzennej wynosi 78,81 km².
Obszar parku narodowego i wymienione powyŜej rezerwaty przyrody stanowią
najcenniejsze obiekty przyrodnicze całego regionu Borów Tucholskich.
Strefę buforową tworzą głównie cztery parki krajobrazowe, z wyłączeniem
powierzchni występujących w nich rezerwatów przyrody, które stanowi strefę
rdzenną. Parki krajobrazowe to: 1. Wdzydzki Park Krajobrazowy 2. Tucholski Park
Krajobrazowy 3. Zaborski Park Krajobrazowy 4. Wdecki Park Krajobrazowy W skład
strefy buforowej wchodzą te powierzchnie leśne i łąkowe wokół 6 rezerwatów
przyrody połoŜonych poza obszarami parków krajobrazowych. Strefy buforowe
sześciu rezerwatów zlokalizowane są na obszarach chronionego krajobrazu, które są
jedną z form ochrony przyrody w Polsce.
Strefę tranzytową tworzą obszary 22 gmin (13 z województwa kujawsko –
pomorskiego i 9 z województwa pomorskiego) i jednego miasta (Tuchola w
województwie kujawsko-pomorskim), które nie wchodzą w skład parku narodowego i
parków krajobrazowych. Wśród nich znajdują się obszary następujących gmin:
Bukowiec, Cekcyn, Drzycim, Gostycyn, JeŜewo, Kęsowo, Lniano, Lubiewo, Osie,
Śliwice, Świekatowo, Tuchola i Warlubie (woj. kujawsko – pomorskie) oraz Brusy,
Chojnice, Czersk, Dziemiany, Karsin, Konarzyny, Kościerzyna, Lipusz, Stara
Kiszewa (woj. pomorskie). Powierzchnia strefy tranzytowej wynosi 206 864,57 ha.
Strefa tranzytowa jest niemal dwukrotnie większa od obszaru strefy buforowej. Pod
względem ekonomicznym jest to obszar jednolity, zorientowany na gospodarkę
leśną, przetwórstwo drewna i ubocznych produktów leśnych oraz na rekreacją i
wypoczynek. Te dziedziny gospodarki realizowane są z uwzględnianiem zasad
ochrony przyrody. W strefie tranzytowej występuje dziesięć obszarów Chronionego
Krajobrazu (całkowicie lub częściowo) oraz kilkaset pomników przyrody, głównie
drzew i alei drzewnych. Znajdują się w niej równie liczne uŜytki ekologiczne, trzy
zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, siedem specjalnych obszarów ochrony siedlisk
32
proeko
(SOO) ustanowione w oparciu o Dyrektywę Siedliskową Unii Europejskiej oraz dwa
obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) ustanowione w oparciu o Dyrektywę
Ptasią UE.
33
proeko
5. DZIEDZICTWO KULTUROWE
Na obszarze projektu „Planu...” występują obiekty i tereny podlegające ochronie
prawnej na podstawie ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece
nad zabytkami (Dz. U. Nr 162 poz. 1568 ze zm). Są to:
1) zabytkowy układ ruralistyczny wsi wpisany do rejestru zabytków - nr rej. 925 z
dnia 02.02.1985 r. (dawny rejestr województwa gdańskiego), nowy numer rej.
woj. pom. 1085, ze strefami ochrony konserwatorskiej ustalonymi w decyzji o
wpisie:
•
strefą A –pełnej ochrony, obejmującej centralny obszar wsi, wschodni odcinek
ulicy Partyzantów Kociewskich, południowy odcinek ulicy Kwiatowej i zachodni
fragment ul. Wyzwolenia do wlotu ul. Na Borku;
•
strefą B - strefą ochrony, obejmującą 3 fragmenty wsi;
•
strefą E1 - ochrony ekspozycji z ograniczeniami gabarytów, stanowiącą
otoczenie zabytku w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o
ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;
•
strefą E2 - ochrony ekspozycji – z terenami wyłączonymi spod zabudowy,
stanowiącą otoczenie zabytku w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 lipca
2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;
•
strefą K - ochrony krajobrazu, stanowiącą otoczenie zabytku w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami.
2) zabytki nieruchome wraz z otoczeniem wpisane do rejestru zabytków:
•
kościół parafialny pw św. Rocha z plebanią (kościół z lat 1865-66) - nr rej. A1181 z 16.01.1998 r. (nr rej woj. pom. 1652) oraz wpis z 12.07.2002 r.
(zmiana decyzji), plebania ul. Wyzwolenia 4 (4ćw.XIXw.) - nr rej. j.w., budynek
gospodarczy plebanii ul. Wyzwolenia 4 (4ćw. XIX w) nr rej. j.w.;
•
dom, ul. Partyzantów Kociewskich 40, (drewniany, 1920r.) - nr rej. 1036 z
24.09.1988r. (nr rej. woj. pom. 1036);
•
dom ul. Kwiatowa2, (drewniany, 1804 r.) - nr rej. 950 z 20.01.1986 r (nr rej.
woj. pom. 950);
•
zagroda ul. Kwiatowa 29, (1937) - nr rej. 935 z 20.04.1985 r. (nr rej. woj. pom.
935): (dom drewniany, stodoła, drewn. szach.);
•
zagroda ul. Partyzantów Kociewskich 100 - nr rej. 947 z 04.07.1985 r. (nr rej.
woj.pom. 947); (dom drewn k. XIX w., stodoła z oborą, mur. szach, 1900 r.);
•
cmentarz parafialny w obrębie działki wraz z murem i bramą od północnegozachodu oraz starodrzewem, ul. Partyzantów Kociewskich - nr
rej.woj.pom.1952, wpis z dn. 21.09.2009 r.
3) strefy ochrony archeologicznej, obejmujące:
•
•
osadę otwartą - obiekt wielokulturowy, wpisany do rejestru zabytków decyzją nr
144/Archeol. z dnia 31.03.1971 r.;
2 punkty osadnictwa – obiekty datowane na wczesną epokę Ŝelaza.
W strefach ochrony konserwatorskiej zabytków nieruchomych wpisanych do
rejestru zabytków pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wymagają
następujące działania:
34
proeko
•
prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych;
•
wykonywanie robót budowlanych w otoczeniu zabytku;
•
prowadzenie konserwatorskich badań zabytku;
•
prowadzenie badań architektonicznych zabytku;
•
prowadzenie badań archeologicznych;
•
przemieszczanie zabytku nieruchomego;
•
dokonywanie podziału zabytku nieruchomego;
•
zmiana korzystania z zabytku lub jego przeznaczenia;
•
umieszczanie na zabytku urządzeń technicznych, tablic, reklam, napisów;
•
podejmowanie innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia
substancji lub zmiany wyglądu zabytku.
Ponadto, projekt „Planu …” zawiera szereg szczegółowych ustaleń dotyczących
zasad kształtowania zabudowy w tych strefach.
Przedmiotem ochrony w archeologicznych strefach ochrony konserwatorskiej są
mogące się w niej znajdować nieruchome zabytki archeologiczne. W przypadku
podjęcia robót budowlanych na obszarze objętym strefą ochrony archeologicznej,
przed przystąpieniem do zagospodarowania (np. przed wykonaniem prac ziemnych
z szerokoprzestrzennymi wykopami) obowiązuje przeprowadzenie archeologicznych
badań ratowniczych i sporządzenie dokumentacji archeologiczno-konserwatorskiej.
Zakres badań ustali w zezwoleniu właściwy rzeczowo konserwator zabytków.
Pozostałe prace ziemne wymagają nadzoru archeologicznego.
W granicach obszaru projektu „Planu …” występują zabytki nieruchome
chronione ustaleniami projektu „Planu…”kwalifikujące się do wpisu do rejestru
zabytków. Są to:
•
relikty zamku krzyŜackiego (XIV w) nad brzegiem jeziora Kałębie, przy ul.
Zamkowej;
•
dom, Partyzantów Kociewskich 25;
•
dom, Partyzantów Kociewskich 36;
•
dom, Partyzantów Kociewskich 52;
•
dom, Partyzantów Kociewskich 90.
Pozostałe zabytki nieruchome chronione na podstawie ustaleń projektu „Planu…”
to:
•
budynki mieszkalne w zagrodach: ul. Partyzantów Kociewskich nr 16, 19, 20, 21,
24, 33/35, 43, 45/47, 48, 49, 52, 58, 59, 70, d.109 dz. Geod. 289;
•
budynek mieszkalny, ul. Kwiatowa 23, 29;
•
budynki mieszkalne w zagrodach przy ul. Wyzwolenia nr: 14, 16;
•
dawne nr 55 dz. 198, 66, 78, 163, 181, 190, 199;
•
domy – Dobry Brat nr 200, 201;
•
domy Osiek Pole nr 40 dz. G. 845;
•
kapliczka św. Rocha ul. Partyzantów Kociewskich (obok nr 45/47);
35
proeko
•
zagrody ul. Kwiatowa nr: 1, 18, 22, 29 (bud. gosp.);
•
budynki mieszkalne drewniane przy ul. Kwiatowej nr 2, 4, 5, 6, 23;
•
dom ul. Na Borku nr 3;
•
dom ul. Osiedle Pole nr 5, 6, 9, 20, 21;
•
domy – ul. Partyzantów Kociewskich nr 26, 37, 38, 39, 44, 50, 56, 62, 65, 66, 67,
68,75, 82/84, 89, 91, 92, 93, 96, 106;
•
domy – ul. Szkolna nr 1, 4, 7;
•
domy – ul. Wyzwolenia nr 3, 6, 8, 10, 11, 12, 13;
•
Dom Olszynka 1/3;
•
Dom Rybacka 5;
•
Dom Słowiańska 1;
•
Dom ze sklepem ul. Szkolna 1, dom Szkolna 2;
•
Kociewski Dom Kultury ul. Wyzwolenia 9;
•
a takŜe obiekty współtworzące klimat tradycyjnej zabudowy wsi (historyczne
obiekty o tradycyjnej bryle i formie) wskazane planem do ochrony i zachowania
(lokalizacje na rysunku projektu „Planu”).
Dla ww. wymienionych obiektów i obszarów zgodnie z ustaleniami projektu „Planu
…” obowiązują następujące zapisy:
•
ochronie podlegają zabytkowe i historyczne cechy zabudowy takie jak: Bryla, forma
architektoniczna, kształt dachu, pokrycie dachu, kąt nachylenia głównych połaci,
dyspozycja ścian (rozmieszczenie otworów okiennych i drzwiowych, podziały
architektoniczne elewacji), detal architektoniczny (w tym kształt, wielkość okien, podziały
stolarki okiennej i drzwiowej, obramienia otworów itp.), kolorystyka, stosowane
tradycyjne materiały budowlane;
•
dopuszcza się remonty, przystosowanie do nowych współczesnych
technicznych i funkcjonalnych, bez naruszania przedmiotu ochrony;
•
dopuszcza się wymianę technicznie zuŜytych elementów budynku (okien, drzwi itd.) pod
warunkiem zachowania lub przywrócenia pierwotnej tradycyjnej formy tych elementów;
•
w przypadku rozbiórki budynku zabytkowego i sytuowania w jego miejscu nowego
obiektu ustala się wymóg odtworzenia i/lub nawiązania nową bryłą do historycznej formy,
w zaleŜności od wartości kulturowej rozebranego obiektu oraz zgodnie z decyzjami
wojewódzkiego konserwatora zabytków.
wymogów
Na obszarze projektu „Planu …” nie występują obiekty chronione na podstawie
przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym stanowiące
dobra kultury współczesnej.
36
proeko
6. ANALIZA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA
SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM, KRAJOWYM I
REGIONALNYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU PLANU
6.1. Poziom międzynarodowy i krajowy
Priorytety Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska na lata 2002-2012
formułuje VI Program Działań Wspólnoty w zakresie środowiska (Decyzja NR
1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 22 lipca 2002r ustanawiająca
Szósty Wspólnotowy Program Działań w zakresie środowiska naturalnego). Jego
realizacja ma na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony środowiska
naturalnego i zdrowia ludzkiego oraz ogólną poprawę środowiska i jakości Ŝycia.
Będzie realizowany poprzez 7 strategii tematycznych w zakresie: zrównowaŜonego
uŜytkowania zasobów naturalnych, zapobiegania powstawaniu odpadów i
upowszechniania recyklingu, poprawy jakości środowiska miejskiego, ograniczania
emisji zanieczyszczeń, ochrony gleb, zrównowaŜonego uŜytkowania pestycydów
oraz ochrony i zachowania środowiska morskiego. Program wspiera proces
włączania problemów ochrony środowiska we wszystkie polityki i działania
Wspólnoty w celu zmniejszenia nacisków na środowisko naturalne pochodzących z
roŜnych źródeł.
Przyjęta w 1997 roku Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej zapewnia ochronę
środowiska człowieka, kierując się zasadą zrównowaŜonego rozwoju. Zasadę tę
uwzględnia „II Polityka ekologiczna państwa” oraz dostosowane do niej strategie i
programy środowiskowe, w tym przede wszystkim „Polityka ekologiczna państwa w
latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016”, „Krajowa strategia ochrony i
umiarkowanego uŜytkowania róŜnorodności biologicznej” i „Strategia gospodarki
wodnej”.
Ponadto waŜne cele ekologiczne zapisane zostały w ratyfikowanych przez
Rzeczpospolitą Polską konwencjach międzynarodowych i innych dokumentach
międzynarodowych, w tym m. in.:
•
Konwencji o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe,
zwłaszcza jako środowisko Ŝyciowe ptactwa wodnego z 1971 r. (Konwencja
Ramsarska),
•
Konwencji o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk
naturalnych (Konwencja Berneńska),
•
Konwencji o róŜnorodności biologicznej z 1992r.,
•
Konwencji o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt z 1979 r.
(Konwencja Bońska).
•
innych dokumentach międzynarodowych:
− Europejska Konwencja krajobrazowa;
•
innych dokumentach UE:
− Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Unii Europejskiej.
Przyjęta w 1997 r. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej zapewnia ochronę
środowiska człowieka, kierując się zasadą zrównowaŜonego rozwoju. Zasadę tę
uwzględnia „II Polityka ekologiczna państwa” oraz dostosowane do niej strategie i
programy środowiskowe, w tym przede wszystkim:
•
„Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016”,
37
proeko
•
„Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego uŜytkowania róŜnorodności
biologicznej”
•
„Strategia gospodarki wodnej”.
Wymienione dokumenty strategiczne uwzględniają zobowiązania i cele ochrony
środowiska przyjęte w ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską konwencjach
międzynarodowych.
Projekt „Planu...” opracowany jest w „duchu” tych dokumentów, a ich wytyczne
uwzględnia poprzez opracowania regionalne (zob. rozdz. 2.2. i 6.2. ).
6.2. Poziom regionalny
Podstawowe „środowiskowe” opracowania regionalne, z którymi ma związek
projekt planu poddany prognozie oddziaływania na środowisko to:
• „Program ochrony środowiska województwa pomorskiego 2007 – 2010 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014” (2007);
• „Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2007–2010 (20112014)” (2007).
Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2007-2010
z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014
W dniu 30 listopada 2009 r. Sejmik Województwa Pomorskiego przyjął
aktualizację Programu Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata
2007 - 2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011 - 2014. Aktualizacja ww. Programu
dotyczy zmian w zakresie rozwoju energetyki w województwie pomorskim.
Program nie formułuje celu generalnego, przyjmując, ze misja Województwa
Pomorskiego, zawarta w Strategii Rozwoju Województwa dostatecznie podkreśla
pierwszorzędną potrzebę zachowania dobrego stanu środowiska, jako
podstawowego warunku zrównowaŜonego i harmonijnego rozwoju.
Zgodnie z ww. programem wyznaczono cztery cele perspektywiczne (I-IV),
nawiązujące do priorytetów VI Wspólnotowego Programu Działań w zakresie
środowiska naturalnego oraz Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2007-2010 z
perspektywą 2011-2014 oraz 21 celów średniookresowych (1-21).
Do istotnych z punktu widzenia wsi Osiek naleŜą m.in.:
•
osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód podziemnych i powierzchniowych;
•
redukcja emisji obiektów energetycznego spalania i spełnienie standardów
emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa;
•
budowa systemu gospodarki odpadami, który w pełni realizuje zasadę
zapobiegania i minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów, zapewnia wysoki
stopień ich odzysku oraz bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie;
•
objęcie do końca 2009 r. wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem
selektywnego zbierania odpadów, skuteczne rozwiązanie problemu odpadów
niebezpiecznych;
•
ochrona mieszkańców województwa przed hałasem zagraŜającym zdrowiu i
jakości Ŝycia;
•
ochrona róŜnorodności biologicznej i krajobrazowej, powstrzymanie procesu jej
utraty oraz poprawa spójności systemu obszarów chronionych ze szczególnym
38
proeko
uwzględnieniem obszarów Natura 2000;
•
racjonalizacja wykorzystania zasobów wód podziemnych, ochrona głównych
zbiorników wód podziemnych stanowiących waŜne źródło zaopatrzenia ludności
w wodę;
•
zwiększanie powierzchni zasobów leśnych regionu oraz wzrost ich róŜnorodności
biologicznej.
Ustalenia projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla
wsi Osiek” uwzględniają ww. zapisy „Programu ochrony środowiska województwa
pomorskiego” (2007) szczególnie w zakresie uregulowania gospodarki wodnościekowej.
Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego na lata 20072010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014
W dniu 26 października 2009 r. Sejmik Województwa Pomorskiego uchwałą nr
1006/XXXIX/09 przyjął aktualizację "Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa
Pomorskiego 2010". Aktualizacja dotyczy: planu funkcjonowania składowisk po
2009 r. (wcześniej wskazanych do zamknięcia), które zostały dostosowane do
wymagań ochrony środowiska, zasięgu obsługi składowiska w Gostomiu w gm.
Kościerzyna oraz harmonogramu realizacji zadań związanych z budową zakładów
zagospodarowania odpadów - terminy realizacji.
Jako główny cel ekologiczny gospodarki odpadami w województwie pomorskim w
„Planie...” (2007) określono (...) Zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów oraz
wdroŜenie nowoczesnego sytemu ich wykorzystywania i unieszkodliwiania.
Realizacja tego celu ma być osiągnięta poprzez następujące działania:
• docelowo skupienie gmin wokół zakładów zagospodarowania odpadów (ZZO),
wyposaŜonych w linie do segregacji odpadów lub tylko w urządzenia do
doczyszczania surowców wtórnych ze zbiórki selektywnej, urządzenia do
konfekcjonowania surowców, instalacje do utylizacji odpadów organicznych,
tymczasowe pomieszczenia do magazynowania odpadów niebezpiecznych,
składowisko odpadów resztkowych (o przyjętej technologii decydować będą
inwestorzy);
• na obszarze gmin naleŜących do poszczególnych ZZO ma się odbywać zbiórka
segregacyjna;
• lokalizacja ZZO jest zgodna z zasadą „bliskości" wyraŜoną w Ustawie o odpadach
z dnia 02.04 2001 r. (Dz. U. nr 62.poz. 628 z późn. zm.) - przyjęto, Ŝe optymalna
odległość centrum gminy (po drogach) nie będzie większa niŜ 30 km od ZUO, w
przypadku konieczności dowozu odpadów (lub surowców) z większej odległości,
naleŜy rozwaŜyć budowę stacji przeładunków lub wiejskich punktów gromadzenia
i segregacji odpadów (WPGiSO);
• załoŜono. Ŝe z poszczególnych gmin odpady wysegregowane będą kierowane do
ZZO, natomiast pozostałe odpady będą deponowane na lokalnych składowiskach
do czasu ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia z innych powodów.
W „Planie gospodarki odpadami ...” (2007) gmina Osiek przypisana została do
planowanego ZZO Stary Las (gmina Starogard Gdański) – w maju 2007 r.
rozpoczęto jego budowę, planowane zakończenie przewidywane jest z końcem
2013 r.
39
proeko
7. ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH, ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ
USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO
7.1. Wprowadzenie
Projekt „Planu ...” dotyczy terenów zainwestowanych oraz ich rolnego i leśnego
otoczenia we wsi Osiek. W wyniku realizacji ustaleń projektu „Planu ...” moŜliwe
będą lokalizacja nowych obiektów mieszkaniowych i usługowych, w tym rekreacji i
sportu, produkcyjno-technicznych, a takŜe kształtowanie ogólnodostępnych terenów
zieleni oraz rozwój infrastruktury komunikacyjnej i technicznej.
W zakresie oddziaływań ustaleń projektu „Planu...” i moŜliwych przekształceń
środowiska przyrodniczego przeanalizowano oddziaływania (wpływy) na:
• przypowierzchniową warstwę litosfery,
• wody powierzchniowe i podziemne,
• powietrze atmosferyczne i klimat,
• roślinność,
• zwierzęta,
• róŜnorodność biologiczna,
• formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000,
• zasoby naturalne,
• zabytki,
• dobra materialne,
• krajobraz,
•
ludzi.
Oceniano oddziaływania bezpośrednie, pośrednie i wtórne, krótko-, średnio- i
długoterminowe, chwilowe, okresowe i stałe. W podsumowaniu (tab. 4. w rozdz.
7.11.2.) przedstawiono klasyfikację oddziaływań, zgodną ok. 51 Ustawy z dnia 3
października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. z 2008 Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
7.2. Powierzchnia ziemi
Główne przekształcenia środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym
reprezentowane będą przede wszystkim przez:
• przekształcenia w przypowierzchniowych strukturach geologicznych w wyniku
robót ziemnych w celu posadowienia budynków, poprowadzenia ciągów
komunikacyjnych i uzbrojenia terenu (wykopy, wprowadzenie podsypek);
• zmiany lokalnego ukształtowania terenu w wyniku prac niwelacyjnych oraz
ewentualnych nasypów ziemnych, podcięcia skarp;
• likwidację pokrywy glebowej w miejscach wykopów i przekształcenie
fizykochemicznych właściwości gleb na terenach placów budów oraz w
sąsiedztwie planowanych inwestycji na terenach składowania materiałów
budowlanych i w wyniku pracy sprzętu budowlanego;
• powstanie odpadu w postaci gleby i ziemi wydobytej z wykopów pod fundamenty;
• utwardzenie części terenu (głównie przeznaczonej na ciągi komunikacyjne i
40
proeko
parkingi;
• przekształcenia w obrębie brzegu i dna jeziora związane z realizacją pomostów i
przystani wodnych oraz ewentualnych umocnień brzegowych.
Zgodnie z ustaleniami projektu „Planu …” w zagospodarowaniu i urządzeniu
terenu naleŜy zachować w maksymalnym stopniu istniejące ukształtowanie
powierzchni terenu.
Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu …”, nie będą powstawać
znaczące przekształcenia wierzchniej warstwy litosfery. Ograniczone oddziaływanie na
powierzchnię ziemi na tym etapie wynikać będzie z zachowania na części obszaru wsi
uŜytkowania rolniczego (z czym związane jest prowadzenie zabiegów agrotechnicznych)
i leśnego.
Intensyfikacja przekształceń litosfery na etapie funkcjonowania ustaleń projektu
„Planu ...” moŜe nastąpić, głównie w wyniku penetracji pieszej obszaru i jego otoczenia.
Oddziaływanie to prawdopodobnie będzie nasilać się w półroczu letnim (maj-wrzesień).
Skutkować to moŜe powstaniem ewentualnych, wydepczysk i klepisk. Przekształcenia
powierzchni ziemi (wydepczyska) mogą być równieŜ związane z penetracją pieszą
brzegów jezior w sąsiedztwie obszaru. Istotne jest wytyczenie i zagospodarowanie
ciągów komunikacji pieszej, oraz urządzenie odpowiedniej liczby miejsc
parkingowych (co przewidują ustalenia projektu „Planu ...”).
7.3. Wody powierzchniowe i podziemne
W zakresie oddziaływania na wody powierzchniowe na etapie realizacji
pomostów na kąpieliskach i przystaniach wodnych prognozowane są następujące
przekształcenia:
•
zmiany stanu fizycznego wody, jej składu (wzrost ilości zawiesiny i warunków
przepływu wody na etapie budowy);
•
lokalne zmiany hydrodynamiczne w strefie przybrzeŜnej jeziora w wyniku
oddziaływania podpór pomostów, ewentualnych umocnień brzegowych.
Oddziaływanie na stosunki hydrologiczne jezior będzie prawdopodobnie małe i
ograniczy się do lokalnego oddziaływania w ich strefie przybrzeŜnej.
Na etapie realizacji ustaleń projektu „Planu ...” w strefie przy jeziornej moŜe
nastąpić przekształcenie stosunków wodnych w zakresie lokalnych warunków
hydrologicznych przy głębokim posadowieniu budynków (ewentualne odwodnienia).
Gospodarka wodno-ściekowa
W związku z projektowanymi nowymi terenami zabudowy mieszkaniowej,
rekreacyjnej, usługowej i produkcyjnej, a takŜe ze względu na docelowe
skanalizowanie obszaru wsi, przewiduje się wzrost zapotrzebowania na wodę w
stosunku do stanu istniejącego.
W projekcie „Planu …” dopuszczono tymczasowo zaopatrzenie zabudowy
siedliskowej, rozproszonej na terenach rolniczych, z indywidualnych studni, docelowo
przewiduje się włączenie istniejącej i projektowanej zabudowy do wiejskiej sieci
wodociągowej. Przewidziana modernizacja i rozbudowa ujęcia wody we wsi Osiek
(teren 62.US,IW), obejmować będzie rozbudowę stacji wodociągowej, budowę
zbiornika wyrównawczo-retencyjnego, rozbudowę stacji uzdatniania, rozbudowę sieci
rozdzielczej z ewentualnymi pompowniami sieciowymi, budowę wodociągu
grupowego Osiek-Wycinki, Osiek-Skórzenno, Osiek-Radogoszcz, Osiek-Karszanek
Głuche oraz sukcesywną wymianę rur azbestowo-cementowych).
41
proeko
Pośrednio na wody podziemne wpływać będzie eksploatacja wód podziemnych w
obrębie ujęcia wód podziemnych w Osieku na obszarze projektu „Planu ...” (zob.
rozdz. 3.4. i 7.7.).
W projekcie „Planu ...” ustalono docelowe rozwiązanie problemu oczyszczania
ścieków przez podłączenie projektowanych obiektów do sieci kanalizacji sanitarnej.
Tymczasowo, do czasu realizacji kanalizacji sanitarnej dopuszczalne jest stosowanie
szczelnych zbiorniki bezodpływowych na ścieki. Rozwiązanie to stwarza potencjalne
zagroŜenie dla stanu czystości wód i gruntu, gdyŜ jak wykazuje praktyka, jest ono mało
skuteczne. Konieczna jest bezwzględna likwidacja zbiorników po zakończeniu budowy
kanalizacji sanitarnej i podłączenie obiektów do oczyszczalni (co przewidują ustalenia
projektu - dopuszczono zastosowanie zbiorników bezodpływowych na ścieki lub
przydomowych oczyszczalni ścieków jako rozwiązań docelowych wyłącznie dla
terenów, dla których realizacja sieci kanalizacyjnej jest technicznie i ekonomicznie
nieuzasadniona).
W zakresie unieszkodliwiania wód opadowych z dróg, placów, odrębnych
parkingów nie powiązanych z inną funkcją, powierzchni składowych i terenów
przemysłowych projekt „Planu …” zakłada ich odprowadzenie do wód lub gruntu po
ich uprzednim podczyszczeniu z zanieczyszczeń i osadów.
Projekt „Planu…” nie przewiduje realizacji kompleksowej kanalizacji deszczowej
na obszarze wsi Osiek. W projekcie „Planu …” kanalizację deszczową
zaprojektowano w formie licznych niedługich odcinków o nieduŜych średnicach.
Przed kaŜdym wylotem kanału do rowu zaprojektowano separator zanieczyszczeń
ropopochodnych.
Na odprowadzenie wód opadowych do odbiornika naleŜy uzyskać pozwolenie
wodno-prawne
Wymogi obowiązujące w tym względzie określają:
•
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr
239, poz. 2019 ze zm.);
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie
warunków, jakie naleŜy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód i do ziemi,
oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.
U. Nr 137, poz. 984).
Reasumując, zapisy projektu „Planu...” dotyczące zaopatrzenia w wodę, w
połączeniu z rozbudową sieci kanalizacji sanitarnej, są korzystne środowiskowo,
gdyŜ spowodują racjonalizację zuŜycia wody, wzrost oczyszczania ścieków
sanitarnych oraz w efekcie poprawę stanu czystości wód powierzchniowych, a takŜe
docelowo wyeliminują takŜe lokalne źródła zanieczyszczeń gruntu i wód
podziemnych (zbiorniki bezodpływowe – tzw. szamba).
Przy załoŜeniu właściwego funkcjonowania wszystkich elementów planowanego
systemu unieszkodliwiania ścieków sanitarnych oraz wód opadowych
zminimalizowana
zostanie
moŜliwość
powstania
zagroŜeń
dla
wód
powierzchniowych, podziemnych i gruntu.
Przekształcenie obiegu wody
Na terenie nowej zabudowy wystąpią typowe zmiany proporcji w ogniwach
lokalnego obiegu wody. Nastąpi spadek znaczenia infiltracji wody (powierzchniowy
wzrost sztucznych nawierzchni zróŜnicowany w zaleŜności od obiektów) i ewaporacji
(w związku ze wzrostem udziału sztucznych nawierzchni). Wystąpią zmiany w
42
proeko
zasilaniu pierwszego poziomu wodonośnego oraz modyfikacje warunków
siedliskowych. Nie przewiduje się, aby były to oddziaływania znaczące.
Projekt „Planu …” zawiera zakaz kanalizacji otwartych cieków naturalnych i
rowów melioracyjnych (o ile w ustaleniach szczegółowych nie dopuszczono takiego
sposobu zagospodarowania) i nakaz zapewnienia zachowania istniejących
elementów sieci hydrograficznej. Cieki uchodzące do Jezior Kałębie i Czarne
Południowe oraz sieć rowów i kanałów melioracyjnych mogą pełnić funkcje
odbiorników podczyszczonych wód opadowych z obszaru projektu „Planu ...”.
Ze względu na dopuszczony w projekcie „Planu …” rozwój przestrzenny
miejscowości, w tym lokalizacje nowej zabudowy na gruntach istniejąca sieć
drenarska wymagać będzie przebudowy. Zgodnie z ustaleniami projektu „Planu …”
wymagane jest zapewnienie swobodnego spływu wód powierzchniowych i
drenarskich z obszarów wyŜej połoŜonych oraz obowiązuje zakaz włączenia
kanalizacji deszczowej do istniejącej sieci drenarskiej. Wykluczone są równieŜ
nasadzenia drzew nad istniejącymi ciągami drenarskimi.
Projekty budowlane oraz zagospodarowanie terenu w sąsiedztwie istniejących
rowów melioracyjnych oraz urządzeń wodnych wymagają uzgodnienia z właściwym
zarządcą.
Zmiany stosunków wodnych na obszarze projektu „Planu ...” nie będą miały
znaczenia dla terenów zieleni. Odprowadzanie wód opadowych z terenów zieleni
nastąpi powierzchniowo, w miejscu ich opadu, co jest zgodne z zasadą
odprowadzania wód opadowych w miarę moŜliwości do gruntu na terenie ich
powstawania. Przeciwdziała to obniŜeniu zwierciadła wód podziemnych (OsmulskaMróz, 1995).
7.4. Powietrze atmosferyczne i klimat
Stan aerosanitarny
Emisja zanieczyszczeń powietrza w trakcie realizacji ustaleń projektu „Planu ...”
(etap inwestycyjny) nastąpi w wyniku pracy sprzętu budowlanego i transportu
materiałów budowlanych (spaliny) oraz w wyniku składowania materiałów
budowlanych (ewentualne źródło zapylenia), a takŜe w trakcie prac ziemnych
(pylenie z powierzchni terenu pozbawionej roślinności, w zaleŜności od warunków
atmosferycznych).
Wpływ ww. prac na warunki aerosanitarne w trakcie budowy będzie okresowy,
ograniczony przestrzennie i jakościowo, jego ograniczenie moŜna osiągnąć przez
wygrodzenie terenów realizacji prac budowlanych, ewentualnie zwilŜanie obszaru w
sytuacjach małej wilgotności powietrza itp.
Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu …” źródłami zanieczyszczenia
atmosfery (poza zewnętrznymi) będą:
•
źródła ciepła
produkcyjnych;
•
emisja technologiczna;
•
projektowanych
obiektów
mieszkaniowych,
usługowych
i
motoryzacyjne zanieczyszczenia powietrza (z układu komunikacyjnego i
parkingów).
Dla projektowanych obiektów kubaturowych zakładane jest zaopatrzenie w ciepło z
indywidualnych źródeł ciepła niskoemisyjnych lub nieemisyjnych. Zapisy te naleŜy
43
proeko
potraktować jako pozytywne – ich faktyczna realizacja pozwoli na zminimalizowanie
negatywnych
skutków
wzrostu
obciąŜenia
atmosfery
antropogenicznymi
zanieczyszczeniami, które prowadzą do pogorszenia warunków aerosanitarnych.
Zanieczyszczenia atmosfery związane z procesami technologicznymi na
obszarze projektu „Planu …” mogą, w szczególności dotyczyć:
•
emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych;
•
pylenia związanego z obróbką mechaniczną;
•
emisji oparów substancji stosowanych w procesach technologicznych (np. lakiery,
kleje, inne substancje);
•
ewentualna uciąŜliwość aerosanitarna w postaci uciąŜliwych zapachów i
bioareozolu.
Faktyczny stopień szkodliwości projektowanych inwestycji zaleŜeć będzie od
zastosowanych technologii, charakteru i wielkości usług, co nie zostało
sprecyzowane w projekcie „Planu ...”. W zasięgu wydzielenia 11.P - tereny zabudowy
techniczno-produkcyjnej,
przemysłu,
magazynów
dopuszczono
lokalizację
warsztatów stolarskich, samochodowych i innych związanych z obsługą transportu
samochodowego o maksymalnie dwóch stanowiskach oraz lokalizację stacji paliw
(instalacje do dystrybucji ropy naftowej, produktów naftowych lub substancji
chemicznych- stanowiące przedsięwzięcia potencjalnie znacząco oddziałujące na
środowisko), o ile organ ochrony środowiska stwierdzi brak konieczności
przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.
Prowadzona działalność produkcyjna i usługowa musi spełniać wymogi
obowiązujących przepisów szczególnych w zakresie ochrony środowiska. Zasięg
uciąŜliwości dla środowiska prowadzonej działalności usługowej musi być
ograniczony do granic obszaru, do którego inwestor posiada tytuł prawny.
Projektowane nowe zainwestowanie (mieszkaniowe, usługowe i produkcyjne oraz
nowe rozwiązania komunikacyjne) moŜe przyczynić się do zwiększenia natęŜenia
ruchu
samochodowego.
W
efekcie
przebudowy
istniejącego
układu
komunikacyjnego oraz wzrostu obciąŜenia istniejących dróg nastąpi wzrost emisji
zanieczyszczeń motoryzacyjnych do atmosfery. Ze względu na lokalny charakter
komunikacji nie przewiduje się, aby było to oddziaływanie znaczące. Dokładna
prognoza wzrostu emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych jest aktualnie niemoŜliwa,
ze względu na brak niezbędnych danych dotyczących natęŜenia ruchu.
W emisjach z silników spalinowych wyróŜniono kilkanaście tysięcy substancji.
Istotne, charakterystyczne dla komunikacji substancje chemiczne stanowią:
•
w skali lokalnej - tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory aromatyczne i
alifatyczne;
•
w skali makro - dwutlenek węgla (gaz cieplarniany).
W nawiązaniu do obecnych tendencji proekologicznych na rynku
motoryzacyjnym, w przyszłości spodziewany jest jednostkowy spadek emisji
zanieczyszczeń przez pojazdy samochodowe.
Hałas
Na etapie inwestycyjnym odczuwalny będzie okresowy wzrost natęŜenia hałasu,
związany z pracą sprzętu budowlanego i transportem materiałów budowlanych.
Emisja hałasu w trakcie budowy jest traktowana jako prace okresowe i nie
44
proeko
podlega regulacji prawnej w tym zakresie. NaleŜy jednak zastosować tzw. bierną
ochronę przed hałasem poprzez ograniczenie czasu pracy najhałaśliwszych
urządzeń w ciągu doby, z wykluczeniem godzin nocnych.
Podstawowymi, źródłami zmian warunków akustycznych na etapie
funkcjonowania ustaleń projektu „Planu ...” będą:
• wzrost natęŜenia ruchu samochodowego na głównych drogach obszaru planu i w
jego bliskim otoczeniu, związany z obsługą komunikacyjną obiektów
mieszkaniowych, usługowych i rekreacyjnych;
• powstanie nowych źródeł hałasu związanych z obiektami usługowymi;
• wzrost natęŜenia ruchu turystycznego;
•
ewentualne urządzenia technologiczne.
Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku reguluje Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. (Dz. U. Nr 120 poz. 826). Rozporządzenie
określa zróŜnicowane dopuszczalne poziomy hałasu, w zaleŜności od przeznaczenia
terenu, wyraŜone wskaźnikami hałasu LDWN, LN (mają zastosowanie do prowadzenia
długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem) oraz LAeq D i LAeq N (mają
zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w
6
odniesieniu do jednej doby) .
Ze względu na wymóg ograniczenia zasięgu uciąŜliwości dla środowiska
prowadzonej działalności usługowej do granic obszaru, do którego inwestor posiada
tytuł prawny, nie przewiduje się wystąpienia uciąŜliwości akustycznej związanej z
projektowaną zabudową.
Klimat – w trakcie realizacji ustaleń projektu „Planu ...” będzie postępować
modyfikacja lokalnych warunków klimatycznych, związana ze zmianami charakteru
warstwy czynnej – granicznej między atmosferą a podłoŜem. Powierzchnia ziemi
pokryta w przewadze roślinnością agrocenoz, zastępowana będzie częściowo przez
sztuczne powierzchnie, co spowoduje m. in. zmiany warunków termicznych (wzrost
temperatury) i wilgotnościowych (spadek wilgotności). Powstające obiekty
kubaturowe wpływać takŜe będą na zmiany usłonecznienia i lokalnych warunków
anemometrycznych.
Planowana zabudowa, wpłynie na zmniejszenie przewietrzania terenu, ale
jednocześnie prawdopodobnie nie spowoduje stagnacji zanieczyszczonego
powietrza nad obszarami zabudowanymi.
7.5. Roślinność, fauna i róŜnorodność biologiczna
Projekt „Planu ...” przewiduje zachowanie elementów istniejącej osnowy
ekologicznej wsi (lasy, parki, zieleń cmentarna, łąki i pastwiska oraz pozostałe
zbiorowiska roślinne, w szczególności ekosystemy hydrogeniczne jak szuwary i
torfowiska). Część obszaru zgodnie z ustaleniami projektu „Planu ...” pozostanie w
uŜytkowaniu rolnym i leśnym.
Niekorzystne oddziaływanie na roślinność (likwidacja roślinności agrocenoz,
ruderalnej i leśnej w tym wycinka drzew) związane moŜe być z realizacją ustaleń
dotyczących planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych, jak obiekty mieszkaniowe,
usługowe, przemysłowe oraz sieci infrastruktury technicznej i rozbudowa układu
6
Wartości wskaźników długookresowych LDWN, LN oraz wskaźników LAeq D i LAeq N (równowaŜny poziom
dźwięku w porze dnia i porze nocy) są takie same.
45
proeko
komunikacyjnego. W wyniku realizacji przystani wodnych i kąpielisk (wydzielenia
160.UT, 222.UT) moŜliwa jest likwidacja szuwarów nadbrzeŜnych.
W projekcie „Planu …” na cele nieleśne, przeznaczono lasy nie będące
własnością Skarbu Państwa o powierzchni łącznej 6,5785 ha, które nie były
dotychczas objęte wnioskami o zmianę przeznaczenia gruntów leśnych na cele
nieleśne (Wniosek o zmianę przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne wraz z
uzupełnieniem). Są to:
1) wydzielenie 029.KDD, część działek 683/23, 681, 683/2, o powierzchni 0,0127
ha, wg planu urządzenia lasu z 1999 r. las sosnowy w wieku 18 lat - cześć
projektowanej drogi dojazdowej, która stanowić będzie jedyny dojazd do
istniejącej juŜ zabudowy letniskowej;
2) wydzielenie 077.KDX, część działki 683/23 i 683/2, o powierzchni 0,0032 ha, wg
planu urządzenia lasu z 1999 r. las sosnowy w wieku 35 lat - cześć
projektowanego ciągu pieszo-jezdnego, który stanowić będzie jedyny dojazd do
istniejącej juŜ zabudowy letniskowej;
3) wydzielenie 043.KDW, część działek 674/5, 674/11, 676, 678, 679/5, 679/13, o
powierzchni 0,0882 ha, wg planu urządzenia lasu z 1999 r. las sosnowy w
przedziale wiekowym 40-55 lat - cześć projektowanej drogi wewnętrznej, która
stanowić będzie dojazd do istniejącej juŜ zabudowy letniskowej, mieszkaniowej
oraz terenu usług turystyki;
4) wydzielenie 078.KDX, część działek 674/5, 674/12, 674/13, 674/14, o
powierzchni 0,0605 ha, wg planu urządzenia lasu z 1999 r. prawie w całości jest
to las sosnowy w wieku 51 lat - cześć projektowanego ciągu pieszo-jezdnego,
który stanowić będzie jedyny dojazd do istniejącego juŜ terenu usług turystyki;
5) wydzielenie 031.KDD, część działki 678, o powierzchni 0,6833 ha - cześć
projektowanej drogi dojazdowej, która stanowić będzie dojazd do istniejącej juŜ
zabudowy letniskowej;
6) wydzielenie 041.KDW, część działki 678, o powierzchni 0,0788 ha - cześć
projektowanej drogi wewnętrznej, która stanowić będzie dojazd do istniejącego
juŜ terenu zabudowy usługowej i turystycznej i zdrowotnej;
7) wydzielenie 080.KDX, część działki 679/10, o powierzchni 0,0187 ha - cześć
projektowanego ciągu pieszo-jezdnego, który stanowić będzie jedyny dojazd do
istniejącego juŜ terenu zabudowy mieszkaniowej;
8) wydzielenie 039.KDW, część działki 679/10, o powierzchni 0,1579 ha - cześć
projektowanej drogi wewnętrznej, która stanowić będzie dojazd do terenu
projektowanej zabudowy letniskowej;
9) wydzielenie 071.KDX, część działki 373, o powierzchni 0,04 ha, wg planu
urządzenia lasu z 1999 r. las sosnowy częściowo w wieku ok.18 i 23 lata oraz w
części 60 lat - cześć projektowanego ciągu pieszo-jezdnego, który stanowić
będzie jedyny dojazd do istniejącego juŜ terenu zabudowy mieszkaniowej;
10) wydzielenie 194.UT, część działki 681, o powierzchni 1,8724 ha - teren
projektowanej zabudowy usług turystyki – teren zadrzewiony;
11) wydzielenie 207.ML, część działki 670/3, 670/2, 670/1 i 671, o powierzchni
0,1124 ha, wg planu urządzenia lasu z 1999 r. las sosnowy w wieku ok. 60 lat teren zabudowy letniskowej;
12) wydzielenie 164.ML, część działki 683/22, o powierzchni 0,0864 ha, wg planu
urządzenia lasu z 1999 r. jest to las sosnowy w wieku 30 lat - cześć
projektowanego terenu zabudowy letniskowej;
46
proeko
13) wydzielenie 242.ML, część z. geod. 373/1, o powierzchni 0,33ha, wg planu
urządzenia lasu z 1999 r. las sosnowy w wieku 60 lat - część projektowanego
terenu zabudowy letniskowej;
14) wydzielenie 208UT,UZ, część dz. geod. 671 połoŜonej bezpośrednio nad
brzegiem jeziora Kałębie, ogółem pow. działki wynosi 3,84 ha, w tym grunty leśne
zabudowane B-LsVI stanowią 0,05 ha, grunty leśne objęte wnioskiem o zmianę
przeznaczenia na nieleśne Ls VI 3,39 ha (częściowo sosna w wieku 45 i 75 lat,
częściowo brak drzewostanu) oraz grunty N 0,40 ha - działka w całości jest
uŜytkowana jako teren ośrodka wypoczynkowo-rehabilitacyjnego od ponad 20 lat,
własność Gminy Osiek w uŜytkowaniu wieczystym Ośrodka RehabilitacyjnoWypoczynkowego „Dobry Brat” Spółka Cywilna z siedzibą w Osieku k/Skórcza,
Dobry Brat nr 12 (od 27.02.2010 r.), teren ośrodka jest włączony do gminnej sieci
sanitarnej kanalizacyjnej z oczyszczalnią w Osieku.
Projekt „Planu …” sankcjonuje (zgodne z dotychczasowymi miejscowymi planami
zagospodarowania przestrzennego) tereny rekreacyjne funkcjonujące od lat na
gruntach leśnych i porządkuje ich stan formalno-prawny (plany z lat 80-tych oraz z
początku lat 90-tych - plan ogólny gminy oraz plan dla wsi Osiek - nie zawierały
wniosków o zmiany przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne; brakuje w
aktach gminy odpowiednich decyzji zezwalających na zmiany przeznaczenia gruntów
leśnych na cele nieleśne).
Ewentualna wycinka drzew moŜe wystąpić w szczególności w obrębie wydzieleń
194UT i 208UT,UZ i w mniejszym zakresie w obrębie 207.ML, 164.ML, 242.ML
objętych wnioskiem o zmianę przeznaczenia na cele nieleśne, a takŜe w obrębie
zdrzewionych gruntów rolnych i porolnych, w tym wydzieleń 193.KDP,U, 241.UT,
237.ML, 223.ZP,U. Projekt „Planu …” zawiera nakaz oszczędnego korzystania z
terenu i maksymalnego zachowania drzewostanu.
Zgodnie z ustaleniami projektu „Planu …” ewentualna wycinka wartościowego
drzewostanu dopuszczona jest wyłącznie na zasadach przepisów ustawy o ochronie
przyrody
Uwarunkowania ochrony drzew i krzewów zawiera Ustawa o ochronie przyrody
(tekst jednolity Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm.):
Art. 83.
1. Usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości moŜe nastąpić, z zastrzeŜeniem ust.
2 i 2a, po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta
miasta na wniosek posiadacza nieruchomości. JeŜeli posiadacz nieruchomości nie jest
właścicielem - do wniosku dołącza się zgodę jej właściciela.
2. Zezwolenie na usuniecie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru
zabytków wydaje wojewódzki konserwator zabytków.
„2a. Zezwolenie na usunięcie drzew w obrębie pasa drogowego drogi publicznej, z
wyłączeniem obcych gatunków topoli, wydaje się po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem
ochrony środowiska.
2b. NiewyraŜenie stanowiska w terminie 30 dni od dnia otrzymania projektu zezwolenia, o
którym mowa w ust. 2a, przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska uznaje się za
uzgodnienie zezwolenia.
2c. Organ właściwy do wydania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, przed jego wydaniem
dokonuje oględzin w zakresie występowania w obrębie zadrzewień gatunków chronionych.”
(...)
5. Wydanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów na obszarach objętych ochroną
krajobrazową w granicach (...) rezerwatu przyrody wymaga uzyskania zgody (...)
47
proeko
regionalnego dyrektora ochrony przyrody.
6. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do drzew lub krzewów:
1) w lasach;
2) owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do
rejestru zabytków oraz w granicach parku narodowego lub rezerwatu przyrody - na
obszarach nieobjętych ochroną krajobrazową;
3) na plantacjach drzew i krzewów;
4) których wiek nie przekracza 10 lat;
5) usuwanych
zoologicznych;
w
związku
z
funkcjonowaniem
ogrodów
botanicznych
lub
6) (uchylony);
7) usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów połoŜonych
między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w
który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wałów przeciwpowodziowych i
terenów w odległości mniejszej niŜ 3 m od stopy wału;
8) które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a takŜe utrudniają
eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp
śnieŜnych, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;
9) stanowiących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji właściwego
organu;
10) usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby
związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.
W wyniku realizacji ustaleń projektu „Planu ...” nastąpi spadek powierzchniowego
udziału terenów aktywnych biologicznie związany z wprowadzeniem zainwestowania
na tereny dotychczas nie zagospodarowane kubaturowo. Projekt „Planu …” zawiera
ustalenia dotyczące zachowania minimalnego udziału powierzchni przyrodniczo
czynnej na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 20-50%, na terenach
usługowych 10-50%, na ternach zabudowy zagrodowej 50%, zabudowy letniskowej
50-70 %, usług sportu 60-80% usług turystyki 50-70% i terenach produkcyjnych 35%.
Jednocześnie wprowadzone zostaną nowe tereny zieleni (tereny aktywne
biologicznie towarzyszące projektowanym obiektom). W projekcie „Planu ...”
przewidywane jest ukształtowanie nowych terenów zieleni urządzonej
ogólnodostępnej (zieleń parkowa), pasów zieleni izolacyjno-krajobrazowej i zieleni
towarzyszącej nowej zabudowie, a takŜe nowe zalesienia na gruntach porolnych. W
trakcie ich urządzania naleŜy stosować gatunki drzew i krzewów, adekwatne
siedliskowo oraz o wzmoŜonej odporności na zanieczyszczenia atmosferyczne.
Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu …” do najistotniejszych źródeł
powstawania ewentualnych, negatywnych przekształceń istniejącej i planowanej
(urządzonej) roślinności naleŜeć będzie penetracja rekreacyjna terenu przez ludzi –
mieszkańców i uŜytkowników terenów rekreacyjnych i turystycznych. ObciąŜenie to
będzie się koncentrować w sąsiedztwie obiektów rekreacyjnych, na zielonych
terenach rekreacyjno-sportowych, na terenach leśnych, w strefach dojść do brzegów
jezior i w ich strefach przybrzeŜnych, zarówno od strony lądu jaki i wody.
Intensywna penetracja rekreacyjna terenu, zwłaszcza z ubogimi siedliskami
charakterystycznymi dla obszaru, moŜe spowodować zniszczenia przejawiające się
likwidacją roślinności runa i podszytu w lasach i zmianami struktury gatunkowej szaty
roślinnej na pozostałych terenach oraz zmianami właściwości fizykochemicznych
gleby, prowadzącymi w skrajnych przypadkach do uruchomienia procesów
48
proeko
denudacyjnych (erozyjnych).
Stan przekształcenia (zniszczenia) środowiska przyrodniczego w wyniku
uŜytkowania rekreacyjnego warunkują:
1) stan infrastruktury rekreacyjnej i sposób zagospodarowania terenu;
2) sposób spędzania czasu przez ludzi (formy rekreacji), w tym ich mobilność
przestrzenna,
3) poziom kultury proekologicznej ludzi,
4) lokalne warunki przyrodnicze.
Trzy pierwsze czynniki pozostają poza sferą rozwaŜań przyrodniczych.
Na obszarach pojeziernych równin sandrowych (typ środowiska dominujący
powierzchniowo na obszarze projektu „Planu …”) głównymi czynnikami limitującymi
chłonność rekreacyjną są zbiorowiska leśne wykształcone na ubogich siedliskach, a
przez to mało i umiarkowanie odporne na uŜytkowanie rekreacyjne oraz tolerancja
systemów jeziornych, która jest tu mniejsza niŜ np. w przypadku jezior obszarów
wysoczyzn morenowych. W ocenie regionalnej chłonność tych terenów jest
umiarkowana.
W lokalnej skali obszaru projektu „Planu …” na chłonność rekreacyjną wpływają:
•
przewaga ubogich, piaszczystych siedlisk sandrowych;
•
miejscami znaczne nachylenia terenu - empirycznie wykazano (Kostrowicki
1981), Ŝe na terenach o nachyleniu przekraczającym 10o występuje silny wzrost
zniszczeń pokrywy roślinnej i podłoŜa w stosunku do terenów równinnych i połogo
nachylonych, co związane jest z odmienną mechaniką nacisku - wzmoŜone
niszczenie roślinności na takich terenach prowadzi do rozwoju procesów
denudacyjnych i w efekcie do zmian właściwości fizycznych gleby;
przekształcenia te powodują z kolei dalsze niszczenie roślinności a środowisko
przyrodnicze nie jest w stanie tym procesom samoistnie przeciwdziałać;
•
charakter roślinności (gospodarcze drzewostany sosnowe na siedliskach boru
suchego i boru świeŜego, murawy napiaskowe wieloletnich ugorów);
•
wysoka podatność jezior na degradację (zob. rozdz. 3.3.).
W trakcie funkcjonowania dopuszczonego w projekcie „Planu …” zainwestowania
mieszkaniowego, letniskowego i usług sportu i turystyki moŜe ulec pogorszeniu stan
szaty roślinnej, a zwłaszcza stan ekosystemów leśnych i stref przybrzeŜnych jezior, w
wyniku ich wzmoŜonej penetracji rekreacyjnej przez uŜytkowników planowanej
zabudowy.
Przeciwdziałać temu moŜe zagospodarowanie terenu (urządzenie sieci dróg
dojazdowych, pieszych, rowerowych oraz miejsc parkingowych o nawierzchni
utwardzonej i półprzepuszczalnej, mała architektura) i bieŜąca pielęgnacja zieleni.
Większość projektowanych i istniejących zespołów zieleni znajdować się będzie
w strefie bezpośredniego oddziaływania spalin z układu komunikacyjnego. Spaliny
samochodowe zawierają m. in. metale cięŜkie, dwutlenek siarki i tlenki azotu oraz
pył. Motoryzacyjne zanieczyszczenia atmosfery są związkami toksycznymi,
powodującymi osłabienie fotosyntezy, degradację chlorofilu, zakłócenia w transpiracji
i oddychaniu, przebarwienia, chlorozę, nekrozę liści, szybsze ich starzenie,
upośledzenie wzrostu oraz zmniejszenie odporności na choroby i szkodniki
(Łukasiewicz, 1995).
49
proeko
Fauna
W trakcie realizacji ustaleń projektu „Planu ...”, w efekcie uciąŜliwości związanych
z funkcjonowaniem sprzętu budowlanego (hałas, spaliny, drgania, zagroŜenie
fizyczne) i dojazdami na plac budowy oraz w efekcie zmian siedliskowych, fauna
prawdopodobnie wyemigruje na sąsiednie tereny, z wyjątkiem gatunków łatwo
podlegających synantropizacji, o duŜych zdolnościach adaptacyjnych do zmiennych
warunków środowiskowych (niektóre gatunki ptaków, gryzoni i owadów).
Na etapie funkcjonowania wystąpi dalsza synantropizacja fauny oraz moŜliwe jest
płoszenie zwierząt w wyniku rekreacyjnego uŜytkowania terenu i jego otoczenia.
Funkcjonowanie kąpielisk i przystani wodnych, w tym oddziaływanie jednostek
pływających moŜe dotyczyć wyłącznie wpływu na ptaki wodne. Dystans płoszenia
przez ludzi ptaków przebywających na otwartym lustrze wody wynosi w zaleŜności od
gatunku od 10 do 150 metrów, z marginesem bezpieczeństwa do 200 m.
RóŜnorodność biologiczna
Mimo ogólnych zapisów w ustaleniach projektu „Planu …” dotyczących
zachowania elementów istniejącej osnowy ekologicznej (terenów leśnych,
zadrzewień, szuwarów i torfowisk oraz szpalerów drzew) dopuszczony rozwój
przestrzenny miejscowości, realizacja nowych terenów usług turystyki i sportu,
zwłaszcza w strefie brzegowej jezior Kałębie i Czarnego Południowego, oraz ich
późniejsze rekreacyjne uŜytkowanie mogą przyczynić się do zmniejszenia
róŜnorodności biologicznej w rejonie wsi Osiek.
Na terenach nowego zainwestowania róŜnorodność biologiczna uwarunkowana
będzie charakterem nasadzeń roślinności towarzyszącej.
7.6. Formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000
Obszar projektu „Planu ...” połoŜony jest w zasięgu następujących form ochrony
przyrody (ich charakterystykę zawiera rozdz. 4.2.) :
•
obszar specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie” PLB220009;
•
Obszar Chronionego Krajobrazu Borów Tucholskich.
Obszary Natura 2000
Zgodnie z Art. 33. 1. Ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r., Nr 92, poz.
880 z późn. zm.) w stosunku do obszarów Natura 2000 Zabrania się, z zastrzeŜeniem
art. 34, podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami,
znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w
szczególności:
1)
pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla
których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub
2)
wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura
2000, lub
3)
pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do proponowanych obszarów mających
znaczenie dla Wspólnoty, znajdujących się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1, do
czasu zatwierdzenia przez Komisję Europejską jako obszary mające znaczenie dla
Wspólnoty i wyznaczenia ich jako specjalne obszary ochrony siedlisk.
W ustawie o ochronie przyrody zapisano takŜe:
50
proeko
Art. 34. 1. JeŜeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu
publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec braku
rozwiązań alternatywnych, właściwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony środowiska, a
na obszarach morskich - dyrektor właściwego urzędu morskiego, moŜe zezwolić na
realizację planu lub działań, mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony
obszaru Natura 2000 lub obszary znajdujące się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt
1, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i
właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000.
2. W przypadku gdy znaczące negatywne oddziaływanie dotyczy siedlisk i gatunków
priorytetowych, zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, moŜe zostać udzielone wyłącznie w
celu:
1) ochrony zdrowia i Ŝycia ludzi;
2) zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego;
3) uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska
przyrodniczego;
4) wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, po
uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej.";
(...)
Art. 36.1. Na obszarach Natura 2000, z zastrzeŜeniem ust. 2, nie podlega ograniczeniu
działalność związana z utrzymaniem urządzeń i obiektów słuŜących bezpieczeństwu
przeciwpowodziowemu oraz działalność gospodarcza, rolna, leśna, łowiecka i rybacka, a
takŜe amatorski połów ryb, jeŜeli nie oddziałuje znacząco negatywnie na cele ochrony
obszaru Natura 2000.";
2. Prowadzenie działalności, o której mowa w ust. 1, na obszarach Natura 2000
wchodzących w skład parków narodowych i rezerwatów przyrody, jest dozwolone wyłącznie
w zakresie, w jakim nie narusza to zakazów obowiązujących na tych obszarach.
Uzupełniające przepisy prawa powszechnego w odniesieniu do obszarów Natura 2000
wprowadza Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie
siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania
Wspólnoty, a takŜe kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub
wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. z 2010 r., Nr 77, poz. 510).
Obszar Natura 2000 „Bory Tucholskie” PLB220009 utworzony został dla
ochrony następujących gatunków ptaków (ptaki z Załącznika I Dyrektywy Rady
79/409/EWG wymienione w standardowym formularzu danych dla obszaru Natura
2000 OSO „Bory Tucholskie” ocenione w kategoriach B i C):
• Botaurus stellaris Bąk >5m;
• Cygnus cygnus Łabędź 220-400i 220-400i;
• Aythya nyroca Podgorzałka 1p;
• Pernis apivorus Trzmielojad 3p;
• Milvus migrans Kania czarna 8-11p;
• Milvus milvus Kania ruda 18-20p;
• Haliaeetus albicilla Bielik 12-13p;
• Circus aeruginosus Błotniak stawowy 33-38p;
• Pandion haliaetus Rybołów 1p;
• Porzana porzana Kropiatka 1-10p;
• Sterna hirundo Rybitwa rzeczna 25-80p;
• Chlidonias niger Rybitwa czarna 20-100p;
• Bubo bubo Puchacz 7-10p;
• Caprimulgus europaeus Lelek P;
• Alcedo atthis Zimorodek zwyczajny 116-160p.
51
proeko
objaśnienia: p – ilość par, i – ilość osobników, m – liczba samców, P - brak jakichkolwiek danych
populacyjnych.
W obrębie obszaru Natura 2000 „Bory Tucholskie” PLB220009 występują
następujące gatunki chronionych zwierząt i roślin, wymienione w Załączniku II
Dyrektywy Rady 92/43/EWG:
• Zwierzęta:
- Castor fiber Bóbr europejski;
- Lutra lutra Wydra europejska;
- Lampetra planeri Minóg strumieniowy;
- Lampetra fluviatilis Minóg rzeczny;
• rośliny
- Saxifraga hirculus Skalnica torfowiskowa;
- Luronium natans Elisma wodna;
- Liparis loeselii Lipiennik Loesela.
Ustalenia projektu „Planu ...” w zakresie oddziaływania na cele ochrony obszaru
Natura 2000 „Bory Tucholskie” PLB220009 oceniono następująco:
•
zagroŜeniem dla obszaru specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie”
PLB220009 są m.in. presja turystyczna i zabudowa letniskowa (zob. rozdz. 4.2.) efektem realizacji ustaleń projektu „Planu...” będzie nasilenie wymienionych
zagroŜeń, nie prognozuje się aby było to oddziaływanie znaczące;
•
potencjalnie moŜe wystąpić bezpośrednie oddziaływanie na ptaki w wyniku
zniszczenia ich siedlisk (szuwary w strefie brzegowej jezior – częściowo juŜ
zlikwidowane) oraz spowoduje oddziaływanie pośrednie na ptaki (płoszenie)
wynikające z pływania jednostek wodnych po jeziorze, w tym potencjalnie na
gatunki, dla ochrony których utworzono specjalny obszar ochrony ptaków „Bory
Tucholskie” PLB220009 - jest mało prawdopodobne, aby spowodowało to
znaczące oddziaływanie na chronioną awifaunę obszaru Natura 2000;
•
gatunki fauny wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
występujące na obszarze „Bory Tucholskie” PLB220009 to bóbr i wydra oraz dwa
gatunki minogów (gatunki fauny związane z siedliskami wodnymi i nadwodnymi) –
nie prognozuje się znacznego oddziaływania nowego zainwestowania na te
gatunki;
•
gatunki roślin wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
występujące na obszarze „Bory Tucholskie” PLB220009 to rośliny związane z
siedliskami torfowiskowymi i wodnymi – siedliska te zgodnie z ustaleniami
projektu „Planu …” podlegają ochronie;
•
ustalenia projektu „Planu ...” dopuszczające rozwój przestrzenny wsi Osiek nie
spowodują dezintegracji obszaru Natura 2000 „Bory Tucholskie” PLB220009 i nie
wpłyną na spójność sieci obszarów Natura 2000.
OChK Borów Tucholskich
Zgodnie z uchwałą Nr 1161/XLVII/10 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia
28 kwietnia 2010 r. (Dz. Urz. woj. pom. Nr 80, poz. 1455) w obrębie obszarów
chronionego krajobrazu woj. pomorskiego, obowiązują m. in. następujące przepisy:
(z wyłączeniami):
§5
52
proeko
1. Na obszarach chronionego krajobrazu, wymienionych w § 1 ust. 1, rozporządzenia
wprowadza się następujące zakazy:
1) zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i
miejsc rozrodu oraz tarlisk, łoŜonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz
wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i
łowiecką;
2) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku jego
ochronie , udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz 1227 ze zm.);
3) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydroŜnych i nadwodnych, jeŜeli nie
wynikają one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpieczeństwa ruchu
drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy
urządzeń wodnych;
4) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym
kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a takŜe minerałów i bursztynu;
5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac
związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym, przeciwpowodziowym lub
przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budową, odbudową, naprawą lub remontem
urządzeń wodnych;
6) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeŜeli słuŜą innym celom niŜ ochrona przyrody lub
zrównowaŜone wykorzystanie uŜytków rolnych i leśnych oraz racjonalna gospodarka wodna
lub rybacka;
7) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno-błotnych;
8) lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i
innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem urządzeń wodnych oraz obiektów słuŜących
prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej.
(…)
§7
1. Zakazy, o których mowa w § 5, nie dotyczą:
1) wykonywania zadań na rzecz obronności kraju i bezpieczeństwa państwa;
2) prowadzenia akcji
powszechnym;
ratowniczej
oraz
działań
związanych
z
bezpieczeństwem
3) realizacji inwestycji celu publicznego
2. Zakaz, o którym mowa § 5 pkt 2, nie dotyczy:
1) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których
przeprowadzona ocena oddziaływania na środowisko wykazała brak znacząco
negatywnego wpływu na ochronę przyrody obszaru chronionego krajobrazu,
2) realizacji przedsięwzięć potencjalnie mogących znacząco oddziaływać na środowisko
dla których organ ochrony środowiska stwierdził brak konieczności przeprowadzenia
oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.
(…)
3. Zakazy, o których mowa § 5 ust. 8 oraz § 6, nie dotyczą:
1) obszarów zwartej zabudowy miast i wsi, w granicach określonych w studiach
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin (lub w równorzędnych
dokumentach planistycznych), gdzie dopuszcza się uzupełnianie zabudowy
mieszkaniowej i usługowej pod warunkiem wyznaczenia nieprzekraczalnej linii zabudowy
od brzegu wód, określonej poprzez połączenie istniejących budynków na przylegających
działkach,
53
proeko
2) siedlisk rolniczych - w zakresie uzupełniania istniejącej zabudowy o obiekty niezbędne do
prowadzenia gospodarstwa rolnego, pod warunkiem nie przekraczania dotychczasowej
linii zabudowy od brzegów wód,
3) wyznaczanych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego terenów
dostępu do wód publicznych oraz w zakresie niezbędnym do pełnienia funkcji plaŜ,
kąpielisk i przystani,
4) odcinków plaŜ nadmorskich, na których właściwy Dyrektor Urzędu Morskiego dopuszcza
sytuowanie sezonowych obiektów budowlanych,
5) istniejących, obiektów letniskowych, mieszkalnych i usługowych, zrealizowanych na
podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które utraciły moc
przed dniem 1 stycznia 2004 r. - gdzie dopuszcza się przebudowę i modernizację
istniejącego zainwestowania w celu poprawy standardów ochrony środowiska oraz
walorów estetyczno-krajobrazowych, pod warunkiem nie zwiększania powierzchni
zabudowy, a takŜe nie przybliŜania zabudowy do brzegów wód, jeŜeli w trakcie
postępowania strona wykaŜe brak niekorzystnego wpływu planowanej inwestycji na
chronione w danym obszarze ekosystemy i krajobraz.
W projekcie „Planu …” wprowadzona została granica zwartej zabudowy wsi.
Obejmuje ona obszar historycznej zabudowy wsi wraz z terenami rozwojowymi nad
północno-wschodnim fragmentem Jez. Kałębie, ograniczonymi od wschodu drogą
wojewódzką. Poza tą strefą projekt „Planu …” wprowadza zakaz lokalizowania
obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów jezior (z wyłączeniami)
zgodnie z zapisami ww. Uchwały.
Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2009, Nr 151, poz.
1220 ze zm.) projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w
części dotyczącej obszaru chronionego krajobrazu, wymaga uzgodnienia z
Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Gdańsku w zakresie ustaleń,
mogących mieć negatywny wpływ na ochronę przyrody obszaru chronionego
krajobrazu.
Pomnik przyrody
Pomnik przyrody - drzewo lipa drobnolistna - nr 688 w Rejestrze Wojewódzkiego
Konserwatora Przyrody ustanowiony został Zarządzeniem Wojewody Gdańskiego nr
11/89 z dnia 29.03.1989 r.
Zgodnie z ww. zarządzeniem obowiązują następujące zakazy o ile są zgodne z
Ustawą o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm.):
1)
wycinania, niszczenia i uszkadzania tych drzew,
2)
zrywania z nich kory, pączków, kwiatów, owoców i liści,
3)
rycia napisów lub znaków na drzewach (...), umieszczania na nich tablic, napisów albo
innych znaków nie związanych z ochroną drzewa (...) oraz wchodzenia na te drzewa,
4)
wznoszenia jakichkolwiek budynków, budowli i urządzeń w odległości (promieniu) do 15
m włącznie od tych drzew,
5)
w ich pobliŜu zabrania się takŜe usuwania i niszczenia pokrywy glebowej, rozniecania
ognia oraz zanieczyszczania i zaśmiecania terenu.
Projekt „Planu...” uwzględnia ww. przepisy, dotyczące ochrony pomnika
przyrody.
Realizacja ustaleń projektu „Planu …” nie wpłynie na walory przyrodnicze form
ochrony przyrody w jego otoczeniu, w tym najbliŜszych: rezerwatu przyrody „Czapli
Wierch” i Obszar Natura 2000 mający znaczenie dla Wspólnoty (specjalne obszary
54
proeko
ochrony siedlisk ) „Sandr Brdy” PLH220026.
7.7. Zasoby naturalne
Ochrona gruntów rolnych i leśnych
Zgodnie z Ustawą z dnia 03 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych
(tekst jednolity z 2004 r. Dz. U. Nr 121, poz. 1266 ze zm.:
Art. 7.
1. Przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne wymagające
zgody, o której mowa w ust. 2, dokonuje się w miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego, sporządzanym w trybie określonym w przepisach o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym.
2. Przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne:
1) gruntów rolnych stanowiących uŜytki rolne klas I-III, jeŜeli ich zwarty obszar
projektowany do takiego przeznaczenia przekracza 0,5 ha – wymaga uzyskania zgody
Ministra Rolnictwa i Gospodarki śywnościowej [obecnie Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi];
2) gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa – wymaga uzyskania zgody
Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa [obecnie Ministra
Środowiska] lub upowaŜnionej przez niego osoby;
3) skreślony,
4) skreślony,
5) pozostałych gruntów leśnych
wymaga uzyskania zgody marszałka województwa wyraŜonej po uzyskaniu opinii izby rolniczej.”
Dla części terenu zmiana przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze
przeprowadzona została w procedurze sporządzania dotychczasowego Miejscowego
Planu Szczegółowego Zagospodarowania Przestrzennego Wsi Osiek, uchwalonego
Uchwałą Rady Gminy Osiek Nr XXIII/89/92 z dn. 19.10.1992 r. (Dz. Urz. Woj. Gd. Nr
23 poz. 131) - plan ten stracił waŜność dnia 31.12.2002r na mocy ustawy z dnia 27
marca 2003r o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80,
poz.717, ze zm.).
Przeznaczenie nowych terenów rolnych wyŜszych klas bonitacyjnych (grunty
klasy III, jeŜeli ich zwarty obszar projektowany do takiego przeznaczenia przekracza
0,5 ha) wymagać będzie uzyskania zgody Ministra Rolnictwa.
W ramach aktualnej procedury planistycznej wnioskowano o przeznaczenie na
nieleśne gruntów leśnych nie będące własnością Skarbu Państwa o łącznej
powierzchni 6,5785 ha (zob. rozdz. 7.5.). Tereny planowanej zmiany przeznaczenia
na nieleśne obejmują:
•
planowane drogi i ciągi pieszo-jezdne dojazdowe na gruntach leśnych
uŜytkowane dotychczas jako dojazdy, bez uregulowanego statusu prawnego
(wydzielenia 029.KDD, 077.KDX, 043.KDW, 078.KDX, 031.KDD, 041.KDW,
080.KDX, 039.KDW, 071.KDX) – realizacja wniosku umoŜliwi prawidłowe
funkcjonowanie terenów rekreacyjnych i turystycznych oraz pozwoli na
przeprowadzenie w wydzielonych pasach, w granicach linii rozgraniczających
niezbędnych sieci inŜynieryjnego uzbrojenia terenu, w tym przede wszystkim sieci
wodociągowych i kanalizacyjnych;
•
tereny rekreacyjne - wydzielenia 207.ML oraz 164.ML to wydzielone juŜ w latach
80-90-tych działki prywatne, których właściciele/wnioskodawcy chcieliby
55
proeko
uregulować ich status prawny, wydzielenie 242.ML – uzupełnia letniskowe
przeznaczenie pozostałej części dz. geod. 373/1 zgodnie z wniesionym
wnioskiem; na tej działce wg planu szczegółowego wsi Osiek z 1992 r. ustalono
letniskowe przeznaczenie terenu oraz wydano po utracie waŜności planu warunki
zabudowy dla zabudowy letniskowej dla cz. dz. geod. 373/1; wydzielenie 194.UT
to teren zadrzewiony (głównie samosiew sosny i brzozy) bez zainwestowania;
•
teren Ośrodka Rehabilitacyjno-Wypoczynkowego - wydzielenie 208UT,UZ –
realizacja wniosku zmieni istniejący stan prawny i będzie podstawą aktualizacji
danych zawartych w ewidencji gruntów (stan faktyczny nie odpowiada zapisom
ewidencji, w niezadrzewionej części terenu oznaczonego jako las – LsVI znajdują
się od dawna tereny parkingów, dróg dojazdowych i dojść oraz część budynków
wchodzących w skład ośrodka) oraz umoŜliwi rozbudowę ośrodka (ewentualna
rozbudowa ośrodka powinna być ograniczona będą do niezbędnego zakresu, tak
by nie powodować nadmiernej wycinki drzew z części stanowiącej teren
rekreacyjny towarzyszący istniejącej zabudowie).
Równolegle w projekcie „Planu …” wskazane zostały tereny rolne
predysponowane do zalesień poza obszarami stanowiącymi ciągi i korytarze
widokowe oraz strefami ochrony konserwatorskiej i strefami ochrony ekspozycji.
Zasoby wodne
Przewiduje się, Ŝe źródłem zaopatrzenia w wodę nowych mieszkańców i terenów
usługowych będzie ujęcie we wsi Osiek w obrębie wydzielenia 62 US,IW. W celu
zaspokojenia wzrastającego zapotrzebowania na wodę w związku z rozwojem
miejscowości projekt „Planu …” zakłada rozbudowę ujęcia (zob. rozdz. 7.3.). Dla
ujęcia nie wyznaczono strefy ochrony pośredniej.
W aspekcie ochrony zasobów wód podziemnych przed potencjalnym
zanieczyszczeniem wskazane jest jak najszybsze podłączenie obszaru do wiejskiego
systemu kanalizacji sanitarnej.
Korzystne są ustalenia projektu „Planu ...” dotyczące podczyszczenia wód
opadowych z powierzchni utwardzonych przed odprowadzeniem do odbiorników.
7.8. Krajobraz
Rejon obszaru projektu „Planu ...” odznacza się duŜymi walorami
krajobrazowymi, związanymi z jego wartością przyrodniczą (połoŜenie nad duŜymi
jeziorami, w otoczeniu leśnym) oraz wartością kulturową (zachowane elementy
dziedzictwa kulturowego). Cały obszar wsi znajduje się w zasięgu Obszaru
Chronionego Krajobrazu Borów Tucholskich. Cześć obszaru projektu „Planu ...”
znajduje się w zasięgu zespołu ruralistycznego wsi Osiek i stref ochrony
konserwatorskiej zespołu.
Projekt „Planu ...” zawiera szczegółowe ustalenia dotyczące ochrony krajobrazu
kulturowego, w tym m. in. dotyczące ochrony zabytkowych budynków, zasad
kształtowania nowej zabudowy (zob. rozdz. 5) i zachowania korytarzy i ciągów
widokowych.
Przykładem korzystnych krajobrazowo zapisów jest nakaz sporządzenia na
etapie projektu budowlanego przystani – stanicy wodnej (wydzielenie 222.ZP/UT)
studium krajobrazowo-architektonicznego pokazującego kształtowanie panoram
widokowych, ekspozycji zabudowy od strony drogi 003.KDL oraz od strony wody jez.
56
proeko
Kałębie. Ww. studium oraz projekt budowlany zgodnie z ustaleniami projektu „planu
…” wymagają uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków ze względu na
usytuowanie w strefach ochrony konserwatorskiej ochrony krajobrazu oraz ochrony
ekspozycji zespołu zabytkowego wpisanego do rejestru zabytków.
Projekt „Planu …” zawiera równieŜ wymóg docelowej likwidacji lub co najmniej
rekompozycji istniejących obiektów wskazanych jako dysharmonijne oraz nakaz
poprawy ich walorów estetyczno-krajobrazowych w przypadku pozostawienia
zabudowy (wydzielenie 108.MN/U w sąsiedztwie reliktów zamku krzyŜackiego).
Realizacja powyŜszych zasad, a takŜe zachowanie stosunkowo duŜego udziału
terenów zielonych, pozwoli ograniczyć niekorzystne zmiany. Mimo to wystąpią
zmiany fizjonomii krajobrazu, przez wprowadzenie nowego zainwestowania
rekreacyjnego na tereny dotychczas ekstensywnie uŜytkowane rolniczo i w strefach
nadbrzeŜnych jezior.
Ostateczne zmiany krajobrazowe zaleŜne będą od standardu i formy
architektonicznej zabudowy, jakości jej wykonania oraz charakteru urządzonej zieleni.
7.9. Zabytki i dobra materialne
Na obszarze projektu „Planu ...” znajdują elementy dziedzictwa kulturowego
(zabytkowy układ ruralistyczny wsi Osiek wpisany do rejestru zabytków ze strefami
ochrony konserwatorskiej), zabytki nieruchome wraz z otoczeniem oraz strefy
ochrony archeologicznej. Projekt „Planu ...” zawiera szczegółowe ustalenia
dotyczące ich ochrony (zob. rozdz. 5).
Na obszarze projektu „Planu ...” dobra materialne są reprezentowane przez
zainwestowanie kubaturowe, w tym o duŜych walorach kulturowych (wskazane do
ochrony), infrastrukturę techniczną i komunikacyjną.
Realizacja ustaleń projektu „Planu...” umoŜliwi wprowadzenie zainwestowania
kubaturowego (zabudowa mieszkaniowa, rekreacyjna, usługowa i produkcyjna) oraz
modernizację i rozbudowę infrastruktury technicznej (sieci wodociągowe, kanalizacja
sanitarna, sieci energetyczne i telekomunikacyjne) i komunikacyjnej oraz spowoduje
wzrost zasobności obszaru w dobra materialne.
7.10. Ludzie
Jednym z celów kształtowania i ochrony środowiska przyrodniczego w ramach
planowania przestrzennego jest poprawa ekologicznych warunków Ŝycia ludzi.
Warunki te określone są kaŜdorazowo przez (Przewoźniak 2001, 2002):
• stan czystości środowiska (warunki aerosanitarne i akustyczne, wody,
powierzchnia ziemi);
• jakość wody pitnej i produktów spoŜywczych;
• warunki bioklimatyczne;
• przyrodnicze zjawiska katastroficzne;
• powierzchnię i jakość przyrodniczych terenów rekreacyjnych;
• walory krajobrazowe środowiska przyrodniczego.
Na obszarze projektu „Planu ...” przewaŜają korzystne warunki bioklimatyczne.
UciąŜliwości sozologiczne występują we wschodniej części obszaru w sąsiedztwie
drogi wojewódzkiej (hałas komunikacyjny i zanieczyszczenia motoryzacyjne) oraz w
57
proeko
sąsiedztwie obiektów produkcyjnych i usługowych we wsi (hałas i emisja
zanieczyszczeń technologicznych).
Projektowane docelowe wyposaŜenie w infrastrukturę techniczną ochrony
środowiska zapewni właściwe warunki bytowe i sanitarne dla mieszkańców.
NaleŜy się spodziewać, Ŝe wraz z realizacją projektowanego zainwestowania
nieznacznie wzrośnie obciąŜenie obszaru planu ruchem samochodowym związanym
z nowymi mieszkańcami, jak i z nowopowstałymi usługami.
Realizacja przewidzianych terenów zieleni oraz obiektów i urządzeń sportu i
rekreacji wpłynie korzystnie na warunki Ŝycia ludzi.
Na obszarze projektu „Planu ...” nie występuje zagroŜenie powodziowe i
zagroŜenie osuwaniem się ma ziemnych.
7.11. Ocena kompleksowa oddziaływania ustaleń projektu zmiany „Planów ...”
na środowisko - synteza
7.11.1. Oddziaływania skumulowane
Ustalenia kaŜdego planu zagospodarowania przestrzennego, ze względu na ich
skumulowany wpływ na środowisko przyrodnicze, moŜna podzielić na (Przewoźniak,
1997):
• pozytywne, poprawiające stan środowiska przyrodniczego;
• neutralne wobec środowiska przyrodniczego;
• dyskusyjne w aspekcie ich wpływu na środowisko przyrodnicze;
• konfliktowe wobec środowiska przyrodniczego.
Osobną grupę stanowią ustalenia dotyczące obiektów mogących znacząco
oddziaływać na środowisko.
Ustalenia projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla
wsi Osiek”, sklasyfikowano jako:
•
ustalenia pozytywne, poprawiające stan środowiska przyrodniczego:
P1 -
dotyczące zachowania kompleksów leśnych;
P2 -
dotyczące zachowania zadrzewień i zarośli;
P3 -
dotyczące zachowania ekosystemów hydrogenicznych (szuwarów, torfowisk i
innych);
P4 -
dotyczące ochrony cmentarnego drzewostanu historycznego;
P5 -
dotyczące kształtowania ogólnodostępnych terenów zieleni urządzonej,
parkowej (parki, skwery, zieleńce);
P6 -
dotyczące kształtowania pasów zieleni izolacyjno – krajobrazowej;
P7 -
zalecane zalesienia na gruntach rolnych;
P8 -
dotyczące zachowania pojedynczych drzew i ich szpalerów;
•
ustalenia neutralne wobec środowiska przyrodniczego:
N1 -
dotyczące zachowania funkcji rolniczej niepowodujące nowych, istotnych
przekształceń środowiska;
N2 -
dotyczące projektowanej funkcji zabudowy zagrodowej, w tym z agroturystyką,
o typowych, nieuniknionych przekształceniach środowiska przyrodniczego na
58
proeko
etapie inwestycyjnym i neutralne na etapie funkcjonowania;
N3 -
dotyczące projektowanej funkcji zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej o
typowych, nieuniknionych przekształceniach środowiska przyrodniczego na
etapie inwestycyjnym i potencjalnie neutralne środowiskowo na etapie
funkcjonowania;
N4 -
dotyczące istniejącej i projektowanej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i
zabudowy
mieszkaniowo-usługowej
o
typowych,
nieuniknionych
przekształceniach środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym i
neutralne na etapie funkcjonowania;
N5 -
dotyczące istniejącej i projektowanej zabudowy usługowej o typowych,
nieuniknionych przekształceniach środowiska przyrodniczego na etapie
inwestycyjnym i potencjalnie neutralne na etapie funkcjonowania;
N6 -
dotyczące funkcji zabudowy letniskowej, rekreacyjnej o typowych,
nieuniknionych przekształceniach środowiska przyrodniczego na etapie
inwestycyjnym i potencjalnie neutralne środowiskowo na etapie
funkcjonowania;
N7 -
dotyczące
funkcji
usług
turystyki
o
typowych,
nieuniknionych
przekształceniach środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym i
potencjalnie neutralne środowiskowo na etapie funkcjonowania;
N8 -
dotyczące funkcji terenów sportu i rekreacji o typowych, nieuniknionych
przekształceniach środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym i
potencjalnie neutralne środowiskowo na etapie funkcjonowania;
N9 -
dotyczące istniejącej i projektowanej zabudowy techniczno-produkcyjnej,
przemysłu,
składów,
magazynów,
o
typowych,
nieuniknionych
przekształceniach środowiska na etapie inwestycyjnym i potencjalnie
neutralne na etapie funkcjonowania;
N10 - dotyczące budowy i ewentualnej przebudowy dróg publicznych o typowych dla
tego rodzaju inwestycji, nieuniknionych przekształceniach środowiska na
etapie realizacji i o umiarkowanym oddziaływaniu na środowisko na etapie
funkcjonowania;
N11 - dotyczące nowych terenów komunikacyjnych (drogi wewnętrzne) o typowych
dla tego rodzaju inwestycji, nieuniknionych przekształceniach środowiska na
etapie realizacji i o umiarkowanym oddziaływaniu na środowisko na etapie
funkcjonowania;
N12- dotyczące urządzonych terenów parkingów o typowych dla tego rodzaju
inwestycji, nieuniknionych przekształceniach środowiska na etapie realizacji i
o umiarkowanym oddziaływaniu na środowisko na etapie funkcjonowania.
•
ustalenia
dotyczące
obiektów
oddziaływać na środowisko, w tym:
mogących
potencjalnie
znacząco
− potencjalne przedsięwzięcia na terenach zabudowy techniczno-produkcyjnej
(warsztaty stolarskie, samochodowe i inne związane z obsługą transportu
samochodowego o maksymalnie dwóch stanowiskach) - wydzielenie P.11 z
zakresu N9;
− ewentualne ośrodki wypoczynkowe lub hotele oraz stałe pola kempingowe lub
karawaningowe, umoŜliwiające pobyt nie mniej niŜ 100 osób - wydzielenia z
zakresu N5, N7 i K4;
59
proeko
− przedsięwzięcia związane z budową dróg publicznych - wydzielenia z zakresu
N10;
− przedsięwzięcia związane z realizacją infrastruktury technicznej np. budową
kanalizacji sanitarnej (w zaleŜności od parametrów), rozbudową i
modernizacją ujęcia wody podziemnej;
•
ustalenia dotyczące terenów infrastruktury technicznej:
IW - tereny infrastruktury technicznej (tereny obiektów i urządzeń związanych z
zaopatrzeniem w wodę oraz obiektów i urządzeń związanych z ich
funkcjonowaniem);
IK - tereny obiektów i urządzeń związanych z odprowadzeniem ścieków
komunalnych oraz obiektów i urządzeń związanych z ich funkcjonowaniem;
•
ustalenia dyskusyjne w aspekcie ich wpływu na środowisko przyrodnicze:
D1 -
dotyczące nowych terenów zainwestowania rekreacyjnego w strefach
nadbrzeŜnych jez. Kałębie i Czarnego w zasięgu obszaru Natura 2000 Bory
Tucholskie PLB220009 (wydzielenia 205.UT, 217.UT, 160.UT, 159.UT/US,
249.UT, 241.UT) - ustalenie dyskusyjne ze względu na moŜliwe
przekształcenia
ekosystemów
nadbrzeŜnych
i
wzrost
obciąŜenia
rekreacyjnego;
D2 -
tymczasowe dopuszczenie odprowadzania ścieków sanitarnych do zbiorników
bezodpływowych (często rozwiązanie nieskuteczne w aspekcie ochrony
środowiska);
•
ustalenia konfliktowe w aspekcie w aspekcie uwarunkowań formalnoprawnych i oddziaływania na środowisko:
K1 -
dotyczące usunięcia części drzewostanu w związku z realizacją
zainwestowania rekreacyjnego na gruntach leśnych (zmiana przeznaczenia
gruntów leśnych na cele nieleśne - wydzielenia 194.UT, 207.ML, 164.ML,
242.ML, 208UT,UZ);
K2 -
dotyczące usunięcia części zadrzewień w związku z dopuszczeniem
zainwestowania mieszkaniowego, rekreacyjnego i usług (wydzielenia
193.KDP,U, 241.UT, 237.ML, 223. ZP,U).
7.11.2. Klasyfikacja oddziaływań
Klasyfikację oddziaływań na środowisko projektu „Planu ...”, w tym oddziaływania
skumulowanego na zdrowie ludzi i na biosferę (nie będą to oddziaływania znaczące),
zgodnie z art. 51 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o
ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 Nr 199, poz. 1227 ze zm.)
przedstawiono w tabeli 4.
Tabela 4 Klasyfikacja oddziaływań na środowisko ustaleń projektu „Planu ...”
Oddziaływania na
środowisko
Rodzaje oddziaływania
bezpośrednie
pośrednie
wtórne
Czas oddziaływania
krótkotermi
nowe
średnioterminowe
Mechanizm oddziaływania
długoterminowe
stałe
Ocena oddziaływania
chwilowe
okresowe
pozytywne
negatywne
neutralne
X
X
X
X
A. ETAP BUDOWY
Przekształcenia wierzchniej
warstwy litosfery
X
X
Likwidacja pokrywy glebowej
X
X
X
Likwidacja roślinności głównie
agrocenoz i ruderalnej oraz w
mniejszym zakresie
przestrzennym leśnej i
zadrzewień (nowe tereny
rekreacyjne i komunikacyjne)
X
X
X
X
Przekształcenie warunków
siedliskowych
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Przekształcenie obiegu wody
X
X
X
Kształtowanie nowych
terenów zieleni
X
Emisja zanieczyszczeń do
atmosfery (samochody i sprzęt
budowlany)
X
X
X
X
Emisja hałasu I wibracji
(samochody i sprzęt
budowlany)
X
X
X
X
X
X
X
X
Oddziaływanie na faunę
Skumulowane oddziaływanie
na bioróŜnorodność
ZagroŜenia dla form ochrony
przyrody, w tym
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
61
proeko
obszarów Natura 2000
Powstanie odpadów (głównie
ziemia z wykopów)
X
Skumulowane oddziaływanie
na zdrowie ludzi
X
X
X
X
X
X
X
X
X
A. ETAP EKSPLOATACJI
Emisja zanieczyszczeń do
atmosfery głównie źródła ciepła
i zanieczyszczenia
komunikacyjne, w mniejszym
zakresie technologiczne)
X
Emisja hałasu, głównie
komunikacyjnego, w
mniejszym zakresie
technologicznego
X
X
X
X
X
X
X
X
Powstawanie ścieków
sanitarnych i
zanieczyszczonych wód
opadowych :
– docelowo odprowadzanie do
kanalizacji sanitarnej;
X
X
X
X
X
X
- tymczasowo do zbiorników
bezopdpływowychi c-częściowe podczyszczanie
wód opadowych
X
Przekształcenia krajobrazu
X
X
X
X
X
Wpływ na dobra materialne
X
X
X
X
X
X
X
Oddziaływanie na dziedzictwo
kulturowe, zwłaszcza na zabytki
Skumulowane oddziaływanie
na roślinność, faunę i
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
62
proeko
bioróŜnorodność
ZagroŜenia dla form ochrony
przyrody, w tym
obszarów Natura 2000
X
Powstanie odpadów (głównie
komunalnych)
X
Skumulowane oddziaływanie
na zdrowie ludzi
X
Źródło: opracowanie własne
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
63
proeko
7.11.3. Procedura ocen oddziaływania na środowisko
Uwarunkowania prawne ocen oddziaływania na środowisko określa Ustawa z
dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
Zgodnie z ww. ustawą przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na
środowisko w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach wymaga realizacja następujących planowanych przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko:
1) planowanego
środowisko;
przedsięwzięcia
mogącego
zawsze
znacząco
oddziaływać
na
2) planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko.
Zgodnie z art. 60 ustawy Rada Ministrów, uwzględniając moŜliwe oddziaływanie na
środowisko przedsięwzięć oraz uwarunkowania, o których mowa w art. 63 ust. 1, określi, w
drodze rozporządzenia:
1) rodzaje przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko;
2) rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko;
3) przypadki, gdy zmiany dokonywane
przedsięwzięcia, o których mowa w pkt 1 i 2.
w
obiektach
są
kwalifikowane
jako
Od 15 listopada 2010 r. obowiązuje Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9
listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397) - ustalenia projektu „Planu ...” dotyczące:
•
dróg o nawierzchni twardej o całkowitej długości przedsięwzięcia powyŜej 1 km
(…),
•
niektórych przedsięwzięć związanych z realizacją infrastruktury technicznej, np.
budową kanalizacji sanitarnej;
•
ewentualnych ośrodków wypoczynkowych
mieszkaniowymi,
przemysłowymi,
innymi
zurbanizowanymi terenami niezabudowanymi;
•
stałych pól kempingowych lub karawaningowych;
•
potencjalnych przedsięwzięć na terenach zabudowy techniczno-produkcyjnej, w
tym warsztatów stolarskich, samochodowych i innych związanych z obsługą
transportu samochodowego oraz stacji paliw;
•
parkingów samochodowych wraz z towarzyszącą im infrastrukturą o powierzchni
0,2 ha;
•
wylesień mających na celu zmianę sposobu uŜytkowania;
lub hoteli poza terenami
terenami
zabudowanymi
i
• rozbudowa ujęcia wody podziemnej;
naleŜą do kategorii mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko i
docelowo mogą wymagać przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na
środowisko.
Zagospodarowanie obszaru projektu „Planu…” moŜe być poprzedzone
przeprowadzeniem postępowania w sprawie oceny jego oddziaływania na obszar
Natura 2000 w przypadku gdy uprawniony organ uzna iŜ moŜe wystąpić znaczące
oddziaływanie w tym zakresie.
64
proeko
8. INFORMACJE O MOśLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU
USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO
Realizacja ustaleń projektu „Miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego fragmentów gminy Osiek” nie spowoduje transgranicznego
oddziaływania na środowisko ze względu na charakter ustaleń i znaczną odległość
od granic państwa.
65
proeko
9. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB
KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA
ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTU
PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI ODDZIAŁYWAŃ NA CELE I PRZEDMIOT
OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TYCH
OBSZARÓW
Projekt „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Osiek”,
zawiera ustalenia minimalizujące negatywne przekształcenia środowiska (§ 6 Zasady
ochrony i kształtowania ładu przestrzennego i §7 Zasady ochrony środowiska,
przyrody i krajobrazu kulturowego).
Dla dalszego ograniczenia zakresu jakościowego i przestrzennego negatywnego
wpływu ustaleń projektu „Planu...” na środowisko wskazana jest realizacja
następujących działań:
• maksymalne ograniczenie rozmiarów placów budowy w celu minimalizacji
przekształceń wierzchniej warstwy litosfery;
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
zabezpieczenie gruntu i wód w rejonie inwestycji przed zanieczyszczeniami
związanymi z pracą sprzętu zmechanizowanego;
rekultywacja zniszczonych w procesie budowlanym terenów;
maksymalne skrócenie czasu trwania prac budowlanych;
zdjęcie aktywnej biologicznie warstwy gleby w miejscach wykopów budowlanych i
wykorzystanie jej do kształtowania terenów zieleni urządzonej;
ukształtowanie terenów zieleni o funkcjach krajobrazowych;
maksymalne zachowanie istniejących drzew i krzewów i wkomponowanie ich w
przyszłe tereny zieleni;
w nowych nasadzeniach zastosowanie gatunków adekwatnych siedliskowo i
odpornych na uciąŜliwości środowiska miejskiego;
ograniczenie do niezbędnego minimum terenów utwardzonych (z uwzględnieniem
konieczności utwardzenia terenów dopuszczonych do ruchu samochodów);
pozostawienie jak największej powierzchni biologicznie-czynnej;
prowadzenie selekcji odpadów, w celu umoŜliwienia ich prawidłowego
unieszkodliwiania i odzyskiwania surowców wtórnych.
W przypadku rozbiórki istniejących obiektów celowe jest:
•
zastosowanie nowoczesnych technik ewentualnej rozbiórki, ograniczających
zasięg przestrzenny powstających gruzowisk do terenów zajętych wcześniej
przez wyburzany budynek;
•
ograniczenie pylenia, np. przez zawilgocenie przedmiotu ewentualnej rozbiórki;
•
minimalizacja zaśmiecania terenu;
•
maksymalne skrócenie czasu ewentualnej rozbiórki i jej przeprowadzenie poza
sezonem letnim.
Istotna jest estetyzacja krajobrazu poprzez wprowadzenie ładu przestrzennego i
zabudowy o wysokim standardzie architektonicznym oraz zieleni krajobrazowej.
66
proeko
Realizacja ustaleń projektu „Planu ...”:
•
nie wpłynie bezpośrednio na pogorszenie stanu siedlisk przyrodniczych oraz
siedlisk gatunków roślin i zwierząt obszaru Natura 2000 „Bory Tucholskie”
PLB220009;
•
moŜe przyczynić się do poprawy czystości wód powierzchniowych jezior Kałebie i
Czarnego Południowego oraz pośrednio wpłynąć pozytywnie na stan siedlisk
roślin (wodnych i nadwodnych) i zwierząt (głównie ryby);
•
moŜe przyczynić się do wzmoŜonej penetracji rekreacyjnej w sąsiedztwie
obszarów nowego zainwestowania – co moŜe spowodować przekształcenia
siedlisk (niszczenie roślinności, wydeptywanie podłoŜa) i płoszenie zwierząt, w nie prognozuje się aby było to oddziaływanie znaczące na cele ochrony obszaru
Natura 2000 „Bory Tucholskie” PLB220009;
•
nie spowoduje dezintegracji obszaru Natura 2000 „Bory Tucholskie” PLB220009;
•
nie wpłynie na spójność sieci obszarów Natura 2000.
W związku z powyŜszym realizacja ustaleń planu nie wymaga kompensacji
przyrodniczej.
67
proeko
10. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W
PROJEKCIE PLANU
Projekt „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Osiek”
zawiera poprawne, docelowe ustalenia w zakresie wyposaŜenia w infrastrukturę
ochrony środowiska.
Tymczasowe
odprowadzanie
ścieków
do
szczelnych
zbiorników
bezodpływowych oceniono jako ustalenie dyskusyjne w aspekcie wpływu na środowisko
przyrodnicze. Wskazana jest wyprzedzająca realizacja kanalizacji sanitarnej i
podłączenie planowanych obiektów do kanalizacji.
Dla planowanych funkcji produkcyjno-technicznych (wydzielenie 11.P) w
północno-wschodniej części obszaru projektu „Planu …” przy drodze wojewódzkiej nr
214 Skórcz–Osiek–Warlubie nie podano wariantowych lokalizacji – ze względu na
połoŜenie na skraju wydzielonego terenu zwartej zabudowy wsi, znaczne odległości
od brzegów jezior i terenów rekreacyjnych) jest to lokalizacja właściwa.
Rozwiązania alternatywne w stosunku do ustaleń „Planu …” w zakresie rozwoju
przestrzennego miejscowości, a w szczególności funkcji rekreacyjnych i usług
turystyki mogą dotyczyć przede wszystkim:
•
ograniczeń przestrzennych lub rezygnacji z nowego zainwestowania
rekreacyjnego na terenach lasów i zadrzewień (wydzielenia 194UT i 208UT,UZ,
241.UT, 237.ML, 223.US).
68
proeko
11. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY
SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU PLANU ORAZ
CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA
Na obszarze gminy Osiek, w tym równieŜ w rejonie obszaru projektu „Planu ...”
szczególnie istotny jest monitoring:
• systemów unieszkodliwiania ścieków bytowych, w tym kontrola szczelności i
systematycznego opróŜniania zbiorników bezodpływowych na ścieki sanitarne
(raz w roku) oraz ich likwidacja po zakończeniu budowy kanalizacji sanitarnej - ze
względu na ochronę zasobów wód podziemnych (realizowany przez słuŜby
gminne) - co najmniej dwa razy w roku;
• ciągła kontrola skuteczności i prawidłowości gospodarki odpadami;
• stały monitoring oddziaływania na przyrodę obszarów ustanowionych i
planowanych form ochrony przyrody, w tym w szczególności obszaru Natura
2000 „Bory Tucholskie” PLB220009.
Ponadto, dla ograniczenia przekształceń środowiska, na etapie budowy
planowanych inwestycji, kontroli powinny podlegać:
• stosowanie zasady minimalnej ingerencji w środowisko i ograniczanie zasięgu
przestrzennego „placów budowy”;
• wpływ prac budowlanych na warunki gruntowo-wodne;
• ochrona drzewostanu.
69
proeko
12. WSKAZANIE NAPOTKANYCH W PROGNOZIE TRUDNOŚCI
WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE
WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY
Przy sporządzaniu prognozy oddziaływania na środowisko projektu „Miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Osiek” nie napotkano trudności
wynikających z niedostatków techniki i luk we współczesnej wiedzy.
70
proeko
13. WNIOSKI
1. Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu
„Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Osiek”, który
opracowany został przez Pracownię Projektowo-Realizacyjną „Dom” spółka z o.o.
z siedzibą w Starogardzie Gdańskim.
2. Projekt „Planu…” obejmuje całą wieś Osiek o powierzchni 298 ha. Przedmiotem
projektu „Planu…” jest ustalenie przeznaczenia terenu, określenie zasad
zabudowy i zagospodarowania terenu oraz zasad obsługi komunikacyjnej i
inŜynieryjnej obszaru projektu „Planu…”, z uwzględnieniem zakresu ustaleń
określonych w art. 15 ust. 2 ustawy z 27 marca 2003r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80 poz. 717, ze zm.).
3. Projekt „Planu ...” dotyczy terenów zainwestowanych oraz ich rolnego i leśnego
otoczenia we wsi Osiek. W wyniku realizacji ustaleń projektu „Planu ...” moŜliwe
będą lokalizacja nowych obiektów mieszkaniowych i usługowych, w tym rekreacji i
sportu, produkcyjno-technicznych, a takŜe kształtowanie ogólnodostępnych
terenów zieleni oraz rozwój infrastruktury komunikacyjnej i technicznej.
4. Na obszarze projektu „Planu…” nie występuje zagroŜenia powodziowe. Jedynie
strefy brzegowe jezior oraz dna hydrogenicznych obniŜeń terenu mogą lokalnie
ulęgać podtopieniem w wyniku wahań pierwszego poziomu wód podziemnych.
5. Na obszarach projektu „Planu ...” nie występuje zagroŜenie osuwaniem się mas
ziemnych.
6. Wieś Osiek połoŜona jest w całości w zasięgu następujących form ochrony
przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r.
(tekst jednolity Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm.):
•
Obszar Chronionego Krajobrazu Borów Tucholskich;
•
obszar Natura 2000 - obszar specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie”
PLB220009.
W zasięgu obszaru projektu „Planu …” znajduje się pomnik przyrody – drzewo
lipa drobnolistna - nr 688 w Rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody.
7. W otoczeniu obszaru projektu„Planu …” występują następujące, przestrzenne
formy ochrony przyrody:
• rezerwaty przyrody:
− „Czapli Wierch” – połoŜony w minimalnej odległości 1,5 km na zachód;
− „Krzywe Koło w pętli Wdy” – połoŜony w minimalnej odległości ok. 6,5 km
na zachód;
− „Zdrojno” – połoŜony w minimalnej odległości ok. 7,7 km na zachód;
− „Jezioro Udzierz” – połoŜony w minimalnej odległości ok. 4,9 km na
południowy-wschód;
• obszary Natura 2000:
− obszary Natura 2000 mające znaczenie dla Wspólnoty:
o „Sandr Wdy” PLH040017 – połoŜony w odległości ok. 3,4 km na
zachód od obszaru projektu „Planu…”;
o „Krzewiny PLH040022 – połoŜony w odległości ok. 4,8 km na
południowy-wschód od obszaru projektu „Planu…”.
71
proeko
8. Na obszarze gminy Osiek planowane jest utworzenie Parku Krajobrazowego
Doliny Wdy (w sąsiedztwie obszaru projektu „Planu …” od północnego-zachodu).
9. Na obszarze projektu „Planu ...” znajdują się elementy dziedzictwa kulturowego
(zabytkowy układ ruralistyczny wsi Osiek wpisany do rejestru zabytków ze
strefami ochrony konserwatorskiej), zabytki nieruchome wraz z otoczeniem oraz
strefy ochrony archeologicznej. Projekt „Planu ...” zawiera szczegółowe ustalenia
dotyczące ich ochrony.
10. Realizacja przewidzianego w projekcie „Planu ...” nowego zainwestowania na
etapie budowy spowoduje przekształcenia środowiska przyrodniczego, związane
z pracami budowlanymi, w szczególności w zakresie przekształceń litosfery,
warunków wodnych, likwidacji istniejącej roślinności, synantropizację fauny i
antropizację krajobrazu.
11. Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu ...”, prognozowane jest
wystąpienie następujących głównych przekształceń środowiska:
• litosfera: wydeptywanie terenu w wyniku penetracji pieszej i uŜytkowania
rekreacyjnego obszaru oraz jego otoczenia (rozdeptywanie i rozjeŜdŜanie terenów
nieutwardzonych);
• atmosfera:
– wpływ indywidualnego ogrzewania będzie niewielki ze względu na wymóg
zastosowania paliw niskoemisyjnych lub nieemisyjnych;
– źródłami zanieczyszczeń atmosfery będą głównie emitory obiektów
usługowych i produkcyjnych (technologiczne i grzewcze), komunikacja
samochodowa (dostawczo-odbiorcza, dojazdy personelu i klientów);
– nowa zabudowa przyczyni się do wzrostu natęŜenia ruchu drogowego i
związanego z nim wzrostu zanieczyszczeń motoryzacyjnych powietrza i
hałasu;
• hydrosfera:
− zapisy projektu „Planu...” dotyczące zaopatrzenia w wodę, w połączeniu z
rozbudową sieci kanalizacji sanitarnej (docelowo obowiązuje wymóg
odprowadzenia ścieków sanitarnych do sieci kanalizacji sanitarnej) i
podczyszczeniem wód opadowych z terenów utwardzonych przed
odprowadzeniem do odbiorników, są korzystne środowiskowo, gdyŜ
spowodują racjonalizację zuŜycia wody, wzrost oczyszczania ścieków
sanitarnych oraz w efekcie poprawę stanu czystości wód powierzchniowych, a
takŜe docelowo wyeliminują lokalne źródła zanieczyszczeń gruntu i wód
podziemnych (zbiorniki bezodpływowe – tzw. szamba)
− dopuszczone rozwiązanie w zakresie gospodarki ściekowej polegające na
gromadzeniu ścieków sanitarnych w zbiornikach szczelnych, jest wątpliwe pod
względem jego skuteczności - naleŜy dąŜyć do jak najszybszego podłączenia
obszaru do wiejskiego systemu kanalizacji sanitarnej, co jest rozwiązaniem
korzystnym w aspekcie ochrony gruntu i wód podziemnych przed
potencjalnym zanieczyszczeniem; wskazana jest wyprzedzająca realizacja
kanalizacji sanitarnej i podłączenie planowanych obiektów do kanalizacji;
− pośredni wpływ na wody podziemne przejawiać się będzie głównie przez
eksploatację wód podziemnych w obrębie wiejskiego ujęcia wód podziemnych
w Osieku;
− projekt „Planu …” zawiera zakaz kanalizacji otwartych cieków naturalnych i
rowów melioracyjnych (o ile w ustaleniach szczegółowych nie dopuszczono
72
proeko
takiego sposobu zagospodarowania) i nakaz zachowania istniejących
elementów sieci hydrograficznej;
– wystąpią typowe zmiany proporcji w ogniwach lokalnego obiegu wody (spadek
znaczenia infiltracji wody i wzrost znaczenia ewaporacji w związku ze wzrostem
udziału sztucznych nawierzchni), nie prognozuje się znaczących zmian w
zasilaniu pierwszego poziomu wodonośnego i istotnych modyfikacji warunków
siedliskowych;
•
biosfera:
− zachowanie elementów istniejącej osnowy ekologicznej wsi (lasy, parki, zieleń
cmentarna, łąki i pastwiska oraz pozostałe zbiorowiska roślinne, w
szczególności ekosystemów hydrogenicznych jak szuwary i torfowiska); część
obszaru pozostanie w uŜytkowaniu rolnym i leśnym;
− likwidacja roślinności agrocenoz, ruderalnej i leśnej, w tym wycinka drzew
związana moŜe być z realizacją ustaleń dotyczących planowanych
przedsięwzięć inwestycyjnych, jak obiekty mieszkaniowe i usługowe oraz sieci
infrastruktury technicznej i rozbudowa układu komunikacyjnego; w wyniku
realizacji przystani wodnych i kąpielisk moŜliwa jest likwidacja szuwarów
nadbrzeŜnych - projekt „Planu …” zawiera nakaz oszczędnego korzystania z
terenu i maksymalnego zachowania drzewostanu;
− ukształtowanie nowych terenów zieleni urządzonej ogólnodostępnej (zieleń
parkowa), pasów zieleni izolacyjno-krajobrazowej i zieleni towarzyszącej nowej
zabudowie, a takŜe nowe zalesienia na gruntach porolnych;
− wystąpi dalsza synantropizacja fauny, moŜliwe jest płoszenie zwierząt (w tym
ptaków wodnych) w wyniku rekreacyjnego uŜytkowania terenu i jego
otoczenia;
− dopuszczony rozwój przestrzenny miejscowości, realizacja nowych terenów
usług turystyki i sportu, zwłaszcza w strefie brzegowej jezior Kałębie i
Czarnego Południowego, oraz ich późniejsze rekreacyjne uŜytkowanie mogą
przyczynić się do zmniejszenia róŜnorodności biologicznej w rejonie wsi Osiek;
• formy ochrony przyrody:
- Ustalenia projektu „Planu ...” w zakresie oddziaływania na cele ochrony
obszaru Natura 2000 „Bory Tucholskie” PLB220009 oceniono następująco:
- zagroŜeniem dla obszaru specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie”
PLB220009 są m.in. presja turystyczna i zabudowa letniskowa efektem realizacji ustaleń projektu „Planu...” będzie nasilenie
wymienionych zagroŜeń, nie prognozuje się aby było to oddziaływanie
znaczące;
- potencjalnie moŜe wystąpić bezpośrednie oddziaływanie na ptaki w
wyniku zniszczenia ich siedlisk (szuwary w strefie brzegowej jezior –
częściowo juŜ zlikwidowane) oraz spowoduje oddziaływanie pośrednie
na ptaki (płoszenie) wynikające z pływania jednostek wodnych po
jeziorze, w tym potencjalnie na gatunki, dla ochrony których utworzono
specjalny obszar ochrony ptaków „Bory Tucholskie” PLB220009 - jest
mało prawdopodobne, aby spowodowało to znaczące oddziaływanie na
chronioną awifaunę obszaru Natura 2000;
- gatunki fauny wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
występujące na obszarze „Bory Tucholskie” PLB220009 to bóbr i wydra
73
proeko
•
•
•
oraz dwa gatunki minogów (gatunki fauny związane z siedliskami
wodnymi i nadwodnymi) – nie prognozuje się znacznego oddziaływania
nowego zainwestowania na te gatunki;
- gatunki roślin wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
występujące na obszarze „Bory Tucholskie” PLB220009 to rośliny
związane z siedliskami torfowiskowymi i wodnymi – siedliska te zgodnie
z ustaleniami projektu „Planu …” podlegają ochronie;
- ustalenia projektu „Planu ...” dopuszczające rozwój przestrzenny wsi
Osiek nie spowodują dezintegracji obszaru Natura 2000 i nie wpłyną na
spójność sieci obszarów Natura 2000.
- Projekt „Planu …” spełnia zapisy uchwały dotyczącej OCHK Borów
Tucholskich, w szczególności w zakresie zachowania 100 m odległości
nowej zabudowy od linii brzegowej jezior.
- Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje negatywnego
oddziaływania na ustanowiony pomnik przyrody.
- Realizacja ustaleń projektu „Planu …” nie wpłynie na walory przyrodnicze
form ochrony przyrody w jego otoczeniu.
zasoby naturalne: podstawowe zasoby naturalne wsi Osiek to zasoby leśne, i
wodne:
- w ramach aktualnej procedury planistycznej wnioskowano o przeznaczenie na
nieleśne gruntów leśnych nie będące własnością Skarbu Państwa o łącznej
powierzchni 6,5785 ha - tereny planowanej zmiany przeznaczenia na nieleśne
obejmują planowane drogi i ciągi pieszo-jezdne dojazdowe na gruntach
leśnych uŜytkowane dotychczas jako dojazdy, bez uregulowanego statusu
prawnego i istniejące tereny rekreacyjne, w tym teren Ośrodka
Rehabilitacyjno-Wypoczynkowego;
- równolegle w projekcie „Planu …” wskazane zostały tereny rolne
predysponowane do zalesień poza obszarami stanowiącymi ciągi i korytarze
widokowe oraz strefami ochrony konserwatorskiej i strefami ochrony
ekspozycji;
- w zakresie eksploatacji wód podziemnych docelowo przewiduje się włączenie
istniejącej i projektowanej zabudowy do wiejskiej sieci wodociągowej;
przewidziana modernizacja i rozbudowa ujęcia wody we wsi Osiek (teren
62.US,IW) obejmować będzie rozbudowę stacji wodociągowej, budowę
zbiornika wyrównawczo-retencyjnego, rozbudowę stacji uzdatniania,
rozbudowę sieci rozdzielczej, z ewentualnymi pompowniami sieciowymi,
budowę wodociągu grupowego Osiek-Wycinki, Osiek-Skorzenno, OsiekRadogoszcz, Osiek-Karszanek Głuche oraz sukcesywną wymianę rur
azbestowo-cementowych);
krajobraz: projekt „Planu ...” zawiera szczegółowe ustalenia dotyczące ochrony
krajobrazu kulturowego, w tym m. in. dotyczące ochrony zabytkowych budynków,
zasad kształtowania nowej zabudowy i zachowania korytarzy i ciągów
widokowych; największe zmiany fizjonomii krajobrazu wystąpią w strefach
nadbrzeŜnych jezior, przez wprowadzenie nowego zainwestowania rekreacyjnego
na tereny dotychczas ekstensywnie uŜytkowane rolniczo i częściowo
zadrzewione;
zabytki i dobra materialne: realizacja projektu „Planu...” wpłynie na utrzymanie i
podniesienie walorów kulturowych wsi, w tym na zachowanie w wymaganym
stanie zabytków; w projekcie „Planu...” wskazano nowe obiekty do objęcia
74
proeko
róŜnymi formami ochrony oraz uwzględniono strefy ochrony konserwatorskiej;
realizacja ustaleń projektu „Planu...” umoŜliwi wprowadzenie zainwestowania
kubaturowego (zabudowa mieszkaniowa, rekreacyjna, usługowa i produkcyjna)
oraz modernizację i rozbudowę infrastruktury technicznej (sieci wodociągowe,
kanalizacja sanitarna, sieci energetyczne i telekomunikacyjne) i komunikacyjnej
oraz spowoduje wzrost zasobności obszaru w dobra materialne;
• ludzie: nie przewiduje się lokalizacji obiektów powodujących istotne uciąŜliwości
środowiskowe; projektowane docelowe wyposaŜenie w infrastrukturę techniczną
ochrony środowiska zapewni właściwe warunki bytowe i sanitarne dla
mieszkańców.
12. Ustalenia projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla
wsi Osiek”, sklasyfikowano jako:: pozytywne, neutralne, dyskusyjne i konfliktowe.
13. Dyskusyjne w aspekcie wpływu na środowisko przyrodnicze są:
•
tymczasowe dopuszczenie odprowadzania ścieków sanitarnych do zbiorników
bezodpływowych (często rozwiązanie nieskuteczne w aspekcie ochrony
środowiska) - wskazana jest wyprzedzająca realizacja kanalizacji sanitarnej i
podłączenie planowanych obiektów do kanalizacji;
•
ustalenia dotyczące nowych terenów zainwestowania rekreacyjnego w
strefach nadbrzeŜnych jez. Kałębie i Czarnego w zasięgu obszaru Natura
2000 Bory Tucholskie PLB220009 (wydzielenia 205.UT, 217.UT, 160.UT,
159.UT/US, 249.UT, 241.UT) - ze względu na moŜliwe przekształcenia
ekosystemów nadbrzeŜnych i wzrost obciąŜenia rekreacyjnego.
14. Konfliktowe w aspekcie uwarunkowań formalno-prawnych i oddziaływania na
środowisko przyrodnicze są ustalenia:
•
dotyczące usunięcia części drzewostanu w związku z realizacją nowego
zainwestowania rekreacyjnego na gruntach leśnych (zmiana przeznaczenia
gruntów leśnych na cele nieleśne - wydzielenia 194.UT, 207.ML, 164.ML,
242.ML, 208UT,UZ);
•
dotyczące usunięcia części zadrzewień w związku z realizacją nowego
zainwestowania mieszkaniowego, rekreacyjnego i usług (wydzielenia
193.KDP,U, 241.UT, 237.ML, 223. ZP,U).
15. Zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o
ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.) i
Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213,
poz. 1397) dopuszczone w projekcie „Planu …”:
•
drogi publiczne o nawierzchni twardej o całkowitej długości przedsięwzięcia
powyŜej 1 km;
•
niektóre przedsięwzięcia związane z realizacją infrastruktury technicznej,
np. budową kanalizacji sanitarnej;
•
ośrodki wypoczynkowe lub hotele poza terenami mieszkaniowymi,
przemysłowymi, innymi terenami zabudowanymi i zurbanizowanymi
terenami niezabudowanymi;
•
stałe pola kempingowe lub karawaningowe;
•
potencjalne
przedsięwzięcia
na
terenach
zabudowy
techniczno-
75
proeko
produkcyjnej, w tym warsztaty stolarskie, samochodowe i inne związane z
obsługą transportu samochodowego oraz stacje paliw;
•
parkingi samochodowe
powierzchni 0,2 ha;
wraz
z
towarzyszącą
im
infrastrukturą
o
• wylesienia mające na celu zmianę sposobu uŜytkowania;
naleŜą do kategorii obiektów mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko i wymagają uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
dla przedsięwzięcia, do której wydania moŜe być wymagane sporządzenie
raportu o oddziaływaniu na środowisko.
16. Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje transgranicznego
oddziaływania na środowisko.
17. Na obszarze wsi Osiek szczególnie istotny jest monitoring: systemów
unieszkodliwiania ścieków sanitarnych, skuteczności i prawidłowości gospodarki
odpadami oraz stały monitoring oddziaływania na przyrodę obszarów
ustanowionych form ochrony przyrody, w tym obszaru Natura 2000.
18. Przy sporządzaniu prognozy oddziaływania na środowisko projektu „Miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Osiek” nie napotkano trudności
wynikających z niedostatków techniki i luk we współczesnej wiedzy.
Gdańsk, 19 stycznia 2011 r.
76
proeko
14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Projekt „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Osiek”…”
obejmuje całą wieś Osiek o powierzchni 298 ha. Przedmiotem projektu „Planu…” jest
ustalenie przeznaczenia terenu, określenie zasad zabudowy i zagospodarowania
terenu oraz zasad obsługi komunikacyjnej i inŜynieryjnej obszaru wsi.
Wieś Osiek połoŜona jest w całości w zasięgu Obszaru Chronionego Krajobrazu
Borów Tucholskich i obszaru Natura 2000 - obszaru specjalnej ochrony ptaków „Bory
Tucholskie” PLB220009. W zasięgu obszaru projektu „Planu …” znajduje się pomnik
przyrody – drzewo lipa drobnolistna - nr 688 w Rejestrze Wojewódzkiego
Konserwatora Przyrody.
Na obszarze projektu „Planu ...” znajdują się elementy dziedzictwa kulturowego
(zabytkowy układ ruralistyczny wsi Osiek wpisany do rejestru zabytków ze strefami
ochrony konserwatorskiej), zabytki nieruchome wraz z otoczeniem oraz strefy
ochrony archeologicznej. Projekt „Planu ...” zawiera szczegółowe ustalenia
dotyczące ich ochrony.
Realizacja przewidzianego w projekcie „Planu ...” nowego zainwestowania na
etapie budowy spowoduje przekształcenia środowiska przyrodniczego, związane z
pracami budowlanymi, w szczególności w zakresie przekształceń litosfery, warunków
wodnych, likwidacji istniejącej roślinności (głównie kulturowej), synantropizację fauny
i przekształcenia krajobrazu.
Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu ...”, prognozowane jest
wystąpienie następujących głównych przekształceń środowiska:
• powierzchnia ziemi: wydeptywanie terenu w wyniku penetracji pieszej i uŜytkowania
rekreacyjnego obszaru oraz jego otoczenia (rozdeptywanie i rozjeŜdŜanie terenów
nieutwardzonych);
• stan powietrza atmosferycznego:
– wpływ indywidualnego ogrzewania będzie niewielki ze względu na wymóg
zastosowania paliw niskoemisyjnych lub nieemisyjnych;
– źródłami zanieczyszczeń atmosfery będą głównie emitory obiektów
usługowych i produkcyjnych (technologiczne i grzewcze) i komunikacja
samochodowa związana z ich obsługą;
– nowa zabudowa przyczyni się do wzrostu natęŜenia ruchu drogowego i
związanego z nim wzrostu zanieczyszczeń motoryzacyjnych powietrza i
hałasu;
• wody powierzchniowe i podziemne:
− korzystne środowiskowo zapisy projektu „Planu...” dotyczące zaopatrzenia w
wodę, w połączeniu z rozbudową sieci kanalizacji sanitarnej i
podczyszczeniem wód opadowych z terenów utwardzonych przed
odprowadzeniem do odbiorników;
− dopuszczone rozwiązanie w zakresie gospodarki ściekowej polegające na
gromadzeniu ścieków sanitarnych w zbiornikach szczelnych, jest wątpliwe pod
względem jego skuteczności - naleŜy dąŜyć do jak najszybszego podłączenia
obszaru do wiejskiego systemu kanalizacji sanitarnej, wskazana jest
wyprzedzająca realizacja kanalizacji sanitarnej i podłączenie planowanych
obiektów do kanalizacji;
− pośredni wpływ na wody podziemne przejawiać się będzie głównie przez
eksploatację wód podziemnych w obrębie wiejskiego ujęcia wód podziemnych
77
proeko
w Osieku;
− projekt „Planu …” zawiera ogólny zakaz kanalizacji otwartych cieków
naturalnych i rowów melioracyjnych oraz nakaz zachowania istniejących
elementów sieci wodnej;
– wystąpią typowe zmiany proporcji w ogniwach lokalnego obiegu wody (spadek
znaczenia infiltracji wody i wzrost znaczenia ewaporacji w związku ze wzrostem
udziału sztucznych nawierzchni), nie prognozuje się znaczących zmian w
zasilaniu pierwszego poziomu wodonośnego i istotnych zmian warunków
siedliskowych;
•
biosfera:
− zachowanie elementów istniejącej osnowy ekologicznej wsi (lasy, parki, zieleń
cmentarna, łąki i pastwiska oraz pozostałe zbiorowiska roślinne, w
szczególności ekosystemów hydrogenicznych jak szuwary i torfowiska); część
obszaru pozostanie w uŜytkowaniu rolnym i leśnym;
− likwidacja roślinności agrocenoz, ruderalnej i leśnej, w tym wycinka drzew
związana moŜe być z realizacją ustaleń dotyczących planowanych
przedsięwzięć inwestycyjnych, jak obiekty mieszkaniowe i usługowe oraz sieci
infrastruktury technicznej i rozbudowa układu komunikacyjnego; w wyniku
realizacji przystani wodnych i kąpielisk moŜliwa jest likwidacja szuwarów
nadbrzeŜnych - projekt „Planu …” zawiera nakaz oszczędnego korzystania z
terenu i maksymalnego zachowania drzewostanu;
− ukształtowanie nowych terenów zieleni urządzonej ogólnodostępnej (zieleń
parkowa), pasów zieleni izolacyjno-krajobrazowej i zieleni towarzyszącej nowej
zabudowie, a takŜe nowe zalesienia na gruntach porolnych;
− wystąpi dalsze zuboŜenie fauny, moŜliwe jest płoszenie zwierząt (w tym
ptaków wodnych) w wyniku rekreacyjnego uŜytkowania terenu i jego
otoczenia;
− dopuszczony rozwój przestrzenny miejscowości, realizacja nowych terenów
usług turystyki i sportu, zwłaszcza w strefie brzegowej jezior Kałębie i
Czarnego Południowego, oraz ich późniejsze rekreacyjne uŜytkowanie mogą
przyczynić się do zmniejszenia róŜnorodności biologicznej w rejonie wsi Osiek;
• formy ochrony przyrody:
- Ustalenia projektu „Planu ...” w zakresie oddziaływania na cele ochrony
obszaru Natura 2000 „Bory Tucholskie” PLB220009 oceniono następująco:
- zagroŜeniem dla obszaru specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie”
PLB220009 są m.in. presja turystyczna i zabudowa letniskowa efektem realizacji ustaleń projektu „Planu...” będzie nasilenie
wymienionych zagroŜeń, nie prognozuje się aby było to oddziaływanie
znaczące;
- potencjalnie moŜe wystąpić bezpośrednie oddziaływanie na ptaki w
wyniku zniszczenia ich siedlisk (szuwary w strefie brzegowej jezior –
częściowo juŜ zlikwidowane) oraz spowoduje oddziaływanie pośrednie
na ptaki (płoszenie) wynikające z pływania jednostek wodnych po
jeziorze, w tym potencjalnie na gatunki, dla ochrony których utworzono
specjalny obszar ochrony ptaków „Bory Tucholskie” PLB220009 - jest
mało prawdopodobne, aby spowodowało to znaczące oddziaływanie na
chronioną awifaunę obszaru Natura 2000;
78
proeko
-
•
•
•
gatunki fauny wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
występujące na obszarze „Bory Tucholskie” PLB220009 to bóbr i wydra
oraz dwa gatunki minogów (gatunki fauny związane z siedliskami
wodnymi i nadwodnymi) – nie prognozuje się znacznego oddziaływania
nowego zainwestowania na te gatunki;
- gatunki roślin wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
występujące na obszarze „Bory Tucholskie” PLB220009 to rośliny
związane z siedliskami torfowiskowymi i wodnymi – siedliska te zgodnie
z ustaleniami projektu „Planu …” podlegają ochronie;
- ustalenia projektu „Planu ...” dopuszczające rozwój przestrzenny wsi
Osiek nie spowodują dezintegracji obszaru Natura 2000 i nie wpłyną na
spójność sieci obszarów Natura 2000.
- Projekt „Planu …” spełnia zapisy uchwały dotyczącej OCHK Borów
Tucholskich.
- Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje negatywnego
oddziaływania na ustanowiony pomnik przyrody.
- Realizacja ustaleń projektu „Planu …” nie wpłynie na walory przyrodnicze
form ochrony przyrody w jego otoczeniu.
zasoby naturalne: podstawowe zasoby naturalne wsi Osiek to zasoby leśne, i
wodne:
- w ramach aktualnej procedury planistycznej wnioskowano o przeznaczenie na
nieleśne gruntów leśnych nie będące własnością Skarbu Państwa o łącznej
powierzchni 6,5785 ha - tereny planowanej zmiany przeznaczenia na nieleśne
obejmują planowane drogi i ciągi pieszo-jezdne dojazdowe na gruntach
leśnych uŜytkowane dotychczas jako dojazdy, bez uregulowanego statusu
prawnego i istniejące tereny rekreacyjne, w tym teren Ośrodka
Rehabilitacyjno-Wypoczynkowego;
- równolegle w projekcie „Planu …” wskazane zostały tereny rolne
predysponowane do zalesień poza obszarami stanowiącymi ciągi i korytarze
widokowe oraz strefami ochrony konserwatorskiej i strefami ochrony
ekspozycji;
- w zakresie eksploatacji wód podziemnych docelowo przewiduje się włączenie
istniejącej i projektowanej zabudowy do wiejskiej sieci wodociągowej;
przewidziana modernizacja i rozbudowa ujęcia wody we wsi Osiek (teren
62.US,IW) obejmować będzie rozbudowę stacji wodociągowej, budowę
zbiornika wyrównawczo-retencyjnego, rozbudowę stacji uzdatniania,
rozbudowę sieci rozdzielczej, z ewentualnymi pompowniami sieciowymi,
budowę wodociągu grupowego Osiek-Wycinki, Osiek-Skorzenno, OsiekRadogoszcz, Osiek-Karszanek Głuche oraz sukcesywną wymianę rur
azbestowo-cementowych);
krajobraz: projekt „Planu ...” zawiera szczegółowe ustalenia dotyczące ochrony
krajobrazu, w tym m. in. dotyczące ochrony zabytkowych budynków, zasad
kształtowania nowej zabudowy i zachowania korytarzy i ciągów widokowych;
największe przekształcenia krajobrazu wystąpią w strefach nadbrzeŜnych jezior,
przez wprowadzenie nowego zainwestowania rekreacyjnego na tereny
dotychczas ekstensywnie uŜytkowane rolniczo i częściowo zadrzewione;
zabytki i dobra materialne: realizacja projektu „Planu...” wpłynie na utrzymanie i
podniesienie walorów kulturowych wsi, w tym na zachowanie w wymaganym
stanie zabytków; w projekcie „Planu...” wskazano nowe obiekty do objęcia
79
proeko
•
róŜnymi formami ochrony oraz uwzględniono strefy ochrony konserwatorskiej;
realizacja ustaleń projektu „Planu...” umoŜliwi wprowadzenie zainwestowania
kubaturowego (zabudowa mieszkaniowa, rekreacyjna, usługowa i produkcyjna)
oraz modernizację i rozbudowę infrastruktury technicznej (sieci wodociągowe,
kanalizacja sanitarna, sieci energetyczne i telekomunikacyjne) i komunikacyjnej
oraz spowoduje wzrost zasobności obszaru w dobra materialne;
ludzie: nie przewiduje się lokalizacji obiektów powodujących istotne uciąŜliwości
środowiskowe; projektowane docelowe wyposaŜenie w infrastrukturę techniczną
ochrony środowiska zapewni właściwe warunki bytowe i sanitarne dla
mieszkańców.
Realizacja ustaleń projektu „Planu ...”:
•
nie wpłynie bezpośrednio na pogorszenie stanu siedlisk przyrodniczych oraz
siedlisk gatunków roślin i zwierząt obszaru Natura 2000 „Bory Tucholskie”
PLB220009;
•
moŜe przyczynić się do poprawy czystości wód powierzchniowych jezior Kałebie i
Czarnego Południowego oraz pośrednio wpłynąć pozytywnie na stan siedlisk
roślin (wodnych i nadwodnych) i zwierząt (głównie ryby);
•
moŜe przyczynić się do wzmoŜonej penetracji rekreacyjnej w sąsiedztwie
obszarów nowego zainwestowania – co moŜe spowodować przekształcenia
siedlisk (niszczenie roślinności, wydeptywanie podłoŜa) i płoszenie zwierząt, w nie prognozuje się aby było to oddziaływanie znaczące na cele ochrony obszaru
Natura 2000 „Bory Tucholskie” PLB220009;
•
nie spowoduje dezintegracji obszaru Natura 2000 „Bory Tucholskie” PLB220009;
•
nie wpłynie na spójność sieci obszarów Natura 2000.
W związku z powyŜszym realizacja ustaleń planu nie wymaga kompensacji
przyrodniczej.
Ustalenia projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla
wsi Osiek”, sklasyfikowano jako: pozytywne, neutralne, dyskusyjne i konfliktowe.
Dyskusyjne w aspekcie wpływu na środowisko przyrodnicze są:
•
tymczasowe dopuszczenie odprowadzania ścieków sanitarnych do zbiorników
bezodpływowych (często rozwiązanie nieskuteczne w aspekcie ochrony
środowiska) - wskazana jest wyprzedzająca realizacja kanalizacji sanitarnej i
podłączenie planowanych obiektów do kanalizacji;
•
ustalenia dotyczące nowych terenów zainwestowania rekreacyjnego w strefach
nadbrzeŜnych jez. Kałębie i Czarnego w zasięgu obszaru Natura 2000 Bory
Tucholskie PLB220009 (wydzielenia 205.UT, 217.UT, 160.UT, 159.UT/US,
249.UT, 241.UT) - ze względu na moŜliwe przekształcenia ekosystemów
nadbrzeŜnych i wzrost obciąŜenia rekreacyjnego.
Konfliktowe w aspekcie uwarunkowań formalno-prawnych i oddziaływania na
środowisko przyrodnicze są ustalenia:
•
dotyczące usunięcia części drzewostanu w związku z realizacją nowego
zainwestowania rekreacyjnego na gruntach leśnych (zmiana przeznaczenia
gruntów leśnych na cele nieleśne - wydzielenia 194.UT, 207.ML, 164.ML,
242.ML, 208UT,UZ);
•
dotyczące usunięcia części zadrzewień w związku z realizacją nowego
zainwestowania mieszkaniowego, rekreacyjnego i usług (wydzielenia 193.KDP,U,
80
proeko
241.UT, 237.ML, 223. ZP,U).
Dopuszczone w projekcie „Planu …”:
•
drogi publiczne o nawierzchni twardej o całkowitej długości przedsięwzięcia
powyŜej 1 km;
•
niektóre przedsięwzięcia związane z realizacją infrastruktury technicznej, np.
budową kanalizacji sanitarnej;
•
ośrodki wypoczynkowe lub hotele poza terenami mieszkaniowymi,
przemysłowymi, innymi terenami zabudowanymi i zurbanizowanymi terenami
niezabudowanymi;
•
stałe pola kempingowe lub karawaningowe;
•
potencjalne przedsięwzięcia na terenach zabudowy techniczno-produkcyjnej, w
tym warsztaty stolarskie, samochodowe i inne związane z obsługą transportu
samochodowego oraz stacje paliw;
•
parkingi samochodowe wraz z towarzyszącą im infrastrukturą o powierzchni 0,2
ha;
• wylesienia mające na celu zmianę sposobu uŜytkowania;
naleŜą do kategorii obiektów mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko i wymagają uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla
przedsięwzięcia, do której wydania moŜe być wymagane sporządzenie raportu o
oddziaływaniu na środowisko
Na obszarze wsi Osiek szczególnie istotny jest monitoring: systemów
unieszkodliwiania ścieków sanitarnych, skuteczności i prawidłowości gospodarki
odpadami oraz stały monitoring oddziaływania na przyrodę obszarów ustanowionych
form ochrony przyrody, w tym obszaru Natura 2000.
81
proeko
15. WYKAZ ŹRÓDEŁ INFORMACJI UWZGLĘDNIONYCH W PROGNOZIE
Bogdanowski J., 1976, Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu,
Ossolineum, Kraków
Cichocki Z., 2004, Metodyka prognoz oddziaływania na środowisko do projektów
strategii i planów zagospodarowania przestrzennego, IOŚ, Warszawa
Deja A., Kram B., 1995, Prognozy skutków wpływu ustaleń miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego na środowisko przyrodnicze - elementem
realizacji zasad ekorozwoju i zapewnienia ładu przestrzennego, (materiał
szkoleniowy).
Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza gminy Osiek 1995, Biuro Dokumentacji i
Ochrony Przyrody, Gdańsk (maszynopis).
Kostarczyk A., Przewoźniak M. (red), 2002, Diagnoza stanu i koncepcja ochrony
Środowiska przyrodniczo-kulturowego w województwie pomorskim, Materiały
do Monografii Przyrodniczej Regionu Gdańskiego, Tom 8.
Łukasiewicz A., 1995, Dobór drzew i krzewów dla zieleni miejskiej środkowozachodniej Polski, Wyd. UAM, Poznań
Materiały szkoleniowe do konferencji nt. „Prognoza skutków wpływu ustaleń
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko
przyrodnicze, jako istotne narzędzie przeciwdziałania powstawaniu zagroŜeń
ekologicznych”, 1997, TUP, Katowice
Ocena skutków środowiskowych planów zagospodarowania przestrzennego, 1995,
Gospodarka przestrzenna - praktyczny podręcznik, IGPiK - Oddział w
Krakowie
Ochrona przyrody i krajobrazu w planowaniu przestrzennym gmin - wskazania, 1994,
praca zbior. pod red. E. Gackiej-Grzesikiewicz i M. Wilanda, IOŚ, Warszawa.
Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe wsi Osiek dla potrzeb miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego, 2006, BPiWP Proeko, Gdańsk.
Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego na lata 2007-2010 z
uwzględnieniem perspektywy 2011-2014, 2007.
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, Uchwała
Sejmiku Województwa Pomorskiego Nr 1004/XXXIX/09 z dnia 26
października 2009 r.
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016,
Minister Środowiska, 2008, Warszawa.
Problemy Ocen Środowiskowych, 1998-2010, nr 1-48
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu zagospodarowania
przestrzennego województwa pomorskiego”, 2008, WBPP w Słupsku,
Gdańsk.
Prognozowanie skutków przyrodniczych planu zagospodarowania przestrzennego.
Poradnik metodyczny, 1998, Inst. Gosp. Przestrz. i Kom., Kraków
Program ochrony środowiska województwa pomorskiego 2007 – 2010 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014, (Uchwała nr 191/XII/07
Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2007 r.), Gdańsk.
Przewoźniak M., 1987, Podstawy geografii fizycznej kompleksowej, Wyd. UG,
Gdańsk.
Przewoźniak M., 1995, Studia przyrodniczo-krajobrazowe w ocenach oddziaływania
82
proeko
na środowisko, w: Studia krajobrazowe jako podstawa racjonalnej
gospodarki przestrzennej, mat. sem., Uniwersytet Wrocławski, Wrocław
Przewoźniak M., 1997, Teoria i praktyka w prognozowaniu zmian środowiska
przyrodniczego dla potrzeb planowania przestrzennego, w: Materiały
szkoleniowe do konferencji nt. „Prognoza skutków wpływu ustaleń
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko
przyrodnicze, jako istotne narzędzie przeciwdziałania powstawaniu zagroŜeń
ekologicznych”, TUP, Katowice
Przewoźniak M., 2005, Ochrona przyrody w planowaniu przestrzennym. Teoria –
prawo – realia. Przegląd Przyrodniczy XVI, 1-2, 143-158.
Roczna ocena jakości powietrza atmosferycznego w województwie pomorskim za
2007 r.”, 2008, WIOŚ, Gdańsk
Raporty o stanie środowiska w województwie pomorskim w latach 1999 - 2008,
WIOŚ w Gdańsku
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia
rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć
do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2004 r. Nr
257 poz. 2573 zmienione Dz. U. z 2005 r. Nr 92, poz. 769 i Dz. U. z 2007 r.
Nr 158, poz. 1105).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 poz. 826).
Standardowy Formularz danych obszaru Natura 2000 „Bory Tucholskie” PLB220009.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Osiek
w zakresie problematyki ochrony środowiska, 2003, BPiWP Proeko
(maszynopis).
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.).
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2009,
Nr 151, poz. 1220 ze zm.).
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska” (tekst jednolity Dz. U.
z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. „Prawo wodne” (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr
239, poz. 2019 z późniejszymi zmianami).
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. nr 39,
poz. 251 ze. zm.).
Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
www.natura2000.gdos.gov.pl