KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM 60 minut 40

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014
....................................
kod pracy ucznia
.............................................
pieczątka nagłówkowa szkoły
KONKURS CHEMICZNY
DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM
ETAP SZKOLNY
Drogi Uczniu,
Witaj w pierwszym etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj
się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania zawarte w arkuszu konkursowym.
1. Arkusz liczy 8 stron i zawiera 15 zadań.
2. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny.
Jeśli zauważysz usterki, zgłoś je komisji konkursowej.
3. W czasie rozwiązywania zadań możesz korzystać z tablicy układu
okresowego pierwiastków, tablicy rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli oraz kalkulatora prostego.
4. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.
5. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym
przy każdym zadaniu. Staraj się, aby Twoje odpowiedzi były precyzyjne i jednoznaczne.
6. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania
prowadzący do ostatecznego wyniku oraz pamiętaj o jednostkach.
7. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra z czarnym lub granatowym
tuszem/atramentem.
8. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
9. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
10. W przypadku testu wyboru podane są cztery odpowiedzi, z których tylko jedna jest poprawna. Wybierz ją i wpisz znak X zaznaczając odpowiednią literę w teście.
11. Jeśli zmienisz swoją decyzję, otocz błędną odpowiedź kółkiem
i zaznacz poprawną.
Czas pracy:
60 minut
Za bezbłędne rozwiązanie wszystkich zadań
możesz
otrzymać maksymalnie
40 punktów.
Pracuj samodzielnie.
Życzymy powodzenia!
Strona 1 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014
Zadanie 1 (0 – 1)
Wskaż, kto sformułował „Prawo stałości składu związku chemicznego”.
A. A. Lavoisier
B. D. Mendelejew
C. J. Proust
D. L. Gay - Lussac
Zadanie 2 (0 – 1)
W podanym schemacie przemian
224
X


2

220
Y
212
E1 

86 Rn 82 Pb  Z E2 brakujące liczby to:
X = ............... Y = .................
Z = ..............
Zadanie 3 (0 – 3)
Oblicz wartości indeksów stechiometrycznych (x, y) w podanych niżej równaniach chemicznych.
a) 3Ba + N2  BaxNy
x = ……………….., y = ……………………….
b) CxHy + 5O2  3CO2 + 4H2O
x = ……………… , y = ………………………
c) SixHy + 8H2O  2Si(OH)4 + 7H2
x = ………………., y = ………………………
Zadanie 4 (0 – 1)
Podkreśl związki chemiczne, w których występuje wiązanie kowalencyjne spolaryzowane.
H2O,
NaCl,
CO2,
K2O,
NH3,
Cl2
Zadanie 5 (0 – 1)
Napisz równanie reakcji wody i jednego z pierwiastków znajdującego się w 2 grupie układu okresowego pierwiastków chemicznych, o masie atomowej większej niż 15.
……………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 6 (0 – 4)
Napisz wzory sumaryczne podanych substancji chemicznych.
Opis jednej cząsteczki substancji chemicznej
Wzór sumaryczny
1. ośmioatomowa cząsteczka siarki
2. dwa czterododatnie kationy ołowiu
3. jedna cząsteczka siarczanu(VI) żelaza(III)
4. dwie cząsteczki propynu
5. trzy jony ortofosforanowe(V)
6. jeden nuklid sodu o liczbie masowej 22
Strona 2 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014
Zadanie 7 (0 – 3)
Masa cząsteczkowa pewnego związku chemicznego zawierającego trzy różne pierwiastki wynosi 98u.
W skład jego cząsteczki wchodzą 4 atomy tlenu, a zawartość wodoru w procentach masowych równa
jest 3,1%. Na podstawie obliczeń ustal wzór sumaryczny oraz nazwę systematyczną tego związku.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Odpowiedź ………………………………………………………………………………………………
Zadanie 8 (0 – 2)
Rozpuszczanie substancji w wodzie jest niejednokrotnie procesem, któremu towarzyszy wymiana
energii z otoczeniem. Przeprowadzono doświadczenie, którego schemat przedstawiono poniżej. Uważnie przeanalizuj jego przebieg i dokończ zdania wpisując wyrazy: wzrostem, obniżeniem, egzoenergetycznym lub endoenergetycznym.
azotan(V) amonu
wodorotlenek sodu
woda
roztwór
roztwór
temperatura 600C
temperatura 100C
temperatura 20 0C
stan po rozpuszczeniu substancji w wodzie
Rozpuszczanie wodorotlenku sodu w wodzie jest procesem przebiegającym ze ………………………
temperatury, jest zatem procesem …………………………………………………...Rozpuszczanie azotanu(V) amonu w wodzie przebiega z ………………………………… temperatury, jest zatem procesem ………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 9 (0 – 2)
Zmieszano 100 cm3 kwasu siarkowego(VI) o gęstości d1 = 1,6 g/cm3 i 400 cm3 kwasu siarkowego(VI)
o gęstości d2 = 1,2 g/cm3. Otrzymana mieszanina miała gęstość d3 = 1,35 g/cm3. Oblicz objętość kwasu po zmieszaniu.
…………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………….
Odpowiedź: ………………………………………………………………………………………………
Strona 3 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014
Zadanie 10 (0 – 4)
Celem otrzymania pewnej soli obojętnej wykonano doświadczenie zilustrowane poniższym rysunkiem.
Napisz, co zaobserwowano. Zapisz odpowiednie równania reakcji chemicznej w formie cząsteczkowej, jonowej i jonowej skróconej.
Mg
Obserwacje: ………………………………………………………………………..
Równanie reakcji w formie cząsteczkowej: ……………………………………......
Równanie reakcji w formie jonowej: ……………………………………………….
CuCl2
Równanie reakcji w formie jonowej skróconej: ……………………………………
Wyjaśnij, dlaczego możliwe jest przeprowadzenie tego doświadczenia chemicznego.
…………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 11 (0 – 4)
Przyjmuje się, że rozpuszczalnikiem jest ta substancja, której jest więcej. Mogą to być gazy, ciecze
i ciała stałe. Uzupełnij poniższą tabelę wpisując w odpowiednie miejsce wyrazy: gaz, ciecz, ciało stałe
mgła
rozpuszczalnik
substancja
rozpuszczona
dym
stopy metali
woda
gazowana
……………….
………………….
…………………
………………..
……………….
………………….
…………………
………………..
Zadanie 12 (0 – 2)
Po odparowaniu wody z 80 g roztworu nasyconego w temperaturze 250C otrzymano 16 g azotanu(V)
potasu. Oblicz rozpuszczalność tej soli w temperaturze 250C.
…………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………….
Odpowiedź: ………………………………………………………………………………………………
Strona 4 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014
Zadanie 13 (0 – 5)
Przeprowadzono cztery doświadczenia, w których otrzymano różne sole. Doświadczenie zilustrowano
następująco:
CaO
H2SO4
KOH
Mg(OH)2
HCl
Al(OH)3
P4O10
HNO3
A
B
C
D
Napisz równania reakcji chemicznych przebiegających w probówkach A, B, C, D w formie cząsteczkowej. Podaj nazwy otrzymanych soli.
A. ......................................................................................................................................................
B. ......................................................................................................................................................
C. ......................................................................................................................................................
D. .....................................................................................................................................................
Nazwy soli obojętnych otrzymanych w doświadczeniu:
A. ............................................................
B. ................................................................................
C. ............................................................. D. ....................................................................................
Zadanie 14 (0 – 2)
Akumulator kwasowo – ołowiowy wypełniony jest roztworem kwasu siarkowego(VI) o stężeniu ok.
37% (w procentach masowych). Zakładamy, że w akumulatorze znajduje się 6 dm3 elektrolitu
o gęstości 1,26 g/cm3, oblicz objętość wody (w dm3) zawartej w tym akumulatorze. W obliczeniach
przyjmij, że gęstość wody wynosi 1 g/cm3. Wynik podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
…………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………….
Odpowiedź: ………………………………………………………………………………………………
Strona 5 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014
Zadanie 15 (0 – 5)
Rozwiąż logogryf.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Hasła do logogryfu:
1. Zwyczajowa nazwa azotanu(V) srebra
2. Rozpad elektrolitu na jony pod wpływem wody.
3. Sól kwasu węglowego to .....
4. Saletra chilijska to inaczej ....................... (V) sodu
5. Powstaje oprócz soli w reakcji metali z kwasami.
6. Sól kwasu fosforowego
7. Barwi fenoloftaleinę na kolor malinowoczerwony.
8. Zbudowane z kationów metali i anionów reszty kwasowej.
9. Odczyn nie kwaśny i nie zasadowy.
10. CaCO3 w przyrodzie.
11. Sól kwasu siarkowodorowego.
Strona 6 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014
BRUDNOPIS
( n i e
p o d l e g a
o c e n i e )
Strona 7 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014
FRAGMENT UKŁADU OKRESOWEGO PIERWIASTKÓW
1
18
H
He
1
2
1,01
wodór
Li
2
13
Be
3
B
4
6,94
Lit
Na
10,81
Bor
Mg
K
Ca
19
Rb
Sr
Y
Zr
Ba
La*
56
57
72
137,3
Bar
139,9
Lantan
148,5
Hafn
Fr
87
Ra
Ac**
88
Mo
42
Ta
W
73
74
180,9
183,8
Tantal Wolfram
Rf
89
52,00
Chrom
Mn
25
8
Fe
26
Db
104
Sg
105
106
227,03 261,11 263,11 265,12
Aktyn Rutherf. Dubn Seaborg
9
10
Co
Tc
43
Ru
44
Re
Os
75
76
186,2
Ren
190,2
Osm
Bh
Hs
Cu
28
29
58,69
Nikiel
Rh
Ag
46
102,9
Rod
12
Zn
31
30
Ga
Ge
47
Cd
48
In
49
Sn
17
Se
33
Br
34
74,92
Arsen
35
Ne
10
20,18
Neon
Ar
18
39,95
Argon
Kr
36
78,96 79,90 83,80
Selen Brom Krypton
Sb
50
Cl
16
32,07 35,45
Siarka Chlor
As
32
9
19,00
Fluor
S
15
30,97
Fosfor
63,55 63,39 69,72 72,61
Miedź Cynk Gal German
Pd
45
Te
51
I
52
53
Xe
54
106,42 107,87 112,41 114,82 118,71
121,76 127,60 126,90 131,29
Pallad Srebro Kadm Ind
Cyna Antymon Tellur Jod Ksenon
Ir
Pt
77
Au
78
192,2
Iryd
79
Hg
80
Tl
81
Pb
Bi
82
Ds
110
Po
83
195,08 196,97 200,59 204,38 207,20
Platyna Złoto Rtęć
Tal
Ołów
Mt
109
11
Ni
27
54,94
55,85 58,93
Mangan Żelazo Kobalt
92,91
95,94
97,91
101,1
Niob Molibden Technet Ruten
Hf
55
223,02 226,03
Frans Rad
Nb
41
91,22
Cyrkon
132,9
Cez
24
50,94
Wanad
40
88,91
Itr
7
Cr
23
47,88
Tytan
39
87,62
Stront
6
V
22
44,96
Skand
38
85,47
Rubid
5
Ti
21
40,08
Wapń
37
4
Sc
20
39,01
Potas
Cs
3
F
8
16,00
Tlen
P
14
28,08
Krzem
17
O
7
14,01
Azot
Si
13
26,98
Glin
16
N
6
12,01
Węgiel
Al
12
23,00 24,31
Sód Magnez
15
C
5
9,01
Beryl
11
14
4,00
Hel
At
84
85
Rg
107
108
264,10
Bohr
269,10 268,10 281,10
Has Meitner Darms. Roent.
111
Tabela rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli.
OHCl
Na+
K+
NH4+ Mg2+
Ca2+
Ba2+
Ag+
Cu2+
Zn2+
Al3+
Mn2+
Fe2+
Fe3+
Pb2+
Sn2+
r
r
r
s
s
r
n
n
n
n
n
n
n
n
n
-
r
r
r
r
r
r
n
r
r
r
r
r
r
s
r
-
r
r
r
r
r
r
n
r
r
r
r
r
r
s
r
Br
S2-
r
r
r
r
s
r
n
n
n
o
n
n
n
n
n
2-
r
r
r
r
n
n
n
n
s
o
n
n
o
n
o
2-
r
r
r
r
s
n
s
r
r
r
r
r
r
n
r
-
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
3-
r
r
r
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
CO32-
r
r
r
n
n
n
n
n
n
o
n
n
o
n
o
2-
r
r
o
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
SO3
SO4
NO3
PO4
SiO3
Rn
86
208,98 208,98 209,99 222,02
Bizmut Polon Astat Radon
r - substancja dobrze rozpuszczalna
s - substancja słabo rozpuszczalna (osad wytrąca się ze stężonego roztworu)
n - substancja praktycznie nierozpuszczalna
o - substancja w roztworze wodnym nie istnieje
x - związek nie istnieje
Strona 8 z 8