Banan - Home.pl

Banan
Banany stosunkowo niedawno trafiły do Europy. Starożytni Grecy i Rzymianie nie jedli
bananów, choć wiedzieli o ich istnieniu. Pierwsza pisemna wzmianka grecka pochodzi z roku
303 p.n.e. 25 lat wcześniej Aleksander Wielki dotarł do Indii i wtedy jego żołnierze po raz
pierwszy zetknęli się z bananami. Pliniusz, opisując je w 79 r. p.n.e., wspomina przekazy
pochodzące właśnie od żołnierzy Aleksandra, podając je jako źródło swoich informacji.
W 1883 r. Alphonse Candolle pisał w swojej książce Pochodzenie roślin uprawnych o
wielkiej ilości odmian bananów w południowej Azji, zarówno na kontynencie, jak i na
wyspach. Stwierdza, że w Indiach, Chinach oraz na ciepłych wyspach wszystkich oceanów
uprawia się banany od zamierzchłych czasów.
Banany rozmnażają się wegetatywnie. Sadzi się w ziemi kłącza (rozsady korzeniowe), które
rosną bardzo szybko, nawet kilka centymetrów dziennie. Po dziewięciu miesiącach osiągają
wysokość około 6 metrów, a ich korony średnicę nawet 7 metrów. Pień bananowca składa się
z ogonków opadłych liści. Z pnia wyrasta kwiat o wielu płatkach umieszczonych jeden na
drugim. Owoce początkowo rosną w dół, by po paru dniach odwrócić się do góry, w kierunku
słońca. W okresie wzrostu banany zamknięte są w cieniutkiej plastikowej torebce, która
chroni owoce przed szkodnikami lub uszkodzeniami mechanicznymi. Na przeciętnym gronie
wyrasta około 14 kiści z dwustoma bananami, których waga waha się między 35 a 50 kg.
Owoce ścina się jeszcze zielone, następnie dokonuje się „kąpieli” oczyszczającej z warstwy
lateksu, naturalnej gumy produkowanej przez skórkę. Przyspiesza ona dojrzewanie bananów,
co nie jest wskazane w czasie transportu, gdyż od momentu ścięcia owoców do dnia ich
sprzedaży nie może upłynąć więcej niż 24 dni. Banany przedwcześnie dojrzałe pozbawione są
specyficznej słodyczy i w smaku przypominają mąkę. W bananach zielonych stosunek skrobi
do cukrów wynosi 20:1, podczas gdy w żółtych proporcje są całkowicie odwrócone i wynoszą
1:20.
W wielu krajach o gorącym klimacie uprawiane są różne gatunki banana. W tropiku uprawia
się je jako źródło przede wszystkim skrobi, podobnie jak u nas ziemniaki czy zboża. Wyrabia
się z nich mąkę, z której piecze się chleb. Najczęściej jednak jada się je zanim dojrzeją,
pieczone lub gotowane.
Uprawiany jest również banan manilski, z liści którego otrzymuje się włókno. Hindusi pisali
na nich, pokrywali nimi chaty i przeznaczali je na paszę dla bydła. W tropikach nadal zalicza
1
się je do najpożyteczniejszych roślin. Jedna z niejadalnych odmian banana posiada liście
wyróżniające się doskonałym włóknem tekstylnym, nazywanym „konopiami manilskimi”.
Towarem eksportowym są natomiast banany słodkie, pochodzące od banana rajskiego.
Składniki odżywcze
Banany zawierają wszystkie niemal składniki, niezbędne dla rozwoju organizmu człowieka.
Każde 100 gramów tego owocu dostarcza 100 kalorii, a nieznane u nas suszone banany mają
wartość kaloryczną wyższą niż wołowina. W ich masie znajduje się 22–25 procent skrobi,
która w procesie dojrzewania zamienia się w łatwo przyswajalny cukier.
Banany dostarczają człowiekowi większości potrzebnych dla zdrowia minerałów w
dostatecznych ilościach – a więc wapnia, fosforu, fluoru, magnezu – oraz licznych witamin,
takich jak C, B1, B2, B12, A, E. Banany zawierają również nieco witaminy D, bardzo istotnej
w tym całym zestawie, ponieważ ma ona właściwości wiązania bananowego wapnia w
organizmie ludzkim. Odkryto ostatnio, że w bananach znajdują się także związki hormonalne,
jak serotonina i norepinefryna, będące regulatorami ludzkiego systemu nerwowego.
Wartość odżywcza [edytuj]
Zawartość składników odżywczych w 100 g części jadalnej:

wartość energetyczna – od 81 do 103 kcal

węglowodany – od 19 do 23,5 gramów. Zawartość węglowodanów trawionych przez
układ pokarmowy człowieka jest znacznie większa w bananach niż w innych
owocach. W zielonych bananach znajdują się one pod postacią łańcucha skrobi, który
w miarę dojrzewania owoców rozbija się na cukry takie jak fruktoza, glukoza i
sacharoza. Wysoka zawartość owych cukrów jest źródłem słodkiego smaku dojrzałych
bananów.

błonnik – ok. 2 gramów. W porównaniu z ilością błonnika zawartego w zbożach, jego
ilość znajdująca się w bananach jest niewielka, jednakże ma ona istotne znaczenie dla
organizmu człowieka. Zbawienny wpływ błonnika zawartego w bananach na
przemianę materii sprawia, że mogą one (mimo ich wysokiej kaloryczności) być
wiodącym składnikiem diet odchudzających. Wchłaniamy o 5 gramów więcej
błonnika zjadając dwa małe banany (ok. 250 gramów) niż jedząc np. 100 gramów
2
orzechów. Wg najnowszych badań, błonnik zawarty w bananach sprzyja obniżeniu
poziomu cholesterolu i zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób serca (choroba
wieńcowa), a w konsekwencji – zawału mięśnia sercowego[potrzebne źródło].

woda – ok. 73,5 gramów. Dietetycy zalecają wypijanie ok. 2 litrów wody dziennie,
ową dawkę można ograniczyć, gdyż banany z powodzeniem zastępują wodę (100
gramów miąższu zawiera ok. 74 gramów wody), dlatego też regularne jedzenie
bananów korzystnie wpływa na gospodarkę wodną w organizmie człowieka.

tłuszcze – od 0,2 do 0,4 grama. Banany, podobnie jak inne owoce, zawierają bardzo
mało tłuszczu. Natomiast znajdujące się w bananowym miąższu kwasy tłuszczowe
poprawiają stosunek kwasów nienasyconych do nasyconych, co jest niezmiernie
istotne dla naszego zdrowia – stosunek 2:1 redukuje poziom cholesterolu[potrzebne źródło].

białko – od 1,15 do 1,3 grama (stosunkowo bogate źródło na tle innych owoców).
Dietetycy uważają, że więcej niż połowa potrzebnej człowiekowi dziennej racji białka
powinna być dostarczana w postaci białka roślinnego, a składające się z ośmiu
podstawowych aminokwasów koniecznych do budowy komórek naszego ciała „białko
bananowe” ma tutaj fundamentalne znaczenie, gdyż zawiera tryptofan[potrzebne źródło]

witaminy – banany zawierają znaczne ilości beta-karotenu, witamin z grupy B, a także
witaminę C. Gruba skórka bananów zapewnia im właściwą ochronę, dlatego też
jedząc banany możemy być pewni tego, że witaminy nie ulegają zniszczeniu.

o
witamina B1 – ok. 0,07mg.
o
witamina B2 – ok. 0,08 mg
o
niacyna – ok. 0,7 mg
o
witamina C – ok. 17 mg
substancje mineralne – żółta skórka bananów kryje wiele minerałów i pierwiastków
śladowych. Niektóre z nich działając w pewnych związkach mają zbawienny wpływ
na nasz organizm jak np. potas, magnez i selen chroniące przed chorobami serca. Ilość
potasu regulującego ciśnienie krwi i gospodarkę wodną jest bardzo wysoka (393 mg
na 100 gramów) a ilości magnezu, wzmacniającego mięśnie i niezbędnego dla
prawidłowego funkcjonowania organizmu również nie są małe (36 mg). Ponadto
banany zawierają pierwiastki śladowe takie jak miedź, cynk, selen, fluor, mangan i
jod.
o
popiół – ok. 0,9 gramów
o
wapń – ok. 11 mg
o
fosfor – ok. 28 mg
3

o
żelazo – ok. 0,6 mg
o
sód – ok. 29 mg
o
beta-karoten – ok. 300 μg
Aminokwas – Tryptofan – aminokwas wchodzący m.in. w skład serotoniny.
Badania przeprowadzone na Uniwersytecie San Diego w Kalifornii wykazały, że jedząc około
sześciu niedużych bananów dziennie, zmniejszamy ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej o
40 procent.
Przy zakupie bananów nie należy unikać tych, które mają czarne plamki na skórce. Wiele
osób niesłusznie traktuje je jako oznaki psucia się owocu, co nie odpowiada rzeczywistości.
Najsmaczniejsze i najpożywniejsze odmiany mają właśnie skórki z czarnymi plamkami, co
nie ma żadnego związku ze stanem owocu. Do natychmiastowego spożycia należy wybierać
owoce dojrzałe, szczególnie jeśli przeznaczone są dla dzieci lub osób chorych. W tych
bananach skrobia przekształcona jest już w cukier, co zresztą następuje również przy
dojrzewaniu owoców zielonkawych w warunkach odpowiedniego przechowywania ich w
domu.
Małgorzata Szymańska
http://www.poradnia.pl/diety/warzywa-i-owoce/411-banany-skladniki-odzywcze
http://pl.wikipedia.org/wiki/Banan
4