Dieta śródziemnomorska obniża śmiertelność z

kardiolog.pl
Dieta śródziemnomorska obniża śmiertelność
z powodu choroby wieńcowej
Jako dietę śródziemnomorską określa się zwyczajowo dietę obserwowaną w krajach europejskich
leżących nad basenem Morza Śródziemnego (Grecja, Włochy, Hiszpania, Francja, itd.) szczególnie
w latach 50 i 60 naszego stulecia, skąd pochodzą pierwsze doniesienia o jej prozdrowotnym
działaniu.
Jako dietę śródziemnomorską określa się zwyczajowo dietę obserwowaną w krajach europejskich
leżących nad basenem Morza Śródziemnego (Grecja, Włochy, Hiszpania, Francja, itd.) szczególnie
w latach 50 i 60 naszego stulecia, skąd pochodzą pierwsze doniesienia o jej prozdrowotnym
działaniu. Są to zatem czasy po kryzysie II Wojny Światowej, a przed pojawieniem się
,,fast-foodów".
Ideę diety śródziemnomorskiej dobrze obrazuje tzw. piramida żywieniowa Willeta. Jej podstawę
stanowią pełnoziarniste produkty zbożowe (chleb, ryż), kolejny poziom stanowią owoce, warzywa,
oliwa z oliwek oraz nabiał pod postacią jogurtów i serów. Wszystkie te produkty powinny znaleźć
się w codziennej diecie. Kilka razy na tydzień należy spożywać ryby, drób, oliwki, orzechy oraz
jadalne nasiona roślin strączkowych (np. groch). Stanowczo rzadziej, bo 1-3 razy na tydzień można
raczyć się ziemniakami, jajkami lub słodyczami, a zaledwie parę razy w miesięcy sięgać po
czerwone mięso. Równie ważne jest spożywanie dużych ilości wody oraz zastępowanie soli ziołami
pod postacią oregano, bazylii lub tymianku. Pozytywny wpływ na organizm ma również spożywanie
umiarkowanych ilości czerwonego wina (tzn. 1 kieliszek/dzień).
W wielu krajach śródziemnomorskich mimo faktu, że poziom opieki zdrowotnej jest nielepszy, a
czasami gorszy od obserwowanego w Europie Północnej, a palenie papierosów jest zmorą m.in.
we Włoszech średnia długość życia należy do najdłuższych na świecie? Dla porównania
śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych w Wielkiej Brytanii przekracza 270/100 000 osób,
a w Grecji czy we Włoszech zawiera się w przedziale 50-100/100 000 osób. Odpowiedzi należy
szukać analizując prozdrowotny wpływ diety śródziemnomorskiej.
Rozbijając składniki diety śródziemnomorskiej na czynniki pierwsze okazuje się, że zawiera ona
mało nasyconych, a dużo jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (tzw. MUFA, ang.
monounsaturated fatty acids) pochodzących z oliwy z oliwek oraz wielonienasyconych kwasów
tłuszczowych typu omega-3 pochodzących z olejów rybich (tzw. PUFA, ang. poliunsaturated fatty
acids). Dodatkowo zawiera ona dużo cukrów złożonych, w które obfituje zielenina oraz błonnika
zawartego w owocach i warzywach. Dzięki dużej zawartości warzyw, owoców, produktów
zbożowych oraz oleju z oliwek, a także niewielkich ilości spożywanego wina dieta
śródziemnomorska jest bogata w beta-karoten, witaminę C i E, polifenole i inne przeciwutleniaczy
oraz wiele innych ważnych mikroelementów.
Na czym polega prozdrowotne działanie tej diety?
Dieta śródziemnomorska obniża o 50% lub nawet więcej częstość występowania zgonów
sercowo-naczyniowych, zawałów mięśnia sercowego oraz śmiertelności ogólnej u osób z choroba
wieńcową. Według doniesień spożywanie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych powoduje
spadek o 45% ilości nagłych zgonów sercowych związanych z zaburzeniami rytmu. Osoby
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 1/2
kardiolog.pl
spożywające regularnie ryby mają niższy poziom trójglicerydów, ,,złego" cholesterolu LDL, oraz
niższe wartości ciśnienia tętniczego.
Ponadto dieta śródziemnomorska zmniejsza ryzyko wystąpienia zakrzepicy poprzez redukcję
stężenia fibrynogenu w surowicy krwi, poprawia funkcję śródbłonka naczyniowego, dzięki obniżaniu
poziomu homocysteiny, zmniejszaniu liczby wolnych rodników tlenowych, redukcję reakcji zapalnej
oraz stymulację produkcji ochronnie działającego na śródbłonek tlenku azotu. Dieta
śródziemnomorska poprzez redukcję stężeń glukozy, zmniejszenie insulinooporności, ciśnienia
tętniczego oraz otyłości brzusznej jest ważnym orężem w walce z zespołem metabolicznym X.
Wszystkie powyższe działania były obserwowane w każdej z badanych populacji bez względu na
płeć, stopień otyłości, poziom aktywności fizycznej, poziom edukacji czy palenie tytoniu.
Wymienione wyżej punkty działania diety śródziemnomorskiej koncentrują się na najważniejszych
czynnikach ryzyka prowadzących do rozwoju choroby wieńcowej: hipercholesterolemii i
hipertriglicerydemii, cukrzycy i zespole metabolicznym X, nadciśnieniu tętniczym czy nikotynizmie.
Autorytety medyczne już dawno doceniły wagę modyfikacji diety w zapobieganiu chorobom serca.
Znalazło to swój wydźwięk w postaci umieszczenia modyfikacji diety na liście działań
prewencyjnych stworzonej przez Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne i Instytut Żywności i
Żywienia i wiele innych paneli eksperckich.
Jakkolwiek przeniesienie nawyków żywieniowych z krajów południowych do Polski może się
okazać trudne, to opisywane w literaturze przypadki takich zabiegów przynosiły wymierne rezultaty.
I tak zmodyfikowanie diety hinduskiej na śródziemnomorsko-hinduską w badaniu klinicznym na
mieszkańcach Indii zagrożonych wysokim ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych
spowodowało spadek częstości zgonów z powodu zawału serca o 1/3 i spadek częstości nagłego
zgonu sercowego o 2/3.
Dieta jest zatem integralną częścią prewencji chorób sercowo-naczyniowych, obniża śmiertelność
redukując czynniki ryzyka choroby wieńcowej.
Piśmiennictwo
1. Panagiotakos DB, Pitsavos C, Polychronopoulos E, et al. Can a Mediterranean diet moderate
the development and clinical progression of coronary heart disease? A systematic review. Med Sci
Monit, 2004; 10(8): RA193-198.
2. Reddy KS, Katan MB. Diet, nutrition and the prevention of hypertension and cardiovascular
diseases. Public Health Nutrition 2004; 7(1A): 167-186.
3. Szczeklik A. Choroby wewnętrzne. Wydanie pierwsze. Kraków, Medycyna Praktyczna, 2005
4. Braunwald E, Goldman L. Kardiologia. Wydanie pierwsze polskie pod redakcją Grzegorza
Opolskiego. Wrocław, Wydawnictwo Medyczne Urban&Parnter, 2005-10-31
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 2/2