Zmiany prawa na rynku kapitałowym

NEWSLETTER
Nr 47, kwiecień 2014
Odpowiedzialność członków rad nadzorczych spółek publicznych przed
KNF za naruszenie przepisów regulujących obowiązki informacyjne
emitentów oraz przesłanki wymiaru kar administracyjnych
- nowe możliwości w świetle nowelizacji dyrektywy Transparency
W kontekście dotychczas istniejącego w polskich przepisach modelu odpowiedzialności
administracyjnej określonych kategorii osób fizycznych za naruszenie obowiązków
informacyjnych emitentów (spółek publicznych), perspektywę wprowadzenia w tym zakresie
istotnej zmiany o charakterze rozszerzającym stwarza przyjęta pod koniec ubiegłego roku w
prawie wspólnotowym nowelizacja Dyrektywy 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie harmonizacji wymogów dotyczących przejrzystości
informacji o emitentach, których papiery wartościowe dopuszczane są do obrotu na rynku
regulowanym oraz zmieniająca dyrektywę 2001/34/WE („Dyrektywa Transparency”),
dokonana Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/50/UE z dnia 22 października
2013 r. („Dyrektywa Zmieniająca”)1, która weszła w życie z dniem 26 listopada 2013 r.
W aktualnym stanie prawnym, możliwość ponoszenia odpowiedzialności za naruszenie
obowiązków informacyjnych w postaci kary pieniężnej, nakładanej przez Komisję Nadzoru
Finansowego („KNF”) do wysokości 100.000 złotych, dotyczy wyłącznie osób będących
członkami zarządu spółki publicznej, które pełniły taką funkcję w okresie, w którym doszło do
stwierdzonego decyzją Komisji Nadzoru Finansowego rażącego naruszenia obowiązków
informacyjnych przez samą spółkę (art. 97 ust. 6 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie
publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego
systemu obrotu oraz o spółkach publicznych), co było zgodne z obowiązującą Dyrektywą
Transparency.
Dyrektywa Zmieniająca modyfikuje dotychczasowe postanowienia Dyrektywy Transparency
w przedmiotowym zakresie poprzez sprecyzowanie, że możliwość stosowania kar w
przypadku naruszenia przepisów przez osoby prawne (z zastrzeżeniem warunków
określonych w przepisach krajowych) powinna dotyczyć „członków organów
administracyjnych, zarządzających lub nadzorczych danej osoby prawnej oraz wobec
wszelkich innych osób, które w świetle przepisów krajowych ponoszą odpowiedzialność za
dane naruszenie” (art. 28 ust. 2). Preambuła Dyrektywy Zmieniającej, wyjaśniając powyższe
unormowanie wskazuje, że w przypadku naruszeń popełnianych przez osoby prawne,
państwa członkowskie powinny wprowadzić przepisy przewidujące stosowanie kar wobec
członków organów administracji, zarządzania lub nadzoru danej osoby prawnej lub innych
osób, które można pociągnąć do odpowiedzialności za takie naruszenia, na warunkach
ustanowionych
w
przepisach
krajowych.
Odpowiednie
przepisy
dotyczące
odpowiedzialności, określone przez każde państwo członkowskie zgodnie z jego krajowymi
przepisami ustawowymi i innymi regulacjami, mają zastosowanie wobec emitenta, jego
organów administracyjnych, zarządzających lub nadzorczych, lub też osób odpowiedzialnych
w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa emitenta. Istotne jest przy tym, że państwa
1
Pełny tytuł to: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/50/UE z dnia 22 października 2013 r. zmieniająca dyrektywę
2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji wymogów dotyczących przejrzystości informacji o
emitentach, których papiery wartościowe dopuszczane są do obrotu na rynku regulowanym, dyrektywę 2003/71/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prospektu emisyjnego publikowanego w związku z publiczną ofertą lub
dopuszczeniem do obrotu papierów wartościowych oraz dyrektywę Komisji 2007/14/WE ustanawiającą szczegółowe zasady
wdrożenia niektórych przepisów dyrektywy 2004/109/WE (Dz.U.UE.L.2013.294.13)
NEWSLETTER
Nr 47, kwiecień 2014
członkowskie powinny zachować swobodę określania zakresu takiej odpowiedzialności, a to
oznacza, że nie jest przesądzone, czy i w jaki sposób zostanie ukształtowana przez polskiego
prawodawcę odpowiedzialność administracyjna przed KNF członków rad nadzorczych spółek
publicznych. Jednak z wypowiedzi przedstawicieli uprawnionych organów administracyjnych
wnioskować można, iż intencją ustawodawcy będzie zgodnie z Dyrektywą Zmieniającą
objęcie sankcjami także członków rad nadzorczych.
Warto także odnotować, że Dyrektywa Zmieniająca pozwala na zwiększenie dotychczas
przyjętych górnych limitów administracyjnych kar pieniężnych za naruszenia obowiązków
informacyjnych (o jakich mowa choćby w art. 96 ust. 1 ustawy o ofercie publicznej), mając na
względzie potrzebę w szczególności zapewnienia odstraszającego oddziaływania takich kar.
Stąd też można się spodziewać, że polski ustawodawca w ramach wdrażania Dyrektywy
Zmieniającej zechce skorzystać z tych możliwości i zaproponuje w ramach stosownej
nowelizacji ustawy o ofercie publicznej znacząco surowsze i bardziej dolegliwe kwoty kar
pieniężnych nakładanych przez KNF.
Na szczególną uwagę zasługuje uregulowanie w Dyrektywie Zmieniającej niezwykle istotnej
kwestii przesłanek ustalania rodzaju i wymiaru sankcji administracyjnych z tytułu
odpowiedzialności za naruszenie przepisów w zakresie obowiązków informacyjnych. Należy
podkreślić, że do tej pory KNF orzekała o naruszeniu tych obowiązków na zasadzie uznania
administracyjnego, będąc związaną jedynie maksymalną ustawową wysokością kary
pieniężnej, przy jednoczesnej konieczności uwzględniania sytuacji finansowej emitenta (art.
96 ust. 1 ustawy o ofercie publicznej). Z wprowadzonego Dyrektywą Zmieniającą nowego
art. 28b ust. 1 Dyrektywy Transparency wynika, że w ustawie o ofercie publicznej powinny
znaleźć się przepisy nakładające na KNF wymóg, aby przy ustalaniu rodzaju oraz wysokości
kar lub środków administracyjnych uwzględniane były wszelkie istotne okoliczności w
stosownych przypadkach, takie jak: (i) waga naruszenia i czas jego trwania, (ii) stopień
odpowiedzialności osoby fizycznej lub prawnej odpowiedzialnej za naruszenie, (iii) sytuacja
finansowa osoby fizycznej lub prawnej odpowiedzialnej za naruszenie (której wyznacznikiem
jest np. wysokość całkowitych obrotów osoby prawnej lub roczny dochód osoby fizycznej),
(iv) skala korzyści uzyskanych lub strat unikniętych przez osobę fizyczną lub prawną
odpowiedzialną za naruszenie (o ile można tę skalę ustalić), (v) strata poniesiona przez osoby
trzecie w związku z naruszeniem (o ile można te straty ustalić), (vi) gotowość osoby fizycznej
lub prawnej odpowiedzialnej za naruszenie do współpracy z organem nadzoru, (vii) fakt
uprzednich naruszeń popełnionych przez osobę fizyczną lub prawną odpowiedzialną za
naruszenie.
Termin implementacji Dyrektywy Zmieniającej upływa 6 listopada 2015 r, zatem należy się
spodziewać, że jej postanowienia zostaną do tej daty wprowadzone zarówno do polskiego
prawa, jak i do prawa krajowego pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej. Na
razie jednak nie powstał jeszcze projekt założeń do stosownego aktu prawnego, jakim w tym
przypadku powinna być nowelizacja ustawy o ofercie publicznej.
Biuletyn jest przygotowywany przez Kancelarię GESSEL, KOZIOROWSKI Sp. k. Zawarte w nim informacje nie powinny być
traktowane jako doradztwo prawne. Jeżeli są Państwo zainteresowani pogłębioną analizą lub wyjaśnieniem szczegółów
zawartych w Newsletterze, prosimy o kontakt z prawnikami Kancelarii, z których usług zwykle Państwo korzystają.
Rejestracja i kontakt. Jeżeli chcą Państwo regularnie otrzymywać Newsletter Kancelarii na swoją skrzynkę mailową, prosimy o
przesłanie informacji na adres [email protected]
GESSEL, KOZIOROWSKI Sp. k.
Kancelaria Prawna
ul. Sienna 39, 00-121 Warszawa
tel. (+48 22) 318 69 01, e-mail: [email protected]
www.gessel.pl