Robert Draba Streszczenie dysertacji pod tytułem: Polskie regulacje

Robert Draba
Streszczenie dysertacji pod tytułem:
Polskie regulacje dotyczące tzw. oaz podatkowych na tle przepisów UE i dorobku
OECD.
Przedmiotem niniejszej pracy jest ocena regulacji obowiązujących w Polsce, których celem
jest zapobieganie unikaniu i uchylaniu się od opodatkowania z wykorzystaniem oaz
podatkowych. Jako założenie przyjęto, iż największy wpływ na polskie przepisy antyrajowe
ma dorobek prawny Unii Europejskiej i OECD. Zarówno bowiem EU, jak i OECD są
wiodącymi ośrodkami zajmującymi się rozwiązaniem problemu wykorzystywania rajów
podatkowych dla ucieczki przed podatkami.
Głównym celem niniejszej pracy jest uzasadnienie tezy, że polski porządek prawny spełniając
niektóre wymogi UE i standardy OECD w walce z unikaniem i uchylaniem się od
opodatkowania przy użyciu rajów podatkowych nie jest systemem skutecznie chroniącym
przed zmniejszaniem lub eliminowaniem obciążeń podatkowych. Praca usiłuje dociec, jakie
przyczyny decydują o tym, iż polskie regulacje antyoazowe nie stanowią wystarczającej
bariery dla ochrony polskiego rynku przed korzystaniem z oaz podatkowych.
Rozdział 1 niniejszej pracy stanowi omówienie zjawiska wykorzystywania oaz podatkowych
oraz negatywnych konsekwencji z tym związanych dla państw, obywateli i przedsiębiorców.
W rozdziale tym zostały przytoczone badania przeprowadzone przez instytucje, w tym
instytucje UE, organizacje międzynarodowe i pozarządowe, których dane odnoszą się do
oceny zjawiska wykorzystywania rajów podatkowych do unikania i uchylania się od
opodatkowania. Rozdział II przedstawia regulacje antyoazowe obowiązujące w Unii
Europejskiej oraz zalecenia, stanowiska i opinie poszczególnych instytucji unijnych
wypowiadających się na temat zjawiska unikania i uchylania się od opodatkowania, w
szczególności z wykorzystaniem rajów podatkowych. Dużo miejsca zostało poświęcone
przeglądowi i analizie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który
wielokrotnie zajmował stanowisko w sprawie regulacji antyoazowych, wyznaczając granice
legislacji państw członkowskich wprowadzających przepisy przeciwdziałające ucieczce przed
podatkami. Rozdział III dysertacji wskazuje podstawowe dokumenty dorobku prawnego
OECD odnoszące się do walki z wykorzystywaniem rajów podatkowych. Analizowane
raporty, modele konwencji i inne materiały OECD nie mają mocy wiążącej, jednak
wywierając istotny wpływ na regulacje wielu państw, w tym także Polski, zostały uznane za
istotne tło dla oceny przepisów przeciwdziałających unikaniu i uchylaniu się od
opodatkowania. Rozdział IV jest omówieniem regulacji polskich, które zaliczyć można do
kategorii przepisów antyrajowych. W rozdziale niniejszym dokonano przeglądu i analizy
instrumentów prawnych, których celem bezpośrednim jest ograniczenie wykorzystywania
rajów podatkowych do unikania i uchylania się od opodatkowania, jak również regulacji które
przeciwdziałając ucieczce przed podatkami w szerszym zakresie spełniają jednocześnie
funkcję antyrajową.
W konkluzji pracy stwierdza się, iż obecnie nie istnieje spójny system ochrony w UE przed
wykorzystywaniem rajów podatkowych do unikania i uchylania się od opodatkowania.
Istnieją jedynie fragmentaryczne uregulowania zapobiegające nadużyciom zawarte w
poszczególnych dyrektywach wspierane przez unijny system wymiany informacji.
Implementowanie przez państwa członkowskie zalecanych przez UE rozwiązań prawnych nie
stanowi wystarczającej bariery przed unikaniem i uchylaniem się od opodatkowania z
wykorzystaniem rajów podatkowych. Stworzone w ramach dorobku prawnego OECD
zalecenia w zakresie zapobiegania wykorzystywaniu oaz podatkowych również nie stanowią
skutecznego systemu zabezpieczeń. Podobne wnioski zostały sformułowane w odniesieniu do
Polski. Przepisy zapobiegające korzystaniu z oaz podatkowych w Polsce nie stanowią
spójnego i skutecznego systemu zapobiegającego przed nadużyciami. System ten wymaga
uzupełnień, bez których trudno uznać, iż polski ustawodawca wykorzystał wszelkie dostępne i
zależne od niego możliwości aby chronić się przed tym niekorzystnym zjawiskiem.
Skuteczność funkcjonowania polskich uregulowań prawnych w tym zakresie zależy w dużej
mierze od skuteczności działań instytucji UE oraz nacisku wywieranego poprzez OECD na
kraje stosujące szkodliwą konkurencję podatkową. Ważną rolę odgrywa tu również kwestia
politycznej zgody na funkcjonowanie niektórych rajów podatkowych. Decydują o tym
rozbieżne interesy państw zobowiązanych do wprowadzania do własnych porządków
prawnych zaleceń wypracowywanych na forum międzynarodowym. Niektóre działania
krajów członkowskich UE można określić jako rodzaj nielojalności wobec innych
uczestników gry rynkowej i wykorzystywanie ustanowionych w ramach UE reguł.