Rynek Consumer Finance wzrost w obliczu wyzwań i zagrożeń?

Transkrypt

Rynek Consumer Finance wzrost w obliczu wyzwań i zagrożeń?
RYNEK CONSUMER FINANCE
WZROST W OBLICZU
WYZWAŃ I ZAGROŻEŃ?
dr Piotr Białowolski
Szkoła Główna Handlowa
Kongres Consumer Finance, Warszawa, 12.12.2013
AGENDA PREZENTACJI
 Rynek consumer finance – wielkość, cele sięgania po kredyt
konsumencki.
 Prognozy krótkoterminowe – zapowiedź nowego Barometru
Rynku Consumer Finance.
 Prognozy długoterminowe – w jakim kierunku zmierzają
decyzje klientów na rynku?
Warszawa, 12.12.2013
KREDYT KONSUMENCKI
ZADŁUŻENIE (MLD PLN)
3,9
MIESIĘCZNE SPŁATY (MLD PLN)
3,6 3,1 3,5
0,14 0,13
0,17
0,17
131,5
banki
SKOKi
pośrednicy oferujący kredyty ratalne, sklepy
firmy pożyczkowe
osoby prywatne
Warszawa, 12.12.2013
3,04
KREDYT KONSUMENCKI
FINANSOWANIE CELÓW I STRUKTURA SPŁAT
100%
90%
80%
11,1%
8,1%
1,9%
70%
9,8%
1,1%
0,8%
7,4%
0,4%
4,0%
1,7%
1,3%
1,2%
1,0%
1,7%
na inne cele
zabezpieczenie przyszłości dzieci
kształcenie dzieci
60%
37,8%
31,8%
50%
kształcenie własne
spłata wcześniejszych długów
wypoczynek
leczenie
40%
remont domu, mieszkania
30%
20%
10%
0%
26,3%
28,8%
zakup dóbr trwałego użytku
stałe opłaty (np. mieszkaniowe)
na bieżące wydatki konsumpcyjne
4,4%
4,8%
6,0%
struktura zadłużenia (konsumenckie)
8,5%
struktura spłat (konsumenckie)
Źródło: P. Białowolski, Diagnoza Społeczna, prezentacja Forum Pożyczkowe 2013
Warszawa, 12.12.2013
KREDYT KONSUMENCKI
PROGNOZY KRÓTKOOKRESOWE

Badanie Barometr Rynku Consumer Finance – prowadzone od 2006
roku.

Podstawa teoretyczna wskaźnika – czynniki strukturalne i behawioralne.
 Charakterystyki gospodarstw domowych związane z cyklem życia
 Bieżący popyt na dobra trwałe i skłonność finansowania ich ze
środków kredytowych
 Wykluczenie z rynku kredytowego
 Niepewność co do rozwoju sytuacji gospodarczej
Warszawa, 12.12.2013
CHARAKTERYSTYKI GOSPODARSTW DOMOWYCH
ZWIĄZANE Z CYKLEM ŻYCIA
96
95,4
95
Szacunkowy popyt na kredyt
konsumpcyjny wynikający ze struktury
wieku głów gospodarstw domowych.
Wartość „100” oznacza przeciętny
popyt równy popytowi gospodarstw
z głową w wieku 45-59 lat.
95,1
93,6
94
92,8
93
92
91
90,6
90,9
90,7
90,1
90
89,2
89
88
87
86
2003
2005
2007
2009
2011
2013
2015*
Warszawa, 12.12.2013
2017*
2019*
BIEŻĄCY POPYT NA DOBRA TRWAŁE I SKŁONNOŚĆ
FINANSOWANIA ICH ZE ŚRODKÓW KREDYTOWYCH
Sumaryczny wskaźnik obejmujący
popyt na dobra trwałe, popyt
na samochody, popyt na remont,
a także skłonność do finansowania
każdego z tych wydatków z kredytu.
2
1,5
1
0,5
0
-0,5
-1
-1,5
-2
Warszawa, 12.12.2013
WYKLUCZENIE Z RYNKU KREDYTOWEGO
23,0%
22,0%
21,0%
22,6%
21,6%
22,0%
20,7%
20,7%
20,2%
20,0%
19,0%
19,4%
19,0%
19,6% 19,7%
Szacunki na podstawie
modelu regresji logistycznej
z wykorzystaniem pytań
o bariery dla zaciągania
zobowiązań i jakości
obsługi zobowiązań.
20,5% 20,3%
19,8%
19,3%
18,0%
17,0%
Warszawa, 12.12.2013
NIEPEWNOŚĆ CO DO ROZWOJU SYTUACJI
GOSPODARCZEJ
0,6
Niepewność – obawy
gospodarstw
domowych dotyczące
sytuacji na rynku pracy,
ogólnej sytuacji
gospodarczej oraz
sytuacji finansowej
gospodarstwa
domowego.
0,4
0,2
0
-0,2
-0,4
-0,6
-0,8
-1
Warszawa, 12.12.2013
KREDYT KONSUMENCKI –
PROGNOZY KRÓTKOOKRESOWE
 Agregacja – brak pełnej kompensacji między wymiarami wskaźnika
 Poziom referencyjny – 50 punktów.
 Poziom referencyjny – gdy prognoza wzrostu dla rynku kredytów
konsumenckich wynosi 0% w nadchodzącym roku.
 Każdy dodatkowy punkt to dodatkowy punkt wzrostu rocznego, każdy
punkt poniżej poziomu 50, to spadek tempa wzrostu rynku o 1 pp.
w najbliższym roku.
Warszawa, 12.12.2013
KREDYT KONSUMENCKI –
PROGNOZY KRÓTKOOKRESOWE
75
70
65
70,7
W IV kwartale 2013 r. rynek zaczyna powoli
wychodzić z kryzysu. Wartość nowego Barometru
Rynku Consumer Finance przekracza 50 punktów
już drugi kwartał z rzędu. Spodziewany wzrost
rynku kredytów konsumenckich w nadchodzącym
roku, to ok. 2,6%.
60
52,6
55
50
45
40
39,5
35
Warszawa, 12.12.2013
PROGNOZY DŁUGOOKRESOWE – JAKIE ZMIANY ZACHODZĄ
W MODELU KORZYSTANIA Z RYNKU KREDYTOWEGO?
2,3%
zadłużeni na inne (niesprecyzowane) cele
2,0%
7,7%
kredytobiorcy mieszkaniowi
3,1%
0,8%
korzystający z pomocy rodziny (głównie finansujący
konsumpcję)
1,4%
finansujący działalność gospodarczą
2013
2011
2,3%
2009
2007
3,1%
2,6%
nadmiernie zadłużeni
2005
2003
4,3%
3,6%
korzystający z pozostałych instytucji finansowych
7,7%
5,8%
zadłużający się na zakup dóbr trwałych
6,7%
4,1%
zadłużeni w bankach na bieżącą konsumpcję
5,0%
7,4%
zadłużający się na remont
6,6%
0%
1%
2%
3%
Warszawa, 12.12.2013
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
WNIOSKI Z PRZEPROWADZONEJ ANALIZY
KLAS UKRYTYCH
 Na polskim rynku można wyróżnić 9 grup aktywnych kredytobiorców (pod
względem wielkości, celów i źródeł zadłużania się).
 W 2013 roku po raz pierwszy w historii najbardziej liczna była grupa gospodarstw
domowych, które zadłużyły się na cele mieszkaniowe.
 Systematycznie spada udział grupy gospodarstw domowych nadmiernie
zadłużonych.
 Maleje udział gospodarstw domowych zadłużających się w bankach na remont
i dobra trwałe – dwa główne motory obecności gospodarstw domowych na rynku
kredytowym.
 Po ośmiu latach spadków (2003-2011), w okresie 2011-2013 po raz pierwszy wzrósł
udział gospodarstw domowych korzystających z innych instytucji finansowych.
Warszawa, 12.12.2013
CZY KONSUMENCI POZOSTAJĄ STABILNI W SWOICH
ZACHOWANIACH NA RYNKU KREDYTOWYM?
niezadłużeni
84,1%
zadłużeni na inne (niesprecyzowane) cele
11,1%
kredytobiorcy mieszkaniowi
Polskie gospodarstwa domowe
nie są stabilne w zachowaniach
kredytowych.
58,1%
korzystający z pomocy rodziny (głównie
finansujący konsumpcję)
13,3%
finansujący działalność gospodarczą
Najbardziej stabilni pozostają ci,
którzy nie korzystają z kredytów/
pożyczek. Bardzo stabilni są również
kredytobiorcy mieszkaniowi oraz
ci, którzy finansują działalność
gospodarczą.
39,8%
nadmiernie zadłużeni
25,6%
korzystający z pozostałych instytucji
finansowych
16,9%
zadłużający się na zakup dóbr trwałych
19,6%
zadłużeni w bankach na bieżącą konsumpcję
19,7%
zadłużający się na remont
Najmniej stabilni są zadłużający się
u rodziny, na inne cele, a także
korzystający z pozostałych instytucji
finansowych.
30,7%
0%
20%
40%
60%
Warszawa, 12.12.2013
80%
100%
NOWI KLIENCI – JEŚLI WCHODZĄ NA RYNEK TO GDZIE?
Nowi klienci najczęściej wchodzą na rynek
przez wejście do grupy zadłużonych na
remont lub dobra trwałe. W ostatnim okresie
nowowchodzący częściej rozpoczynali od
usług innych instytucji finansowych a rzadziej
kupowali dobra trwałe na z wykorzystaniem
kredytu bankowego. Nowa grupa
kredytobiorców to coraz częściej zadłużający
się na zakup mieszkania.
7,4%
7,4%
zadłużeni na inne (niesprecyzowane) cele
6,1%
kredytobiorcy mieszkaniowi
korzystający z pomocy rodziny (głównie
finansujący konsumpcję)
9,3%
3,9%
4,4%
4,8%
6,1%
finansujący działalność gospodarczą
2,8%
3,6%
nadmiernie zadłużeni
korzystający z pozostałych instytucji
finansowych
9,1%
14,0%
zadłużający się na zakup dóbr trwałych
22,0%
zadłużeni w bankach na bieżącą konsumpcję
11,7%
28,2%
15,1%
2009-2011
2011-2013
22,5%
21,4%
zadłużający się na remont
0%
5%
10%
15%
Warszawa, 12.12.2013
20%
25%
30%
SKĄD POJAWIAJĄ SIĘ GOSPODARSTWA DOMOWE
W GRUPIE NADMIERNIE ZADŁUŻONYCH?
13,0%
niezadłużeni
17,5%
6,5%
4,9%
zadłużeni na inne (niesprecyzowane) cele
Spadła częstotliwość przechodzenia
z grupy korzystających z innych instytucji
do nadmiernie zadłużonych oraz z grupy
nabywających dobra trwałe.
5,4%
5,5%
kredytobiorcy mieszkaniowi
korzystający z pomocy rodziny (głównie
finansujący konsumpcję)
Klienci nadmiernie zadłużeni byli
zazwyczaj już wcześniej w takiej sytuacji.
Coraz częściej gospodarstwa domowe
wpadają do tej grupy bez ostrzeżenia –
z grupy niekorzystających z rynku.
2,2%
2,2%
4,3%
2,7%
finansujący działalność gospodarczą
22,7%
nadmiernie zadłużeni w przeszłości
korzystający z pozostałych instytucji
finansowych
1,6%
zadłużający się na zakup dóbr trwałych
27,3%
4,9%
6,6%
12,4%
2009-2011
12,4%
15,3%
zadłużeni w bankach na bieżącą konsumpcję
2011-2013
16,2%
16,4%
zadłużający się na remont
0%
10%
20%
Warszawa, 12.12.2013
30%
PODSUMOWANIE (1)
 Dominująca pozycja banków w obszarze kredytu konsumenckiego nie
podlega dyskusji (pozostali gracze stanowią poniżej 10% rynku)
 Obciążenia związane ze spłatą zobowiązań konsumpcyjnych wynoszą
ok. 3,6 mld PLN miesięcznie, a całkowite zadłużenie ok. 145 mld PLN
 Prawie 65% zobowiązań konsumpcyjnych zostało zaciągniętych na
sfinansowanie zakupu dóbr trwałych lub przeprowadzenie remontu
 Prognozy krótkookresowe dla rynku są coraz bardziej optymistyczne,
do czego przyczynił się głównie spadek niepewności, a także
zmniejszająca się skala wykluczenia
Warszawa, 12.12.2013
PODSUMOWANIE (2)
 W ostatnim okresie rośnie rola innych instytucji finansowych
w finansowaniu konsumpcji gospodarstw domowych – wciąż jednak
mają one udział około 2,5% w całości rynku konsumenckiego
 Trzech na dziesięciu nadmiernie zadłużonych miało już ten problem
dwa lata temu, a także coraz więcej nadmiernie zadłużonych
przychodzi z grupy, która wcześniej nie miała zobowiązań
Warszawa, 12.12.2013
DZIEKUJĘ ZA UWAGĘ
Dr Piotr Białowolski
Szkoła Główna Handlowa