Program hodowli koni rasy małopolskiej

Program hodowli koni
rasy
ma∏opolskiej
Warszawa 2005
opracowanie
Polski Zwiàzek Hodowców Koni
00-673 Warszawa
ul. Koszykowa 60/62 m. 16
tel.: (022) 629 95 31, (022) 628 98 38
faks: (022) 628 68 79
Wszelkie prawa PZHK zastrze˝one.
Przedruk i kopiowanie materia∏ów zawartych
w „Programie hodowli koni rasy ma∏opolskiej” zabronione.
Druk i oprawa: Matrix.
Nak∏ad 250 egz. Cena 10 z∏ w tym 22% VAT
spis treÊci
strona 3
1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5
2. Strategia hodowlana koni małopolskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6
3. Cele hodowli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6
4. Wzorce rasy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6
5. Zasady wpisu do ksiąg koni rasy małopolskiej i angloarabskiej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
6. Tryb i sposób wpisywania koni do ksiąg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
7. Kierunki doskonalenia i metody kojarzeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
8. Metody oceny wartości użytkowej i testy wydajności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
9. Analityczna i prognostyczna część programu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
10. Wnioski i zalecenia wdrożeniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
11. Zasady oceny efektywności działania programu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
Zał. 1. Wskaźniki liczbowe pogłowia koni wpisanych do ksiąg rasy małopolskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
Zał. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartości użytkowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
1. Ogiery . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
1. Program próby dzielności ogierów po stacjonarnym
100-dniowym treningu wierzchowym (ogiery 3 – 4-letnie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
2. Program Próby Dzielności Ogierów po stacjonarnym 100-dniowym
treningu zaprzęgowo-wierzchowym (ogiery 3 – 4-letnie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23
3. Wyniki w Mistrzostwach Polski Młodych Koni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30
4. Wyniki w sporcie jeździeckim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
5. Wyniki w wyścigach konnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
2. Klacze
Warianty prób użytkowości: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33
1. Stacjonarna próba wierzchowa (w wieku 3 – 4 lat),
poprzedzona 60-dniowym treningiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33
2. Polowa próba wierzchowa (w wieku 3 – 6 lat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
3. Polowa próba zaprzęgowa (w wieku 3 – 4 lat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
4. Wyniki w Mistrzostwach Polski Młodych Koni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
5. Wyniki w sporcie jeździeckim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
6. Wyniki na wyścigach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
Zał. 3. Kategoryzacja ogierów rasy małopolskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
I. Kategoria C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
II. Kategoria B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
III. Kategoria A
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39
IV. Kategoria E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39
w w w. p z h k . p l
strona 4
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
spis treÊci
Rozdzia∏ I.
strona 5
1. Wstęp
Hodowla koni rasy ma∏opolskiej jest prowadzona g∏ównie w rejonie Êrodkowowschodnim i po∏udniowo-wschodnim Polski. Ogólnie wiadomo, ˝e wytworzenie okreÊlonej rasy zwierzàt zwiàzane jest bezpoÊrednio z konkretnym obszarem oraz warunkujàcymi jej powstanie czynnikami ekonomicznymi, spo∏ecznymi i politycznymi. Wymienione
czynniki mia∏y równie˝ podstawowe znaczenie przy kszta∏towaniu si´ ma∏opolskiej rasy
koni. Powstanie tej rasy zwiàzane by∏o z warunkami ekologicznymi po∏udniowowschodnich regionów kraju, a zw∏aszcza Wy˝ynà Lubelskà, Roztoczem, Wy˝ynà Opatowsko-Sandomierskà, Nieckà Nidziaƒskà, Wy˝ynà Krakowsko-Cz´stochowskà, Beskidem Sàdeckim, Podgórzem i Pogórzem Karpackim, Kotlinà Sàdeckà, Do∏ami Jasielsko-Sanockimi i Wy˝ynà Ma∏opolskà. Radykalnie natomiast zmienia∏y si´ na tych terenach warunki gospodarcze, spo∏eczne i polityczne. W hodowli koni ma∏opolskich, podobnie jak
w hodowli koni w Polsce w ogóle, mo˝na wyró˝niç pewne okresy historyczne szczegó∏owo scharakteryzowane przez Prawocheƒskiego (1947), Pruskiego (1960), Grabowskiego
(1966, 1973), Brzeskiego i wsp. (1969, 1977), Budzyƒskiego i wsp. (1989) i wielu innych
hipologów.
W polskim piÊmiennictwie hipologicznym, nazwa „Ma∏opolska Rasa Koni” zosta∏a
usankcjonowana Rozporzàdzeniem Ministra Rolnictwa z dnia 27 grudnia 1962 roku
w sprawie prowadzenia ksiàg zwierzàt zarodowych i wydaniem w 1963 r. ju˝ na podstawie wymienionego rozporzàdzenia, ksi´gi stadnej koni ma∏opolskich (Km). Do roku
1962 mówiono wy∏àcznie o „typie konia ma∏opolskiego”, jako odr´bnej wybitnie cennej
grupie koni zwiàzanej z regionem ma∏opolski. Obecnie koƒmi ma∏opolskimi nazywane sà
szlachetne konie, g∏ównie pó∏krwi angloarabskiej, których odr´bnoÊç w sensie genetycznym i pochodzeniowym by∏a kszta∏towana ju˝ w wieku XVII i XVIII na pod∏o˝u dawnych
koni krajowych poprzez ogiery orientalne (perskie, tureckie, turkmeƒskie i arabskie),
natomiast w wieku XIX i do lat szeÊçdziesiàtych XX wieku przez reproduktory ras czystych
(xx, oo, xxoo) oraz pó∏krwi chowu krajowego lub obcego (Schagya, Gidran, Dahoman,
Amurath, Gazlan, Furioso, PrzedÊwit, Nonius i inne).
W zwiàzku z tym, ˝e rasa koni ma∏opolskich zosta∏a wytworzona w wyniku wielowiekowej, twórczej pracy hodowców i stanowi bezcennà wartoÊç polskiej kultury materialnej,
nadal musi byç prowadzona kompleksowa praca zootechniczna nad zachowaniem tej rasy oraz dalszym doskonaleniem jej cech u˝ytkowych.
w w w. p z h k . p l
strona 6
Rozdzia∏ I.
2. Strategia hodowlana koni małopolskich
Terminem „strategia hodowlana” mo˝na okreÊliç kompleksowe doskonalenie ca∏ego
pog∏owia koni ma∏opolskich przy szczególnym uwzgl´dnieniu roli materia∏u zarodowego
stadnin paƒstwowych i koni zarodowych w stadninach prywatnych obj´tych pracà hodowlanà i organizacyjnà przez Polski Zwiàzek Hodowców Koni (PZHK).
System doskonalenia koni w Polsce i wytworzenie po˝àdanego modelu koni opiera si´
g∏ównie na doborze odpowiedniej jakoÊci ogierów – reproduktorów. Najbardziej wartoÊciowe reproduktory pod wzgl´dem geno i fenotypu sà produkowane przez klacze zarodowe
w stadninach, a nast´pnie kierowane do stad ogierów obejmujàcych pracà hodowlanà i reprodukcyjnà pog∏owie klaczy wpisanych do ksiàg oraz klacze pog∏owia masowego.
Przy przedstawionych /za∏. nr 1/ wielkoÊciach aktywnego pog∏owia koni rasy ma∏opolskiej mo˝na mieç wàtpliwoÊci czy pozwolà one na racjonalne prowadzenie hodowli
z uwzgl´dnieniem ró˝nic genealogicznych mi´dzy liniami hodowlanymi i czy wielkoÊç
populacji zagwarantuje kojarzenia wolne od nadmiernego spokrewnienia (depresja inbredowa).
W Êwietle tego niezwyk∏ej wagi nabiera liczba klaczy rasy ma∏opolskiej b´dàca w zasobach stadnin paƒstwowych bowiem jedynie poprzez to pog∏owie b´dzie mo˝na wprowadziç do rasy dolew krwi po˝àdanych ameliorantów, których potomstwo w pierwszym pokoleniu mo˝e nie odznaczaç si´ wybitnà wartoÊcià u˝ytkowà, a poprzez to nie b´dzie po˝àdane przez prywatnych hodowców.
3. Cele hodowli
Hodowla koni ma∏opolskich wià˝e si´ ÊciÊle z ich produkcjà do celów utylitarnych.
Ciàg∏e rugowanie koni z rolnictwa w wyniku coraz lepszej mechanizacji prac stwarza koniecznoÊç stopniowego odbudowania ich dawnego kierunku u˝ytkowania, jakim by∏ koƒ
wierzchowy. Wspó∏czesna i przysz∏oÊciowa hodowla wymaga pog∏owia koni o bardzo
wysokiej jakoÊci, znacznie wi´kszej ni˝ obecnie. Stàd te˝ intensyfikacja hodowli wymaga
nie tylko nowych form organizacji, ale tak˝e posiadania materia∏u zarodowego ogierów
i klaczy o najlepszych za∏o˝eniach dziedzicznych. JednoczeÊnie nale˝y podkreÊliç, ˝e prace hodowlane nad zmianà dziedzicznych w∏aÊciwoÊci koni muszà byç jednak prowadzone przez szereg pokoleƒ, zanim osiàgnie si´ po˝àdane rezultaty. G∏ównym celem wspó∏czesnej hodowli i chowu koni rasy ma∏opolskiej jest produkcja koni u˝ytkowych do ró˝nych
kierunków wykorzystania wierzchowego. Konie te mogà znaleêç zastosowanie jako konie
wierzchowe o po˝àdanym wzroÊcie klacze: 155 – 165 cm, ogiery: 160 – 170 cm.
4. Wzorce rasy
Konie ma∏opolskie odznaczajà si´ wieloma zaletami m. in. plennoÊcià, d∏ugowiecznoÊcià, dobrym wykorzystaniem paszy i niewybrednoÊcià, odpornoÊcià na choroby i z∏e wa-
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
Rozdzia∏ I.
strona 7
runki bytowe, a tak˝e du˝ymi zdolnoÊciami do pracy. Powinny one reprezentowaç preferowany typ wierzchowy, przydatny do ró˝nych kierunków sportu konnego.
Koƒ ma∏opolski powinien odznaczaç si´: suchà konstytucjà, d∏ugimi liniami, harmonijnà budowà i urodà – g∏owa szlachetna zbli˝ona kszta∏tem do konia arabskiego, stosunkowo d∏uga szyja, k∏àb dobrze zarysowany, krótki mocny grzbiet, dobrze zwiàzany, prosty
lub lekko skoÊny zad z wysokà nasadà ogona, dobrze o˝ebrowany, ∏opatka d∏uga i skoÊna,
co sprzyja du˝emu wykrokowi, koƒczyny suche i poprawne, maÊç g∏ównie gniada lub siwa Po˝àdany jest ∏agodny charakter i ˝ywy temperament.
5. Zasady wpisu do ksiąg
koni rasy małopolskiej i angloarabskiej.
§1
1. Do cz´Êci wst´pnej ksi´gi (W) koni rasy ma∏opolskiej wpisuje si´ klacze, które:
1) sà poddawane ocenie wartoÊci u˝ytkowej,
2) wykazujà cechy charakterystyczne dla swoje rasy,
3) pochodzà co najmniej po ojcu wpisanym do ksi´gi.
2. Do cz´Êci g∏ównej ksi´gi (G) koni rasy ma∏opolskiej wpisuje si´ ogiery i klacze, które:
1) sà poddawane ocenie wartoÊci u˝ytkowej
2) wykazujà cechy charakterystyczne dla swojej rasy,
3) pochodzà co najmniej od dwóch pokoleƒ przodków rasy ma∏opolskiej lub ras
udzia∏ w jej tworzeniu,
4) ogiery – pochodzà po rodzicach wpisanych do ksiàg g∏ównych,
5) klacze – pochodzà po ojcach wpisanych do ksiàg g∏ównych, od matek z
obustronnym pochodzeniem wpisanych co najmniej do ksiàg wst´pnych
3. Numeracja koni w ksi´gach jest odr´bna dla ogierów i klaczy.
4. Koƒ wpisany do jednej ksi´gi nie mo˝e byç jednoczeÊnie wpisany do innej ksi´gi,
bàdê przenoszony z ksi´gi do ksi´gi (nie dotyczy to ksiàg zagranicznych).
5. Cz´Êç g∏ówna ksi´gi jest wydawana drukiem przez redakcj´ ksiàg stadnych.
§2
1. Do cz´Êci wst´pnej ksi´gi (W) wpisuje si´ klacze pochodzàce co najmniej po ojcu wpisanym do ksiàg koni ras: ma∏opolskiej (z wy∏àczeniem dzia∏u II), czystej krwi arabskiej i angloarabskiej, zagranicznych ksiàg koni angloarabskich oraz pó∏krwi arabskiej
i angielskiej wywodzàcych si´ z dawnych rodów austro – w´gierskich.
2. Do cz´Êci g∏ównej ksi´gi (G), do dzia∏u koni ma∏opolskich wpisuje si´ ogiery i klacze
pochodzàce po rodzicach wpisanych do ksiàg koni ras: ma∏opolskiej (z wy∏àczeniem
dzia∏u II), pe∏nej krwi angielskiej, czystej krwi arabskiej i angloarabskiej, zagranicz-
w w w. p z h k . p l
strona 8
Rozdzia∏ I.
nych ksiàg koni angloarabskich oraz pó∏krwi arabskiej i angielskiej wywodzàcych si´
z dawnych rodów austro – w´gierskich.
Komisja ksi´gi stadnej mo˝e zadecydowaç o wpisie do ksi´gi potomstwa ogiera lub
klaczy rasy pó∏krwi innej ni˝ wymienione powy˝ej, je˝eli wczeÊniej komisja uzna∏a, ˝e
ogier lub klacz mogà byç u˝yte do doskonalenia rasy ma∏opolskiej, a w rodowodzie konia wpisywanego w trzecim pokoleniu wyst´puje tylko jeden przodek obcy dla rasy
ma∏opolskiej.
Do ksiàg koni rasy ma∏opolskiej mo˝e byç tak˝e wpisywane potomstwo pochodzàce
od jednego lub obojga rodziców wpisanych do ksiàg koni rasy szlachetnej pó∏krwi, jeÊli potomstwo to w trzecim pokoleniu posiada 7 przodków kwalifikujàcych do ksi´gi
koni rasy ma∏opolskiej.
3. Do cz´Êci g∏ównej ksi´gi (G) do dzia∏u koni angloarabskich wpisuje si´ ogiery i klacze
pochodzàce po rodzicach wpisanych do ksiàg koni ras: pe∏nej krwi angielskiej, czystej
krwi arabskiej i czystej krwi angloarabskiej. Do dzia∏u tego mogà byç wpisywane konie ma∏opolskie spe∏niajàce warunki wpisu do ksiàg koni angloarabskich, okreÊlone
przez Mi´dzynarodowà Konferencj´ Konia Angloarabskiego (CIAA), z podaniem procentu czystej krwi arabskiej.
4. Ogiery i klacze wpisywane do ksiàg winny:
1) posiadaç typ i inne charakterystyczne dla rasy cechy okreÊlone w programie
hodowlanym,
2) byç poddawane ocenie wartoÊci u˝ytkowej,
3) wykazaç si´ zdrowiem, prawid∏owà budowà i rozwojem,
4) ogiery ukoƒczyç co najmniej 36 miesi´cy,
5) klacze urodziç jedno êrebi´ lub byç pokryte,
6) uzyskaç w ocenie pokroju w skali 100-punktowej co najmniej: ogiery 78 pkt.,
a klacze 75 pkt.
7) klacze pochodzàce od matek nie wpisanych do ksiàg muszà uzyskaç co najmniej 78 pkt. bonitacyjnych w tym za typ minimum 13 pkt.
5. Ogiery i klacze sprowadzone z zagranicy winny:
1) byç przydatne dla osiàgni´cia celu hodowlanego okreÊlonego w programie hodowlanym,
2) byç poddane ocenie wartoÊci u˝ytkowej. JeÊli ocena nie zosta∏a przeprowadzona w kraju urodzenia lub pochodzenia musi byç dokonana w Polsce,
3) ogiery byç dopuszczone do rozrodu przez prowadzàcego ksi´g´ w kraju urodzenia lub pochodzenia. W przypadku sprowadzenia osobników przed uzyskaniem wpisu do ksiàg, muszà one posiadaç Êwiadectwo stwierdzajàce, ˝e pochodzà od rodziców wpisanych do ksiàg i uzyskaç w Polsce wpis do ksi´gi na
ogólnych zasadach,
4) klacze byç wpisane do ksi´gi w kraju urodzenia lub pochodzenia. W przypadku
sprowadzenia klaczy nie wpisanej do ksi´gi, posiadaç Êwiadectwo stwierdzajà-
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
Rozdzia∏ I.
strona 9
ce, ˝e pochodzi ona po rodzicach wpisanych do ksiàg i uzyskaç w Polsce wpis
do ksi´gi na ogólnych zasadach.
6. Do ksiàg nie mogà byç wpisane konie, u których stwierdzono:
1) obustronnà Êlepot´,
2) nieprawid∏owà budow´ szcz´ki (tzw. karpiowaty lub szczupaczy zgryz),
3) jedno lub obustronne wn´trostwo,
4) szpat kostny
5) zaj´czaka
6) u ogierów dychawic´ Êwiszczàcà,
oraz konie, które uzyska∏y mniej ni˝ po∏ow´ maksymalnej liczby punktów przy
ocenie k∏ody, nóg przednich, tylnych, kopyt i ruchu. O dyskwalifikacji decyduje
przyznanie mniej ni˝ po∏owy punktów nawet za jeden z ww. elementów oceny.
7. Konie wpisane do ksiàg, po ukoƒczeniu 5-go roku ˝ycia, powinny byç poddane weryfikacji wymiarów i oceny pokroju.
6. Tryb i sposób wpisywania koni do ksiąg.
1. Prowadzàcy ksi´g´ powo∏uje 5-cio osobowà komisj´ ksi´gi stadnej koni rasy ma∏opolskiej. Komisja reprezentuje hodowców koni tej rasy. W jej sk∏ad powo∏uje si´ uznane
autorytety z dziedziny hodowli i u˝ytkowania koni rasy ma∏opolskiej. Do wa˝noÊci podejmowanych przez komisj´ decyzji wymagana jest obecnoÊç przynajmniej trzech jej
cz∏onków.
Zadaniem komisji jest:
1) kontrolowanie prawid∏owoÊci wpisu koni do ksiàg i rozstrzyganie spornych
kwestii,
2) wydawanie decyzji o wpisaniu ogiera do ksi´gi,
3) kontrolowanie i ocena efektywnoÊci dzia∏ania programu hodowlanego,
4) w miar´ potrzeb wnioskowanie do Ministra Rolnictwa o wprowadzanie zmian
w programie hodowlanym.
2. Wpisu do ksiàg dokonuje specjalista upowa˝niony przez prowadzàcego ksi´g´
3. Wpisu ogierów i klaczy do ksiàg dokonuje si´ na pisemny wniosek w∏aÊciciela.
4. Przed wpisaniem konia do ksi´gi nale˝y:
1) sprawdziç to˝samoÊç konia (identyfikacja) przez porównanie zgodnoÊci danych zawartych w paszporcie konia, szczególnie opisu umaszczenia, odmian,
wieku oraz innych znaków identyfikacyjnych ze stanem faktycznym. Opis maÊci i odmian winien byç przeprowadzony przed odsadzeniem êrebi´cia od matki tj. w wieku oko∏o 6 miesi´cy. W szczególnych przypadkach, je˝eli êrebi´ nie
zmieni∏o w∏aÊciciela, opis mo˝e byç dokonany póêniej, ale przed ukoƒczeniem
1 roku ˝ycia,
w w w. p z h k . p l
strona 10
Rozdzia∏ I.
2) sprawdziç prawid∏owoÊç rozwoju konia i stwierdziç brak objawów chorobowych; w przypadku zaistnienia wàtpliwoÊci mo˝na za˝àdaç Êwiadectwa lekarza weterynarii,
3) wykonaç podstawowe pomiary konia (wysokoÊç w k∏´bie, obwód klatki piersiowej, obwód nadp´cia)
4) przeprowadziç ocen´ pokroju wg skali 100-punktowej przyznajàc za:
typ
do 15 pkt.
g∏ow´ i szyj´
do 5 pkt.
k∏od´
do 15 pkt.
koƒczyny przednie
do 10 pkt.
koƒczyny tylne
do 10 pkt.
kopyta
do 10 pkt.
ruch (st´p i k∏us)
do 20 pkt. (10+10)
wyglàd ogólny
do 15 pkt.
5) przy wpisie ogiera sprawdziç wynik próby u˝ytkowoÊci,
6) przy wpisie pokrytych klaczy sprawdziç Êwiadectwo pokrycia/unasienniania
klaczy oraz wynik próby u˝ytkowoÊci je˝eli klacz by∏a poddawana próbie,
5. Dla konia zakwalifikowanego do ksi´gi nale˝y za∏o˝yç kartotek´ i nadaç numer ksi´gi zgodny z wymogami rodowodowymi. Jest to w∏aÊciwy wpis do ksi´gi, gdy˝ sà one
prowadzone systemem kartotekowym.
6. Przy wype∏nianiu kartoteki nale˝y dodatkowo sprawdziç prawid∏owoÊç pochodzenia
z danymi w ksi´gach dotyczàcych jego rodziców.
7. Kartoteki muszà byç przechowywane w archiwum przez okres 25 lat.
8. Prowadzàcy ksi´g´ wydaje w∏aÊcicielowi: paszport konia, a po wpisaniu konia do
ksi´gi – Êwiadectwo wpisania klaczy do ksi´gi lub Êwiadectwo wpisania ogiera do
ksi´gi. Do dokumentów tych nale˝y wpisaç numer identyfikacyjny konia oraz opatrzyç je piecz´cià.
9. Âwiadectwo wpisania klaczy do ksi´gi, Êwiadectwo wpisania ogiera do ksi´gi oraz
kartotek´ konia podpisuje i stawia imiennà piecz´ç upowa˝niony przez prowadzàcego ksi´g´ specjalista, który dokona∏ wpisu.
10. W przypadku zniszczenia lub zagubienia wydanych w∏aÊcicielom dokumentów hodowlanych: Êwiadectwo wpisania klaczy do ksi´gi, Êwiadectwo wpisania ogiera do
ksi´gi i paszport konia. Prowadzàcy ksi´g´ mo˝e wydaç duplikat na pisemny wniosek w∏aÊciciela. Mo˝na wydaç tylko jeden duplikat Êwiadectwa wpisania konia do
ksi´gi. Wydanie duplikatu musi byç odnotowane w karcie klaczy lub ogiera.
11. Podstawowym dokumentem stwierdzajàcym pochodzenie konia jest paszport konia,
wydawany przez prowadzàcego ksi´g´ na podstawie Âwiadectwa pokrycia /unasienniania klaczy.
12. Od roku 2006 wszystkie ogiery przed wpisaniem do ksi´gi muszà mieç potwierdzone
pochodzenie na podstawie badaƒ grup krwi lub innych markerów genetycznych,
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
Rozdzia∏ I.
strona 11
wykonanych na koszt w∏aÊciciela, w laboratorium wskazanym przez prowadzàcego
ksi´g´.
Od w∏aÊciciela ka˝dego konia wpisanego do ksiàg lub êrebi´cia, któremu wystawia
si´ paszport, prowadzàcy ksi´g´ mo˝e za˝àdaç potwierdzenia pochodzenia poprzez
badanie grup krwi lub innych markerów genetycznych. Koszty badaƒ pokrywa w∏aÊciciel konia. W przypadku zgodnoÊci pochodzenia prowadzàcy ksi´g´ refunduje
w∏aÊcicielowi koszty badaƒ.
13. Nazwa nadana êrebi´ciu przy wystawianiu paszportu konia winna zaczynaç si´ na
pierwszà liter´ nazwy matki, a w przypadku potomstwa klaczy NN na pierwsza liter´ nazwy ojca. Nazwa mo˝e byç jedno lub wielocz∏onowa i mo˝e zawieraç max 24
znaki, ∏àcznie ze spacjami.
14. Âwiadectwo pokrycia klaczy – êród∏owy dokument hodowlany – na pierwszej stronie
wype∏niane jest przez posiadacza ogiera dopuszczonego do rozrodu.
15. Osoba uprawniona, po wykonaniu zabiegu sztucznego unasienniania, wystawia
Êwiadectwo unasienniania klaczy i dostarcza je podmiotom wskazanym w dokumencie.
16. Âwiadectwo pokrycia/unasienniania klaczy zatrzymuje si´ po wydaniu paszportu konia i nale˝y przechowywaç je przez okres 25 lat.
17. Klacz poddana zabiegowi sztucznego unasienniania musi mieç, przed wyêrebieniem,
okreÊlonà grup´ krwi.
18. Przed wydaniem paszportu konia z wpisanym pochodzeniem, êrebi´ urodzone
w wyniku sztucznego unasienniania musi mieç potwierdzone rodzicielstwo poprzez
badanie grup krwi lub innych markerów genetycznych.
19. Przy stanowieniu klaczy poza granicami kraju, nale˝y przy opisie êrebi´cia urodzonego w Polsce przedstawiç Êwiadectwo pokrycia/unasienniania klaczy, rodowód
wraz z symbolem ksi´gi rasowej ogiera oraz dokument stwierdzajàcy dopuszczenie
ogiera do rozrodu w kraju, w którym klacz zosta∏a pokryta.
20. Znajdujàce si´ na odwrocie Êwiadectwa pokrycia/unasienniania klaczy – poÊwiadczenie urodzenia êrebi´cia wype∏nia upowa˝niony przez prowadzàcego ksi´g´ specjalista.
21. èrebi´ta urodzone w IV kwartale zalicza si´ do rocznika roku nast´pnego.
7. Kierunki doskonalenia i metody kojarzeń
W pracy hodowlanej nad doskonaleniem koni ma∏opolskich podstawowe znaczenie
majà metody stosowanych kojarzeƒ. Powinny one polegaç na kojarzeniach prowadzonych
w czystoÊci rasy, przy umiarkowanym stosowaniu dolewu ras czystych, ale g∏ównie
w stadninach Skarbu Paƒstwa. Warto jednoczeÊnie przypomnieç sprawdzony w hodowli
koni fakt, ˝e krzy˝owanie nale˝y stosowaç w stopniu koniecznym, a chów w czystoÊci tak
dalece, jak jest to mo˝liwe.
w w w. p z h k . p l
strona 12
Rozdzia∏ I.
8. Metody oceny wartości użytkowej i testy wydajności
Bardzo wa˝nym elementem przy doskonaleniu zdolnoÊci pracotwórczych koni sà
metody oceny wartoÊci u˝ytkowej i odpowiednie testy wydolnoÊci, które umo˝liwiajà
oszacowanie wartoÊci hodowlanej wykorzystywanych reproduktorów na podstawie wyników dzielnoÊci w∏asnych osiàgni´ç oraz wyników osiàgni´ç ich potomstwa.
Kryteria selekcji obok wskaêników biometrycznych i pokrojowych, powinny w du˝ej
mierze opieraç si´ na u˝ytkowych wynikach prób dzielnoÊci. W hodowli koni zosta∏y
doÊç dobrze poznane zwiàzki mi´dzy cechami u˝ytkowymi i biometrycznymi u selekcjonowanych zwierzàt. Wiadomo, ˝e niektóre cechy sà skorelowane pozytywnie, inne zaÊ negatywnie. Selekcja prowadzona w jednym kierunku wp∏ywa równie˝ na wiele innych
cech, które uchodzà naszej uwadze i trudne sà do zbadania. Mo˝e si´ zdarzyç, ˝e cechy, na
które prowadzona jest selekcja, mogà byç wzgl´dem siebie antagonistyczne. W tym przypadku odpowiednià metodà mo˝e byç selekcjonowanie linii m´skich na jednà cech´, a linii ˝eƒskich – na drugà. Nast´pnie mo˝na przeprowadziç krzy˝owanie tych linii, przy którym niekiedy wyst´puje korzystny efekt heterozji.
Przewiduje si´ 4-o stopniowà selekcj´:
1. selekcja êrebiàt i m∏odych koni w oparciu o wskaêniki biometryczne, eksterier,
rozwój, zdrowie;
2. selekcja ogierów i klaczy w wieku 2,5 – 3 lat oraz kwalifikacja ogierów do ZT,
a klaczy na remont stanu matek stadnych;
3. selekcja na podstawie wyników stacjonarnej i polowej oceny w∏asnych osiàgni´ç
pracotwórczych uzyskanych w czasie testów wydajnoÊci ogierów i klaczy;
4. selekcja na podstawie wyników w∏asnych ogierów i klaczy uzyskanych w ró˝nych
dyscyplinach sportu konnego.
Wymieniony 3. stopieƒ selekcji nale˝y prowadziç na podstawie wyników prób dzielnoÊci ogierów i klaczy. Ogiery w wieku co najmniej 33 miesi´cy (docelowo zak∏ada si´ 36
miesi´cy) sà kierowane do zak∏adu treningowego, gdzie przechodzà trening i zdajà prób´
dzielnoÊci, której wymagania okreÊla program (test 100 dni).
9. Analityczna i prognostyczna część programu
Na podstawie analizy cech charakterystycznych dla poszczególnych linii i efektów ∏àczenia linii mi´dzy sobà w obr´bie stadnin ma∏opolskich otrzymuje si´ informacj´
o wp∏ywach poszczególnych rodzajów dzia∏ania genów: addytywnego, dominacyjnego
i epistatycznego. Na podstawie wszystkich danych z analitycznej cz´Êç programu selekcyjnego otrzymuje si´ informacj´ o ogólnym ukierunkowaniu programu hodowlanego odnoÊnie addytywnego dzia∏ania genów, wykorzystywania efektów ∏àczenia linii (heterozja)
oraz wykorzystanie efektów dominacji (prepotencja). Prognostyczna cz´Êç programu selekcyjnego zawiera ustalenie gwarantujàce osiàgni´cie wysokiej jakoÊci ma∏opolskich koni wierzchowych przy doborze wed∏ug genotypów i fenotypów.
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
Rozdzia∏ I.
strona 13
10. Wnioski i zalecenia wdrożeniowe
Na podstawie opracowanych i zgromadzonych szczegó∏owych materia∏ów liczbowych mo˝na okreÊliç nast´pujàce uwagi oraz sprecyzowaç wnioski koƒcowe u∏atwiajàce
realizacj´ zaproponowanych koncepcji hodowlanych:
1. Z uwagi na wybitnie cenne walory u˝ytkowe koni rasy ma∏opolskiej, których liczebnoÊç stanowi nieznaczny odsetek pog∏owia krajowego oraz fakt, ˝e zosta∏y wytworzone w wyniku wielowiekowej twórczej pracy polskich hodowców, koniecznym jest prowadzenie kompleksowej pracy hodowlanej i utrzymywanie tej rasy koni w stadninach
paƒstwowych majàcych Êcis∏à wi´ê genetycznà oraz udoskonalajàcy wp∏yw na prywatnà hodowl´ terenowà.
2. Pog∏owie klaczy w stadninach paƒstwowych wynoszàce 200 sztuk stanowi niewielkà
populacj´ i nie powinno byç dalej zmniejszane, poniewa˝ mo˝e doprowadziç do zbytniego spokrewnienia i utrudnienia prowadzenia selekcji oraz doboru hodowlanego do
kojarzeƒ.
3. Prowadziç konsekwentnie program hodowlany opierajàc g∏ówne kryteria selekcji na
u˝ytkowych wynikach prób dzielnoÊci. Ogiery w wieku 3 lat poddawaç ocenie w teÊcie 100 dni metodà stacjonarnà (wed∏ug projektu) w zak∏adzie treningowym, natomiast klacze w wieku 3 – 4 lat poddawaç ocenie stosownym testem.
Ocena poszczególnych cech powinna byç dokonywana w miar´ mo˝liwoÊci w oparciu
o indywidualne pomiary przy u˝yciu odpowiednich urzàdzeƒ (cechy mierzalne a nie
punktowe – subiektywne) z uwzgl´dnieniem mechaniki ruchu w podstawowych chodach (d∏ugoÊç kroku, czas trwania, szybkoÊç) oraz skokach.
W pracy hodowlanej dominujàcym powinien byç jednostronnie wierzchowy kierunek
u˝ytkowania koni ma∏opolskich, co wymaga po∏o˝enia g∏ównego nacisku selekcyjnego na takie cechy jak: skocznoÊç (uzdolnienia do pokonywania przeszkód), odwaga
i ca∏y zespó∏ cech psychicznych oraz zrównowa˝enia nerwowego, dynamika i harmonia ruchu w chodach podstawowych (st´p, k∏us, galop). Zw∏aszcza intensywnemu
doskonaleniu musi podlegaç cecha dynamiki ruchu i d∏ugoÊç kroku oraz predyspozycje do skoków.
Nale˝y konsekwentnie dà˝yç do okreÊlenia i prowadzenia linii i sublinii krajowych
koni ma∏opolskich o uzdolnieniach do skoków gdy˝ przewidywany sam import zasobów genetycznych zagranicznych linii koni skaczàcych (import ogierów – improver)
z uwagi na stosunkowo niski wspó∏czynnik odziedziczalnoÊci cechy skocznoÊci
(0,10< h< 0,30) nie b´dzie w stanie spowodowaç realnej poprawy tej cechy bez posiadania odpowiednich klaczy stadnych.
4. Dla uzyskania post´pu hodowlanego w doskonaleniu cech wierzchowych oraz dla
przeciwdzia∏ania nadmiernemu spokrewnieniu ma∏ej populacji jakà jest rasa ma∏opolska, winnien byç stale stosowany dolew krwi, poprzez import ogierów i nasienia.
5. Stadniny paƒstwowe, posiadajàce unikalny o wysokiej jakoÊci genetycznej materia∏
zarodowy (swoisty bank genów), nadal muszà odgrywaç wa˝nà rol´ w dzia∏alnoÊci
w w w. p z h k . p l
strona 14
Rozdzia∏ I.
hodowlanej doskonalàc konie rasy ma∏opolskiej. Hodowla prywatna b´dzie mog∏a doskonaliç swoje pog∏owie w oparciu o materia∏ produkowany w stadninach
paƒstwowych.
11. Zasady oceny efektywności działania programu.
1. Badanie liczby klaczy i ogierów wpisanych do ksi´gi oraz porównanie pomiarów biometrycznych klaczy i ogierów (w cyklu trzyletnim).
2. Porównywanie wyników prób dzielnoÊci klaczy i ogierów (w cyklu rocznym).
3. Badanie jakoÊci potomstwa w celu wnioskowania o wartoÊci hodowlanej rodziców
(w cyklu rocznym).
4. Dokonywanie inwentaryzacji aktywnego pog∏owia i sk∏adanie raportu z dzia∏ania programu(w cyklu szeÊcioletnim).
EfektywnoÊç realizacji programu ocenia komisja ksi´gi stadnej.
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
strona 15
Za∏. 1. Wskaêniki liczbowe pog∏owia koni wpisanych do ksiàg rasy ma∏opolskiej
Zał. 1. Wskaźniki liczbowe pogłowia koni
wpisanych do ksiąg rasy małopolskiej
Klacze
Rok
1976
1980
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2001
2002
2003
2004
Ksi´ga g∏ówna
3199
2564
1733
2410
2662
2634
2602
2417
2257
2095
1944
1867
Ksi´ga wst´pna
5377
3206
1250
1390
1490
1229
962
812
797
673
658
525
Ogiery wpisane do cz´Êci g∏ównej ksi´gi
Rok
1976
1980
1992
1994
1998
2000
2001
2002
2003
2004
Ksi´ga g∏ówna
546
541
453
481
460
392
362
349
295
292
Klacze m∏ode wpisane do ksi´gi
Rok
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Ksi´ga g∏ówna
201
241
238
241
219
236
Ksi´ga wst´pna
121
112
101
88
69
36
Rok
1999
2000
2001
2002
2003
2004
44
39
33
8
7
24
Ogiery m∏ode wpisane do cz´Êci g∏ównej ksi´gi
Ksi´ga g∏ówna
Opisane klaczki spe∏niajàce warunki wpisu do ksiàg
Rok
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Ksi´ga g∏ówna
360
386
381
433
385
377
Ksi´ga wst´pna
189
205
161
154
146
143
Opisane ogierki spe∏niajàce warunki wpisu do cz´Êci g∏ównej ksi´gi
Rok
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Ksi´ga g∏ówna
337
313
288
336
312
241
Zestawienie powy˝sze wskazuje na wyraênie malejàcà liczb´ klaczy wpisanych do
ksi´gi wst´pnej, nieznacznie malejàcà liczb´ klaczy wpisanych do ksi´gi g∏ównej oraz
malejàcà liczb´ ogierów.
w w w. p z h k . p l
strona 16
Za∏. 1. Wskaêniki liczbowe pog∏owia koni wpisanych do ksiàg rasy ma∏opolskiej
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
strona 17
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
Zał. 2. Zakres i sposób prowadzenia
oceny wartości użytkowej
Ocena wartoÊci u˝ytkowej obejmuje:
1. Ogiery
Wstępna kwalifikacja do hodowli:
a) ocena rodowodu pod kàtem wartoÊci u˝ytkowej i hodowlanej przodków,
b) wzrost, rozwój, zdrowotnoÊç,
c) typ, prawid∏owoÊç budowy i ruchu,
d) ocena charakteru i temperamentu.
Warianty prób użytkowości
1. Program próby dzielności ogierów po stacjonarnym
100-dniowym treningu wierzchowym (ogiery 3 – 4-letnie)
W czasie próby obowiàzuje: w´dzid∏o grube, dwucz´Êciowe lub z ∏àcznikiem, dopuszczalne oliwkowe, nachrapnik polski lub kombinowany. Niedopuszczalne stosowanie
wytoka i ostróg. Dozwolony palcat do 75 cm i ochraniacze (z wyjàtkiem oceny na p∏ycie).
Zaleca si´ jednolity strój jeêdêców.
I. Ocena w r´ku, na p∏ycie i na trójkàcie w st´pie i k∏usie (wymiary trójkàta 30x30x30
m). Najpierw koƒ prezentowany jest w k∏usie, nast´pnie w pozycji stój, a na koƒcu
w st´pie. Po indywidualnej ocenie kilku ogierów, wokó∏ trójkàta prezentowana jest
w st´pie stawka 4 – 6 konna. Wskazane jest, aby ogiery w stawce by∏y zbli˝one rodowodowo.
II. Skoki luzem – na kombinacji:
po wyjÊciu z zakr´tu wskazówka (dràg) – 2,5 m – krzy˝ak – 5,8 – 6,5 m – krzy˝ak – 5,8 –
6,5 m – doublebarre 70 cm podnoszony maksymalnie do 130 cm (o wysokoÊci decyduje kierownik ZT, w porozumieniu z komisjà). W uzasadnionych przypadkach kierownik ZT, w porozumieniu z komisjà, mo˝e podjàç decyzj´ o dodaniu wskazówek w kombinacji (tzw. „ptaszki” sà niedopuszczalne).
III. Ocena pod jeêdêcem – pokaz koni w zast´pie (do 5 koni) :
a) k∏us roboczy wokó∏ uje˝d˝alni, zmiana kierunku k∏usem o wyd∏u˝onym wykroku
w w w. p z h k . p l
strona 18
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
b) galop roboczy – zagalopowanie w naro˝niku, wokó∏ uje˝d˝alni, dwa ko∏a,
zmiana kó∏, zmiana kierunku z przejÊciem do k∏usa, zagalopowanie w naro˝niku, dwa ko∏a)
c) st´p poÊredni wokó∏ uje˝d˝alni, zmiana kierunku st´pem swobodnym, na d∏ugiej wodzy.
IV.Skoki pod jeêdêcem – na kombinacji:
po wyjÊciu z zakr´tu wskazówka (dràg) – 2,5 m – krzy˝ak – 5,8 – 6,5 m – krzy˝ak – 5,8 – 7,0 m – doublebarre 70 cm, który po ka˝dym udanym skoku mo˝e byç
podniesiony o ok. 10 cm, maksymalnie do 110 cm (o wysokoÊci decyduje kierownik
ZT w porozumieniu z komisjà). W uzasadnionych przypadkach kierownik ZT, w porozumieniu z komisjà, mo˝e podjàç decyzj´ o dodaniu wskazówek w kombinacji.
V. Próba wytrzyma∏oÊci – galop w pó∏siadzie w tempie 350 m/min. – 5 minut
VI. JezdnoÊç* i przydatnoÊç do skoków (jeêdziec testowy) oceniana jest na nast´pujàcej
kombinacji: dràg – 2,5 m – krzy˝ak – 16,5 – 18 m – doublebarre (o wysokoÊci decyduje obcy jeêdziec w porozumieniu z kierownikiem ZT). W uzasadnionych przypadkach obcy jeêdziec, w porozumieniu z kierownikiem ZT, mo˝e podjàç decyzj´ o dodaniu wskazówek w kombinacji. Dopuszczalna jest dodatkowa przeszkoda rozpr´˝eniowa – stacjonata ze wskazówkà na k∏us.
VII. JezdnoÊç* i przydatnoÊç do uje˝d˝enia (jeêdziec testowy)
1) k∏us roboczy wokó∏ uje˝d˝alni, zmiana kierunku k∏usem o wyd∏u˝onym wykroku
2) w galopie roboczym – zagalopowanie w naro˝niku, wokó∏ uje˝d˝alni, dwa ko∏a, zmiana kó∏, zmiana kierunku z przejÊciem do k∏usa, zagalopowanie w naro˝niku, dwa ko∏a
3) st´p poÊredni wokó∏ uje˝d˝alni, zmiana kierunku st´pem swobodnym, na d∏ugiej wodzy, zatrzymanie, nieruchomoÊç, ruszenie
jezdnoÊç* – nale˝y rozumieç, jako ch´ç wspó∏pracy z jeêdêcem, poddawanie si´ woli
jeêdêca, podatnoÊç na pomoce, mi´kkoÊç „noszenia” oraz samopoczucie jeêdêca podczas
jazdy.
Ocenie podlega 14 elementów (cech) według poniższego schematu:
Ocena komisji (z dokładnością do 0,5 pkt.):
skoki luzem maks. 10 pkt.
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
ch´ç do skoku
∏atwoÊç skoku
praca przodu
praca zadu
praca krzy˝a i szyi
strona 19
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
skoki pod jeêdêcem maks. 10 pkt.
ch´ç do skoku
∏atwoÊç skoku
praca przodu
praca zadu
praca krzy˝a i szyi
praca w st´pie maks. 10 pkt.
energia
d∏ugoÊç wykroku
regularnoÊç
rozluênienie
praca w k∏usie maks. 10 pkt.
energia
d∏ugoÊç wykroku
regularnoÊç
rozluênienie
praca w galopie maks. 10 pkt.
energia
regularnoÊç
lekkoÊç przodu
zaanga˝owanie zadu
rozluênienie
Ocena kierownika ZT (z dokładnością do 0,5 pkt)
przydatnoÊç do treningu maks. 10 pkt.
charakter** maks. 10 pkt.
temperament*** maks. 10 pkt.
skoki luzem maks. 10 pkt.
skoki pod jeêdêcem maks. 10 pkt.
praca uje˝d˝eniowa
praca skokowa
ch´ç do skoku
∏atwoÊç skoku
praca przodu
praca zadu
praca krzy˝a i szyi
ch´ç do skoku
∏atwoÊç skoku
praca przodu
praca zadu
praca krzy˝a i szyi
w w w. p z h k . p l
strona 20
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
praca w st´pie maks. 10 pkt.
energia
d∏ugoÊç wykroku
regularnoÊç
rozluênienie
praca w k∏usie maks. 10 pkt.
energia
d∏ugoÊç wykroku
regularnoÊç
rozluênienie
praca w galopie maks. 10 pkt.
energia
regularnoÊç
lekkoÊç przodu
zaanga˝owanie zadu
rozluênienie
** Charakter jest to zespó∏ cech psychicznych, w∏aÊciwych danemu koniowi, które
przejawiajà si´ w jego Êwiadomym dzia∏aniu. Wyrazem charakteru konia jest równie˝
jego stosunek do innych koni oraz ludzi. W populacji mo˝na wyró˝niç mi´dzy innymi: konie ∏agodne lub gwa∏towne, ∏atwe lub trudne w obs∏udze, szczere lub fa∏szywe,
odwa˝ne lub tchórzliwe, przyjazne lub z∏oÊliwe. Powa˝nymi wadami charakteru
z punktu widzenia u˝ytkowoÊci jest brak ambicji i woli walki u koni sportowych.
***Temperament jest to usposobienie konia wyra˝ajàce si´ w jego reakcjach psychonerwowych na wydarzenia Êwiata zewn´trznego. Reakcje te mogà mieç ró˝ne nat´˝enie, szybkoÊç i ró˝ny czas trwania. Dlatego te˝ mo˝na rozró˝niç kilka typów temperamentu, bioràc pod uwag´ ∏atwoÊç reakcji pobudzania i hamowania na czynniki zewn´trzne. Z punktu widzenia cz´stych kontaktów z cz∏owiekiem najlepiej, aby koƒ
charakteryzowa∏ si´ zrównowa˝onym temperamentem.
Ocena jeźdźców testowych (obcy jeźdźcy, z dokładnością do 0,5 pkt)
jezdnoÊç maks. 10 pkt.
przydatnoÊç do uje˝d˝enia maks. 10 pkt.
przydatnoÊç do skoków maks. 10 pkt.
Na wynik próby stacyjnej sk∏adajà si´: oceny komisji, kierownika ZT i Êrednia z ocen
dwóch jeêdêców testowych za cech´ jezdnoÊç. Sumarycznymi miernikami wartoÊci u˝ytkowej ogiera sà obliczane indeksy wartoÊci u˝ytkowej ogólny, uje˝d˝eniowy i skokowy.
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
strona 21
Indeks wartości użytkowej dla ogierów po treningu 100-dniowym
Arkusz oceny ogiera zawiera 14 cech u˝ytkowych (elementów oceny) z podanymi wagami (ocena znaczenia hodowlanego) w procentach. Ka˝dy z elementów próby (cecha)
oceniany jest w skali od 1 do 10 punktów.
Ostateczny wynik próby dzielnoÊci podawany jest w formie indeksu ogólnego. Od roku 2004 wprowadzono dwa indeksy pomocnicze: uje˝d˝eniowy i skokowy.
10 – wybitny
9 – bardzo dobry
8 – dobry
7 – dosyç dobry
6 – zadawalajàcy
5 – dostateczny
4 – niedostateczny
3 – prawie z∏y
2 – z∏y
1 – bardzo z∏y
Indeks wartoÊci u˝ytkowej jest sumarycznà ocenà wartoÊci u˝ytkowej ogiera
obliczonà na podstawie liczby punktów uzyskanych za poszczególne cechy, z uwzgl´dnieniem ich zmiennoÊci i znaczenia hodowlanego.
Indeks ogólny oblicza się według wzoru:
IWU = 100 + b1 (C1 – x1) + b2 (C2 – x2) + ... + b14 (C14 – x14)
gdzie:
IWU – indeks wartoÊci u˝ytkowej
b – waga indeksowa cechy (b1, b2, ..., b14)
C – wartoÊç (w punktach) cechy (C1, C2, ..., C14)
x – Êrednia arytmetyczna ocen cech dla wszystkich ogierów przechodzàcych prób´
w danym zak∏adzie (x1, x2, ..., x14)
Wagę indeksową cechy oblicza się według wzoru:
b=
RWC
20
—— x ——
Sc
Siwu
gdzie:
b
– waga indeksowa cechy
RWC – relatywna waga cechy podana dla ka˝dej cechy w arkuszu oceny ogiera
Sc
– odchylenie standardowe cechy obj´tej ocenà, obliczone na podstawie wyników
prób dzielnoÊci roku poprzedniego
Siwu – odchylenie standardowe indeksu
w w w. p z h k . p l
strona 22
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
Standaryzacja indeksu:
Ârednia wartoÊç indeksu wynosi 100 punktów (stàd we wzorze indeksu na poczàtku
wyst´puje liczba 100, do której dodaje si´ wyniki, jakie uzyska∏ dany ogier za poszczególne oceniane cechy).
Za∏o˝one odchylenie standardowe indeksu wynosi 20 punktów.
Cecha
Waga cechy w indeksie
Indeks ogólny
Indeks uje˝d˝eniowy
Indeks skokowy
Ocena komisji
Skoki luzem
10
–
8
Skoki pod jeêdêcem
10
–
15
Praca w st´pie
8
9
–
Praca w k∏usie
6
7
–
7
9
3
Praca w galopie
Ocena kierownika zak∏adu treningowego
PrzydatnoÊç do treningu
8
5
5
Charakter
5
5
5
Temperament
5
5
5
Skoki luzem
7,5
–
8
Skoki pod jeêdêcem
7,5
–
15
Praca w st´pie
4
9
–
Praca w k∏usie
3
7
–
Praca w galopie
4
9
3
Ocena jeêdêców testowych (obcy jeêdziec)
JezdnoÊç
15
10
PrzydatnoÊç do uje˝d˝enia
–
25
8
–
PrzydatnoÊç do skoków
–
–
25
Razem
100
100
100
Ocena ogierów
na podstawie wyliczonej wartości indeksu wartości użytkowej
1. 140 punktów i wi´cej
2. 120 – 139 punktów
3. 100 – 119 punktów
4. 80 – 99 punktów
5. poni˝ej 80 punktów
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
– ocena wybitna
– ocena bardzo dobra
– ocena dobra
– ocena dostateczna
– ocena niedostateczna
strona 23
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
2. Program Próby Dzielności Ogierów
po stacjonarnym 100-dniowym
treningu zaprzęgowo-wierzchowym (ogiery 3 – 4-letnie)
W czasie próby obowiàzuje: w´dzid∏o grube, dwucz´Êciowe lub z ∏àcznikiem, dopuszczalne oliwkowe, nachrapnik polski lub kombinowany. Niedopuszczalne jest stosowanie wytoka i ostróg u jeêdêca. Dozwolony jest palcat do 75 cm i ochraniacze (z wyjàtkiem
oceny na p∏ycie). Zaleca si´ jednolity strój jeêdêców.
A. Próba wierzchowa (przeprowadzana po 35 dniach treningu)
Ocena pod jeêdêcem – pokaz koni w zast´pie (do 5 koni):
1) k∏us roboczy – wokó∏ uje˝d˝alni, zmiana kierunku k∏usem o wyd∏u˝onym wykroku,
2) galop roboczy – zagalopowanie w naro˝niku, wokó∏ uje˝d˝alni, dwa ko∏a,
zmiana kó∏, zmiana kierunku z przejÊciem do k∏usa, zagalopowanie w naro˝niku, dwa ko∏a,
3) st´p poÊredni wokó∏ uje˝d˝alni, zmiana kierunku st´pem na d∏ugiej wodzy.
B. Próba zaprzęgowa (przeprowadzana po 65 dniach treningu)
I. Ocena w r´ku, na p∏ycie i na trójkàcie w st´pie i k∏usie (wymiary trójkàta
30x30x30 m). Najpierw koƒ prezentowany jest w k∏usie, nast´pnie w pozycji stój,
a na koƒcu w st´pie. Po indywidualnej ocenie kilku ogierów, wokó∏ trójkàta prezentowana jest w st´pie stawka 4 – 6 konna. Wskazane jest, aby ogiery w stawce by∏y tej
samej rasy i zbli˝one rodowodowo.
II. Ocena na czworoboku
Przeprowadzana w pojeêdzie obowiàzujàcym w dyscyplinie powo˝enia zaprz´gami
jednokonnymi, wg nast´pujàcego programu:
1.
A
wjazd k∏usem roboczym
C
w lewo
2.
CC
ko∏o w lewo o Êrednicy 30 – 40 m
3.
H X F zmiana kierunku k∏usem o wyd∏u˝onym wykroku
4.
FA
k∏us roboczy
AA
ko∏o w prawo o Êrednicy 30 – 40 m
5.
K X M zmiana kierunku k∏usem o wyd∏u˝onym wykroku
6.
MC
przejÊcie do st´pa poÊredniego
7.
CH
st´p poÊredni
8.
H X F zmiana kierunku st´pem swobodnym o wyd∏u˝onym wykroku
9.
F A K st´p poÊredni
10.
K X M zmiana kierunku st´pem swobodnym o wyd∏u˝onym wykroku
w w w. p z h k . p l
strona 24
11.
12.
13.
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
MC
C
H
st´p poÊredni
stój – nieruchomoÊç 5", ruszyç st´pem poÊrednim
ruszyç k∏usem roboczym opuÊciç czworobok w A
III. Próba wytrzyma∏oÊci
Przeprowadzana na terenie p∏askim, w bryczkach maratonowych o ci´˝arze 600 kg
(z powo˝àcym i luzakiem).
K∏us na dystansie 5 km, tempo 15 km/godz., norma czasu 20 min. Za ka˝de rozpocz´te 14 sek. powy˝ej normy czasu – 1 pkt. karny. Przekroczenie czasu 21 min. 56
sek. – dyskwalifikacja.
BezpoÊrednio po zakoƒczeniu k∏usa – st´p na dystansie 0,5 km, tempo 6 km/godz.,
norma czasu 5 min. Za ka˝de rozpocz´te 6 sek. powy˝ej normy czasu 1 pkt. karny.
Przekroczenie czasu 5 min. 54 sek. – dyskwalifikacja.
IV. Próba uciàgu
Przeprowadzana po zakoƒczeniu próby wytrzyma∏oÊci, w wozie o ogumionych ko∏ach
o ∏àcznym ci´˝arze o 25% wi´kszym od ci´˝aru konia, na grz´dzie piaskowej o d∏ugoÊci
20 m, szerokoÊci 3 – 5 m, g∏´bokoÊci piasku 20 cm. Po ka˝dym przejeêdzie grz´da piaskowa jest bronowana, a po przejeêdzie 5 koni – kultywatorowana.
Próba odbywa si´ w st´pie, na ok. 10 m przed grz´dà zatrzymanie, stanie w pozycji stój
minimum 5 sekund, nast´pnie ruszyç st´pem, przejazd st´pem przez grz´d´, ok. 10 m
za grz´dà zatrzymanie, stanie w pozycji stój minimum 5 sekund i ruszenie st´pem.
V. Badanie t´tna i oddechów.
30 min po zakoƒczeniu próby uciàgu lekarz weterynarii bada t´tna i oddechy, porównujàc wyniki ze Êrednimi wartoÊciami spoczynkowymi t´tna i oddechów
Oceny dokonuje komisja. Ponadto dodawane sà punkty oceny kierownika ZT.
Ocenie podlega 20 elementów (cech) według poniższego schematu:
Ocena komisji (z dokładnością do 0,5 pkt.):
praca w st´pie pod siod∏em maks. 10 pkt.
energia
d∏ugoÊç wykroku
regularnoÊç
rozluênienie
praca w k∏usie pod siod∏em maks. 10 pkt.
energia
d∏ugoÊç wykroku
regularnoÊç
rozluênienie
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
strona 25
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
praca w galopie pod siod∏em maks. 10 pkt.
energia
regularnoÊç
lekkoÊç przodu
zaanga˝owanie zadu
rozluênienie
praca w st´pie w zaprz´gu maks. 10 pkt.
(na czworoboku)
przyj´cie w´dzid∏a
w∏o˝enie w uprzà˝
praca przednich i tylnych koƒczyn
praca w k∏usie w zaprz´gu maks. 10 pkt.
(na czworoboku)
przyj´cie w´dzid∏a
w∏o˝enie w uprzà˝
praca przednich i tylnych koƒczyn
pos∏uszeƒstwo w pracy zaprz´gowej maks. 10 pkt.
(na czworoboku)
próba wytrzyma∏oÊci w k∏usie maks. 10 pkt.
próba wytrzyma∏oÊci w st´pie maks. 10 pkt.
pos∏uszeƒstwo w pracy zaprz´gowej maks. 10 pkt sposób zatrzymania i ruszania
(na grz´dzie piaskowej)
(trzymanie si´ linii prostej i p∏ynnoÊç),
zachowanie w czasie stania
t´tna i oddechy maks. 10 pkt.
RÓ˚NICE
ODDECHÓW
do 5
do 10
do 15
do 20
do 25
powy˝ej 25
PUNKTY
5
4
3
2
1
0
RÓ˚NICE
UDERZE¡
do 5
do 10
do 15
do 20
do 25
powy˝ej 25
PUNKTY
RAZEM
5
4
3
2
1
0
10
8
6
4
2
0
Ocena kierownika ZT (z dokładnością do 0,5 pkt.)
przydatnoÊç do treningu maks. 10 pkt.
praca wierzchowa
praca zaprz´gowa
charakter maks. 10 pkt.
temperament maks. 10 pkt.
w w w. p z h k . p l
strona 26
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
praca w st´pie pod siod∏em maks. 10 pkt.
energia
d∏ugoÊç wykroku
regularnoÊç
rozluênienie
praca w k∏usie pod siod∏em maks. 10 pkt.
energia
d∏ugoÊç wykroku
regularnoÊç
rozluênienie
praca w galopie pod siod∏em maks. 10 pkt.
energia
lekkoÊç przodu
zaanga˝owanie zadu
regularnoÊç
rozluênienie
praca w st´pie w zaprz´gu maks. 10 pkt.
przyj´cie w´dzid∏a
w∏o˝enie w uprzà˝
praca przednich i tylnych koƒczyn
praca w k∏usie w zaprz´gu maks. 10 pkt.
przyj´cie w´dzid∏a
w∏o˝enie w uprzà˝
praca przednich i tylnych koƒczyn
pos∏uszeƒstwo w pracy zaprz´gowej maks. 10 pkt. praca na lon˝y,
przyj´cie szorów,
oprz´ganie,
praca w dalszym treningu
pos∏uszeƒstwo w pracy zaprz´gowej maks. 10 pkt. sposób zatrzymania i ruszania
(na grz´dzie piaskowej)
(trzymanie si´ linii prostej i p∏ynnoÊç),
zachowanie w czasie stania
Indeks wartości użytkowej dla ogierów po treningu 100-dniowym
Arkusz oceny ogiera zawiera 20 cech u˝ytkowych (elementów oceny) z podanymi wagami (ocena znaczenia hodowlanego) w procentach. Ka˝dy z elementów próby (cecha)
oceniany jest w skali od 1 do 10 punktów.
10 – wybitny
9 – bardzo dobry
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
strona 27
8 – dobry
7 – dosyç dobry
6 – zadawalajàcy
5 – dostateczny
4 – niedostateczny
3 – prawie z∏y
2 – z∏y
1 – bardzo z∏y
Indeks wartoÊci u˝ytkowej jest sumarycznà ocenà wartoÊci u˝ytkowej ogiera
obliczany na podstawie punktów uzyskanych za poszczególne cechy z uwzgl´dnieniem ich
zmiennoÊci oraz znaczenia hodowlanego.
Indeks oblicza się według wzoru:
IWU = 100 + b1 (C1 – x1) + b2 (C2 – x2) + ... + b20 (C20 – x20)
gdzie:
IWU – indeks wartoÊci u˝ytkowej
b – waga indeksowa cechy (b1, b2, ..., b20)
C – wartoÊç (w punktach) cechy (C1, C2, ..., C20)
x – Êrednia arytmetyczna ocen cech dla wszystkich ogierów przechodzàcych prób´
w danym Zak∏adzie (x1, x2, ..., x20)
Wagę indeksową cechy oblicza się według wzoru:
b=
gdzie:
b
RWC
Sc
Siwu
RWC
20
—— x ——
Sc
Siwu
– waga indeksowa cechy
– relatywna waga cechy podana dla ka˝dej cechy w arkuszu oceny ogiera
– odchylenie standardowe cechy obj´tej ocenà,
– odchylenie standardowe indeksu
Standaryzacja indeksu:
Przyjmuje si´, ˝e Êrednia wartoÊç indeksu wynosi 100 punktów (stàd we wzorze indeksu na poczàtku wyst´puje liczba 100, do której dodaje si´ wyniki, jakie uzyska∏ dany
ogier za poszczególne oceniane cechy). Za∏o˝one odchylenie standardowe indeksu wynosi 20 punktów
w w w. p z h k . p l
strona 28
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
Indeksy – wagi cech w procentach
L.p.
Cecha
Liczba punktów
Waga cechy
Ocena komisji
1.
Praca w st´pie pod siod∏em
1 – 10
5%
2.
Praca w k∏usie pod siod∏em
1 – 10
5%
3.
Praca w galopie pod siod∏em
1 – 10
5%
4.
Praca w st´pie w zaprz´gu
1 – 10
5%
5.
Praca w k∏usie w zaprz´gu
1 – 10
5%
6.
Pos∏uszeƒstwo w pracy zaprz´gowej (czworobok)
1 – 10
5%
7.
Próba wytrzyma∏oÊci w k∏usie
1 – 10
10%
8.
Próba wytrzyma∏oÊci w st´pie
1 – 10
5%
9.
Pos∏uszeƒstwo w pracy zaprz´gowej (grz´da)
1 – 10
5%
10.
T´tna i oddechy
1 – 10
5%
Ocena kierownika zak∏adu treningowego
11.
PrzydatnoÊç do treningu
1 – 10
5%
12.
Charakter
1 – 10
5%
13.
Temperament
1 – 10
5%
14.
Praca w st´pie pod siod∏em
1 – 10
3%
15.
Praca w k∏usie pod siod∏em
1 – 10
3%
16.
Praca w galopie pod siod∏em
1 – 10
3%
17.
Praca w st´pie w zaprz´gu
1 – 10
6%
18.
Praca w k∏usie w zaprz´gu
1 – 10
6%
19.
Pos∏uszeƒstwo w pracy zaprz´gowej
1 – 10
5%
20.
Pos∏uszeƒstwo w pracy zaprz´gowej (grz´da)
1 – 10
4%
Razem
100%
Ocena ogierów
na podstawie wyliczonej wartości indeksu wartości użytkowej
1. 140 punktów i wi´cej
2. 120 – 139 punktów
3. 100 – 119 punktów
4. 80 – 99 punktów
5. poni˝ej 80 punktów
– ocena wybitna
– ocena bardzo dobra
– ocena dobra
– ocena dostateczna
– ocena niedostateczna
Informacje dodatkowe dotyczące prób dzielności
1. Sprawdzanie stopnia zaje˝d˝enia ogiera przed zakwalifikowaniem do ZT powinno odbywaç si´ w obecnoÊci kierownika ZT oraz co najmniej jednego z cz∏onków Komisji
Kwalifikacyjnej.
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
strona 29
2. Podczas testu ogiery powinny byç przyprowadzane na hal´ i tam dosiadane, równie˝
zsiadanie po zakoƒczonej próbie dzielnoÊci winno odbywaç si´ na hali. Konie powinny byç wyprowadzane z hali w r´ku (najlepiej, aby by∏y za ka˝dym razem ustawiane
w rz´dzie).
3. Ka˝dy ogier zakwalifikowany do ZT powinien posiadaç tzw. kart´ zdrowia ogiera, którà uzupe∏nionà w∏aÊciciel ogiera przekazuje do ZT. Nast´pnie karta ta jest prowadzona
przez lekarza weterynarii danego ZT. Na karcie tej podawane sà informacje dotyczàce
stanu zdrowia ogiera „na wejÊciu” do ZT oraz wszelkie informacje dotyczàce stanu
zdrowia ogiera w trakcie treningu, przyczyn jego pauzowania, rozczyszczania kopyt
oraz jest odnotowywany ka˝dy zabieg weterynaryjny, któremu koƒ zosta∏ poddany. Po
zakoƒczonej próbie karty te podpisane przez kierownika ZT i odpowiedzialnego lekarza weterynarii, winny byç przekazywane do biura PZHK. Na proÊb´ w∏aÊciciela kopia
karty ogiera b´dzie mu udost´pniana.
4. W przypadku gdy ogier zosta∏ zakwalifikowany i odby∏ 100-dniowy trening, ale nie
przystàpi∏ do próby, w∏aÊciciel mo˝e ubiegaç si´ o ponowne dopuszczenie ogiera do
treningu w kolejnym terminie (pod warunkiem, ˝e ogier nie przekroczy∏ 4 lat). Najpóêniej na miesiàc przed terminem nast´pnego naboru do Zak∏adu Treningowego,
w∏aÊciciel zwraca si´ z pisemnà proÊbà do odpowiedniej Komisji Ksi´gi Stadnej o dopuszczenie ogiera do treningu. Ogier musi byç ponownie przedstawiony Komisji
Kwalifikacyjnej. Ogier taki, podobnie jak wszystkie ogiery przedstawiane do kwalifikacji, powinien posiadaç zaÊwiadczenie lekarza powiatowego o stanie zdrowia, szczepienie przeciwko grypie oraz byç zbadanym przez lekarza weterynarii w ZT przed dopuszczeniem do kwalifikacji.
5. Kierownik ZT musi poinformowaç w∏aÊciciela o wy∏àczeniu ogiera z treningu i przed∏o˝yç mu orzeczenie lekarza ZT po zakoƒczeniu leczenia. W przypadku, gdy ogier mia∏
przerw´ w treningu, o jego kontynuacji decyduje w∏aÊciciel ogiera po konsultacji
z kierownikiem ZT i lekarzem weterynarii odpowiedzialnym za dany ZT.
6. Ogier, który nie zda∏ próby, nie ma prawa ubiegaç si´ o ponowne dopuszczenie do treningu 100-dniowego.
7. Przy podejrzeniu o dychawic´ Êwiszczàcà, kierownik ZT informuje o powy˝szym fakcie w∏aÊciciela, a tak˝e powiadamia go o terminie badania endoskopowego. Badanie
to dokonywanie jest przez lekarza upowa˝nionego przez PZHK. Koszty badania ponosi w∏aÊciciel. W karcie ogiera odnotowywany jest wynik tego badania.
8. Jeden z cz∏onków komisji uznajàcej ogiery obecny na „teÊcie po∏ówkowym”, przedstawia PZHK szczegó∏owy raport, w którym charakteryzuje ka˝dego ogiera prezentowanego podczas tego sprawdzianu. Uwagi te winny dotyczyç: kondycji, skoków luzem,
oceny chodów podstawowych i podstawowego wyszkolenia, które mo˝na oceniç na
podstawie jazdy w zast´pach. Ka˝dy w∏aÊciciel mo˝e poprosiç o kopi´ raportu z charakterystykà jego ogiera (orygina∏ zostaje w biurze PZHK). Raport nie jest podawany
w formie ocen tylko w postaci opisu s∏ownego.
w w w. p z h k . p l
strona 30
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
9. Ogiery sprowadzone z zagranicy, które uczestniczà w 100-dniowym treningu w Polsce, aby zostaç wpisane do polskiej ksi´gi stadnej muszà ukoƒczyç prób´ dzielnoÊci
z wynikiem minimum 100 punktów wartoÊci indeksu ogólnego albo min. 95 pkt. indeksu ogólnego, je˝eli jeden z dwu indeksów, uje˝d˝eniowy lub skokowy, b´dzie wynosi∏ min.120 punktów.
Ogiery, które nie by∏y poddane próbie 100-dniowej lub jej nie zda∏y, mogà uzyskaç wpis do ksi´gi po zdaniu jednej z poni˝szych prób alternatywnych.
3. Wyniki w Mistrzostwach Polski Młodych Koni
Ujeżdzenie
– 4-letnie: zaj´cie miejsc 1 – 5 (po odj´ciu punktów za ocen´ na p∏ycie)
– 5 i 6-letnie: zaj´cie miejsc 1 – 5
Skoki
– 4-letnie: zaj´cie miejsc 1 – 8 (po odj´ciu punktów za ocen´ na p∏ycie)
– 5 i 6-letnie: zaj´cie miejsc 1 – 8
WKKW
– 4-letnie: zaj´cie miejsc 1 – 6 (po odj´ciu punktów za ocen´ na p∏ycie)
ale wynik mo˝e byç tylko do 30% gorszy od zwyci´zcy
– 5 i 6-letnie: zaj´cie miejsc 1 – 6
ale wynik mo˝e byç tylko do 30% gorszy od zwyci´zcy
Powożenie Zaprzęgami Jednokonnymi
– 4-letnie: zaj´cie miejsc 1 – 4 (po odj´ciu punktów za ocen´ na p∏ycie)
ale wynik mo˝e byç tylko do 25% gorszy od zwyci´zcy
– 5 i 6-letnie: zaj´cie miejsc 1 – 4
ale wynik mo˝e byç tylko do 25% gorszy od zwyci´zcy
Powy˝sze normy dotyczà równie˝ ogierów sprowadzonych z zagranicy, startujàcych
w zawodach dodatkowych rozgrywanych podczas Mistrzostw Polski M∏odych Koni
(MPMK), których w∏aÊciciele chcà wnioskowaç o ich wpis do ksi´gi.
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
strona 31
4. Wyniki w sporcie jeździeckim
Ujeżdzenie
– 7-letnie: ZOO klasy CC lub CDI klasy Sankt Georg lub Inter I – trzykrotnie powy˝ej
60% (Kür wykluczony) w jednym sezonie
– 8-letnie i starsze: CD1 lub ZOO klasy Inter II lub Grand Prix – trzykrotnie powy˝ej
60% (Kür wykluczony); lub Mistrzostwa Polski Seniorów – suma z trzech dni powy˝ej
180% (w jednym sezonie)
Skoki
– 7-letnie i starsze: w zawodach rangi ZOO i wy˝szej, ukoƒczenie 2 konkursów 140 cm
i wy˝ej bez punktów karnych (w jednym sezonie)
WKKW
– 7-letnie i starsze: klasa CCN**, CNC**, CCI**lub CIC** i wy˝sza – dwukrotne ukoƒczenie zawodów z wynikiem powy˝ej Êredniej sklasyfikowanych koni, bez punktów karnych na przeszkodach w krosie (w ciàgu dwóch sezonów)
Rajdy długodystansowe
– 7-letnie i starsze – w ciàgu maksimum dwóch sezonów startowych ukoƒczenie co najmniej 3 razy dystansu 60 km i 2 razy dystansu 80 km na zawodach ogólnopolskich
Zaprzęgi
– 7-letnie i starsze – w ciàgu maksimum dwóch sezonów startowych ukoƒczenie co najmniej 5 razy zawodów ogólnopolskich w pojedynkach lub parach, w klasie C z wynikiem:
a) w próbie A (uje˝d˝enie) minimum 55 % punktów mo˝liwych do uzyskania,
b) w klasyfikacji koƒcowej wynik do 25 % punktów wi´cej od zwyci´zcy.
W przypadku zaprz´gów parokonnych ogier ka˝dorazowo musi startowaç w próbie
A (uje˝d˝enie), B (maraton) i C (zr´cznoÊç powo˝enia).
Ogiery, które uzyska∏y kwalifikacje do wpisu do ksiàg na podstawie alternatywnych prób u˝ytkowoÊci muszà spe∏niaç pozosta∏e wymagania wpisu do
ksi´gi, a poniewa˝ nie by∏y poddane 100 dniowemu treningowi w ZT, podczas
którego mo˝na stwierdziç, czy u ogiera nie wyst´puje dychawica Êwiszczàca, na-
w w w. p z h k . p l
strona 32
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
le˝y do wniosku o wpis ogiera do ksi´gi za∏àczyç Êwiadectwo uznanego przez
PZHK lekarza weterynarii, stwierdzajàce brak tego schorzenia.
W zale˝noÊci od obowiàzujàcych przepisów Polskiego Zwiàzku Jeêdzieckiego i Polskiego Zwiàzku Hodowców Koni, komisja mo˝e dokonaç zmian w kryteriach wymienionych w punkcie 4.
5. Wyniki w wyścigach konnych
Ogiery rasy ma∏opolskiej
w dwuletniej karierze wyÊcigowej zaj´cie I miejsca w co najmniej trzech gonitwach
pozagrupowych oraz uzyskanie minimum 78 pkt. w ocenie pokroju stosowanej w hodowli koni rasy ma∏opolskiej, dokonanej przez komisj´ kwalifikujàcà i oceniajàcà ogiery
w zak∏adach treningowych, bàdê z jej upowa˝nienia, przez kierownika w∏aÊciwego
OZHK/WZHK oraz spe∏nienie pozosta∏ych warunków wpisu do ksi´gi przewidzianych
dla ogierów ma∏opolskich.
Ogiery pe∏nej krwi angielskiej mogà byç u˝yte do doskonalenia rasy ma∏opolskiej je˝eli:
– zda∏y któryÊ z wariantów prób przewidzianych dla ogierów rasy ma∏opolskiej lub
– majà minimum 2-letnià karier´ wyÊcigowà, w trakcie której co najmniej raz uzyska∏y
na koniec sezonu handicap generalny minimum 70 kg lub
– w co najmniej dwuletniej karierze wyÊcigowej wygra∏y 2 gonitwy p∏otowe lub przeszkodowe
oraz uzyska∏y minimum 80 pkt w ocenie pokroju stosowanej w hodowli koni rasy ma∏opolskiej, dokonanej przez komisj´ kwalifikujàcà i oceniajàcà ogiery w zak∏adach treningowych, bàdê z jej upowa˝nienia, przez kierownika w∏aÊciwego OZHK/WZHK
Ogiery czystej krwi arabskiej mogà byç u˝yte do doskonalenia rasy ma∏opolskiej
je˝eli:
– zda∏y któryÊ z wariantów prób przewidzianych dla ogierów rasy ma∏opolskiej lub
– majà minimum 2-letnià karier´ wyÊcigowà lub
– majà minimum karier´ jednorocznà, w trakcie której ukoƒczy∏y 5 gonitw i zaj´∏y co
najmniej dwa miejsca p∏atne
oraz uzyska∏y minimum 78 pkt w ocenie pokroju stosowanej w hodowli koni rasy ma∏opolskiej, dokonanej przez komisj´ kwalifikujàcà i oceniajàcà ogiery w zak∏adach treningowych, bàdê z jej upowa˝nienia, przez kierownika w∏aÊciwego OZHK/WZHK
Ogiery ras pe∏nej krwi angielskiej i czystej krwi arabskiej nie mogà mieç wad uniemo˝liwiajàcych wpis do ksi´gi, a wymienionych w rozdziale 5, & 2 ust. 6
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
strona 33
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
2. Klacze
Kwalifikacja do hodowli odbywa się na podstawie:
1) ocena rodowodu pod kàtem wartoÊci hodowlanej i u˝ytkowej przodków,
2) wzrost, rozwój, zdrowotnoÊç,
3) prawid∏owoÊç budowy i ruchu,
4) ocena charakteru i temperamentu,
5) urodzenie jednego êrebi´cia lub stwierdzone pokrycie.
Warianty prób użytkowości:
Próby u˝ytkowoÊci klaczy nie sà obligatoryjne.
1. STACJONARNA PRÓBA WIERZCHOWA (w wieku 3 – 4 lat),
POPRZEDZONA 60-DNIOWYM TRENINGIEM
Próba obejmuje nast´pujàce elementy:
1) przydatnoÊç do treningu(oceniana w skali do 10 pkt.);
2) charakter (oceniane w skali do 10 pkt.);
3) temperament (oceniany w skali do 10 pkt.);
4) skoki luzem w korytarzu:
kombinacja: po wyjÊciu z zakr´tu wskazówka (dràg lub niska k∏oda) – 2,5 m – krzy˝ak – 6-6,5 m – krzy˝ak – 6-7 m – doublebarre 70 cm, podnoszony maksymalnie do
130 cm (o wysokoÊci decyduje kierownik ZT w porozumieniu z komisjà). W uzasadnionych przypadkach kierownik ZT, w porozumieniu z komisjà mo˝e zadecydowaç
o dodaniu wskazówek w kombinacji; w skali do 10 pkt. ocenia si´: styl skoku, ∏atwoÊç i mo˝liwoÊci skokowe oraz odwag´;
5) praca w st´pie pod jeêdêcem
w skali do 10 pkt. ocenia si´: energi´, d∏ugoÊç kroku, regularnoÊç;
6) praca w k∏usie pod jeêdêcem
w skali do 10 pkt. ocenia si´: energi´, d∏ugoÊç kroku, regularnoÊç;
7) praca w galopie pod jeêdêcem (tempo 350 m/min.)
w skali do 10 pkt. ocenia si´: energi´, regularnoÊç, lekkoÊç przodu, zaanga˝owanie zadu;
8) jezdnoÊç
w skali do 10 pkt. ocenia si´: ch´ç do pracy z jeêdêcem i reakcje na podstawowe pomoce jeêdzieckie.
w w w. p z h k . p l
strona 34
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
Oceny elementów 1), 2), 3) dokonuje kierownik zak∏adu treningowego.
Oceny elementów 4), 5), 6), 7) dokonuje komisja, natomiast 8) – jeêdziec testowy.
Jeêdziec testowy ocenia klacze na podstawie pracy w st´pie, k∏usie i galopie.
WYNIK:
70 – 80 pkt.
– wybitny
60 – 69,9 pkt.
– b. dobry
50 – 59,9 pkt.
– dobry
40 – 49,9 pkt.
– dostateczny
poni˝ej 40 pkt.
– niedostateczny
2. Polowa próba wierzchowa (w wieku 3 – 6 lat)
Obejmuje nast´pujàce elementy:
a) skoki wolne w korytarzu
kombinacja: po wyjÊciu z zakr´tu wskazówka (dràg lub niska k∏oda) – 2,5 m – krzy˝ak – 6-6,5 m – krzy˝ak – 6-7 m – doublebarre 70 cm, podnoszony maksymalnie do
130 cm (o wysokoÊci decyduje komisja); w uzasadnionych przypadkach komisja mo˝e zadecydowaç o dodaniu wskazówek w kombinacji;
w skali do 10 pkt. ocenia si´: styl skoku, ∏atwoÊç i mo˝liwoÊci skokowe oraz odwag´;
b) praca w st´pie pod jeêdêcem
w skali do 10 pkt. ocenia si´: energi´, d∏ugoÊç kroku, regularnoÊç;
c) praca w k∏usie pod jeêdêcem
w skali do 10 pkt. ocenia si´: energi´, d∏ugoÊç kroku, regularnoÊç;
d) praca w galopie pod jeêdêcem (tempo 350 m/min.)
w skali do 10 pkt. ocenia si´: energi´, regularnoÊç, lekkoÊç przodu, zaanga˝owanie zadu;
e) jezdnoÊç
w skali do 10 pkt. ocenia si´: ch´ç do pracy z jeêdêcem i reakcje na podstawowe pomoce jeêdzieckie.
Oceny elementów a), b), c), d) dokonuje komisja, natomiast e) – jeêdziec testowy.
Jeêdziec testowy ocenia klacze na podstawie pracy w st´pie, k∏usie i galopie.
WYNIK:
40 – 50 pkt.
– wybitny
35 – 39,9 pkt.
– b. dobry
30 – 34,9 pkt.
– dobry
25 – 29,9 pkt.
– dostateczny
poni˝ej 25 pkt.
– niedostateczny
Klaczom 5 i 6-letnim wynik koƒcowy obni˝a si´ o 5%
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
strona 35
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
3. Polowa próba zaprzęgowa (w wieku 3 – 4 lat)
W obecnoÊci komisji w∏aÊciciel z pomocnikiem zaprz´gajà klacz do dwudyszlowego
(ho∏oblowego) lekkiego, ogumionego wozu.
W zaprz´gu klacz rusza st´pa i na odcinku 200 m jest oceniana przez komisj´. Po zawróceniu st´pem w oznaczonym miejscu, klacz pokonuje k∏usem odcinek 200 m, równie˝
oceniany przez komisj´. W oznaczonym miejscu przed komisjà klacz przechodzi do st´pa
i zatrzymuje si´. Po zatrzymaniu nale˝y ruszyç st´pem.
Komisja dokonuje oceny klaczy wg tabeli:
L.p.
Cecha
Ocena
Mno˝nik
1.
Charakter i zachowanie si´
0 – 10 pkt.
X1
2.
Styl ruszenia, zatrzymanie, nieruchomoÊç
0 – 10 pkt.
X2
3.
St´p
0 – 10 pkt.
X3
4.
K∏us
0 – 10 pkt.
X3
Razem: 90 pkt. + ewentualne 10 pkt. za zachowanie i ruch pod siod∏em.
OCENY:
85 – 90 pkt.
– wybitna
75 – 84,9 pkt.
– bardzo dobra
68 – 74,9 pkt.
– dobra
60 – 67,9 pkt.
– dostateczna
Klacz zdaje prób´, o ile uzyska co najmniej 60 pkt.
W∏aÊciciel ma prawo przedstawiç klacz pod siod∏em w st´pie i k∏usie. Zachowanie i ruch
pod siod∏em sà oceniane w skali do 10 pkt., ale ta próba nie jest obowiàzkowa.
Informacje dodatkowe
Klacz, która nie zda∏a próby dzielnoÊci, ma prawo do jej powtórzenia w przeciàgu jednego roku.
Próbom polowym i stacjonarnym mo˝na poddawaç klacze do 6 miesiàca cià˝y.
Klacze, które nie zosta∏y poddane ˝adnej z prób polowych ani próbie stacjonarnej bàdê ich
nie zda∏y, majà mo˝liwoÊç zdawania jednej z poni˝szych prób alternatywnych:
w w w. p z h k . p l
strona 36
Za∏. 2. Zakres i sposób prowadzenia oceny wartoÊci u˝ytkowej
4. Wyniki w Mistrzostwach Polski Młodych Koni
– uzyskanie kwalifikacji do Mistrzostw Polski M∏odych Koni (MPMK) w dyscyplinie
uje˝d˝enia, skoków, WKKW lub powo˝enia zaprz´gami jednokonnymi.
5. Wyniki w sporcie jeździeckim
a) uje˝d˝enie – 2-krotnie otrzymanie 50% maksymalnej iloÊci punktów w klasie N lub
klasach wy˝szych,
b) skoki – 3-krotne ukoƒczenie konkursów klasy N bez punktów karnych (nie liczy si´
punktów karnych za przekroczenie normy czasu),
c) WKKW – ukoƒczenie zawodów klasy L,
d) zaprz´gi – ukoƒczenie zawodów klasy N,
e) rajdy d∏ugodystansowe – ukoƒczenie zawodów na dystansie 60 km lub d∏u˝szym.
6. Wyniki na wyścigach
– 3-krotne zaj´cie p∏atnego miejsca w karierze wyÊcigowej
Próby u˝ytkowoÊci dla klaczy wprowadza si´ sukcesywnie od roku 2000, na ˝yczenie hodowcy.
Klacze hodowlane powinny byç premiowane za wyniki w Mistrzostwach Polski
M∏odych Koni, sporcie jeêdzieckim i wyÊcigach. Klaczom takim powinno zapewniç si´ dost´p do stanówki najlepszymi reproduktorami paƒstwowymi na preferencyjnych warunkach.
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
Za∏. 3. Kategoryzacja ogierów rasy ma∏opolskiej
strona 37
Zał. 3. Kategoryzacja ogierów rasy małopolskiej
I. Kategoria C
1. Ogiery, które odpowiadajà warunkom eksterierowym i rodowodowym oraz ukoƒczy∏y
z wynikiem pozytywnym próby dzielnoÊci w ZT lub uzyska∏y okreÊlone wyniki w alternatywnych próbach dzielnoÊci (patrz programy hodowlane dla koni rasy m, wlkp, sp)
mogà byç u˝ywane w rozrodzie w kategorii C.
2. Ogiery kat. C mogà byç u˝ywane w rozrodzie maksymalnie do 9 roku ˝ycia w∏àcznie. Nie
uzyskanie w tym okresie kat. B powoduje wycofanie ogiera z rozrodu.
II. Kategoria B
1. Ogiery z kat. C, w wieku 4 – 9 lat mogà uzyskaç kat. B, na podstawie decyzji Komisji
Ksi´gi Stadnej, je˝eli potwierdzi∏y swojà wartoÊç u˝ytkowà w Mistrzostwach Polski M∏odych Koni lub w sporcie jeêdzieckim.
Mistrzostwa Polski Młodych Koni (MPMK)
zaj´cie nast´pujàcych miejsc w klasyfikacji sporzàdzonej na podstawie wyników koƒcowych Mistrzostw Polski M∏odych Koni 4, 5, 6 -letnich (bez oceny na p∏ycie): 1-3 w uje˝d˝eniu, 1-5 w skokach przez przeszkody, 1-4 w WKKW, 1-2 w powo˝eniu zaprz´gami jednokonnymi.
Ogiery hodowli zagranicznej, startujàce w zawodach dodatkowych rozgrywanych
podczas Mistrzostw Polski M∏odych Koni (MPMK), muszà uzyskaç wynik równy lub
lepszy od okreÊlonego w powy˝szych normach .
Sport jeździecki
a) Ujeżdżenie
ogiery w wieku 5 lat – winny uzyskaç w 4 konkursach klasy N, na zawodach ogólnopolskich wynik min. 65 %;
ogiery w wieku 6 lat – winny uzyskaç w 4 konkursach klasy C, na zawodach ZO, ZOO
lub wy˝szej rangi wynik min. 63% (minimum na dwóch ró˝nych zawodach);
ogiery w wieku 7-9 lat – winny uzyskaç w 6 konkursach klasy CC na zawodach ogólnopolskich lub wy˝szej rangi wynik powy˝ej 63 % (minimum na dwóch ró˝nych zawodach). Liczone sà równie˝ konkursy Kür.
w w w. p z h k . p l
strona 38
Za∏. 3. Kategoryzacja ogierów rasy ma∏opolskiej
b) Skoki przez przeszkody
Uwzgl´dnia si´ wyniki uzyskane na zawodach ZO, ZOO lub wy˝szej rangi, w nast´pujàcych konkursach: w tzw. Rundzie M∏odych Koni (RMK), zwyk∏ym, dok∏adnoÊci, dwunawrotowym lub dwufazowym. W konkursach dwunawrotowych ka˝dy nawrót liczony
jest osobno, w konkursach dwufazowych uwzgl´dnia si´ tylko wynik I fazy.
ogiery w wieku 5 lat – winny uzyskaç 4 przejazdy w Rundzie M∏odych Koni z wynikiem
minimum 7,5 pkt. bonifikacyjnych;
ogiery w wieku 6 – 7 lat – winny uzyskaç 6 „czystych” przejazdów w konkursach klasy
C lub wy˝szych (liczony jest równie˝ fina∏ RMK, je˝eli pierwsza faza rozgrywana jest
na wysokoÊci 130 cm);
ogiery w wieku 8-9 lat – winny 6 razy plasowaç si´ od 1 do 3 miejsca w konkursach od
140 cm na ZO i ZOO lub od 1 do 6 miejsca na zawodach mi´dzynarodowych rangi
CSI, CSIO i wy˝szych.
c) WKKW (zawody pełne i kombinowane)
ogiery w wieku 5 lat – winny dwa razy w klasie CNC* lub CIC* uzyskaç wynik w krosie
nie wi´kszy ni˝ 20 pkt. karnych lub 1 raz wynik 0 pkt. karnych;
ogiery w wieku 6 lat – winny w klasach:
CNC* 2 razy zajàç miejsca od 1 do 3 lub
CCI*, CIC*, CNC** 1 raz zajàç miejsce od 1 do 3 lub
CIC**, CCI** 1 raz uzyskaç w krosie wynik nie wi´kszy ni˝ 20 pkt. karnych;
ogiery w wieku 7-9 lat – winny w klasach:
CNC**, CIC** 4 razy zajàç miejsca od 1 do 3 lub
CCI** i wy˝ej zajàç miejsca od 1 do 5.
d) Powożenie zaprzęgami jedno i parokonnymi
(w zaprz´gach parokonnych liczone sà tylko wyniki z zawodów, w których ogier startowa∏
w trzech próbach)
ogiery w wieku 5 lat – winny zajàç 3 razy miejsca 1-3 w konkursach kl. N na zawodach
ZOO;
ogiery w wieku 6 lat – winny zajàç 2 razy miejsca 1-3 w konkursach klasy C na zawodach ZOO lub wy˝szej rangi;
ogiery w wieku 7-9 lat – winny zajàç 6 razy miejsca 1-3 w konkursach kl. C na ZOO lub
3 razy miejsca 1-3 na CAI lub 2 razy miejsca 1-3 na CAIO lub 1 raz miejsca 1-6 na MÂ.
2. Ogiery, które nie ukoƒczy∏y ZT, a uzyska∏y prawo wpisu do ksiàg stadnych na podstawie
alternatywnych prób dzielnoÊci, otrzymujà przy wpisie do ksi´gi kategori´ B, je˝eli spe∏nià warunki wymienione w ust. 1 (Mistrzostwa Polski M∏odych Koni (MPMK), sport
jeêdziecki).
3. Ogiery, które uzyska∏y kat. B na podstawie wyników okreÊlonych w ust. 1 (Mistrzostwa
Polski M∏odych Koni (MPMK), sport jeêdziecki), winny w okresie posiadania kat. C oraz
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
Za∏. 3. Kategoryzacja ogierów rasy ma∏opolskiej
strona 39
do 4 sezonów po otrzymaniu kategorii B uzyskaç min. 20 pkt. hodowlanych. Nie spe∏nienie tego warunku powoduje wycofanie ogiera z rozrodu.
4. Ogiery kat. C, które nie spe∏ni∏y wymagaƒ okreÊlonych w ust. 1 (Mistrzostwa Polski
M∏odych Koni (MPMK), sport jeêdziecki), mogà otrzymaç kat. B, je˝eli do 9 roku ˝ycia
w∏àcznie uzyska∏y minimum 35 pkt. hodowlanych za potomstwo. Ogiery te winny
w okresie posiadania kat. C oraz do 4 sezonów po otrzymaniu kategorii B uzyskaç min.
70 pkt. hodowlanych za potomstwo. Nie spe∏nienie tego warunku powoduje wycofanie
ogiera z rozrodu.
5. Ogiery, które w próbach dzielnoÊci po 100-dniowym treningu osiàgn´∏y wynik równy
lub wy˝szy od 125 punktów indeksowych i uzyska∏y min. 81 punktów za ocen´ pokroju,
otrzymujà kategori´ B. Ogiery te w wieku do 6 lat w∏àcznie winny:
– potwierdziç swojà wartoÊç u˝ytkowà (na podst. wyników w Mistrzostwa Polski
M∏odych Koni (MPMK) lub sporcie jeêdzieckim), uzyskujàc norm´ dla ogiera w tym
wieku lub
– uzyskaç min. 20 pkt. hodowlanych za potomstwo.
Je˝eli ogier nie spe∏ni jednego z powy˝szych warunków, to w wieku 7 lat przechodzi do kat. C.
III. Kategoria A
Ogiery mogà uzyskaç kat. A je˝eli uzyska∏y:
1. minimum 200 pkt. hodowlanych za potomstwo wpisane do ksiàg lub
2. 100 pkt. hodowlanych za potomstwo wpisane do ksiàg oraz osiàgn´∏y nast´pujàce wyniki w sporcie jeêdzieckim (w ca∏ej karierze):
– skoki przez przeszkody -10 razy miejsca 1-3 w konkursach 140 cm i wy˝szych na ZOO
lub miejsca 1-6 na zawodach mi´dzynarodowych rangi CSI, CSIO i wy˝szych
– uje˝d˝enie – 10 razy wynik min. 66 % w klasie CC na zawodach ZOO lub CDI, CDIO
i wy˝szych lub w klasie CS – 8 razy wynik min. 66 %. Liczone sà równie˝ konkursy kur.
– WKKW – ogiery winny w klasie:
– CNC** 4 razy zajàç miejsca od 1 do 3 lub
– CIC** 3 razy zajàç miejsca od 1 do 3 lub
– CCI** lub wy˝szej 2 razy zajàç miejsca od 1 do 3;
– powo˝enie – 6 razy miejsca 1-3 w kl. C na ZOO lub 5 razy miejsca 1-3 na CAI lub 3 razy miejsca 1-3 na CAIO lub 2 razy miejsca 1-10 na MÂ.
IV. Kategoria E
Komisja Ksi´gi Stadnej mo˝e nadaç kategori´ E – „Elita” pod warunkiem, ˝e ogier
uzyska∏ nie mniej ni˝ 200 pkt. hodowlanych za potomstwo wpisane do ksiàg oraz co naj-
w w w. p z h k . p l
strona 40
Za∏. 3. Kategoryzacja ogierów rasy ma∏opolskiej
mniej 6 sztuk jego potomstwa (ogiery, klacze, wa∏achy) osiàgn´∏o okreÊlone poni˝ej wyniki w nast´pujàcych dyscyplinach sportu jeêdzieckiego:
ujeżdżenie
– zaj´cie miejsc 1-3 w Mistrzostwa Polski M∏odych Koni (MPMK)
lub
– spe∏nienie warunków okreÊlonych w ust. II, a)
lub
skoki przez przeszkody
– zaj´cie miejsc 1-5 w Mistrzostwach Polski M∏odych Koni (MPMK)
lub
– spe∏nienie warunków okreÊlonych w ust II, b)
lub
WKKW
– zaj´cie miejsc 1-4 w Mistrzostwach Polski M∏odych Koni (MPMK)
lub
– spe∏nienie warunków okreÊlonych w ust II, c)
lub
powożenie
-zaj´cie miejsc 1-2 w Mistrzostwach Polski M∏odych Koni (MPMK)
lub
-spe∏nienie warunków okreÊlonych w ust II, d).
Ogiery ras czystych
Ogierom ras czystych spe∏niajàcym warunki dopuszczenia do rozrodu w rasie ma∏opolskiej, nadawana jest kat. B.
Je˝eli ogier rasy czystej w ciàgu 5 kolejnych sezonów nie uzyska za potomstwo 30 pkt.
hodowlanych zostaje wycofany z rozrodu.
Podwy˝szenie kategorii do A i E odbywa si´ po spe∏nieniu przez nie warunków przewidzianych dla ogierów pó∏krwi.
W przypadku ogierów ras czystych, które zosta∏y dopuszczone do rozrodu na podstawie testu 100 -dniowego, stosuje si´ takie same zasady, jak dla ogierów pó∏krwi.
Tabela punktów hodowlanych za ocen´ potomstwa:
– za opisanego êrebaka (sysaka) ocenionego na:
– 11 pkt.
– 12 pkt.
– 13 pkt.
– 14 pkt.
– 15 pkt.
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
0,25 pkt.
0,50 pkt.
0,75 pkt.
1,00 pkt.
1,25 pkt.
Za∏. 3. Kategoryzacja ogierów rasy ma∏opolskiej
strona 41
– 16 pkt.
1,50 pkt.
– 17 pkt.
1,75 pkt.
– 18-20 pkt.
2,00 pkt.
– za klacz wpisanà do ksi´gi stadnej
8,00 pkt.
– za ogiera wpisanego do ksi´gi stadnej
30,00 pkt.
O nadanie ogierowi kategorii E, A i B jego w∏aÊciciel wyst´puje do Komisji Ksi´gi Stadnej,
za∏àczajàc do wniosku dokumenty potwierdzajàce osiàgni´cia sportowe.
Wyniki sportowe, na podstawie których mo˝na zmieniç kategorie ogierów, muszà byç oficjalnymi wynikami sportowymi, potwierdzonymi przez Polski Zwiàzek Jeêdziecki.
W przypadku wybitnych osiàgni´ç w sporcie jeêdzieckim Komisja Ksi´gi Stadnej ma prawo odstàpiç od zasad nadawania kategorii ogierom.
Nowym zasadom kategoryzacji podlegajà ogiery wpisywane do ksiàg od 2004 roku. Ogiery wpisane do ksiàg przed 2004 rokiem mogà byç poddane nowym zasadom kategoryzacji na wniosek w∏aÊcicieli.
w w w. p z h k . p l
strona 42
Program hodowli koni rasy ma∏opolskiej
Za∏. 3. Kategoryzacja ogierów rasy ma∏opolskiej